tóng nián gōng xiào fū yán, yǒu rén sì shí yú wú zi, fù hàn dù, wàn wú nà qiè lǐ, héng yù yù bù shì, ǒu zhì dào guān, yǒu dào shì zhāo zhī yuē: jūn qì sè níng zhì, shì yǒu zhòng yōu, dào jiā yǐ jì wù wèi niàn, hé yán qí shí, huò yī xiào qiān dāo zhī yòng hū. yì qí yán, jù yǐ gào, dào shì yuē: gù wén zhī, gū wèn jūn ěr, jūn wèi zhì guǐ zú yī zhuāng shí xǔ jù, dāng yǒu yǐ bào mìng, rú bù néng zhì, jí jiǎ zhū líng guān yì kě yě. xīn yì guài zhī, rán dù qí kuáng qǔ wú suǒ yòng, dāng bì yǒu gù, gū shì qí suǒ wèi. shì xī, fù mèng yǎn, hū bù xǐng, qiě shēn yín hào jiào shēng shén cǎn, cì rì liǎng gǔ jiē qīng àn, wèn zhī mì bù yán, xū jiē ér yǐ. sān rì hòu fù rán, zì shì měi sān rì hòu jiē fù rán, bàn yuè hòu, hū qiǎn nú huàn méi ǎo, yún jiāng mǎi qiè, rén jiē fú xìn, qí fū yì lǜ hòu huàn, shū chí yí. jì ér fù hūn mào lèi rì, xǐng ér cù mǎi qiè yù jí, bù jīn yú àn, yǔ tóng pú yuē, sān rì bù dé bì zhòng chì, dé ér bù jiā yì zhòng chì. guān qí zhuàng shì fēi guǐ yǔ, mì èr nǚ yǐ yīng, bìng liú zhī. shì xī jí zhěng shì qīn zhěn, cù qí fū rù fáng. jǔ jiā hài è, mò yù qí yì, fū yì wǎng wǎng rú mèng jìng. hòu fù jiàn dào shì, shǐ zhī qí yǒu shù néng shè hún, yè shǐ guān zhōng dào zhòng wèi guǐ zhuāng, ér dào shì xīng guān yǔ yī, zuò táng shàng fén fú shè fù hún, yán qí zǔ zōng wēng gū yǐ zhǎn sì bù xiào, jù dié sù míng fǔ, yòng táo zhàng jué yī bǎi, qiǎn guī, kè qī lìng nà qiè. fù chū yǐ wèi è mèng, shàng wèi kěn, é sān rì yī shè, rú zhēng bǐ rán. qí hūn mào lèi rì, zé dào xuán qí hún, guàn bí yǐ cù, yuē sān rì bù dé hǎo nǚ zǐ, jí fù ní lí yě. shè hún xiǎo shù, běn fēi zhèng fǎ, rán fǎ wú xié zhèng, wéi rén suǒ yòng, rú tóng yī gē máo, yòng yǐ shā lüè zé jié dào, yòng yǐ zhēng tǎo zé wáng shī ěr. shù wú dà xiǎo, yì wéi rén suǒ yòng, rú bù guī shǒu yào, kě yǐ yāng zhēng kuàng, yì kě yǐ dà bài yuè shī ěr. dào shì suǒ wèi shàn yòng qí shù yú? zhì xiāo wán hàn fù, qíng lǐ bù néng yù, fǎ lìng bù néng jìn, ér dào shì néng yǐ shù zhì zhī. yáo qiān yī yáng, shùn cóng ér biān, yáng bù xíng, yī mù shù qū zhī zé qún xíng. wù gè yǒu suǒ zhì, yào gè yǒu suǒ wèi, shén dào shè jiào, yǐ xún tiān xià zhī qiáng gěng, shèng rén zhī yì shēn yǐ. jiǎng xué jiā wū hū shí zhī.
