zhēn guān wǔ nián, lǐ bǎi yào wèi tài zǐ yòu shù zǐ, shí tài zǐ chéng gān pō liú yì diǎn fén, rán xián yàn zhī hòu, xī xì guò dù. bǎi yào zuò zàn dào fù yǐ fěng yān, qí cí yuē:
貞觀五年，李百藥為太子右庶子，時太子承乾頗留意典墳，然閒宴之後，嬉戲過度。百藥作《贊道賦》以諷焉，其詞曰：

xià chén cè wén xiān shèng zhī gé yán, cháng lǎn zài jí zhī yí zé, yī tiān dì zhī xuán zào, jì huáng wáng zhī jiàn guó, yuē rén jì yǔ rén gāng, zī lì yán yǔ lì dé. lǚ zhī zé shuài xìng chéng dào, wéi zhī zé wǎng niàn zuò tè. wàng xìng fèi rú cóng jūn, shì jí xiōng rú jiū wèi. zhì nǎi shòu tú yīng lù, wò jìng jūn lín. yīn wàn wù zhī sī huà, yǐ bǎi xìng ér wèi xīn. tǐ dà yí zhī qián yùn, yuè wǎng gǔ yú lái jīn. jǐn wèi shàn yú yǐ yè, xī qín láo yú cùn yīn. gù néng shì céng bīng yú hàn hǎi, biàn hán gǔ yú dài lín. zǒng rén líng yǐ xū yuè, jí qióng rǎng ér huái yīn.
下臣側聞先聖之格言，嘗覽載籍之遺則，伊天地之玄造，洎皇王之建國，曰人紀與人綱，資立言與立德。履之則率性成道，違之則罔念作忒。望興廢如從鈞，視吉凶如糾餧。至乃受圖膺籙，握鏡君臨。因萬物之思化，以百姓而為心。體大儀之潛運，閱往古於來今。盡為善於乙夜，惜勤勞於寸陰。故能釋層冰於瀚海，變寒谷於蹛林。總人靈以胥悅，極穹壤而懷音。

hè yǐ shèng táng, dà zāi líng mìng shí wéi dà shǐ, yùn zhōng shàng shèng. tiān zòng huáng chǔ, gù běn jū zhèng jī wù hóng yuǎn, shén zī níng yìng. gù sān shàn ér bì hóng. zhī sì dé ér wèi xíng. měi qū tíng ér wén lǐ, cháng wèn qǐn ér zī jìng. fèng shèng xùn yǐ zhōu xuán, dàn tiān wén zhī míng mìng. mài guān qiáo ér wàng zǐ, jí yuán guī yǔ míng jìng. zì dà dào yún gé, lǐ jiào sī qǐ, yǐ zhèng jūn chén, yǐ dǔ fù zǐ. jūn chén zhī lǐ, fù zǐ zhī qīn, jǐn qíng yì yǐ jiān jí, liàng hóng dào zhī zài rén. qǐ xià qǐ yǔ zhōu sòng, yì dān zhū yǔ shāng jūn. jì diāo qiě zuó, wēn gù zhī xīn. wéi zhōng yǔ jìng, yuē xiào yǔ rén. zé kě yǐ xià guāng sì hǎi, shàng zhú sān chén. xī sān wáng zhī jiào zǐ, jiān sì shí yǐ chǐ xué jiāng jiāo fā yú zhōng wài, nǎi xiān zhī yǐ lǐ lè. lè yǐ yí fēng yì sú, lǐ yǐ ān shàng huà rén. fēi yǒu yuè yú zhōng gǔ, jiāng xuān zhì yǐ hé shén. níng yǒu huái yú yù bó, jiāng kè jǐ ér bì shēn. shēng yú shēn gōng zhī zhōng, chù yú qún hòu zhī shàng, wèi shēn sī yú wáng yè, bù zì zhēn yú bǐ chàng. wèi fù guì zhī zì rán, shì chóng gāo yǐ jīn shàng, bì zì jiāo hěn, dòng qiān lǐ ràng, qīng shī fù ér màn lǐ yí, xiá jiān chǎn ér zòng yín fàng. qián xīng zhī yào jù yǐn, shǎo yáng zhī dào sī liàng. suī tiān xià zhī wèi jiā, dǎo yí jiǎn zhī fēi yī. huò yǐ cái ér jiàn shēng, huò jiàn chán ér shòu chù. zú kě yǐ shěng jué xiū jiù, guān qí dé shī. qǐng cū lüè ér chén zhī, jì pī wén ér xiāng zhì.
赫矣聖唐，大哉靈命；時維大始，運鐘上聖。天縱皇儲，固本居正；機悟宏遠，神姿凝映。顧三善而必弘。祗四德而為行。每趨庭而聞禮，常問寢而資敬。奉聖訓以周旋，誕天文之明命。邁觀喬而望梓，即元龜與明鏡。自大道雲革，禮教斯起，以正君臣，以篤父子。君臣之禮，父子之親，盡情義以兼極，諒弘道之在人。豈夏啟與周誦，亦丹朱與商均。既雕且琢，溫故知新。惟忠與敬，曰孝與仁。則可以下光四海，上燭三辰。昔三王之教子，兼四時以齒學；將交發於中外，乃先之以禮樂。樂以移風易俗，禮以安上化人。非有悅於鐘鼓，將宣志以和神。寧有懷於玉帛，將克己而庇身。生於深宮之中，處於群後之上，未深思於王業，不自珍於匕鬯。謂富貴之自然，恃崇高以矜尚，必恣驕狠，動愆禮讓，輕師傅而慢禮儀，狎奸諂而縱淫放。前星之耀遽隱，少陽之道斯諒。雖天下之為家，蹈夷儉之非一。或以才而見升，或見讒而受黜。足可以省厥休咎，觀其得失。請粗略而陳之，覬披文而相質。

