strong mù mián ān zhèng hǔ chén bào yuān strong
木綿庵鄭虎臣報冤
hé huā guì zǐ bù shèng bēi, jiāng jiè nián huá yì xī shí.
荷花桂子不勝悲,江介年華憶昔時。
tiān mù shān lái gū fèng xiē, hǎi mén cháo qù liù lóng yí.
天目山來孤鳳歇,海門潮去六龍移。
jiǎ chōng wù shì zhōng wú cè, yǔ xìn āi shí shàng yǒu cí.
賈充誤世終無策,庾信哀時尚有詞。
mò xiàng zhōng yuán kuā jué jǐng, xī hú yí hèn shì xī shī.
莫向中原夸絕景,西湖遺恨是西施。
zhè yī shǒu shī, shì zhāng zhì yuǎn suǒ zuò. zhǐ wèi sòng cháo nán dù yǐ hòu, shào xìng chún xī nián jiān xī bīng bà zhàn, jūn xiāng zì wèi tài píng, zòng qíng yì lè, shì dài fū shǎng wán hú shān, wú fù huī fù zhōng yuán zhī zhì, suǒ yǐ mò yī lián shī shuō dào: mò xiàng zhōng yuán kuā jué jǐng, xī hú yí hèn shì xī shī. nà shí xī hú yǒu sān qiū guì zǐ, shí lǐ hé xiāng, qīng shān sì wéi, zhōng hán lǜ shuǐ, jīn bì lóu tái xiāng jiān, shuō bù jǐn xǔ duō jǐng zhì. sū dōng pō xué shì yǒu shī yún: yù bǎ xī hú bǐ xī zǐ, dàn zhuāng nóng mǒ zǒng xiāng yí. yīn cǐ jūn chén dān shān shuǐ zhī lè: wàng shè jì zhī yōu, qià rú wú gōng bèi xī shī mí huò yì bān.
這一首詩,是張志遠所作。只為宋朝南渡以後,紹興、淳熙年間息兵罷戰,君相自謂太平,縱情佚樂,士大夫賞玩湖山,無復恢復中原之志,所以末一聯詩說道:「莫向中原夸絕景,西湖遺恨是西施。」那時西湖有三秋桂子,十里荷香,青山四圍,中涵綠水,金碧樓台相間,說不盡許多景致。蘇東坡學士有詩云:「欲把西湖比西子,淡妝濃抹總相宜。」因此君臣耽山水之樂:忘社稷之憂,恰如吳宮被西施迷惑一般。
dāng chū, wú wáng fū chāi chǒng xìng yī gè fēi zǐ, míng yuē xī shī, rì zhú zài bǎi huā zhōu jǐn fān jīng gū sū tái, liú lián wán shǎng. qí shí yǒu gè nìng chén bó pǐ, féng jūn zhī è, quàn tā qióng shē jí yù, zhū lù zhōng chén, yǐ zhì yuè bīng lái xí, guó pò shēn wáng.
當初,吳王夫差寵幸一個妃子,名曰西施,日逐在百花洲、錦帆涇、姑蘇台,流連玩賞。其時有個佞臣伯嚭,逢君之惡,勸他窮奢極欲,誅戮忠臣,以致越兵來襲,國破身亡。
jīn rì sòng cháo nán dù zhī hòu, suī rán yí shì chāng jué, zhōng yuán rén xīn bù wàng zhào shì, shàng kě chéng jī huī fù. yě zhǐ wèi tīng yòng le jǐ gè jiān chén, pán huāng xiè duò, yǐ zhì yú wáng.
今日宋朝南渡之後,雖然夷勢猖獗,中原人心不忘趙氏,尚可乘機恢復。也只為聽用了幾個奸臣,盤荒懈惰,以致於亡。
nà jǐ gè jiān chén? qín guì, hán tuō zhòu, shǐ mí yuǎn, jiǎ shì dào. qín guì jū xiàng wèi yī shí jiǔ nián, lì zhǔ hé yì, shā hài yuè fēi, jiě sàn zhāng hán liú zhū jiāng bīng bǐng.
那幾個奸臣?秦檜,韓侂胄,史彌遠,賈似道。秦檜居相位一十九年,力主和議,殺害岳飛,解散張、韓、劉諸將兵柄。
hán tuō zhòu jū xiàng wèi yī shí sì nián, xiàn hài le zhào rǔ yú chéng xiàng, bà chù dào xué zhū chén, qīng kāi biān xìn, rǔ guó yāng mín. shǐ mí yuǎn zài xiàng wèi èr shí liù nián, móu hài le jì wáng hóng, zhuān rèn xiān rén yǐ jū tái jiàn, yī shí zhèng rén jūn zǐ biǎn chì dài jīng nà shí méng gǔ shèng qiáng, tiān biàn lǚ jiàn, sòng cháo shì shì yǐ qù le qī bā le. yě shì tiān shù dāng jǐn, yòu shēng chū gè jiǎ shì dào lái. tā zài xiàng wèi yī shí wǔ nián, zhuān yī méng bì cháo tíng, tōu ān sì lè hòu lái suī biǎn guān chù jué, sǐ yú mù mián ān, bù jiù wáng guó zhī huò. yǒu shī wèi zhèng: jiān xié zì gǔ wù rén duō, wú nài jūn wáng qīng xìn hé.
韓侂胄居相位一十四年,陷害了趙汝愚丞相,罷黜道學諸臣,輕開邊釁,辱國殃民。史彌遠在相位二十六年,謀害了濟王竑,專任憸壬以居台諫,一時正人君子貶斥殆荊那時蒙古盛強,天變屢見,宋朝事勢已去了七八了。也是天數當盡,又生出個賈似道來。他在相位一十五年,專一蒙蔽朝廷,偷安肆樂;後來雖貶官黜爵,死於木綿庵,不救亡國之禍。有詩為證:奸邪自古誤人多,無奈君王輕信何。
cháo lùn ruò fēn zhōng nìng zì, tài píng yù zhú yǒng diào hé.
朝論若分忠佞字,太平玉燭永調和。
huà shuō nán sòng níng zōng huáng dì jiā dìng nián jiān, zhè jiāng tái zhōu yī gè guān rén, xìng jiǎ míng shè, yīn wǎng lín ān fǔ tīng xuǎn, yī zhǔ yī pū, xíng zhì qián táng, dì míng jiào zuò fèng kǒu lǐ. xíng lù jī kě, ǒu lái yī gè cūn jiā xiē jiǎo, dǎ gè zhōng huǒ. nà rén jiā zhú lí máo shè, shèn shì huāng liáng. jiǎ shè jiào shēng: yǒu rén me? zhǐ jiàn lú lián kāi chù, zǒu gè fù rén chū lái. nà fù rén shēng de hé rú: miàn rú mǎn yuè, fā ruò wū yún. báo shī zhī fěn, jǐn yǒu róng yán.
話說南宋寧宗皇帝嘉定年間,浙江台州一個官人,姓賈名涉,因往臨安府聽選,一主一仆,行至錢塘,地名叫做鳳口裡。行路饑渴,偶來一個村家歇腳,打個中火。那人家竹籬茅舍,甚是荒涼。賈涉叫聲:「有人麼?」只見蘆簾開處,走個婦人出來。那婦人生得何如:面如滿月,發若烏雲。薄施脂粉,盡有容顏。
bù xué yāo ráo, zì rán fēng yùn. xiān móu yù wàn, shēng chéng fú xiàng duān yán qún bù chāi jīng, rèn shì cūn zhuāng xī hǎn. fēn míng měi yù cáng wán shí, yī sì míng zhū zhuì qiàn yuān. suí tā dāi zi yě xiāo hún, kuàng shì kè biān qíng yì dòng.
不學妖嬈,自然丰韻。鮮眸玉腕,生成福相端嚴;裙布釵荊,任是村妝希罕。分明美玉藏頑石,一似明珠墜塹淵。隨他呆子也消魂,況是客邊情易動。
nà fù rén jiàn le jiǎ shè, bù huāng bù máng, shēn shēn dào gè wàn fú. jiǎ shè kàn nà fù rén shì gè fú xiàng, xīn xià chóu chú dào: wú jīn zhuàng nián wú zi, ruò dé cǐ fù wèi qiè, xīn mǎn yì zú yǐ! biàn duì fù rén shuō dào: xià guān wǎng jīng hòu xuǎn, shùn lù guò cǐ, yù qiú yī fàn, wèi shěn xiǎo niáng zǐ kěn wèi chuī biāo fǒu? zì dāng fèng xiè. nà fù rén dá dào: nú jiā zhí zài zhōng kuì, chuī biāo dāng rán kuàng shì zūn guān róng gù, gǎn bù zūn mìng! dàn zhàng fū bù zài, xiū xián dài màn. jiǎ shè jiàn tā yīng duì mǐn jié, yù jiā huān xǐ. nà fù rén jìn qù bù duō shí, pěng liǎng wǎn shú dòu tāng chū lái, shuō dào: cūn zhōng fá chá, jiāng jiù jiù kě. shǎo tíng, yòu bǎi chū zhǔ pú liǎng gè de fàn mǐ. jiǎ shè zì dài dé yǒu niú pú gān cài zhī lèi, qǔ chū gā fàn. nà fù rén yòu jiāng dà cí hú shèng zhe gǔn tāng, fàng zài zhuō shàng, dào: zūn guān jìng kǒu.
那婦人見了賈涉,不慌不忙,深深道個萬福。賈涉看那婦人是個福相,心下躊躇道:「吾今壯年無子,若得此婦為妾,心滿意足矣!」便對婦人說道:「下官往京候選,順路過此,欲求一飯,未審小娘子肯為炊爂否?自當奉謝。」那婦人答道:「奴家職在中饋,炊爂當然;況是尊官榮顧,敢不遵命!但丈夫不在,休嫌怠慢。」賈涉見他應對敏捷,愈加歡喜。那婦人進去不多時,捧兩碗熟豆湯出來,說道:「村中乏茶,將就救渴。」少停,又擺出主僕兩個的飯米。賈涉自帶得有牛脯、乾菜之類,取出嘎飯。那婦人又將大磁壺盛着滾湯,放在卓上,道:「尊官淨口。」
jiǎ shè jiàn tā yīn qín, biàn wèn dào: xiǎo niáng zǐ zūn xìng, wèi hé dú jū zài cǐ?
賈涉見他殷勤,便問道:「小娘子尊姓,為何獨居在此?」
nà fù rén dào: nú jiā hú shì, zhàng fū jiào zuò wáng xiǎo sì, yīn lián nián zhǒng tián shé běn, jiā pín wú nài, yào tóng nú jiā qù tóu kào yī gè cái zhǔ guò huó. nú jiā lì shì bù cóng, zhàng fū ǎo nú bù guò, zhǐ de zài zuǒ jìn rén jiā chèn gōng dù rì, nú jiā dú zì shǒu wū. jiǎ shè dào: xià guān yǒu jù bù shí jìn tuì de yán yǔ, wèi zhī kě fǒu? nà fù rén dào: dàn shuō bù fáng. jiǎ shè dào: xià guān pō tōng xiāng shù, shì xiǎo niáng zǐ zhè bān cái mào, jué bú shì xià jiàn zhī fù. nǐ jīn qū shēn suí zhe gè cūn nóng, qǐ bù dān wù zhōng shēn? kuàng nǐ zhàng fū jiā dào jiān nán, gù bù dé xiǎo niáng zǐ tǐ miàn. xià guān zhuàng nián wú zi, zhèng yù mì yī cè shì, xiǎo niáng zǐ ruò kěn xiāng cóng, qíng yuàn duō jiāng jīn bó zèng yǔ xián fū, bié móu hūn qǔ, kě bù liǎng biàn? nà fù rén dào: zhàng fū yě céng jǐ fān yào mài qiè shēn, shì qiè bù kěn. jì zūn guān yǒu yì jiàn lián, dài zhàng fū guī shí, zūn guān zì yǔ tā shuō, qiè bù gǎn shàn xǔ. shuō yóu wèi liǎo, zhǐ jiàn nà fù rén zhǐ zhe mén wài dào: zhàng fū huí yě.
那婦人道:「奴家胡氏,丈夫叫做王小四,因連年種田折本,家貧無奈,要同奴家去投靠一個財主過活。奴家立誓不從,丈夫拗奴不過,只得在左近人家趁工度日,奴家獨自守屋。」賈涉道:「下官有句不識進退的言語,未知可否?」那婦人道:「但說不妨。」賈涉道:「下官頗通相術,似小娘子這般才貌,決不是下賤之婦。你今屈身隨着個村農,豈不耽誤終身?況你丈夫家道艱難,顧不得小娘子體面。下官壯年無子,正欲覓一側室,小娘子若肯相從,情願多將金帛贈與賢夫,別謀婚娶,可不兩便?」那婦人道:「丈夫也曾幾番要賣妾身,是妾不肯。既尊官有意見憐,待丈夫歸時,尊官自與他說,妾不敢擅許。」說猶未了,只見那婦人指着門外道:「丈夫回也。」
zhǐ jiàn wáng xiǎo sì dài yī dǐng pò tóu jīn, pī yī jiàn jiù bái bù shān, chī dé bàn zuì, chuǎng jìn mén lái.
只見王小四戴一頂破頭巾,披一件舊白布衫,吃得半醉,闖進門來。
jiǎ shè biàn qǐ shēn dào: xià guān shì wǎng jīng tīng xuǎn de, ǒu jí cǐ zhōng huǒ, shèn shì jiǎo rǎo. wáng xiǎo sì dá dào: bù fáng shì. biàn duì hú shì shuō dào: zhǔ rén jiā shǎo gè zhēn xiàn niáng, wǒ jiàn nǐ píng rì hǎo shǒu zhēn xiàn, duì tā shuō le, tā yào nǐ qù jiào dǎo tā nǚ niáng shēng huó, xiān sòng wǒ liǎng guàn zú qián. zhè biàn yào nǐ yī wǒ qù qù. hú shì bàn yǐ zhe lú lián nèi wài, dá dào: hòu shēng jiā liǎn pí, xiū dā dā dì, zěn dào rén jiā qù chèn fàn? bù qù, bù qù. wáng xiǎo sì fā gè hóu jí, biàn dào: nǐ bù qù shí, wǒ méi chù xún fàn yǎng nǐ. jiǎ shè jiàn tā shuō huà còu qiǎo, biàn zhà tuī jiě shǒu, què fēn fù jiā tóng jiāng yán yǔ gōu dā tā dào: dà bó, nǐ huā zhī bān niáng zǐ, zěn shě dé tā wǎng bié rén jiā qù? wáng xiǎo sì shuō: xiǎo gē, nǐ bù xiǎo dé wǒ qióng hàn jiā shì tǐ. yī rì bù shí xiū, sān rì bù rěn è. què bǐ bù dé dà hù rén jiā, chī ān xián chá fàn. shì cǐ qiáo mó qiáo yàng, wěi de wǒ jiā zhù bù liǎo. jiā tóng dào: jiǎ rú yǒu gè dà hù rén jiā, kěn chū qián chāo, tǎo nǐ zhè wèi xiǎo niáng zǐ qù, nǐ shě dé me? wáng xiǎo sì dào: yǒu shèn shě bù dé! jiā tóng dào: zhǐ wǒ jiā xiàng gōng yào tǎo yī fáng cè shì, nǐ ruò qíng yuàn shí, wǒ cuān duō duō bǎ jǐ guàn qián chāo yǔ nǐ. wáng xiǎo sì yīng yǔn. jiā tóng jiāng yán yǔ huí fù le jiǎ shè. jiǎ shè biàn jiào jiā tóng yǔ wáng xiǎo sì jiǎng jiù sì shí liǎng yín zi shēn jià. wáng xiǎo sì zài cūn zhōng yāng gè jiào shòu lái, xiě le mài qī wén qì, luò le shí zì huā yā. yī miàn jiāng yín zi duì guò, wáng xiǎo sì shōu le yín zi, jiǎ shè shōu le qì shū. wáng xiǎo sì hái zhǐ pà pó niáng bù kěn, tián yán quàn yù, shuí zhī nà fù rén yǔ jiǎ shè xiān yǒu yì le. yě shì tiān pèi yīn yuán, zì rán qíng tóu yì hé.
賈涉便起身道:「下官是往京聽選的,偶藉此中火,甚是攪擾。」王小四答道:「不妨事。」便對胡氏說道:「主人家少個針線娘,我見你平日好手針線,對他說了,他要你去教導他女娘生活,先送我兩貫足錢。這遍要你依我去去。」胡氏半倚着蘆簾內外,答道:「後生家臉皮,羞答答地,怎到人家去趁飯?不去,不去。」王小四發個喉急,便道:「你不去時,我沒處尋飯養你。」賈涉見他說話湊巧,便詐推解手,卻分付家童將言語勾搭他道:「大伯,你花枝般娘子,怎捨得他往別人家去?」王小四說:「小哥,你不曉得我窮漢家事體。一日不識羞,三日不忍餓。卻比不得大戶人家,吃安閒茶飯。似此喬模喬樣,委的我家住不了。」家童道:「假如有個大戶人家,肯出錢鈔,討你這位小娘子去,你捨得麼?」王小四道:「有甚捨不得!」家童道:「只我家相公要討一房側室,你若情願時,我攛掇多把幾貫錢鈔與你。」王小四應允。家童將言語回覆了賈涉。賈涉便教家童與王小四講就四十兩銀子身價。王小四在村中央個教授來,寫了賣妻文契,落了十字花押。一面將銀子兌過,王小四收了銀子,賈涉收了契書。王小四還只怕婆娘不肯,甜言勸諭,誰知那婦人與賈涉先有意了。也是天配姻緣,自然情投意合。
dāng wǎn, jiǎ shè zhǔ pú èr rén jiù zài wáng xiǎo sì jiā xiē le. wáng xiǎo sì yě dǎ pù zài wài jiān xiāng bàn, fù rén zì zài lǐ miàn pù shàng dú sù. míng zǎo jiǎ shè qǐ shēn, cuī fù rén shū xǐ wán le, chī le zǎo fàn, yāng wáng xiǎo sì zài cūn zhōng lìng gù gè shēng kǒu, tuó nà fù rén yí lù wǎng lín ān qù. yǒu shī wèi zhèng: fū qī pèi ǒu shì qián yuán, qiān lǐ hóng shéng àn zì qiān.