同年龔肖夫言,有人四十餘無子,婦悍妒,萬無納妾理,恆鬱郁不適,偶至道觀,有道士招之曰:君氣色凝滯,似有重憂,道家以濟物為念,盍言其實,或一效鉛刀之用乎。異其言,具以告,道士曰:固聞之,姑問君耳,君為制鬼卒衣裝十許具,當有以報命,如不能制,即假諸伶官亦可也。心益怪之,然度其誑取無所用,當必有故,姑試其所為。是夕,婦夢魘,呼不醒,且呻吟號叫聲甚慘,次日兩股皆青黯,問之秘不言,吁嗟而已。三日後復然,自是每三日後皆復然,半月後,忽遣奴喚媒媼,雲將買妾,人皆弗信,其夫亦慮後患,殊持疑。既而婦昏瞀累日,醒而促買妾愈急,布金於案,與僮僕約,三日不得必重抶,得而不佳亦重抶。觀其狀似非詭語,覓二女以應,並留之。是夕即整飾衾枕,促其夫入房。舉家駭愕,莫喻其意,夫亦惘惘如夢境。後復見道士,始知其有術能攝魂,夜使觀中道眾為鬼裝,而道士星冠羽衣,坐堂上焚符攝婦魂,言其祖宗翁姑以斬祀不孝,具牒訴冥府,用桃杖決一百,遣歸,剋期令納妾。婦初以為噩夢,尚未肯,俄三日一攝,如征比然。其昏瞀累日,則倒懸其魂,灌鼻以醋,約三日不得好女子,即付泥犁也。攝魂小術,本非正法,然法無邪正,惟人所用,如同一戈矛,用以殺掠則劫盜,用以征討則王師耳。術無大小,亦惟人所用,如不龜手藥,可以眏眐絖,亦可以大敗越師耳。道士所謂善用其術歟?至囂頑悍婦,情理不能喻,法令不能禁,而道士能以術制之。堯牽一羊,舜從而鞭,羊不行,一牧豎驅之則群行。物各有所制,藥各有所畏,神道設教,以馴天下之強梗,聖人之意深矣。講學家烏乎識之。
chǔ hè tīng yán, yǒu tài xué shēng zī jù wàn, qī shēng yī zi sǐ, zài qǔ, fēng yú sè, tài xué huò zhī. tuō yán jiā zhèng wú zuǒ lǐ, yíng qí mǔ zhì, mǔ yòu xié èr mèi lái, bù yī zài, qí yī xiōng èr dì, yì qiè jiā lái. jiǔ ér tóng pú bì ǎo jiē qī dǎng , tài xué fù zǐ, fǎn qióng qióng ruò jì shí, yòu jiǔ ér guǎn yào bù jí, qián sù chū rù, jiē bù yǔ wén, cán bēi lěng zhì, fǎn zāo yàn báo yǐ. shāo bù néng kān, yù hái duó suǒ qīn quán, zé qī xiōng dì hōng yú wài, qī mǔ mèi děng gòu yú nèi, cháng wèi zhòng suǒ jù ōu, zhì luò xū bài miàn, hū jiù wú yīng zhě, qí zi kuáng bēn zhì, yī guāi pū dì, wéi kòu é qǐ huǎn sǐ ér yǐ. huì bù zì shèng, yì hòu pǔ jiāng zì jīng, hū yī lǎo rén zhǐ zhī yuē: jūn wù ěr, jūn jiā zhī shì, shén rén gòng fèn jiǔ yǐ. wǒ jū jūn jiā jiǔ, bù píng yóu shén, jūn dàn fén dié tǔ shén cí, yún qǐ qiǎn hòu pǔ hú qū zhú, shén bì xǔ jūn, rú qí yán. shì xī, guǒ wū wǎ luàn míng, chuāng fēi zhèn hàn, qī dǎng jiē wèi zhuān shí suǒ jī, pò é liú xiě, é ér qī dǎng fù nǚ, bìng wèi hú mèi, suī qí mǔ bù miǎn. zhòu zé fā kuáng luǒ zǒu, chǒu cí xiè zhuàng, wú suǒ bù zhì, yè zé měi shì bèn jí shù shí hú, gēng fān niǎo xì, bù shèng qí chuàng, āi qǐ shēng xiāng wén, chú zhōng yáo zhuàn, jù shè zhì tài xué fù zǐ qián, qī dǎng suǒ shí jiē zá yǐ huì wù, zhī bù kě zhù, jiē cuàn guī. tài xué nǎi shāo shāo zhào jí jiù pū, fù lǐ jiā zhèng, shǐ kě yǐ zì cún, qī dǎng jì yú wèi xī, héng lái tàn shì, rù mén zhé bèi jī, huò sī yǒu suǒ xié, guī jiā zé náng yǐ kōng yǐ. qí qī huò sī kuì yì rán. yóu shì suì jué jī, rán hé jì zī chǎn sǔn hào yǐ shèn, wēi hú lì, zé tài xué fù zǐ è piǎo yǐ. cǐ zhì qīn mì yǒu suǒ bù néng dài móu, cǐ hú bǎi jì dài móu zhī, qǐ hú zhī guǒ shèng rén zāi. rén yú shì gù shēn gù yuǎn xián wèi yuàn, qū yì bì nán, zuò shì ér bù jiù, hú zé wèi ān shì gù, gù bù qiǎo bó zhōng hòu zhǎng zhě míng. yì suǒ dāng wèi, fèn rán ér qǐ yě. suī hú yě, wèi zhī zhí biān, suǒ xīn mù yān.