zài zōng zhōu zhī jī dé, nǎi zhí qì ér yīng qī lài chāng fā ér zuò èr, qǐ qī bǎi zhī hóng jī. dǎi fú sū zhī fù qín, fēi yǒu kuī yú wén wàng, yǐ zhǎng dí zhī lóng zhòng, jiān piān shī yú tíng zhàng. shǐ huò zé jīn yǐ hán lí, jué yāo zé huǒ bù yán shàng jì shù zhì zhī wéi dào, jiàn zōng sì zhī chuán sàng. yī hàn shì zhī zhǎng shì, gù míng liǎng zhī dì zuò. gāo huò qī ér chǒng zhào, yǐ tiān xià ér wèi xuè. huì jié hào ér yīn liáng, zhì yǔ yì yú liáo kuò. jǐng yǒu cán yú dèng zi, chéng cóng lǐ zhī yín nüè zhōng shēng huàn yú qiáng wú, yóu fā nù yú zhēng bó. chè jū chǔ liǎng, shí yóu yòu chōng, fáng shuāi nián zhī jué yì, shí yà fū zhī jīn gōng, gù néng huī hóng zǔ yè, shào sān dài zhī yí fēng. jù kāi bó wàng, qí míng wèi róng. āi shí mìng zhī qí chuǎn, yù chán zéi yú jiāng chōng, suī bèi bīng yǐ zhū luàn, jìng bèi yì ér xiōng zhōng. xuān sì hǎo rú, dà yóu xíng chǎn, jiē bèi yóu yú dé jiào, měi fā yán yú zhōng jiǎn. shǐ wén dào yú kuāng wéi, zhōng huò lì yú gōng xiǎn. tài sūn zá yì, suī yì dìng táo, chí dào bù jué, yì wéi xiǎo shàn. yóu jiàn zhòng yú tōng rén, dāng chuán fāng yú qián diǎn. zhōng xìng shàng sì, míng zhāng jì jì, jù dá shí zhèng, xián tōng jīng lǐ, jí zhì qíng yú jìng ài, dūn yǒu yú yú xiōng dì, shì yǐ gù dōng hǎi zhī yí táng, yīn xī zhōu zhī jì tǐ. wǔ guān zài wèi, wú wén dé yīn. huò shòu jī yú dá jǐ, qiě zì yuè yú cóng qín. suī cái gāo ér xué fù, jìng qǔ lèi yú huāng yín. jì yí jué yú míng huáng, gòu chóng jī yú sān shì. dé qín dì zhī shē chǐ, yà hàn wǔ zhī cái yì. suì qū yì yú qún chén, yì wú jiù yú diāo bì. zhōng fǔ kuān ài, xiāng biǎo duō qí. zhòng táo fú ér zhì huò, nà jù lù zhī míng guī. jìng néng sǎo jiāng biǎo zhī fēn huì, jǔ yào huāng ér jiàn jī. huì chù dōng cháo, chá qí yí jī. zài shèng dé qí rú chū, shí yù chuáng zhī kě xī. dào mǐn huái zhī yún fèi, yù liè fēng zhī chuī shā. jǐn xìng líng zhī xiá yì, yì zì bài yú xiōng xié. ān néng fèng qí zī shèng, chéng cǐ bāng jiā!
在宗周之積德，乃執契而膺期；賴昌、發而作貳，啟七百之鴻基。逮扶蘇之副秦，非有虧於聞望，以長嫡之隆重，監偏師於亭障。始禍則金以寒離，厥妖則火不炎上；既樹置之違道，見宗祀之遄喪。伊漢氏之長世，固明兩之遞作。高惑戚而寵趙，以天下而為謔。惠結皓而因良，致羽翼於寥廓。景有慚於鄧子，成從理之淫虐；終生患於強吳，由發怒於爭博。徹居儲兩，時猶幼沖，防衰年之絕議，識亞夫之矜功，故能恢弘祖業，紹三代之遺風。據開博望，其名未融。哀時命之奇舛，遇讒賊於江充，雖備兵以誅亂，竟背義而凶終。宣嗣好儒，大猷行闡，嗟被尤於德教，美發言於忠謇。始聞道於匡、韋，終獲戾於恭、顯。太孫雜藝，雖異定陶，馳道不絕，抑惟小善。猶見重於通人，當傳芳於前典。中興上嗣，明、章濟濟，俱達時政，咸通經禮，極至情於敬愛，惇友于于兄弟，是以固東海之遺堂，因西周之繼體。五官在魏，無聞德音。或受譏於妲己，且自悅於從禽。雖才高而學富，竟取累於荒淫。暨貽厥於明皇，構崇基於三世。得秦帝之奢侈，亞漢武之才藝。遂驅役於群臣，亦無救於凋弊。中撫寬愛，相表多奇。重桃符而致惑，納巨鹿之明規。竟能掃江表之氛穢，舉要荒而見羈。惠處東朝，察其遺蹟。在聖德其如初，實御床之可惜。悼愍懷之雲廢，遇烈風之吹沙。盡性靈之狎藝，亦自敗於凶邪。安能奉其粢盛，承此邦家！

