tài dìng dì èr
◎泰定帝二
sān nián chūn zhēng yuè bǐng wǔ shuò, zhēng dōng xíng shěng zuǒ chéng xiàng gāo lì guó wáng wáng zhāng, qiǎn shǐ fèng fāng wù, hè zhēng dàn. bō zhōu xuān wèi shǐ yáng yàn lǐ bù huā zhāo yù mán qiú lí píng qìng děng lái jiàng. wù shēn, yuán jiāng lù zǒng guǎn pǔ shuāng pàn, mìng yún nán xíng shěng zhāo bǔ zhī. zhū wáng xuē chè tū huǎng huǒ tiē mù ér lái cháo, cì jīn yín chāo bì yǒu chà. rén zǐ, fēng zhū wáng kuān chè bù huā wèi wēi shùn wáng, zhèn hú guǎng mǎi nú wèi xuān jìng wáng, zhèn yì dōu gè cì chāo sān qiān dìng. yǐ shān dōng hú guǎng guān tián cì mín gēng kěn, rén sān qǐng, réng gěi niú jù. zhū wáng bù sài yīn qiǎn shǐ xiàn xī mǎ. zhēng qián hàn lín xué shì wú chéng, bù qǐ. zhì dōu shuǐ yōng tián sī yú sōng jiāng, zhǎng jiāng nán hé qú shuǐ lì. jǐ wèi, cì wǔ píng wáng tiē gǔ sī bù huā bù jūn mín chāo, rén shí wǔ dìng. yǐ xiāng níng wáng bā lá shī lǐ zhèn wù lǔ sī bù. xīn yǒu, tài bái fàn wài píng. guǐ hài, fēng duǒ liè niē wèi guó gōng, yǐ zhī shū mì yuàn shì sā tè mí shī wèi lǐng běi xíng zhōng shū shěng píng zhāng zhèng shì. wù chén, miǎn guó luàn, qí zhǔ dá lǐ yě bó qiǎn shǐ lái qǐ shī, xiàn xún xiàng fāng wù. ān nán guó ruǎn kòu kòu sī míng lù, mìng hú guǎng xíng shěng dū bīng bèi zhī. dà dū lù shǔ xiàn jī, zhèn liáng liù wàn shí. ēn zhōu shuǐ, yǐ liáng zhèn zhī.
三年春正月丙午朔,征東行省左丞相、高麗國王王章,遣使奉方物,賀正旦。播州宣慰使楊燕里不花招諭蠻酋黎平慶等來降。戊申,元江路總管普雙叛,命雲南行省招捕之。諸王薛徹禿、晃火帖木兒來朝,賜金、銀、鈔、幣有差。壬子,封諸王寬徹不花為威順王,鎮湖廣;買奴為宣靖王,鎮益都;各賜鈔三千錠。以山東、湖廣官田賜民耕墾,人三頃,仍給牛具。諸王不賽因遣使獻西馬。征前翰林學士吳澄,不起。置都水庸田司於松江,掌江南河渠水利。己未,賜武平王帖古思不花部軍民鈔,人十五錠。以湘寧王八剌失里鎮兀魯思部。辛酉,太白犯外屏。癸亥,封朵列捏為國公,以知樞密院事撒忒迷失為嶺北行中書省平章政事。戊辰,緬國亂,其主答里也伯遣使來乞師,獻馴象方物。安南國阮叩寇思明路,命湖廣行省督兵備之。大都路屬縣飢,賑糧六萬石。恩州水,以糧賑之。
èr yuè dīng chǒu, gòu néng shǒu gào móu nì yàn mèi zhě gěi shǎng, lì shǎng gé, yù zhōng wài. gēng chén, zhèn lǔ wáng ā ér jiā shī lǐ bù wèng jí lá pín mín chāo liù wàn dìng, mìng zhū wáng lǔ bīn wèi dà zōng zhèng. rén wǔ, guǎng xī quán míng zhōu tǔ guān xǔ wén jié lǜ zhū yáo yǐ pàn, kòu míng yíng zhōu, shā zhī zhōu shì lǐ dé qīng děng, mìng hú guǎng xíng shěng dū bīng bǔ zhī. yǐ nǎi mǎ tái zhī shū mì yuàn shì. jiǎ shēn, jì tài zǔ tài zōng ruì zōng yù róng yú hàn lín guó shǐ yuàn. dīng hài, zhōng shū qǐng bà zhēng yáo, chì wò ěr duǒ hǎn děng bān shī, qí zhèn shù zhě rú gù. jǐ chǒu, jìn biàn liáng lù niàng jiǔ. jiǎ wǔ, qì zhēn dìng yù huá gōng. yǐ wèi, xiū fó shì yàn léi yú chóng tiān mén. bǐng shēn, jiàn xiǎn zōng shén yù diàn yú lú shī sì, cì é yuē dà tiān yuán yán shèng sì. chì yǐ jīn shū xī fān zì cáng jīng. jiǎ xū, jiàn shū xiáng sì yú wǔ tái shān, cì tián sān bǎi qǐng. zhǎo wā guó qiǎn shǐ gòng fāng wù. gēng zǐ, yǐ tōng zhèng yuàn shǐ chá nǎi wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. jiǎ chén, chē jià xìng shàng dōu. mìng zhū wáng yě tè gǔ bù huā jí zhōng shū shěng chén wù bó dū lá chá nǎi shàn sēng xǔ shī jìng duǒ duǒ jū shǒu. lì diǎn yī shǔ, zhì cóng wǔ pǐn, lì zhān shì yuàn. guī dé fǔ shǔ xiàn hé jué, mín jī, zhèn liáng wǔ wàn liù qiān dàn. hé jiān bǎo dìng zhēn dìng sān lù jī, zhèn liáng sì yuè. jiàn chāng lù jī, zhèn tiào mǐ sān wàn shí. sān yuè yǐ sì shuò, dì yǐ bù yǔ zì zé, mìng shěn jué zhòng qiú, qiǎn shǐ fēn sì wǔ yuè sì dú míng shān dà chuān jí jīng chéng sì guān. ān nán guó gōng wèi lóng zhōu wàn hù zhào xióng fēi děng suǒ qīn, qǐ yù hái suǒ lüè, zhào guǎng xī dào qiǎn guān jiū zhī. bǐng wǔ, tián xīng fàn jǐng sù yuè xīng. dīng wèi, chì bǎi guān jí yì jí wù. zhōng shū shěng chén děng qǐng tài wèi shì, jié làn shǎng, bà yíng shàn, fáng yáo kòu, zhū sì guān shǔ kēng yě děng shì guī zhōng shū, bìng cóng zhī. rén zǐ, huì xīng yú sī tiān jiān. guǐ chǒu, bā fān yán xiá dòng mán lái jiàng, yuàn suì shū bù èr qiān wǔ bǎi pǐ, shè mán yí guān zhèn fǔ zhī. yǐ mǎo, shēn jìn mín jiān jīn lóng wén zhī bì. dīng sì, qiǎn zhū wáng shī lá zhèn běi biān. wù wǔ, zhào ān fǔ miǎn guó, cì qí zhǔ jīn bì. jiǎ zǐ, mìng gōng dé shǐ sī jiǎn suì xiū fó shì yī bǎi èr shí qī. bǐng yín, hàn lín chéng zhǐ ā lián tiē mù ér xǔ shī jìng yì dì xùn chéng, gēng míng yuē huáng tú dà xùn, chì shòu huáng tài zǐ. kǎo shì guó zi shēng. qiǎn sēng xiū fó shì yú lín táo fèng xiáng xīng jí ér zōng shān děng chù. cì zhū wáng bèi luó tiě mù ér ā lá tè nà gè chāo èr qiān dìng. wù chén, yíng huò fàn lěi bì zhèn, tián xīng fàn jǐng. gēng wǔ, tián xīng tài bái suì xīng jù yú jǐng. xīn wèi, quán zhōu mín ruǎn fèng zi zuò luàn, kòu xiàn chéng yì, jūn mín guān yǐ shī tǎo zuò zuì. yǒng píng wèi huī zhōng shān shùn dé zhū lù jī, zhèn chāo liù wàn liù qiān yú dìng. níng xià fèng yuán jiàn chāng zhū lù jī, zhèn liáng èr yuè. dà dū hé jiān bǎo dìng yǒng píng jì nán cháng dé zhū lù jī, miǎn qí tián zū zhī bàn.
二月丁丑,購能首告謀逆厭魅者給賞,立賞格,諭中外。庚辰,賑魯王阿兒加失里部瓮吉剌貧民鈔六萬錠,命諸王魯賓為大宗正。壬午,廣西全茗州土官許文杰率諸徭以叛,寇茗盈州,殺知州事李德卿等,命湖廣行省督兵捕之。以乃馬台知樞密院事。甲申,祭太祖、太宗、睿宗御容於翰林國史院。丁亥,中書請罷征徭,敕斡耳朵罕等班師,其鎮戍者如故。己丑,禁汴梁路釀酒。甲午,葺真定玉華宮。乙未,修佛事厭雷於崇天門。丙申,建顯宗神御殿於盧師寺,賜額曰大天源延聖寺。敕以金書西番字《藏經》。甲戌,建殊祥寺於五台山,賜田三百頃。爪哇國遣使貢方物。庚子,以通政院使察乃為中書平章政事。甲辰,車駕幸上都。命諸王也忒古不花及中書省臣兀伯都剌、察乃、善僧、許師敬、朵朵居守。立典醫署,秩從五品,隸詹事院。歸德府屬縣河決,民飢,賑糧五萬六千石。河間、保定、真定三路飢,賑糧四月。建昌路飢,賑糶米三萬石。三月乙巳朔,帝以不雨自責,命審決重囚,遣使分祀五嶽四瀆、名山大川及京城寺觀。安南國宮為龍州萬戶趙雄飛等所侵,乞諭還所掠,詔廣西道遣官究之。丙午,填星犯井宿鉞星。丁未,敕百官集議急務。中書省臣等請汰衛士,節濫賞,罷營繕,防徭寇,諸寺官署坑冶等事歸中書,並從之。壬子,翽星於司天監。癸丑,八番岩霞洞蠻來降,願歲輸布二千五百匹,設蠻夷官鎮撫之。乙卯,申禁民間金龍文織幣。丁巳,遣諸王失剌鎮北邊。戊午,詔安撫緬國,賜其主金幣。甲子,命功德使司簡歲修佛事一百二十七。丙寅,翰林承旨阿憐帖木兒、許師敬譯《帝訓》成,更名曰《皇圖大訓》,敕授皇太子。考試國子生。遣僧修佛事於臨洮、鳳翔、星吉兒宗山等處。賜諸王孛羅鐵木兒、阿剌忒納各鈔二千錠。戊辰,熒惑犯壘壁陣,填星犯井。庚午,填星、太白、歲星聚於井。辛未,泉州民阮鳳子作亂,寇陷城邑,軍民官以失討坐罪。永平、衛輝、中山、順德諸路飢,賑鈔六萬六千餘錠。寧夏、奉元、建昌諸路飢,賑糧二月。大都、河間、保定、永平、濟南、常德諸路飢,免其田租之半。
sì yuè bǐng xū, zhèn ān lù zǒng guǎn cén xiū guǎng wèi dì xiū rén suǒ gōng, lái gào, mìng hú guǎng xíng shěng biàn zhì zhī. wù xū, tài bái fàn guǐ. rén yín, yíng huò fàn lěi bì zhèn. róng mǐ dòng mán tián xiān shén yòng děng jié shí èr dòng mán kòu zhǎng yáng xiàn, hú guǎng xíng shěng qiǎn jiǔ xìng zhǎng guān péng hū dōu bù huā zhāo zhī, tián xiān shén yòng děng wǔ dòng jiàng, yú fā bīng tǎo zhī. xiū xià jīn wǔ chéng hé dī sān shí sān suǒ, yì dīng wàn qī qiān wǔ bǎi rén. wǔ yuè jiǎ chén shuò, fān wáng qiè bié qiǎn shǐ lái xiàn bào. yǐ sì, xiū zhèn léi fó shì sān shí yī suǒ. gān sù xíng shěng chén yán: chì jīn chǔ sù, jūn shì dù chuān yuǎn gěi bù biàn, qǐng fù xǐ yú qū yóu zhī dì. cóng zhī. xiū shàng dōu fù rén mén. jīng zhōu jī, jìn niàng jiǔ. bà zào fú jiàn suì gōng zhè táng. yǐ xī sēng chí yì rǎo mín, jìn zhī. jiǎ yín, bā bǎi xí fù mán zhāo nán dào qiǎn qí zi zhāo sān tīng fèng fāng wù lái cháo. yǐ mǎo, yǐ dì shī xiōng suǒ nán cáng bo lǐng xī fān sān dào xuān wèi sī shì, shàng gōng zhǔ, xī wáng jué. gěi shòu níng gōng zhǔ yìn, réng cì tián bǎi qǐng chāo sān wàn dìng. jiǎ zǐ, zhōng shū huì suì chāo chū nà zhī shù, qǐng jié yòng yǐ bǔ bù zú, cóng zhī. jiān chá yù shǐ hé xuān fǔ shǐ duǒ ér zhǐ bān, xué shì lǐ tǎ lá hǎi liú shào zǔ yōng bǐ bù shèng rèn. zhōng shū yì: sān rén jiē xūn jiù zi sūn, zuì wú shí zhuàng, qǐ fù qí zhí, réng chì xiàn tái wù yǐ kōng yán wàng hé. cóng zhī. dīng mǎo, cén shì xìng jí zhèn ān lù cén xiū wén hé shān liáo jiǎo mán liù wàn yú rén wèi kòu, mìng hú guǎng yún nán xíng shěng zhāo yù zhī. qiǎn zhǐ huī shǐ wù dōu mán juān xī fān zhòu yǔ yú jū yōng guān yá shí. gēng wǔ, qǐ zhù zhāo yù yǒng míng xiàn wǔ dòng yáo lái jiàng. hé xī jiā mù lóng shàn bù lái jiàng, yǐ dá ér má bān cáng bo lǐng bo lá má shā mù shuò bù, gōng gē bān lǐng gǔ lóng luó wū gōng yuǎn zōng lán zōng bèi ér jiān shā jiā jiān bù, suō nán jiān cáng bo lǐng lán zōng gǔ bo lá bo jí lǐ xī jí lín yì mù shí wēi shí bù, duǒ ér zhǐ běn lá lǐng lóng dá chī liè bā lǐ ā bo lǔ dá sī ā dá cáng bù. xióng zhōu jī, tài píng xìng huà shǔ xiàn shuǐ, bìng zhèn zhī. lú zhōu yù lín zhōu jí hóng zé tún tián hàn, yáng zhōu lù shǔ xiàn cái fù guān tián shuǐ, bìng miǎn qí zū. liù yuè guǐ yǒu shuò, cì fān wáng qiè bié qī bǎo shù dài. yǐ tū hā tiē mù ér wèi sì chuān xíng shěng píng zhāng zhèng shì qǐng zhōng mǔ sàng, cóng zhī. guǐ wèi, bō zhōu mán lí píng ài fù pàn, hé xiè wū qióng wèi kòu, xuān fǔ shǐ yáng yàn lǐ bù huā zhāo píng ài chū jiàng. wū qióng bù fù, mìng hú guǎng xíng shěng tǎo zhī. dīng hài, mìng xiāng níng wáng bā lá shī lǐ chū zhèn ā nán dá zhī dì. wù zǐ, zhū wáng tuō tuō děng lái cháo, cì jīn yín chāo bì yǒu chà. yǐ wèi, mìng liáng wáng wáng chán jí zhū wáng chè chè tū zhèn fǔ běi jūn, cì wáng chán chāo wǔ qiān dìng bì bó gè èr bǎi pǐ. dīng yǒu, qiǎn dào shì wú quán jié xiū jiào shì yú lóng hǔ sān máo gé zào sān shān. wù xū, qiǎn shǐ sì jiě zhōu yán chí shén. zhōng shū shěng chén yán: bǐ jùn xiàn hàn huáng, yóu chén děng bù néng diào xiè, gù zāi yì jiàng jiè. jīn dāng kǒng jù jǐng shěng, lì xíng shàn zhèng, yì jì bì xià jìng shèn xiū dé, mǐn xù shēng mín. dì jiā nà zhī. zhèn chāng wáng bā lá shī lǐ bù chāo sì wàn dìng, cì wú wáng pō pí chāo wàn dìng. jǐ hài, nà huáng zǐ shòu níng gōng zhǔ nǚ sā dá bā lá yú zhōng gōng. dào zhōu lù lì suǒ yuán yáo wèi kòu, mìng qǐ zhù dū bīng bǔ zhī. fèng yuán gǒng chāng shǔ xiàn dà yǔ báo, xiá zhōu hàn, dōng píng shǔ xiàn huáng, dà tóng shǔ xiàn dà shuǐ, lái wú děng chù yě hù jī, zhèn chāo sān wàn dìng. guāng zhōu shuǐ, zhōng shān ān xǐ xiàn yǔ báo shāng jià, dà chāng tún hé jué, dà níng lú zhōu dé ān wú zhōu zhōng qìng zhū lù shǔ xiàn shuǐ hàn, bìng juān qí zū.
