xíng fǎ sì
◎刑法四
zhà wěi
○詐偽
zhū zhǔ móu wěi zào fú bǎo, jí shòu cái zhù zào zhě, jiē chù sǐ. tóng qíng zhuǎn mù gōng jiàng, jí shòu mù kè zì zhě, zhàng yī bǎi qī. wěi zào zhì chì zhě, yǔ fú bǎo tóng. zhū wàng zēng jiǎn zhì shū zhě, chù sǐ. zhū jìn shì guān zhé zhà chuán shàng zhǐ zhě, zhàng yī bǎi qī, chú míng bù xù. zhū wěi zào shěng fǔ yìn xìn wén zì, dàn fàn zhì chì zhě chù sǐ. ruò wěi zào shěng fǔ zhā fù zhě, zhàng yī bǎi qī, zài fàn liú yuǎn. zhī qíng bù shǒu zhě, bā shí qī. qí wén lǐ é miù bù kān xíng yòng zhě, jiǔ shí qī. ruò wěi zào sī xiàn yìn xìn wén zì, zhuī hū píng mín, lēi qǔ cái wù zhě, chū fàn zhàng qī shí qī, lèi fàn bù quān zhě yī bǎi qī. zhū wěi zào xuān wèi sī yìn xìn qì běn, jí shāng shuì wù qīng yóu qī mào shāng jiǎ zhě, zhàng yī bǎi qī. zhū shè qián wěi zào shěng yìn, shè hòu bù céng xiāo huǐ, zhàng qī shí qī, yǒu guān zhě duó suǒ shòu xuān chì, chú míng bù xù. zhū yuàn shǔ zhé zào shěng guān yā zì, dào yòng shěng yìn, mài fàng guān zhí zhě, suī huì shè, liú yuǎn. zhū wěi zào shuì wù zá yìn, sī áo yán sè, wěi shuì wù huò zhě, zhàng bā shí qī. gào bǔ dé shí zhě, zhēng zhōng tǒng chāo yī bǎi guàn chōng shǎng. wù zhǔ zhī qíng, jiǎn fàn rén zuì yī děng, qí nì shuì zhī wù, yī bàn méi guān, yú méi guān wù nèi yī bàn fù gào rén chōng shǎng bù zhī qíng zhě bù zuò, wù gěi yuán zhǔ. qí bǔ huò rén shàn zì tuō fàng zhě, jiǎn fàn rén zuì èr děng, shòu cái zhě yǔ fàn rén tóng zuì. zhū shěng bù xiǎo shǐ, wèi rén wù huǐ xíng yí jiǎn zā, zhé zì kè yìn xìn, wěi bǔ shǔ yā, qiú gài běn zuì, wú tā qíng bì zhě, zhàng qī shí qī, fā yuán jí. zhū sēng dào wěi zào zhū wáng yìn xìn jí lìng zhǐ chāo tí zhě, chù sǐ. zhū pán huò wěi zào yìn xìn zhī rén, tóng huò qiáng dào gěi shǎng. zhū gào huò sī zào lì rì zhě, shǎng yín yī bǎi liǎng. rú wú tài shǐ yuàn lì rì yìn xìn, biàn tóng sī lì zào zhě, yǐ wéi zhì lùn. zhū shòu cái mài tā rén chì dié, jí shōu mǎi zhuǎn mài zhě, zhàng yī bǎi qī, cì miàn fā yuán jí, mǎi zhě zhàng bā shí qī, fā yuán jí. zhū zhí guān bèi chà, yǐ jí zhé lìng rén dài chéng yì chuán ér wǎng zhě, zhàng liù shí qī, dài zhě chī wǔ shí qī. zhū gōng chāi, yú guān chuán jiā dài cóng rén, mào zhī fēn lì zhě, chī yī shí qī, jì guò, zhī guò fēn lì lái, zhuī zhēng hái guān.
諸主謀偽造符寶,及受財鑄造者,皆處死。同情轉募工匠,及受募刻字者,杖一百七。偽造制敕者,與符寶同。諸妄增減制書者,處死。諸近侍官輒詐傳上旨者,杖一百七,除名不敘。諸偽造省府印信文字,但犯制敕者處死。若偽造省府劄付者,杖一百七,再犯流遠。知情不首者,八十七。其文理訛謬不堪行用者,九十七。若偽造司縣印信文字,追呼平民,勒取財物者,初犯杖七十七,累犯不悛者一百七。諸偽造宣慰司印信契本,及商稅務青由欺冒商賈者,杖一百七。諸赦前偽造省印,赦後不曾銷毀,杖七十七,有官者奪所受宣敕,除名不敘。諸掾屬輒造省官押字,盜用省印,賣放官職者,雖會赦,流遠。諸偽造稅物雜印,私熬顏色,偽稅物貨者,杖八十七。告捕得實者,征中統鈔一百貫充賞。物主知情,減犯人罪一等,其匿稅之物,一半沒官,於沒官物內一半付告人充賞;不知情者不坐,物給元主。其捕獲人擅自脫放者,減犯人罪二等,受財者與犯人同罪。諸省部小史,為人誤毀行移檢紥,輒自刻印信,偽補署押,求蓋本罪,無他情弊者,杖七十七,發元籍。諸僧道偽造諸王印信及令旨抄題者,處死。諸盤獲偽造印信之人,同獲強盜給賞。諸告獲私造曆日者,賞銀一百兩。如無太史院曆日印信,便同私歷造者,以違制論。諸受財賣他人敕牒,及收買轉賣者,杖一百七,刺面發元籍,買者杖八十七,發元籍。諸職官被差,以疾輒令人代乘驛傳而往者,杖六十七,代者笞五十七。諸公差,於官船夾帶從人,冒支分例者,笞一十七,記過,支過分例來,追征還官。
zhū zhà chēng shǐ chén, wěi xiě gěi yì wén zì, qǐ mǎ pǐ zhōu chuán zhě, zhàng yī bǎi qī. yǒu sī shī jué chá, zhé píng wú yìn xìn guān dié dào gěi zhě, pàn shǔ guān chī sān shí qī, shǒu lǐng guān lì sì shí qī. zhū zhí guān zhà chuán shàng sī yán yǔ, shàn qǐ yì mǎ zhě, zhàng liù shí qī. tuō tuō hé sūn yī suí shàn gěi yì mǎ zhě, chī wǔ shí qī, bìng jiě zhí bié xù, jì guò yì guān èr shí qī, hái zhí. zhū zhà chēng àn bù guān, kǒng xià guān lì zhě, zhàng liù shí qī. zhū zhà chēng jiān lín zhǎng guān shǔ zhì chāi qiǎn, qī qǔ qián wù zhě, zhàng bā shí qī, qián wù méi guān. zhū zhà chēng fèng shǐ suǒ wěi guān, tīng lǐ mín sòng zhě, zhàng jiǔ shí qī. zhà chēng suí xíng lìng shǐ zhě, chī wǔ shí qī.
諸詐稱使臣,偽寫給驛文字,起馬匹舟船者,杖一百七。有司失覺察,輒憑無印信關牒倒給者,判署官笞三十七,首領官吏四十七。諸職官詐傳上司言語,擅起驛馬者,杖六十七。脫脫禾孫依隨擅給驛馬者,笞五十七,並解職別敘,記過;驛官二十七,還職。諸詐稱按部官,恐嚇官吏者,杖六十七。諸詐稱監臨長官署置差遣,欺取錢物者,杖八十七,錢物沒官。諸詐稱奉使所委官,聽理民訟者,杖九十七。詐稱隨行令史者,笞五十七。
zhū wěi zào bǎo chāo, shǒu móu qǐ yì, bìng diāo bǎn chāo zhǐ, shōu mǎi yán liào, shū tián zì hào, wō cáng yìn zào, dàn tóng qíng zhě jiē chù sǐ, réng méi qí jiā chǎn. liǎng lín zhī ér bù shǒu zhě, zhàng qī shí qī. fāng lǐ zhèng zhǔ shǒu shè zhǎng shī jué chá, bìng xún bǔ jūn bīng gè chī sì shí qī. bǔ dào guān jí zhèn shǒu xún bǔ jūn guān gè sān shí qī, wèi huò zéi tú, yī qiáng dào lì xiàn jī bǔ. mǎi shǐ wěi chāo zhě, chū fàn zhàng yī bǎi qī, zài fàn jiā tú yī nián, sān fàn kē duàn liú yuǎn. zhū bǔ huò wěi chāo, shǎng yín wǔ dìng, gěi yín bù gěi chāo. zhū fù zǐ tóng zào wěi chāo zhě, jiē chù sǐ. zhū fù zào wěi chāo, zi tīng gěi shǐ, bù yǔ fù tóng zuò zi zào wěi chāo, fù bù tóng zào, bù yǔ zi tóng zuò. zhū fū wěi zào bǎo chāo zhě, qī bù zuò. zhū wěi zào bǎo chāo, yìn bǎn bù quán zhě, zhàng yī bǎi qī. zhū wěi zào bǎo chāo, méi qí jiā chǎn, bù jí qí qī zǐ. zhū shè qián shōu cáng wěi chāo, shè hòu xíng shǐ zhě, zhàng yī bǎi qī. bù céng xíng shǐ ér bù shǒu zhě, jiǎn yī děng. zhū wěi zào chāo zuì yīng sǐ zhě, suī qīn lǎo wú jiān dīng, bù tīng shàng qǐng. zhū bǔ huò wěi zào bǎo chāo zhī rén, suī yǐ shēn gù, qí yīng dé shǎng qián, réng gěi qí qīn shǔ. zhū nú bì mǎi shǐ wěi chāo, qí zhǔ chén shǒu zhě, bù zài lǐ shǎng zhī lì. zhū tiāo wān bì còu bǎo chāo zhě, bù fēn shǒu cóng, zhàng yī bǎi qī, tú yī nián, zài fàn liú yuǎn. nián qī shí yǐ shàng zhě, chéng bǐng dìng duó, wú zhé tīng shú. mǎi shǐ zhě jiǎn yī děng. zhū shāo zào wěi yín zhě, tú. zhū zào mài wěi yín, mǎi zhǔ bù zhī qíng, jià qián gěi zhǔ, wěi yín nèi xiāo, tí zhēn yín méi guān, yī běn fàn kē zuì. zhū wěi zào gè cāng zhī fā liáng chóu zhě, chī wǔ shí qī, yǐ zhī chū guān liáng zhě, zhǔn dào xì guān qián wù kē zuì. cāng guān rén děng yǒu fàn zhě, yī jiān zhǔ zì dào fǎ, zāng zhòng zhě cóng zhòng lùn. zhū mào zhī guān qián, jì zāng yǐ wǎng fǎ lùn, bìng chú míng bù xù.
諸偽造寶鈔,首謀起意,並雕板抄紙,收買顏料,書填字號,窩藏印造,但同情者皆處死,仍沒其家產。兩鄰知而不首者,杖七十七。坊里正、主首、社長失覺察,並巡捕軍兵各笞四十七。捕盜官及鎮守巡捕軍官各三十七,未獲賊徒,依強盜立限緝捕。買使偽鈔者,初犯杖一百七,再犯加徒一年,三犯科斷流遠。諸捕獲偽鈔,賞銀五錠,給銀不給鈔。諸父子同造偽鈔者,皆處死。諸父造偽鈔,子聽給使,不與父同坐;子造偽鈔,父不同造,不與子同坐。諸夫偽造寶鈔者,妻不坐。諸偽造寶鈔,印板不全者,杖一百七。諸偽造寶鈔,沒其家產,不及其妻子。諸赦前收藏偽鈔,赦後行使者,杖一百七。不曾行使而不首者,減一等。諸偽造鈔罪應死者,雖親老無兼丁,不聽上請。諸捕獲偽造寶鈔之人,雖已身故,其應得賞錢,仍給其親屬。諸奴婢買使偽鈔,其主陳首者,不在理賞之例。諸挑剜裨輳寶鈔者,不分首從,杖一百七,徒一年,再犯流遠。年七十以上者,呈稟定奪,毋輒聽贖。買使者減一等。諸燒造偽銀者,徒。諸造賣偽銀,買主不知情,價錢給主,偽銀內銷,提真銀沒官,依本犯科罪。諸偽造各倉支發糧籌者,笞五十七,已支出官糧者,准盜系官錢物科罪。倉官人等有犯者,依監主自盜法,贓重者從重論。諸冒支官錢,計贓以枉法論,並除名不敘。
zhū mào míng rù shì zhě, zhàng liù shí qī, duó suǒ shòu mìng, zhuī fèng fā yuán jí, huì shè bù shǒu, chī sì shí qī, réng zhuī duó zhī. zhū nú shòu zhǔ mìng mào chōng zhí guān zhě, zhàng jiǔ shí qī. qí zhǔ jí tóng liáo xiāng róng yǐn zhě, bā shí qī. zhū zi mào fù guān jū zhí rèn shì zhě, zhàng qī shí qī, fàn zài gé qián, gé hòu bù chū shǒu zhě, chī sì shí qī, bìng zhuī huí suǒ shòu xuān chì, jí zhī guò fèng lù hái guān. zhū biān chén, zhé yǐ zǐ xù zhà chēng zhāo lái mán liáo, bǎo chōng tǔ guān zhě, chú míng bù xù, jū duó suǒ shòu guān. zhū jūn guān chéng xí, wěi zēng nián zhě, jiān chá yù shǐ lián fǎng sī jiū chá zhī, làn bǎo guān lì, bìng zuò zuì. zhū zhí guān wàng bào chū shēn lǚ lì zhě, chú míng bù xù. zhū yì shǐ lìng shǐ, yǒu guò bù xù. zhà chēng zuò què, bié chù bǔ yòng zhě, chī wǔ shí qī, bà yì bù xù.