wéi shèng shàng zhī cí ài, xùn yì fāng yú zhì dào. tóng lùn zhèng yú hàn wò, xiū zhì jiè yú jīng hào. bǐ hán zi zhī suǒ cì, zhòng jīng shù yǐ wèi bǎo. zī zhèng lǐ zhī měi è, yì wén shēn zhī fǔ zǎo. shù yǒu zé yú yú fū, cán qǐ yán yú yí lǎo. zhì shù jī yú xián níng, xiān dé rén ér wèi shèng. dì yáo yǐ zé zhé chuí mó, wén wáng yǐ duō shì xìng yǒng. qǔ zhī yú zhèng rén, jiàn zhī yú líng jìng. liàng qí qì néng, shěn qí jiǎn xíng. bì yí dù jī ér fēn zhí, bù kě wéi fāng yǐ cóng zhèng. ruò qí huò yú tīng shòu, àn yú zhī rén, zé yǒu dào zhě xián qū, wú yòng zhě bì shēn. chán yú jìng jìn yǐ qiú mèi, wán hǎo bù zhào ér zì zhēn. zhí yán zhèng jiàn, yǐ zhōng xìn ér huò zuì mài guān yù yù, yǐ huò huì ér jiàn qīn. yú shì kuī wǒ wáng dù, yì wǒ yí lún. jiǔ dǐng yù jiān huí ér yuǎn shì, wàn xìng wàng fǔ wǒ ér guī rén. gài zào huà zhī zhì yù, wéi rén líng zhī wèi guì. yù sòng bù lǐ, yǒu shēng sǐ zhī yì tú, yuān jié bù shēn, guāi yīn yáng zhī hé qì. shì zhī tōng sāi, shǔ zhī yǐ shēn wén mìng zhī xiū duǎn, xuán zhī yú kù lì. shì gù dì yáo huà xiàng, chén xù yǐn zhī yán xià yǔ qì gū, jǐn āi jīn zhī zhì. yīn qǔ xiàng yú dà zhuàng, nǎi jùn yǔ ér diāo qiáng. jiāng yáo tái yǐ qióng shì, qǐ huà dòng yǐ hóng liáng. huò líng yún yǐ xiá guān, huò tōng tiān ér nà liáng. jí zuì bǎo ér xíng rén lì, mìng wěi jué ér shòu shēn yāng. shì yǐ yán xī shí jiā zhī chǎn, hàn dì yǐ zhāo jiǎn ér chuí yù suī chéng bǎi lǐ zhī yòu, zhōu wén yǐ zi lái ér kè chāng. bǐ jiā huì ér lǐ tōng, zhòng zhǐ jiǔ zhī wèi dé. zhì wàng guī ér shòu zhǐ, zài qí shèng ér wēn kè. ruò qí xù yǐ zhì hūn, zhèn miǎn