四月丙戌,鎮安路總管岑修廣為弟修仁所攻,來告,命湖廣行省辨治之。戊戌,太白犯鬼。壬寅,熒惑犯壘壁陣。容米洞蠻田先什用等結十二洞蠻寇長陽縣,湖廣行省遣九姓長官彭忽都不花招之,田先什用等五洞降,余發兵討之。修夏津、武城河堤三十三所,役丁萬七千五百人。五月甲辰朔,藩王怯別遣使來獻豹。乙巳,修鎮雷佛事三十一所。甘肅行省臣言:「赤斤儲粟,軍士度川遠給不便,請復徙於曲尤之地。」從之。修上都復仁門。涇州飢,禁釀酒。罷造福建歲供蔗餳。以西僧馳驛擾民,禁之。甲寅,八百媳婦蠻招南道遣其子招三聽奉方物來朝。乙卯,以帝師兄鎖南藏卜領西番三道宣慰司事,尚公主,錫王爵。給壽寧公主印,仍賜田百頃、鈔三萬錠。甲子,中書會歲鈔出納之數,請節用以補不足,從之。監察御史劾宣撫使朵兒只班,學士李塔剌海、劉紹祖庸鄙不勝任。中書議:「三人皆勛舊子孫,罪無實狀,乞復其職,仍敕憲台勿以空言妄劾。」從之。丁卯,岑世興及鎮安路岑修文合山獠、角蠻六萬餘人為寇,命湖廣、雲南行省招諭之。遣指揮使兀都蠻鐫西番咒語於居庸關崖石。庚午,乞住招諭永明縣五洞徭來降。河西加木籠贍部來降,以答兒麻班藏卜領卜剌麻沙〈木朔〉部,公哥班領古籠羅烏公遠宗蘭宗孛兒間沙加堅部,唆南監藏卜領蘭宗古卜剌卜吉里昔吉林亦木石威石部,朵兒只本剌領籠答吃列八里阿卜魯答思阿答藏部。雄州飢,太平、興化屬縣水,並賑之。廬州、鬱林州及洪澤屯田旱,揚州路屬縣財賦官田水,並免其租。六月癸酉朔,賜藩王怯別七寶束帶。以禿哈帖木兒為四川行省平章政事;請終母喪,從之。癸未,播州蠻黎平愛復叛,合謝烏窮為寇,宣撫使楊燕禮不花招平愛出降。烏窮不附,命湖廣行省討之。丁亥,命湘寧王八剌失里出鎮阿難答之地。戊子,諸王脫脫等來朝,賜金、銀、鈔、幣有差。乙未,命梁王王禪及諸王徹徹禿鎮撫北軍,賜王禪鈔五千錠、幣帛各二百匹。丁酉,遣道士吳全節修醮事於龍虎、三茆、閣皂三山。戊戌,遣使祀解州鹽池神。中書省臣言:「比郡縣旱蝗,由臣等不能調燮,故災異降戒。今當恐懼儆省,力行善政,亦冀陛下敬慎修德,憫恤生民。」帝嘉納之。賑昌王八剌失里部鈔四萬錠,賜吳王潑皮鈔萬錠。己亥,納皇姊壽寧公主女撒答八剌於中宮。道州路櫟所源徭為寇,命乞住督兵捕之。奉元、鞏昌屬縣大雨雹,峽州旱,東平屬縣蝗,大同屬縣大水,萊蕪等處冶戶飢,賑鈔三萬錠。光州水,中山安喜縣雨雹傷稼,大昌屯河決,大寧、廬州、德安、梧州、中慶諸路屬縣水旱,並蠲其租。
qiū qī yuè jiǎ chén, chē jià fā shàng dōu, jìn chē qí jiàn mín hé. liáo wáng tuō tuō qǐng fù tài mǔ yuè yě lún gōng shǒu bīng jí nǚ zhí tún hù, bù yǔn. zēng gěi tài zǔ sì dà wò ěr duǒ suì cì yín èr bǎi dìng chāo bā qiān dìng. qiǎn shǐ sì hǎi shén tiān fēi. zào huàn bào zhān chē sān shí liàng. yǐ sì, qiè lián kǒu tún tián shuāng, zhèn liáng èr yuè. bǐng wǔ, xiǎng tài miào. dīng wèi, shào qìng yǒu yáng zhài rǎn shì chāng jí hé rě dòng mán wèi kòu. zhào xíng gōng tuó mǎ jí zōng qī jiāng xiào zhù dōng běi biān zhě, wú zhé zhì jīng shī. xīn hài, fēng ā dōu chì wèi suī níng wáng, cì chāo sì qiān dìng, gěi jīn yìn. rén zǐ, huáng hòu shòu yá mán dá gē jiè yú shuǐ jīng diàn. jiǎ yín, xìng dà qián yuán sì, chì zhù wǔ fāng fú tóng xiàng. yǐ mǎo, zhào hàn lín shì jiǎng xué shì ā lǔ wēi zhí xué shì yàn chì yì shì zǔ shèng xùn, yǐ bèi jīng yán jìn jiǎng. wù wǔ, zhū wáng bù sài yīn xiàn tuó mǎ. qiǎn rì běn sēng ruì xìng děng sì shí rén hái guó. zuò bié diàn yú qián dǐ. chì: rù sù bài guān zhě, zhǔn zhì shì quán gé. jǐ wèi, jìn zhū bù wáng fēi rù jīng gào jī. yǐ yuè lǔ tiē mù ér sì qí wáng, gěi jīn yìn. bā bǎi xí fù mán zhāo nán tōng qiǎn shǐ lái xiàn xún xiàng fāng wù. yǐ chǒu, fā bīng xiū yě hú sè zé sāng gān sān lǐng dào. wù chén, tài bái jīng tiān. jǐ sì, dà lǐ tǔ guān nǐ náng lái xiàn fāng wù. gēng shēn, guǎng xī xuān wèi fù shǐ wáng ruì qǐng yì shù bīng, jí yǐ tǔ mín tún tián bèi mán, réng zhì nán níng ān fǔ sī. hé jué zhèng zhōu yáng wǔ xiàn, piào mín wàn liù qiān wǔ bǎi yú jiā, zhèn zhī. yǒng píng dà dū zhū shǔ xiàn shuǐ, dà fēng, yǔ báo. lóng xìng chén zhōu èr lù huǒ, dà míng yǒng píng fèng yuán zhū lù shǔ xiàn hàn, biàn liáng lù shuǐ, dà míng shùn dé wèi huī huái ān děng lù, suī zhào zhuō bà děng zhōu jí zhū wèi tún tián huáng, dà tóng hún yuán hé yì, tán shùn děng zhōu liǎng hé jué, wēn yú shuǐ yì, zhèn yǒng píng fèng yuán chāo qī wàn dìng. zhèn tiào háo zhōu jī mín mài sān wàn jiǔ qiān yú shí. mìng yì jīng chéng wài qì hái, sǐ zhuàng bù bái zhě, yǒu sī jiū zhī.