當晚,賈涉主僕二人就在王小四家歇了。王小四也打鋪在外間相伴,婦人自在裡面鋪上獨宿。明早賈涉起身,催婦人梳洗完了,吃了早飯,央王小四在村中另顧個生口,馱那婦人一路往臨安去。有詩為證:夫妻配偶是前緣,千里紅繩暗自牽。
kuàng shì róng huá fēng liǎng guó, cūn nóng qǐ dé bàn zhōng nián?
況是榮華封兩國,村農豈得伴終年?
jiǎ shè lǐng le hú shì zhù zài lín ān yù suǒ, yuē yǒu bàn nián, yè xuǎn dé jiǔ jiāng wàn nián xiàn chéng, yíng jiē le rú rén táng shì, yī tóng dào rèn. yuán lái táng shì wèi rén dù hàn, jiǎ shè píng xī yǒu gè jù nèi de máo bìng jīn rì táng shì jiàn zhàng fū qǔ le xiǎo lǎo pó, bù shèng zhī nù, rì zhú zài jiā táo qì. yòu wén hú shì yǒu le sān gè yuè shēn yùn, sī xiǎng dào: zhàng fū xiàng lái wú zi, ruò xiǎo jiàn rén shēng zǐ, bì rán chǒng yòng, nà shí wǒ jiù zhēng tā bù guò le. wǒ jiù shì yǎng dé chū hái ér, yě ràng tā zuò gē ge, rì hòu yào bèi tā qī wǔ.
賈涉領了胡氏住在臨安寓所,約有半年,謁選得九江萬年縣丞,迎接了孺人唐氏,一同到任。原來唐氏為人妒悍,賈涉平昔有個懼內的毛病;今日唐氏見丈夫娶了小老婆,不勝之怒,日逐在家淘氣。又聞胡氏有了三個月身孕,思想道:「丈夫向來無子,若小賤人生子,必然寵用,那時我就爭他不過了。我就是養得出孩兒,也讓他做哥哥,日後要被他欺侮。
bù rú jí zǎo chú le huò gēn fāng miào. nǎi xún gè shì gù, jiāng hú shì dú dǎ yī dùn, bō qù yī shān, biǎn tā zài shǐ bì duì lǐ, yì bān shāo chá zhǔ fàn, sǎo dì kāi tái, pù chuáng dié bèi. yòu jìn zhù zhàng fū bù xǔ yǔ tā shuì. měi rì xún shì dǎ mà, yào xiǎng duò luò tā de shēn yùn. jiǎ shè mǎn dǔ zi è qì, wú kě nài hé.
不如及早除了禍根方妙。」乃尋個事故,將胡氏毒打一頓,剝去衣衫,貶他在使婢隊裡,一般燒茶煮飯,掃地揩台,鋪床疊被。又禁住丈夫不許與他睡。每日尋事打罵,要想墮落他的身孕。賈涉滿肚子惡氣,無可奈何。
yī rì, xiàn zǎi chén lǚ cháng qǐng jiǎ shè cì jiǔ. jiǎ shè yǔ chén lǚ cháng shì tóng fǔ rén, píng sù tōng jiā wǎng lái, xiāng chù dé jí hǎo de. chén lǚ cháng qǐng dé jiǎ shè dào yá, yǐn jiǔ zhōng jiān, jiàn tā róng yán bù yuè, kòu qí yuán gù. jiǎ shè dǐ huì bù dé, jiāng jiā zhōng qī zǐ dù qiè shì qíng, xì xì gào sù le yī biàn. yòu dào: jiǎ mén zōng sì, quán lài cǐ fù.
一日,縣宰陳履常請賈涉次酒。賈涉與陳履常是同府人,平素通家往來,相處得極好的。陳履常請得賈涉到衙,飲酒中間,見他容顏不悅,叩其緣故。賈涉抵諱不得,將家中妻子妒妾事情,細細告訴了一遍。又道:「賈門宗嗣,全賴此婦。
bù zhī táng zūn yǒu hé miào cè, kě yǐ bǎo quán cǐ qiè? tǎng rì hòu yù dé yī nán, shí wèi wàn xìng, jiǎ shì zǔ zōng yě dāng xián ēn yú dì xià.
不知堂尊有何妙策,可以保全此妾?倘日後育得一男,實為萬幸,賈氏祖宗也當銜恩於地下。」
chén lǚ cháng xiǎng le yī huì, biàn dào: yào bǎo quán què yě róng yì, zhǐ pà zú xià shě bù dé tā lí shēn. jiǎ shè dào: zuǒ yòu rú jīn yě bù róng xiāng jìn, zhǐ chǐ tiān yá yì bān, yǒu shèn shě bù dé chù? chén lǚ cháng fù ěr dī yán: ruò yào bǎo quán shēn yùn, zhǐ chú rú cǐ rú cǐ. nǎi qǔ hóng bó huā yī duǒ, qiāo qiāo dì yǔ jiǎ shè, jiào tā bǎ yǔ hú shì wèi àn jì. zhè gè jì cè, jiù zài zhè duǒ huā shàng, hòu lái biàn jiàn. yǒu shī wèi zhèng: chī cù niǎn suān cóng gǔ yǒu, fù zōng jué sì gān chū chǒu.
陳履常想了一會,便道:「要保全卻也容易,只怕足下捨不得他離身。」賈涉道:「左右如今也不容相近,咫尺天涯一般,有甚捨不得處?」陳履常附耳低言:「若要保全身孕,只除如此如此。」乃取紅帛花一朵,悄悄遞與賈涉,教他把與胡氏為暗記。這個計策,就在這朵花上,後來便見。有詩為證:吃醋捻酸從古有,覆宗絕嗣甘出醜。
hóng huā dìng jì yǒu táng zūn, qiǎo fù zěn chū nán zǐ shǒu?
紅花定計有堂尊,巧婦怎出男子手?
hū yī rì, chén xiàn zǎi dǎ tīng dé chéng tīng qǐng yī, yún shì táng rú rén yǒu wēi yàng. dài qí bìng quán, nǎi bèi le sì hé chá guǒ zhī lèi, jiào nǎi nǎi dào chéng tīng wèn ān. táng rú rén liú zhī kuān zuò. zhěng bèi xiǎo fàn xiāng kuǎn, zhū bì luó shì zài cè. shuō huà zhōng jiān, nǎi nǎi dào: guì tīng yǒu xǔ duō nǚ shǐ fú shì, qiě shì líng lì. hán shè kǔ yú wú rén, yào yī gè huì dá yīng de yě méi yǒu, shén bù fāng biàn. jí qiè méi xún dé, ruò jiè dé yī gè xiǎo niáng zǐ yǔ hán shè xiāng bāng jǐ shí, děng tǎo dé gè tì lì de lái, jí biàn sòng hái hé rú?
忽一日,陳縣宰打聽得丞廳請醫,雲是唐孺人有微恙。待其病痊,乃備了四盒茶果之類,教奶奶到丞廳問安。唐孺人留之寬坐。整備小飯相款,諸婢羅侍在側。說話中間,奶奶道:「貴廳有許多女使伏侍,且是伶俐。寒舍苦於無人,要一個會答應的也沒有,甚不方便。急切沒尋得,若借得一個小娘子與寒舍相幫幾時,等討得個替力的來,即便送還何如?」
táng shì dào: tōng jiā zěn shuō gè jiè zì? zhǐ pà cū bì bù zhōng yòng. nǎi nǎi kàn de rú yì, dàn píng xuǎn zé, jí dāng fèng zèng.
唐氏道:「通家怎說個『借』字?只怕粗婢不中用。奶奶看得如意,但憑選擇,即當奉贈。」
nǎi nǎi chēng xiè le. kàn nà zhū bì zhōng jiān, yǒu yī gè shēng de qí zhěng, bìn biān zhèng chā zhe zhè duǒ hóng bó huā, xīn zhī shì hú shì. biàn zhǐ dìng le tā, shuō dào: jiè dé cǐ wèi xiǎo niáng zǐ shén hǎo. táng shì zhèng zài chī cù, bā bù dé sòng tā yuǎn yuǎn lí shēn, què dé cǐ jù yán yǔ, zhèng hé qí yì, jiā tiān xiàn zǎi zhī shì, chéng tīng zěn gǎn bù cóng? liào dào zhàng fū yě nán mán yuàn. lián shēng dá yīng dào: zhè xiǎo bì xìng hú, zài wǒ jiā yě bù duō shí, nǎi nǎi jì zhòng yì shí, jí jīn biàn jiào tā gēn suí nǎi nǎi qù. dāng shí xí sàn, nǎi nǎi gào bié. hú shì bài le táng shì sì bài, shōu shí suí shēn yī fú, gēn le nǎi nǎi jiào zi, dào xiàn yá qù qì. táng shì fāng cái duì jiǎ shè shuō zhī jiǎ shè gù yì tàn xī. zhèng shì:
奶奶稱謝了。看那諸婢中間,有一個生得齊整,鬢邊正插着這朵紅帛花,心知是胡氏。便指定了他,說道:「借得此位小娘子甚好。」唐氏正在吃醋,巴不得送他遠遠離身,卻得此句言語,正合其意,加添縣宰之勢,丞廳怎敢不從?料道丈夫也難埋怨。連聲答應道:「這小婢姓胡,在我家也不多時,奶奶既中意時,即今便教他跟隨奶奶去。」當時席散,奶奶告別。胡氏拜了唐氏四拜,收拾隨身衣服,跟了奶奶轎子,到縣衙去迄。唐氏方才對賈涉說知賈涉故意嘆惜。正是:
suàn de tōng shí zuò dé xiōng, jiāng tā mán zài gǔ dāng zhōng.
算得通時做得凶,將他瞞在鼓當中。
xiàn yá cǐ qù fāng ān wěn, jué shèng cún gū zhào shì gōng.
縣衙此去方安穩,絕勝存孤趙氏宮。
hú shì dào le xiàn yá, nǎi nǎi jiāng qíng jié xì shuō, lìng dǎ sǎo gè fáng pù yǔ tā ān xī. guāng yīn shì jiàn, bù jué shí yuè mǎn zú, dào bā yuè chū bā rì, hú shì fù tòng, chǎn xià yī gè hái ér. nǎi nǎi zhǐ shuō tā bì suǒ shēng, bù shǐ chéng tīng zhī dào. nà shí jiǎ shè shì zài tā jùn qù jiǎn xiào yī jiàn gōng shì, dào jiǔ yuè fāng guī, yǔ xiàn zǎi chén lǚ cháng xiāng jiàn.
胡氏到了縣衙,奶奶將情節細說,另打掃個房鋪與他安息。光陰似箭,不覺十月滿足,到八月初八日,胡氏腹痛,產下一個孩兒。奶奶只說他婢所生,不使丞廳知道。那時賈涉適在他郡去檢校一件公事,到九月方歸,與縣宰陳履常相見。
chén gōng qiāo qiāo de bào gè xǐ xìn yǔ tā, jiǎ shè gǎn jī bù jǐn, duì chén gōng shuō, yào jiàn xīn shēng de hái ér yī miàn. chén gōng jiào yā huán qù qǐng hú shì lì yú lián nèi, yā huán bào chū xiǎo hái zi, dì yǔ jiǎ shè. jiǎ shè bào le hái ér, xīn zhōng suī rán huān xǐ, qù zhe lián nèi, bù jué duò xià lèi lái. liǎng xià gé lián shuō le jǐ jù xīn fù huà ér, hú shì jiào yā huán jiē le hái zi jìn qù, jiǎ shè zì huí. zì cǐ bèi dì lǐ bù shí sòng xiē qián chāo yǔ hú shì mǎi dōng mǎi xī, hé jiā tōng zhī, zhǐ mán guò táng shì yī rén.
陳公悄悄的報個喜信與他,賈涉感激不盡,對陳公說,要見新生的孩兒一面。陳公教丫鬟去請胡氏立於簾內,丫鬟抱出小孩子,遞與賈涉。賈涉抱了孩兒,心中雖然歡喜,覷着簾內,不覺墮下淚來。兩下隔簾說了幾句心腹話兒,胡氏教丫鬟接了孩子進去,賈涉自回。自此背地裡不時送些錢鈔與胡氏買東買西,闔家通知,只瞞過唐氏一人。
guāng yīn rěn rǎn, bù jué èr zài yǒu yú. nà xiàn zǎi rèn mǎn shēng qiān, yào fù lín ān, jiǎ shè zhǐ de jiāng qíng gào zhī táng shì, yào lǐng tā mǔ zǐ huí jiā. táng shì tīng shuō, yī shí luàn jiāng qǐ lái, huài zào gè bú zhù, lián xiàn zǎi de nǎi nǎi, yě bèi tā fèng chéng le jǐ jù. luàn dào hòu miàn, dìng yào zhàng fū jiāng hú shì jià chū, fāng xǔ bǎ xiǎo hái zi lǐng huí.
光陰荏苒,不覺二載有餘。那縣宰任滿升遷,要赴臨安,賈涉只得將情告知唐氏,要領他母子回家。唐氏聽說,一時亂將起來,咶噪個不住,連縣宰的奶奶,也被他「奉承」了幾句。亂到後面,定要丈夫將胡氏嫁出,方許把小孩子領回。
jiǎ shè tīng shuō jià chū hú shì yī jiàn, dào yě bà le dān zhǐ pà lǐng huí ér zi, bèi táng shì gù yì móu hài, huò shì jué qí rǔ shí, xīn xià huái yí bù jué.
賈涉聽說嫁出胡氏一件,到也罷了;單只怕領回兒子,被唐氏故意謀害,或是絕其乳食,心下懷疑不決。
zhèng zài liǎng nán zhī jì, hū rán mén shàng bào dào: tái zhōu yǒu rén xiāng fǎng. jiǎ shè máng qù yíng shí, yuán lái shì qīn xiōng jiǎ rú. tā wèi cháo tíng miào zé liáng jiā nǔ: zǐ, yǎng yù gōng zhōng, yǐ bèi dōng gōng pín qiáng zhī xuàn nǚ ér jiǎ shì yù huá, yǐ xuǎn rù shù nèi. jiǎ rú sī liang yào dǎ liú bā tài wèi de guān jié, fú chí nǚ ér shǎng qù, yīn cǐ tè dào xiōng dì rèn suǒ, yǔ tā shāng yì. jiǎ shè zài lín ān tīng xuǎn shí, lìn de zhèng shì liú bā tài wèi de fáng zi, suǒ yǐ yǒu jiù. jiǎ shè jiàn le gē ge, xīn xià xiǎng dào: cǐ lái shí fēn còu qiǎo.
正在兩難之際,忽然門上報道:「台州有人相訪。」賈涉忙去迎時,原來是親兄賈濡。他為朝廷妙擇良家女子,養育宮中,以備東宮嬪嬙之眩女兒賈氏玉華,已選入數內。賈濡思量要打劉八太尉的關節,扶持女兒上去,因此特到兄弟任所,與他商議。賈涉在臨安聽選時,賃的正是劉八太尉的房子,所以有舊。賈涉見了哥哥,心下想道:「此來十分湊巧。」
biàn jiāng qǔ qiè shēng zǐ, bìng táng shì jí dù shì qíng, xì xì yǔ jiǎ rú shuō le. rú jīn chén gōng jiāng cì lí rèn, bǎ zhè xiǎo hái zi méi sòng yī tóu chù. gē ge ruò niàn jiǎ mén zōng sì, lǐng tā qù yǎng yù chéng rén, gǎn ēn fēi qiǎn. jiǎ rú dào: wǒ jīn shàng wú zǐ xī, tóng qì lián zhī, bú shì wǒ lǐng qù, jiào shuí kān guǎn? jiǎ shè dà xǐ, sī xià gù le nǎi niáng, wèn zǎi yá yào le hái zi, jiāo fù nǎi niáng. zhǔ fù gē ge hǎo shēng fǔ yǎng. jiù xiě le liú bā tài wèi shū xìn yī fēng, jī fā xiē lù fèi sòng gē ge jiǎ rú qǐ shēn. hú shì tuō yǔ chén gōng lǐng qù, rèn cóng gǎi jià. nà jiǎ shè hú shì suī rán liǎng bù xiāng shě, yě shì wú kě nài hé.
便將娶妾生子,並唐氏嫉妒事情,細細與賈濡說了。「如今陳公將次離任,把這小孩子沒送一頭處。哥哥若念賈門宗嗣,領他去養育成人,感恩非淺。」賈濡道:「我今尚無子息,同氣連枝,不是我領去,教誰看管?」賈涉大喜,私下雇了奶娘,問宰衙要了孩子,交付奶娘。囑咐哥哥好生撫養。就寫了劉八太尉書信一封,齎發些路費送哥哥賈濡起身。胡氏托與陳公領去,任從改嫁。那賈涉、胡氏雖然兩不相舍,也是無可奈何。
táng rú rén tīng jiàn zhàng fū shuō zǐ mǔ dōu fā kāi, shí fēn xiàng yì le. zhǐ shì kǔ le hú shì, yòu qù le xiǎo hái zi, yòu lí le zhàng fū, gēn suí chén xiàn zǎi de shàng lù, hǎo shēng qī cǎn, yí lù zhǐ shì bēi kū, nǎi nǎi yě quàn jiě tā bú zhù, chén lǚ cháng yě yàn fán qǐ lái. xíng zhì wéi yáng, fēn fù shuǐ shǒu, jiù dì fāng huàn gè méi pó, jiào tā xún gè zhǔ ér, bǎ hú shì jià qù, zhǐ yào duì tóu lǎo shí zhōng hòu, yī fēn cái lǐ yě bú yào. nǐ shuō bái sòng rén lǎo pó, nà yī gè bù kěn shàng zhuāng? bù duō shí, méi pó lǐng yī gè hàn zi dào lái, shuō shì gè xì gōng shí jiàng, kuā tā xǔ duō zhì chéng lǎo shí. nǐ shuō ruò dà yī gè wéi yáng, nán dào xún bù chū gè hǎo duì tóu? piān zhǐ yǒu zhè shí jiàng? shì yǒu gè yuán gù. cháng yán dào: sān gū liù pó, xián shǎo zhēng duō. nà méi pó zuì shì ài qián de, duō xǔ le tā jǐ guàn xiè lǐ jiù yù chéng qí shì le. shí jiàng jiàn le chén xiàn zǎi, kē le sì gè tóu, zhàn zài yī biān. chén lǚ cháng kàn tā yī shān jì chǔ, nián lì shǎo zhuàng, yòu shì cóng bù céng hūn qǔ de, qiě yǒu shǒu yì, yǎng dé lǎo pó guò huó, biàn jiāng hú shì xǔ tā. shí jiàng zhēn gè bù fèi yī qián, bái bái lǐ lǐng le hú shì qù, chéng qí fū fù, bù zài huà xià.
