strong yáng jiǎo āi shě mìng quán jiāo strong
羊角哀捨命全交
bèi shǒu wèi yún fù shǒu yǔ, fēn fēn qīng wān hé xū shù? jūn kān guǎn bào pín shí jiāo, cǐ dào jīn rén qì rú tǔ.
背手為雲覆手雨,紛紛輕灣何須數?君看管鮑貧時交,此道今人棄如土。
xī shí, qí guó yǒu guǎn zhòng, zì yí wú bào shū, zì xuān zi, zài gè zì yòu shí yǐ pín jiàn jié jiāo. hòu lái bào shū xiān zài qí huán gōng mén xià xìn yòng xiǎn dá, jǔ jiàn guǎn zhòng wèi shǒu xiàng, wèi zài jǐ shàng. liǎng rén tóng xīn fǔ zhèng, shǐ zhōng rú yī. guǎn zhòng céng yǒu jǐ jù yán yǔ dào: wú cháng yī zhàn yī běi, bào shū bù yǐ wǒ wèi qiè, zhī wǒ yǒu lǎo mǔ yě. wú cháng yī shì yī jiàn zhú, bào shū bù yǐ wǒ wèi bù xiào, zhī wǒ bù yù shí yě. wú cháng yǔ bào shū tán lùn, bào shū bù yǐ wǒ wèi yú, zhī yǒu lì bù lì yě. wú cháng yǔ bào shū wèi jiǎ, fēn lì duō, bào shū bù yǐ wèi tān, zhī wǒ pín yě. shēng wǒ zhě fù mǔ, zhī wǒ zhě bào shū! suǒ yǐ gǔ jīn shuō zhī xīn jié jiāo, bì yuē: guǎn bào. jīn rì shuō liǎng gè péng yǒu, ǒu rán xiāng jiàn, jié wèi xiōng dì, gè shě qí mìng, liú míng wàn gǔ.
昔時,齊國有管仲,字夷吾;鮑叔,字宣子,再個自幼時以貧賤結交。後來鮑叔先在齊桓公門下信用顯達,舉薦管仲為首相,位在己上。兩人同心輔政,始終如一。管仲曾有幾句言語道:「吾嘗一戰一北,鮑叔不以我為怯,知我有老母也。吾嘗一仕一見逐,鮑叔不以我為不肖,知我不遇時也。吾嘗與鮑叔談論,鮑叔不以我為愚,知有利不利也。吾嘗與鮑叔為賈,分利多,鮑叔不以為貪,知我貧也。生我者父母,知我者鮑叔!」所以古今說知心結交,必曰:「管鮑」。今日說兩個朋友,偶然相見,結為兄弟,各舍其命,留名萬古。
chūn qiū shí, chǔ yuán wáng chóng nuò zhòng dào, zhāo xián nà shì. tiān xià zhī rén wén qí fēng ér guī zhě, bù kě shèng jì. xī qiāng jī shí shān, yǒu yī xián shì, xìng zuǒ, shuāng míng bó táo, lēi wáng fù mǔ, miǎn lì gōng shū, yǎng chéng jì shì zhī cái, xué jiù ān mín zhī yè. nián jìn sì xún, yīn zhōng guó zhū hóu hù xiāng tūn bìng, xíng rén zhèng zhě shǎo, shì qiáng bà zhě duō, wèi cháng chū shì. hòu wén dé chǔ yuán wáng mù rén hǎo yì, biàn qiú xián tǔ, nǎi xié shū yī náng, cí bié xiāng zhōng lín yǒu, jìng bēn chǔ guó ér lái. yí lì lái dào yōng dì, shí zhí lóng dōng, fēng yǔ jiāo zuò. yǒu yī piān xī jiāng yuè cí, dān dào dōng tiān yù jǐng:
春秋時,楚元王崇懦重道,招賢納士。天下之人聞其風而歸者,不可勝計。西羌積石山,有一賢士,姓左,雙名伯桃,勒亡父母,勉力攻書,養成濟世之才,學就安民之業。年近四旬,因中國諸侯互相吞併,行仁政者少,恃強霸者多,未嘗出仕。後聞得楚元王慕仁好義,遍求賢土,乃攜書一囊,辭別鄉中鄰友,徑奔楚國而來。迤儷來到雍地,時值隆冬,風雨交作。有一篇《西江月》詞,單道冬天雨景:
xí xí bēi fēng gē miàn, méng méng xì yǔ qīn yī. cuī bīng niàng xuě chěng hán wēi, bù bǐ tā shí hé qì. shān sè bù míng cháng àn, rì guāng ǒu lù hái wēi. tiān yá yóu zi jǐn sī guī, lù shàng xíng rén yīng huǐ.