秋七月甲辰,車駕發上都,禁車騎踐民禾。遼王脫脫請復太母月也倫宮守兵及女直屯戶,不允。增給太祖四大斡耳朵歲賜銀二百錠、鈔八千錠。遣使祀海神天妃。造豢豹氈車三十輛。乙巳,怯憐口屯田霜,賑糧二月。丙午,享太廟。丁未,紹慶酉陽寨冉世昌及何惹洞蠻為寇。詔行宮駝馬及宗戚將校駐冬北邊者,毋輒至京師。辛亥,封阿都赤為綏寧王,賜鈔四千錠,給金印。壬子,皇后受牙蠻答哥戒於水晶殿。甲寅,幸大乾元寺,敕鑄五方佛銅像。乙卯,詔翰林侍講學士阿魯威、直學士燕赤譯《世祖聖訓》,以備經筵進講。戊午,諸王不賽因獻駝馬。遣日本僧瑞興等四十人還國。作別殿於潛邸。敕:「入粟拜官者,准致仕銓格。」己未,禁諸部王妃入京告飢。以月魯帖木兒嗣齊王,給金印。八百媳婦蠻招南通遣使來獻馴象方物。乙丑,發兵修野狐、色澤、桑乾三嶺道。戊辰,太白經天。己巳,大理土官你囊來獻方物。庚申,廣西宣慰副使王瑞請益戍兵,及以土民屯田備蠻,仍置南寧安撫司。河決鄭州、陽武縣,漂民萬六千五百餘家,賑之。永平、大都諸屬縣水,大風,雨雹。龍興、辰州二路火,大名、永平、奉元諸路屬縣旱,汴梁路水,大名、順德、衛輝、淮安等路,睢、趙、涿、霸等州及諸位屯田蝗,大同渾源河溢,檀、順等州兩河決,溫榆水溢,賑永平、奉元鈔七萬錠。賑糶濠州饑民麥三萬九千餘石。命瘞京城外棄骸,死狀不白者,有司究之。
bā yuè jiǎ xū, wù bó dū lá xǔ shī jìng bìng yǐ zāi biàn jī qiàn qǐ jiě zhèng bǐng, bù yǔn. yǐ hài, qiǎn nǎi mǎ tái jiǎn yuè biān bīng, cì chāo qiān dìng. dà tiān yuán yán shèng sì shén yù diàn chéng. wù yín, xiū chéng qīng shí zhá. jiǎ shēn, xiǎng tài miào. zhǎng chūn gōng dào shì lán dào yuán yǐ zuì bèi chù. zhào: dào shì yǒu qī zhě, xī gěi yáo yì. qiān huáng yáng pō mín èr bǎi wǔ shí hù yú dá dá bù. níng yuǎn zhōu dòng mán diāo yòng wèi kòu, mìng yún nán xíng shěng bèi zhī. dīng hài, qiǎn liáng wáng wáng chán zhěng chì wò ěr duǒ sī biān shì. xīn mǎo, yún nán xíng shěng chéng xiàng yì ér jí lián fǎng fù shǐ sàn zhǐ wù tái, yǐ shǐ jiǔ xiāng dǐ, zhuàng wén, zhào liǎng shì zhī. jiǎ wǔ, yǐ zāi biàn bà liè. zhèn hé nán tàn mǎ chì jūn, jí qí yú dīng. bà xíng xuān zhèng yuàn jí gōng dé shǐ sī, miǎn wǔ bèi sì bū fù bīng qì. dīng yǒu, fān wáng bù sài yīn qiǎn shǐ xiàn yù jí dú fēng tuó. shì yè, tài bái fàn xuān yuán yù nǚ. yǐ xīng biàn, xià zhào xù mín. xīn chǒu, cì zhōng dōu, tián yú wāng huǒ chá tū zhī dì. cì tài shī àn tān chū chāo èr qiān bā bǎi dìng. lù dǐng diàn chéng. bà gān sù zhá hún cāng, xǐ qí jūn chǔ yú wāng gǔ lá cāng. hù bù shàng shū guō liáng zuò zāng miǎn. zuò tiān fēi gōng yú hǎi jīn zhèn. xī fān tǔ guān sā jiā bù lái xiàn fāng wù, hǎi kòu lí sān lái fù. zhào yù lián zhōu yán hù shǐ fù yè. yán guān zhōu dà fēng, hǎi yì, huài dī fáng sān shí yú lǐ, qiǎn shǐ jì hǎi shén, bù zhǐ, xǐ jū mín qiān èr bǎi wǔ shí jiā. dà dū chāng píng dà fēng, huài mín jū jiǔ bǎi jiā. lóng qìng lù yǔ báo yī chǐ, dà fēng sǔn jià. zhēn dìng lí zhōu fèng yuán pú chéng děng xiàn jí wú wèi zhōu zhū chù shuǐ, hé zhōng fǔ yǒng píng jiàn chāng yìn dōu zhōng qìng tài píng zhū lù jí guǎng xī liǎng jiāng jī, bìng fā sù zhèn zhī. yáng zhōu chóng míng zhōu dà fēng yǔ, hǎi shuǐ yì, nì sǐ zhě gěi guān liǎn zhī. háng zhōu huǒ, zhèn liáng yī yuè. jiǔ yuè dīng wèi, zēng zhì shàng dōu liú shǒu pàn guān yī yuán, jiān tuī guān. xīn hài, mìng dì shī hái jīng, xiū sǎ jìng fó shì yú dà míng xìng shèng lóng fú sān gōng. dīng sì, chí dà dū shàng dōu xìng hé jiǔ jìn. gēng shēn, chē jià zhì dà dū. rén xū, yǐ chá nǎi lǐng dù zhī shì. guǐ hài, tài bái fàn tài wēi yuán yòu zhí fǎ. cì dà chē lǐ xīn fù mán guān qī shí wǔ rén qiú mào xuē fú. wù chén, mìng huān chì děng shǐ yú zhū wáng qiè bié yuè sī bié bù sài yīn sān bù. zhèn qián dǐ pín mín chāo èr shí wàn dìng. hú guǎng xíng shěng tài píng lù zǒng guǎn guō fú yún nán xíng shěng wēi chǔ lù tū lá zhài zhǎng āi péi jǐng dōng zhài zhǎng ā zhǐ nòng nán ā wú dà ā āi zhài zhǔ dì nǐ dāo mù luó zhài zhǎng āi bo lì máng shī lù tǔ guān ā lì zhèn kāng lù tǔ guān ní náng dì tuó jīn kè mù zhān lù tǔ guān qiū luó dà chē lǐ zhāo āi zhí āi yòng mèng lóng diān tǔ guān wú zhòng, bìng fèng fāng wù lái xiàn. yǐ zhāo āi dì zhì mù duǒ lù yī mù lái zhōu yī diān sān, yǐ wú zhòng dì zhì mèng lóng lù yī diān yī, yǐ āi péi dì zhì diān yī, bìng jiàng jīn fú tóng yìn, réng cì bì bó ān lēi yǒu chà. zhōng shū shěng chén yán: jīn guó yòng bù jì, bì xià dāng fǎ shì zǔ zhī qín jiǎn yǐ wèi yǒng tú. chén děng zài zhí, gǒu yǒu làn chéng ēn shǎng zhě, bì dāng huí zòu. dì jiā nà zhī. yáng zhōu níng guó jiàn dé zhū shǔ xiàn shuǐ, nán ēn zhōu hàn, mín jī, bìng zhèn zhī. fén zhōu píng yáo xiàn fén shuǐ yì, lú zhōu huái qìng èr lù huáng.
八月甲戌,兀伯都剌、許師敬並以災變飢歉乞解政柄,不允。乙亥,遣乃馬台簡閱邊兵,賜鈔千錠。大天源延聖寺神御殿成。戊寅,修澄清石閘。甲申,享太廟。長春宮道士藍道元以罪被黜。詔:「道士有妻者,悉給徭役。」遷黃羊坡民二百五十戶於韃靼部。寧遠州洞蠻刁用為寇,命雲南行省備之。丁亥,遣梁王王禪整飭斡耳朵思邊事。辛卯,雲南行省丞相亦兒吉、廉訪副使散只兀台,以使酒相詆,狀聞,詔兩釋之。甲午,以災變罷獵。賑河南探馬赤軍,籍其餘丁。罷行宣政院及功德使司,免武備寺逋負兵器。丁酉,藩王不賽因遣使獻玉及獨峰駝。是夜,太白犯軒轅御女。以星變,下詔恤民。辛丑,次中都,畋於汪火察禿之地。賜太師按攤出鈔二千八百錠。鹿頂殿成。罷甘肅札渾倉,徙其軍儲於汪古剌倉。戶部尚書郭良坐贓免。作天妃宮於海津鎮。西番土官撒加布來獻方物,海寇黎三來附。詔諭廉州蜒戶使復業。鹽官州大風,海溢,壞堤防三十餘里,遣使祭海神,不止,徙居民千二百五十家。大都昌平大風,壞民居九百家。龍慶路雨雹一尺,大風損稼。真定蠡州、奉元蒲城等縣及無為州諸處水,河中府、永平、建昌印都、中慶、太平諸路及廣西兩江飢,並發粟賑之。揚州崇明州大風雨,海水溢,溺死者給棺斂之。杭州火,賑糧一月。九月丁未,增置上都留守判官一員,兼推官。辛亥,命帝師還京,修灑淨佛事於大明、興聖、隆福三宮。丁巳,弛大都、上都、興和酒禁。庚申,車駕至大都。壬戌,以察乃領度支事。癸亥,太白犯太微垣右執法。賜大車裡新附蠻官七十五人裘帽靴服。戊辰,命歡赤等使於諸王怯別、月思別、不賽因三部。賑潛邸貧民鈔二十萬錠。湖廣行省太平路總管郭扶、雲南行省威楚路禿剌寨長哀培、景東寨長阿只弄男阿吾、大阿哀寨主弟你刀、木羅寨長哀卜利、茫施路土官阿利、鎮康路土官泥囊弟陀金客、木粘路土官丘羅、大車裡昭哀侄哀用、孟隆甸土官吾仲,並奉方物來獻。以昭哀地置木朵路一、木來州一、甸三,以吾仲地置孟隆路一、甸一,以哀培地置甸一,並降金符、銅印,仍賜幣帛、鞍勒有差。中書省臣言:「今國用不繼,陛下當法世祖之勤儉以為永圖。臣等在職,苟有濫承恩賞者,必當回奏。」帝嘉納之。揚州、寧國、建德諸屬縣水,南恩州旱,民飢,並賑之。汾州平遙縣汾水溢,廬州、懷慶二路蝗。
dōng shí yuè xīn wèi shuò, fā zú sì qiān zhì tōng zhōu dào, gěi chāo qiān liù bǎi dìng. jiǎ xū, niǔ zé shēng yòu yù shǐ dài fū. gēng chén, xiǎng tài miào. fèng ān xiǎn zōng yù róng yú dà tiān yuán yán shèng sì. xīn sì, tài bái fàn jìn xián. tiān shòu jié, qiǎn dào shì cí wèi huī tài yī wàn shòu gōng. rén wǔ, dì shī yǐ jí hái sā sī jiā zhī dì, cì jīn yín chāo bì wàn jì, chì zhōng shū shěng qiǎn guān cóng xíng, bèi gōng yì. guǐ yǒu, hé shuǐ yì, biàn liáng lù lè lì dī huài, yì dīng fū liù wàn sì qiān rén zhú zhī. jīng shī jī, fā sù bā shí wàn shí, jiǎn jià tiào zhī. cì dà tiān yuán yán shèng sì chāo èr wàn dìng, jí ān lín jiāng èr lù tián qiān qǐng. zhōng shū shěng chén yán: yǎng gěi jūn mín, bì jí dì lì. shì zǔ jiàn dà xuān wén hóng jiào děng sì, cì yǒng yè, dāng shí yǐ hào xū fèi, ér chéng zōng fù gòu tiān shòu wàn níng sì, jiào zhī shì zǔ, yòng zēng bèi bàn. ruò wǔ zōng zhī chóng ēn fú yuán rén zōng zhī chéng huá pǔ qìng, zū què suǒ rù, yì yòu shén yān. yīng zōng záo shān kāi sì, sǔn bīng shāng nóng, ér zú wú yì. fū tǔ dì zǔ zōng suǒ yǒu, zi sūn dāng gòng xī zhī. chén kǒng zī hòu jí wèi kǒu shí, wàng xìng gōng yì, jiǎo fú lì yǐ chěng sī yù, wéi bì xià chá zhī. dì jiā nà yān. gēng zǐ, shǎn xī xíng tái zhōng chéng yáo wěi qǐng jí shì zǔ jiā yán shàn xíng, yǐ shí shěng lǎn, cóng zhī. shěn yáng liáo yáng dà níng děng lù jí jīn fù zhōu shuǐ, mín jī, zhèn chāo wǔ wàn dìng. huái qìng xiū wǔ xiàn hàn, miǎn qí zū. níng xià lù wàn hù fǔ qìng yuǎn ān fǔ sī jī, bìng zhèn zhī. chí níng xià lù jiǔ jìn. xuān fǔ shǐ mǎ hé mǒu lǐ ràng hé zhè xī lián fǎng shǐ wán zhě bù huā shòu lù, bù duì bù fú, zhào qiǎn xíng bù láng zhōng suō zhù jū qí qīn rǔ shǐ zhě, chī zhī. fān wáng bù sài yīn qiǎn shǐ lái xiàn hǔ.
冬十月辛未朔,發卒四千治通州道,給鈔千六百錠。甲戌,紐澤升右御史大夫。庚辰,享太廟。奉安顯宗御容於大天源延聖寺。辛巳,太白犯進賢。天壽節,遣道士祠衛輝太一萬壽宮。壬午,帝師以疾還撒思加之地,賜金、銀、鈔、幣萬計,敕中書省遣官從行,備供億。癸酉,河水溢,汴梁路樂利堤壞,役丁夫六萬四千人築之。京師飢,發粟八十萬石,減價糶之。賜大天源延聖寺鈔二萬錠,吉安、臨江二路田千頃。中書省臣言:「養給軍民,必藉地利。世祖建大宣文弘教等寺,賜永業,當時已號虛費,而成宗復構天壽萬寧寺,較之世祖,用增倍半。若武宗之崇恩福元、仁宗之承華普慶,租榷所入,益又甚焉。英宗鑿山開寺,損兵傷農,而卒無益。夫土地祖宗所有,子孫當共惜之。臣恐茲後藉為口實,妄興工役,徼福利以逞私慾,惟陛下察之。」帝嘉納焉。庚子,陝西行台中丞姚煒請集世祖嘉言善行,以時省覽,從之。瀋陽、遼陽、大寧等路及金、復州水,民飢,賑鈔五萬錠。懷慶修武縣旱,免其租。寧夏路萬戶府、慶遠安撫司飢,並賑之。弛寧夏路酒禁。宣撫使馬合某、李讓劾浙西廉訪使完者不花受賂,簿對不服,詔遣刑部郎中唆住鞫其侵辱使者,笞之。藩王不賽因遣使來獻虎。
shí yī yuè guǐ mǎo, zhōng shū shěng chén yán: xī sēng měi jiǎ yuán chén shū shì zhòng qiú, yǒu guāi zhèng diǎn, qǐng bà zhī. yǒu zhǐ: zì jīn dāng shì zhě, chì zōng zhèng fǔ shěn fù. yǐ sì, liáng wáng wáng chán wǎng běi biān, cì chāo èr qiān dìng. jǐ yǒu, zuò lù dǐng zōng lóu. xīn hài, zhuī fù qián píng zhāng zhèng shì lǐ mèng guān. cì xiāng níng wáng bā lá shī lǐ chāo sān qiān dìng. zhū wáng bù sài yīn qiǎn shǐ lái xiàn mǎ. yǐ mǎo, tài bái fàn jiàn bì. guǎng xī tòu jiāng tuán yáo wèi kòu, xuān wèi shǐ mǎi nú yù jiàng zhī. fú líng qīng xī lì tóu děng yuán mán wèi kòu, hú nán dào xuān wèi sī qiǎn shǐ yù jiàng zhī. wù wǔ, zào zhōng tǒng zhì yuán chāo gè shí wàn dìng. fēng zhū wáng tiě mù ér bù huā wèi zhèn nán wáng, zhèn yáng zhōu. xīn yǒu, jiā yù shǐ dài fū niǔ zé kāi fǔ yí tóng sān sī. jiā fēng lú líng jiāng shén yuē xiǎn yīng. chí chéng dū jiǔ jìn. bō zhōu mán sòng wáng bǎo lái jiàng. jǐ sì, xǐ shàng dōu qīng níng diàn yú bó yì ér xíng gōng. chí yǒng píng lù shān zé zhī jìn. jiē zhōu tǔ fān wèi kòu, wǔ jìng wáng qiǎn lín táo lù yuán shuài zhǎn zhǎn yù jiàng zhī. guǎng níng lù shǔ xiàn lín yǔ shāng jià, zhèn chāo sān wàn dìng. miǎn yáng fǔ hàn, miǎn qí shuì. yǒng píng lù dà shuǐ, miǎn qí zū, réng zhèn liáng sì yuè. biàn liáng jiàn kāng tài píng chí zhōu zhū lù jí gān sù yì jí nǎi lù jī, bìng zhèn zhī. jǐn zhōu shuǐ yì, huài tián qiān qǐng, piào sǐ zhě bǎi rén, rén gěi chāo yī dìng. chóng míng zhōu hǎi yì, piào mín shě wǔ bǎi jiā, zhèn liáng yī yuè, gěi sǐ zhě chāo èr shí guàn.