唐孺人聽見丈夫說子母都發開,十分象意了。只是苦了胡氏,又去了小孩子,又離了丈夫,跟隨陳縣宰的上路,好生悽慘,一路只是悲哭,奶奶也勸解他不住,陳履常也厭煩起來。行至維揚,分付水手,就地方喚個媒婆,教他尋個主兒,把胡氏嫁去,只要對頭老實忠厚,一分財禮也不要。你說白送人老婆,那一個不肯上樁?不多時,媒婆領一個漢子到來,說是個細工石匠,誇他許多志誠老實。你說偌大一個維揚,難道尋不出個好對頭?偏只有這石匠?是有個緣故。常言道:「三姑六婆,嫌少爭多。」那媒婆最是愛錢的,多許了他幾貫謝禮就玉成其事了。石匠見了陳縣宰,磕了四個頭,站在一邊。陳履常看他衣衫濟楚,年力少壯,又是從不曾婚娶的,且有手藝,養得老婆過活,便將胡氏許他。石匠真箇不費一錢,白白里領了胡氏去,成其夫婦,不在話下。
zài shuō jiǎ shè zì cóng hú shì mǔ zǐ liǎng tóu fēn sǎn, zhōng rì mèn mèn bù lè. hū yī rì, táng rú rén rǎn bìng shàng chuáng, fú yào bù quán, wū hū āi zāi sǐ le. jiǎ shè mǎi guān rù liàn yǐ bì, qì guān fú jiù ér huí. dào le gù xiāng, yī xǐ yī bēi: xǐ zhě shì jiàn nà xiǎo hái zi bǐ qián zhǎng dà, bēi zhě shì hú shì jià yǔ tā rén, bù dé yī jiàn. zhèng shì:
再說賈涉自從胡氏母子兩頭分散,終日悶悶不樂。忽一日,唐孺人染病上床,服藥不痊,嗚呼哀哉死了。賈涉買棺入殮已畢,棄官扶柩而回。到了故鄉,一喜一悲:喜者是見那小孩子比前長大,悲者是胡氏嫁與他人,不得一見。正是:
huā kāi zāo yǔ dǎ, yǔ zhǐ yòu huā cán.
花開遭雨打,雨止又花殘。
shì jiān wú quán měi, kàn huā jǐ gè huān?
世間無全美,看花幾個歡?
què shuō jiǎ jiā xiǎo hái zi zhǎng chéng qī suì, cōng míng guò rén, dú shū guò mù chéng sòng. fù qīn qǔ míng shì dào, biǎo zì shī xiàn. jiǎ shì dào dào shí wǔ suì, wú shū bù dú, xià bǐ chéng wén. bù xìng fù qīn jiǎ shè bó bo jiǎ rú, xiāng jì dé bìng ér wáng. bìn zàng yǐ guò, zì cǐ wú rén jū guǎn, zì yì kuàng dàng, hū lú liù bó, dòu jī zǒu mǎ, yǐn jiǔ sù chāng, wú suǒ bù zhì. bù gōu sì wǔ nián, bǎ liǎng fēn jiā sī dàng jīng chū shí tīng dé jiā zhōng shuō dào: dí mǔ hú shì jià zài wéi yáng, wèi shí jiàng zhī qī jiě jie jiǎ yù huá, xuǎn rù gōng zhōng. sī liang: wéi yáng lù yuǎn, yòu qiě shí jiàng shǒu yì méi shén chū chǎn. wén dé jiě jie xuǎn rù yí wáng fǔ zhōng, jīn yí wáng zuò le huáng dì, chǒng yī gè fēi zǐ xìng jiǎ, bù zhī shì jiě jie bú shì? qiě dào jīng shī, guān qí dòng jìng. cǐ shí lǐ zōng duān píng chū nián, yě shì jiǎ shì dào shí yùn jiāng zhì, hé dāng fā jī. jiāng jiā zhōng shèng xià jiā huǒ, biàn mài jǐ shǎng qián chāo, shōu shí xíng lǐ, jìng wǎng lín ān.
卻說賈家小孩子長成七歲,聰明過人,讀書過目成誦。父親取名似道,表字師憲。賈似道到十五歲,無書不讀,下筆成文。不幸父親賈涉、伯伯賈濡,相繼得病而亡。殯葬已過,自此無人拘管,恣意曠盪,呼盧六博,鬥雞走馬,飲酒宿娼,無所不至。不勾四五年,把兩分家私盪荊初時聽得家中說道:嫡母胡氏嫁在維揚,為石匠之妻;姐姐賈玉華,選入宮中。思量:「維揚路遠,又且石匠手藝沒甚出產。聞得姐姐選入沂王府中,今沂王做了皇帝,寵一個妃子姓賈,不知是姐姐不是?且到京師,觀其動靜。」此時理宗端平初年,也是賈似道時運將至,合當發跡。將家中剩下家火,變賣幾賞錢鈔,收拾行李,徑往臨安。
nà lín ān shì tiān zǐ jiàn dū zhī dì, rén shān rén hǎi kuàng jiǎ shì dào chū dào, bìng wú bàn gè xiāng shí, méi chù tǎo gè xiāo xī, zhèn rì zhī zài hú shàng yóu dàng, xián shí wèi miǎn yòu zài dǔ bó chǎng zhōng wán shuǎ, yě bù miǎn píng kāng xiàng zhōng zǒu zǒu. bù gōu jǐ rì, xíng náng yī kōng, yī shān lán lǚ, zhī zài xī hú bāng xián chèn shí.
那臨安是天子建都之地,人山人海;況賈似道初到,並無半個相識,沒處討個消息,鎮日只在湖上遊蕩,閒時未免又在賭博場中頑耍,也不免平康巷中走走。不勾幾日,行囊一空,衣衫藍縷,只在西湖幫閒趁食。
yī rì zuì juàn, xiǎo qì yú qī xiá lǐng xià, yù yī gè dào rén, bù páo yǔ shàn, cóng lǐng xià jīng guò. jiàn le jiǎ shì dào, zhàn dìng jiǎo tóu, dèng mù kàn le bàn shǎng, shuō dào: guān rén kě zì ài zhòng, jiāng lái gōng míng bù zài hán wèi gōng zhī xià. nà gè hán wèi gōng shì hán qí wáng huì shì zhōng de, tā wèi jiān jiāng xiāng, yí xià qīn yǎng, shì hé děng yàng gōng míng, gǔ jīn yǒu jǐ gè rén jí dé tā! jiǎ shì dào wén cǐ yán, zhī dào shì xì wǔ zhī tán, quán bù zhǔn xìn. nà dào rén zì qù le.
一日醉倦,小憩於棲霞嶺下,遇一個道人,布袍羽扇,從嶺下經過。見了賈似道,站定腳頭,瞪目看了半晌,說道:「官人可自愛重,將來功名不在韓魏公之下。」那個韓魏公是韓蘄王諱世忠的,他位兼將相,夷夏欽仰,是何等樣功名,古今有幾個人及得他!賈似道聞此言,只道是戲侮之談,全不准信。那道人自去了。
guò le shù rì, jiǎ shì dào zài píng kāng xiàng zhào èr mā jiā, jiǔ hòu yǔ rén dǔ bó xiāng zhēng, shī zú diē yú jiē xià, kē sǔn qí é, xuè liú mǎn miàn. suī rán méi shì, é shàng jié xià yī gè bān hén. yī rì zài jiǔ sì zhōng, yòu yù le qián rì de dào rén, dùn zú ér tàn, shuō dào: kě xī, kě xī! tiān táng pò sǔn, suī rán gōng míng gài shì, bù dé shàn zhōng yǐ! jiǎ shì dào chě zhù dào rén yī fú, wèn dào: wǒ guǒ yǒu gōng míng zhī fēn, ruò dé yī rì chēng xīn mǎn yì, jiù sǐ hé hèn. dàn mù jīn liú luò wú yī, zěn de gè zāo jì?
過了數日,賈似道在平康巷趙二媽家,酒後與人賭博相爭,失足跌於階下,磕損其額,血流滿面。雖然沒事,額上結下一個瘢痕。一日在酒肆中,又遇了前日的道人,頓足而嘆,說道:「可惜,可惜!天堂破損,雖然功名蓋世,不得善終矣!」賈似道扯住道人衣服,問道:「我果有功名之分,若得一日稱心滿意,就死何恨。但目今流落無依,怎得個遭際?
fù guì cóng hé ér lái? dào rén yòu kàn le qì sè, biàn dào: zhì sè yǐ kāi, zhī zài sān rì nèi zì yǒu qí yù, píng bù dēng tiān. dàn guān rén dé yì zhī rì, xiū yǔ xiù cái zuò duì, qiè jì qiè jì. shuō bà, dào rén zì qù le. jiǎ shì dào bàn xìn bù xìn.
富貴從何而來?」道人又看了氣色,便道:「滯色已開,只在三日內自有奇遇,平步登天。但官人得意之日,休與秀才作對,切記切記。」說罷,道人自去了。賈似道半信不信。
kàn kàn ái dào dì sān rì, zhǐ jiàn dǔ bó chǎng zhōng de chén èr láng lái xún jiǎ shì dào, duì tā shuō dào: cháo tíng jìn rì cè lì le jiǎ guì fēi, shí fēn chǒng ài, yán wú bù cóng. jiǎ guì fēi zì yán jiā zhù tái zhōu, tè chà liú bā tài wèi wǎng tái zhōu fǎng wèn qīn zú. nǐ shí cháng shuō yǒu gè jiě jie zài gōng zhōng, mò fēi zhèng shì guì fēi? tè cǐ bào zhī. guǒ yǒu guā gé, kě qù tóu liú bā tài wèi, dìng yǒu hǎo chù. jiǎ shì dào wén yán, rú mèng chū jué, xiǎng dào: wǒ fù qīn cún rì, cháng shuō céng zài liú bā tài wèi jiā zuò yù, wǎng lái shén hòu jiě jie rù gōng jìn yù, yě kuī liú bā dà wèi fú chí. yí dào lín ān, jiù gāi tóu bèn tā cái shì, què xián dàng guò xǔ duō rì zi, qǐ bù hǎo xiào! suī rán rú cǐ, wǒ shēn shàng lán lǚ, zěn hǎo qù jiàn liú bā tài wèi? xīn shēng yī jì: zài diǎn pù lǐ lìn jiàn xīn xiān yī fú chuān le, zhé yī dǐng xīn tóu jīn, dà mó dà yàng, yáo bǎi zài liú bā tài wèi fǔ zhōng qù, zì chēng gù rén zhī zǐ tái zhōu xìng jiǎ de, yǒu huà qiú jiàn.
看看捱到第三日,只見賭博場中的陳二郎來尋賈似道,對他說道:「朝廷近日冊立了賈貴妃,十分寵愛,言無不從。賈貴妃自言家住台州,特差劉八太尉往台州訪問親族。你時常說有個姐姐在宮中,莫非正是貴妃?特此報知。果有瓜葛,可去投劉八太尉,定有好處。」賈似道聞言,如夢初覺,想道:「我父親存日,常說曾在劉八太尉家作寓,往來甚厚;姐姐入宮近御,也虧劉八大尉扶持。一到臨安,就該投奔他才是,卻閒蕩過許多日子,豈不好笑!雖然如此,我身上藍縷,怎好去見劉八太尉?」心生一計:在典鋪里賃件新鮮衣服穿了,折一頂新頭巾,大模大樣,搖擺在劉八太尉府中去,自稱故人之子台州姓賈的,有話求見。
liú bā tài wèi zhèng dài dǎ diǎn dòng shēn, wǎng tái zhōu fǎng wèn jiǎ guì fēi qīn zú. wén zhī cǐ yán, yòu zhǐ pà shì mào míng ér lái de. huàn gè xīn fù qīn suí, xiān kòu lái lì fēn míng, fāng zhǔn xiāng jiàn.
劉八太尉正待打點動身,往台州訪問賈貴妃親族。聞知此言,又只怕是冒名而來的。喚個心腹親隨,先叩來歷分明,方准相見。
bù yī shí, qīn suí huí huà dào: shì jiǎ shè zhī zǐ jiǎ shì dào. liú bā tài wèi dào: kuài qǐng jìn. yuán lái nèi xiāng yá mén, guī jǔ zuì dà. xún cháng zhǐ shì hū huàn ér yǐ, nà gè qǐng zì, yě bù róng yì shuō de, cǐ nǎi shì guì fēi miàn shàng. dāng shí jiǎ shì dào jiàn le liú bā tài wèi, huāng máng xià bài. tài wèi suī rán dá lǐ, xīn xià shàng rán huái yí. xì xì pán wèn, fāng zhī shì shí. liú le chá fàn, sòng zài shū guǎn zhōng ān sù.
不一時,親隨回話道:「是賈涉之子賈似道。」劉八太尉道:「快請進。」原來內相衙門,規矩最大。尋常只是呼喚而已,那個「請」字,也不容易說的,此乃是貴妃面上。當時賈似道見了劉八太尉,慌忙下拜。太尉雖然答禮,心下尚然懷疑。細細盤問,方知是實。留了茶飯,送在書館中安宿。
cì zǎo rù gōng, bào yǔ jiǎ guì fēi zhī dào. guì fēi xiàng lǐ zōng huáng dì shuō le, xuān shì dào rù gōng, yǔ guì fēi xiāng jiàn. shuō qǐ jiā cháng, jiě dì èr rén, bào tóu ér kū. guì fēi yǐn jiǎ shì dào jiù zài gōng zhōng jiàn jià, kū dào: qiè zhǐ yǒu zhè gè xiōng dì, wú jiā wú shì, fú qǐ shèng ēn zhòng tóng kàn qù. lǐ zōng yù bǐ, chú shòu jí tián lìng. jí mìng liú bā tài wèi zài lín ān chéng zhōng, bō zhì jiǎ dì yī qū yòu xuǎn gōng zhōng měi nǚ shí rén, cì wèi qī qiè huáng jīn sān qiān liǎng, bái jīn shí wàn liǎng, yǐ bèi jiā zī.
次早入宮,報與賈貴妃知道。貴妃向理宗皇帝說了,宣似道入宮,與貴妃相見。說起家常,姐弟二人,抱頭而哭。貴妃引賈似道就在宮中見駕,哭道:「妾只有這個兄弟,無家無室,伏乞聖恩重瞳看覷。」理宗御筆,除授籍田令。即命劉八太尉在臨安城中,撥置甲第一區;又選宮中美女十人,賜為妻妾;黃金三千兩,白金十萬兩,以備家資。
shì dào xiè ēn yǐ bì, tóng liú bā tài wèi chū gōng qù le. shì dào dīng zhǔ liú bā tài wèi dào: méng shèng ēn cì wǒ zhù zhái, bì xū jìn xī hú yī dài, fāng chēng xià huái. cǐ shí liú bā tài wèi zài guì fēi miàn shàng, bā bù dé fèng chéng jiǎ shì dào, zhǐ jiǎn hú shàng dà zhái yuàn, zì péi qián chāo, bèi jià mǎi lái, yǔ tā zuò dì zhái, nú pú qì yòng, sè sè jiē bèi. cì rì, gōng zhōng fā chū měi nǚ shí míng, guì fēi yòu sī zèng jīn yín bǎo wán qì mǐn, gòng shí yú chē. shì dào yī zhāo fù guì, jiāng bǎi jīn shǎng le chén èr láng, xiè le bào xìn zhī gù yòu jiāng bǎi jīn shǎng cì diǎn pù zhōng, cháng qí lìn yī. diǎn pù zhōng nà lǐ gǎn shòu? fǎn bèi shèng lǐ lái hè xǐ. zì cǐ jiǎ guì fēi bù shí xuān zhào shì dào rù gōng xiāng huì, shèng jià yóu hú, yě shí cháng xìng qí sī dì, huò tóng yǐn bó yóu xì, xiāng dài rú jiā rén yì bān, ēn xìng wú bǐ.