ér chéng tè, tòng yīn shòu yǔ guàn fū, yì wáng shēn ér sàng guó. shì yǐ yī yǐn yǐ hān gē ér zuò jiè, zhōu gōng yǐ luàn bāng ér yí zé. zī yōu xián zhī lìng shū, shí hǎo qiú yú jūn zǐ. cí yù niǎn ér gē ài, gù bān jī zhī suǒ chǐ tuō zān ěr ér sī qiān, yì xuān jiāng zhī wèi měi. nǎi yǒu huò jìn zhī lí jī, sàng zhōu zhī bāo sì. jǐn yāo yán yú tú huà, jí xiōng bèi yú rén lǐ. qīng chéng qīng guó, sī zhāo shì yú hòu wáng lì zhì yě róng, yí yǒng jiàn yú qián shǐ. fù yǒu sōu shòu zhī lǐ, chí shè zhī chǎng, bù jié zhī yǐ zhèng yì, bì zì zhì yú qín huāng. fěi wài xíng zhī pí jí, yì zhōng xīn ér fā kuáng. fū gāo shēn bù jù, xū mí zhī tú gōu xiè wèi yú, xiǎo shù zhī shì. yǐ zōng shè zhī chóng zhòng, chí xiān wáng zhī míng qì, yǔ yīng quǎn ér bìng qū, líng jiān xiǎn ér yì pèi. mǎ yǒu xián jué zhī lǐ, shòu hài bù cún zhī dì, yóu yǒu tiǎn yú huò duō, dú wú qíng ér nèi kuì?
惟聖上之慈愛，訓義方於至道。同論政於漢幄，修致戒於京鄗。鄙《韓子》之所賜，重經術以為寶。咨政理之美惡，亦文身之黼藻。庶有擇於愚夫，慚乞言於遺老。致庶績於咸寧，先得人而為盛。帝堯以則哲垂謨，文王以多士興詠。取之於正人，鑒之於靈鏡。量其器能，審其檢行。必宜度機而分職，不可違方以從政。若其惑於聽受，暗於知人，則有道者咸屈，無用者必伸。讒諛競進以求媚，玩好不召而自臻。直言正諫，以忠信而獲罪；賣官鬻獄，以貨賄而見親。於是虧我王度，斁我彝倫。九鼎遇奸回而遠逝，萬姓望撫我而歸仁。蓋造化之至育，惟人靈之為貴。獄訟不理，有生死之異塗，冤結不伸，乖陰陽之和氣。士之通塞，屬之以深文；命之修短，懸之於酷吏。是故帝堯畫像，陳恤隱之言；夏禹泣辜，盡哀矜之志。因取象於《大壯》，乃峻宇而雕牆。將瑤台以瓊室，豈畫棟以虹梁。或凌雲以遐觀，或通天而納涼。極醉飽而刑人力，命痿蹶而受身殃。是以言惜十家之產，漢帝以昭儉而垂裕；雖成百里之囿，周文以子來而克昌。彼嘉會而禮通，重旨酒之為德。至忘歸而受祉，在齊聖而溫克。若其酗以致昏，酖湎而成忒，痛殷受與灌夫，亦亡身而喪國。是以伊尹以酣歌而作戒，周公以亂邦而貽則。咨幽閒之令淑，實好逑於君子。辭玉輦而割愛，固班姬之所恥；脫簪餌而思愆，亦宣姜之為美。乃有禍晉之驪姬，喪周之褒姒。盡妖妍於圖畫，極凶悖於人理。傾城傾國，思昭示於後王；麗質冶容，宜永鑑於前史。復有蒐狩之禮，弛射之場，不節之以正義，必自致於禽荒。匪外形之疲極，亦中心而發狂。夫高深不懼，胥靡之徒；韝緤為娛，小豎之事。以宗社之崇重，持先王之名器，與鷹犬而並驅，凌艱險而逸轡。馬有銜橛之理，獸駭不存之地，猶有靦於獲多，獨無情而內愧？