十一月癸卯,中書省臣言:「西僧每假元辰疏釋重囚,有乖政典,請罷之。」有旨:「自今當釋者,敕宗正府審覆。」乙巳,梁王王禪往北邊,賜鈔二千錠。己酉,作鹿頂棕樓。辛亥,追復前平章政事李孟官。賜湘寧王八剌失里鈔三千錠。諸王不賽因遣使來獻馬。乙卯,太白犯鍵閉。廣西透江團徭為寇,宣慰使買奴諭降之。扶靈、青溪、櫟頭等源蠻為寇,湖南道宣慰司遣使諭降之。戊午,造中統、至元鈔各十萬錠。封諸王鐵木兒不花為鎮南王,鎮揚州。辛酉,加御史大夫紐澤開府儀同三司。加封廬陵江神曰顯應。弛成都酒禁。播州蠻宋王保來降。己巳,徙上都清寧殿於伯亦兒行宮。弛永平路山澤之禁。階州土蕃為寇,武靖王遣臨洮路元帥盞盞諭降之。廣寧路屬縣霖雨傷稼,賑鈔三萬錠。沔陽府旱,免其稅。永平路大水,免其租,仍賑糧四月。汴梁、建康、太平、池州諸路及甘肅亦集乃路飢,並賑之。錦州水溢,壞田千頃,漂死者百人,人給鈔一錠。崇明州海溢,漂民舍五百家,賑糧一月,給死者鈔二十貫。
shí èr yuè dīng chǒu, zhū wáng yuè sī bié xiàn wén bào, cì jīn yín chāo bì yǒu chà. yù shǐ hā lá nà hǎi qǐng zé zhèng rén fù tài zǐ, dì jiā nà zhī. rén wǔ, yù shǐ jiǎ hòu qǐng fù wǔ zōng huáng hòu yú tài miào, bù bào. chì yǐ lái nián yuán xī gòu dēng shān yú nèi tíng, yù shǐ zhào shī lǔ yǐ shuǐ hàn qǐng bà qí shì, cóng zhī. jiǎ shēn, shī lǔ yòu qǐng qīn sì jiāo miào, dì jiā nà zhī. bǐng xū, yǐ huí huí yīn yáng jiā yán tiān biàn, gěi chāo èr qiān dìng, shī yǒu dào héng zhě jí qǐ rén, xì qiú, yǐ ráng zhī. dīng hài, níng xià lù dì zhèn, yǒu shēng rú léi, lián zhèn zhě sì. gēng yín, shè tiān xià. zhào jiāng zhè xíng shěng yòu chéng zhào jiǎn wèi jí xián dà xué shì, lǐng jīng yán shì. rén chén, cì liáng wáng wáng chán yàn qì jīn yín. yǐ huáng zǐ xiǎo xuē yè tí, cì gāo nián chāo. guǐ sì, zuò lù dǐng diàn. jǐ hài, mìng dì shī xiū fó shì, shì zhòng qiú sān rén. zhì dà chéng huá pǔ qìng sì zǒng guǎn fǔ, bà guī yùn tí diǎn suǒ. yù shǐ yán: bǐ nián yíng shàn, yǐ wèi jūn gōng yì, fèi wǔ shì bù jiǎng. qǐng zūn shì zǔ jiù zhì, jiào xí wǔ wèi qīn jūn, yǐ bèi hù cóng. bù bào. hú guǎng tún shù qiān hù zhǐ gàn bù huā zhāo yù fú líng dòng mán liú jì děng lái jiàng. bǎo dìng lù jī, zhèn mǐ bā wàn yī qiān wǔ bǎi shí. huái qìng lù jī, zhèn chāo sì wàn dìng. bó zhōu hé yì, piào mín shě bā bǎi yú jiā, huài tián èr qiān sān bǎi qǐng, miǎn qí zū. guǎng xī jìng jiāng xiàng zhōu zhū lù jí liáo yáng lù jī, bìng zhèn zhī. dà níng lù dà shuǐ, huài tián wǔ qiān wǔ bǎi qǐng, piào mín shě bā bǎi yú jiā, nì sǐ zhě rén gěi chāo yī dìng.
十二月丁丑,諸王月思別獻文豹,賜金、銀、鈔、幣有差。御史哈剌那海請擇正人傅太子,帝嘉納之。壬午,御史賈垕請祔武宗皇后於太廟,不報。敕以來年元夕構燈山於內廷,御史趙師魯以水旱請罷其事,從之。甲申,師魯又請親祀郊廟,帝嘉納之。丙戌,以回回陰陽家言天變,給鈔二千錠,施有道行者及乞人,繫囚,以禳之。丁亥,寧夏路地震,有聲如雷,連震者四。庚寅,赦天下。召江浙行省右丞趙簡為集賢大學士,領經筵事。壬辰,賜梁王王禪宴器金銀。以皇子小薛夜啼,賜高年鈔。癸巳,作鹿頂殿。己亥,命帝師修佛事,釋重囚三人。置大承華普慶寺總管府,罷規運提點所。御史言:「比年營繕,以衛軍供役,廢武事不講。請遵世祖舊制,教習五衛親軍,以備扈從。」不報。湖廣屯戍千戶只干不花招諭扶靈洞蠻劉季等來降。保定路飢,賑米八萬一千五百石。懷慶路飢,賑鈔四萬錠。亳州河溢,漂民舍八百餘家,壞田二千三百頃,免其租。廣西靜江、象州諸路及遼陽路飢,並賑之。大寧路大水,壞田五千五百頃,漂民舍八百餘家,溺死者人給鈔一錠。
sì nián chūn zhēng yuè jiǎ chén, zhū wáng mǎi nú lái cháo, cì jīn yī dìng yín shí dìng chāo èr qiān dìng bì bó gè sì shí pǐ. yǐ sì, yù shǐ tái chén qǐng qīn sì jiāo miào, dì yuē: zhèn zūn shì zǔ jiù zhì, qí mìng dà chén shè zhī. jǐ yǒu, tài bái fàn niú. gēng xū, zhì shào qìng lù shí mén shí zhài xún jiǎn sī, yù shǐ xīn jūn yán: xī shāng yù bǎo, dòng yǐ shù shí wàn dìng, jīn shuǐ hàn mín pín, qǐng jié qí fèi. bù bào. rén zǐ, yǐ zhōng zhèng yuàn jīn yín tiě yě guī zhōng shū. jìng ān wáng kuò bù huā chū zhèn shǎn xī, cì chāo èr qiān dìng. guǐ chǒu, cì zhū wáng ā lá tè nà shī lǐ děng chāo liù qiān dìng. jiǎ yín, yīng shī tuō tuō bìng, cì chāo qiān dìng. wù wǔ, mìng shì zhū bǎo shǒu shì. gēng shēn, huáng zǐ yǔn dān cáng bo shòu fú jiè yú zhì quán sì. yán guān zhōu hǎi shuǐ yì, huài hàn hǎi dī èr qiān yú bù. jiǎ zǐ, wǔ lóng dòng mán kòu wǔ yuán xiàn zhū bǎo. dīng mǎo, yàn nán lián fǎng sī qǐng lì zhēn dìng cháng píng cāng, bù bào. jùn huì tōng hé, zhú huǒ zhōu hù cāng dī, yì dīng fū sān wàn rén. chū zhì yún nán xíng shěng jiǎn xiào guān. liáo yáng xíng shěng zhū jùn jī, zhèn chāo shí bā wàn dìng. zhāng dé huái ān yáng zhōu zhū lù jī, bìng zhèn zhī. dà níng lù shuǐ, gěi nì sǐ zhě rén chāo yī dìng. èr yuè xīn wèi, sì xiān nóng. jiǎ xū, jì tài zǔ tài zōng ruì zōng yù róng yú dà chéng huá pǔ qìng sì, yǐ hàn lín yuàn guān zhí shì. yǐ hài, qīn wáng yě xiān tiě mù ér chū zhèn běi biān, cì jīn yī dìng yín wǔ dìng chāo wǔ bǎi dìng bì bó gè shí pǐ. bǐng zǐ, mìng yì liè chì lǐng rén zōng shén yù diàn shì, dà sī tú yì lián zhēn qǐ lá sī wèi dà chéng huá pǔ qìng sì zǒng guǎn fǔ dá lǔ huā chì, réng dà sī tú. rén wǔ, shòu yú huǒ zhōu. zhū wáng huǒ shā hé róng dá lǐ chū zhèn běi biān, cì jīn yín chāo bì yǒu chà. dì shī cān mǎ yì sī jí sī bo zhǎng chū yì sī zhái bo zú, mìng tǎ shī tiě mù ér niǔ zé jiān xiū fó shì. bǐng xū, zhào tóng qiān shū mì yuàn shì yàn tiē mù ér jiào yuè zhū wèi jūn. wù zǐ, jìn xí fēng yǎn shèng gōng kǒng sī huì jiē jiā yì dài fū. yǐ mǎ sī hū wèi yún nán xíng shěng píng zhāng zhèng shì, tí diào wū méng tún tián. gēng yín, bā bǎi xí fù mán qiú zhāo nán tōng lái xiàn fāng wù. xīn mǎo, bái hóng guàn rì, yǐ shàng gōng zǒng guǎn fǔ jí yún xū zǒng guǎn fǔ lì shàng dōu liú shǒu sī. fèng yuán lú zhōu huái ān zhū lù jí bái dēng bù jī, zhèn liáng yǒu chà. yǒng píng lù jī, zhèn chāo sān wàn dìng liáng èr yuè.