似道謝恩已畢,同劉八太尉出宮去了。似道叮囑劉八太尉道:「蒙聖恩賜我住宅,必須近西湖一帶,方稱下懷。」此時劉八太尉在貴妃面上,巴不得奉承賈似道,只揀湖上大宅院,自賠錢鈔,倍價買來,與他做第宅,奴僕器用,色色皆備。次日,宮中發出美女十名,貴妃又私贈金銀寶玩器皿,共十餘車。似道一朝富貴,將百金賞了陳二郎,謝了報信之故;又將百金賞賜典鋪中,償其賃衣。典鋪中那裡敢受?反備盛禮來賀喜。自此賈貴妃不時宣召似道入宮相會,聖駕游湖,也時常幸其私第,或同飲博遊戲,相待如家人一般,恩幸無比。
shì dào shì zhe jiāo fáng zhī chǒng, quán rán bù xī tǐ miàn, měi rì huò jiào huò mǎ, chū rù zhū míng jì jiā. yù zhe zhòng yì shí, bù jū yī wǔ yī shí, zǒng lā dào xī hú shàng yǔ bīn kè chéng zhōu yóu wán. ruò bīn kè zhòng duō, fēn chuán bìng jìn. lìng yǒu xiǎo tǐng wǎng lái, zài jiǔ yáo bù jué. nǐ shuō jiǎ shì dào qǐ zì hán wēi, yǒu shèn bīn kè? yǒu jù gǔ shī shuō dé hǎo, dào shì: pín jiàn qīn qī lí, fù guì tā rén hé. jiǎ shì dào zuò le guó qī, cháo tíng ēn chǒng rì lóng, nà yī gè bù qū fèng tā? zhǐ yào yī rén jìn shēn, zhuǎn xiāng jiàn yǐn, zì rán qí mén rú shì le. wén rén rú liào yíng zhōng wēng yīng lóng zhào fēn rú děng, wǔ chén rú xià guì sūn hǔ chén děng, zhè dōu shì mén kè zhōng chū sè yǒu míng de, qí yú bù kě jǐn shù yě.
似道恃着椒房之寵,全然不惜體面,每日或轎或馬,出入諸名妓家。遇着中意時,不拘一五一十,總拉到西湖上與賓客乘舟遊玩。若賓客眾多,分船並進。另有小艇往來,載酒肴不絕。你說賈似道起自寒微,有甚賓客?有句古詩說得好,道是:「貧賤親戚離,富貴他人合。」賈似道做了國戚,朝廷恩寵日隆,那一個不趨奉他?只要一人進身,轉相薦引,自然其門如市了。文人如廖瑩中、翁應龍、趙分如等,武臣如夏貴、孫虎臣等,這都是門客中出色有名的,其餘不可盡述也。
yī rì, lǐ zōng huáng dì yóu yuàn, dēng fèng huáng shān, zhì yè wàng jiàn xī hú nèi dēng huǒ huī huáng, yī piàn guāng míng. xiàng zuǒ yòu shuō dào: cǐ bì jiǎ shì dào yě. mìng fēi qí tàn tīng, guǒ rán shì shì dào yóu hú. tiān zǐ duì guì fēi shuō le, yòu jiāng jīn bó yī chē, zèng wèi jiǔ zī. yǐ cǐ shì dào yù jiā sì yì, quán wú jì dàn. shī yuē: tiān zǐ tōu ān wú yuǎn yóu, zòng róng guì qī zì áo yóu.
一日,理宗皇帝游苑,登鳳皇山,至夜望見西湖內燈火輝煌,一片光明。向左右說道:「此必賈似道也。」命飛騎探聽,果然是似道游湖。天子對貴妃說了,又將金帛一車,贈為酒資。以此似道愈加肆意,全無忌憚。詩曰:天子偷安無遠猷,縱容貴戚恣遨遊。
wèn tā wú sài xī hú jǐng, kě shì ān biān dì yī chóu?
問他無賽西湖景,可是安邊第一籌?
nà shí sòng cháo zhàng méng gǔ bīng lì, miè le jīn rén. yòu tīng le zhào fàn zhào kuí zhī jì, yǔ méng gǔ gòu nán, yào shǒu hé jù guān, shōu fù sān jīng. méng gǔ yǐn bīng rù kòu, zé wǒ bài méng, zhǔn hàn sāo dòng, tiān zǐ yōu huáng. jiǎ shì dào zì sī wú gōng shòu chǒng, zěn néng gōu chāo guān jìn jué? yòu kǒng bèi rén dàn yì. yào lì gè gài shì gōng míng, yǐ qǔ dà wèi, chú fēi shì ān biān dàng kòu, fāng shì mù qián dì yī gè dà tí mù. nǎi zì jiàn sù ān tāo lüè, yuàn wǎng huái yáng zhāo bīng pò zéi, wèi tiān zǐ bǎo zhàng dōng nán. lǐ zōng dà xǐ, suì fēng wèi liǎng huái zhì zhì dà shǐ, jiàn jié huái yáng. jiǎ shì dào xiè ēn cí cháo, xié le qī qiè bīn kè, lái huái yáng fù rèn.
那時宋朝仗蒙古兵力,滅了金人。又聽了趙范、趙葵之計,與蒙古構難,要守河據關,收復三京。蒙古引兵入寇,責我敗盟,准漢騷動,天子憂惶。賈似道自思無功受寵,怎能勾超官進爵?又恐被人彈議。要立個蓋世功名,以取大位,除非是安邊蕩寇,方是目前第一個大題目。乃自薦素諳韜略,願往淮揚招兵破賊,為天子保障東南。理宗大喜,遂封為兩淮制置大使,建節淮揚。賈似道謝恩辭朝,攜了妻妾賓客,來淮揚赴任。
sān rì hòu, mì chà mén xià xīn fù fǎng wèn shēng mǔ hú shì, guǒ rán gēn gè shí jiàng, zài guǎng líng yì dōng shǒu zhù jū. fǎng dé qīn qiè, huí fù le shì dào, shì dào jí chà jiào mǎ rén fū bǎi zhe yí cóng qù yíng jiē. běn yá mén tīng shì guān lǜ lǐng rén fū, xiàng hú shì kē tóu, dào bǎ hú shì xiǎn xiē hǔ dào. tīng shì guān zhì le zhì shǐ zhī mìng, fāng cái xīn xià ān wěn. hú shì dào: shēn jì cóng fū, bù kě zì zhuān. jí jiào rén qù xún shí jiàng huí jiā, duì tā shuō le. shí jiàng yě yào gēn qù, hú shì bù néng zǔ dāng, zhǐ de tóng háng. hú shì chéng jiào zài qián, shí jiàng qí mǎ zài hòu, qián hū hòu yōng, lái dào zhì shǐ fǔ. shì dào qǐng mǔ qīn jìn sī yá xiāng jiàn, bào tóu ér kū. suàn lái mǔ zǐ fēn sǎn shí, shì dào zhǐ sān suì, hú shì èr shí yú suì, dào jīn yòu sān shí duō nián le, fāng cái huì miàn xiāng shí, qǐ bù shāng gǎn?
三日後,密差門下心腹訪問生母胡氏,果然跟個石匠,在廣陵驛東首住居。訪得親切,回復了似道,似道即差轎馬人夫擺着儀從去迎接。本衙門聽事官率領人夫,向胡氏磕頭,到把胡氏險些唬倒。聽事官致了制使之命,方才心下安穩。胡氏道:「身既從夫,不可自專。」急教人去尋石匠回家,對他說了。石匠也要跟去,胡氏不能阻當,只得同行。胡氏乘轎在前,石匠騎馬在後,前呼後擁,來到制使府。似道請母親進私衙相見,抱頭而哭。算來母子分散時,似道止三歲,胡氏二十餘歲,到今又三十多年了,方才會面相識,豈不傷感?
shì dào wén dé shí jiàng yě gēn suí dào lái, bù hǎo xiāng jiàn. jí jiāng bái jīn sān bǎi liǎng, chà gè xīn fù rén bàn tā wǎng jiāng shàng xìng fàn. àn dì shòu jì, bàn tú zhōng jiāng shí jiàng guàn zuì, tuī zhuì jiāng zhōng, zhǐ jiāng bìng sǐ huí bào, hú shì yě gǎn shāng le yī cháng zì cǐ mǔ zǐ tuán yuán, yǒng wú qiān dài.
似道聞得石匠也跟隨到來,不好相見。即將白金三百兩,差個心腹人伴他往江上興販。暗地授計,半途中將石匠灌醉,推墜江中,只將病死回報,胡氏也感傷了一常自此母子團圓,永無牽帶。
shì dào zhèn shǒu huái yáng liù nián, jiǎo xìng dōng nán wú shì. tiān zǐ yīn guì fēi sī xiǎng xiōng dì, nǎi qīn qǔ shì dào hái cháo, jiā tóng shū mì yuàn shì. cǐ shí dīng dà quán bà xiāng, wú qián dài zhī. nà wú qián hào lǚ zhāi, wèi rén háo juàn zì xǐ, yǐn jìn xiōng dì, jù wèi xiǎn zhí. jiǎ shì dào jì tā wèi jū jǐ shàng, nǎi zào chéng fēi yáo, jiào gōng zhōng xiǎo nèi shì yú tiān zǐ miàn qián gē zhī. yáo yún: dà wú gōng, xiǎo yú gōng, jǐn shì rén jiān yè dú chóng.
似道鎮守淮揚六年,僥倖東南無事。天子因貴妃思想兄弟,乃欽取似道還朝,加同樞密院事。此時丁大全罷相,吳潛代之。那吳潛號履齋,為人豪雋自喜,引進兄弟,俱為顯職。賈似道忌他位居己上,乃造成飛謠,教宮中小內侍於天子面前歌之。謠云:大蜈公,小娛公,儘是人間業毒蟲。
yín yuán pān fù bǎi chóng cóng, ruò shǐ fēi tiān biàn shí lóng.
夤緣攀附百蟲叢,若使飛天便食龍。
tiān zǐ wén dé, nǎi wèn shì dào yún: wén jiē fāng xiǎo ér jǐn gē cǐ yáo, zhǔ hé xiōng jí? shì dào zòu dào: yáo yán jiē yíng huò xīng huà wèi xiǎo ér, jiào rén jiān tóng zǐ gē zhī.
天子聞得,乃問似道云:「聞街坊小兒盡歌此謠,主何凶吉?」似道奏道:「謠言皆熒惑星化為小兒,教人間童子歌之。
cǐ nǎi tiān yì, bù kě bù chá. wú yǔ wú tóng, yǐ chén yú jiàn tuī zhī, dà yú gōng, xiǎo yú gōng, nǎi zhǐ wú qián xiōng dì, zhuān quán luàn guó. ruò shǐ yǎng chéng qí zhì, bì wèi cháo tíng zhī hài. bì xià fēi lóng zài tiān, gù tiān yì yǐ shí lóng shì jǐng. wèi jīn zhī jì, bù ruò bà qí xiàng wèi, lìng zé xián zhě jū zhī, kě yǐ miǎn jiù. tiān zǐ tīng xìn le, jí mìng hàn lín cǎo zhì, biǎn wú qián xún zhōu ān zhì, dì xiōng dōu xuē qù guān zhí. shì dào jí dài wú qián wèi yòu chéng xiàng, yòu chà xīn fù rén mìng xún zhōu zhī zhōu liú zōng shēn, rì yè shí zhí qí duǎn. wú qián bèi bī bù guò, fú dú ér sǐ. cǐ nǎi shì dào hěn dú chù.
此乃天意,不可不察。『蜈』與『吳』同,以臣愚見推之,『大娛公,小娛公』,乃指吳潛兄弟,專權亂國。若使養成其志,必為朝廷之害。陛下飛龍在天,故天意以食龍示警。為今之計,不若罷其相位,另擇賢者居之,可以免咎。」天子聽信了,即命翰林草制,貶吳潛循州安置,弟兄都削去官職。似道即代吳潛為右丞相,又差心腹人命循州知州劉宗申,日夜拾摭其短。吳潛被逼不過,伏毒而死。此乃似道狠毒處。
què shuō méng gǔ zhǔ méng gē tún hé zhōu chéng xià, qiǎn tài dì hū bì liè, fēn bīng wéi è zhōu xiāng yáng yī dài, rén qíng xiōng jù. shū mì yuàn yī rì jiān lián jiē le sān dào gào jí wén shū, cháo tíng dà jīng, nǎi yǐ jiǎ shì dào jiān shū mì shǐ jīng hú xuān fǔ dà shǐ, jìn shī hàn yáng, yǐ jiù è zhōu zhī wéi. shì dào bù gǎn tuī cí, zhǐ de bài mìng. wén dé dà xué shēng zhèng lóng wén wǔ jiān quán, qiǎn rén zhāo zhì yú mén xià. zhèng lóng sù zhī shì dào jiān xié, pà tā nán yǔ gòng shì, nǎi jù míng cì, xiān xiàn yī shī yún: shōu shí qián kūn yī dān dān, shàng jiān róng yì xià jiān nán.
卻說蒙古主蒙哥屯合州城下,遣太弟忽必烈,分兵圍鄂州、襄陽一帶,人情洶懼。樞密院一日間連接了三道告急文書,朝廷大驚,乃以賈似道兼樞密使京湖宣撫大使,進師漢陽,以救鄂州之圍。似道不敢推辭,只得拜命。聞得大學生鄭隆文武兼全,遣人招致於門下。鄭隆素知似道奸邪,怕他難與共事,乃具名刺,先獻一詩云:收拾乾坤一擔擔,上肩容易下肩難。
quàn jūn gāo zhāo qíng tiān shǒu, duō shǎo bàng rén lěng yǎn kàn.
勸君高着擎天手,多少傍人冷眼看。
zhè shǒu shī míng shuō shì dào wèi gāo wàng zhòng, yào tā xū jǐ xià xián, xiǎo xīn zuò shì. tā ruò jiàn le shī xīn rán tīng nà, bù wǎng zài tā mén xià zǒu dòng yī fān. shuí zhī shì dào jiàn shī zhōng yǒu guī jiàn zhī yì, mà wèi kuáng shēng, bǎ shī chě dé fěn suì, bù zài huà xià.
這首詩明說似道位高望重,要他虛己下賢,小心做事。他若見了詩欣然聽納,不枉在他門下走動一番。誰知似道見詩中有規諫之意,罵為狂生,把詩扯得粉碎,不在話下。
zài shuō jiǎ shì dào tóng le mén xià bīn kè, wén yǒu liào yíng zhōng zhào fēn rú děng, wǔ yǒu xià guì sūn hǔ chén děng, jīng xuǎn yǔ lín jūn èr shí wàn, qì zhàng kǎi jiǎ, rèn yì qǔ bàn, zé rì cí cháo chū shī, zhēn gè shì wēi fēng lǐn lǐn, shā qì téng téng. bù yī rì, lái dào hàn yáng zhù zā.
再說賈似道同了門下賓客,文有廖瑩中、趙分如等,武有夏貴、孫虎臣等,精選羽林軍二十萬,器仗鎧甲,任意取辦,擇日辭朝出師,真箇是威風凜凜,殺氣騰騰。不一日,來到漢陽駐紮。
cǐ shí, méng gǔ gōng chéng shén jí, è zhōu jiāng pò, shì dào xīn dǎn jù liè, nà gǎn shàng qián? nǎi yǔ liào yíng zhōng zhū rén shāng yì, xiū shū yī fēng, mì qiǎn xīn fù rén sòng jīng yì méng gǔ yíng zhōng, qiú qí tuì shī, qíng yuàn chēng chén nà bì. hū bì liè bù xǔ, shì dào qiǎn rén wǎng fù sān sì cì. shì zhí méng gǔ zhǔ méng gē sǐ yú hé zhōu diào yú shān xià, tài dì hū bì liè yī xīn yào cuàn dà wèi, wú xīn liàn zhàn, suì cóng shì dào qǐng hé, měi nián nà bì chēng chén fèng gòng. liǎng xià yuē shì yǐ dìng, suì bá zhài běi qù, bēn sàng jí wèi.
此時,蒙古攻城甚急,鄂州將破,似道心膽俱裂,那敢上前?乃與廖瑩中諸人商議,修書一封,密遣心腹人宋京詣蒙古營中,求其退師,情願稱臣納幣。忽必烈不許,似道遣人往復三、四次。適值蒙古主蒙哥死於合州釣魚山下,太弟忽必烈一心要篡大位,無心戀戰,遂從似道請和,每年納幣稱臣奉貢。兩下約誓已定,遂拔寨北去,奔喪即位。
jiǎ shì dào dǎ tīng dé méng gǔ yǒu shì běi guī, è zhōu wéi jiě, suì jiāng yì hé chēng chén nà bì zhī shì mán guò bù tí, shàng biǎo kuā zhāng jǐ gōng. zhǐ shuō méng gǔ jù jǐ wēi míng, wén fēng yuǎn dùn, shǐ liào yíng zhōng zhuàn wèi lù bù, yòu zhuàn fú huá biān, yǐ jì è zhōu zhī gōng.
賈似道打聽得蒙古有事北歸,鄂州圍解,遂將議和稱臣納幣之事瞞過不題,上表誇張己功。只說蒙古懼己威名,聞風遠遁,使廖瑩中撰為露布,又撰《福華編》,以記鄂州之功。
méng gǔ chāi shǐ rén lái yì suì bì, shì dào pà tā pò huài jǐ shì, mìng ruǎn jiān yú zhēn zhōu dì fāng. zhǐ yào méng bì cháo tíng, nà gù shī xìn yí lǔ? lǐ zōng huáng dì wèi shì dào yǒu zài zào zhī gōng, xià zhào bāo měi, jiā shì dào shǎo shī, cì yǔ jīn bó wú suàn, yòu cì gé lǐng zhōu wéi tián dì, yǐ guǎng qí jū, mǔ hú shì fēng liǎng guó fū rén.
蒙古差使人來議歲幣,似道怕他破壞己事,命軟監於真州地方。只要蒙蔽朝廷,那顧失信夷虜?理宗皇帝謂似道有再造之功,下詔褒美,加似道少師,賜予金帛無算,又賜葛嶺周圍田地,以廣其居,母胡氏封兩國夫人。
shì dào yǎn rán yǐ zhōng xìng gōng chén zì rèn, jū zhī bù yí. rì xī yǐn gē jī wǔ qiè, yú hú shàng qǔ lè. sì fāng gòng xiàn, luò yì bù jué. fán mén kè dōu bù zhì xiǎn yào, huò wèi dà jùn, zhǎng wò bīng quán. zhēn gè shì yī rén zhī xià, wàn rén zhī shàng. měi nián bā yuè bā rì, shì dào shēng chén, zuò cí sòng měi zhě, yǐ shù qiān jì. shì dào yī yī qīn lǎn, dì qí gāo xià, yī shí chuán sòng téng xiě, wèi zhī zhǐ guì. shí lù jǐng sī bā shēng gān zhōu yī cí, chēng wèi jué chàng. cí yún: mǎn qīng píng shì jiè, qìng qiū chéng, kàn dòu mǐ sān qián. lùn cóng lái, huó guó lūn gōng dì yī, wú guò fēng nián. bàn dé mín jiān ān bǎo, yú shì xiào tán jiān. ruò wèn píng róng cè, wēi miào nán chuán.