習習悲風割面,濛濛細雨侵衣。催冰釀雪逞寒威,不比他時和氣。山色不明常暗,日光偶露還微。天涯遊子盡思歸,路上行人應悔。
zuǒ bó táo mào yǔ dàng fēng, xíng le yī rì, yī shang dōu zhān shī le. kàn kàn tiān sè hūn huáng, zǒu xiàng cūn jiān, yù mì yī xiāo sù chù. yuǎn yuǎn wàng jiàn zhú lín zhī zhōng, pò chuāng tòu chū dēng guāng, jìng bēn nà gè qù chù. jiàn ǎi ǎi lí bā, wéi zhe yī jiān cǎo wū, nǎi tuī kāi lí zhàng, qīng kòu chái mén. zhōng yǒu yī rén, qǐ hù ér chū. zuǒ bó táo lì zài yán xià, huāng máng shī lǐ yuē: xiǎo shēng xī qiāng rén shì, xìng zuǒ, shuāng míng bó táo. yù wǎng chǔ guó, bù qī zhōng tú yù yǔ. wú mì lǚ dǐ zhī chù. qiú jiè yī xiāo, lái zǎo biàn xíng, wèi zhī zūn yì kěn róng fǒu? nà rén wén yán, huāng máng dá lǐ, yāo rù wū nèi. bó táo shì zhī, zhǐ yǒu yī tā, tā shàng duī jī shū juǎn, bié wú tā wù. bó táo yǐ zhī yì shì nuò rén, biàn yù xià bài. nà rén yún: qiě wèi kě jiǎng lǐ, róng qǔ huǒ hōng gān yī fú, què dāng huì huà. dāng yè shāo zhú wèi huǒ, bó táo hōng yī. nà rén chuī bàn jiǔ shí, yǐ gōng bó táo, yì shén qín hòu. bó táo nǎi wèn xìng míng. qí rén yuē: xiǎo shēng xìng yáng, shuāng míng jué āi, yòu wáng fù mǔ, dú jū yú cǐ. hū shēng kù ài dú shū, nóng yè jǐn fèi. jīn xìng yù xián tǔ yuǎn lái, dàn hèn jiā hán, fá wù wèi kuǎn, fú qǐ shù zuì. bó táo yuē: yīn yǔ zhī zhōng, dé méng zhē bì, shì jiān yī yǐn yī shí, gǎn pèi hé wàng! dāng yè, èr rén dǐ zú ér mián, gòng huà xiōng zhōng xué wèn, zhōng xī bù mèi.
左伯桃冒雨盪風,行了一日,衣裳都沾濕了。看看天色昏黃,走向村間,欲覓一宵宿處。遠遠望見竹林之中,破窗透出燈光,徑奔那個去處。見矮矮籬笆,圍着一間草屋,乃推開籬障,輕叩柴門。中有一人,啟戶而出。左伯桃立在檐下,慌忙施禮曰:「小生西羌人氏,姓左,雙名伯桃。欲往楚國,不期中途遇雨。無覓旅邸之處。求借一宵,來早便行,未知尊意肯容否?」那人聞言,慌忙答禮,邀入屋內。伯桃視之,止有一塌,塌上堆積書卷,別無他物。伯桃已知亦是懦人,便欲下拜。那人云:「且未可講禮,容取火烘乾衣服,卻當會話。」當夜燒竹為火,伯桃烘衣。那人炊辦酒食,以供伯桃,意甚勤厚。伯桃乃問姓名。其人曰:「小生姓羊,雙名角哀,幼亡父母,獨居於此。乎生酷愛讀書,農業盡廢。今幸遇賢土遠來,但恨家寒,乏物為款,伏乞恕罪。」伯桃曰:「陰雨之中,得蒙遮蔽,事兼一飲一食,感佩何忘!」當夜,二人抵足而眠,共話胸中學問,終夕不寐。
bǐ jí tiān xiǎo, lín yǔ bù zhǐ. jiǎo āi liú bó táo zài jiā, jǐn qí suǒ yǒu xiāng chí, jié wèi kūn zhòng. bó táo nián zhǎng jiǎo āi wǔ suì, jiǎo āi bài bó táo wèi xiōng. yī wèi yī rì, yǔ zhǐ dào gàn. bó táo yuē: xián dì yǒu wáng wèi zhī cái, bào jīng lún zhī zhì, bù tú zhú bó, gān lǎo lín quán, shēn wèi kě xī. jiǎo āi yuē: fēi bù yù shì, qīn wèi dé qí biàn ěr. bó táo yuē: jīn chǔ wáng xū xīn qiú shì, xián dì jì yǒu cǐ xīn, hé bù tóng wǎng? jiǎo āi yuē: yuàn cóng xiōng zhǎng zhī mìng. suì shōu shí xiē xiǎo lù fèi liáng mǐ, qì qí máo wū, èr rén tóng wàng nán fāng ér jìn
比及天曉,淋雨不止。角哀留伯桃在家,儘其所有相持,結為昆仲。伯桃年長角哀五歲,角哀拜伯桃為兄。一位一日,雨止道干。伯桃曰:「賢弟有王位之才,抱經綸之志,不圖竹帛,甘老林泉,深為可惜。」角哀曰:「非不欲仕,親未得其便耳。」伯桃曰:「今楚王虛心求士,賢弟既有此心,何不同往?」角哀曰:「願從兄長之命。」遂收拾些小路費糧米,棄其茅屋,二人同望南方而進
xíng bù liǎng yuē, yòu zhí yīn yǔ, jī shēn lǚ diàn zhōng, pán lài qìng jǐn, zhǐ yǒu xíng liáng yī bāo, èr rén lún huàn fù zhī, mào yǔ ér zǒu. qí yǔ mò zhǐ, fēng yòu dà zuò, biàn wèi yì tiān dà xuě, zěn jiàn dé? nǐ kàn:
行不兩曰,又值陰雨,羈身旅店中,盤賚罄盡,止有行糧一包,二人輪換負之,冒雨而走。其雨末止,風又大作,變為一天大雪,怎見得?你看:
fēng tiān xuě lěng, xuě chèn fēng wēi. fēn fēn liǔ xù kuáng piāo, piàn piàn é máo luàn zàng. tuán kōng jiǎo zhèn, bù fēn nán běi xī dōng zhē dì màn tiān, biàn jǐn qīng huáng chì hēi. tàn méi shī jiào duō qīng qù, lù shàng xíng rén yù duàn hún.