四年春正月甲辰,諸王買奴來朝,賜金一錠、銀十錠、鈔二千錠、幣帛各四十匹。乙巳,御史台臣請親祀郊廟,帝曰:「朕遵世祖舊制,其命大臣攝之。」己酉,太白犯牛。庚戌,置紹慶路石門十寨巡檢司,御史辛鈞言:「西商鬻寶,動以數十萬錠,今水旱民貧,請節其費。」不報。壬子,以中政院金銀鐵冶歸中書。靖安王闊不花出鎮陝西,賜鈔二千錠。癸丑,賜諸王阿剌忒納失里等鈔六千錠。甲寅,鷹師脫脫病,賜鈔千錠。戊午,命市珠寶首飾。庚申,皇子允丹藏卜受佛戒於智泉寺。鹽官州海水溢,壞捍海堤二千餘步。甲子,武龍洞蠻寇武緣縣諸堡。丁卯,燕南廉訪司請立真定常平倉,不報。浚會通河,築漷州護倉堤,役丁夫三萬人。初置雲南行省檢校官。遼陽行省諸郡飢,賑鈔十八萬錠。彰德、淮安、揚州諸路飢,並賑之。大寧路水,給溺死者人鈔一錠。二月辛未,祀先農。甲戌,祭太祖、太宗、睿宗御容於大承華普慶寺,以翰林院官執事。乙亥,親王也先鐵木兒出鎮北邊,賜金一錠、銀五錠、鈔五百錠、幣帛各十匹。丙子,命亦烈赤領仁宗神御殿事,大司徒亦憐真乞剌思為大承華普慶寺總管府達魯花赤,仍大司徒。壬午,狩於漷州。諸王火沙、河榮、答里出鎮北邊,賜金、銀、鈔、幣有差。帝師參馬亦思吉思卜長出亦思宅卜卒,命塔失鐵木兒、紐澤監修佛事。丙戌,詔同僉樞密院事燕帖木兒教閱諸衛軍。戊子,進襲封衍聖公孔思晦階嘉議大夫。以馬思忽為雲南行省平章政事,提調烏蒙屯田。庚寅,八百媳婦蠻酋招南通來獻方物。辛卯,白虹貫日,以尚供總管府及雲需總管府隸上都留守司。奉元、廬州、淮安諸路及白登部飢,賑糧有差。永平路飢,賑鈔三萬錠、糧二月。
sān yuè xīn chǒu, huáng zǐ yǔn dān cáng bo chū zhèn běi biān. yǐ nà hǎi chì wèi huì guó gōng, shāng yì nèi shǐ fǔ shì. guǐ mǎo, hé níng dì zhèn, yǒu shēng rú léi. bǐng wǔ, tíng shì jìn shì ā chá chì lǐ fǔ děng bā shí wǔ rén, cì jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. mìng xī sēng zuò zhǐ fēng fó shì. cháo zhōu lù pàn guān qián zhēn, tiāo tuī guān liáng jí qī liú shì, bù cóng, wū jí xià yù shā zhī. shì jué, zhēn yǐn yào sǐ, zhào lù shī chuán shǒu. hǎi běi lián fǎng fù shǐ liú ān rén, zuò shòu zhēn lù chú míng. xīn hài, zhū wáng shuò sī bān bù sài yì děng, yǐ wén bào xī mǎ pèi dāo zhū bǎo děng wù lái xiàn, cì jīn chāo wàn jì. gēng shēn, qiǎn shǐ wǎng jiāng nán qiú qí huā yì guǒ. xīn yǒu, yǐ tài fù duǒ tái wèi tài shī, tài bǎo tū hū lǔ wèi tài fù, yě kě zā lǔ hū chì bó dá shā wèi tài bǎo. chì qián tài shī bó hū yǔ yì dà shì, shí qí fèng zhōng shēn. zhào hàn lín xué shì chéng zhǐ cài guó gōng zhāng guī jí xián dà xué shì lián xún tài zǐ bīn kè wáng yì, xī fù jiù zhí, shǎn xī xíng tái zhōng chéng jìng yǎn wèi jí xián dà xué shì, bìng shāng yì zhōng shū shěng shì, guī réng yù jīng yán shì. cì zhū wáng huǒ shā bù chāo sì qiān dìng. jùn wáng duǒ lái wù lǔ wù děng bù xù mù zāi, zhèn chāo sān wàn wǔ qiān dìng. zhōng shū shěng chén qǐng chóu hā sàn děng lèi cháo shòu bǎo jià chāo shí wàn èr qiān dìng, cóng zhī. rén xū, chē jià xìng shàng dōu. fù shè wǔ bèi sì tóng pàn liù yuán. mìng qīn wáng bā lá shī lǐ chū zhèn chá hǎn nǎo ér. fēng kuān chè wèi guó gōng, yǐ ā sàn huǒ zhě zhī shū mì yuàn shì. hún hé jué, fā jūn mín wàn rén sāi zhī. dīng mǎo, yíng huò fàn jǐng. fù zhì wèi hòu zhí dōu zhǐ huī shǐ sī, zhì zhèng sì pǐn. zhū wáng bù sài yīn qiǎn shǐ xiàn wén bào shī zi, cì chāo bā qiān dìng. dà níng guǎng píng èr lù shǔ xiàn jī, zhèn chāo èr wàn bā qiān dìng. hé nán xíng shěng zhū zhōu xiàn jí jiàn kāng shǔ xiàn jī, zhèn liáng yǒu chà.
三月辛丑,皇子允丹藏卜出鎮北邊。以那海赤為惠國公,商議內史府事。癸卯,和寧地震,有聲如雷。丙午,廷試進士阿察赤、李黼等八十五人,賜進士及第、出身有差。命西僧作止風佛事。潮州路判官錢珍,挑推官梁楫妻劉氏,不從,誣楫下獄殺之。事覺,珍飲藥死,詔戮屍傳首。海北廉訪副使劉安仁,坐受珍賂除名。辛亥,諸王槊思班、不賽亦等,以文豹、西馬、佩刀、珠寶等物來獻,賜金、鈔萬計。庚申,遣使往江南求奇花異果。辛酉,以太傅朵台為太師,太保禿忽魯為太傅,也可紥魯忽赤伯達沙為太保。敕前太師伯忽與議大事,食其俸終身。召翰林學士承旨蔡國公張珪、集賢大學士廉恂、太子賓客王毅,悉復舊職,陝西行台中丞敬儼為集賢大學士,並商議中書省事,珪仍預經筵事。賜諸王火沙部鈔四千錠。郡王朵來、兀魯兀等部畜牧災,賑鈔三萬五千錠。中書省臣請酬哈散等累朝售寶價鈔十萬二千錠,從之。壬戌,車駕幸上都。復設武備寺同判六員。命親王八剌失里出鎮察罕腦兒。封寬徹為國公,以阿散火者知樞密院事。渾河決,發軍民萬人塞之。丁卯,熒惑犯井。復置衛候直都指揮使司,秩正四品。諸王不賽因遣使獻文豹、獅子,賜鈔八千錠。大寧、廣平二路屬縣飢,賑鈔二萬八千錠。河南行省諸州縣及建康屬縣飢,賑糧有差。
xià sì yuè xīn wèi, dào rù tài miào, qiè wǔ zōng jīn zhǔ jí jì qì. dà lǐ lù diān qiú ā nǐ wèi kòu. rén jiǎ, zuò wǔ zōng zhǔ. jiǎ xū, zuò zōng máo lù dǐng lóu. jǐ mǎo, dào zhōu yǒng míng xiàn yáo wèi kòu. guǐ wèi, yán guān zhōu hǎi shuǐ yì, qīn dì shí jiǔ lǐ, mìng dōu shuǐ shǎo jiān zhāng zhòng rén jí xíng shěng guān fā gōng jiàng èr wàn yú rén, yǐ zhú luò mù shān shí shí sāi zhī, bù zhǐ. guǐ sì, gāo zhōu yáo kòu diàn bái xiàn, qiān hù zhāng é lì zhàn, sǐ zhī, yì rén lì cí, chì cì é yuē jīng yì. jiǎ wǔ, yǐ xī sēng gōng gē liè sī bā chōng nà sī jiān cáng bān cáng bo wèi dì shī, cì yù yìn, réng zhào yù tiān xià sēng. yǐ wèi, yǐ wǔ bèi sì qīng ā xī ér dá lá hǎn wèi yù shǐ dài fū. huì xīng yú huí huí sī tiān tāi. hú guǎng yáo kòu quán zhōu yì níng shǔ xiàn, mìng shǒu jiāng bǔ zhī. hé nán fèng yuán èr lù jí tōng shùn tán jì děng zhōu, yú yáng bǎo chí xiāng hé děng xiàn jī, cì liáng liǎng yuè. hé jiān yáng zhōu jiàn kāng tài píng qú zhōu cháng zhōu zhū lù shǔ xiàn jí yún nán wū sā wǔ dìng èr lù jī, cì liáng chāo yǒu chà. yǒng píng lù jī, miǎn qí zū, réng zhèn liáng liǎng yuè.
夏四月辛未,盜入太廟,竊武宗金主及祭器。大理鹿甸酋阿你為寇。壬甲,作武宗主。甲戌,作棕毛鹿頂樓。己卯,道州永明縣徭為寇。癸未,鹽官州海水溢,侵地十九里,命都水少監張仲仁及行省官發工匠二萬餘人,以竹落木柵實石塞之,不止。癸巳,高州徭寇電白縣,千戶張額力戰,死之,邑人立祠,敕賜額曰「旌義」。甲午,以西僧公哥列思巴沖納思監藏班藏卜為帝師,賜玉印,仍詔諭天下僧。乙未,以武備寺卿阿昔兒答剌罕為御史大夫。翽星於回回司天台。湖廣徭寇全州、義寧屬縣,命守將捕之。河南、奉元二路及通、順、檀、薊等州,漁陽、寶坻、香河等縣飢,賜糧兩月。河間、揚州、建康、太平、衢州、常州諸路屬縣及雲南烏撒、武定二路飢,賜糧、鈔有差。永平路飢,免其租,仍賑糧兩月。
wǔ yuè xīn chǒu, tài wèi chǒu lǘ zú. guǐ mǎo, yǐ yán guān zhōu hǎi yì, mìng tiān shī zhāng sì chéng xiū jiào ráng zhī. yǐ sì, zuò chéng zōng shén yù diàn yú tiān shòu wàn níng sì. jǐ wèi, zhàn chéng guó qiǎn shǐ gòng fāng wù. jiǎ zǐ, yǐ diǎn shǒu zōng miào bù yán, bà tài cháng lǐ yí yuàn guān. dīng mǎo, xiū fó shì yú hè lán shān jí zhū xíng gōng. bà zhū wáng fēn dì zhōu xiàn zhǎng guān shì xí, bǐ rú cháng diào guān, yǐ sān zài wèi kǎo. yuán jiāng lù zǒng guǎn pǔ shuāng zuò zāng miǎn, suì jié mán bīng zuò luàn, chì fù qí jiù zhí. dé qìng lù yáo lái jiàng, guī suǒ lüè nán nǚ, xī gěi qí qīn. hé nán jiāng líng shǔ xiàn jī, zhèn liáng yǒu chà. biàn liáng shǔ xiàn jī, miǎn qí zū. cháng zhōu huái ān èr lù, níng hǎi zhōu dà yǔ báo, suī zhōu hé yì, dà dū nán yáng rǔ níng lú zhōu děng lù shǔ xiàn hàn huáng, wèi huī lù dà fēng jiǔ rì, mù jǐn yǎn. hé nán lù luò yáng xiàn yǒu huáng kě wǔ mǔ, qún wū shí zhī jì, shù rì huáng zài jí, yòu shí zhī. liù yuè xīn wèi, hàn lín shì jiǎng xué shì ā lǔ wēi zhí xué shì yàn chì děng jìn jiǎng, réng mìng yì zī zhì tōng jiàn yǐ jìn. cān zhī zhèng shì shǐ wéi liáng qǐng jiě zhí guī yǎng, bù yǔn. dīng chǒu, dào lá shā děng yǐ zāi biàn qǐ bà, bù yǔn. bà liǎng dōu yíng shàn gōng yì, lù zhū jùn xì qiú. jǐ mǎo, yǒng xìng tún bèi zāi, miǎn qí zū. xīn sì, zào xiàng yú liù chéng. guǐ wèi, qiǎn chá nǎi bó yán fù dà dū quán xuǎn. jiǎ shēn, guǎng xī huā jiǎo mán wèi kòu, mìng suǒ bù tǎo zhī. yǐ wèi, shào qìng lù sì dòng qiú ā zhě děng jiàng, bìng mìng wèi mán yí zhǎng guān, réng shè xún jiǎn sī yǐ fǔ zhī. fā yì cāng sù, zhèn yán guān zhōu mín. lú zhōu lù jī, zhèn liáng qī wàn jiǔ qiān dàn. zhèn jiāng xìng guó èr lù jī, zhèn tiào yǒu chà. zhōng shān fǔ yǔ báo, biàn liáng lù hé jué, rǔ níng fǔ hàn, dà dū hé jiān jì nán dà míng xiá zhōu shǔ xiàn huáng.