諸冒名入仕者,杖六十七,奪所受命,追俸發元籍,會赦不首,笞四十七,仍追奪之。諸奴受主命冒充職官者,杖九十七。其主及同僚相容隱者,八十七。諸子冒父官居職任事者,杖七十七,犯在革前,革後不出首者,笞四十七,並追回所受宣敕,及支過俸祿還官。諸邊臣,輒以子婿詐稱招徠蠻獠,保充土官者,除名不敘,拘奪所授官。諸軍官承襲,偽增年者,監察御史廉訪司糾察之,濫保官吏,並坐罪。諸職官妄報出身履歷者,除名不敘。諸譯史、令史,有過不敘。詐稱作闕,別處補用者,笞五十七,罷役不敘。
zhū shū nà guān wù, zhé zēng gǎi zhū chāo zhě, zhàng liù shí qī, bà zhī. zhū yǒu sī zhǎng guān, zhé yǐ zhuī dào dào zāng zhī shǐ, què xū lì gěi zhǔ wén àn zhě, suī huì shè, jiě zhí, jiàng xiān zhí èr děng xù. chéng lì, chú míng bù xù. zhū shuài fǔ shàng gōng wén zì, zhà tiān yǒu gōng jūn rén míng shù, zhǔ móu zhě zhàng bā shí qī, chú míng bù xù, suí cóng shū xiě zhě chī wǔ shí qī. zhū zhà yǐ jūn gōng shòu jǔ rù shì zhě, bà zhī, réng duó suǒ shòu mìng. zhū shàn gǎi yǐ zòu guān yuán xuǎn mù xìng míng zhě, suī huì shè, chú míng fā yuán jí. zhū cáo lì zhé yú gōng bǎn gǎi yì nián yuè, tú huàn zuì zé zhě, chī wǔ shí qī, bà yì bié xù, jì guò. zhū huā qiáng zhī rén, zhé wèi rén wěi zēng jí miàn zhě, zhàng bā shí qī, hóng ní fěn bì shí guò qí mén. zhū méng gǔ yì shǐ, néng biàn chū zhà wěi wén zì èr qǐ yǐ shàng zhě, jiǎn yī zī shēng zhuǎn.
諸輸納官物,輒增改朱鈔者,杖六十七,罷之。諸有司長官,輒以追到盜贓支使,卻虛立給主文案者,雖會赦,解職,降先職二等敘。承吏,除名不敘。諸帥府上功文字,詐添有功軍人名數,主謀者杖八十七,除名不敘,隨從書寫者笞五十七。諸詐以軍功受舉入仕者,罷之,仍奪所受命。諸擅改已奏官員選目姓名者,雖會赦,除名發元籍。諸曹吏輒於公版改易年月,圖逭罪責者,笞五十七,罷役別敘,記過。諸嘩強之人,輒為人偽增籍面者,杖八十七,紅泥粉壁識過其門。諸蒙古譯史,能辨出詐偽文字二起以上者,減一資升轉。
sù sòng
訴訟
zhū gào rén zuì zhě, xū míng zhù nián yuè, zhǐ chén shí shì, bù dé chēng yí. wū gào zhě dǐ zuì fǎn zuò, yuè sù zhě chī wǔ shí qī. běn shǔ guān sī yǒu guò, jí yǒu yuān yì, lǚ gào bù lǐ, huò lǐ duàn piān qū, bìng yīng hé huí bì zhě, xǔ fù shàng sī chén zhī. zhū sù sòng běn zhēng shì wài, bié shēng yú shì zhě, jìn. qí běn zhēng shì bì, bié sù zhě tīng. zhū jūn mín fēng xiàn guān yǒu zuì, gè cóng qí suǒ shǔ shàng sī sù zhī. zhū mín jiān zá fàn, fù yǒu sī chén shǒu zhě tīng. zhū gào yán zhòng shì shí, qīng shì xū, miǎn zuò qīng shì shí, zhòng shì xū, fǎn zuò. zhū zhōng wài yǒu sī, fā rén jiā lù sī shū, zhé xìng yù sòng zhě, jìn zhī. ruò běn zōng shì xū yǐn yòng zhèng yàn zhě, réng tīng zhuī zhào. qí gòu shì fù huì, yǐ wén zhì rén zuì zhě, shěn biàn zhī. chú běn zōng wài, yú shì bìng wù tīng lǐ. zhū jiào lìng rén gào sī má yǐ shàng qīn, jí nú bì gào zhǔ zhě, gè jiǎn gào zhě zuì yī děng. ruò jiào lìng rén gào zi sūn, gè jiǎn suǒ gào zuì èr děng. qí jiào lìng rén gào shì xū yīng fǎn zuò, huò dé shí yīng shǎng zhě, jiē yǐ gào zhě wèi shǒu, jiào lìng wèi cóng. zhū lǎo fèi dǔ jí, shì xū zhēng sù, zhǐ lìng tóng shǔ qīn shǔ shēn zhì běn mò zhě dài zhī. ruò móu fǎn dà nì, zi sūn bù xiào, wèi tóng jū suǒ qīn wǔ, bì xū zì chén zhě tīng. zhū zhì shì dé dài guān, bù dé yǐ yǔ qí mín sòng, xǔ qí qīn shǔ jiā rén dài sù, suǒ sī wú qīn náo zhī. zhū fù rén zhé dài nán zǐ gào biàn zhēng sòng zhě, jìn zhī. ruò guǒ guǎ jū, jí suī yǒu zǐ nán, wèi tā gù suǒ fáng, shì xū zhēng sòng zhě, bù zài jìn lì. zhū zi zhèng qí fù, nú jié qí zhǔ, jí qī qiè dì zhí bù xiāng róng yǐn, fán gàn míng fàn yì, wèi fēng huà zhī diàn zhě, bìng jìn zhǐ zhī. zhū qīn shǔ xiāng gào, bìng tóng zì shǒu. zhū qī jié fū è, bǐ tóng zì shǒu yuán miǎn. fán fū yǒu zuì, fēi è nì zhòng shì, qī dé xiāng róng yǐn, ér zhé gào jié qí fū zhě, chī sì shí qī. zhū qī céng bèi fū ér táo, bèi duàn fù wū gào qí fū yǐ zhòng zuì zhě, dǐ zuì fǎn zuò, cóng qí fū jià mài. zhū zhí guān tóng liáo xiāng yán zhě, bìng jiě zhí bié xù, jì guò. zhū gào rén zuì zhě, zì xià ér shàng, bù dé yuè sù. zhū fǔ zhōu sī xiàn yīng shòu lǐ ér bù shòu lǐ, suī shòu lǐ ér tīng duàn piān qū, huò qiān yán bù jué zhě, suí qīng zhòng ér zuì fá zhī. zhū sù guān lì shòu lù bù fǎ, jìng fù xiàn sī zhě, bù yǐ yuè sù lùn. zhū chén sù yǒu lǐ, lù fǔ zhōu xiàn bù xíng, sù zhī shěng bù tái yuàn, shěng bù tái yuàn bù xíng, jīng chéng yú sù zhī. wèi sù shěng bù tái yuàn, zhé jīng chéng yú sù zhě, zuì zhī. zhū zhí guān wū gào rén wǎng fǎ zāng zhě, yǐ qí zuì zuì zhī, chú míng bù xù. zhū nú bì wū gào qí zhǔ zhě chù sǐ, běn zhǔ qiú miǎn zhě, zhí jiǎn yī děng. zhū yǐ nú gào zhǔ sī shì, zhǔ tóng zì shǒu, nú zhàng qī shí qī.
諸告人罪者,須明注年月,指陳實事,不得稱疑。誣告者抵罪反坐,越訴者笞五十七。本屬官司有過,及有冤抑,屢告不理,或理斷偏屈,並應合迴避者,許赴上司陳之。諸訴訟本爭事外,別生餘事者,禁。其本爭事畢,別訴者聽。諸軍民風憲官有罪,各從其所屬上司訴之。諸民間雜犯,赴有司陳首者聽。諸告言重事實,輕事虛,免坐;輕事實,重事虛,反坐。諸中外有司,發人家錄私書,輒興獄訟者,禁之。若本宗事須引用證驗者,仍聽追照。其構飾傅會,以文致人罪者,審辨之。除本宗外,餘事並勿聽理。諸教令人告緦麻以上親,及奴婢告主者,各減告者罪一等。若教令人告子孫,各減所告罪二等。其教令人告事虛應反坐,或得實應賞者,皆以告者為首,教令為從。諸老廢篤疾,事須爭訴,止令同屬親屬深知本末者代之。若謀反大逆,子孫不孝,為同居所侵侮,必須自陳者聽。諸致仕得代官,不得已與齊民訟,許其親屬家人代訴,所司毋侵撓之。諸婦人輒代男子告辨爭訟者,禁之。若果寡居,及雖有子男,為他故所妨,事須爭訟者,不在禁例。諸子證其父,奴訐其主,及妻妾弟侄不相容隱,凡干名犯義,為風化之玷者,並禁止之。諸親屬相告,並同自首。諸妻訐夫惡,比同自首原免。凡夫有罪,非惡逆重事,妻得相容隱,而輒告訐其夫者,笞四十七。諸妻曾背夫而逃,被斷復誣告其夫以重罪者,抵罪反坐,從其夫嫁賣。諸職官同僚相言者,並解職別敘,記過。諸告人罪者,自下而上,不得越訴。諸府州司縣應受理而不受理,雖受理而聽斷偏屈,或遷延不決者,隨輕重而罪罰之。諸訴官吏受賂不法,徑赴憲司者,不以越訴論。諸陳訴有理,路府州縣不行,訴之省部台院,省部台院不行,經乘輿訴之。未訴省部台院,輒經乘輿訴者,罪之。諸職官誣告人枉法贓者,以其罪罪之,除名不敘。諸奴婢誣告其主者處死,本主求免者,職減一等。諸以奴告主私事,主同自首,奴杖七十七。
dòu ōu
鬥毆
zhū dòu ōu, yǐ shǒu zú jī rén shāng zhě, chī èr shí qī, yǐ tā wù zhě sān shí qī. shāng jí bá fà fāng cùn yǐ shàng, sì shí qī. ruò xuè cóng ěr mù chū jí nèi sǔn tù xiě zhě, jiā yī děng. zhé chǐ huǐ quē ěr bí miǎo yī mù jí zhé shǒu zú zhǐ, ruò pò gǔ jí tāng huǒ shāng rén zhě, zhàng liù shí qī. zhé èr chǐ èr zhǐ yǐ shàng, jí kūn fà, bìng rèn shāng zhé rén lē miǎo rén liǎng mù duò rén tāi, qī shí qī. yǐ huì wù wū rén tóu miàn zhě, zuì yì rú zhī. zhé diē rén zhī tǐ, jí xiā qí mù zhě, jiǔ shí qī. gū nèi píng fù zhě, gè jiǎn èr děng. jí sǔn èr shì yǐ shàng, jí yīn jiù huàn, lìng zhì dǔ jí, ruò duàn shé jí huǐ bài rén yīn yáng zhě, yī bǎi qī. zhū sù ōu lì, yǒu lán gào zhě wù tīng, wéi zhě jiū zhī. zhū bǎo gū zhě, shǒu zú ōu shāng rén, xiàn shí rì. yǐ tā wù ōu shāng zhě, èr shí rì. yǐ rèn jí tāng huǒ shāng rén zhě, sān shí rì, zhé diē zhī tǐ jí pò gǔ zhě, wǔ shí rì. ōu shāng bù xiāng xū, yú tiáo ōu shāng, jí shā shāng zhě zhǔn cǐ. xiàn nèi sǐ zhě, gè yī shā rén lùn. qí zài xiàn wài, jí suī zài xiàn nèi, yǐ tā gù sǐ zhě, gè yī běn ōu shāng fǎ. tā gù, wèi bié zēng yú huàn ér sǐ zhě. zhū chàng nǚ dòu shāng liáng rén, gū xiàn zhī wài sǐ zhě, zhàng qī shí qī, dān yī shòu xíng. zhū ōu shāng rén, gū xiàn wài sǐ zhě, zhàng qī shí qī. zhū yǐ fēi lǐ ōu shāng qī qiè zhě, zuì yǐ běn ōu shāng lùn, bìng lí zhī. ruò qī bù wèi fù mǔ yuè, yǐ zhì fēi lǐ ōu shāng zhě, zuì jiǎn sān děng, réng lí zhī. zhū zhí guān ōu qī duò tāi zhě, chī sān shí qī, jiě zhí, qī nián hòu jiàng xiān pǐn yī děng, zhù biān yuǎn yī rèn, qī lí zhī. zhū yǐ fēi lǐ kǔ nüè wèi chéng hūn nán fù zhě, chī sì shí qī, fù guī zōng, bù zhuī pìn cái. zhū jiù gū fēi lǐ líng nüè wú zuì nán fù zhě, chī sì shí qī, nán fù guī zōng, bù zhuī pìn cái. zhū měng gǔ rén yǔ hàn rén zhēng, ōu hàn rén, hàn rén wù hái bào, xǔ sù yú yǒu sī. zhū měng gǔ rén zhuó shāng tā rén nú, zhī zuì yuàn xiū hé zhě tīng. zhū yǐ tā wù shāng rén, zhì chéng fèi jí zhě, zhàng qī shí qī, réng zhuī zhōng tǒng chāo yī shí dìng, fù bèi shāng rén, chōng yǎng jì zhī zī. zhū yīn dòu ōu, zhuó shāng rén chéng fèi jí zhě, zhàng bā shí qī, zhēng zhōng tǒng chāo yī shí dìng, fù bèi shāng rén, chōng yǎng jì zhī zī. wèi fù hái ōu zhì shāng zhě, zhēng qí chāo zhī bàn. zhū háo héng zhé wū píng rén wèi dào, bǔ qí fū fù nán nǚ, yú sī jiā kǎo xùn jiān jìn, fēi lǐ líng nüè zhě, zhàng yī bǎi qī, liú yuǎn. qí bèi hài yǒu zhì cán fèi zhě, rén zhēng zhōng tǒng chāo èr shí dìng, chōng yǎng shàn zhī zī. zhū zhí guān zhé jiāng yǎng nán qù shì, yǐ chōng yān guān jìn nà zhě, zhàng yī bǎi qī, chú míng bù xù, jì guò, yì nán guī zōng. zhū yǐ wēi gù cán shāng yì nán zhī tǐ fèi jí zhě, jiā fán rén zhé diē zhī tǐ yī děng lùn, yì nán guī zōng, réng zhēng zhōng tǒng chāo wǔ bǎi guàn, chōng yǎng shàn zhī zī. zhū zūn zhǎng zhé yǐ wēi zuì cì shāng dì zhí shuāng mù zhě, yǔ cháng rén tóng zuì, zhàng yī bǎi qī, zhuī zhēng shàn yǎng chāo èr shí dìng gěi kǔ zhǔ, miǎn liú, shí guò yú mén wú zuì zhě, réng liú. zhū dì suī tīng qí xiōng zhī chóu, tóng móu wān qí xiōng zhī yǎn, jí yǐ dì wèi shǒu, gè zhàng yī bǎi qī, liú yuǎn, ér dì jiā yuǎn. zhū bēi yòu xié chóu, zhé cì shāng zūn zhǎng shuāng mù chéng fèi jí zhě, zhàng yī bǎi qī, liú yuǎn. zhū yǐ rèn cì pò rén liǎng mù chéng dǔ jí zhě, zhàng yī bǎi qī, liú yuǎn, réng zhēng zhōng tǒng chāo èr shí dìng, chōng yǎng shàn zhī zī, zhǔ shǐ zhě yì rú zhī. zhū xié chóu shāng rén zhī mù zhě, ruò yī mù yuán sǔn, yòu shāng qí yī mù, yǔ shāng liǎng mù tóng lùn, suī huì shè, réng liú. zhū yīn zhēng wù xiā rén yī mù zhě, zhàng qī shí qī, zhēng zhōng tǒng chāo wǔ shí liǎng, chōng yī yào zhī zī.