風添雪冷,雪趁風威。紛紛柳絮狂飄,片片鵝毛亂葬。團空攪陣,不分南北西東;遮地漫天,變盡青黃赤黑。探梅詩窖多清趣,路上行人慾斷魂。
èr rén xíng guò qí yáng, dào jīng liáng shān lù, wèn jí qiáo fū, zhǐ shuō: cóng cǐ qù bǎi yú lǐ, bìng wú rén yān, jǐn shì huāng shān kuàng yě, láng hǔ chéng qún, zhǐ hǎo xiū qù. bó táo yǔ jiǎo āi yuē: xián dì xīn xià rú hé? jiǎo āi yuē: zì gǔ dào shēng yù mìng. jì rán dào cǐ, zhǐ gù qián jìn, xiū shēng tuì huǐ. yòu xíng le yī rì, yè sù gǔ mù zhōng, yī fú dān báo, hán fēng tòu gǔ.
二人行過歧陽,道經粱山路,問及樵夫,旨說:「從此去百餘里,並無人煙,儘是荒山曠野,狼虎成群,只好休去。」伯桃與角哀曰:「賢弟心下如何?」角哀曰:「自古道生育命。既然到此,只顧前進,休生退悔。」又行了一日,夜宿古墓中,衣服單薄,寒風透骨。
cì rì, xuě yuè xià de jǐn, shān zhōng fǎng fú yíng chǐ. bó táo shòu dòng bù guò, yuē: wǒ sī cǐ qù bǎi yú lǐ, jué wú rén jiā xíng liáng bù fū, yī dān shí quē. ruò yī rén dú wǎng, kě dào chǔ guó èr rén jù qù, zòng rán bù dòng sǐ, yì bì è sǐ yú tú zhōng, yǔ cǎo mù tóng xiǔ, hé yì zhī yǒu? wǒ jiāng shēn shàng yī fú tuō yǔ xián dì chuān le, xián dì kě dú zhuì cǐ liáng, yú tú qiáng zhēng ér qù. wǒ wěi de xíng bù dòng le, níng kě sǐ yú cǐ dì. chí xián dì jiàn le chǔ wáng, bì dāng zhòng yòng, nà shí què lái zàng wǒ wèi chí. jiǎo āi yuē: yān yǒu cǐ lǐ? wǒ èr rén suī fēi yī fù mǔ suǒ shēng, yì qì guò yú gǔ ròu. wǒ ān rěn dú qù ér qiú jìn shēn yé? suì bù xǔ, fú bó táo ér xíng. xíng bù shí lǐ, bó táo yuē: fēng xuě yuè jǐn, rú hé qù de? qiě yú dào páng xún gè xiē chù. jiàn yī zhū kū sāng, pō kě bì xuě, nà sāng xià zhǐ róng dé yī rén, jiǎo āi suì fú bó táo rù qù zuò xià. bó táo mìng jiǎo āi qiāo shí qǔ huǒ, rè xiē kū jì, yǐ yù hán qì. bǐ jí jiǎo āi qǔ le chái huō dào lái, zhǐ jiàn bó táo tuō dé chì tiáo tiáo dì, hún shēn yī fú, dōu zuò yī duī fàng zhe. jiǎo āi dà jīng, yuē: wú xiōng hé wèi rú cǐ? bó táo yuē: wú xún sī wú jì, xián dì wù zì wù le, sù chuān cǐ yī fú, fù liáng qián qù, wǒ zhī zài cǐ shǒu sǐ. jiǎo āi bào chí dà kū yuē: wú èr rén sǐ shēng tóng chù, ān kě fēn lí? bó táo yuē: ruò zhǐ è sǐ, bái gǔ shuí lǐ? jiǎo āi yuē: ruò rú cǐ, dì qíng yuàn jiě yī yǔ xiōng