褚鶴汀言,有太學生貲巨萬,妻生一子死,再娶,豐於色,太學惑之。託言家政無佐理,迎其母至,母又攜二妹來,不一載,其一兄二弟,亦挈家來。久而僮僕婢媼皆妻黨 ,太學父子,反煢煢若寄食,又久而筦鑰簿籍,錢粟出入,皆不與聞,殘杯冷炙,反遭厭薄矣。稍不能堪,欲還奪所侵權,則妻兄弟哄於外,妻母妹等詬於內,嘗為眾所聚毆,至落須敗面,呼救無應者,其子狂奔至,一摑仆地,惟叩額乞緩死而已。恚不自勝,詣後圃將自經,忽一老人止之曰:君勿爾,君家之事,神人共憤久矣。我居君家久,不平尤甚,君但焚牒土神祠,雲乞遣後圃狐驅逐,神必許君,如其言。是夕,果屋瓦亂鳴,窗扉震撼,妻黨 皆為磚石所擊,破額流血,俄而妻黨 婦女,並為狐媚,雖其母不免。晝則發狂裸走,丑詞褻狀,無所不至,夜則每室坌集數十狐,更番嬲戲,不勝其創,哀乞聲相聞,廚中肴饌,俱攝置太學父子前,妻黨 所食皆雜以穢物,知不可住,皆竄歸。太學乃稍稍召集舊仆,復理家政,始可以自存,妻黨 覬覦未息,恆來探視,入門輒被擊,或私有所攜,歸家則囊已空矣。其妻或私饋亦然。由是遂絕跡,然核計貲產損耗已甚,微狐力,則太學父子餓殍矣。此至親密友所不能代謀,此狐百計代謀之,豈狐之果勝人哉。人於世故深故遠嫌畏怨,趨易避難,坐視而不救,狐則未諳世故,故不巧博忠厚長者名。義所當為,奮然而起也。雖狐也,為之執鞭,所欣慕焉。
gǔ zhě liú jūn ruì yán, yī gǔ zhě nián sān shí yú, héng wǎng lái wèi hé páng, yù pō zhōu zhě bì wèn, cǐ yǒu yīn tóng hū? yòu bì shēn zhī yuē: xià yīn zhī yīn, wú tóng zhī tóng yě. yǒu yǔ zhī tóng sù zhě, qí mèng zhōng yì yǔ yì wéi cǐ èr zì, wèn qí xìng míng, zé xún rì bì yī biàn, yì wú shēn jié zhī zhě. rú shì shí yú nián, rén duō shí zhī, huò féng qí yù wèn, zhé hū yuē: cǐ wú yīn tóng, bié mì kě yě. yī rì, liáng sōu pō hé gàn, gǔ zhě wèn rú chū, yī rén tǐng shēn shàng àn, yuē: shì ěr yé? yīn tóng zài cǐ, ěr hé néng wèi. gǔ zhě kuáng hǒu rú cǐ hǔ, pū bào qí jǐng, kǒu niè qí bí, xuè lín lí mǎn dì, zhòng chāi jiě, láo bù kě kāi, jìng gòng duò hé zhōng, suí liú ér méi. hòu dé shī yú tiān fēi gōng qián hǎi kǒu bù shòu shī, fán hé zhōng qiú shī bù dé, zhì tiān fēi gōng qián bì fú chū. tóng chuí qí zuǒ xié gǔ jǐn duàn, zhōng bù shì shǒu, shí zhǐ kōu tóng jiān bèi, shēn rù cùn yú. liǎng quán liǎng jiá, niè ròu jǐ jǐn, qì bù zhī qí hé chóu, yí bì fù mǔ zhī yuān yě. fū yǐ wú mù zhī rén, zhēn yǒu mù zhī rén, qí bù dé jué yě. yǐ chán ruò zhī rén, bó qiáng héng zhī rén, qí bù dí yì jué yě. rú jiào wǔ xū zhī chǔ chóu, qí bào gèng nán yǐ. nǎi shí yú nián jiān yì bù huí, jìng zú dé ér shí qí ròu, qǐ fēi jīng chéng zhī zhì, tiān dì yì bù néng wéi hū? sòng gāo zōng zhī gē wǔ hú shān, jiū wèi kě yǐ shì ruò jiě yě.