yǐ xiǎo chén zhī yú bǐ, tiǎn bù zī zhī ēn róng. zhuó wú yōng yú cǎo zé, chǐ lòu zhì yú zān yīng. yù dà dào héng ér liǎng yí tài, xǐ yuán liáng huì ér wàn guó zhēn. yǐ jiān fǔ zhī duō xiá, měi jiǎng lùn ér sù chéng. yǎng wéi shén zhī mǐn sù, tàn jiāng shèng zhī cōng míng. zì lǐ xián yú qiū shí, zú guī dào yú chūn qīng. fāng nián shū jǐng, shí hé qì qīng. huá diàn suì xī lián wéi jìng, guàn mù sēn xī fēng yún qīng, huā piāo xiāng xī dòng xiào rì, jiāo yīng zhuàn xī xiāng āi míng. yǐ wù huá zhī fán mí, shàng jué sī yú jiāng yíng. yóu yǔn dǎo ér bù juàn, jí dān wán yǐ yán jīng. mìng yōng cái yǐ zài bǐ, xiè chī zǎo yú tiān tíng. yì dòng xiāo zhī yú shì, shū fēi gài zhī yuán qíng. què yǎ yán yǐ zàn dé, sī bào ēn yǐ qīng shēng. gǎn xià bài ér qǐ shǒu, yuàn yǒng shù yú fēng shēng. fèng huáng líng zhī xiá shòu, guān zhèn gǔ zhī hóng míng.
以小臣之愚鄙，忝不貲之恩榮。擢無庸於草澤，齒陋質於簪纓。遇大道行而兩儀泰，喜元良會而萬國貞。以監撫之多暇，每講論而肅成。仰惟神之敏速，嘆將聖之聰明。自禮賢於秋實，足歸道於春卿。芳年淑景，時和氣清。華殿邃兮簾幃靜，灌木森兮風雲輕，花飄香兮動笑日，嬌鶯囀兮相哀鳴。以物華之繁靡，尚絕思於將迎。猶允蹈而不倦，極耽玩以研精。命庸才以載筆，謝摛藻於天庭。異洞簫之娛侍，殊飛蓋之緣情。闕雅言以贊德，思報恩以輕生。敢下拜而稽首，願永樹於風聲。奉皇靈之遐壽，冠振古之鴻名。