chuān le, xiōng kě fèi liáng qù, dì níng sǐ yú cǐ bó táo yuē: wǒ hū shēng duō bìng, xián dì shǎo zhuàng, bǐ wǒ shén qiáng gèng jiān xiōng zhōng zhī xué, wǒ suǒ bù jí. ruò jiàn chǔ jūn, bì dēng xiǎn huàn. wǒ sǐ hé zú dào zāi! dì wù jiǔ zhì, kě xuān sù wǎng. jiǎo āi yuē: lìng xiōng è sǐ sāng zhōng, dì dú qǔ gōng míng, cǐ dà bù yì zhī rén yě, wǒ bù wèi zhī. bó táo yuē: wǒ zì lí jī shí shān, zhì dì jiā zhōng, yī jiàn rú gù. zhī dì xiōng cì bù jiàn, yǐ cǐ quàn dì qiú jìn. bù xìng fēng yǔ suǒ zǔ, cǐ wú tiān mìng dāng jǐn. ruò shǐ dì yì wáng yú cǐ, nǎi wú zhī zuì yě. yán qì, yù tiào qián xī mì sǐ. jiǎo āi bào zhù tòng kū, jiāng yī yōng hù, zài fú zhì sāng zhōng. bó táo bǎ yī fú tuī kāi. jiǎo āi zài yù shàng qián quàn jiě shí, dàn jiàn bó táo shén sè jǐ biàn, sì zhī juē lěng, yī bù néng yán, yǐ shǒu huī lìng qù. jiǎo āi xún sī: wǒ ruò jiǔ liàn, yì dòng sǐ yǐ, sǐ hòu zhǔn zàng wú xiōng? nǎi yú xuě zhōng zài bài bó táo ér kū yuē: bù xiào dì cǐ qù, wàng xiōng yīn lì xiāng zhù. dàn dé wēi míng, bì dāng hòu zàng. bó táo diǎn tóu bàn dá, jiǎo āi qǔ le yī liáng, dài qì ér qù. bó táo sǐ yú sāng zhōng. hòu rén yǒu shī zàn yún:
次日,雪越下得緊,山中仿佛盈尺。伯桃受凍不過,曰:「我思此去百餘里,絕無人家;行糧不敷,衣單食缺。若一人獨往,可到楚國;二人懼去,縱然不凍死,亦必餓死於途中,與草木同朽,何益之有?我將身上衣服脫與賢弟穿了,賢弟可獨贅此糧,於途強掙而去。我委的行不動了,寧可死於此地。持賢弟見了楚王,必當重用,那時卻來葬我未遲。」角哀曰:「焉有此理?我二人雖非一父母所生,義氣過於骨肉。」我安忍獨去而求進身耶?」遂不許,扶伯桃而行。行不十里,伯桃曰:「風雪越緊,如何去得?且於道旁尋個歇處。「見一株枯桑,頗可避雪,那桑下止容得一人,角哀遂扶伯桃入去坐下。伯桃命角哀敲石取火,熱些枯技,以禦寒氣。比及角哀取了柴火到來,只見伯桃脫得赤條條地,渾身衣服,都做一堆放着。角哀大驚,曰:「吾兄何為如此?」伯桃曰:「吾尋思無計,賢弟勿自誤了,速穿此衣服,負糧前去,我只在此守死。」角哀抱持大哭曰:「吾二人死生同處,安可分離?」伯桃曰:「若旨餓死,白骨誰理?」角哀曰:「若如此,弟情願解衣與兄穿了,兄可費糧去,弟寧死於此」『伯桃曰:「我乎生多病,賢弟少壯,比我甚強;更兼胸中之學,我所不及。若見楚君,必登顯宦。我死何足道哉!弟勿久滯,可宣速往。」角哀曰:「令兄餓死桑中,弟獨取功名,此大不義之人也,我不為之。」伯桃曰:「我自離積石山,至弟家中,一見如故。知弟胸次不見,以此勸弟求進。不幸風雨所阻,此吾天命當盡。若使弟亦亡於此,乃吾之罪也。」言訖,欲跳前溪覓死。角哀抱住痛哭,將衣擁護,再扶至桑中。伯桃把衣服推開。角哀再欲上前勸解時,但見伯桃神色己變,四肢撅冷,一不能言,以手揮令去。角哀尋思:「我若久戀,亦凍死矣,死後准葬吾兄?」乃於雪中再拜伯桃而哭曰:「不肖弟此去,望兄陰力相助。但得微名,必當厚葬。」伯桃點頭半答,角哀取了衣糧,帶泣而去。伯桃死於桑中。後人有詩讚云:
hán lái xuě yī chǐ, rén qù tú qiān lǐ.