瞽者劉君瑞言,一瞽者年三十餘,恆往來衛河旁,遇泊舟者必問,此有殷桐乎?又必申之曰:夏殷之殷,梧桐之桐也。有與之同宿者,其夢中囈語亦惟此二字,問其姓名,則旬日必一變,亦無深詰之者。如是十餘年,人多識之,或逢其欲問,輒呼曰:此無殷桐,別覓可也。一日,糧艘泊河干,瞽者問如初,一人挺身上岸,曰:是爾耶?殷桐在此,爾何能為。瞽者狂吼如皉虎,撲抱其頸,口齧其鼻,血淋漓滿地,眾拆解,牢不可開,竟共墮河中,隨流而沒。後得屍於天妃宮前--海口不受屍,凡河中求屍不得,至天妃宮前必浮出。桐捶其左脅骨盡斷,終不釋手,十指摳桐肩背,深入寸余。兩顴兩頰,齧肉幾盡,迄不知其何仇,疑必父母之 冤也。夫以無目之人,偵有目之人,其不得決也。以孱弱之人,搏強橫之人,其不敵亦決也。如較伍胥之楚仇,其報更難矣。乃十餘年堅意不回,竟卒得而食其肉,豈非精誠之至,天地亦不能違乎?宋高宗之歌舞湖山,究未可以勢弱解也。
wáng kūn xiá zuò yàn dàng yóu jì yī juàn, zhū dǎo jiāng wèi yú shū guà fú, zhāi qí zhōng yī tiáo yún: sì yuè shí qī rì wǎn, chū xiǎo shí mén zhì běi guǎn, dān wán wàng fǎn, zuò shù xià dài yuè shàng, juàn yù wēi mián, shān fēng chuī yī, lì rán hū xǐng. wēi wén rén yǔ yuē: yè qì chéng qīng, yóu wèi yōu jué, shèng yǎn huà tú zhōng kàn jīn bì shān shuǐ. yǐ wèi tóng yóu zhě yè zhì yě, é yòu yuē: gǔ qín míng yún, shān xū shuǐ shēn, wàn lài xiāo xiāo, gǔ wú rén zōng, wéi shí jiāo yáo, zhēn miào xiě nán zhuàng zhī jǐng, cháng qǐ hóng gǔ zi huà cǐ yì, jìng bù néng xià bǐ. qiè yà sī shì hé rén, nǎi jiàn jīng hào. qǐ zuò tīng zhī, yòu yuē: qǐng dōng pō wèi huà zhú bàn bì, fēn kē bù yè rú chūn yún chū xiù, shū shū mì mì yì tài zì rán, wú chā yā nù zhāng zhī zhuàng. yòu yī rén yuē: jìn jiàn qí xī tiān mù shī, rú kōng jiāng qiū jìng, yān shuǐ miǎo rán, lǎo hè zhǎng lì, qīng biāo yuǎn yǐn, yì xiāo jǐn zòng héng zhī qì. yuán cái zǐ zhī bǐ, wù dān xīn qiǎo, fēi xiān zhī bǐ, miào chū tiān rán, jìng jiè gù bù tóng ěr. zhī wèi xiān rén, lì qǐ yǎng shì, hū pū sù yī shēng, shān huā luàn luò, yǒu èr niǎo chōng yún qù. qí shī yǒu niè jī pō xiào xiè kāng lè, huà hè qīn jiàn xú zuǒ qīng jù, jí jì cǐ shì yě.
王昆霞作雁宕遊記一卷,朱導江 為余書掛幅,摘其中一條云:四月十七日晚,出小石門至北筦,耽玩忘返,坐樹下待月上,倦欲微眠,山風吹衣,栗然忽醒。微聞人語曰:夜氣澄清,尤為幽絕,勝罨畫圖中看金碧山水。以為同游者夜至也,俄又曰:古琴銘雲,山虛水深,萬籟蕭蕭,古無人蹤,惟石嶕嶢,真妙寫難狀之景,嘗乞洪谷子畫此意,竟不能下筆。竊訝斯是何人,乃見荊浩。起坐聽之,又曰:頃東坡為畫竹半壁,分柯布葉如春雲出岫,疏疏密密意態自然,無杈椏怒張之狀。又一人曰:近見其西天目詩,如空江 秋淨,煙水渺然,老鶴長唳,清飈遠引,亦消盡縱橫之氣。緣才子之筆,務殫心巧,飛仙之筆,妙出天然,境界故不同耳。知為仙人,立起仰視,忽撲簌一聲,山花亂落,有二鳥沖雲去。其詩有躡屐頗笑謝康樂,化鶴親見徐佐卿句,即記此事也。
liú nǐ shān jiā shī jīn chuàn, lüè wèn xiǎo nǚ nú, jù chéng mài yǔ dǎ gǔ zhě jīng shī wú lài yóu mín duō, fù nǚ zài jiā yǐ mén, qí fū bái zhòu bì chū, dān èr jīng kuāng, cāo duǎn bǐng xiǎo gǔ jī zhī, shōu mǎi zá wù, wèi zhī dǎ gǔ. fán tóng bì, yòu hái qiè chū zhī wù, duō yǐ jiàn jià qǔ zhī, gài suī bù wèi dào, shí dào zhī yǔ yì, rán zāng wù xì suì, suǒ zhí bù duō, yòu zōng jī guǐ mì, wú kě jiū jié. gù wáng fǎ yì bù néng jìn yě yòu lüè wèn dǎ gǔ zhě yī fú xíng zhuàng, qiú zhī bù huò, réng fù lüè wèn, hū chéng chén shàng wēi sòu yuē: wǒ jū jūn jiā sì shí nián, bù kěn yī lù xíng shēng, gù bù zhī yǒu wǒ, jīn zé shí bù néng rěn yǐ. cǐ chuàn fēi fū rén jiǎn diǎn zá wù, wù zhì qī lián zhōng yé? rú yán qiú zhī, guǒ bù miù. rán xiǎo nǚ nú yǐ wú wán fū yǐ, nǐ shān zhōng shēn kuì huǐ, héng zì dào zhī yuē: shí shí bù miǎn yǒu cǐ shì, ān néng chù chù yǒu cǐ hú, gù shì huàn èr shí yú zài, jū yù wèi cháng yǐ xíng qiú.