諸鬥毆,以手足擊人傷者,笞二十七,以他物者三十七。傷及拔髮方寸以上,四十七。若血從耳目出及內損吐血者,加一等。折齒、毀缺耳鼻、眇一目及折手足指,若破骨及湯火傷人者,杖六十七。折二齒二指以上,及髡髮,並刃傷、折人肋、眇人兩目、墮人胎,七十七。以穢物污人頭面者,罪亦如之。折跌人肢體,及瞎其目者,九十七。辜內平復者,各減二等。即損二事以上,及因舊患,令至篤疾,若斷舌及毀敗人陰陽者,一百七。諸訴毆詈,有闌告者勿聽,違者究之。諸保辜者,手足毆傷人,限十日。以他物毆傷者,二十日。以刃及湯火傷人者,三十日,折跌肢體及破骨者,五十日。毆傷不相須,余條毆傷,及殺傷者准此。限內死者,各依殺人論。其在限外,及雖在限內,以他故死者,各依本毆傷法。他故,謂別增余患而死者。諸倡女斗傷良人,辜限之外死者,杖七十七,單衣受刑。諸毆傷人,辜限外死者,杖七十七。諸以非理毆傷妻妾者,罪以本毆傷論,並離之。若妻不為父母悅,以致非理毆傷者,罪減三等,仍離之。諸職官毆妻墮胎者,笞三十七,解職,期年後降先品一等,注邊遠一任,妻離之。諸以非理苦虐未成婚男婦者,笞四十七,婦歸宗,不追聘財。諸舅姑非理陵虐無罪男婦者,笞四十七,男婦歸宗,不追聘財。諸蒙古人與漢人爭,毆漢人,漢人勿還報,許訴於有司。諸蒙古人斫傷他人奴,知罪願休和者聽。諸以他物傷人,致成廢疾者,杖七十七,仍追中統鈔一十錠,付被傷人,充養濟之資。諸因鬥毆,斫傷人成廢疾者,杖八十七,征中統鈔一十錠,付被傷人,充養濟之資。為父還毆致傷者,征其鈔之半。諸豪橫輒誣平人為盜,捕其夫婦男女,於私家拷訊監禁,非理陵虐者,杖一百七,流遠。其被害有致殘廢者,人征中統鈔二十錠,充養贍之貲。諸職官輒將養男去勢,以充閹官進納者,杖一百七,除名不敘,記過,義男歸宗。諸以微故殘傷義男肢體廢疾者,加凡人折跌肢體一等論,義男歸宗,仍征中統鈔五百貫,充養贍之貲。諸尊長輒以微罪刺傷弟侄雙目者,與常人同罪,杖一百七,追征贍養鈔二十錠給苦主,免流,識過於門;無罪者,仍流。諸弟雖聽其兄之仇,同謀剜其兄之眼,即以弟為首,各杖一百七,流遠,而弟加遠。諸卑幼挾仇,輒刺傷尊長雙目成廢疾者,杖一百七,流遠。諸以刃刺破人兩目成篤疾者,杖一百七,流遠,仍征中統鈔二十錠,充養贍之貲,主使者亦如之。諸挾仇傷人之目者,若一目元損,又傷其一目,與傷兩目同論,雖會赦,仍流。諸因爭誤瞎人一目者,杖七十七,征中統鈔五十兩,充醫藥之貲。
zhū tuō tuō hé sūn zhé ōu shāng wǎng lái shǐ chén zhě, chī sì shí qī, jiě zhí jì guò. zhū zhí guān zhé yǐ tā wù ōu shāng shǐ chén zhě, zhàng liù shí qī. zhū sī shǔ guān zhé ōu běn guǎn shàng sī mù guān zhě, chī sì shí qī, jiě zhí jì guò. zhū fāng zhèn liáo shǔ zhé yǐ tā wù ōu shāng zhǔ shuài zhě, zhàng liù shí qī, mù guān shǐ jiǔ mà zhǎng guān zhě, chī sì shí qī, bìng jiě zhí bié xù, jì guò. zhū àn bù guān yīn zhēng biàn, zhé ōu yǒu sī guān, yǒu sī guān hái ōu zhě, gè chī sān shí qī, jiě zhí. zhū jiān lín guān xié yuàn, dāng tīng chě zuó shǔ guān, shǔ guān zhé ōu zhī zhě, chī sì shí qī, jiě zhí. zhū fāng miàn dà chén, bù néng yǐ zhèng lǜ xià, zhé yǔ mù shǔ gōng táng dòu zhēng, suī huì shè, bìng bà miǎn jì guò, shè qián wú zhāo zhě hái zhí. zhū zhí guān zhé ōu shāng suǒ jiān lín, yǐ suǒ ōu shāng fǎ lùn zuì, jì guò. zhū zhí guān ōu shāng tóng shǔ zhǎng guān zhě, chī wǔ shí qī, jiě jiàn rèn, jiàng xiān pǐn yī děng xù, réng jì guò míng. zhū yǒu sī zhǎng guān, zhé ōu tóng wèi zhèng guān zhě, chī sān shí qī, ōu zuǒ èr guān zhě, èr shí qī, bìng jiě zhí jì guò. zhū tóng liáo gǎi chú, fù yǐ sī fèn xiāng ōu lì zhě, jiē bà qí suǒ shòu xīn mìng. zhū zài xián zhí guān, zhé ōu lì běn jí zài rèn zhǎng guān zhě, zhàng liù shí qī. zhū zhí guān xiāng ōu, qí guān děng, cóng suǒ shāng qīng zhòng lùn zuì. zhū jūn guān zòng jiǔ, yīn xì ér nù, gù ōu shāng yǒu sī guān zhě, chī sān shí qī, jì guò. zhū mù liáo yīn gōng zhé yǐ è yán lì zhǎng guān zhě, chī sì shí qī, zhǎng guān zhé hái ōu zhě, chī yī shí qī, bìng jì guò míng. zhū zhí guān chéng zuì dāng jiē ōu shāng píng rén zhě, chī sì shí qī, jì guò. zhū zhí guān xián jū yǔ shù mín xiāng ōu zhě, zhí guān jiǎn yī děng, tīng fá shú. zhū yǐ tā wù ōu shāng zhí guān zhě, jiā yī děng, chī wǔ shí qī. zhū xiǎo mín shì nián lǎo ōu lì suǒ shǔ guān zhǎng zhě, zhàng liù shí qī, bù tīng shú. zhū è shǎo wú lài zhé ōu shāng jìn jìn zhī rén zhě, zhàng qī shí qī.
諸脫脫禾孫輒毆傷往來使臣者,笞四十七,解職記過。諸職官輒以他物毆傷使臣者,杖六十七。諸司屬官輒毆本管上司幕官者,笞四十七,解職記過。諸方鎮僚屬輒以他物毆傷主帥者,杖六十七,幕官使酒罵長官者,笞四十七,並解職別敘,記過。諸按部官因爭辯,輒毆有司官,有司官還毆者,各笞三十七,解職。諸監臨官挾怨,當廳扯捽屬官,屬官輒毆之者,笞四十七,解職。諸方面大臣,不能以正率下,輒與幕屬公堂鬥爭,雖會赦,並罷免記過,赦前無招者還職。諸職官輒毆傷所監臨,以所毆傷法論罪,記過。諸職官毆傷同署長官者,笞五十七,解見任,降先品一等敘,仍記過名。諸有司長官,輒毆同位正官者,笞三十七,毆佐貳官者,二十七,並解職記過。諸同僚改除,復以私忿相毆詈者,皆罷其所受新命。諸在閒職官,輒毆詈本籍在任長官者,杖六十七。諸職官相毆,其官等,從所傷輕重論罪。諸軍官縱酒,因戲而怒,故毆傷有司官者,笞三十七,記過。諸幕僚因公輒以惡言詈長官者,笞四十七,長官輒還毆者,笞一十七,並記過名。諸職官乘醉當街毆傷平人者,笞四十七,記過。諸職官閒居與庶民相毆者,職官減一等,聽罰贖。諸以他物毆傷職官者,加一等,笞五十七。諸小民恃年老毆詈所屬官長者,杖六十七,不聽贖。諸惡少無賴輒毆傷禁近之人者,杖七十七。
shā shāng
殺傷
zhū shā rén zhě sǐ, réng yú jiā shǔ zhēng shāo mái yín wǔ shí liǎng gěi kǔ zhǔ, wú yín zhě zhēng zhōng tǒng chāo yī shí dìng, huì shè miǎn zuì zhě bèi zhī. zhū bù mín ōu sǐ guān zhǎng, zhǔ móu jí xià shǒu zhě jiē chù sǐ, tóng ōu shāng fēi zhì mìng zhě, zhàng yī bǎi qī, liú yuǎn, jūn zhēng shāo mái yín. zhū shā rén hái zì shā bù sǐ zhě, réng chù sǐ. zhū shā rén cóng ér jiā gōng, wú gù shā zhī qíng zhě, huì shè réng shì zhī. zhū dòu ōu shā rén, xiān wù hòu gù zhě, jí yǐ gù shā lùn. zhū yīn dòu ōu, yǐ rèn shā rén, jí tā wù ōu sǐ rén zhě, bìng tóng gù shā. zhū yīn zhēng yǐ rèn shāng rén, xìng huò shēng miǎn zhě, zhàng yī bǎi qī. zhū chí rèn fāng shā rén, rén jué ér táo, què yí nù shā suǒ jiě quàn zhě, yǔ gù shā tóng. zhū yǒu sī zhēng kē jí, mín fú kān, zhì shā qí zhēng kē zhě, réng yǐ gù shā lùn. zhū zuì zhōng yù shā qí qī bù dé, yí nù shā sǐ qí jiě fēn zhī rén zhě, chù sǐ. zhū yù yòu chàng nǚ táo, bù cóng zhé shā zhī zhě, yǔ shā cháng rén tóng. zhū dòu ōu shā rén zhě, jié àn dài bào. zhū rén shā sǐ qí fù, zi ōu zhī sǐ zhě, bù zuò, réng yú shā fù zhě zhī jiā zhēng shāo mái yín wǔ shí liǎng. zhū měng gǔ rén yīn zhēng jí chéng zuì ōu sǐ hàn rén zhě, duàn fá chū zhēng, bìng quán zhēng shāo mái yín. zhū yīn hòng zhēng, yī rén wù róu sǐ xiǎo ér, yī rén ōu rén zhì sǐ, ōu zhě jié àn, róu zhě zhàng yī bǎi qī, bìng zhēng shāo mái yín. zhū yǒu rén xì diào qí qī, fū yù ér ōu zhī, yīn shāng ér sǐ zhě, jiǎn sǐ yī děng lùn zuì, réng zhēng shāo mái yín. zhū ōu sǐ yīng bǔ shā è nì zhī rén zhě, miǎn zuì, bù zhēng shāo mái yín. zhū yǐ tā wù shāng rén, shāng dú liú zhù ér sǐ, suī zài gū xiàn zhī wài, réng jiǎn shā rén zuì sān děng zuò zhī. zhū yīn zhēng, yǐ tóu chù rén, yǔ rén jù pū, zhǒu dǐ qí xīn, xiè hòu zhì sǐ zhě, zhàng yī bǎi qī, quán zhēng shāo mái yín. zhū chū shǐ cóng rén, ōu sǐ guǎn fū zhě, yǐ ōu shā lùn. zhū yīn xì yán xiāng ōu, zhì shāng rén mìng zhě, zhàng yī bǎi qī. zhū fù wáng, mǔ fù nà tā rén wèi fū, jí wèi yì fù. ruò zhú qí zi chū jū yú wài, jí tóng fán rén, qí yǒu suǒ dòu ōu shā shāng, jí yǐ fán rén dòu ōu shā shāng lùn. zhū bǐ cǐ yǒu zuì zhī rén, xiāng gé zhì sǐ zhě, yǔ shā cháng rén tóng.
諸殺人者死,仍於家屬征燒埋銀五十兩給苦主,無銀者征中統鈔一十錠,會赦免罪者倍之。諸部民毆死官長,主謀及下手者皆處死,同毆傷非致命者,杖一百七,流遠,均征燒埋銀。諸殺人還自殺不死者,仍處死。諸殺人從而加功,無故殺之情者,會赦仍釋之。諸鬥毆殺人,先誤後故者,即以故殺論。諸因鬥毆,以刃殺人,及他物毆死人者,並同故殺。諸因爭以刃傷人,幸獲生免者,杖一百七。諸持刃方殺人,人覺而逃,卻移怒殺所解勸者,與故殺同。諸有司征科急,民弗堪,致殺其征科者,仍以故殺論。諸醉中欲殺其妻不得,移怒殺死其解紛之人者,處死。諸欲誘倡女逃,不從輒殺之者,與殺常人同。諸鬥毆殺人者,結案待報。諸人殺死其父,子毆之死者,不坐,仍於殺父者之家征燒埋銀五十兩。諸蒙古人因爭及乘醉毆死漢人者,斷罰出征,並全征燒埋銀。諸因閧爭,一人誤蹂死小兒,一人毆人致死,毆者結案,蹂者杖一百七,並征燒埋銀。諸有人戲調其妻,夫遇而毆之,因傷而死者,減死一等論罪,仍征燒埋銀。諸毆死應捕殺惡逆之人者,免罪,不征燒埋銀。諸以他物傷人,傷毒流注而死,雖在辜限之外,仍減殺人罪三等坐之。諸因爭,以頭觸人,與人俱仆,肘抵其心,邂逅致死者,杖一百七,全征燒埋銀。諸出使從人,毆死館夫者,以毆殺論。諸因戲言相毆,致傷人命者,杖一百七。諸父亡,母復納他人為夫,即為義父。若逐其子出居於外,即同凡人,其有所鬥毆殺傷,即以凡人鬥毆殺傷論。諸彼此有罪之人,相格致死者,與殺常人同。
zhū zhí guān yǐ wēi gù ōu sǐ qí mín zhě, chù sǐ, zhū zhí guān shòu zāng, wèi mín suǒ gào, zhé ōu sǐ gào zhě, yǐ gù shā lùn. zhū jūn guān yīn gōng chéng nù, zhé mìng huī xià ōu rén zhì sǐ zhě, zhàng bā shí qī, jiě zhí, qī nián hòu jiàng xiān pǐn yī děng xù, zhēng shāo mái yín gěi kǔ zhǔ, ruò huì shè, réng diàn jiàng zhēng yín. zhū kǔn shuài qīn dào xì guān qián liáng, nù lì fā qí jiān, zhé lìng rén ōu sǐ zhě, yǐ gù shā lùn, suī huì dà shè, réng zhuī duó bù xù, bèi zhēng shāo mái yín. zhū jú yuàn guān zhé yǐ wēi gù ōu sǐ jiàng rén zhě, chù sǐ.