五月辛丑,太尉丑驢卒。癸卯,以鹽官州海溢,命天師張嗣成修醮禳之。乙巳,作成宗神御殿於天壽萬寧寺。己未,占城國遣使貢方物。甲子,以典守宗廟不嚴,罷太常禮儀院官。丁卯,修佛事於賀蘭山及諸行宮。罷諸王分地州縣長官世襲,俾如常調官,以三載為考。元江路總管普雙坐贓免,遂結蠻兵作亂,敕復其舊職。德慶路徭來降,歸所掠男女,悉給其親。河南、江陵屬縣飢,賑糧有差。汴梁屬縣飢,免其租。常州、淮安二路,寧海州大雨雹,睢州河溢,大都、南陽、汝寧、廬州等路屬縣旱蝗,衛輝路大風九日,木盡偃。河南路洛陽縣有蝗可五畝,群烏食之既,數日蝗再集,又食之。六月辛未,翰林侍講學士阿魯威、直學士燕赤等進講,仍命譯《資治通鑑》以進。參知政事史惟良請解職歸養,不允。丁丑,倒剌沙等以災變乞罷,不允。罷兩都營繕工役,錄諸郡繫囚。己卯,永興屯被災,免其租。辛巳,造象輿六乘。癸未,遣察乃、伯顏赴大都銓選。甲申,廣西花角蠻為寇,命所部討之。乙未,紹慶路四洞酋阿者等降,並命為蠻夷長官,仍設巡檢司以撫之。發義倉粟,賑鹽官州民。廬州路飢,賑糧七萬九千石。鎮江、興國二路飢,賑糶有差。中山府雨雹,汴梁路河決,汝寧府旱,大都、河間、濟南、大名、峽州屬縣蝗。
qiū qī yuè dīng yǒu, yuán jiāng lù pǔ shuāng fù pàn. wù xū, zhū wáng yàn zhǐ jí tái xí wèi, qiǎn shǐ lái cháo. jǐ hài, bā ér hū bù huǎng hū lái xiàn fāng wù. yù shǐ tái chén yán, nèi jùn jiāng nán, hàn huáng jiàn zhì, fēi guó xì gù, chéng xiàng tǎ shī tiē mù ér dào lá shā, cān zhī zhèng shì bù huā shǐ wéi liáng, cān yì mǎi nú, bìng qǐ jiě zhí. yǒu zhǐ: wú duō cí, zhèn dāng zì jǐng, qīng děng yì yí gè qīn jué zhí. xiū dà míng diàn. zhàn chéng guó xiàn xún xiàng èr. jiàn héng qú shū yuàn yú méi xiàn, cí sòng rú zhāng zài. xīn chǒu, cì qí wáng yuè yuè lǔ tiē mù ér chāo èr wàn dìng. jiǎ chén, bō zhōu mán xiè wū qióng lái xiàn fāng wù. bǐng wǔ, xiǎng tài miào. dīng wèi, chì: jīng yán jiǎng dú guān, fēi yǒu dài bù dé qù zhí. zhào yù zōng zhèng fǔ, jué yù zūn shì zǔ jiù zhì. wù xū, qiǎn hàn lín shì dú xué shì ā lǔ wēi hái dà dū, yì shì zǔ shèng xùn. rén zǐ, cì zhū wáng huǒ ér huī yuè lǔ tiē mù ér bā lá shī lǐ jí fù mǎ mǎi zhù hǎn chāo yī wàn wǔ qiān dìng, jīn yín bì bó yǒu chà. jiǎ yín, qiǎn shǐ shì máo niú yú xī yù. dīng sì, gěi qí wáng yuè lǔ tiē mù ér yìn. bó yán chá ér wù bó dū lá yǐ jí qǐ jiě zhèng, yōu zhào yù zhī. wù wǔ, móu zhān lù tǔ guān sài qiū luó zhāo yù bā bǎi xí fù mán zhāo sān jīn lái jiàng, yín shā luó tǔ guān sàn qiè zhē shā sài qiū luó, chì yún nán wáng qiǎn rén yù zhī. guǐ hài, cì shòu níng gōng zhǔ chāo wǔ qiān dìng. qí wáng suǒ nán guǎn bo sù jīng wáng yě sù yě bù gàn qīn qí fēn dì, mìng gān sù xíng shěng yuè jí guī zhī. yǐ chǒu, zhōu wáng hé shì wáng shù jí zhū wáng yàn zhǐ gē tái děng lái gòng, cì jīn yín chāo bì yǒu chà. qiǎn shǐ sì hǎi shén tiān fēi. bǐng yín, jí sēng dào yǒu qī zhě wèi mín. sāi bǎo ān zhèn qú, yì mín dīng liù qiān rén. shì yuè, jí tián huáng, yún zhōu hēi hé shuǐ yì. qú zhōu dà yǔ shuǐ, fā lǐn zhèn jī zhě, gěi piào sǐ zhě guān. yán ān shǔ xiàn hàn, miǎn qí zū shuì. liáo yáng liáo hé lǎo sā jiā hé yì, yòu wèi lǜ bù jī, bìng zhèn zhī.
秋七月丁酉,元江路普雙復叛。戊戌,諸王燕只吉台襲位,遣使來朝。己亥,八兒忽部晃忽來獻方物。御史台臣言,內郡、江南,旱、蝗薦至,非國細故,丞相塔失帖木兒、倒剌沙,參知政事不花、史惟良,參議買奴,並乞解職。有旨:「毋多辭,朕當自儆,卿等亦宜各欽厥職。」修大明殿。占城國獻馴象二。建橫渠書院於郿縣,祠宋儒張載。辛丑,賜齊王月月魯帖木兒鈔二萬錠。甲辰,播州蠻謝烏窮來獻方物。丙午,享太廟。丁未,敕:「經筵講讀官,非有代不得去職。」詔諭宗正府,決獄遵世祖舊制。戊戌,遣翰林侍讀學士阿魯威還大都,譯《世祖聖訓》。壬子,賜諸王火兒灰、月魯帖木兒、八剌失里及駙馬買住罕鈔一萬五千錠,金、銀、幣、帛有差。甲寅,遣使市旄牛於西域。丁巳,給齊王月魯帖木兒印。伯顏察兒、兀伯都剌以疾乞解政,優詔諭之。戊午,謀粘路土官賽丘羅招諭八百媳婦蠻招三斤來降,銀沙羅土官散怯遮殺賽丘羅,敕雲南王遣人諭之。癸亥,賜壽寧公主鈔五千錠。岐王鎖南管卜訴荊王也速也不干侵其分地,命甘肅行省閱籍歸之。乙丑,周王和世〈王束〉及諸王燕只哥台等來貢,賜金、銀、鈔、幣有差。遣使祀海神天妃。丙寅,籍僧、道有妻者為民。塞保安鎮渠,役民丁六千人。是月,籍田蝗,雲州黑河水溢。衢州大雨水,發廩賑饑者,給漂死者棺。延安屬縣旱,免其租稅。遼陽遼河、老撒加河溢,右衛率部飢,並賑之。
bā yuè wù chén, gěi lèi cháo wò ěr duǒ chāo yǒu chà. guǐ yǒu, gěi bié qǐ liè shī níng guó gōng yìn. dù zhī jiān qīng bèi luó qǐng cí zhí fèng mǔ, bù yǔn. cì huáng hòu rǔ mǔ chāo qiān qī bǎi dìng. hū tuó hé shuǐ yì, fā dīng jùn zhì hé yǐ shā qí shì. fèng yuán lù zhì zhōng dān hú yán, lìng mín cǎi bǔ zhēn qín yì shòu bù biàn, qǐng bà zhī, chì: yīng liè zhě qí bǔ yǐ jìn. yǐ hài, cì gōng zhǔ bù dá xī nǐ yìng hù chāo sì qiān dìng. miáo rén jì bó yāng kòu lǐ tuó zhài, mìng hú guǎng xíng shěng bǔ zhī. gēng chén, yùn sù shí wàn shí zhù bīn hé zhū cāng, bèi nèi jùn jī. tián zhōu dòng yáo wèi kòu, qiǎn hú guǎng xíng shěng bǔ zhī. guǐ wèi, cì yíng wáng yě xiān tiē mù ér chāo sān qiān dìng. yǐ yǒu, bó yì wò ěr duǒ zuò qīn míng diàn chéng. rén chén, yù shǐ lǐ chāng yán: hé nán xíng shěng píng zhāng zhèng shì tóng tóng, shì guān hé nán, dà wèi jiān lì, qǐng xǐ tā zhèn. bù bào. guǐ sì, shì wǔ zōng huáng hòu yuē xuān cí huì shèng, yīng zōng huáng hòu yuē zhuāng jìng yì shèng, shēng fù tài miào. fā wèi jūn bā qiān, xiū bái fú wèng shān hé dī. shì yuè, yáng zhōu lù chóng míng zhōu hǎi mén xiàn hǎi shuǐ yì, biàn liáng lù fú gōu lán yáng xiàn hé yì, méi mín tián lú, bìng zhèn zhī. jiàn dé háng zhōu qú zhōu shǔ xiàn shuǐ, zhēn dìng jìn níng yán ān hé nán děng lù tún tián hàn, dà dū hé jiān fèng yuán huái qìng děng lù huáng, gǒng chāng fǔ tōng wèi xiàn shān bēng. diāo mén dì zhèn, yǒu shēng rú léi, zhòu huì. tiān quán dào shān bēng, fēi shí bì rén. fèng xiáng xìng yuán chéng dū xiá zhōu jiāng líng tóng rì dì zhèn. jiǔ yuè bǐng shēn shuò, rì yǒu shí zhī. ā chá chì de jīn xiàn mù mián dà xíng zhàng. chì: guó zi jiān réng jiù zhì suì gòng shēng yuán yè chéng zhě liù rén. jìn sēng dào mǎi mín tián, wéi zhě zuò zuì, méi qí zhí. rén yín, níng xià lù dì zhèn. rén zǐ, tài bái fàn fáng. jiǎ yín, hú guǎng tǔ guān sòng wáng bǎo lái xiàn fāng wù. rén xū, qiǎn huān chì děng shǐ zhū wáng qiè bié děng bù. jiǎ zǐ, yù shǐ yán: guǎng hǎi gǔ liú fàng zhī dì, qǐng yǐ zhí guān zāng wū zhě chù zhī, yǐ shì chéng jiè. cóng zhī. bǎo dìng zhēn dìng èr lù jī, zhèn liáng sān wàn shí chāo wàn wǔ qiān dìng. rùn yuè dīng mǎo, cì zhū wáng chè chè tū hún dōu tiē mù ér chāo gè wǔ qiān dìng. jǐ sì, tài bái jīng tiān. chē jià zhì dà dū. rén shēn, yǐ zāi biàn shè tiān xià. guǎng xī liǎng jiāng yáo wèi kòu, mìng suǒ bù bǔ zhī. jiǎ xū, mìng sì tiān dì, xiǎng tài miào, zhì jì wǔ yuè sì dú míng shān dà chuān. jiǎ wǔ, bā bǎi xí fù mán qǐng guān shǒu, zhì méng qìng xuān wèi sī dōu yuán shuài fǔ jí mù ān mèng jié èr fǔ yú qí dì, yǐ tóng zhī wū sā xuān wèi sī shì nǐ chū gōng tǔ guān zhāo nán tōng bìng wèi xuān wèi sī dōu yuán shuài, zhāo yù rén mǐ dé wèi tóng zhī xuān wèi sī shì fù yuán shuài, nán tōng zhī zǐ zhāo sān jīn zhī mù ān fǔ, zhí hùn pén zhī mèng jié fǔ, réng cì chāo bì gè yǒu chà. jiàn chāng gàn zhōu huì zhōu zhū lù jī, zhèn mǐ sì wàn sì qiān dàn. tǔ fān jiē zhōu jī, zhèn chāo qiān wǔ bǎi dìng. fèng yuán qìng yuǎn yán ān zhū lù jī, zhèn tiào yǒu chà.
八月戊辰,給累朝斡耳朵鈔有差。癸酉,給別乞烈失寧國公印。度支監卿孛羅請辭職奉母,不允。賜皇后乳母鈔千七百錠。滹沱河水溢,發丁浚治河以殺其勢。奉元路治中單鵠言,令民采捕珍禽異獸不便,請罷之,敕:「應獵者其捕以進。」乙亥,賜公主不答昔你媵戶鈔四千錠。苗人祭伯秧寇李陀寨,命湖廣行省捕之。庚辰,運粟十萬石貯瀕河諸倉,備內郡飢。田州洞徭為寇,遣湖廣行省捕之。癸未,賜營王也先帖木兒鈔三千錠。乙酉,伯亦斡耳朵作欽明殿成。壬辰,御史李昌言:「河南行省平章政事童童,世官河南,大為奸利,請徙他鎮。」不報。癸巳,諡武宗皇后曰宣慈惠聖,英宗皇后曰莊靜懿聖,升祔太廟。發衛軍八千,修白浮、瓮山河堤。是月,揚州路崇明州、海門縣海水溢,汴梁路扶溝、蘭陽縣河溢,沒民田廬,並賑之。建德、杭州、衢州屬縣水,真定、晉寧、延安、河南等路屯田旱,大都、河間、奉元、懷慶等路蝗,鞏昌府通渭縣山崩。碉門地震,有聲如雷,晝晦。天全道山崩,飛石斃人。鳳翔、興元、成都、峽州、江陵同日地震。九月丙申朔,日有食之。阿察赤的斤獻木綿大行帳。敕:「國子監仍舊制歲貢生員業成者六人。」禁僧道買民田,違者坐罪,沒其直。壬寅,寧夏路地震。壬子,太白犯房。甲寅,湖廣土官宋王保來獻方物。壬戌,遣歡赤等使諸王怯別等部。甲子,御史言:「廣海古流放之地,請以職官贓污者處之,以示懲戒。」從之。保定、真定二路飢,賑糧三萬石、鈔萬五千錠。閏月丁卯,賜諸王徹徹禿、渾都帖木兒鈔各五千錠。己巳,太白經天。車駕至大都。壬申,以災變赦天下。廣西兩江徭為寇,命所部捕之。甲戌,命祀天地,享太廟,致祭五嶽四瀆、名山大川。甲午,八百媳婦蠻請官守,置蒙慶宣慰司都元帥府及木安、孟傑二府於其地,以同知烏撒宣慰司事你出公、土官招南通並為宣慰司都元帥,招諭人米德為同知宣慰司事副元帥,南通之子招三斤知木安府,侄混盆知孟傑府,仍賜鈔、幣各有差。建昌、贛州、惠州諸路飢,賑米四萬四千石。土番階州飢,賑鈔千五百錠。奉元、慶遠、延安諸路飢,賑糶有差。
dōng shí yuè bǐng shēn, xiǎng tài miào. wù xū, zhū wáng tuō bié tiē mù ér hā ér mán děng xiàn yù jí pú táo jiǔ, cì chāo liù qiān dìng. jǐ hài, yù shǐ dé zhù qǐng zé dōng gōng guān. guǐ mǎo, mìng dì shī zuò fó shì yú dà tiān yuán yán shèng sì. jiǎ chén, gǎi fēng jiàn dé lù wū lóng shān shén yuē zhōng xiǎn líng zé pǔ yòu fú huì wáng. yǐ sì, zhòu yǒu liú xīng. jǐ yǒu, yǐ zhì shū shì yù shǐ wáng shì xī wèi cān zhī zhèng shì. xīn hài, jiān chá yù shǐ yì qiè liè tái bo dá yán, dōu shuǐ yōng tián shǐ sī rǎo mín, qǐng bà zhī. guǐ chǒu, jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng xiàng tuō huān dá lá hǎn píng zhāng zhèng shì gāo fǎng, yǐ hǎi yì bìng mín, qǐng jiě zhí, bù yǔn. yún nán shā mù zhài tǔ guān mǎ yú děng lái cháo. dīng sì, yǐ yù shǐ zhōng chéng zhào shì yán wèi zhōng shū yòu chéng, yǐ zhōng shū cān yì fù yán qǐ wèi lì bù shàng shū. yù shǐ hán yōng yán: shàng shū sān pǐn zhì, yán qǐ yóu lì lèi guān sì pǐn, yú fǎ bù dé shēng. zhì kě. ān nán qiǎn shǐ lái xiàn fāng wù. wù wǔ, chén xīng fàn dōng xián. jiān chá yù shǐ féng sī zhōng qǐng mìng tài cháng zuǎn xiū lèi cháo lǐ yí. rén xū, kāi nán zhōu tǔ guān ā zhǐ nòng lǜ mán bīng wèi kòu, yún nán xíng shěng zhāo bǔ zhī. zēng zhì sù zhōu shā zhōu yì jí nǎi sān lù tuī guān. dà dū lù zhū zhōu xiàn lín yǔ, shuǐ yì, huài mín tián lú, zhèn liáng èr shí sì wàn jiǔ qiān dàn. wèi huī huò jiā děng xiàn jī, zhèn chāo liù qiān dìng, réng juān dīng dì shuì. lóng xìng lù shǔ xiàn hàn, miǎn qí zū. dà míng hé jiān èr lù shǔ xiàn jī, bìng zhèn zhī.