寒來雪一尺,人去途千里。
zhǎng tú kǔ xuě hán, hé kuàng náng wú mǐ?
長途苦雪寒,何況囊無米?
bìng liáng yī rén shēng, tóng háng liǎng rén sǐ
並糧一人生,同行兩人死;
liǎng sǐ chéng hé yì? yī shēng shàng yǒu shì.
兩死誠何益?一生尚有恃。
xián zāi zuǒ bó táo! yǔn mìng chéng rén měi.
賢哉左伯桃!隕命成人美。
jiǎo āi ái zhe hán lěng, bàn jī bàn bǎo, lái dào chǔ guó, yú lǚ yún zhōng xiē dìng. cì rì rù chéng, wèn rén yuē: chǔ jūn zhāo xián, hé yóu ér jìn? rén yuē: gōng mén wài shè yī bīn guǎn, lìng shàng dài fū péi zhòng jiē nà tiān xià zhī shì. jiǎo āi jìng tóu bīn guǎn qián lái, zhèng zhí shàng dài fū xià chē. jiǎo āi nǎi xiàng qián ér yī, péi zhòng jiàn jiǎo āi yī suī lán lǚ, qì yǔ bù jiàn, huāng máng dá lǐ, wèn yuē: xián shì hé lái? jiǎo āi yuē: xiǎo shēng xìng yáng, shuāng míng jué āi, yōng zhōu rén yě. wén shàng guó zhāo xián, tè lái guī tóu. péi zhòng yāo rén bīn guǎn, jù jiǔ shí yǐ jìn, sù yú guǎn zhōng. cì rì, péi zhòng dào guǎn zhōng tàn wàng, jiāng xiōng zhōng yí yì pán wèn jiǎo āi, shì tā xué wèn rú hé. jiǎo āi bǎi wèn bǎi dá, tán lùn rú liú. péi zhòng dà xǐ, rù zòu yuán wáng, wáng jí shí zhào jiàn, wèn fù guó qiáng bīng zhī dào. jiǎo āi shǒu chén shí cè, zhǐ qiè dāng shì zhī jí wù. yuán wáng dà xǐ! shè yù yàn yǐ chí zhī, bài wèi zhōng dài fū, cì huáng jīn bǎi liǎng, cǎi duàn bǎi pǐ. jiǎo āi zài bài liú tì, yuán wáng dà jīng ér wèn yuē: qīng tòng kū zhě hé yě? jiǎo āi jiāng zuǒ bó táo tuō yī bìng liáng zhī shì, yī yī zòu zhī. yuán wáng wén qí yán, wèi zhī gǎn shāng. zhū dà chén zhǐ wèi tòng xī. yuán wáng yuē: qīng yù rú hé? jiǎo āi yuē: chén qǐ gào jià, dào bǐ chù ān zàng bó táo jǐ bì, què huí lái shì dài wáng. yuán wáng suì zèng jǐ sǐ bó táo wèi zhōng dài fū, hòu cì zàng zī, réng chāi rén tà suí jiǎo āi chē qí tóng qù.
角哀捱着寒冷,半飢半飽,來到楚國,於旅鄖中歇定。次日入城,問人曰:「楚君招賢,何由而進?」人曰:「宮門外設一賓館,令上大夫裴仲接納天下之士。」角哀徑投賓館前來,正值上大夫下車。角哀乃向前而揖,裴仲見角哀衣雖藍縷,器宇不見,慌忙答禮,問曰:「賢士何來?」角哀曰:「小生姓羊,雙名角哀,雍州人也。聞上國招賢,特來歸投。」裴仲邀人賓館,具酒食以進,宿於館中。次日,裴仲到館中探望,將胸中疑義盤問角哀,試他學問如何。角哀百問百答,談論如流。裴仲大喜,入奏元王,王即時召見,問富國強兵之道。角哀首陳十策,旨切當世之急務。元王大喜!設御宴以持之,拜為中大夫,賜黃金百兩,彩段百匹。角哀再拜流涕,元王大驚而問曰:「卿痛哭者何也?」角哀將左伯桃脫衣並糧之事,一一奏知。元王聞其言,為之感傷。諸大臣旨為痛惜。元王曰:「卿欲如何?」角哀曰:「臣乞告假,到彼處安葬伯桃己畢,卻回來事大王。」元王遂贈己死伯桃為中大夫,厚賜葬資,仍差人蹋隨角哀車騎同去。