似道偃然以中興功臣自任,居之不疑。日夕引歌姬舞妾,於湖上取樂。四方貢獻,絡繹不絕。凡門客都布置顯要,或為大郡,掌握兵權。真箇是一人之下,萬人之上。每年八月八日,似道生辰,作詞頌美者,以數千計。似道一一親覽,第其高下,一時傳誦謄寫,為之紙貴。時陸景思《八聲甘州》一詞,稱為絕唱。詞云:滿清平世界,慶秋成,看斗米三錢。論從來,活國掄功第一,無過豐年。辦得民間安飽,餘事笑談間。若問平戎策,微妙難傳。
yù dì yào liú gōng zhù, bǎ xī hú yī qǔ, fēn rù lín yuán. yǒu chá lú dān zào, gèng yǒu diào yú chuán. jué qiū fēng wèi zēng chuī zhe, dàn qì lán zhǎng yǐ běi táng xuān. qiān qiān suì, shàng tiān jiāng xiāng. píng dì shén xiān.
玉帝要留公住,把西湖一曲,分入林園。有茶爐丹灶,更有釣魚船。覺秋風未曾吹着,但砌蘭長倚北堂萱。千千歲,上天將相。平地神仙。
qí tā chǎn yú zhī cí, bù kě jǐn shù.
其他諂諛之詞,不可盡述。
yī rì, shì dào tóng zhū jī zài hú shàng yǐ lóu xián wán, jiàn yǒu èr shū shēng, xiān yī yǔ shàn, fēng zhì piān piān, chéng xiǎo zhōu yóu hú dēng àn. bàng yī jī dī shēng zàn dào: měi zāi, èr shào nián! shì dào tīng dé le, biàn dào: rǔ yuàn jià bǐ èr rén, dāng shǐ bǐ pìn rǔ.
一日,似道同諸姬在湖上倚樓閒玩,見有二書生,鮮衣羽扇,豐致翩翩,乘小舟游湖登岸。傍一姬低聲贊道:「美哉,二少年!」似道聽得了,便道:「汝願嫁彼二人,當使彼聘汝。」
cǐ jī huáng kǒng xiè zuì. bù duō shí, shì dào huàn jí zhū jī, lìng yī bì pěng hé zhì qián. shì dào shuō dào: shì jiān mǒu jī ài hú shàng shū shēng, wǒ yǐ wèi bǐ shòu pìn yǐ. zhòng jī bù xìn, qǐ hé shì zhī, nǎi mǒu jī zhī shǒu yě, zhòng jī wú bù gǔ lì. qí dài jī qiè cǎn dú, xī rú cǐ lèi. yòu cháng chāi rén fàn yán bǎi bān, zhì lín ān fā mài. tài xué shēng yǒu shī yún: zuó yè jiāng tóu zhǎng bì bō, mǎn chuán dōu zài xiàng gōng cuó.
此姬惶恐謝罪。不多時,似道喚集諸姬,令一婢捧盒至前。似道說道:「適間某姬愛湖上書生,我已為彼受聘矣。」眾姬不信,啟盒視之,乃某姬之首也,眾姬無不股慄。其待姬妾慘毒,悉如此類。又常差人販鹽百般,至臨安發賣。太學生有詩云:昨夜江頭長碧波,滿船都載相公鹺。
suī rán yào zuò diào gēng yòng, wèi bì diào gēng yòng xǔ duō.
雖然要作調羹用,未必調羹用許多。
shì dào yòu yù xíng fù guó qiáng bīng zhī cè, yù shǐ chén yáo dào xiàn jì, yào cuò bàn jūn xiǎng, biàn guó biàn mín, wú rú xiàn tián zhī fǎ. zěn jiào zuò xiàn tián zhī fǎ? rú jīn dà hù tián lián qiān mò, xiǎo mín wú lì zhuī zhī dì, yǒu tián zhě bù gēng, yù gēng zhě wú tián. yí yǐ guān pǐn dà xiǎo, xiàn qí tián shù. mǒu děng guān hù zhǐ gāi tián ruò gān, qí mín hù zhǐ gāi tián ruò gān. yú zài xiàn wài zhě, huò huí mǎi, huò pài mǎi, huò guān mǎi. huí mǎi zhě, yuán xì qí rén suǒ mài, bù jū nián yuǎn, xǔ qí huí shú. pài mǎi zhě, jiǎn yīn shí rén hù, bù mǎn xiàn zhě pài qù, yào tā yòng jià mǎi zhī. guān mǎi zhě, guān chū jià mǎi zhī, míng wèi gōng tián, gù rén gēng zhǒng, shōu zū yǐ wèi jūn xiǎng zhī fèi. xiān xíng zhī zhè yòu, hòu yǒu duān xù, rán hòu gè lù zhào shì jǔ xíng. dà shuài huí mǎi pài mǎi de dōu shì xià děng zhī tián, yòu yào zhào jià chōu shuì rù guān qí shàng děng hǎo tián, guān fǔ zì mǎi, yòu wèi miǎn kuī sǔn yuán jià. zhè zhōng dà rǎo, wú bù pò jiā zhě, qí shí yuàn shēng zài dào. tài xué shēng yòu shī yún: hú chén àn rì gǔ pí míng, gāo wò hú shān bù chū zhēng.
似道又欲行富國強兵之策,御史陳堯道獻計,要措辦軍餉,便國便民,無如限田之法。怎叫做限田之法?如今大戶田連阡陌,小民無立錐之地,有田者不耕,欲耕者無田。宜以官品大小,限其田數。某等官戶止該田若干,其民戶止該田若干。余在限外者,或回買,或派買,或官買。回買者,原系其人所賣,不拘年遠,許其回贖。派買者,揀殷實人戶,不滿限者派去,要他用價買之。官買者,官出價買之,名為「公田」,顧人耕種,收租以為軍餉之費。先行之浙右,候有端緒,然後各路照式舉行。大率回買、派買的都是下等之田,又要照價抽稅入官;其上等好田,官府自買,又未免虧損原價。浙中大擾,無不破家者,其時怨聲載道。太學生又詩云:胡塵暗日鼓鼙鳴,高臥湖山不出征。
bù shí yān hóu xíng shì dì, gōng tián wǎng zì hài cāng shēng.
不識咽喉形勢地,公田枉自害蒼生。
jiǎ shì dào kǒng qí fǎ bù xíng, xiān jiāng zì jǐ zhè tián wàn yú mǔ rù guān wèi gōng tián. cháo zhōng guān yuán yào fèng chéng zǎi xiàng, rén rén wén fēng xiàn chǎn. hàn lín yuàn xué shì xú jīng sūn tiáo jù gōng tián zhī hài, shì dào fěng yù shǐ shū yǒu kāi hé zòu bà guān. yòu yǒu zhù zuò láng chén zhe yì shàng shū lùn shì dào qī jūn jí mín zhī zuì, shì dào yì xún shì chù zhī yú wài. gōng tián guān chén mào lián mù jī qí fēi, qì guān ér qù. yòu yǒu qián táng rén yè lǐ zhě, zì tài bái, sù yǔ shì dào xiāng zhī, shàng shū qiè jiàn. shì dào dà nù, qíng qí miàn liú zhī yú zhāng zhōu. zì cǐ mǎn cháo qián kǒu, shuí gǎn dào gè bù zì!
賈似道恐其法不行,先將自己浙田萬餘畝入官為公田。朝中官員要奉承宰相,人人聞風獻產。翰林院學士徐經孫條具公田之害,似道諷御史舒有開劾奏罷官。又有著作郎陳著亦上疏論似道欺君瘠民之罪,似道亦尋事黜之於外。公田官陳茂濂目擊其非,棄官而去。又有錢塘人葉李者,字太白,素與似道相知,上書切諫。似道大怒,黥其面流之於漳州。自此滿朝鉗口,誰敢道個不字!
shì dào yòu lì tuī pái dǎ liang zhī fǎ. hé wèi tuī pái dǎ liang zhī fǎ? jiǎ rú yī rén yǒu tián ruò gān, yào tā qì shū chá kān mǎi mài lái lì, jí zhì duì sì zhǐ míng bái. ruò duì bù lái shí, jí xì qī kuáng, méi rù qí tián. zhè biàn shì tuī pái. yòu qù zhàng liáng chǐ cùn, ruò shì yǒu yú, jí míng yǐn nì tián shù, yě yào méi rù, zhè biàn shì dǎ liang. xíng le zhè fǎ, bái bái de méi rù rén chǎn, bù zhī qí shù. tài xué shēng yòu yǒu shī yún: sān fēn tiān xià èr fēn wáng, yóu bǎ shān hé cùn cùn liàng.
似道又立推排打量之法。何為推排打量之法?假如一人有田若干,要他契書查勘買賣來歷,及質對四址明白。若對不來時,即系欺誑,沒入其田。這便是推排。又去丈量尺寸,若是有餘,即名隱匿田數,也要沒入,這便是打量。行了這法,白白的沒入人產,不知其數。太學生又有詩云:三分天下二分亡,猶把山河寸寸量。
zòng shǐ yī qiū tiān yī mǔ, yě yīng bù shì jiù fēng jiāng.
縱使一丘添一畝,也應不似舊封疆。
yòu yǒu rén zuò qìn yuán chūn cí yún:
又有人作《沁園春》詞云:
dào guò jiāng nán, ní qiáng fěn bì, yòu jù zài qián. shù hé xiàn hé xiāng lǐ, zhù hé rén dì, diàn hé rén tián. qì xiàng xiāo tiáo, shēng líng qiáo cuì, jīng jiè cóng lái wèi bì rán. wéi hé shén, wèi guān wèi jǐ, bù bǎ rén lián?
道過江南,泥牆粉壁,右具在前。述何縣何鄉里,住何人地,佃何人田。氣象蕭條,生靈憔悴,經界從來未必然。惟何甚,為官為己,不把人憐?
sī liang jǐ xǔ shān chuān, kuàng tǔ dì fēn zhāng yòu bǎi nián. xī shǔ chan yán, yún mí niǎo dào liǎng huái qīng yě, rì jǐng láng yān. zǎi xiàng nòng quán, jiān rén wǎng shàng, shuí niàn gān gē wèi xī jiān? zhǎng dà dì, hé xū jīng lǐ, wàn qǔ qiān yān.
思量幾許山川,況土地、分張又百年。西蜀壥岩,雲迷鳥道;兩淮清野,日警狼煙。宰相弄權,奸人罔上,誰念干戈未息肩?掌大地,何須經理,萬取千焉。
shì dào lǚ wén tài xué shēng jī shàn, xīn zhōng dà nù, yǔ yù shǐ chén bó dà shāng yì, zòu lì shì jí. fán kē chǎng yīng jǔ jí miǎn jǔ rén, zhōu xiàn gěi lì yī dào, qīn shū nián mào shì xì jí suǒ sì yè yú lì shǒu, zhí yǐ fù jǔ. guò shěng cān duì bǐ jī yì tóng, yǐ fáng wěi làn. nǎi mì lìng rén sì xià chá fǎng, fán yǒu cí huá wén cǎi, néng shī shàn cí zhě, biàn yí xīn tā zào yán shēng bàng, jiù yú cān duì shí xún qí guò wù, gù yì chù bà. yóu shì chǎn yú jìn shēn. wén rén sàng qì. shí rén yǒu shī yún: róng mǎ xiān tiān dòng dì lái, jīng xiāng yí lù kū shēng āi.
似道屢聞太學生譏訕,心中大怒,與御史陳伯大商議,奏立士籍。凡科場應舉及免舉人,州縣給歷一道,親書年貌世系及所肆業於歷首,執以赴舉。過省參對筆跡異同,以防偽濫。乃密令人四下查訪,凡有詞華文采,能詩善詞者,便疑心他造言生謗,就於參對時尋其過誤,故意黜罷。由是諂諛進身。文人喪氣。時人有詩云:戎馬掀天動地來,荊襄一路哭聲哀。
píng zhāng shù shǒu quán wú cè, què bǎ kē chǎng nǎo xiù cái.
平章束手全無策,卻把科場惱秀才。
yòu yǒu rén zuò qìn yuán chūn cí yún:
又有人作《沁園春》詞云:
shì jí lìng xíng, tiáo jiàn fēn míng, zhú yī pái lián. wèn zi sūn hé xí?
士籍令行,條件分明,逐一排連。問子孫何習?
fù xiōng hé yè? míng jīng cí fù? yòu jù rú qián, zuì shì zhōng jiān, qǔ qī mǒu shì, shì wèn yú qī hé yǔ yān? xiāng bǎo jǔ, nà kān zhe yā, kāi kǒu lùn qián. zǔ zōng lì fǎ yú qián, yòu hé bì gèng zhāng wàn wàn qiān
父兄何業?明經詞賦?右具如前,最是中間,娶妻某氏,試問於妻何與焉?鄉保舉,那堪着押,開口論錢。祖宗立法於前,又何必、更張萬萬千
suàn xíng guān gǎi huì, xiàn tián fàng dí shēng mín diào cuì, gāo xuè jù f. zhǐ yǒu shì xīn, jǐn cún yī mài, jīn yòu jiān nán zuì kě lián. shuí zuò yǒng? chén bó dà fù shì zhuān quán!
算行關改會,限田放糴;生民調瘁,膏血俱--f。只有士心,僅存一脈,今又艱難最可憐。誰作俑?陳伯大附勢專權!
chén bó dà shōu de cǐ cí, xiàn yǔ shì dào. shì dào mì fǎng qí rén bù dé, zhī shì xiù cái bèi suǒ wèi, chéng lǐ zōng huáng dì yàn jià, zòu tíng shì nián kē jǔ. zì cǐ tài xué wǔ xué zōng xué sān chù xiù cái, hèn rù gǔ suǐ. qí zhōng yòu yǒu yī bān wú chǐ de, chàng lǜ zhòng rén, chēng gōng sòng dé. shì dào yù jié hǎo xué xiào, yī yī hòu chóu. yì bān yě yǒu gǎn jī jiǎ píng zhāng zhī ēn, yuàn wèi zhī yòng de. cǐ jiàn xiù cái zhōng rén xīn bù yī, suǒ yǐ gōng lùn bù shēn, yě bù zài huà xià.
陳伯大收得此詞,獻與似道。似道密訪其人不得,知是秀才輩所為,乘理宗皇帝晏駕,奏停是年科舉。自此太學、武學、宗學三處秀才,恨入骨髓。其中又有一班無恥的,倡率眾人,稱功頌德。似道欲結好學校,一一厚酬。一般也有感激賈平章之恩,願為之用的。此見秀才中人心不一,所以公論不伸,也不在話下。
què shuō lǐ zōng huáng dì chuán wèi dù zōng, gǎi yuán xián chún. nà dù zōng zài dōng gōng shí, shì dào céng wèi jiǎng guān, jiān yǒu yuán lì zhī ēn. jí jí wèi, jiā shì dào tài shī, fēng wèi guó gōng. měi cháo jiàn, tiān zǐ bì dá bài, chēng wèi shī xiāng ér bù míng. yòu zhào tā shí rì yī zhāo, fù dōu táng yì shì, qí yú tīng cóng zì biàn, dà xiǎo cháo zhèng, jiē jiù sī dì qǔ jué.
卻說理宗皇帝傳位度宗,改元咸淳。那度宗在東宮時,似道曾為講官,兼有援立之恩。及即位,加似道太師,封魏國公。每朝見,天子必答拜,稱為師相而不名。又詔他十日一朝,赴都堂議事,其餘聽從自便,大小朝政,皆就私第取決。
dāng shí chuán xià liǎng jù kǒu hào, dào shì:
當時傳下兩句口號,道是:
cháo zhōng wú zǎi xiàng, hú shàng yǒu píng zhāng.
朝中無宰相,湖上有平章。
yī rì, shì dào zhāo yòu chéng xiàng mǎ tíng luán shū mì shǐ yè mèng dǐng, yú hú zhōng yǐn jiǔ. shì dào héng lìng, yào jǔ yī wù, sòng yǔ yī gè gǔ rén, nà rén hái shī yī lián. shì dào shǒu lìng yún: wǒ yǒu yī jú qí, sòng yǔ gǔ rén yì qiū. yì qiū dé zhī, yǔ wǒ yī lián shī: zì chū dòng lái wú dí shǒu, dé ráo rén chù qiě ráo rén.
一日,似道招右丞相馬廷鸞、樞密使葉夢鼎,於湖中飲酒。似道行令,要舉一物,送與一個古人,那人還詩一聯。似道首令云:我有一局棋,送與古人弈秋。弈秋得之,予我一聯詩:「自出洞來無敵手,得饒人處且饒人。」
mǎ tíng luán yún:
馬廷鸞云:
wǒ yǒu yī gān zhú, sòng yǔ gǔ rén lǚ wàng. lǚ wàng dé zhī, yǔ wǒ yī lián shī: yè jìng shuǐ hán yú bù shí, mǎn chuán kōng zài yuè míng guī.
我有一竿竹,送與古人呂望。呂望得之,予我一聯詩:「夜靜水寒魚不食,滿船空載月明歸。」
yè mèng dǐng yún:
葉夢鼎云:
wǒ yǒu yī zhāng lí, sòng yǔ gǔ rén yī yǐn. yī yǐn dé zhī, yǔ wǒ yī lián shī: dàn cún fāng cùn dì, liú yǔ zi sūn gēng.