諸職官以微故毆死齊民者,處死,諸職官受贓,為民所告,輒毆死告者,以故殺論。諸軍官因公乘怒,輒命麾下毆人致死者,杖八十七,解職,期年後降先品一等敘,征燒埋銀給苦主,若會赦,仍殿降征銀。諸閫帥侵盜系官錢糧,怒吏發其奸,輒令人毆死者,以故殺論,雖會大赦,仍追奪不敘,倍征燒埋銀。諸局院官輒以微故毆死匠人者,處死。
zhū fù wú gù yǐ rèn shā qí zi zhě, zhàng qī shí qī. zhū zi bù xiào, fù yǔ dì zhí tóng móu zhì zhī sǐ dì zhě, fù bù zuò, dì zhí zhàng yī bǎi qī. zhū nǚ yǐ jià, wén nǚ yǒu guò, zhé shā qí nǚ zhě, chī wǔ shí qī, zhuī hái yuán shòu pìn cái, gěi fū bié qǔ. zhū fù yǒu gù ōu qí zǐ nǚ, xiè hòu zhì sǐ zhě, miǎn zuì. zhū hòu fū ōu sǐ qián fū zhī zǐ zhě, chù sǐ. zhū qī gù shā qiè zi zhě, zhàng jiǔ shí qī, cóng qí fū jià mài. zhū nán fù suī yǒu guò, jiù gū zhé jiā cán nüè zhì sǐ zhě, zhàng yī bǎi qī. zhū zi bù xiào, fù shā qí zi, yīn jí qí fù zhě, zhàng qī shí qī, fù yuán yǒu zhuāng lián zhī wù, jǐn guī qí fù mǔ. zhū yǐ xì gù shā qí dì zhě, chù sǐ. zhū xiōng yǐ lì jì zhī zǐ, zhǔ móu shā qí dí dì zhě, zhǔ móu xià shǒu jiē chù sǐ, qí tián zhái rén kǒu cái wù jǐn guī sǐ zhě qī zǐ, qí zi guī zōng. zhū dì xiān ōu qí xiōng, xiōng hái shā qí dì, jí xiōng shā yǒu zuì zhī dì, bù yǐ fán rén dòu shā lùn. zhū yīn zhēng wù ōu sǐ yì jū dì zhě, zhàng qī shí qī, zhēng shāo mái yín zhī bàn. zhū yīn zhēng gù shā zú dì zhě, yǔ shā cháng rén tóng. zhū mèi wèi ní yǔ rén sī, xiōng wén ér jiàn zhī, bù cóng, fǎn gòu lì chě zuó qí xiōng, xiōng shā zhī, jí xiōng shā yǒu zuì zhī mèi, bù yǐ fán rén dòu shā lùn. zhū xiōng ōu dì qī, yīn shāng ér sǐ zhě, zhàng yī bǎi qī, zhēng shāo mái yín. zhū sǎo nì sǐ qí xiǎo gū zhě, yǐ gù shā lùn. zhū yīn zhēng ōu sǐ zú xiōng dì zhī zǐ zhě, zhàng yī bǎi qī gù yǐ rèn shā zhī zhě, chù sǐ, bìng zhēng shāo mái yín. zhū ōu sǐ xiōng dì zhī zǐ ér tú qí cái zhě, chù sǐ. zhū fū fù tóng móu, shā qí xiōng dì zhī zǐ zhě, jiē chù sǐ. zhū zūn zhǎng wù ōu bēi yòu zhì sǐ zhě, zhàng qī shí qī, yì jū zhě réng zhēng shāo mái yín. zhū yǐ wēi guò zhé shā qí qī zhě, chù sǐ. zhū yīn fū qī fǎn mù, zhé yào sǐ qí qī zhě, yǔ gù shā cháng rén tóng. zhū qī bèi màn qí jiù gū, qí fū ōu zhī zhì sǐ zhě, zhàng qī shí qī. zhū fū wò jí, qī bù shì tāng yào, yòu gòu lì qí jiù gū, yǐ shāng qí fū zhī xīn, fū ōu zhī, xiè hòu zhì sǐ zhě, bù zuò. zhū fū è qī ér ài qiè, zhé qiú qī wēi zuì ér shā zhī zhě, chù sǐ. zhū fēng wén shè yí, gù shā dìng hūn qī zhě, yǔ shā fán rén tóng lùn. zhū qī yǐ cán kù ōu sǐ qí qiè zhě, zhàng yī bǎi qī, qù yī shòu xíng. zhū jiù yǐ wú shí zhī zuì gù shā qí shēng zhě, yǔ shā cháng rén tóng lùn. zhū yīn zhēng xié chóu ōu sǐ qí xù zhě, yǔ shā cháng rén tóng.
諸父無故以刃殺其子者,杖七十七。諸子不孝,父與弟侄同謀置之死地者,父不坐,弟侄杖一百七。諸女已嫁,聞女有過,輒殺其女者,笞五十七,追還元受聘財,給夫別娶。諸父有故毆其子女,邂逅致死者,免罪。諸後夫毆死前夫之子者,處死。諸妻故殺妾子者,杖九十七,從其夫嫁賣。諸男婦雖有過,舅姑輒加殘虐致死者,杖一百七。諸子不孝,父殺其子,因及其婦者,杖七十七,婦元有妝奩之物,盡歸其父母。諸以細故殺其弟者,處死。諸兄以立繼之子,主謀殺其嫡弟者,主謀下手皆處死,其田宅人口財物盡歸死者妻子,其子歸宗。諸弟先毆其兄,兄還殺其弟,即兄殺有罪之弟,不以凡人斗殺論。諸因爭誤毆死異居弟者,杖七十七,征燒埋銀之半。諸因爭故殺族弟者,與殺常人同。諸妹為尼與人私,兄聞而諫之,不從,反詬詈扯捽其兄,兄殺之,即兄殺有罪之妹,不以凡人斗殺論。諸兄毆弟妻,因傷而死者,杖一百七,征燒埋銀。諸嫂溺死其小姑者,以故殺論。諸因爭毆死族兄弟之子者,杖一百七;故以刃殺之者,處死,並征燒埋銀。諸毆死兄弟之子而圖其財者,處死。諸夫婦同謀,殺其兄弟之子者,皆處死。諸尊長誤毆卑幼致死者,杖七十七,異居者仍征燒埋銀。諸以微過輒殺其妻者,處死。諸因夫妻反目,輒藥死其妻者,與故殺常人同。諸妻悖慢其舅姑,其夫毆之致死者,杖七十七。諸夫臥疾,妻不侍湯藥,又詬詈其舅姑,以傷其夫之心,夫毆之,邂逅致死者,不坐。諸夫惡妻而愛妾,輒求妻微罪而殺之者,處死。諸風聞涉疑,故殺定婚妻者,與殺凡人同論。諸妻以殘酷毆死其妾者,杖一百七,去衣受刑。諸舅以無實之罪故殺其甥者,與殺常人同論。諸因爭挾仇毆死其婿者,與殺常人同。
zhū nú ōu lì qí zhǔ, zhǔ ōu shāng nú zhì sǐ zhě, miǎn zuì. zhū gù shā wú zuì nú bì, zhàng bā shí qī, yīn zuì shā zhī zhě, jiǎn yī děng. zhū ōu sǐ nǐ fàng liáng nú bì zhě, zhàng qī shí qī. zhū móu shā yǐ fàng liáng nú bì zhě, yǔ gù shā cháng rén tóng. zhū liáng rén yǐ dòu ōu shā rén nú, zhàng yī bǎi qī, zhēng shāo mái yín wǔ shí liǎng. zhū liáng rén xì shā tā rén nú zhě, zhàng qī shí qī, zhēng shāo mái yín wǔ shí liǎng. zhū nú ōu sǐ qí dì, dì yì wèi tóng zhǔ nú, zhǔ qǐ dài sǐ zhě tīng. zhū yì zhǔ nú bì xiāng fàn sǐ zhě, tóng cháng rén tóng zhǔ xiāng fàn zhì zhòng xíng zhě, réng yī lì jié àn. zhū dì zhǔ ōu sǐ diàn kè zhě, zhàng yī bǎi qī, zhēng shāo mái yín wǔ shí liǎng.
諸奴毆詈其主,主毆傷奴致死者,免罪。諸故殺無罪奴婢,杖八十七,因醉殺之者,減一等。諸毆死擬放良奴婢者,杖七十七。諸謀殺已放良奴婢者,與故殺常人同。諸良人以鬥毆殺人奴,杖一百七,征燒埋銀五十兩。諸良人戲殺他人奴者,杖七十七,征燒埋銀五十兩。諸奴毆死其弟,弟亦為同主奴,主乞貸死者聽。諸異主奴婢相犯死者,同常人;同主相犯至重刑者,仍依例結案。諸地主毆死佃客者,杖一百七,征燒埋銀五十兩。
zhū zuì zhōng wù rèn tā rén wèi chóu rén, gù shā zhì mìng zhě, suī wù tóng gù. zhū nú shòu běn zhǔ mìng, zhí chóu shā rén zhě, jiǎn sǐ liú yuǎn. zhū xié chóu shā rén huì shè, wèi shǒu xià shǒu zhě bù shè, wèi cóng bù céng xià shǒu zhě miǎn sǐ, tú yī nián, zhū yǐ lǎo bìng shā rén zhě, bù yǐ lǎo bìng miǎn. zhū móu gù shā rén nián qī shí yǐ shàng, bìng jiā jìn guī kān jié àn. zhū liǎng jiā zhī zǐ, hūn mù bēn hái, zhōng lù xiāng yíng, zhuàng pū yú dì, yīn shāng zhì sǐ zhě, bù zuò, réng zhēng chāo wǔ shí liǎng gěi kǔ zhǔ. zhū shí wǔ yǐ xià xiǎo ér, guò shī shā rén zhě, miǎn zuì, zhēng shāo mái yín. zhū shí wǔ yǐ xià xiǎo ér, yīn zhēng huǐ shāng rén zhì sǐ zhě, tīng shú, zhēng shāo mái yín gěi kǔ zhǔ. zhū gǔ zhě ōu rén, yīn shāng zhì sǐ, zhàng yī bǎi qī, zhēng shāo mái yín gěi kǔ zhǔ. zhū bìng fēng kuáng, ōu shāng rén zhì sǐ, miǎn zuì, zhēng shāo mái yín. zhū yōng yī yǐ zhēn yào shā rén zhě, zhàng yī bǎi qī, zhēng shāo mái yín. zhū yáng zhuān shí bō lín zhī guǒ, wù shāng rén zhì sǐ zhě, zhàng bā shí qī, zhēng shāo mái yín. zhū jūn shì xí shè, zhāo jiàn zhě bù jǐn, zhì bèi shāng ér sǐ, shè zhě bù zuò, réng zhēng shāo mái yín. zhū guò wù tà sǐ xiǎo ér, zhàng qī shí qī, zhēng shāo mái yín gěi kǔ zhǔ. zhū hūn yè chí mǎ, wù chù rén sǐ, zhàng qī shí qī, zhēng shāo mái yín. zhū qū chē zǒu mǎ, zhì shāng rén mìng zhě, zhàng qī shí qī, zhēng shāo mái yín. zhū hūn yè xíng chē, bù zhī yǒu rén zài dì, wù zhì lì sǐ zhě, chī sān shí qī, zhēng shāo mái yín zhī bàn gěi kǔ zhǔ. zhū yòu xiǎo zì xiāng zuò xì, wù shāng zhì sǐ zhě, bù zuò. zhū xì shāng rén mìng, zì yuàn xiū hé zhě tīng. zhū liǎng rén zuò xì zhēng wù, yī rén fàng shǒu, yī rén shī shì diē sǐ, fàng zhě bù zuò. zhū yǐ wù xì jīng xiǎo ér, chéng jí ér sǐ zhě, zhàng liù shí qī, zhuī zhēng shāo mái yín wǔ shí liǎng. zhū yǐ xì yǔ rén xiāng zhú, zhì rén diē shāng ér sǐ zhě, qí zuì tú, réng zhēng shāo mái yín gěi kǔ zhǔ. zhū luò tuó zài mù, niè rén ér sǐ zhě, mù rén chī yī shí qī, yǐ luò tuó gěi kǔ zhǔ. zhū yì mǎ zài yě, niè rén ér sǐ zhě, yǐ qí mǎ gěi kǔ zhǔ, mǎ zhǔ bié mǎi dāng yì. zhū nú gù shā qí zǐ nǚ, yǐ wū qí zhǔ zhě, zhàng yī bǎi qī. zhū yīn zhēng, yǐ qī qián fū nán nǚ nì sǐ, wū lài rén zhě, yǐ gù shā lùn. zhū hòu fū zhì dú yǐn shí, yǔ qián fū zǐ nǚ shí ér sǐ zhě, yǔ yào sǐ cháng rén tóng. zhū gù shā wú zuì zi sūn, yǐ wū lài chóu rén zhě, yǐ gù shā cháng rén lùn. zhū shā rén wú kǔ zhǔ zhě, miǎn zhēng shāo mái yín, fàn rén cái chǎn rén kǒu bìng fù qí qī zǐ, réng wèi mín dāng chà. zhū shā yǒu zuì zhī rén, miǎn zhēng shāo mái yín. zhū tú cái móu gù shā rén duō zhě, jiē líng chí chù sǐ, yàn gè zéi suǒ shā rén shù, yú jiā shǔ jūn zhēng shāo mái yín. zhū tóng jū xiāng ōu ér sǐ, jí shā rén zuì wèi jié zhèng ér sǐ zhě, bìng bù zhēng shāo mái yín. zhū shā rén zhě, bèi shā zhī rén huò jiā zhù tā suǒ, guān zhēng shāo mái yín yí běn jí, dé qí jiā shǔ gěi zhī. zhū dòu ōu shā rén, yīng zhēng shāo mái yín, ér fàn rén pín jù, bù néng chū bèi, bìng qí yú qīn shǔ wú yīng zhēng zhī rén, guān yǔ zhī gěi. zhū zhì shāng rén mìng, yīng zhēng shāo mái yín zhě, zhǐ zhēng yín jià zhōng tǒng chāo yī shí dìng. zhū yīn zhēng tóng ōu sǐ rén, huì shè yīng bèi zhēng shāo mái yín zhě, wèi shǒu zhì mìng zhēng zhōng tǒng chāo yī shí dìng, wèi cóng jūn zhēng yī shí dìng. zhū ōu sǐ rén, suī bù jiàn shī, zhāo zhèng míng bái zhě, réng zhēng shāo mái yín. zhū sēng dào shā rén, shāo mái yín yú cháng zhù zhuī zhēng. zhū yōng zuò ōu shāng rén mìng, zhēng shāo mái yín, bù jí yōng zuò zhī jiā. zhū nú ōu rén zhì sǐ, fàn zài zhǔ jiā, yú běn zhǔ zhēng shāo mái yín bù fàn zài zhǔ jiā, shāo mái yín wú kě zhēng zhě, bù zhēng yú qí zhǔ.