劉擬山家失金釧,掠問小女奴,具承賣與打鼓者--京師無賴遊民多,婦女在家倚門,其夫白晝避出,擔二荊筐,操短柄小鼓擊之,收買雜物,謂之打鼓。凡童婢,幼孩竊出之物,多以賤價取之,蓋雖不為盜,實盜之羽翼,然贓物細碎,所值不多,又蹤跡詭秘,無可究詰。故王法亦不能禁也--又掠問打鼓者衣服形狀,求之不獲,仍復掠問,忽承塵上微嗽曰:我居君家四十年,不肯一露形聲,故不知有我,今則實不能忍矣。此釧非夫人檢點雜物,誤置漆奩中耶?如言求之,果不謬。然小女奴已無完膚矣,擬山終身愧悔,恆自道之曰:時時不免有此事,安能處處有此狐,故仕宦二十餘載,鞫獄未嘗以刑求。
duō xiǎo shān yán, cháng yú jǐng zhōu jiàn fú jī zhě, zhào xiān bù zhì, zài fén fú, jī yáo hàn liáng jiǔ, shū yī shī yuē: bó mìng qīng rú yè, cán hún zhuǎn shì péng, liàn tuō sān chǐ bái, huā xiè yī zhī hóng, yún yǔ qī suī jiǔ, yān bō lù bù tōng, qiū fén kōng guǐ chàng, yí hèn sòng jiā dōng. zhī wèi yì guǐ, gū wèn xìng míng, yòu shū yuē: qiè xì běn wú mén, jiā qiáo chǔ zé. ǒu yè yuán zhī xiāng còu, wǎn zhuǎn tōng cí jù hǎo mèng zhī wèi chéng, cāng huáng jiù sǐ. lǜ yǐ shèng xián zhī lǐ, jūn zǐ yīng jī liàng qí ér nǚ zhī qíng, cái rén huò mǐn. liáo shū āi yuàn, mò wèn xìng míng. cǐ cái bù jiǎn lǐ qīng zhào, shèng xián ér nǚ yī lián zì píng yì què yě.
多小山言,嘗於景州見扶乩者,召仙不至,再焚符,乩搖撼良久,書一詩曰:薄命輕如葉,殘魂轉似蓬,練拖三尺白,花謝一枝紅,雲雨期雖久,煙波路不通,秋墳空鬼唱,遺恨宋家東。知為縊鬼,姑問姓名,又書曰:妾系本吳門,家僑楚澤。偶業緣之相湊,宛轉通詞;詎好夢之未成,倉皇就死。律以聖賢之禮,君子應譏;諒其兒女之情,才人或憫。聊抒哀怨,莫問姓名。此才不減李清照,聖賢兒女一聯自評亦確也。
xīn qí xié zài míng sī bǎng lǚ liú liáng zhī zuì yuē: pì fú tài guò. cǐ bì fēi shì shí yě, liú liáng zhī zuì, zài míng wáng yǐ hòu, jí bù néng shǒu yáng yī è, zhuī jī yí qí, yòu bù néng jí yǐng táo míng, hóng míng shì wài, rú zhēn shān mín zhī bǐ. nǎi qīng jīn yīng shì, shēn liè jiāo xiáng, qí zi bǎo zhōng yì gāo duō kē míng, yǐ dì èr rén rù hàn yuàn. zé jiǔ shí zhōu sù, duàn bù néng zì bǐ yīn wán, hé dé sì zuò bàng shū, yíng huò qián shǒu, guǐ tuō yú jié quǎn zhī fèi yáo, shì shǒu shǔ liǎng duān, jìn tuì wú jù, shí jiǎo xiá fǎn fù zhī yóu. hé qí shēng píng, shí yǔ qián qiān yì xiāng děng, mò lí yīn qiǎn, zì bì yóu sī. zhì qí jiǎng xué pì fú, zé yǐ zūn zhū zhī gù, bù dé bù pì lù wáng wèi chán, jì yǐ pì chán, zì bù dé bù qiān lián pì fú, fēi qí běn zhì, yì fēi qí běn zuì yě. jīn rén rù mèng yǐ lái, pì fú zhě duō pì fú tài guò zhě, yì duō yǐ shì wèi zuì, kǒng liú liáng zhuǎn yǒu cí yǐ. yì cháng wén wǔ tái sēng míng yù zhī yán yuē: pì fú zhī shuō, sòng rú shēn ér chāng lí qiǎn, sòng rú jīng ér chāng lí cū, rán ér pī zī zhī tú, wèi chāng lí bù wèi sòng rú, xián chāng lí bù xián sòng rú yě. gài chāng lí suǒ pì, tán shī gōng yǎng zhī fú yě, wèi yú fū fù yán zhī yě sòng rú suǒ pì, míng xīn jiàn xìng zhī fú yě, wèi shì dài fū yán zhī yě. tiān xià shì dài fū shǎo ér yú fū fù duō, sēng tú zhī suǒ qǔ gěi, yì zī yú shì dài fū zhě shǎo, zī yú yú fū fù zhě duō. shǐ chāng lí zhī shuō shèng, zé xiāng jī wú yān, zhī yuán