jiǎo āi cí le yuán wáng, jìng bēn liáng shān dì miàn, xún jiù rì kū sāng zhī chù. guǒ jiàn bó táo sǐ shī shàng zài, yán mào rú shēng qián yì bān. jiǎo āi nǎi zài bài ér kū, hū zuǒ yòu huàn jí xiāng zhōng fù lǎo, bo dì yú pǔ táng zhī yuán: qián lín dà xī, hòu kào gāo yá, zuǒ yòu zhū fēng qí bào, fēng shuǐ shén hǎo. suì yǐ xiāng tāng lín yù bó táo zhī shī, chuān dài dài fū yì guān zhì nèi guān wài guǒ, ān zàng qǐ fén sì zhōu zhú qiáng zāi shù lí fén yī shí bù jiàn xiǎng táng sù bó táo yí róng lì huá biǎo, zhù shàng jiàn pái é qiáng cè gài wǎ wū, lìng rén kān shǒu. zào bì, shè jì yú xiǎng táng, kū qì shén qiè. xiāng lǎo cóng rén, wú bù xià lèi. jì bà, gè zì sàn qù. jiǎo āi shì yè míng dēng rán zhú ér zuò, gǎn tàn bù jǐ. hū rán yī zhèn yīn fēng sà sà, zhú miè fù míng. jiǎo āi shì zhī, jiàn yī rén yú dēng yǐng zhōng, huò jìn huò tuì, yǐn yǐn yǒu kū shēng. jiǎo āi chì yuē: hé rén yě? zhé gǎn yín yè ér rén! qí rén bù yán. jiǎo āi qǐ ér shì zhī, nǎi bó táo yě. jiǎo āi dà jīng wèn yuē: xiōng yīn líng bù yuǎn, jīn lái jiàn dì, bì yǒu shì gù. xiāng táo yuē: gǎn xián dì jì yì, chū dēng shì lù, zòu qǐng zàng wú, gèng zèng zhòng jué, bìng guān guǒ yī qīn zhī měi, fán shì shí quán. dàn fén dì yǔ jīng kē mù xiāng lián jìn, cǐ rén zài shì shí, wèi cì qín wáng bù zhōng bèi lù, gāo jiàn lí yǐ qí shī zàng yú cǐ chù. shén jí wēi měng. měi yè zhàng jiàn lái mà wú yuē: rǔ shì dòng sǐ è shā zhī rén, ān gǎn jiàn fén jū wú shàng jiān, duó wú fēng shuǐ? ruò bù qiān yí tā chù, wú fā mù qǔ shī, zhì zhī yě wài! yǒu cǐ wēi nán, tè gào xián dì. wàng gǎi zàng yú tā chù, yǐ miǎn cǐ huò. jiǎo āi zài yù wèn zhī, fēng qǐ hū rán bù jiàn. jiǎo āi zài xiǎng táng zhōng, yī mèng yī jué, jǐn jì qí shì.
角哀辭了元王,徑奔粱山地面,尋舊日枯桑之處。果見伯桃死屍尚在,顏貌如生前一般。角哀乃再拜而哭,呼左右喚集鄉中父老,卜地於浦塘之原:前臨大溪,後靠高崖,左右諸峰齊抱,風水甚好。遂以香湯林浴伯桃之屍,穿戴大夫衣冠;置內棺外槨,安葬起墳;四周築牆栽樹;離墳一十步建享堂;塑伯桃儀容;立華表,柱上建牌額;牆側蓋瓦屋,令人看守。造畢,設祭於享堂,哭泣甚切。鄉老從人,無不下淚。祭罷,各自散去。角哀是夜明燈燃燭而坐,感嘆不己。忽然一陣陰風颯颯,燭滅復明。角哀視之,見一人於燈影中,或進或退,隱隱有哭聲。角哀叱曰:「何人也?輒敢夤夜而人!」其人不言。角哀起而視之,乃伯桃也。角哀大驚問曰:「兄陰靈不遠,今來見弟,必有事故。」相桃曰:「感賢弟記憶,初登仕路,奏請葬吾,更贈重爵,並棺槨衣衾之美,凡事十全。但墳地與荊軻墓相連近,此人在世時,為刺秦王不中被戮,高漸離以其屍葬於此處。神極威猛。每夜仗劍來罵吾曰:『汝是凍死餓殺之人,安敢建墳居吾上肩,奪吾風水?若不遷移他處,吾發墓取屍,擲之野外!』有此危難,特告賢弟。望改葬於他處,以免此禍。」角哀再欲問之,風起忽然不見。角哀在享堂中,一夢一覺,盡記其事。