諸醉中誤認他人為仇人,故殺致命者,雖誤同故。諸奴受本主命,執仇殺人者,減死流遠。諸挾仇殺人會赦,為首下手者不赦,為從不曾下手者免死,徒一年,諸以老病殺人者,不以老病免。諸謀故殺人年七十以上,並枷禁歸勘結案。諸兩家之子,昏暮奔還,中路相迎,撞仆於地,因傷致死者,不坐,仍征鈔五十兩給苦主。諸十五以下小兒,過失殺人者,免罪,征燒埋銀。諸十五以下小兒,因爭毀傷人致死者,聽贖,征燒埋銀給苦主。諸瞽者毆人,因傷致死,杖一百七,征燒埋銀給苦主。諸病風狂,毆傷人致死,免罪,征燒埋銀。諸庸醫以針藥殺人者,杖一百七,征燒埋銀。諸颺磚石剝鄰之果,誤傷人致死者,杖八十七,征燒埋銀。諸軍士習射,招箭者不謹,致被傷而死,射者不坐,仍征燒埋銀。諸過誤踏死小兒,杖七十七,征燒埋銀給苦主。諸昏夜馳馬,誤觸人死,杖七十七,征燒埋銀。諸驅車走馬,致傷人命者,杖七十七,征燒埋銀。諸昏夜行車,不知有人在地,誤致轢死者,笞三十七,征燒埋銀之半給苦主。諸幼小自相作戲,誤傷致死者,不坐。諸戲傷人命,自願休和者聽。諸兩人作戲爭物,一人放手,一人失勢跌死,放者不坐。諸以物戲驚小兒,成疾而死者,杖六十七,追征燒埋銀五十兩。諸以戲與人相逐,致人跌傷而死者,其罪徒,仍征燒埋銀給苦主。諸駱駝在牧,齧人而死者,牧人笞一十七,以駱駝給苦主。諸驛馬在野,齧人而死者,以其馬給苦主,馬主別買當役。諸奴故殺其子女,以誣其主者,杖一百七。諸因爭,以妻前夫男女溺死,誣賴人者,以故殺論。諸後夫置毒飲食,與前夫子女食而死者,與藥死常人同。諸故殺無罪子孫,以誣賴仇人者,以故殺常人論。諸殺人無苦主者,免徵燒埋銀,犯人財產人口並付其妻子,仍為民當差。諸殺有罪之人,免徵燒埋銀。諸圖財謀故殺人多者,皆凌遲處死,驗各賊所殺人數,於家屬均征燒埋銀。諸同居相毆而死,及殺人罪未結正而死者,並不征燒埋銀。諸殺人者,被殺之人或家住他所,官征燒埋銀移本籍,得其家屬給之。諸鬥毆殺人,應徵燒埋銀,而犯人貧窶,不能出備,並其餘親屬無應徵之人,官與支給。諸致傷人命,應徵燒埋銀者,止征銀價中統鈔一十錠。諸因爭同毆死人,會赦應倍征燒埋銀者,為首致命征中統鈔一十錠,為從均征一十錠。諸毆死人,雖不見屍,招證明白者,仍征燒埋銀。諸僧道殺人,燒埋銀於常住追征。諸庸作毆傷人命,征燒埋銀,不及庸作之家。諸奴毆人致死,犯在主家,於本主征燒埋銀;不犯在主家,燒埋銀無可征者,不征於其主。
jìn lìng
禁令
zhū dù liàng quán héng bù tóng zhě, fàn rén chī wǔ shí qī. sī xiàn zhèng guān, chū fàn fá fèng yī yuè, zài fàn chī èr shí qī, sān fàn bié yì, réng jì guò míng. lù fǔ zhōu xiàn dá lǔ huā chì zhǎng guān tí diào shī zhí, chū fàn fá fèng èr shí rì, zài fàn bié yì. zhū zòu mù jí guān fǔ gōng wén, bìng yòng guó zì, qí yǒu xí yòng wèi wù zì zhě, jìn zhī. zhū dàn jiàng zhào zhǐ tiáo huà, mín jiān zhé kè xiǎo běn mài yú shì zhě, jìn zhī. zhū nèi wài yīng pèi fú zhí guān, zhé yǐ fú fù qí qiàn cóng pèi fú zhě, jìn zhī. zhū guān yuán cháo huì, fú qí cháo fú, sī zhì jìng yú rén chén zhě fá. zhū suí cháo wén wǔ bǎi guān, cháo hè bù zhì zhě, fá zhōng tǒng chāo shí guàn, shī yí zhě fá zhōng tǒng chāo bā guàn. zhū zǎi xiàng chū rù, zhé gǎn chōng fàn zhě, zuì zhī.
諸度量權衡不同者,犯人笞五十七。司縣正官,初犯罰俸一月,再犯笞二十七,三犯別議,仍記過名。路府州縣達魯花赤長官提調失職,初犯罰俸二十日,再犯別議。諸奏目及官府公文,並用國字,其有襲用畏兀字者,禁之。諸但降詔旨條畫,民間輒刻小本賣於市者,禁之。諸內外應佩符職官,輒以符付其傔從佩服者,禁之。諸官員朝會,服其朝服,私致敬於人臣者罰。諸隨朝文武百官,朝賀不至者,罰中統鈔十貫,失儀者罰中統鈔八貫。諸宰相出入,輒敢沖犯者,罪之。
zhū zhāng fú, wéi měng gǔ rén jí sù wèi zhī shì, bù xǔ fú lóng fèng wén, yú bìng bù jīn. wèi lóng, wǔ zhǎo èr jiǎo zhě. zhí guān yī pǐn èr pǐn xǔ fú hún jīn huā, sān pǐn fú jīn dá zi, sì pǐn wǔ pǐn fú yún xiù dài lán, liù pǐn qī pǐn fú liù huā, bā pǐn jiǔ pǐn fú sì huā, zhí shì sàn guān cóng yī gāo. mìng fù yī pǐn zhì sān pǐn fú hún jīn, sì pǐn wǔ pǐn fú jīn dá zi, liù pǐn yǐ xià wéi fú xiāo jīn bìng jīn shā dá zi. shǒu shì, yī pǐn zhì sān pǐn xǔ yòng jīn zhū bǎo yù, sì pǐn wǔ pǐn yòng jīn yù zhēn zhū, liù pǐn yǐ xià yòng jīn, wéi ěr huán yòng zhū yù. tóng jí zhě, bù xiàn qīn shū, qī qīn suī bié jí bìng chū jià tóng. chē yú bìng bù de yòng lóng fèng wén, yī pǐn zhì sān pǐn xǔ yòng jiān jīn zhuāng shì yín chī tóu xiù dài qīng màn, sì pǐn wǔ pǐn yòng sù shī tóu xiù dài qīng màn, liù pǐn zhì jiǔ pǐn yòng sù yún tóu sù dài qīng màn. nèi wài yǒu chū shēn kǎo mǎn yīng rù liú jiàn yì rén yuán, fú yòng yǔ jiǔ pǐn tóng. shòu gè tóu xià lìng zhǐ jūn zhǐ, yǒu yìn xìn jiàn rèn rén yuán, yì yǔ jiǔ pǐn tóng. shù rén wéi xǔ fú àn huā zhù sī sī chóu líng luó máo cuì, bù xǔ yòng zhě huáng, mào lì bù dé shì yǐ jīn yù, xuē bù dé cái zhì huā yàng. shǒu shì xǔ yòng cuì huā jīn chāi bì gè yī shì, wéi ěr huán xǔ yòng jīn zhū bì diān, yú bìng yòng yín. chē yú, hēi yóu qí tóu píng dǐng zào màn. zhū sè mù rén, chú xíng yíng zhàng wài, yú bìng yǔ shù rén tóng. zhí guān zhì shì yǔ jiàn rèn tóng, jiě jiàng zhě yī yīng dé pǐn jí bù xù zhě yǔ shù rén tóng. fù zǔ yǒu guān, jì mò nián shēn, fēi fàn chú míng bù xù, qí mìng fù jí zi sūn yǔ jiàn rèn tóng. zhū lè rén gōng yì rén děng fú yòng, yǔ shù rén tóng, fán chéng yīng zhuāng bàn zhī wù, bù jū shàng lì. zào lì gōng shǐ rén, wéi xǔ fú chóu juàn. chàng jiā chū rù, zhǐ fú zào bèi, bù xǔ chéng zuò chē mǎ. yīng fú sè děng dì, shàng de jiān xià, xià bù dé tiě shàng, wéi zhě, zhí guān jiě jiàn rèn, qī nián hòu jiàng yī děng xù, yú rén chī wǔ shí qī, wéi jìn zhī wù, fù gào zhuō rén chōng shǎng. yù cì zhī wù, bù zài jìn xiàn. zhū guān yuán yǐ huáng jīn shì jiǎ zhě jìn zhī, wéi zhě jiǎ jiàng tóng zuì. zhū cháng rén ān chàn, huà hǔ tù zhě tīng, huà yún lóng xī niú zhě, jìn zhī. zhū duàn pǐ zhī zào zhōu shēn dà lóng zhě, jìn zhī, xiōng bèi xiǎo lóng zhě wù jìn. zhū shì zào ān pèi jiàn zú xuē lǚ jí zhū zá dài, yòng jīn wèi shì zhě, jìn zhī.
諸章服,惟蒙古人及宿衛之士,不許服龍鳳文,余並不禁。謂龍,五爪二角者。職官一品、二品許服渾金花,三品服金答子,四品、五品服雲袖帶襴,六品、七品服六花,八品、九品服四花,職事散官從一高。命婦一品至三品服渾金,四品、五品服金答子,六品以下惟服銷金並金紗答子。首飾,一品至三品許用金珠寶玉,四品、五品用金玉真珠,六品以下用金,惟耳環用珠玉。同籍者,不限親疏,期親雖別籍並出嫁同。車輿並不得用龍鳳文,一品至三品許用間金妝飾、銀螭頭、繡帶、青幔,四品、五品用素獅頭、繡帶、青幔,六品至九品用素雲頭、素帶、青幔。內外有出身考滿應入流見役人員,服用與九品同。受各投下令旨鈞旨,有印信見任人員,亦與九品同。庶人惟許服暗花紵絲、絲綢綾羅、毛毳,不許用赭黃,冒笠不得飾以金玉,靴不得裁置花樣。首飾許用翠花金釵篦各一事,惟耳環許用金珠碧甸,余並用銀。車輿,黑油齊頭平頂皂幔。諸色目人,除行營帳外,余並與庶人同。職官致仕與見任同,解降者依應得品級;不敘者與庶人同。父祖有官,既歿年深,非犯除名不敘,其命婦及子孫與見任同。諸樂人工藝人等服用,與庶人同,凡承應妝扮之物,不拘上例。皂隸公使人,惟許服綢絹。倡家出入,止服皂褙,不許乘坐車馬。應服色等第,上得兼下,下不得僣上,違者,職官解見任,期年後降一等敘,餘人笞五十七,違禁之物,付告捉人充賞。御賜之物,不在禁限。諸官員以黃金飾甲者禁之,違者甲匠同罪。諸常人鞍韂,畫虎兔者聽,畫雲龍犀牛者,禁之。諸段匹織造周身大龍者,禁之,胸背小龍者勿禁。諸市造鞍轡箭鏃靴履及諸雜帶,用金為飾者,禁之。
zhū jùn xiàn dá lǔ huā chì jí zhū tóu xià, shàn zào jūn qì zhě, jìn zhī. zhū shén miào yí zhàng, zhǐ yǐ tǔ mù zhǐ cǎi dài zhī, yòng zhēn bīng qì zhě jìn. zhū dū chéng xiǎo mín, zào dàn gōng jí zhí zhě, zhàng qī shí qī, méi qí jiā cái zhī bàn, zài wài jùn xiàn bù zài jìn xiàn. zhū dǎ bǔ jí bǔ dào xún mǎ gōng shǒu xún yán gōng shǒu, xǔ zhí gōng jiàn, yú xī jìn zhī. zhū hàn rén chí bīng qì zhě, jìn zhī hàn rén wèi jūn zhě bù jīn. zhū mài jūn qì zhě, mài yǔ yīng zhí bǎ zhī rén zhě bù jīn. zhū mín jiān yǒu cáng tiě chǐ tiě gū duǒ, jí hán dāo tiě zhǔ zhàng zhě, jìn zhī. zhū sī cáng jiǎ quán fù zhě, chù sǐ bù chéng fù zhě, chī wǔ shí qī, tú yī nián líng sǎn jiǎ piàn xià kān chuān xì yù dí zhě, chī sān shí qī. qiāng ruò dāo ruò nǔ sī yǒu shí jiàn zhě, chù sǐ wǔ jiàn yǐ shàng, zhàng jiǔ shí qī, tú sān nián sì jiàn yǐ shàng, qī shí qī, tú èr nián bù kān shǐ yòng, chī wǔ shí qī. gōng jiàn sī yǒu shí fù zhě, chù sǐ wǔ fù yǐ shàng, zhàng jiǔ shí qī, tú sān nián sì fù yǐ xià, qī shí qī, tú èr nián bù chéng fù, chī wǔ shí qī. fán gōng yī, jiàn sān shí, wèi yī fù.
諸郡縣達魯花赤及諸投下,擅造軍器者,禁之。諸神廟儀仗,止以土木紙彩代之,用真兵器者禁。諸都城小民,造彈弓及執者,杖七十七,沒其家財之半,在外郡縣不在禁限。諸打捕及捕盜巡馬弓手、巡鹽弓手,許執弓箭,余悉禁之。諸漢人持兵器者,禁之;漢人為軍者不禁。諸賣軍器者,賣與應執把之人者不禁。諸民間有藏鐵尺、鐵骨朵,及含刀鐵拄杖者,禁之。諸私藏甲全副者,處死;不成副者,笞五十七,徒一年;零散甲片下堪穿系禦敵者,笞三十七。槍若刀若弩私有十件者,處死;五件以上,杖九十七,徒三年;四件以上,七十七,徒二年;不堪使用,笞五十七。弓箭私有十副者,處死;五副以上,杖九十七,徒三年;四副以下,七十七,徒二年;不成副,笞五十七。凡弓一,箭三十,為一副。
zhū yuè dú cí miào, zhé gǎn chù fàn zuò jiàn zhě, jìn zhī. zhū fú xī wā huáng yáo shùn yǔ tāng hòu tǔ děng miào, jūn mǎ shǐ chén gǎn jǔ huài zhě, jìn zhī. zhū míng shān dà chuān sì guān cí miào, bìng qián dài míng rén yí jī, gǎn chāi huǐ zhě, jìn zhī. zhū gǎi sì wèi guān, gǎi guān wèi sì zhě, jìn zhī. zhū cí miào sì guān, mó lēi yù bǎo shèng zhǐ jí zhū wáng lìng zhǐ zhě, jìn zhī.