冬十月丙申,享太廟。戊戌,諸王脫別帖木兒、哈兒蠻等獻玉及蒲萄酒,賜鈔六千錠。己亥,御史德住請擇東宮官。癸卯,命帝師作佛事於大天源延聖寺。甲辰,改封建德路烏龍山神曰忠顯靈澤普佑孚惠王。乙巳,晝有流星。己酉,以治書侍御史王士熙為參知政事。辛亥,監察御史亦怯列台卜答言,都水庸田使司擾民,請罷之。癸丑,江浙行省左丞相脫歡答剌罕、平章政事高昉,以海溢病民,請解職,不允。雲南沙木寨土官馬愚等來朝。丁巳,以御史中丞趙世延為中書右丞,以中書參議傅岩起為吏部尚書。御史韓鏞言:「尚書三品秩,岩起由吏累官四品,於法不得升。」制可。安南遣使來獻方物。戊午,辰星犯東咸。監察御史馮思忠請命太常纂修累朝禮儀。壬戌,開南州土官阿只弄率蠻兵為寇,雲南行省招捕之。增置肅州、沙州、亦集乃三路推官。大都路諸州縣霖雨,水溢,壞民田廬,賑糧二十四萬九千石。衛輝獲嘉等縣飢,賑鈔六千錠,仍蠲丁地稅。龍興路屬縣旱,免其租。大名、河間二路屬縣飢,並賑之。
shí yī yuè gēng wǔ, jìn jìn níng lù niàng jiǔ. jiǎn jià tiào jīng cāng mǐ shí wàn shí, yǐ zhèn pín mín. yǐ sī zhōu tǔ guān tián rén wèi sī zhōu xuān wèi shǐ, zhào yún nán wáng tiē mù ér bù huā fù shàng dōu. guǐ yǒu, tài bái fàn lěi bì zhèn. yǐ hài, yíng huò fàn tiān jiāng. bǐng zǐ, cì gōng zhǔ bù dá xī nǐ chāo qiān dìng. píng lè fǔ yáo wèi kòu, hú guǎng xíng shěng dū bīng bǔ zhī. xīn mǎo, yǐ jiàng mán xiè wū qióng wèi mán yí guān. yún nán pú mán lái fù, zhì shùn níng fǔ bǎo tōng zhōu qìng diān xiàn. miǎn guó zhǔ dá lǐ bì yá qǐng fù lì xíng shěng yú mí láng chóng chéng, bù yǔn. bèi sī lái fù. gěi bó yì wò ěr duǒ tuó niú. yǐ suì jī, kāi nèi jùn shān zé zhī jìn. yǒng píng lù shuǐ hàn, mín jī, juān qí fù sān nián. zhū wáng tǎ sī bù huā bù wèi shì jī, zhèn liáng qiān dàn. jì níng lù yáng qū xiàn dì zhèn.
十一月庚午,禁晉寧路釀酒。減價糶京倉米十萬石,以賑貧民。以思州土官田仁為思州宣慰使,召雲南王帖木兒不花赴上都。癸酉,太白犯壘壁陣。乙亥,熒惑犯天江。丙子,賜公主不答昔你鈔千錠。平樂府徭為寇,湖廣行省督兵捕之。辛卯,以降蠻謝烏窮為蠻夷官。雲南蒲蠻來附,置順寧府、寶通州、慶甸縣。緬國主答里必牙請復立行省於迷郎崇城,不允。孛斯來附。給伯亦斡耳朵駝、牛。以歲飢,開內郡山澤之禁。永平路水旱,民飢,蠲其賦三年。諸王塔思不花部衛士飢,賑糧千石。冀寧路陽曲縣地震。
shí èr yuè gēng zǐ, fā mǐ sān shí wàn shí, zhèn jīng shī jī. jiàng zhōu tài píng xiàn zhào shì fù yī chǎn sān zi. dìng bǔ dào lìng, xiàn nèi bù huò zhě, cháng qí zāng. xīn chǒu, chì tǎ shī tiě mù ér dào lá shā lǐng nèi shǐ fǔ sì wò ěr duǒ shì. guǐ mǎo, ān nán qiǎn shǐ lái gòng fāng wù. jiǎ chén, wú zhōu yáo wèi kòu, hú guǎng xíng shěng dū bīng bǔ zhī. wù shēn, zhū wáng bèi luó qiǎn shǐ gòng náo shā, cì chāo èr qiān dìng. guǐ chǒu, mìng zhào shì yán jí zhōng shū cān yì hán ràng zuǒ sī láng zhōng yáo yōng tí diào guó zi jiān. yǐ mǎo, zhǎo wā qiǎn shǐ xiàn jīn wén bào bái hóu bái yīng wǔ gè yī. cài guó gōng zhāng guī zú. zhí wàn suì shān huā mù bā bǎi qī shí běn. bǐng chén, cì zhū wáng bèi luó tiē mù ér děng chāo sì qiān dìng. jǐ wèi, suì xīng tuì fàn tài wēi xī yuán shàng jiāng. jìng jiāng lù yáo bīng wèi kòu, hú guǎng xíng shěng dū bīng bǔ zhī. yòu jiāng zhū zhài tǔ guān cén shì zhōng děng lái xiàn fāng wù. dà dū bǎo dìng zhēn dìng dōng píng jì nán huái qìng zhū lù hàn, miǎn tián zū zhī bàn. hé nán hé jiān yán ān fèng xiáng shǔ xiàn jī, bìng zhèn zhī. shì suì, biàn liáng yán ān rǔ níng xiá zhōu hàn, jì nán wèi huī jì níng nán yáng bā lù shǔ xiàn huáng. biàn liáng zhū shǔ xiàn lín yǔ, hé jué. yáng zhōu lù tōng zhōu chóng míng zhōu dà fēng, hǎi yì.
十二月庚子,發米三十萬石,賑京師飢。絳州太平縣趙氏婦一產三子。定捕盜令,限內不獲者,償其贓。辛丑,敕塔失鐵木兒、倒剌沙領內史府四斡耳朵事。癸卯,安南遣使來貢方物。甲辰,梧州徭為寇,湖廣行省督兵捕之。戊申,諸王孛羅遣使貢碙砂,賜鈔二千錠。癸丑,命趙世延及中書參議韓讓、左司郎中姚庸提調國子監。乙卯,爪哇遣使獻金文豹、白猴、白鸚鵡各一。蔡國公張珪卒。植萬歲山花木八百七十本。丙辰,賜諸王孛羅帖木兒等鈔四千錠。己未,歲星退犯太微西垣上將。靜江路徭兵為寇,湖廣行省督兵捕之。右江諸寨土官岑世忠等來獻方物。大都、保定、真定、東平、濟南、懷慶諸路旱,免田租之半。河南、河間、延安、鳳翔屬縣飢,並賑之。是歲,汴梁、延安、汝寧、峽州旱,濟南、衛輝、濟寧、南陽八路屬縣蝗。汴梁諸屬縣霖雨,河決。揚州路通州、崇明州大風,海溢。
zhì hé yuán nián chūn zhēng yuè yǐ chǒu shuò, gāo lì wáng qiǎn shǐ lái cháo hè, xiàn fāng wù. jiǎ xū, xiǎng tài miào. mìng huì cán mài tú. yǐ hài, zhào yù bǎi sī: fán bù fù rèn jí shàn lí zhí zhě, duó qí guān bì chāi qiǎn zhě, chī zhī. yù shǐ zōu wéi hēng yán: shí xiǎng tài miào, sān xiàn guān jiù jiē xūn qī dà chén, ér jìn yǐ hù bù shàng shū wèi yà xiàn, rén jì shū yuǎn, lǐ nán yán sù. qǐng réng jiù zhì, yǐ shěng tái shū mì sù wèi zhòng chén wèi zhī. dīng chǒu, bān nóng sāng jiù zhì shí sì tiáo yú tiān xià, réng zhào lì yǒu sī yǐ chá qín duò. jǐ mǎo, dì jiāng tián liǔ lín, yù shǐ wáng xiàn děng yǐ suì jī jiàn, dì yuē: qí jìn wèi shì wú rǎo mín jiā, mìng yù shǐ èr rén xún chá zhī. zhū wáng xīng jí bān bù jī, zhèn chāo wàn dìng mǐ wǔ qiān dàn. zhàn chéng qiǎn shǐ lái gòng fāng wù, qiě yán wèi jiāo zhǐ suǒ qīn, zhào yù jiě zhī. jìn sēng dào nì shāng shuì, gěi zōng rén wèi méng gǔ zǐ nǚ liáng liù yuè. xīn sì, jìng jiāng yáo kòu líng chuān lín guì èr xiàn, mìng guǎng xī zhāo bǔ zhī. jiǎ shēn, qiǎn shǐ sì hǎi shén tiān fēi. wù zǐ, zhào yōu hù zhǎo wā guó zhǔ zhá yá nà gē, réng cì yī wù gōng shǐ. bà hé nán tiě yě tí jǔ sī, guī yǒu sī. mìng dì shī xiū fó shì yú jìn zhōng. miǎn shǎn xī lāo yán yī nián, fā zú xiū jīng chéng, bà yì dōu zhū shǔ xiàn shí yán. jiā fēng xìng yuān lóng shén fú yīng zhāo huì gōng. hé jiān zhēn dìng shùn dé zhū lù jī, zhèn chāo wàn yī qiān dìng. dà dū lù dōng ān zhōu dà míng lù bái mǎ xiàn jī, bìng zhèn zhī.
致和元年春正月乙丑朔,高麗王遣使來朝賀,獻方物。甲戌,享太廟。命繪《蠶麥圖》。乙亥,詔諭百司:「凡不赴任及擅離職者,奪其官;避差遣者,笞之。」御史鄒惟亨言:「時享太廟,三獻官舊皆勛戚大臣,而近以戶部尚書為亞獻,人既疏遠,禮難嚴肅。請仍舊制,以省、台、樞密、宿衛重臣為之。」丁丑,頒《農桑舊制》十四條於天下,仍詔勵有司以察勤惰。己卯,帝將畋柳林,御史王獻等以歲飢諫,帝曰:「其禁衛士毋擾民家,命御史二人巡察之。諸王星吉班部飢,賑鈔萬錠、米五千石。占城遣使來貢方物,且言為交趾所侵,詔諭解之。禁僧、道匿商稅,給宗仁衛蒙古子女糧六月。辛巳,靜江徭寇靈川、臨桂二縣,命廣西招捕之。甲申,遣使祀海神天妃。戊子,詔優護爪哇國主札牙納哥,仍賜衣物弓矢。罷河南鐵冶提舉司,歸有司。命帝師修佛事于禁中。免陝西撈鹽一年,發卒修京城,罷益都諸屬縣食鹽。加封幸淵龍神福應昭惠公。河間、真定、順德諸路飢,賑鈔萬一千錠。大都路東安州、大名路白馬縣飢,並賑之。
èr yuè guǐ mǎo, chí biàn liáng lù jiǔ jìn. yǐ mǎo, yá jí qiǎn shǐ cáng gǔ lái gòng fāng wù. gēng shēn, zhào tiān xià gǎi yuán zhì hé. miǎn hé nán zì shí tián liáng yī nián, bèi zāi zhōu jùn shuì liáng yī nián, liú mín fù yè zhě chà shuì sān nián, yí yù xì sān suì bù jué zhě xián shì zhī. cì liáo wáng tuō tuō chāo wǔ qiān dìng, liáng wáng wáng chán chāo èr qiān dìng. rén xū, tài bái zhòu jiàn. guǐ hài, jiě zhōu yán chí hēi lóng yàn huài, diào fān xiū yán dīng xiū zhī. shǎn xī zhū lù jī, zhèn chāo wǔ wàn dìng. hé jiān biàn liáng èr lù shǔ xiàn jí kāi chéng gān zhōu méng gǔ jūn jī, bìng zhèn zhī.