我有一張犁,送與古人伊尹。伊尹得之,予我一聯詩:「但存方寸地,留與子孫耕。」
shì dào jiàn èr rén suǒ yán, jù yǒu jī fěng zhī yì, míng rì xún shì, zòu zhī tiān zǐ, jiāng èr rén bà guān ér qù.
似道見二人所言,俱有譏諷之意,明日尋事,奏知天子,將二人罷官而去。
nà shí méng gǔ qiáng shèng, gǎi guó hào yuē yuán, qiǎn bīng wéi xiāng yáng fán chéng, yǐ sān nián le, mǎn cháo jǐn zhī, zhǐ mán zhe tiān zǐ yī rén ér yǐ. shì dào xīn zhī guó shì jiāng wēi, nǎi jí jí wèi xíng lè zhī jì. cháng yú qīng míng rì yóu hú, zuò jué jù yún: hán shí jiā jiā chā liǔ zhī, liú chūn chūn yì bù duō shí.
那時蒙古強盛,改國號曰元,遣兵圍襄陽、樊城,已三年了,滿朝盡知,只瞞着天子一人而已。似道心知國勢將危,乃汲汲為行樂之計。嘗於清明日游湖,作絕句云:寒食家家插柳枝,留春春亦不多時。
rén shēng yǒu jiǔ xū dāng zuì, qīng zhǒng ér sūn jǐ gè bēi?
人生有酒須當醉,青冢兒孫幾個悲?
yú gé lǐng qǐ jiàn lóu tái tíng xiè, qióng gōng jí qiǎo. fán mín jiān měi sè, bù jū chāng ní, dōu qǔ lái chōng shí qí zhōng. wén dé gōng rén yè shì sè měi, gōu tōng le chuān gōng tài jiān, jìng qǔ chū wèi qiè, zhòu yè yín lè wú dù. yòu zào duō bǎo gé, fán zhēn qí bǎo wán, bǎi fāng gòu qiú, chōng jī rú shān. měi rì dēng gé yī biàn, rèn yì qǔ wán, yǐ cǐ wèi cháng. yǒu rén yán jí biān shì zhě, jí jiā zuì zé.
於葛嶺起建樓台亭榭,窮工極巧。凡民間美色,不拘娼尼,都取來充實其中。聞得宮人葉氏色美,勾通了穿宮太監,徑取出為妾,晝夜淫樂無度。又造多寶閣,凡珍奇寶玩,百方購求,充積如山。每日登閣一遍,任意取玩,以此為常。有人言及邊事者,即加罪責。
hū yī rì, dù zōng tiān zǐ wèn dào: wén dé xiāng yáng jiǔ kùn, nài hé? shì dào duì yún: běi bīng jiǔ yǐ tuì qù, bì xià ān dé cǐ yǔ? tiān zǐ dào: shì yǒu nǚ pín yán jí, liào shī xiāng bì zhī qí shí. shì dào zòu yún: cǐ é yán, bì xià bù bì xìn zhī. wàn yī yǒu shì, chén dāng qīn lǜ dà jūn, wèi bì xià zhū jǐn cǐ lǔ ěr. shuō bà tuì cháo. shì dào nǎi lìng chuān gōng tài jiān, mì chá nǚ pín míng xìng, jiāng tā shì wū xiàn tā, cì sǐ gōng zhōng. zhèng shì:
忽一日,度宗天子問道:「聞得襄陽久困,奈何?」似道對云:「北兵久已退去,陛下安得此語?」天子道:「適有女嬪言及,料師相必知其實。」似道奏云:「此訛言,陛下不必信之。萬一有事,臣當親率大軍,為陛下誅盡此虜耳。」說罷退朝。似道乃令穿宮太監,密查女嬪名姓,將他事誣陷他,賜死宮中。正是:
shì fēi zhǐ wèi duō kāi kǒu, fán nǎo jiē yīn qiáng chū tóu.
是非只為多開口,煩惱皆因強出頭。
kān xiào dāng shí zhòng tái jiàn, bù rú nǚ pín kěn fēn yōu.
堪笑當時眾台諫,不如女嬪肯分憂。
zì gōng pín sǐ hòu, nèi wài xiāng jiè, wú yán jí biān shì zhě. yǎng chéng lǔ huàn, fēi yī zhāo yī xī zhī gù yě.
自宮嬪死後,內外相戒,無言及邊事者。養成虜患,非一朝一夕之故也。
shì dào yòu zào bàn xián táng, mìng qiǎo jiàng sù jǐ xiàng yú qí zhōng. páng shì shù bǎi jiān, zhāo zhì fāng shù zhī shì jí yún shuǐ dào rén, zài nèi tíng sù. shì dào xiá rì, dào zhōng táng dǎ zuò, yǔ shù shì dào rén tán jiǎng. mén kè zhōng xiàn cí, sòng nà bàn xián táng de jí duō. zhǐ yǒu yī piān míng táng duō lìng, zuì wèi shì dào suǒ chēng shǎng, cí yún: tiān shàng zhāi xīng bān, qīng niú dù guān. huàn chū péng lái xīn yuàn yǔ, huā wài zhú. zhú biān shān.
似道又造半閒堂,命巧匠塑己像於其中。旁室數百間,招致方術之士及雲水道人,在內停宿。似道暇日,到中堂打坐,與術士道人談講。門客中獻詞,頌那半閒堂的極多。只有一篇名《糖多令》,最為似道所稱賞,詞云:天上摘星班,青牛度關。幻出蓬萊新院宇,花外竹。竹邊山。
xuān miǎn tǎng lái jiān, rén shēng xián zuì nán, suàn zhēn xián bú dào rén jiān.
軒冕倘來間,人生閒最難,算真閒、不到人間。
yī bàn shén xiān xiān zhàn qǔ, liú yī bàn, yǔ gōng xián.
一半神仙先占取,留一半,與公閒。
yǒu yī shù shì, hào fù chūn zi, shàn fēng jiǎo niǎo zhàn. jiǎ shì dào zhāo zhī, yù shì qí shù, wèn yǐ lái rì zhī shì. fù chūn zi nǎi mì xiě yī zhǐ, fēng gù zhǔ dào: zhì wǎn fāng kāi. cì rì, shì dào yàn kè hú shān, wǎn jiān yú chuán tóu sòng kè, ǒu jiàn míng yuè dāng tóu, kǒu zhōng gē cáo mèng dé yuè míng xīng xī, wū què nán fēi èr jù. shí liào yíng zhōng zài páng shuō dào: cǐ jì kě chāi shū guān zhī yǐ. zhǐ zhōng gèng wú tā shì, wéi xiě yuè míng xīng xī, wū què nán fēi bā gè zì. shì dào dà jīng, fāng zhī qí shù shén yàn, suì kòu yǐ zhōng shēn huò fú. fù chūn zǐ dào: shī xiāng fù guì, gǔ jīn mò jí, dàn yǔ xìng zhèng rén bù xiāng yí, dāng yuǎn bì zhī.
有一術士,號富春子,善風角鳥占。賈似道招之,欲試其術,問以來日之事。富春子乃密寫一紙,封固囑道:「至晚方開。」次日,似道宴客湖山,晚間於船頭送客,偶見明月當頭,口中歌曹孟德「月明星稀,烏鵲南飛」二句。時廖瑩中在旁說道:「此際可拆書觀之矣。」紙中更無他事,惟寫「月明星稀,烏鵲南飛」八個字。似道大驚,方知其術神驗,遂叩以終身禍福。富春子道:「師相富貴,古今莫及,但與姓鄭人不相宜,當遠避之。」
yuán lái shì dào shǎo shí, céng mèng zì jǐ chéng lóng shàng tiān, què bèi yī yǒng shì dǎ luò, duò yú kēng qiàn zhī zhōng, nà yǒng shì bèi xīn shàng xiù chéng xíng yáng èr zì. xíng yáng què shì xìng zhèng de jùn míng, yǔ fù chūn zi suǒ yán xiāng hé, zěn gǎn bù xìn? shì dào zì cǐ jiǎn yuè cháo jí, fán xìng zhèng zhī rén, jí lì jǐ pái, bù róng tā zài wèi, huàn jí zhōng jìng wú yī xìng zhèng zhě.
原來似道少時,曾夢自己乘龍上天,卻被一勇士打落,墮於坑塹之中,那勇士背心上繡成「滎陽」二字。「滎陽」卻是姓鄭的郡名,與富春子所言相合,怎敢不信?似道自此檢閱朝籍,凡姓鄭之人,極力擠排,不容他在位,宦籍中竟無一姓鄭者。
yǒu mén kè chuǎi mó shì dào zhī yì, shuō dào: tài xué shēng zhèng lóng guàn zuò shī cí jī shàn cháo zhèng, cǐ rén bù kě bù chú. shì dào xiǎng qǐ xī rì xiàn shī guī jiàn zhī hèn, fēn fù tài xué bó shì, xún tā méi yǐng de zuì guò, jiāng tā qíng pèi ēn zhōu, zhèng lóng zài lù shàng ǒu qì ér sǐ. yòu yǒu yī rén shàn néng chāi zì, jué duàn rú shén. shì dào fù guì yǐ jí, jiàn xù bù chén zhī zhì, yòu kǒng lǔ xìn jiàn pò, mán bú dào tóu, cháo tíng bì xū jiàn zé, yú shì yù xíng dǒng zhuō cáo cāo zhī shì. zhào chāi zì zhě, yǐ zhàng huà dì, zuò qí zì. shǐ jué xiū jiù. chāi zì de xiāng le yī huí, shuō dào: xiàng gōng zhī shì bù xié yǐ! dào shì lì, yòu bù kě dào shì kě, yòu bù lì. shì dào mò rán wú yǔ, hòu zèng jīn bó ér qiǎn zhī, kǒng tā xiè lòu jī guān, shǐ rén yú zhōng tú móu hài. zì cǐ fǎn móu suì jǔ. fù chūn zi jiàn shì dào jǔ dòng fēi cháng, jù huò ér táo, kě wèi jiàn jī ér zuò zhě yǐ.
有門客揣摩似道之意,說道:「太學生鄭隆慣作詩詞譏訕朝政,此人不可不除。」似道想起昔日獻詩規諫之恨,分付太學博士,尋他沒影的罪過,將他黥配恩州,鄭隆在路上嘔氣而死。又有一人善能拆字,決斷如神。似道富貴已極,漸蓄不臣之志,又恐虜信漸迫,瞞不到頭,朝廷必須見責,於是欲行董卓、曹操之事。召拆字者,以杖畫地,作「奇」字。使決休咎。拆字的相了一回,說道:「相公之事不諧矣!道是『立』,又不『可』;道是『可』,又不『立』。」似道默然無語,厚贈金帛而遣之,恐他泄漏機關,使人於中途謀害。自此反謀遂沮。富春子見似道舉動非常,懼禍而逃,可謂見機而作者矣。
què shuō liǎng guó fū rén hú shì, shòu shì dào fèng yǎng, jiāng sì shí nián, zhí dào xián chún shí nián sān yuè mǒu rì, shòu bā shí yú fāng sǐ. yī qīn guān guǒ, qióng jí huá chǐ, zhāi jiào zhuī jiàn, zì bù bì shuō. guò le qī qī sì shí jiǔ rì, fú jiù dào tái zhōu, yǔ jiǎ shè hé zàng. jǔ xiāng zhī rì, cháo tíng yǐ lǔ bù sòng zhī. zì huáng tài hòu yǐ xià, fán guì qī cháo chén, yí lù bǎi shè jì zhuàn, zhēng gāo jìng shèng. yǒu lèi gāo zhì shù zhàng zhě, zhuāng jì zhī cì, zhì diān sǐ shù rén. bǎi guān jù dài xiào, zhuī sòng bǎi lǐ zhī wài, tiān zǐ wèi zhī bà cháo. nà shí tiān jiàng dà yǔ, píng dì shuǐ shēn sān chǐ. sòng sàng zhě dōu mào yǔ tà shuǐ ér xíng, shuǐ méi jí yāo xī, ní nào mǎn miàn, wú yī rén gǎn tuì hòu zhě. zàng bì, yòu fàn sēng sān wàn kǒu, yǐ zī míng fú. yǒu yī sēng fàn bà, jiāng bō yú fù dì ér qù. zhòng rén jiē bù qǐ lái, bào yǔ shì dào. shì dào bù xìn, qīn zì lái kàn, jiāng shǒu qīng qīng jiē qǐ, jiàn bō yú nèi fù zhe liǎng xíng xì zì, nǎi bái tǔ xiě chéng, zì huà duān kǎi. shì dào dà jīng, kàn shí què shì liǎng jù shī, dào shì: dé hǎo xiū shí biàn hǎo xiū, kāi huā jié zi zài mián zhōu.
卻說兩國夫人胡氏,受似道奉養,將四十年,直到咸淳十年三月某日,壽八十餘方死。衣衾棺槨,窮極華侈,齋醮追薦,自不必說。過了七七四十九日,扶柩到台州,與賈涉合葬。舉襄之日,朝廷以鹵簿送之。自皇太后以下,凡貴戚朝臣,一路擺設祭饌,爭高競勝。有累高至數丈者,裝祭之次,至顛死數人。百官俱戴孝,追送百里之外,天子為之罷朝。那時天降大雨,平地水深三尺。送喪者都冒雨踏水而行,水沒及腰膝,泥淖滿面,無一人敢退後者。葬畢,又飯僧三萬口,以資冥福。有一僧飯罷,將缽盂覆地而去。眾人揭不起來,報與似道。似道不信,親自來看,將手輕輕揭起,見缽盂內覆着兩行細字,乃白土寫成,字畫端楷。似道大驚,看時卻是兩句詩,道是:得好休時便好休,開花結子在綿州。
zhèng jīng yà jiān, zì jī hū rán miè méi bù jiàn. shì dào biàn zhào mén kè, wèn qí shī yì, dōu bù néng jiě. zhí dào hòu lái, sǐ yú mù mián ān, fāng yīng qí yǔ. dà fán dà fù guì de rén, qián shì lái lì bì qí, fēi bǐ děng xián zhī bèi. jīn rì shèng sēng lái diǎn huà shì dào, yào tā huí tóu miǎn huò, shuí zhī tā fù guì xūn xīn, mí ér bù wù. cóng lái yǒu quán yǒu shì de, duō bù dé shàn zhōng, dōu shì rú cǐ.
正驚訝間,字跡忽然滅沒不見。似道遍召門客,問其詩意,都不能解。直到後來,死於木綿庵,方應其語。大凡大富貴的人,前世來歷必奇,非比等閒之輩。今日聖僧來點化似道,要他回頭免禍,誰知他富貴薰心,迷而不悟。從來有權有勢的,多不得善終,都是如此。
xián huà xiū tí, zài shuō shì dào zàng mǔ shì bì, xiě biǎo xiè ēn, tiān zǐ xià zhào, qǐ fù shì dào rù cháo. shì dào jiǎ yì qǐ xǔ zhōng sàng, què yòu fěng yù shǐ men shàng shū, xū xiàng wèi yǐ dài jǐ. zhào shū lián lián xià lái, cuī cù qǐ chéng. qī yuè chū, shì dào yīng mìng, rù cháo miàn jūn, fù jū jiù zhí. qí yuè xià xún, dù zōng yàn jià, huáng tài zǐ xiǎn jí wèi, shì wèi gōng zōng. cǐ shí yuán zuǒ chéng xiàng shǐ tiān zé, yòu chéng xiàng bó yán, fēn bīng nán xià, xiāng dèng huái yáng, chù chù gào jí. jiǎ shì dào liào dìng gōng zōng nián shào dǎn qiè, gù yì jiāng yuán bīng xiāo xī, zhāng huáng qí shì, zòu wén tiān zǐ, zì qǐng tǒng jūn xíng biān. què yòu sī xià fēn fù yù shǐ men shàng shū liú jǐ, shuō dào: jīn rì suǒ shì, zhǐ shī chén yī rén. ruò tǒng jūn xíng biān, gù le xiāng hàn yí lù, gù bù dé huái yáng ruò gù le huái yáng yí lù, gù bù dé xiāng hàn. bù rú jū zhōng yǐ yùn tiān xià, yùn chóu wéi wò zhī zhōng, fāng néng jué shèng yú qiān lǐ zhī wài. tǎng shī chén chū wài, bì xià yǒu shì shāng liáng, yǔ hé rén yì zhī? gōng zōng zhǔn zòu dào: shī xiāng qǐ kě yī rì lí wú zuǒ yòu yé?
閒話休題,再說似道葬母事畢,寫表謝恩,天子下詔,起復似道入朝。似道假意乞許終喪,卻又諷御史們上疏,虛相位以待己。詔書連連下來,催促起程。七月初,似道應命,入朝面君,復居舊職。其月下旬,度宗晏駕,皇太子顯即位,是為恭宗。此時元左丞相史天澤,右丞相伯顏,分兵南下,襄、鄧、淮、揚,處處告急。賈似道料定恭宗年少膽怯,故意將元兵消息,張皇其事,奏聞天子,自請統軍行邊。卻又私下分付御史們上疏留己,說道:「今日所恃,只師臣一人。若統軍行邊,顧了襄漢一路,顧不得淮揚;若顧了淮揚一路,顧不得襄漢。不如居中以運天下,運籌帷幄之中,方能決勝於千里之外。倘師臣出外,陛下有事商量,與何人議之?」恭宗准奏道:「師相豈可一日離吾左右耶?」
bù gé jǐ yuè, fán chéng xiàn le, è zhōu pò le. lǚ wén huàn sǐ shǒu xiāng yáng wǔ nián, shēng yuán bù tōng, chéng zhōng liáng jǐn, lì bù néng zhī, zhǐ de yǐ chéng jiàng yuán. yuán shī chéng shèng nán xià, jiǎ shì dào zhē mán bù guò, zhǐ de zòu wén.