諸岳瀆祠廟,輒敢觸犯作踐者,禁之。諸伏羲、媧皇、堯、舜、禹、湯、后土等廟,軍馬使臣敢沮壞者,禁之。諸名山大川寺觀祠廟,並前代名人遺蹟,敢拆毀者,禁之。諸改寺為觀,改觀為寺者,禁之。諸祠廟寺觀,模勒御寶聖旨及諸王令旨者,禁之。
zhū wèi zi xíng xiào, zhé yǐ gē gān kuī gǔ mái ér zhī shǔ wèi xiào zhě, bìng jìn zhǐ zhī. zhū mín jiān sàng zàng, yǐ zhǐ wèi wū shì, jīn yín wèi mǎ, zá cǎi yī fú wéi zhàng zhě, xī jìn zhī. zhū fén mù yǐ zhuān wǎ wèi wū qí shàng zhě, jìn zhī. zhū jiā miào chūn qiū jì sì, zhé yòng gōng fú xíng lǐ zhě, jìn zhī. zhū mín jiān zǔ zōng shén zhǔ, chēng huáng zì zhě, jìn zhī. zhū xiǎo mín fáng wū, ān zhì é xiàng xián jí, yǒu lín zhǎo wǎ shòu zhě, chī sān shí qī, táo rén èr shí qī. zhū zhí guān jū jiàn rèn, suī yǒu shàn zhèng, bù xǔ lì bēi, yǐ lì ér fàn zāng wū zhě huǐ zhī, wú zhì zhuàng yǐ xū yù lì bēi zhě huǐ zhī.
諸為子行孝,輒以割肝、刲股、埋兒之屬為孝者,並禁止之。諸民間喪葬,以紙為屋室,金銀為馬,雜彩衣服帷帳者,悉禁之。諸墳墓以磚瓦為屋其上者,禁之。諸家廟春秋祭祀,輒用公服行禮者,禁之。諸民間祖宗神主,稱皇字者,禁之。諸小民房屋,安置鵝項銜脊,有鱗爪瓦獸者,笞三十七,陶人二十七。諸職官居見任,雖有善政,不許立碑,已立而犯贓污者毀之,無治狀以虛譽立碑者毀之。
zhū yè jìn, yī gēng sān diǎn, zhōng shēng jué, jìn rén xíng. wǔ gēng sān diǎn, zhōng shēng dòng, tīng rén xíng. wéi zhě chī èr shí qī, yǒu guān zhě tīng shú. qí gōng wù jí sù, jí jí bìng sǐ sàng chǎn yù zhī lèi bù jīn. zhū yǒu sī xiǎo zhōng wèi dòng, sì guān zhé míng zhōng zhě, jìn zhī. zhū jiāng nán zhī dì, měi yè jìn zhōng yǐ qián, shì jǐng diǎn dēng mǎi mài, xiǎo zhōng zhī hòu, rén jiā diǎn dēng dú shū gōng zuò zhě, bìng bù jīn. qí jí zhòng cí dǎo zhě, jìn zhī. zhū fàn yè jù bǔ, zhuó shāng jiǎo xún zhě, zhàng yī bǎi qī.
諸夜禁,一更三點,鐘聲絕,禁人行。五更三點,鐘聲動,聽人行。違者笞二十七,有官者聽贖。其公務急速,及疾病死喪產育之類不禁。諸有司曉鍾未動,寺觀輒鳴鐘者,禁之。諸江南之地,每夜禁鍾以前,市井點燈買賣,曉鍾之後,人家點燈讀書工作者,並不禁。其集眾祠禱者,禁之。諸犯夜拒捕,斫傷徼巡者,杖一百七。
zhū chéng guō rén mín, lín jiǎ xiāng bǎo, mén zhì shuǐ chè, jī shuǐ cháng yíng, jiā shè huǒ jù, měi wù xū bèi, dà fēng shí zuò, zé chuán hū yǐ xùn yú lù. yǒu sī bù shí diǎn shì, fán jiù huǒ zhī jù bù bèi zhě, zuì zhī. zhū yí huǒ yán shāo xì guān fáng shè, zhàng qī shí qī yán shāo mín fáng shè, chī wǔ shí qī yīn zhì shāng rén mìng zhě, zhàng bā shí qī suǒ huǐ fáng shè cái chù, gōng sī jù miǎn zhēng cháng. shāo zì jǐ fáng shè zhě, chī èr shí qī, zhǐ zuò shī huǒ zhī rén. zhū jiān yán cǎo dì, zhé zòng yě huǒ yán shāo zhě, zhàng bā shí qī, yīn zhì què yòng zhě, zòu qǔ shèng cái. lín jiē guǎn mín guān, zhuān yī guān fáng jìn zhì. zhū zòng huǒ wéi liè, yán shāo mín fáng shè qián gǔ zhě, duàn zuì lēi cháng, cháng wèi jǐn ér huì shè zhě, miǎn zhēng. zhū gù shāo tài zǐ zhū wáng fáng shè zhě, chù sǐ. zhū gù shāo guān fǔ xiè yǔ, jí yǒu rén jū zhǐ zhái shè, wú wèn shě yǔ dà xiǎo, cái wù duō guǎ, bǐ tóng qiáng dào, miǎn cì, zhàng yī bǎi qī, tú sān nián yīn shāng rén mìng, tóng shā rén. qí wú rén jū zhǐ kōng fáng, bìng sǔn huài cái wù, jí tián chǎng jī jù zhī wù, tóng qiè dào, miǎn cì, jì zāng duàn zuì. yīn dào qǔ cái wù zhě, tóng qiáng dào, cì duàn, bìng zhuī péi suǒ shāo wù jià shāng rén mìng zhě, réng zhēng shāo mái yín. zài fàn zhě jué pèi, yì mǎn, xǐ qiān lǐ zhī wài. zhū xié chóu fàng huǒ, suí shí pū miè, bù céng yán liáo zhě, bǐ qiáng dào bù céng shāng rén bù dé cái, zhàng qī shí qī, tú yī nián bàn, miǎn cì, suī qīn shǔ xiāng fàn, bǐ tóng cháng rén.
諸城郭人民,鄰甲相保,門置水徹,積水常盈,家設火具,每物須備,大風時作,則傳呼以徇於路。有司不時點視,凡救火之具不備者,罪之。諸遺火延燒系官房舍,杖七十七;延燒民房舍,笞五十七;因致傷人命者,杖八十七;所毀房舍財畜,公私俱免徵償。燒自己房舍者,笞二十七,止坐失火之人。諸煎鹽草地,輒縱野火延燒者,杖八十七,因致闕用者,奏取聖裁。鄰接管民官,專一關防禁治。諸縱火圍獵,延燒民房舍錢穀者,斷罪勒償,償未盡而會赦者,免徵。諸故燒太子諸王房舍者,處死。諸故燒官府廨宇,及有人居止宅舍,無問舍宇大小,財物多寡,比同強盜,免刺,杖一百七,徒三年;因傷人命,同殺人。其無人居止空房,並損壞財物,及田場積聚之物,同竊盜,免刺,計贓斷罪。因盜取財物者,同強盜,刺斷,並追陪所燒物價;傷人命者,仍征燒埋銀。再犯者決配,役滿,徙千里之外。諸挾仇放火,隨時撲滅,不曾延燎者,比強盜不曾傷人不得財,杖七十七,徒一年半,免刺,雖親屬相犯,比同常人。
zhū měi yuè shuò wàng èr xián, fán yǒu shēng zhī wù, shā zhě jìn zhī. zhū jùn xiàn suì zhēng yuè wǔ yuè, gè jìn zǎi shā shí rì, qí jī jǐn qù chù, zì shuò rì wèi shǐ, jìn shā sān rì. zhū měi suì, zì shí èr yuè zhì lái suì zhēng yuè, shā mǔ yáng zhě, jìn zhī. zhū yàn huì, suī dá guān, shā mǎ wèi lǐ zhě, jìn zhī. qí yǒu lǎo bìng bù rèn ān lēi zhě, yì bì yǔ zhòng yàn ér hòu shā zhī. zhū sī zǎi niú mǎ zhě, zhàng yī bǎi, zhēng chāo èr shí wǔ liǎng, fù gào rén chōng shǎng. liǎng lín zhī ér bù shǒu zhě, chī èr shí qī. běn guǎn tóu mù shī jué chá zhě, chī wǔ shí qī. yǒu jiàn shā bù gào, yīn xié qǔ qián wù zhě, zhàng qī shí qī. ruò lǎo bìng bù rèn yòng zhě, cóng yǒu sī biàn yàn, fāng xǔ zǎi shā. yǐ bìng sǐ zhě, shēn yàn kāi bō, qí jīn jiǎo jí fù guān, pí ròu ruò bù zì yòng, xū tóu shuì huò mài, wéi zhě tóng nì shuì fǎ. yǒu sī jìn zhì bù yán zhě, jiū zhī. zhū sī zǎi guān mǎ niú, wèi shǒu zhàng yī bǎi qī, wèi cóng bā shí qī. zhū zhù lì sī zǎi mǎ niú zhě, jiǎn zhèng fàn rén èr děng lùn zuì. zhū niú mǎ lǘ luó sǐ, ér jīn jiǎo bù jǐn shí shū guān zhě, yī fù yǐ shàng, chī èr shí qī wǔ fù yǐ shàng, sì shí qī shí fù yǐ shàng, zhàng liù shí qī, réng zhēng suǒ fàn wù jià, fù gào rén chōng shǎng.
諸每月朔望二弦,凡有生之物,殺者禁之。諸郡縣歲正月五月,各禁宰殺十日,其饑饉去處,自朔日為始,禁殺三日。諸每歲,自十二月至來歲正月,殺母羊者,禁之。諸宴會,雖達官,殺馬為禮者,禁之。其有老病不任鞍勒者,亦必與眾驗而後殺之。諸私宰牛馬者,杖一百,征鈔二十五兩,付告人充賞。兩鄰知而不首者,笞二十七。本管頭目失覺察者,笞五十七。有見殺不告,因脅取錢物者,杖七十七。若老病不任用者,從有司辨驗,方許宰殺。已病死者,申驗開剝,其筋角即付官,皮肉若不自用,須投稅貨賣,違者同匿稅法。有司禁治不嚴者,糾之。諸私宰官馬牛,為首杖一百七,為從八十七。諸助力私宰馬牛者,減正犯人二等論罪。諸牛馬驢騾死,而筋角不盡實輸官者,一副以上,笞二十七;五副以上,四十七;十副以上,杖六十七,仍征所犯物價,付告人充賞。
zhū huǐ shāng tǐ fū yǐ xíng gài yú shì zhě, jìn zhī. zhū chéng guō nèi wài fàng gē dài líng zhě, jìn zhī. zhū zhū wáng fù mǎ jí zhū quán guì háo yòu, qīn zhàn shān chǎng, zǔ mín qiáo cǎi zhě, zuì zhī. zhū guān jī bù yán, shòu cái gù zòng zhě, zuì zhī. zhū jiāng hé jīn dù, huò míng zhī cháo xìn yǐ dào, jí fēng tāo jiāng qǐ, tān suǒ dù qián, yān yán bù dù, yǐ zhì zhōng liú fù nì, shāng hài rén mìng zhě, wèi shǒu chù sǐ, wèi cóng jiǎn yī děng.
諸毀傷體膚以行丐於市者,禁之。諸城郭內外放鴿帶鈴者,禁之。諸諸王駙馬及諸權貴豪右,侵占山場,阻民樵採者,罪之。諸關譏不嚴,受財故縱者,罪之。諸江河津渡,或明知潮信已到,及風濤將起,貪索渡錢,淹延不渡,以致中流覆溺,傷害人命者,為首處死,為從減一等。
zhū qì sú chū jiā, bù cóng yǒu sī tǐ fù, zhé dù wèi sēng dào zhě, qí shī chī wǔ shí qī, shòu dù zhě sì shí qī, fā yuán jí. zhū yǐ bái yī shàn yǒu wèi míng, jù zhòng jié shè zhě, jìn zhī. zhū sè mù sēng ní nǚ guān, zhé rù mín jiā qiáng xíng chāo huà zhě, jìn zhī. zhū sēng dào wěi zào jīng wén, fàn shàng huò zhòng, wèi shǒu zhě zhǎn, wèi cóng zhě gè yǐ qīng zhòng lùn xíng. zhū yǐ fēi lǐ yíng sài qí dǎo, huò zhòng luàn mín zhě, jìn zhī. zhū sú rén jí zhòng míng náo zuò fó shì zhě, jìn zhī. zhū jūn guān jiū cái jù zhòng, zhāng shè yí wèi, míng luó jī gǔ, yíng sài shén shè, yǐ wèi mín chàng zhě, chī wǔ shí qī, qí fù èr shí qī, bìng jì guò. zhū yīn yáng jiā tiān wén tú chèn yīng jìn zhī shū, gǎn sī cáng zhě zuì zhī. zhū yīn yáng jiā wěi zào tú chèn, shì lǎo jiā sī zhuàn jīng wén, fán yǐ xié shuō zuǒ dào wū mín huò zhòng zhě, jìn zhī, wéi zhě zhòng zuì zhī. zài sì guān zhě, zuì jí zhǔ shǒu, jū wài zhě, suǒ zài yǒu sī chá zhī. zhū wàng yán jìn shū zhě, tú. zhū yīn yáng jiā zhě liú, zhé wèi rén rán dēng jì xīng, gǔ huò rén xīn zhě, jìn zhī. zhū wàng yán xīng biàn zāi xiáng, zhàng yī bǎi qī. zhū yīn yáng fǎ shī, zhé rù zhū wáng gōng zhǔ fù mǎ jiā zhě, jìn zhī. zhū yǐ yīn yáng xiāng fǎ shū fú zhòu shuǐ, fán yì duān zhī shù, huò luàn rén tīng, xī qiú shì jìn zhě, jìn zhī, wéi zhě zuì zhī.