二月癸卯,弛汴梁路酒禁。乙卯,牙即遣使藏古來貢方物。庚申,詔天下改元致和。免河南自實田糧一年,被災州郡稅糧一年,流民復業者差稅三年,疑獄系三歲不決者咸釋之。賜遼王脫脫鈔五千錠,梁王王禪鈔二千錠。壬戌,太白晝見。癸亥,解州鹽池黑龍堰壞,調番休鹽丁修之。陝西諸路飢,賑鈔五萬錠。河間、汴梁二路屬縣及開城、乾州蒙古軍飢,並賑之。
sān yuè gēng wǔ, ā sù wèi bīng chū shù zhě qiān rén, rén gěi chāo sì shí dìng pín fá zhě liù qiān yī bǎi rén, rén gěi mǐ wǔ shí. yún nán ān lóng zhài tǔ guān cén shì zhōng yǔ qí xiōng shì xìng xiāng gōng, jí qí mín sān wàn èr qiān hù lái fù, suì shū bù sān qiān pǐ, qǐng lì xuān fǔ sī yǐ zǒng zhī, bù yǔn. zhì zhōu yī, yǐ shì xìng zhī zhōu shì, zhì xiàn èr, tīng shì zhōng jǔ rén yòng zhī, réng yù qí xiōng dì gòng chù. lì wàn hù fǔ èr, lǐng zhēng xī hóng pàng ǎo jūn. tǎ shī tiē mù ér dào lá shā yán: zāi yì wèi mǐ, yóu guān lì yǐ zuì chù bà zhě yuàn fěi suǒ zhì, qǐng liàng cái xù yòng. cóng zhī. xīn wèi, dà tiān yuán yán shèng sì xiǎn zōng shén yù diàn chéng, zhì zǒng guǎn fǔ yǐ sī cái fù. rén shēn, yǔ mái. jiǎ xū, yǎ jì guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. yǐ mǎo, dì yù xìng shèng diàn shòu wú liàng shòu fú jiè yú dì shī. gēng chén, mìng sēng qiān rén xiū fó shì yú zhèn guó sì. xīn sì, cì shòu níng gōng zhǔ yán jià chāo wàn yǐn. jiǎ shēn, qiǎn hù bù shàng shū lǐ jiā nú wǎng yán guān sì hǎi shén, réng jí yì xiū hǎi àn. bǐng xū, zhào dì shī mìng sēng xiū fó shì yú yán guān zhōu, réng zào fú tú èr bǎi yī shí liù, yǐ yàn hǎi yì. wù zǐ, chē jià xìng shàng dōu. jǐ chǒu, yǐ zhào shì yán zhī jīng yán shì, zhào jiǎn yù jīng yán shì, ā lǔ wēi tóng zhī jīng yán shì, cáo yuán yòng wú bǐng dào yú jí duàn fǔ mǎ zǔ cháng yàn chì bèi shù lǔ chōng bìng jiān jīng yán guān. yún nán tǔ guān sā jiā bù jiàng, fèng fāng wù lái xiàn, zhì zhōu yī, yǐ sǎ jiā bù zhī zhōu shì, lì luó luó xuān wèi sī, zhēng qí zū fù. rén chén, tài píng lù dāng tú xiàn yáng shì fù yī chǎn sān zi. jìn níng wèi huī èr lù jí tài ān zhōu jī, zhèn chāo sì wàn bā qiān sān bǎi dìng. jì níng lù píng dìng zhōu jī, zhèn tiào mǐ sān wàn shí. shǎn xī sì chuān jí hé nán fǔ děng chù jī, bìng zhèn zhī.
三月庚午,阿速衛兵出戍者千人,人給鈔四十錠;貧乏者六千一百人,人給米五石。雲南安隆寨土官岑世忠與其兄世興相攻,籍其民三萬二千戶來附,歲輸布三千匹,請立宣撫司以總之,不允。置州一,以世興知州事,置縣二,聽世忠舉人用之,仍諭其兄弟共處。立萬戶府二,領征西紅胖襖軍。塔失帖木兒、倒剌沙言:「災異未弭,由官吏以罪黜罷者怨誹所致,請量才敘用。」從之。辛未,大天源延聖寺顯宗神御殿成,置總管府以司財賦。壬申,雨霾。甲戌,雅濟國遣使獻方物。乙卯,帝御興聖殿受無量壽佛戒於帝師。庚辰,命僧千人修佛事於鎮國寺。辛巳,賜壽寧公主鹽價鈔萬引。甲申,遣戶部尚書李家奴往鹽官祀海神,仍集議修海岸。丙戌,詔帝師命僧修佛事於鹽官州,仍造浮屠二百一十六,以厭海溢。戊子,車駕幸上都。己丑,以趙世延知經筵事,趙簡預經筵事,阿魯威同知經筵事,曹元用、吳秉道、虞集、段輔、馬祖常、燕赤、孛術魯翀併兼經筵官。雲南土官撒加布降,奉方物來獻,置州一,以撒加布知州事,隸羅羅宣慰司,征其租賦。壬辰,太平路當塗縣楊氏婦一產三子。晉寧、衛輝二路及泰安州飢,賑鈔四萬八千三百錠。冀寧路平定州飢,賑糶米三萬石。陝西、四川及河南府等處飢,並賑之。
xià sì yuè bǐng shēn, qīn zhōu yáo huáng yàn děng wèi kòu, mìng hú guǎng xíng shěng bèi zhī. jǐ hài, tǎ shī tiē mù ér dào lá shā qǐng fán méng gǔ sè mù rén xiào hàn fǎ dīng yōu zhě chú qí míng, cóng zhī. rén yín, lǐ jiā nú yǐ zuò shí dùn hàn hǎi yì wén. jǐ yǒu, yù shǐ yáng zhuō děng yǐ mín jī, qǐng fēn sēng dào chǔ sù jì zhī, bù bào. jiǎ yín, gǎi fēng měng shān shén yuē jiā huì zhāo yīng wáng, yán chí shén yuē líng fù gōng, dòng tíng miào shén yuē zhōng huì shùn lì líng jì zhāo yòu wáng, táng liǔ zhōu cì shǐ liǔ zōng yuán yuē wén huì zhāo líng gōng. wù wǔ, jìn wěi zào jīn yín qì mǐn. dà dū dōng chāng dà níng biàn liáng huái qìng zhī shǔ zhōu xiàn jī, fā sù zhèn zhī. bǎo dìng guān zhōu dé zhōu bān yáng zhāng dé jì nán shǔ zhōu xiàn jī, fā chāo zhèn zhī. shì yuè, líng zhōu jùn zhōu dà yǔ báo. jì zhōu jí qí shān shí chéng èr xiàn huáng. guǎng níng lù dà shuǐ, chóng míng zhōu dà fēng, hǎi yì.
夏四月丙申,欽州徭黃焱等為寇,命湖廣行省備之。己亥,塔失帖木兒、倒剌沙請凡蒙古、色目人效漢法丁憂者除其名,從之。壬寅,李家奴以作石囤捍海議聞。己酉,御史楊倬等以民飢,請分僧道儲粟濟之,不報。甲寅,改封蒙山神曰嘉惠昭應王,鹽池神曰靈富公,洞庭廟神曰忠惠順利靈濟昭佑王,唐柳州刺史柳宗元曰文惠昭靈公。戊午,禁偽造金銀器皿。大都、東昌、大寧、汴梁、懷慶之屬州縣飢,發粟賑之。保定、冠州、德州、般陽、彰德、濟南屬州縣飢,發鈔賑之。是月,靈州、濬州大雨雹。薊州及岐山、石城二縣蝗。廣寧路大水,崇明州大風,海溢。
wǔ yuè jiǎ zǐ, qiǎn guān fēn hù liú mín hái xiāng, réng jìn jù zhì qiān rén zhě zhàng yī bǎi. bǐng yín, guǎng xī pǔ níng xiàn sēng chén qìng ān zuò luàn, tiě jiàn guó, gǎi yuán. jǐ sì, bā bǎi xí fù mán qiǎn zi āi zhāo xiàn xún xiàng. guǐ yǒu, jí zài jīng liú mín fèi jí zhě, gěi liáng qiǎn hái. dà lǐ nù jiāng diān tǔ guān ā āi nǐ kòu lè chén zhū zhài, mìng yún nán xíng shěng dū bīng bǔ zhī. gēng chén, yǒu liú xīng dà rú fǒu, qí guāng zhú dì. jiǎ shēn, ān nán guó jí bā dòng mán qiú qiǎn shǐ xiàn fāng wù. wù zǐ, yǐ lǐng běi xíng shěng píng zhāng zhèng shì tǎ shī tiē mù ér wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. shì yuè, yàn nán shān dōng dōng dào jí fèng yuán dà tóng hé jiān hé nán dōng píng pú zhōu děng chù jī, zhèn chāo shí sì wàn sān qiān yú dìng. xiá zhōu shǔ xiàn jī, zhèn tiào liáng wǔ qiān dàn. jì níng guǎng píng zhēn dìng zhū lù shǔ xiàn dà yǔ báo, rǔ níng fǔ yǐng zhōu wèi huī lù jí xiàn huáng, jīng zhōu líng tái xiàn hàn. liù yuè, gāo lì shì zǐ wán zhě tū sù qǔ qí yìn, qiǎn píng zhāng zhèng shì mǎi lǘ wǎng yù gāo lì wáng, bǐ hái zhī. bǐng wǔ, qiǎn shǐ sì shì zǔ shén yù diàn. shì yuè, zhū wáng nán dá shī chè chè tū huǒ shā nǎi mǎ tái zhū jùn fēng xuě bì xù mù, shì zú jī, zhèn liáng wǔ wàn shí chāo sì shí wàn dìng. fèng yuán yán ān èr lù jī, zhèn chāo sì qiān bā bǎi jiǔ shí dìng. zhāng dé shǔ xiàn dà yǔ báo, nán níng kāi yuán yǒng píng zhū lù shuǐ, jiāng líng lù shǔ xiàn hàn, hé nán dé ān tún huò shí sāng.
五月甲子,遣官分護流民還鄉,仍禁聚至千人者杖一百。丙寅,廣西普寧縣僧陳慶安作亂,僣建國,改元。己巳,八百媳婦蠻遣子哀招獻馴象。癸酉,籍在京流民廢疾者,給糧遣還。大理怒江甸土官阿哀你寇樂辰諸寨,命雲南行省督兵捕之。庚辰,有流星大如缶,其光燭地。甲申,安南國及八洞蠻酋遣使獻方物。戊子,以嶺北行省平章政事塔失帖木兒為中書平章政事。是月,燕南、山東東道及奉元、大同、河間、河南、東平、濮州等處飢,賑鈔十四萬三千餘錠。峽州屬縣飢,賑糶糧五千石。冀寧、廣平、真定諸路屬縣大雨雹,汝寧府潁州、衛輝路汲縣蝗,涇州靈台縣旱。六月,高麗世子完者禿訴取其印,遣平章政事買閭往諭高麗王,俾還之。丙午,遣使祀世祖神御殿。是月,諸王喃答失、徹徹禿、火沙、乃馬台諸郡風雪斃畜牧,士卒飢,賑糧五萬石、鈔四十萬錠。奉元、延安二路飢,賑鈔四千八百九十錠。彰德屬縣大雨雹,南寧、開元、永平諸路水,江陵路屬縣旱,河南德安屯蠖食桑。
qiū qī yuè xīn yǒu shuò, níng xià dì zhèn. gēng wǔ, dì bēng, shòu sān shí liù, zàng qǐ niǎn gǔ. jǐ mǎo, dà níng lù dì zhèn. guǐ wèi, xiū fó shì yú qīn míng diàn. yǐ yǒu, huáng hòu huáng tài zǐ jiàng zhǐ yù ān bǎi xìng. bǐng xū, tài bái fàn xuān yuán dà xīng.
秋七月辛酉朔,寧夏地震。庚午,帝崩,壽三十六,葬起輦谷。己卯,大寧路地震。癸未,修佛事於欽明殿。乙酉,皇后、皇太子降旨諭安百姓。丙戌,太白犯軒轅大星。
jiǔ yuè, dào lá shā lì huáng tài zǐ wèi huáng dì, gǎi yuán tiān shùn, zhào tiān xià.
九月,倒剌沙立皇太子為皇帝,改元天順,詔天下。
tài dìng zhī shì, zāi yì shù jiàn, jūn chén zhī jiān, yì wèi jiàn qí yǐn jiù zé gōng zhī shí, rán néng zhī shǒu zǔ zōng zhī fǎ yǐ xíng, tiān xià wú shì, hào chēng zhì píng, zī qí suǒ yǐ wèi zú chēng yě.
泰定之世,災異數見,君臣之間,亦未見其引咎責躬之實,然能知守祖宗之法以行,天下無事,號稱治平,茲其所以為足稱也。