不隔幾月,樊城陷了,鄂州破了。呂文煥死守襄陽五年,聲援不通,城中糧盡,力不能支,只得以城降元。元師乘勝南下,賈似道遮瞞不過,只得奏聞。
gōng zōng wén bào, dà jīng, duì shì dào dào: yuán bīng rú cǐ bī jìn, fēi shī xiāng qīn xíng bù kě. shì dào zòu dào: chén shǐ chū biàn qǐng xíng biān, bì xià bù xǔ ruò zǎo tīng chén yán, qǐ róng hú rén dé zhì ruò cǐ? gōng zōng yú shì xià zhào, yǐ jiǎ shì dào dū du zhū lù jūn mǎ. shì dào jiàn lǚ shī kuí cān zàn dū du fǔ jūn shì. qí míng nián wèi gōng zōng huáng dì dé yòu yuán nián, shì dào shàng biǎo chū shī, jīng qí bì tiān, zhú lú qiān lǐ, shuǐ lù bìng jìn.
恭宗聞報,大驚,對似道道:「元兵如此逼近,非師相親行不可。」似道奏道:「臣始初便請行邊,陛下不許;若早聽臣言,豈容胡人得志若此?」恭宗於是下詔,以賈似道都督諸路軍馬。似道薦呂師夔參贊都督府軍事。其明年為恭宗皇帝德祐元年,似道上表出師,旌旗蔽天,舳艫千里,水陸並進。
lǐng zhe liǎng gè ér zi, bìng qī qiè zī zhòng, fán bǎi yú zhōu. mén kè jù dài jiā xiǎo ér xíng.
領着兩個兒子,並妻妾輜重,凡百餘舟。門客俱帶家小而行。
cān zàn lǚ shī kuí xiān dào jiāng zhōu yǐ chéng jiàng yuán, yuán bīng chéng shì pò le chí zhōu. shì dào wén cǐ xìn, bù gǎn jìn qián, suì cì yú lǔ gǎng. bù jūn zhāo tǎo shǐ sūn hǔ chén, shuǐ jūn zhāo tǎo shǐ xià guì, dōu shì jiǎ shì dào mén kè, píng xī jiān tán tiān shuō dì, shì dào yǐ zhī wèi zhòng, qí shí yuán méi yǒu zhāng hán liú yuè de běn shì, jīn rì yù le dà zhàn zhèn, rú hé jiǎo xìng dé qù?
參贊呂師夔先到江州以城降元,元兵乘勢破了池州。似道聞此信,不敢進前,遂次於魯港。步軍招討使孫虎臣,水軍招討使夏貴,都是賈似道門客,平昔間談天說地,似道倚之為重,其實原沒有張、韓、劉、岳的本事,今日遇了大戰陣,如何僥倖得去?
què shuō sūn hǔ chén tún bīng yú dīng jiā zhōu, yuán jiāng ā X lái gōng, sūn hǔ chén dǐ dí bù guò, xiān zì kuà mǎ táo mìng, bù jūn dōu sì sàn bēn kuì. ā X qiǎn rén rào sòng zhōu dà hū dào: sòng jiā bù jūn yǐ bài, nǐ shuǐ jūn bù jiàng, gèng dài hé shí? shuǐ jūn jiàn shuō, rén rén sàng dǎn, gè gè xīn jīng, bù xiǎng sī shā, zhǐ xiǎng táo mìng. yī shí luàn jiāng qǐ lái, zhú lú bǒ dàng, zhà fēn zhà hé, nì sǐ zhě bù kě shèng shù. shì dào jìn yā bú zhù, jí zhào xià guì yì shì. xià guì dào: zhū jūn yǐ kuì, zhàn shǒu jù nán. wèi shī xiāng jì, yí rù yáng zhōu, zhāo kuì bīng, yíng jià hǎi shàng. guì bù cái, dāng wèi shī xiāng sǐ shǒu huái xī yí lù. shuō bà zì qù.
卻說孫虎臣屯兵於丁家洲,元將阿--X來攻,孫虎臣抵敵不過,先自跨馬逃命,步軍都四散奔潰。阿--X遣人繞宋舟大呼道:「宋家步軍已敗,你水軍不降,更待何時?」水軍見說,人人喪膽,個個心驚,不想廝殺,只想逃命。一時亂將起來,舳艫簸蕩,乍分乍合,溺死者不可勝數。似道禁押不住,急召夏貴議事。夏貴道:「諸軍已潰,戰守俱難。為師相計,宜入揚州,招潰兵,迎駕海上。貴不才,當為師相死守淮西一路。」說罷自去。
shǎo qǐng, sūn hǔ chén xià chuán, fǔ yīng tòng kū dào: wú fēi bù yù xuè zhàn, nài shǒu xià wú yī rén yòng mìng zhě, nài hé? shì dào shàng wèi jí duì, shào chuán lái bào dào: xià zhāo tǎo zhōu yǐ jiě lǎn xiān xíng, bù zhī qù xiàng. shí jūn zhōng gēng gǔ zhèng dǎ sì gēng, shì dào máng rán wú cè, yòu jiàn shào chuán bào dào: yuán bīng sì wéi shā jiāng lái yě. jí dé shì dào miàn rú tǔ sè, huāng máng jī luó tuì shī, zhū jūn dà kuì. sūn hǔ chén fú zhe shì dào, chéng dān gě bēn yáng zhōu. táng lì wēng yīng lóng qiǎng dé dū du fǔ yìn xìn, bēn hái lín ān. dào cì rì, kuì bīng bì jiāng ér xià, shì dào shǐ sūn hǔ chén dēng àn, yáng qí zhāo zhī, wú rén kěn yīng zhě. zhǐ tīng dé mà shēng cáo zá, dōu dào: jiǎ shì dào jiān zéi, qī bì cháo tíng, yǎng chéng zéi shì, wù guó dù mín, hài de wǒ men jīn rì hǎo kǔ! yòu tīng dé shuō dào: jīn rì xiān shā le nà huǒ jiān zéi, yǔ wàn mín chū qì. shuō shēng wèi jué, chuán shàng luàn jiàn shè lái, sūn hǔ chén zhōng jiàn ér dào. shì dào kàn jiàn rén xīn yǐ biàn, jí cuī chuán duǒ bì, zǒu rù yáng zhōu chéng zhōng, tuō bìng bù chū.
少頃,孫虎臣下船,撫膺慟哭道:「吾非不欲血戰,奈手下無一人用命者,奈何?」似道尚未及對,哨船來報道:「夏招討舟已解纜先行,不知去向。」時軍中更鼓正打四更,似道茫然無策,又見哨船報道:「元兵四圍殺將來也。」急得似道面如土色,慌忙擊鑼退師,諸軍大潰。孫虎臣扶着似道,乘單舸奔揚州。堂吏翁應龍搶得都督府印信,奔還臨安。到次日,潰兵蔽江而下,似道使孫虎臣登岸,揚旗招之,無人肯應者。只聽得罵聲嘈雜,都道:「賈似道奸賊,欺蔽朝廷,養成賊勢,誤國蠹民,害得我們今日好苦!」又聽得說道:「今日先殺了那伙奸賊,與萬民出氣。」說聲未絕,船上亂箭射來,孫虎臣中箭而倒。似道看見人心已變,急催船躲避,走入揚州城中,託病不出。
huà fēn liǎng tóu. què shuō yòu chéng xiàng chén yí zhōng, píng xī chǎn shì shì dào, wú suǒ bù zhì, shì dào fú chí tā zuò dào xiàng wèi. yí zhōng jiàn wēng yīng lóng bēn hái, wèn dào: shī xiāng hé zài? yīng lóng huí yán bù zhī. yí zhōng zhī dào yǐ sǐ yú luàn jūn zhī zhōng, shǒu shàng shū lùn shì dào sàng shī wù guó zhī zuì, qǐ zú zhū yǐ xiè tiān xià. yú shì yù shǐ men yòu qū fèng yí zhōng, jiāo zhāng hé zòu. gōng zōng tiān zǐ fāng wù shì dào jiān xié wù guó, nǎi xià zhào bào qí zuì, lüè yún: dà chén jù sì hǎi zhī zhān, zuì mò dà yú wù guó dū du zhuān kǔn wài zhī jì, lǜ yóu zhòng yú sàng shī. jù guān jiǎ shì dào, xiǎo cái wú qǔ, dà dào wèi wén. lì xiāng liǎng cháo, céng wú yī shàn. biàn tián zhì yǐ shāng guó běn, lì shì jí yǐ zǔ rén cái, nì biān xìn ér bù wén, kuàng zhàn gōng ér bù jǔ.
話分兩頭。卻說右丞相陳宜中,平昔諂事似道,無所不至,似道扶持他做到相位。宜中見翁應龍奔還,問道:「師相何在?」應龍回言不知。宜中只道已死於亂軍之中,首上疏論似道喪師誤國之罪,乞族誅以謝天下。於是御史們又趨奉宜中,交章劾奏。恭宗天子方悟似道奸邪誤國,乃下詔暴其罪,略云:大臣具四海之瞻,罪莫大於誤國;都督專閫外之寄,律尤重於喪師。具官賈似道,小才無取,大道未聞。歷相兩朝,曾無一善。變田制以傷國本,立士籍以阻人才,匿邊信而不聞,曠戰功而不舉。
zhì yú kòu bī, fāng yì shī zhēng, wèi dāng yīng guān ér jí qū, hé wèi bào tóu ér shǔ cuàn? suì zhì sān jūn jiě tǐ, bǎi jiāng lí xīn, shè jì zhī shì zhuì liú, chén mín zhī yán qiè chǐ. gū shì báo fá, bǐ ěr fèng cí. wū hū! yīng dí chéng jīng, wú fù zhōu gōng zhī wàng fàng dōu jí gǔn, shàng kuān yú diǎn zhī zhū. kě bà píng zhāng jūn mǎ zhòng shì jí dū du zhū lù jūn mǎ.
至於寇逼,方議師征,謂當纓冠而疾趨,何為抱頭而鼠竄?遂致三軍解體,百將離心,社稷之勢綴旒,臣民之言切齒。姑示薄罰,俾爾奉祠。嗚呼!膺狄懲荊,無復周公之望;放兜殛鯀,尚寬《虞典》之誅。可罷平章軍馬重事及都督諸路軍馬。
liào yíng zhōng jǔ jiā yì zài yáng zhōu, wén shì dào chǐ zhí, tè zào fǔ zhōng wèn wèi. xiāng jiàn shí yī yán bù néng fā, dàn suǒ jiǔ yǔ shì dào xiāng duì tòng yǐn, bēi gē yǔ qì, zhí dào wǔ gǔ fāng bà. yíng zhōng huí zhì yù suǒ, suì bù fù qǐn, mìng ài jī jiān chá, chá dào, yòu qiǎn ài jī qǔ jiǔ qù, sī fú bīng nǎo yī wò. nà bīng nǎo shì zuì dú zhī wù, zhàng zhī wú bù sǐ zhě. yào lì wèi xíng, yíng zhōng zhǐ pà bù sǐ, jí cuī rè jiǔ dào lái, xiù zhōng qǔ chū bīng nǎo, lián jìn shù wò. ài jī fāng zhī chī de shì dú yào, xiàng qián duó jiù, yǐ bù jí le, nǎi bào yíng zhōng ér kū. yíng zhōng hán zhe shuāng lèi, shuō dào: xiū kū, xiū kū!
廖瑩中舉家亦在揚州,聞似道褫職,特造府中問慰。相見時一言不能發,但索酒與似道相對痛飲,悲歌雨泣,直到五鼓方罷。瑩中回至寓所,遂不復寢,命愛姬煎茶,茶到,又遣愛姬取酒去,私服冰腦一握。那冰腦是最毒之物,脹之無不死者。藥力未行,瑩中只怕不死,急催熱酒到來,袖中取出冰腦,連進數握。愛姬方知吃的是毒藥,向前奪救,已不及了,乃抱瑩中而哭。瑩中含着雙淚,說道:「休哭,休哭!
wǒ cóng chéng xiàng èr shí nián, ān xiǎng fù guì, jīn rì shì bài, de sǐ yú jiā zhōng, yě suàn zuò shàn zhōng le. shuō yóu wèi bì, jiǔ qiào liú xiě ér sǐ. kě lián liào yíng zhōng cōng míng cái xué, shī zì jiē jīng, zuò le quán mén quǎn mǎ, jīn rì sǐ yú fēi mìng. shī yún: bù zuò wú qiú yǐn, gān wèi zhú chòu yíng.
我從丞相二十年,安享富貴,今日事敗,得死於家中,也算做善終了。」說猶未畢,九竅流血而死。可憐廖瑩中聰明才學,詩字皆精,做了權門犬馬,今日死於非命。詩云:不作無求蚓,甘為逐臭蠅。
shì kàn fēng shù dào, shuí fù yǒu róng téng?
試看風樹倒,誰復有榮藤?
zài shuō jiǎ shì dào bà xiāng, cháo zhōng yì lùn fēn fēn, wèi qí zuì bù zhǐ cǐ. tái chén fù jiāo zhāng hé zòu, qǐng jiā fǔ yuè zhī zhū. tiān zǐ niàn tā shì sān cháo yuán lǎo, bù rěn jiā xíng, zhé wèi gāo zhōu tuán liàn fù shǐ, réng mìng yú xún zhōu ān zhì. qí tián chǎn yuán zhái, jǐn shù jí méi, yǐ chōng jūn xiǎng. zhé mìng xià rì, zhèng shì bā yuè chū bā rì, zhí shì dào shēng chén jiàn jiào, nǎi zì zhuàn qīng cí qí yòu, lüè yún: lǎo chén wú zuì, hé zhòng yì zhī bù róng? shàng dì hǎo shēng, nài sǐ qī zhī yǐ pò. shì dāng xuán hú zhī dàn, yù chén yì zé zhī cí. qiè niàn chén shì dào jì yù sān cháo, shǐ zhōng yī jié, wèi guó rèn yuàn, zāo shì duō jiān. shǔ chǒu lǔ zhī bù gōng, qū càn bīng ér wǎng yù. shì bù yòng mìng, gōng jìng wǔ chéng.
再說賈似道罷相,朝中議論紛紛,謂其罪不止此。台臣復交章劾奏,請加斧鉞之誅。天子念他是三朝元老,不忍加刑,謫為高州團練副使,仍命於循州安置。其田產園宅,盡數籍沒,以充軍餉。謫命下日,正是八月初八日,值似道生辰建醮,乃自撰青詞祈祐,略云:老臣無罪,何眾議之不容?上帝好生,奈死期之已迫。適當懸弧之旦,預陳易簀之詞。竊念臣似道際遇三朝,始終一節,為國任怨,遭世多艱。屬醜虜之不恭,驅孱兵而往御。士不用命,功竟五成。
zhòng kǒu jiē dǐ qí fēi, bǎi huì nán míng cǐ bàng. sì shí nián láo cuì, huǐ bù xiào liú hóu zhī bǎo shēn sān qiān lǐ liú lí, yóu kǒng zhì huò guāng yú chì zú.
眾口皆詆其非,百喙難明此謗。四十年勞悴,悔不效留侯之保身;三千里流離,猶恐置霍光於赤族。
yǎng cán fù zài, fǔ kuì qú láo. fú wàng huáng tiān hòu tǔ zhī jiàn lín, lǐ kǎo dù zōng zhī zhāo gé. sān gōng jì nù, shōu zhàng gǔ yú jiāng biān jiǔ miào chǎn líng, sǎo yāo fēn yú jìng wài.
仰慚覆載,俯愧劬勞。伏望皇天后土之鑑臨,理考度宗之昭格。三宮霽怒,收瘴骨於江邊;九廟闡靈,掃妖氛於境外。
gù sòng shí lì fǎ, fán dà chén ān zhì yuǎn zhōu, dìng yǒu gè jiān yā guān, míng wèi hù sòng, shí zé kān shǒu, rú yā sòng fàn rén xiāng sì. jīn rì shì dào ān zhì xún zhōu, cháo yì zhēn zhuó gè jiān yā guān, xū dé yǒu lì liàng de, yǒu shǒu duàn de, yòu yào píng rì yǒu yuàn xì de, fāng cái yòng dé. zhǐ yīn xún zhōu lù yuǎn, rén rén pà qù. dú yǒu yī wèi guān yuán, kǎi rán qǐng xíng. nà guān yuán shì shuí? xìng zhèng míng hǔ chén, guān wèi huì jī wèi, rèn mǎn dào jīng.
故宋時立法,凡大臣安置遠州,定有個監押官,名為護送,實則看守,如押送犯人相似。今日似道安置循州,朝議斟酌個監押官,須得有力量的,有手段的,又要平日有怨隙的,方才用得。只因循州路遠,人人怕去。獨有一位官員,慨然請行。那官員是誰?姓鄭名虎臣,官為會稽尉,任滿到京。
cǐ rén nǎi shì tài xué shēng zhèng lóng zhī zǐ, zhèng lóng bèi shì dào qíng pèi ér sǐ, hǔ chén xián hèn zài xīn, wú mén kě bào, suǒ yǐ jīn rì yuàn qù. cháo zhōng chá zhī qí qíng, suì yòng wèi jiān yā guān.
此人乃是太學生鄭隆之子,鄭隆被似道黥配而死,虎臣銜恨在心,無門可報,所以今日願去。朝中察知其情,遂用為監押官。
shì dào suī rán bù zhī hǔ chén shì zhèng lóng zhī zǐ, què jì dé yòu nián zhī mèng, hé nà fù chūn zi de shuō huà, jīn rì zhèng yù le xìng zhèng de rén, rú hé bù huāng! lín xíng shí, bèi xià shèng yán, kuǎn dài hǔ chén. hǔ chén wēi rán shàng zuò, shì dào chēng tā shì tiān shǐ, zì chēng wèi zuì rén, jiāng shàng děng bǎo wán, yuē zhí shù wàn jīn xiàn shàng, wèi jìn jiàn zhī lǐ hán zhe liǎng yǎn zhū lèi, qī qī huáng huáng de āi sù, shù qí yòu shí suǒ mèng, yuàn tiān shǐ dà fā pú sà zhī xīn, bǎo quán lóu yǐ zhī mìng, shēng shēng shì shì, bù gǎn wàng bào. shuō bà, qū xī guì xià. zhèng hǔ chén wēi wēi lěng xiào, dá yīng dào: tuán liàn qiě qǐ, zhè bǎo wán shì yāng shēn zhī wù, xià guān rú hé hǎo shòu? yǒu huà tú zhōng zài jiǎng. shì dào zài sān āi qiú, hǔ chén zhǐ shì wēi xiào, shì dào xīn zhōng yù jiā kǒng jù.