wú dì, suī yǒu dà shàn zhī shí, néng lǜ héng hé shā zhòng, xiāo fù lù sù ér shuō fǎ zāi. cǐ rú yòng bīng zhě, xiān duàn liáng dào, bù gōng ér zì kuì yě. gù wèi chāng lí shén, xián chāng lí yì shén shǐ sòng rú zhī shuō shèng, bù guò ěr rú lǐ rú shì, rú fǎ rú shì, ěr bù bì cóng wǒ, wǒ fó lǐ rú shì, fó fǎ rú shì, wǒ yì bù bì cóng ěr, gè zūn suǒ wén, gè xíng suǒ zhī, liǎng xiāng zhī zhǔ, wèi yǒu hài yě. gù bù wèi sòng rú, yì bù shèn xián sòng rú. rán zé táng yǐ qián zhī rú, yǔ yǔ yǒu shí yòng, sòng yǐ hòu zhī rú, shì shì jiē kōng tán. jiǎng xué jiā zhī pì fú, yú shì shì háo wú suǒ jiā sǔn, tú xuān hòng ěr. lù yǐ wèi gōng, gù wèi dǎng lùn, lù yǐ wèi zuì, yì wèi miǎn zhòng shì liú liáng ěr.
新齊諧載冥司榜呂留良之罪曰:闢佛太過。此必非事實也,留良之罪,在明亡以後,即不能首陽一餓,追跡夷齊,又不能戢影逃名,鴻冥世外,如真山民之比。乃青衿應試,身列膠庠,其子葆中亦高掇科名,以第二人入翰苑。則久食周粟,斷不能自比殷頑,何得肆作謗書,熒惑黔首,詭托於桀犬之吠堯,是首鼠兩端,進退無據,實狡黠反覆之尤。核其生平,實與錢謙益相等,歿罹陰譴,自必由斯。至其講學闢佛,則以尊朱之故,不得不辟陸王為禪,既已辟禪,自不得不牽連闢佛,非其本志,亦非其本罪也。金人入夢以來,闢佛者多闢佛太過者,亦多以是為罪,恐留良轉有詞矣。抑嘗聞五台僧明玉之言曰:闢佛之說,宋儒深而昌黎淺,宋儒精而昌黎粗,然而披緇之徒,畏昌黎不畏宋儒,銜昌黎不銜宋儒也。蓋昌黎所辟,檀施供養之佛也,為愚夫婦言之也;宋儒所辟,明心見性之佛也,為士大夫言之也。天下士大夫少而愚夫婦多,僧徒之所取給,亦資於士大夫者少,資於愚夫婦者多。使昌黎之說勝,則香積無煙,祗園無地,雖有大善知識,能率恆河沙眾,枵腹露宿而說法哉。此如用兵者,先斷糧道,不攻而自潰也。故畏昌黎甚,銜昌黎亦甚;使宋儒之說勝,不過爾儒理如是,儒法如是,爾不必從我,我佛理如是,佛法如是,我亦不必從爾,各尊所聞,各行所知,兩相枝拄,未有害也。故不畏宋儒,亦不甚銜宋儒。然則唐以前之儒,語語有實用,宋以後之儒,事事皆空談。講學家之闢佛,於釋氏毫無所加損,徒喧鬨耳。錄以為功,固為黨 論,錄以為罪,亦未免重視留良耳。
nú zi wáng fā, yè liè guī, yuè míng zhī xià, jiàn yī rén wèi èr rén gè zhuō yī bì, dōng xī qiān yè, ér jì bù wén shēng, yí wèi hūn yè zhī zhōng, bō duó yī wù, nǎi xiàng kōng xū míng yī chòng, èr rén bēn bèng sàn qù. yī rén fǎn bēn guī, shū jiē bù jiàn. fāng zhī wèi guǐ. bǐ jí cūn kǒu, zé yī jiā dēng huǒ chū rù, rù yǔ cáo zá yún, xīn fù yì sǐ fù sū yǐ. fù yún, gū mìng wǎn cān zuò bǐng, wèi quǎn xián qù liǎng sān méi, gū yí qiè shí, tòng pī qí jiá, yuān yì mò bái, chī lì shù xià, é yī fù lái quàn, rú cǐ fù qū, bù rú sǐ, yóu yù wèi jué, yòu yī fù lái sǒng yǒng zhī, huǎng hū mí mào, ruò bù zì zhī, suì jiě dài jiù yì, èr fù zhù zhī. mèn sāi tòng kǔ, dài nán yán zhuàng, jiàn shì shuì qù, bù jué shēn yǐ chū mén wài. yī fù yuē: wǒ xiān quàn dāng dài wǒ. yī fù yuē: fēi wǒ hòu zhì bù néng jué, dāng dài wǒ. fāng zhēng duó jiān, hū pī lì yī shēng, huǒ guāng sì zhào, èr fù jīng zǒu, wǒ nǎi dé guī yě. hòu fā yè guī, zhé yáo wén kū lì, yán pò huài wǒ shì, shì bì xiāng shā, fā yì bù wèi. yī xī, yòu wén kū lì, fā hē yuē: ěr shā rén wǒ jiù rén, jí gào yú shén, wǒ yì lǐ zhí. gǎn shā jí shā, hé bì xū xiāng kǒng bù. zì shì suì jué. rán zé jiù rén yú sǐ, yì zhāo yù shā zhě zhī yuàn, yí xiù shǒu zhě duō yú? cǐ nú yì kě yún xiǎo yì yǐ.