tiān míng, zài huàn xiāng lǎo, wèn: cǐ chù yǒu fén xiāng jìn fǒu? xiāng lǎo yuē: sōng yīn zhōng yǒu jīng kē mù, mù qián yǒu miào. jiǎo āi yuē: cǐ rén xī cì qín wáng, bù zhōng bèi shā, yuán hé yǒu fén yú cǐ? xiāng lǎo yuē: gāo jiàn lí nǎi cǐ jiān rén, zhī jīng kē bèi hài, qì shī yě wài, nǎi dào qí shī, zàng yú cǐ dì. měi měi xiǎn líng. shì rén jiàn miào yú cǐ, sì shí xiǎng jì, yǐ qiú fú lì. jiǎo āi wén yán, tòu xìn mèng zhōng zhī shì. yǐn cóng zhě jìng bēn jīng kē miào, zhǐ qí shén ér mà yuē: rǔ nǎi yàn bāng yī pǐ fū, shòu yàn tài zǐ dú yǎng, míng jī zhòng bǎo, jǐn rǔ shòu yòng. bù sī liáng cè yǐ fù zhòng tuō, rén qín xíng shì, sàng shēn wù guó. què lái cǐ chù jīng huò xiāng mín, ér qiú jì bǎ! wú xiōng zuǒ bó táo, dāng dài míng nuò, rén yì lián jié zhī shì, rǔ ān gǎn bī zhī? zài rú cǐ, wú dāng huǐ qí miào, ér fā qí zhǒng, yǒng jué rǔ zhī gēn běn! mà qì, què lái bó táo mù qián zhù yuē: rú jīng kē jīn yè zài lái, xiōng dāng bào wǒ. guī dào xiǎng táng, shì yè bǐng zhú yǐ chí. guǒ jiàn bó táo gěng yè ér lái, gào yuē: gǎn xián dì rú cǐ, qīn jīng kē cóng rén jí duō, zhǐ tǔ rén suǒ xiàn. xián dì kě jiǎn cǎo wèi rén, yǐ cǎi wèi yī, shǒu zhí qì xiè, fén yú mù qián. wú dé qí zhù, shǐ jīng kē bù néng qīn hài. yán bà bù jiàn. jiǎo āi lián yè shǐ rén shù cǎo wèi rén, yǐ cǎi wèi yī, gè zhí dāo qiāng qì xiè, jiàn shù shí yú mù cè, yǐ huǒ fén zhī. zhù yuē: rú qí wú shì, yì wàng huí bào.
天明,再喚鄉老,問:「此處有墳相近否?」鄉老曰:「松陰中有荊軻墓,墓前有廟。」角哀曰:「此人昔刺秦王,不中被殺,緣何有墳於此?」鄉老曰:「高漸離乃此間人,知荊軻被害,棄屍野外,乃盜其屍,葬於此地。每每顯靈。士人建廟於此,四時享祭,以求福利。」角哀聞言,透信夢中之事。引從者徑奔荊軻廟,指其神而罵曰:「汝乃燕邦一匹夫,受燕太子毒養,名姬重寶,盡汝受用。不思良策以副重託,人秦行事,喪身誤國。卻來此處驚惑鄉民,而求祭把!吾兄左伯桃,當代名懦,仁義廉潔之士,汝安敢逼之?再如此,吾當毀其廟,而發其冢,永絕汝之根本!」罵訖,卻來伯桃墓前祝曰:「如荊軻今夜再來,兄當報我。」歸到享堂,是夜秉燭以持。果見伯桃哽咽而來,告曰:「感賢弟如此,親荊軻從人極多,旨土人所獻。賢弟可柬草為人,以彩為衣,手執器械,焚於墓前。吾得其助,使荊軻不能侵害。」言罷不見。角哀連夜使人束草為人,以彩為衣,各執刀槍器械,建數十於墓側,以火焚之。祝曰:「如其無事,亦望回報。」
guī dào xiǎng táng, shì yè wén fēng yǔ zhī shēng, rú rén zhàn dí. jiǎo āi chū hù guān zhī, jiàn bó táo bēn zǒu ér lái, yán yuē: dì suǒ fén zhī rén, bù dé qí yòng. jīng kē yòu yǒu gāo jiàn lí xiāng zhù, bù jiǔ wú shī bì chū mù yǐ. wàng xián dì zǎo yǔ qiān yí tā chù bìn zàng, tù shòu cǐ huò. jiǎo āi yuē: cǐ rén ān gǎn rú cǐ qī líng wú xiōng! dì dāng lì zhù yǐ zhàn zhī. bó táo yuē: dì, yáng rén yě, wǒ jiē yīn guǐ: yáng rén suī yǒu yǒng liè, chén shì xiàng gé, yān néng zhàn yīn guǐ yě? suī jīng cǎo zhī rén, dàn néng zhù hǎn, bù néng tuì cǐ qiáng hún. jiǎo āi yuē: xiōng qiě qù, dì lái rì zì yǒu qū chù. cì rì, jiǎo āi zài dào jīng kē miào zhōng dà mà, dǎ huǐ shén xiàng. fāng yù qǔ huǒ fén miào, zhǐ jiàn xiāng lǎo shù rén, zài sì āi qiú yuē: cǐ nǎi yī cūn xiāng huǒ, ruò chù fàn zhī, kǒng lù huò yú bǎi xìng. xū yú zhī jiān, tǔ rén jù jí, dōu lái qiú gào. jiǎo āi ǎo tā bù guò, zhǐ de bà jiǔ