似道雖然不知虎臣是鄭隆之子,卻記得幼年之夢,和那富春子的說話,今日正遇了姓鄭的人,如何不慌!臨行時,備下盛筵,款待虎臣。虎臣巍然上坐,似道稱他是天使,自稱為罪人,將上等寶玩,約值數萬金獻上,為進見之禮;含着兩眼珠淚,淒悽惶惶的哀訴,述其幼時所夢,「願天使大發菩薩之心,保全螻蟻之命,生生世世,不敢忘報。」說罷,屈膝跪下。鄭虎臣微微冷笑,答應道:「團練且起,這寶玩是殃身之物,下官如何好受?有話途中再講。」似道再三哀求,虎臣只是微笑,似道心中愈加恐懼。
cì rì, hǔ chén cuī cù shì dào qǐ chéng. jīn yín cái bǎo, shàng shí yú chē, bì qiè tóng pú, yuē jìn bǎi rén. hǔ chén chū shí bìng bù zǔ dāng, xíng le shù rì, xián tā xíng lǐ tài zhòng, dān wù xíng qī, jiāng tā tóng pú bèi rì jiàn gǎn zhú qí jīn bǎo zhī lèi, yí lù yù zhe sì yuàn, bī tā bù shī, shì dào bù gǎn bù yī. yuē xíng bàn yuè, zhǐ shèng xià sān gè chē zi, lǎo nián tóng pú shù rén, yòu bèi hǔ chén zhōng rì dǎ mà, bù gǎn qīn jìn. shì dào suǒ zuò chē zi, chā gè zhú gān, chě bó wèi qí, shàng xiě zhe shí wǔ gè dà zì, dào shì fèng zhǐ jiān yā ān zhì xún zhōu wù guó jiān chén jiǎ shì dào. shì dào xiū kuì, měi rì yǐ xiù yǎn miàn ér xíng. yí lù shòu zhèng hǔ chén líng rǔ, bù kě jǐn yán.
次日,虎臣催促似道起程。金銀財寶,尚十餘車,婢妾童僕,約近百人。虎臣初時並不阻當,行了數日,嫌他行李太重,擔誤行期,將他童僕輩日漸趕逐;其金寶之類,一路遇着寺院,逼他布施,似道不敢不依。約行半月,止剩下三個車子,老年童僕數人,又被虎臣終日打罵,不敢親近。似道所坐車子,插個竹竿,扯帛為旗,上寫着十五個大字,道是「奉旨監押安置循州誤國奸臣賈似道」。似道羞愧,每日以袖掩面而行。一路受鄭虎臣凌辱,不可盡言。
yòu xíng le duō rì, dào quán zhōu luò yáng qiáo shàng, zhǐ jiàn duì miàn yī gè kè guān, cōng cōng ér zhì, jiàn le qí shàng tí zì, dà hū: píng zhāng jiǔ wéi le. yī bié èr shí yú nián, hé qī zài cǐ xiāng huì. shì dào zhī dào shì gè xiāng hòu de gù rén, fàng xià yī xiù kàn shí, què shì shuí lái? nà kè guān xìng yè, míng lǐ, zì tài bái, qián táng rén shì, yīn wèi shàng shū qiè jiàn shì dào, bèi tā qíng miàn liú yú zhāng zhōu. shì dào shì bài, fán bèi qí biǎn cuàn zhě, dōu shè huí yuán jí. yè lǐ dé shè hái xiāng, lù cóng quán zhōu jīng guò, zhèng yǔ shì dào xiāng yù, gù yì jiào tā. shì dào xiū cán mǎn miàn, xià chē shī lǐ, kǒu chēng dé zuì. yè lǐ wèn zhèng hǔ chén tǎo zhǐ bǐ lái, zuò cí yī shǒu xiàng zèng. cí yún: jūn lái lù, wú guī lù, lái lái qù qù hé céng zhù? gōng tián guān zi jìng hé rú, guó shì dāng shí shuí yǔ wù? léi zhōu hù, yá zhōu hù, rén shēng huì yǒu xiāng féng chù. kè zhōng pō hèn fá zhēng yáng, liáo zèng yī piān zhǎng duǎn jù.
又行了多日,到泉州洛陽橋上,只見對面一個客官,匆匆而至,見了旗上題字,大呼:「平章久違了。一別二十餘年,何期在此相會。」似道只道是個相厚的故人,放下衣袖看時,卻是誰來?那客官姓葉,名李,字太白,錢唐人氏,因為上書切諫似道,被他黥面流於漳州。似道事敗,凡被其貶竄者,都赦回原籍。葉李得赦還鄉,路從泉州經過,正與似道相遇,故意叫他。似道羞慚滿面,下車施禮,口稱得罪。葉李問鄭虎臣討紙筆來,作詞一首相贈。詞云:君來路,吾歸路,來來去去何曾住?公田關子竟何如,國事當時誰與誤?雷州戶,厓州戶,人生會有相逢處。客中頗恨乏蒸羊,聊贈一篇長短句。
dāng chū běi sòng rén zōng huáng dì shí jié, zǎi xiàng kòu zhǔn yǒu chán yuān tuì lǔ zhī gōng, què bèi jiān chén le wèi suǒ zèn, biǎn wèi léi zhōu sī hù. wèi jǐ, dīng wèi jiān móu bài lù, yì biǎn yú yá zhōu. lù cóng léi zhōu jīng guò, kòu zhǔn qiǎn rén sòng zhēng yáng yī zhī, liáo biǎo dì zhǔ zhī lǐ.
當初北宋仁宗皇帝時節,宰相寇準有澶淵退虜之功,卻被奸臣了謂所譖,貶為雷州司戶。未幾,丁謂奸謀敗露,亦貶於厓州。路從雷州經過,寇準遣人送蒸羊一隻,聊表地主之禮。
dīng wèi cán kuì, lián yè tōu xíng guò qù, bù gǎn tíng liú. jīn rì yè lǐ cí zhōng, zhèng yòng zhè gè gù shì, yǐ jiàn tiān dào fǎn fù, yuān jiā bù kě zuò jǐn yě.
丁謂慚愧,連夜偷行過去,不敢停留。今日葉李詞中,正用這個故事,以見天道反覆,冤家不可做盡也。
shì dào dé cí, cán kuì wú dì, shǒu pěng jīn zhū yī bāo, zèng yǔ yè lǐ, liáo zhù lù zī, yè lǐ bù shòu ér qù. zhèng hǔ chén hè dào: zhè bù yì zhī cái, quǎn shǐ bù gù, shuí rén yào nǐ de! jiù shì dào shǒu zhōng duó lái, pāo sàn yú dì, hē jiào chē zhàng kuài zǒu, kǒu nèi mà shēng bù jué. shì dào liú lèi bù zhǐ. zhèng hǔ chén de zhǔ yì, zhǐ jiào jiǎ shì dào shòu rǔ bù guò, zì xún sǐ lù, qí rú shì dào tān liàn yú shēng. bǐ jí dào de zhāng zhōu, tóng pú táo zǒu jù jǐn, dān dān shì dào fù zǐ sān rén. zhēn gè shì shēn wú xiān yī, kǒu wú gān wèi, jiàn rú nú lì. qióng bǐ qǐ ér, kǔ chǔ bù kě jǐn shuō.
似道得詞,慚愧無地,手捧金珠一包,贈與葉李,聊助路資,葉李不受而去。鄭虎臣喝道:「這不義之財,犬豕不顧,誰人要你的!」就似道手中奪來,拋散於地,喝教車仗快走,口內罵聲不絕。似道流淚不止。鄭虎臣的主意,只教賈似道受辱不過,自尋死路,其如似道貪戀餘生。比及到得漳州,童僕逃走俱盡,單單似道父子三人。真箇是身無鮮衣,口無甘味,賤如奴隸。窮比乞兒,苦楚不可盡說。
zhāng zhōu tài shǒu zhào fēn rú, zhèng shì jiǎ shì dào jiù shí mén kè, wén dé shì dào dào lái, chū chéng yíng jiē, kàn jiàn guāng jǐng qī liáng, hǎo shēng shāng gǎn. yòu jiàn zhèng hǔ chén yán sè bù shàn, bù gǎn shí fēn yīn qín. shì rì, zhào fēn rú shè yàn guǎn yì, guǎn dài zhèng hǔ chén, yì yù qǐng shì dào tóng zuò. hǔ chén bù xǔ, shì dào yě qiān ràng dào: tiān shǐ zài cǐ, zuì rén ān gǎn yǔ xí? dào jiào zhào fēn rú guò yì bù qù, zhǐ de lìng shè yī xí yú bié shì, shǐ tōng pàn péi shì shì dào, zì jǐ péi hǔ chén. yǐn jiǔ zhōng jiān, fēn rú chá hǔ chén kǒu qì, xián hèn pō shēn, nǎi jiǎ yì wèn dào: tiān shǐ jīn rì yā tuán liàn zhì cǐ, xiǎng wú shēng lǐ, hé bù jiào tā sù sǐ, miǎn shòu hāo nǎo, què bù gān jìng? hǔ chén xiào dào: biàn shì zhè è wù shì, piān shòu dé xǔ duō kǔ nǎo, yào tā hǎo sǐ què bù kěn sǐ. zhào fēn rú bù gǎn zài yán. cì rì wǔ gǔ, bù děng tài shǒu lái sòng, biàn cuī zǎn qǐ chéng.
漳州太守趙分如,正是賈似道舊時門客,聞得似道到來,出城迎接,看見光景淒涼,好生傷感。又見鄭虎臣顏色不善,不敢十分殷勤。是日,趙分如設宴館驛,管待鄭虎臣,意欲請似道同坐。虎臣不許,似道也謙讓道:「天使在此,罪人安敢與席?」到教趙分如過意不去,只得另設一席於別室,使通判陪侍似道,自己陪虎臣。飲酒中間,分如察虎臣口氣,銜恨頗深,乃假意問道:「天使今日押團練至此,想無生理,何不教他速死,免受蒿惱,卻不乾淨?」虎臣笑道:「便是這惡物事,偏受得許多苦惱,要他好死卻不肯死。」趙分如不敢再言。次日五鼓,不等太守來送,便催趲起程。
lí chéng wǔ lǐ, tiān shàng wèi dà míng. dào gè ān yuàn, hǔ chén jiào xiē jiǎo, qiě jìn ān shū xǐ zǎo shàn. shì dào kàn zhè ān zhōng biǎn é xiě zhe mù mián ān sān zì, dà jīng dào: èr nián qián, shén sēng bō yú zhōng zèng shī, yǒu kāi huā jié zi zài mián zhōu jù, mò fēi yīng zài jīn rì? wǒ sǐ bì yǐ! jìn ān, jí hū èr zi fēn fù shuō huà, yǐ bèi hǔ chén jū qiú yú bié shì. shì dào zì fēn bì sǐ, shēn biān cáng yǒu bīng nǎo yī bāo, yīn xǐ liǎn, jiù jū shuǐ tūn zhī. jué fù zhōng tòng jí, tǎo gè hǔ zǐ zuò xià, kàn kàn mìng jué. hǔ chén liào tā fú dú, nǎi mà dào: jiān zéi, jiān zéi! bǎi wàn shēng líng sǐ yú rǔ shǒu, rǔ yán ái xǔ duō lù chéng, què yào zì sǐ, dào jīn rì lǎo yé piān bù róng nǐ! jiāng dà chuí lián tóu lián nǎo dǎ xià èr sān shí, dǎ dé xī làn, wū hū sǐ le. què jiào rén bào tā liǎng gè ér zi shuō dào: nǐ fù qīn zhōng è, kuài lái kàn shì. ér zi jiàn lǎo zi shēn sǐ, fàng shēng dà kū. hǔ chén fèn nù, yī chuí yī gè, dōu dǎ sǐ le. què jiào shǒu xià rén tuō qù yī biān, zhǐ shuō táo zǒu qù le. hǔ chén tóu chuí yú dì, tàn dào: wú jīn rì shàng bào fù chóu, xià wèi wàn mín chú hài, suī sǐ bù hèn yǐ. jiù yòng suí shēn yī fú, jiāng cǎo jiàn juǎn zhī, mái yú mù mián ān zhī cè. mái dé dìng dāng, fāng jiāng bìng zhuàng guān bái tài shǒu zhào fēn rú.
離城五里,天尚未大明。到個庵院,虎臣教歇腳,且進庵梳洗早膳。似道看這庵中扁額寫着「木綿庵」三字,大驚道:「二年前,神僧缽盂中贈詩,有『開花結子在綿州』句,莫非應在今日?我死必矣!」進庵,急呼二子分付說話,已被虎臣拘囚於別室。似道自分必死,身邊藏有冰腦一包,因洗臉,就掬水吞之。覺腹中痛極,討個虎子坐下,看看命絕。虎臣料他服毒,乃罵道:「奸賊,奸賊!百萬生靈死於汝手,汝延捱許多路程,卻要自死,到今日老爺偏不容你!」將大槌連頭連腦打下二三十,打得希爛,嗚呼死了。卻教人報他兩個兒子說道:「你父親中惡,快來看視。」兒子見老子身死,放聲大哭。虎臣奮怒,一槌一個,都打死了。卻教手下人拖去一邊,只說逃走去了。虎臣投槌於地,嘆道:「吾今日上報父仇,下為萬民除害,雖死不恨矣。」就用隨身衣服,將草荐卷之,埋於木綿庵之側。埋得定當,方將病狀關白太守趙分如。
zhào fēn rú míng zhī shì hǔ chén shǒu jiǎo, jiàn tā xiōng hěn, nà gǎn pán wèn? zhǐ de yī tā kāi bìng zhuàng, shēn bào gè sī qù qì. zhí dài hǔ chén dòng shēn qù hòu, fāng cái bèi xià guān mù, jué qǐ shì dào shī hái, chóng xīn bìn liàn, mái zàng chéng fén, wèi wén jì zhī. cí yuē: wū hū! lǚ zhāi sǐ shǔ, sǐ yú zōng shēn xiān shēng sǐ mǐn, sǐ yú hǔ chén. āi zāi, shàng xiǎng!
趙分如明知是虎臣手腳,見他兇狠,那敢盤問?只得依他開病狀,申報各司去迄。直待虎臣動身去後,方才備下棺木,掘起似道屍骸,重新殯殮,埋葬成墳,為文祭之。辭曰:嗚呼!履齋死蜀,死於宗申;先生死閩,死於虎臣。哀哉,尚饗!
nà lǚ zhāi shì shuí, xìng wú míng qián, shì lǐ zōng cháo de chéng xiàng. yīn jiǎ shì dào móu dài qí wèi, zào xià yáo yán, wū zhī yǐ zuì, hài tā xún zhōu ān zhì, què jiào xún zhōu zhī zhōu liú zōng shēn bī tā fú dú ér sǐ. jīn rì shì dào xià biǎn xún zhōu, wèi jí dào bǐ, xiān sǐ yú mù mián ān, bǐ wú qián zhī huò gèng cǎn. zhè sì jù jì wén, yǐn yǐn shuō tiān lǐ bào yīng. zhào fēn rú suī rán chū yú shì dào mén xià, yě jiàn tā liáng xīn bù mǐn chù.
那履齋是誰,姓吳名潛,是理宗朝的丞相。因賈似道謀代其位,造下謠言,誣之以罪,害他循州安置,卻教循州知州劉宗申逼他服毒而死。今日似道下貶循州,未及到彼,先死於木綿庵,比吳潛之禍更慘。這四句祭文,隱隱說天理報應。趙分如雖然出於似道門下,也見他良心不泯處。
xián huà xiū tí, zài shuō shì dào jì biǎn zhī hòu, jiā sī tián chǎn, suī shuō rù guān, nà gé lǐng dà zhái, shuí rén guǎn yè? gāo tái qǔ chí, rì jiù huāng luò, qiáng tuí bì dào, yóu rén lái guān zhě, wú bù gǎn tàn, duō yǒu rén tí shī yú mén bì. jīn lù dé èr shǒu, shī yún: shēn yuàn wú rén cǎo yǐ huāng, qī píng jīn zì shàng huī huáng.
閒話休題,再說似道既貶之後,家私田產,雖說入官,那葛嶺大宅,誰人管業?高台曲池,日就荒落,牆頹壁倒,遊人來觀者,無不感嘆,多有人題詩於門壁。今錄得二首,詩云:深院無人草已荒,漆屏金字尚輝煌。
dǐ zhī shì qù shēn yí qù? qǐ liào rén wáng guó yì wáng?
底知事去身宜去?豈料人亡國亦亡?
lǐ kǎo fā shēn duān yǒu zì, zhèng rén yīng mèng guǒ hé xiáng?
理考發身端有自,鄭人應夢果何祥?
wò lóng bù kěn liú qú zhù, kōng shǐ qíng guāng mǎn huà qiáng.
臥龍不肯留渠住,空使晴光滿畫牆。
yòu shī yún:
又詩云:
shì dào qióng shí jì yì qióng, cǐ xíng nán yǐ è zhōu gōng.
事到窮時計亦窮,此行難倚鄂州功。
mù mián ān lǐ qiān nián hèn, qiū hè tíng zhōng yī mèng kōng.
木綿庵里千年恨,秋壑亭中一夢空。
shí qì tái chóu yuán bù yuè, sōng tíng yè luò niǎo hū fēng.
石砌苔稠猿步月,松亭葉落鳥呼風。
kè lái bù yòng duō chóu chàng, shì xiàng wú shān wàng gù gōng.
客來不用多惆悵,試向吳山望故宮。