諸棄俗出家,不從有司體覆,輒度為僧道者,其師笞五十七,受度者四十七,發元籍。諸以白衣善友為名,聚眾結社者,禁之。諸色目僧尼女冠,輒入民家強行抄化者,禁之。諸僧道偽造經文,犯上惑眾,為首者斬,為從者各以輕重論刑。諸以非理迎賽祈禱,惑眾亂民者,禁之。諸俗人集眾鳴鐃作佛事者,禁之。諸軍官鳩財聚眾,張設儀衛,鳴鑼擊鼓,迎賽神社,以為民倡者,笞五十七,其副二十七,並記過。諸陰陽家天文圖讖應禁之書,敢私藏者罪之。諸陰陽家偽造圖讖,釋老家私撰經文,凡以邪說左道誣民惑眾者,禁之,違者重罪之。在寺觀者,罪及主守,居外者,所在有司察之。諸妄言禁書者,徒。諸陰陽家者流,輒為人燃燈祭星,蠱惑人心者,禁之。諸妄言星變災祥,杖一百七。諸陰陽法師,輒入諸王公主駙馬家者,禁之。諸以陰陽相法書符咒水,凡異端之朮,惑亂人聽,希求仕進者,禁之,違者罪之。
zhū xiě nì míng wén shū, suǒ yán zhòng zhě chù sǐ, qīng zhě liú, méi qí qī zǐ, yǔ bǔ huò rén chōng shǎng. shì zhǔ zì huò zhě bù shǎng. zhū xiě nì míng wén zì, jié rén sī zuì, bù shè guān shì zhě, zhàng qī shí qī. zhū tóu nì míng wén zì yú rén jiā, xié qǔ qián wù zhě, zhàng bā shí qī, fā yuán jí. zhū jiàn nì míng wén shū, fēi suí shí bài huò zhě, jí yǔ shāo huǐ zhé yǐ wén guān zhě, jiǎn fàn rén èr děng lùn zuì. fán nì míng wén zì, qí yán bù jí guān fǔ, zhǐ yù jié rén zuì zhě, rú suǒ jié lùn.
諸寫匿名文書,所言重者處死,輕者流,沒其妻子,與捕獲人充賞。事主自獲者不賞。諸寫匿名文字,訐人私罪,不涉官事者,杖七十七。諸投匿名文字於人家,脅取錢物者,杖八十七,發元籍。諸見匿名文書,非隨時敗獲者,即與燒毀;輒以聞官者,減犯人二等論罪。凡匿名文字,其言不及官府,止欲訐人罪者,如所訐論。
zhū mín jiān zǐ dì, bù wù shēng yè, zhé yú chéng shì fāng zhèn yǎn chàng cí huà, jiào xí zá xì, jù zhòng yín xuè, bìng jìn zhì zhī. zhū nòng qín shé kuǐ lěi, cáng yè piē bó dào huā qián jī yú gǔ, huò rén jí zhòng, yǐ mài wěi yào zhě, jìn zhī, wéi zhě zhòng zuì zhī. zhū qì běn zhú mò, xí yòng jiǎo zhī xì, xué gōng cì zhī shù zhě, shī dì zǐ bìng zhàng qī shí qī. zhū luàn zhì cí qū wèi jī yì zhě, liú.
諸民間子弟,不務生業,輒於城市坊鎮演唱詞話,教習雜戲,聚眾淫謔,並禁治之。諸弄禽蛇、傀儡,藏擫撇鈸、倒花錢、擊魚鼓,惑人集眾,以賣偽藥者,禁之,違者重罪之。諸棄本逐末,習用角之戲,學攻刺之朮者,師弟子並杖七十七。諸亂制詞曲為譏議者,流。
zhū dǔ bó qián wù, zhàng qī shí qī, qián wù méi guān, yǒu guān zhě bà jiàn rèn, qī nián hòu zá zhí nèi xù. kāi zhāng bó fáng zhī jiā, zuì yì rú zhī, zài fàn jiā tú yī nián. yīng bǔ gù zòng, chī sì shí qī, shòu cái zhě tóng zuì. yǒu sī zòng lìng pān zhǐ píng rén, jí zài qián tóng dǔ rén, zuì jí guān lì. dǔ yǐn shí zhě, bù zuò. zhū dǔ bó qián wù, tóng dǔ zhī rén zì shǒu zhě, wù lùn. zhū dǔ bó, yīn shì fā lù, zhuī dào tān chǎng, dǔ jù zāng zhèng míng bái zhě, jí yǐ běn fǎ kē lùn, bù yǐ zhǎn zhuǎn pān zhǐ gé bō.
諸賭博錢物,杖七十七,錢物沒官,有官者罷見任,期年後雜職內敘。開張博房之家,罪亦如之,再犯加徒一年。應捕故縱,笞四十七,受財者同罪。有司縱令攀指平人,及在前同賭人,罪及官吏。賭飲食者,不坐。諸賭博錢物,同賭之人自首者,勿論。諸賭博,因事發露,追到攤場,賭具贓證明白者,即以本法科論,不以展轉攀指革撥。
zhū gù zòng niú mǎ shí jiàn tián hé zhě, jìn zhī. zhū suǒ zài zhèn shǒu méng gǔ hàn jūn, gè lì yíng suǒ. wú gù zhé rù rén jiā, qiú suǒ jiǔ shí, jí zòng tóu pǐ shí jiàn tián hé sāng guǒ, zuì jí zhǔ jiāng. zhū fān wáng wú dōu shěng wén shū, zhé yú gè chù zhēng shōu chà fā, qiáng qǔ yǐn shí cǎo liào, wèi mín hài zhě, jìn zhī.
諸故縱牛馬食踐田禾者,禁之。諸所在鎮守蒙古、漢軍,各立營所。無故輒入人家,求索酒食,及縱頭匹食踐田禾桑果,罪及主將。諸藩王無都省文書,輒於各處徵收差發,強取飲食草料,為民害者,禁之。
zhū yǒu hǔ bào wèi hài zhī chù, yǒu sī yán lēi guān bīng jí dǎ bǔ zhī rén, duō fāng bǔ zhī. qí zhōng bù yīng bǔ zhī rén, zì néng shè jī bǔ huò zhě, pí ròu bù xū nà guān, jiù yǐ chōng shǎng. zhū zhí guān wéi lì fàng yīng, zhuī duó dāng rì suǒ fú yòng ān mǎ yī wù méi guān. zhū suǒ bō gè guān wéi liè shān chǎng, bìng wú jìn mín qiáo cǎi, wéi zhě zhì zhī. zhū nián gǔ bù dēng, rén mín chóu kùn, zhū wáng dá guān yīng chū wéi liè zhě, bìng jìn zhǐ zhī. zhū tián hé wèi shōu, wú zòng wéi liè, yú yí běi bù gēng zhǒng zhī dì wéi liè zhě tīng. zhū jūn rén shòu cái, wěi zào huǒ yìn, jiāng suǒ guǎn guān mǎ dào huàn yǔ rén zhě, zhàng jiǔ shí qī, zhuī zāng méi guān. zhū nián gǔ bù dēng, bǎi xìng jī fá, yù jìn dì yě shòu, bó ér shí zhī zhě, wú zhé méi rù. zhū dǎ bǔ yīng fāng guān, yǐ hé jìn yù shàn yě wù mài jià zì sī zhě, jì zāng yǐ wǎng fǎ lùn, chú míng bù xù. zhū zhōu chē zhī mí qì fú zhī qí, fāng miàn dà chén fēi xī gòng bù dé shàn jìn.
諸有虎豹為害之處,有司嚴勒官兵及打捕之人,多方捕之。其中不應捕之人,自能設機捕獲者,皮肉不須納官,就以充賞。諸職官違例放鷹,追奪當日所服用鞍馬衣物沒官。諸所撥各官圍獵山場,並毋禁民樵採,違者治之。諸年穀不登,人民愁困,諸王達官應出圍獵者,並禁止之。諸田禾未收,毋縱圍獵,於迤北不耕種之地圍獵者聽。諸軍人受財,偽造火印,將所管官馬盜換與人者,杖九十七,追贓沒官。諸年穀不登,百姓飢乏,遇禁地野獸,搏而食之者,毋輒沒入。諸打捕鷹坊官,以合進御膳野物賣價自私者,計贓以枉法論,除名不敘。諸舟車之靡、器服之奇,方面大臣非錫貢不得擅進。
zhū lán yí rén kǒu dào jiān, jí yí suǒ chēng jí guàn, zhào zhǔ shí rèn. bàn nián zhī shàng wú zhǔ shí rèn zhě, pǐ pèi wèi hù, fù yǒu sī dāng chà. cán jí lǎo bìng, gěi yǐ wén yǐn, ér zòng qiǎn zhī. tóu pǐ yǒu zhǔ shí rèn zhě, zhēng hái yǐ yǒu cǎo liào jià qián, rán hòu gěi zhǔ wú zhǔ shí rèn, zé jí qí máo chǐ ér shōu yǎng zhī. zhū lán yí nú bì, sī xiāng pèi hé, suī shēng yù zǐ nǚ, yǒu zhǔ shí rèn zhě, gè guī qí zhǔ, wú běn zhǔ zhě guān yǔ shōu xì. zhū yǐn cáng lán yí yīng quǎn zhě, chī sān shí qī, méi qí jiā cái zhī bàn. qí shōu shí lán yí yīng quǎn zhī rén, yīn yǐ wèi mín hài zhě, zuì zhī.
諸闌遺人口到監,即移所稱籍貫,召主識認。半年之上無主識認者,匹配為戶,付有司當差。殘疾老病,給以文引,而縱遣之。頭匹有主識認者,征還已有草料價錢,然後給主;無主識認,則籍其毛齒而收養之。諸闌遺奴婢,私相配合,雖生育子女,有主識認者,各歸其主,無本主者官與收系。諸隱藏闌遺鷹犬者,笞三十七,沒其家財之半。其收拾闌遺鷹犬之人,因以為民害者,罪之。
zhū chú huò sù cáng zhī wù, zài tā rén dì nèi zhě, yǔ dì zhǔ zhōng fēn, zài guān dì nèi zhě yī bàn nà guān, zài jǐ dì nèi zhě jí tóng yè zhǔ. dé gǔ qì zhēn bǎo zhī wù zhě, wén guān jìn xiàn, yuē liàng gěi jià, ruò yǒu zhà wěi yǐn nì, duàn zuì zhuī méi.
諸鋤獲宿藏之物,在他人地內者,與地主中分,在官地內者一半納官,在己地內者即同業主。得古器珍寶之物者,聞官進獻,約量給價,若有詐偽隱匿,斷罪追沒。
zhū jiān lín guān zhé jǔ dài yú mín zhě, qǔ yǔ jù zuì zhī. zhū chēng dài qián gǔ, nián yuè suī duō, bù guò yī běn yī xī, yǒu zhé qǔ yíng yú rén, huò zhuǎn huàn qì quàn, xī shàng jiā xī, huò zhàn rén niú mǎ cái chǎn, duó rén zǐ nǚ yǐ wèi nú bì zhě, zhòng jiā zhī zuì, réng cháng duō qǔ zhī xī, qí běn xī méi guān. zhū diǎn zhì, bù shè zhèng kù, bù lì xìn tiē, wéi lì qǔ xī zhě, jìn zhī.
諸監臨官輒舉貸於民者,取與俱罪之。諸稱貸錢穀,年月雖多,不過一本一息,有輒取贏於人,或轉換契券,息上加息,或占人牛馬財產,奪人子女以為奴婢者,重加之罪,仍償多取之息,其本息沒官。諸典質,不設正庫,不立信帖,違例取息者,禁之。
zhū guān xiāng diàn hù, jū tíng gè lǚ, fēi suǒ zhī shí, bì wèn qí suǒ fèng guān fǔ wén yǐn, dàn yǒu kě yí zhě, bù dé róng zhǐ, wéi zhě zuì zhī. zhū guān hù xíng qián shāng chuán, zhé shù qí hào, zhì gōng jiàn luó gǔ, jiē qián zhǔ yá mén zhí míng, wǎng lái jiāng hé zhě, jìn zhī. zhū jīng shāng jí yīn shì chū wài, bì cóng yǒu sī huì wèn lín bǎo, chū gěi wén yǐn, wéi zhě jiū zhì. zhū tóu xià bìng qí yú yǒu yìn xìn yá mén, bìng bù dé làn gěi wén yǐn.
諸關廂店戶,居停各旅,非所知識,必問其所奉官府文引,但有可疑者,不得容止,違者罪之。諸官戶行錢商船,輒豎旗號,置弓箭鑼鼓,揭錢主衙門職名,往來江河者,禁之。諸經商及因事出外,必從有司會問鄰保,出給文引,違者究治。諸投下並其餘有印信衙門,並不得濫給文引。
zhū yǒu dú zhī yào, fēi yī rén zhé xiāng mài mǎi, zhì shāng rén mìng zhě, mǎi zhě mài zhě jiē chù sǐ. bù céng shāng rén zhě, gè zhàng liù shí qī, réng zhuī zhì yuán chāo yī bǎi liǎng, yǔ gào rén chōng shǎng. bù tōng yī shù, zhì hé wěi yào, yú shì jǐng dài mài zhě, jìn zhī.
諸有毒之藥,非醫人輒相賣買,致傷人命者,買者賣者皆處死。不曾傷人者,各杖六十七,仍追至元鈔一百兩,與告人充賞。不通醫朮,制合偽藥,於市井貸賣者,禁之。
zhū xià hǎi shǐ chén jí bó shāng, zhé yǐ zhōng guó shēng kǒu bǎo huò róng qì mǎ pǐ yí wài fān zhě, cóng lián fǎng sī chá zhī. zhū shāng jiǎ shōu mǎi jīn yín xià fān zhě, jìn zhī, wéi zhě zuì zhī. zhū hǎi bīn háo mín, zhé yǔ fān shāng jiāo tōng mào yì tóng qián xià hǎi zhě, zhàng yī bǎi qī.
諸下海使臣及舶商,輒以中國生口、寶貨、戎器、馬匹遺外番者,從廉訪司察之。諸商賈收買金銀下番者,禁之,違者罪之。諸海濱豪民,輒與番商交通貿易銅錢下海者,杖一百七。
zhū chàng jì zhī jiā, suǒ shēng nán nǚ, měi jì bù guò cì yuè shí rì, huì qí shù yǐ shàng yú zhōng shū shěng. yǒu wèi shēng duò qí tāi yǐ shēng zhé cán qí mìng zhě, jìn zhī. zhū chàng jì zhī jiā, zhé mǎi liáng rén wèi chàng, ér yǒu sī bù shěn, làn gěi gōng jù, shuì wù wú píng, zhé yǔ yìn shuì, bìng yán jìn zhī, wéi zhě tòng shéng zhī.