歸到享堂,是夜聞風雨之聲,如人戰敵。角哀出戶觀之,見伯桃奔走而來,言曰:「弟所焚之人,不得其用。荊軻又有高漸離相助,不久吾屍必出墓矣。望賢弟早與遷移他處殯葬,兔受此禍。」角哀曰:「此人安敢如此欺凌吾兄!弟當力助以戰之。伯桃曰:「弟,陽人也,我皆陰鬼:陽人雖有勇烈,塵世相隔,焉能戰陰鬼也?雖莖草之人,但能助喊,不能退此強魂。」角哀曰:「兄且去,弟來日自有區處。次日,角哀再到荊軻廟中大罵,打毀神像。方欲取火焚廟,只見鄉老數人,再四哀求曰:「此乃一村香火,若觸犯之,恐賂禍於百姓。」須輿之間,土人聚集,都來求告。角哀拗他不過,只得罷久
huí dào xiǎng táng, xiū yī dào biǎo zhāng, shàng xiè chǔ wáng, yán: xī rì bó bìng liáng yǔ chén, yīn cǐ dé huó, yǐ yù shèng zhǔ. zhòng méng hòu jué, hū shēng zú yǐ, róng chén hòu shì jǐn xīn tú bào. cí yì shén qiè. biǎo fù cóng rén, rán hòu dào bó táo mù cè, dà kū yī chǎng. yǔ cóng zhě yuē: wú xiōng bèi jīng kē qiáng hún suǒ bī, qù wǎng wú mén, wú suǒ bù rěn. yù fén miào jué fén, yòu kǒng fú tǔ rén zhī yì. níng sǐ wèi quán xià zhī guǐ, lì zhù wú xiōng, zhàn cǐ qiáng hún. rǔ děng kě jiāng wú shī zàng yú cǐ mù shàng yòu, shēng sǐ gòng chù, yǐ bào wú xiōng bìng liáng zhī yì. huí zòu chǔ jūn, wàn qǐ tīng nà chén yán, yǒng bǎo shān hé shè jì. yán qì, chè qǔ pèi jiàn, zì zé ér sǐ. cóng zhě jí jiù bù jí, sù jù yī guān bìn liàn, lǐ yú bó táo mù cè.
回到享堂,修一道表章,上謝楚王,言:「昔日伯並糧與臣,因此得活,以遇聖主。重蒙厚爵,乎生足矣,容臣後世盡心圖報。」詞意甚切。表付從人,然後到伯桃墓側,大哭一場。與從者曰:「吾兄被荊軻強魂所逼,去往無門,吾所不忍。欲焚廟掘墳,又恐拂土人之意。寧死為泉下之鬼,力助吾兄,戰此強魂。汝等可將吾屍葬於此墓上右,生死共處,以報吾兄並糧之義。回奏楚君,萬乞聽納臣言,永保山河社稷。」言訖,掣取佩劍,自則而死。從者急救不及,速具衣棺殯殮,理於伯桃墓側。
shì yè èr gēng, fēng yǔ dà zuò, léi diàn jiāo jiā, hǎn shā zhī shēng, wén shù shí lǐ. qīng xiǎo shì zhī, jīng kē mù shàng, zhèn liè rú fā, bái gǔ sàn yú mù qián. mù biān sōng xiāng, hé gēn bá qǐ. miào zhōng hū rán qǐ huǒ, shāo zuò zì dì. xiāng lǎo dà jīng, dōu wǎng yáng zuǒ èr mù qián, fén xiāng zhǎn bài. cóng zhě huí chǔ guó, jiāng cǐ shì shàng zòu yuán wáng. yuán wáng gǎn qí yì zhòng, chà guān wǎng mù qián jiàn miào, jiā fēng shàng dài fū, shè cì miào é yuē zhōng yì zhī cí, jiù lì bēi yǐ jì qí shì, zhì jīn xiāng huǒ bù duàn. jīng kē zhī líng, zì cǐ jué yǐ. tǔ rén sì shí jì bǎ, suǒ dǎo shén líng. yǒu gǔ shī yún:
是夜二更,風雨大作,雷電交加,喊殺之聲,聞數十里。清曉視之,荊軻墓上,震烈如發,白骨散於墓前。墓邊松相,和根拔起。廟中忽然起火,燒做自地。鄉老大驚,都往羊、左二墓前,焚香展拜。從者回楚國,將此事上奏元王。元王感其義重,差官往墓前建廟,加封上大夫,赦賜廟額曰「忠義之詞」,就立碑以記其事,至今香火不斷。荊軻之靈,自此絕矣。土人四時祭把,所禱甚靈。有古詩云:
gǔ lái rén yì bāo tiān dì, zhī zài rén xīn fāng cùn jiān. èr shì miào qián qiū rì jìng, yīng hún cháng bàn yuè guāng hán.
古來仁義包天地,只在人心方寸間。二士廟前秋日淨,英魂常伴月光寒。