奴子王發,夜獵歸,月明之下,見一人為二人各捉一臂,東西牽曳,而寂不聞聲,疑為昏夜之中,剝奪衣物,乃向空虛鳴一銃,二人奔迸散去。一人返奔歸,倏皆不見。方知為鬼。比及村口,則一家燈火出入,入語嘈囋雲,新婦縊死復甦矣。婦雲,姑命晚餐作餅,為犬銜去兩三枚,姑疑竊食,痛批其頰,冤抑莫白,痴立樹下,俄一婦來勸,如此負屈,不如死,猶豫未決,又一婦來慫恿之,恍惚迷瞀,若不自知,遂解帶就縊,二婦助之。悶塞痛苦,殆難言狀,漸似睡去,不覺身已出門外。一婦曰:我先勸當代我。一婦曰:非我後至不能決,當代我。方爭奪間,忽霹靂一聲,火光四照,二婦驚走,我乃得歸也。後發夜歸,輒遙聞哭詈,言破壞我事,誓必相殺,發亦不畏。一夕,又聞哭詈,發訶曰:爾殺人我救人,即告於神,我亦理直。敢殺即殺,何必虛相恐怖。自是遂絕。然則救人於死,亦招欲殺者之怨,宜袖手者多歟?此奴亦可雲小異矣。
sòng qīng yuǎn xiān shēng yán, xī zài wáng tǎn zhāi xiān shēng xué mù shí, yī yǒu yán mèng yóu zhì míng sī, jiàn yì guān shù shí rén lěi lěi rù, míng wáng jié zé liáng jiǔ, yòu lěi lěi chū, gè yǒu kuì hèn zhī sè. ǒu jiàn yī lì, shì xiāng shí ér bù jì xìng míng, shì yī zhī, yì xiāng dá. yīn wèn, cǐ bìng hé rén, zuò cǐ xíng zhuàng? lì xiào yuē: jūn yì jū mù fǔ, qí zhōng qǐ wú yī gù jiāo yé? yuē: pū dàn liǎng cì zuǒ xué mù, wèi rù yǒu sī shǔ yě. lì yuē: rán zé zhēn bù zhī yǐ, cǐ suǒ wèi sì jiù xiān shēng zhě yě. wèn sì jiù hé yì, yuē: zuǒ mù zhě yǒu xiāng chuán kǒu jué, yuē: jiù shēng bù jiù sǐ, jiù guān bù jiù mín, jiù dà bù jiù xiǎo, jiù jiù bù jiù xīn. jiù shēng bù jiù sǐ zhě, sǐ zhě yǐ sǐ, duàn wú kě jiù, shēng zhě shàng shēng, yòu shā yǐ dǐ mìng, shì duō sǐ yī rén yě, gù níng wěi qū yǐ chū zhī, ér sǐ zhě xián yuān yǔ fǒu, zé fēi suǒ jì yě jiù guān bù jiù mín zhě, shàng kòng zhī àn, shǐ yuān dé shēn, zé guān zhī huò fú bù kě cè, shǐ bù dé shēn, jí fǎn zuò, bù guò jūn liú ěr, ér guān zhī wǎng duàn yǔ fǒu, zé fēi suǒ jì yě jiù dà bù jiù xiǎo zhě, zuì guī shàng guān, zé quán wèi zhòng zhě qiǎn yù zhòng, qiě qiān lèi bì duō, zuì guī wēi guān, zé zé rèn qīng zhě fá kě qīng, qiě guī jié jiào yì, ér xiǎo guān zhī dāng zuì yǔ fǒu, zé fēi suǒ jì yě jiù jiù bù jiù xīn zhě, jiù guān yǐ qù, yǒu suǒ wèi liǎo, jī liú zhī kǒng bù néng cháng, xīn guān fāng lái, yǒu suǒ wěi xiè, qiáng yì zhī shàng kě yǐ bàn, qí xīn guān zhī néng kān yǔ fǒu, zé fēi suǒ jì yě. shì jiē yǐ jūn zǐ zhī xīn, xíng zhōng hòu zhǎng zhě zhī shì, fēi yǒu suǒ qiú qǔ qiǎo wèi wǔ wén, yì fēi yǒu suǒ ēn chóu sī xiāng bào fù. rán rén qíng bǎi tài shì biàn wàn duān, yuán bù néng zhí yī ér lùn. gǒu jiān chí cǐ lì, zé jiǎo wǎng guò zhí, gù cǐ shī bǐ, běn zào fú ér fǎn zào niè, běn mǐ shì ér fǎn niàng shì, yì wǎng wǎng yǒu zhī. tiān rì suǒ jū jí yǐ cǐ yí huò zhě. wèn qí guǒ bào hé rú hū? yuē: zhǒng guā dé guā, zhǒng dòu dé dòu, sù yè qiān chán, yīn yuán zhōng còu, wèi lái shēng zhōng bù guò yì yù sì jiù xiān shēng, liè zhū sì bù jiù ér yǐ yǐ. fǔ yǎng zhī jiān huò rán hū xǐng, mò míng qí rù mèng zhī gù. qǐ shén míng huò jiǎ gào rén yú.