諸倡妓之家,所生男女,每季不過次月十日,會其數以上於中書省。有未生墮其胎、已生輒殘其命者,禁之。諸倡妓之家,輒買良人為倡,而有司不審,濫給公據,稅務無憑,輒與印稅,並嚴禁之,違者痛繩之。
zá fàn
雜犯
zhū dòu zhēng zhé biàn, zhé tí dà míng zì zhě, zuì zhī. zhū zhí guān yīn gōng shī kǒu luàn yán zhě, chī èr shí qī. zhū kuài yì zhōng huò jiǔ hòu jí hài fēng kuáng jí, shī kǒu luàn yán, bié wú qíng lǐ zhě, miǎn zuì.
諸鬥爭折辨,輒提大名字者,罪之。諸職官因公失口亂言者,笞二十七。諸快意中或酒後及害風狂疾,失口亂言,別無情理者,免罪。
zhū è shǎo wú lài, jié jù péng dǎng, líng lì shàn liáng, gù xíng dòu zhēng, xiāng yǔ luó zhī zhě, yǔ mù ǒu lián suǒ, xún xíng jiē qú, dé hòu fàn rén dài zhī, rán hòu jué qiǎn. zhū è shǎo bái zhòu chí dāo jiàn yú dū shì zhōng, yù shā běn bù guān zhǎng zhě, zhàng jiǔ shí qī. zhū wú lài jūn rén, zhé shòu cái ōu rén, yīn duó qǔ qián wù zhě, zhàng bā shí qī, hóng ní fěn bì shí guò qí mén, miǎn tú. zhū xiān zuò guò fàn, céng jīng hóng ní fěn bì, hòu fàn wèi yīng qiān xǐ zhě, yú yuán zhì hóng ní fěn bì tiān lù guò míng.
諸惡少無賴,結聚朋黨,陵轢善良,故行鬥爭,相與羅織者,與木偶連鎖,巡行街衢,得後犯人代之,然後決遣。諸惡少白晝持刀劍於都市中,欲殺本部官長者,杖九十七。諸無賴軍人,輒受財毆人,因奪取錢物者,杖八十七,紅泥粉壁識過其門,免徒。諸先作過犯,曾經紅泥粉壁,後犯未應遷徙者,於元置紅泥粉壁添錄過名。
zhū háo yòu quán yí guān fǔ, wēi xíng xiāng jǐng, yín bào tān nüè, lèi fàn bù quān zhě, xǐ yuǎn è zhī dì tún zhǒng. zhū pín fàn guò è, lèi duàn bù gǎi zhě, liú yuǎn. zhū xiōng rén cán hài liáng shàn, qiáng jiāng nán zǐ qù shì, jué miè rén hòu, xìng huò shēng miǎn zhě, zhàng yī bǎi qī, liú yuǎn. zhū guì shì zhī jiā, nú lì yǒu fàn, zhé sī zhì tiě jiā, dīng xiàng jìn gù, jí shàn cì qí miàn zhě, jìn zhī. zhū huò táo nú, zhé cì miàn yì bí, fēi lǐ cán kǔ zhě, jìn zhī. zhū wú gù shàn cì qí nú zhě, zhàng liù shí qī. zhū luō lī huí huí wèi mín hài zhě, cóng suǒ zài yǒu sī jìn zhì.
諸豪右權移官府,威行鄉井,淫暴貪虐,累犯不悛者,徙遠惡之地屯種。諸頻犯過惡,累斷不改者,流遠。諸凶人殘害良善,強將男子去勢,絕滅人後,幸獲生免者,杖一百七,流遠。諸貴勢之家,奴隸有犯,輒私置鐵枷,釘項禁錮,及擅刺其面者,禁之。諸獲逃奴,輒刺面劓鼻,非理殘苦者,禁之。諸無故擅刺其奴者,杖六十七。諸囉哩、回回為民害者,從所在有司禁治。
bǔ wáng
捕亡
zhū shī dào, bǔ dào guān bù lì xiàn bǔ dào, què lìng tā hù péi cháng shì zhǔ cái wù zhě, fá fèng liǎng yuè, réng lì xiàn zhuī bǔ. zhū qiáng dào shā rén, sān xiàn bù huò, huì shè, bǔ dào guān hé dé zuì fá gé bō, réng lìng bǔ dào, rèn mǎn bù huò, jiě yóu nèi tōng xíng kāi xiě, yī lì chù jiàng. zhū tā jìng dào rù jìng táo cáng, bǔ dào guān zhé fēn bǐ jiāng cǐ jiè, bù jí bǔ zhuō zhě, chī sì shí qī, jiě zhí bié xù, jì guò.
諸失盜,捕盜官不立限捕盜,卻令他戶陪償事主財物者,罰俸兩月,仍立限追捕。諸強盜殺人,三限不獲,會赦,捕盜官合得罪罰革撥,仍令捕盜,任滿不獲,解由內通行開寫,依例黜降。諸他境盜入境逃藏,捕盜官輒分彼疆此界,不即捕捉者,笞四十七,解職別敘,記過。
zhū yǐ duàn liú qiú, zài jìn wèi fā, fǎn yù ōu shāng jìn zǐ, yǐ táo fù huò zhě, chù sǐ wèi chū jìn zhě zhàng yī bǎi qī, fā yǐ nǐ liú suǒ. zhū jiě fā qiú tú, jīng guò zhōu xiàn zhǐ sù, bù jì shōu láo fáng, zhé yú nì lǚ jiān xì, yǐ zhì tuō jiān zài táo zhě, zhǎng yā guān chī èr shí qī, hái yì fáng sòng guān sì shí qī, jì guò. zhū qiú tú fǎn yù ér táo, zhǔ shǒu jiǎn fàn rén zuì èr děng, tí láo guān yòu jiǎn zhǔ shǒu sì děng. suí shí zhuō huò jí bàn yǐ shàng zhě, fá fèng yī yuè.
諸已斷流囚,在禁未發,反獄毆傷禁子,已逃復獲者,處死;未出禁者杖一百七,發已擬流所。諸解發囚徒,經過州縣止宿,不寄收牢房,輒於逆旅監系,以致脫監在逃者,長押官笞二十七,還役;防送官四十七,記過。諸囚徒反獄而逃,主守減犯人罪二等,提牢官又減主守四等。隨時捉獲及半以上者,罰俸一月。
zhū nú bì bèi zhǔ ér táo, zhàng qī shí qī yòu yǐn wō cáng zhě, liù shí qī. lín rén shè zhǎng fāng lǐ zhèng zhī bù shǒu bǔ zhě, chī sān shí qī guān jī yīng bǔ rén shòu zāng tuō fàng zhě, yǐ wǎng fǎ lùn. sì guān jūn yíng shì jiā yǐng bì, jí tóu xià mào shōu wèi hù zhě, yī cáng nì lùn, zì shǒu zhě miǎn zuì. zhū gào huò táo nú zhě, yú suǒ jiāng cái wù nèi, sān fēn qǔ yī, fù gào huò rén chōng shǎng. zhū táo nú jù bǔ, bù céng zhì shāng rén mìng zhě, zhàng yī bǎi qī.
諸奴婢背主而逃,杖七十七;誘引窩藏者,六十七。鄰人、社長、坊里正知不首捕者,笞三十七;關譏應捕人受贓脫放者,以枉法論。寺觀、軍營、勢家影蔽,及投下冒收為戶者,依藏匿論,自首者免罪。諸告獲逃奴者,於所將財物內,三分取一,付告獲人充賞。諸逃奴拒捕,不曾致傷人命者,仗一百七。
xù xíng
恤刑
zhū yù qiú, bì qīng zhòng yì chù, nán nǚ yì shì, wú huò cān zá. sī yù zhì qí shèn, yù zú qù qí nüè, tí láo guān jǐn qí chéng. zhū zài jìn qiú tú, wú qīn shǔ gōng gěi, huò yǒu qīn shǔ ér pín bù néng gěi zhě, rì gěi cāng mǐ yī shēng, sān shēng zhī zhōng, gěi sù yī shēng, yǐ shí yǒu jí zhě. fán yóu tàn xí jiàn zhī shǔ, gè yǐ shí jù. qí jī hán ér yī liáng bù jì, jí huàn ér yī liáo bù shí, zhì fēi lǐ sǐ sǔn zhě, zuò yǒu sī zuì. zhū gè chù sī yù sī kān shǒu qiú tú, yè zhī qīng yóu yī jīn. zhū lù fǔ zhōu xiàn, dàn tíng qiú qù chù, yú shǔ hào liáng nèi fàng zhī qiú liáng. zhū zài jìn wú jiā shǔ qiú tú, suì shí èr yuè zhì yú zhēng yuè, gěi yáng pí wèi pī gài, kù wà jí xīn cǎo wèi nuǎn xiá xūn kàng zhī yòng. zhū yù sòng, yǒu bì tīng hòu guī duì zhī rén, zhào bǎo zhī zài, rú wú bǎo shí, yǒu sī gěi liáng yǎng jì, wù jì yǎng yú mín jiā. zhū liú qiú zài lù, yǒu sī rì gěi mǐ yī shēng, yǒu jí mìng liáng yī zhì zhī, jí yù suí shí fā qiǎn. zhū yù yī, qiú zhī sī mìng, bì shì ér hòu yòng zhī, ruò yǒu fú chēng, zuò zhǎng yī jí tí diào guān zhī zuì. zhū yù qiú bìng zhì èr fēn, shēn bào jiàn zēng zhì jiǔ fēn, wèi sǐ zhèng, ruò yǐ zhòng wèi qīng, yǐ jí wèi huǎn, wù shāng rén mìng zhě, jiū zhī. zhū yù qiú yǒu bìng, zhǔ sī yàn shí, gěi yī yào, bìng zhòng zhě qù jiā suǒ chǒu, tīng jiā rén rù shì. zhí shì sàn guān wǔ pǐn yǐ shàng, tīng èr rén rù shì. fàn è nì yǐ shàng, jí qiáng dào zhì sǐ, nú bì shā zhǔ zhě, gěi yī yào ér yǐ. zhū yǒu sī, zài jìn qiú tú jī hán, yī shí bù shí, bìng bù dū yī kàn hòu, bù tuō jiā chǒu, bù lìng qīn rén rù shì, yī suì zhī nèi sǐ zhì shí rén yǐ shàng zhě, zhèng guān chī èr shí qī, cì guān sān shí qī, hái zhí shǒu lǐng guān sì shí qī, bà zhí bié xù, jì guò. zhū yùn fù yǒu zuì, chǎn hòu bǎi rì jué qiǎn, lín chǎn zhī yuè, tīng lìng zhào bǎo, chǎn hòu èr shí rì, fù zhuī rù jìn. wú bǎo jí fàn sǐ zuì zhě, chǎn shí lìng fù rén rù shì. zhū fàn sǐ zuì, yǒu qīn nián qī shí yǐ shàng, wú jiān dīng shì yǎng zhě, xǔ chén qǐng zòu cái. zhū yǒu zuì nián qī shí yǐ shàng shí wǔ yǐ xià, jí dǔ fèi cán jí fá shú zhě, měi chī zhàng yī, fá zhōng tǒng chāo yī guàn. zhū yí yù, zài jìn wǔ nián zhī shàng bù néng míng zhě, yù shè shì miǎn.
諸獄囚,必輕重異處,男女異室,毋或參雜。司獄致其慎,獄卒去其虐,提牢官盡其誠。諸在禁囚徒,無親屬供給,或有親屬而貧不能給者,日給倉米一升,三升之中,給粟一升,以食有疾者。凡油炭席薦之屬,各以時具。其饑寒而衣糧不繼,疾患而醫療不時,致非理死損者,坐有司罪。諸各處司獄司看守囚徒,夜支清油一斤。諸路府州縣,但停囚去處,於鼠耗糧內放支囚糧。諸在禁無家屬囚徒,歲十二月至於正月,給羊皮為披蓋,袴襪及薪草為暖匣熏炕之用。諸獄訟,有必聽候歸對之人,召保知在,如無保識,有司給糧養濟,勿寄養於民家。諸流囚在路,有司日給米一升,有疾命良醫治之,疾愈隨時發遣。諸獄醫,囚之司命,必試而後用之,若有弗稱,坐掌醫及提調官之罪。諸獄囚病至二分,申報漸增至九分,為死證,若以重為輕,以急為緩,誤傷人命者,究之。諸獄囚有病,主司驗實,給醫藥,病重者去枷鎖杻,聽家人入侍。職事散官五品以上,聽二人入侍。犯惡逆以上,及強盜至死,奴婢殺主者,給醫藥而已。諸有司,在禁囚徒饑寒,衣食不時,病不督醫看候,不脫枷杻,不令親人入侍,一歲之內死至十人以上者,正官笞二十七,次官三十七,還職;首領官四十七,罷職別敘,記過。諸孕婦有罪,產後百日決遣,臨產之月,聽令召保,產後二十日,復追入禁。無保及犯死罪者,產時令婦人入侍。諸犯死罪,有親年七十以上,無兼丁侍養者,許陳請奏裁。諸有罪年七十以上、十五以下,及篤廢殘疾罰贖者,每笞杖一,罰中統鈔一貫。諸疑獄,在禁五年之上不能明者,遇赦釋免。
píng fǎn
平反
zhū guān lì píng fǎn yuān yù, yīng shǎng zhě, cóng yǒu sī bǎo kān, lián fǎng sī tǐ fù, ér hòu yì zhī. qí yǒu mào làn bù shí zhě, zuì jí bǎo kān tǐ fù guān lì. zhū lù fǔ jūn mín zhǎng guān, yīn shōu bǔ fǎn pàn, zhé luó zhī píng mín, qiáng jiān shì nǚ, shā lǔ rén kǒu cái chǎn, bìng fù rén zhī jiā, qí tóng liáo néng lǐ píng mín zhī yuān, zhèng fàn rén zhī zuì, guī qí fú lǔ, huó qí sǐ mìng zhě, yú běn guān shàng yōu shēng yī děng qiān yòng. fán zhí guān néng píng fǎn zhòng xíng yì qǐ yǐ shàng, shēng děng tóng. zhū zhí guān néng píng fǎn yuān yù yì qǐ zhī shàng, yǔ jiǎn yī zī. zhū lù fǔ cáo lì, néng píng fǎn yuān yù zhě, yú gè dào xuān wèi sī bù lìng shǐ bǔ yòng.
諸官吏平反冤獄,應賞者,從有司保勘,廉訪司體覆,而後議之。其有冒濫不實者,罪及保勘體覆官吏。諸路府軍民長官,因收捕反叛,輒羅織平民,強姦室女,殺虜人口財產,並覆人之家,其同僚能理平民之冤,正犯人之罪,歸其俘虜,活其死命者,於本官上優升一等遷用。凡職官能平反重刑一起以上,升等同。諸職官能平反冤獄一起之上,與減一資。諸路府曹吏,能平反冤獄者,於各道宣慰司部令史補用。