tài zōng jiàn ér qiǎn shǐ wèi bǎi yào yuē: zhèn yú huáng tài zǐ chù jiàn qīng suǒ zuò fù, shù gǔ lái chǔ èr shì yǐ jiè tài zǐ, shèn shì diǎn yào. zhèn xuǎn qīng yǐ fǔ bì tài zǐ, zhèng wèi cǐ shì, dà chēng suǒ wěi, dàn xū shàn shǐ lìng zhōng ěr. yīn cì jiù mǎ yī pǐ, cǎi wù sān bǎi duàn.
太宗見而遣使謂百藥曰：「朕於皇太子處見卿所作賦，述古來儲貳事以誡太子，甚是典要。朕選卿以輔弼太子，正為此事，大稱所委，但須善始令終耳。」因賜廄馬一匹，彩物三百段。

zhēn guān zhōng, tài zǐ chéng gān shù kuī lǐ dù, chǐ zòng rì shén, tài zǐ zuǒ shù zǐ yú zhì níng zhuàn jiàn yuàn èr shí juǎn fěng zhī. shì shí tài zǐ yòu shù zǐ kǒng yǐng dá měi fàn yán jìn jiàn. chéng gān rǔ mǔ suì ān fū rén wèi yǐng dá yuē: tài zǐ zhǎng chéng, hé yí lǚ dé miàn zhé? duì yuē: méng guó hòu ēn, sǐ wú suǒ hèn. jiàn zhèng yù qiè. chéng gān lìng zhuàn xiào jīng yì shū, yǐng dá yòu yīn wén jiàn yì, yù guǎng guī jiàn zhī dào. tài zōng bìng jiā nà zhī, èr rén gè cì bó wǔ bǎi pǐ, huáng jīn yī jīn, yǐ lì chéng gān zhī yì.
貞觀中，太子承乾數虧禮度，侈縱日甚，太子左庶子于志寧撰《諫苑》二十卷諷之。是時太子右庶子孔穎達每犯顏進諫。承乾乳母遂安夫人謂穎達曰：「太子長成，何宜屢得面折？」對曰：「蒙國厚恩，死無所恨。」諫諍愈切。承乾令撰《孝經義疏》，穎達又因文見意，愈廣規諫之道。太宗並嘉納之，二人各賜帛五百匹，黃金一斤，以勵承乾之意。

zhēn guān shí sān nián, tài zǐ yòu shù zǐ zhāng xuán sù yǐ chéng gān pō yǐ yóu tián fèi xué, shàng shū jiàn yuē:
貞觀十三年，太子右庶子張玄素以承乾頗以游畋廢學，上書諫曰：

chén wén huáng tiān wú qīn, wéi dé shì fǔ, gǒu wéi tiān dào, rén shén tóng qì. rán gǔ sān qū zhī lǐ, fēi yù jiào shā, jiāng wèi bǎi xìng chú hài, gù tāng luó yī miàn, tiān xià guī rén. jīn yuàn nèi yú liè, suī míng yì yóu tián, ruò xíng zhī wú héng, zhōng kuī yǎ dù. qiě fù shuō yuē: xué bù shī gǔ, fěi shuō yōu wén. rán zé hóng dào zài yú xué gǔ, xué gǔ bì zī shī xùn. jì fèng ēn zhào, lìng kǒng yǐng dá shì jiǎng, wàng shù cún gù wèn, yǐ bǔ wàn yī. réng bó xuǎn yǒu míng xíng xué shì, jiān zhāo xī shì fèng. lǎn shèng rén zhī yí jiào, chá jì wǎng zhī xíng shì, rì zhī qí suǒ bù zú, yuè wú wàng qí suǒ néng. cǐ zé jǐn shàn jǐn měi, xià qǐ zhōu sòng yān zú yán zāi! fū wèi rén shàng zhě, wèi yǒu bù qiú qí shàn, dàn yǐ xìng bù shèng qíng, dān huò chéng luàn. dān huò jì shén, zhōng yán jǐn sāi, suǒ yǐ chén xià gǒu shùn, jūn dào jiàn kuī. gǔ rén yǒu yán: wù yǐ xiǎo è ér bù qù, xiǎo shàn ér bù wèi. gù zhī huò fú zhī lái, jiē qǐ yú jiàn. diàn xià dì jū chǔ èr, dāng xū guǎng shù jiā yóu. jì yǒu hǎo tián zhī yín, hé yǐ zhǔ sī bǐ chàng? shèn zhōng rú shǐ, yóu kǒng jiàn shuāi, shǐ shàng bù shèn, zhōng jiāng ān bǎo!
臣聞皇天無親，惟德是輔，苟違天道，人神同棄。然古三驅之禮，非欲教殺，將為百姓除害，故湯羅一面，天下歸仁。今苑內娛獵，雖名異游畋，若行之無恆，終虧雅度。且傅說曰：「學不師古，匪說攸聞。」然則弘道在於學古，學古必資師訓。既奉恩詔，令孔穎達侍講，望數存顧問，以補萬一。仍博選有名行學士，兼朝夕侍奉。覽聖人之遺教，察既往之行事，日知其所不足，月無忘其所能。此則盡善盡美，夏啟、周誦焉足言哉！夫為人上者，未有不求其善，但以性不勝情，耽惑成亂。耽惑既甚，忠言盡塞，所以臣下苟順，君道漸虧。古人有言：「勿以小惡而不去，小善而不為。」故知禍福之來，皆起於漸。殿下地居儲貳，當須廣樹嘉猷。既有好畋之淫，何以主斯匕鬯？慎終如始，猶恐漸衰，始尚不慎，終將安保！