宋清遠先生言,昔在王坦齋先生學幕時,一友言夢遊至冥司,見衣冠數十人累累入,冥王詰責良久,又累累出,各有愧恨之色。偶見一吏,似相識而不記姓名,試揖之,亦相答。因問,此並何人,作此形狀?吏笑曰:君亦居幕府,其中豈無一故交 耶?曰:仆但兩次佐學幕,未入有司署也。吏曰:然則真不知矣,此所謂四救先生者也。問四救何義,曰:佐幕者有相傳口訣,曰:救生不救死,救官不救民,救大不救小,救舊不救新。救生不救死者,死者已死,斷無可救,生者尚生,又殺以抵命,是多死一人也,故寧委曲以出之,而死者銜冤與否,則非所計也;救官不救民者,上控之案,使冤得申,則官之禍福不可測,使不得申,即反坐,不過軍流耳,而官之枉斷與否,則非所計也;救大不救小者,罪歸上官,則權位重者譴愈重,且牽累必多,罪歸微官,則責任輕者罰可輕,且歸結較易,而小官之當罪與否,則非所計也;救舊不救新者,舊官已去,有所未了,羈留之恐不能償,新官方來,有所委卸,強抑之尚可以辦,其新官之能堪與否,則非所計也。是皆以君子之心,行忠厚長者之事,非有所求取巧為舞文,亦非有所恩仇私相報復。然人情百態事變萬端,原不能執一而論。苟堅持此例,則矯枉過直,顧此失彼,本造福而反造孽,本弭事而反釀事,亦往往有之。天日所鞫即以此貽禍者。問其果報何如乎?曰:種瓜得瓜,種豆得豆,夙業牽纏,因緣終湊,未來生中不過亦遇四救先生,列諸四不救而已矣。俯仰之間霍然忽醒,莫明其入夢之故。豈神明或假告人歟。
qián lóng guǐ chǒu, chūn xià jiān jīng zhōng duō yì, yǐ zhāng jǐng yuè fǎ zhì zhī, shí sǐ bā jiǔ, yǐ wú yòu kě fǎ zhì zhī, yì bù shèn yàn. yǒu tóng chéng yī yī, yǐ zhòng jì shí gāo zhì féng hóng lú xīng shí zhī jī rén, jiàn zhě hài yì, rán hū xī jiāng jué, yīng shǒu zhé quán. zhǒng qí fǎ zhě huó rén wú suàn, yǒu yī jì yòng zhì bā liǎng, yī rén fú zhì sì jīn zhě, suī liú shǒu zhēn zhī yuán bìng shì, zhāng zi hé zhī rú mén shì qīn, zhuān yòng hán liáng, yì wèi gǎn zhì shì. shí zì gǔ suǒ wèi wén yǐ. kǎo xǐ yòng shí gāo, mò guò yú míng móu zhòng chún míng xī yōng, tiān chóng jiān rén, yǔ zhāng jǐng yuè tóng shí, ér suǒ chuán gè bié. běn fēi zhōng dào, gù wáng mào hóng bái tián jí yǒu shí gāo lùn yī piān, lì biàn qí fēi, bù zhī hé yǐ qǔ xiào rú cǐ. cǐ yì wǔ yùn liù qì, shì zhí shì nián, wèi kě zhí wèi dìng lì yě.
乾隆癸丑,春夏間京中多疫,以張景岳法治之,十死八九,以吳又可法治之,亦不甚驗。有桐城一醫,以重劑石膏治馮鴻臚星實之姬人,見者駭異,然呼吸將絕,應手輒痊。踵其法者活人無算,有一劑用至八兩,一人服至四斤者,雖劉守真之原病式,張子和之儒門事親,專用寒涼,亦未敢至是。實自古所未聞矣。考喜用石膏,莫過於明繆仲淳--名希雍,天崇間人,與張景岳同時,而所傳各別。本非中道,故王懋竑白田集有石膏論一篇,力辯其非,不知何以取效如此。此亦五運六氣,適值是年,未可執為定例也。