chéng gān bù nà. xuán sù yòu shàng shū jiàn yuē:
承乾不納。玄素又上書諫曰：

chén wén chēng huáng zǐ rù xué ér chǐ zhòu zhě, yù lìng tài zǐ zhī jūn chén fù zǐ zūn bēi zhǎng yòu zhī dào. rán jūn chén zhī yì, fù zǐ zhī qīn, zūn bēi zhī xù, zhǎng yòu zhī jié, yòng zhī fāng cùn zhī nèi, hóng zhī sì hǎi zhī wài zhě, jiē yīn xíng yǐ yuǎn wén, jiǎ yán yǐ guāng bèi. fú wéi diàn xià, ruì zhì yǐ lóng, shàng xū xué wén yǐ shì qí biǎo. qiè jiàn kǒng yǐng dá zhào hóng zhì děng, fēi wéi sù dé hóng rú, yì jiān dá zhèng yào. wàng lìng shù dé shì jiǎng, kāi shì wù lǐ, lǎn gǔ lùn jīn, zēng huī ruì dé. zhì rú qí shè tián yóu, hān gē jì wán, gǒu yuè ěr mù, zhōng huì xīn shén. jiàn rǎn jì jiǔ, bì yí qíng xìng. gǔ rén yǒu yán: xīn wèi wàn shì zhǔ, dòng ér wú jié jí luàn. kǒng diàn xià bài dé zhī yuán, zài yú cǐ yǐ.
臣聞稱皇子入學而齒胄者，欲令太子知君臣、父子、尊卑、長幼之道。然君臣之義，父子之親，尊卑之序，長幼之節，用之方寸之內，弘之四海之外者，皆因行以遠聞，假言以光被。伏惟殿下，睿質已隆，尚須學文以飾其表。竊見孔穎達、趙弘智等，非惟宿德鴻儒，亦兼達政要。望令數得侍講，開釋物理，覽古論今，增輝睿德。至如騎射畋游，酣歌妓玩，苟悅耳目，終穢心神。漸染既久，必移情性。古人有言：「心為萬事主，動而無節即亂。」恐殿下敗德之源，在於此矣。

chéng gān lǎn shū yù nù, wèi xuán sù yuē: shù zǐ huàn fēng kuáng yé?
承乾覽書愈怒，謂玄素曰：「庶子患風狂耶？」

shí sì nián, tài zōng zhī xuán sù zài dōng gōng pín yǒu jìn jiàn, zhuó shòu yín qīng guāng lù dài fū, xíng tài zǐ zuǒ shù zǐ. shí chéng gān cháng yú gōng zhōng jī gǔ, shēng wén yú wài, xuán sù kòu gé qǐng jiàn, jí yán qiè jiàn. nǎi chū gōng nèi gǔ duì xuán sù huǐ zhī, qiǎn hù nú cì xuán sù zǎo cháo, yīn yǐ mǎ zhuā jī zhī, dài zhì yú sǐ. shì shí chéng gān hǎo yíng zào tíng guān, qióng jí shē chǐ, fèi yòng rì guǎng. xuán sù shàng shū jiàn yuē:
十四年，太宗知玄素在東宮頻有進諫，擢授銀青光祿大夫，行太子左庶子。時承乾嘗於宮中擊鼓，聲聞於外，玄素叩閤請見，極言切諫。乃出宮內鼓對玄素毀之，遣戶奴伺玄素早朝，陰以馬檛擊之，殆至於死。是時承乾好營造亭觀，窮極奢侈，費用日廣。玄素上書諫曰：

chén yǐ yú bì, qiè wèi liǎng gōng, zài chén yǒu jiāng hǎi zhī rùn, yú guó wú qiū háo zhī yì, shì yòng bì jié yú chéng, sī jǐn chén jié zhě yě. fú wéi chǔ jūn zhī jì, hé dài shū zhòng, rú qí jī dé bù hóng, hé yǐ sì shǒu chéng yè? shèng shàng yǐ diàn xià qīn zé fù zǐ, shì jiān jiā guó, suǒ yīng yòng wù bù wèi jié xiàn. ēn zhǐ wèi yú liù xún, yòng wù yǐ guò qī wàn, jiāo shē zhī jí, shú yún guò cǐ? lóng lóu zhī xià, wéi jù gōng jiàng wàng yuàn zhī nèi, bù dǔ xián liáng. jīn yán xiào jìng, zé què shì shàn wèn shù zhī lǐ yǔ gōng shùn, zé wéi jūn fù cí xùn zhī fāng qiú fēng shēng, zé wú xué gǔ hǎo dào zhī shí guān jǔ cuò, zé yǒu yīn yuán zhū lù zhī zuì. gōng chén zhèng shì, wèi cháng zài cè, qún xié yín qiǎo, nì jìn shēn gōng. ài hǎo zhě jiē yóu jì zá sè, shī yǔ zhě bìng tú huà diāo lòu. zài wài zhān yǎng, yǐ yǒu cǐ shī jū zhōng yǐn mì, níng kě shèng jì zāi! xuān yóu jìn mén, bù yì huán huì, cháo rù mù chū, è shēng jiàn yuǎn. yòu shù zǐ zhào hóng zhì jīng míng xíng xiū, dāng jīn shàn shì, chén měi qǐng wàng shù zhào jìn, yǔ zhī tán lùn, shù guǎng huī yóu. lìng zhǐ fǎn yǒu cāi xián, wèi chén wàng xiāng tuī yǐn. cóng shàn rú liú, shàng kǒng bù dǎi shì fēi jù jiàn, bì shì zhāo sǔn. gǔ rén yún: kǔ yào lì bìng, kǔ kǒu lì xíng. fú yuàn jū ān sī wēi, rì shèn yī rì.
臣以愚蔽，竊位兩宮，在臣有江海之潤，於國無秋毫之益，是用必竭愚誠，思盡臣節者也。伏惟儲君之寄，荷戴殊重，如其積德不弘，何以嗣守成業？聖上以殿下親則父子，事兼家國，所應用物不為節限。恩旨未逾六旬，用物已過七萬，驕奢之極，孰雲過此？龍樓之下，惟聚工匠；望苑之內，不睹賢良。今言孝敬，則闕侍膳問豎之禮；語恭順，則違君父慈訓之方；求風聲，則無學古好道之實；觀舉措，則有因緣誅戮之罪。宮臣正士，未嘗在側，群邪淫巧，昵近深宮。愛好者皆游伎雜色，施與者並圖畫雕鏤。在外瞻仰，已有此失；居中隱密，寧可勝計哉！宣猷禁門，不異闤闠，朝入暮出，惡聲漸遠。右庶子趙弘智經明行修，當今善士，臣每請望數召進，與之談論，庶廣徽猷。令旨反有猜嫌，謂臣妄相推引。從善如流，尚恐不逮；飾非拒諫，必是招損。古人云：「苦藥利病，苦口利行。」伏願居安思危，日慎一日。

shū rù, chéng gān dà nù, qiǎn cì kè jiāng jiā tú hài, é shǔ gōng fèi.
書入，承乾大怒，遣刺客將加屠害，俄屬宮廢。

zhēn guān shí sì nián, tài zǐ zhān shì yú zhì níng, yǐ tài zǐ chéng gān guǎng zào gōng shì, shē chǐ guò dù, dān hǎo shēng lè, shàng shū jiàn yuē:
貞觀十四年，太子詹事于志寧，以太子承乾廣造宮室，奢侈過度，耽好聲樂，上書諫曰：

chén wén kè jiǎn jié yòng, shí hóng dào zhī yuán chóng chǐ zì qíng, nǎi bài dé zhī běn. shì yǐ líng yún gài rì, róng rén yú shì zhì jī jùn yǔ diāo qiáng, xià shū yǐ zhī zuò jiè. xī zhào dùn kuāng jìn, lǚ wàng shī zhōu, huò quàn zhī yǐ jié cái, huò jiàn zhī yǐ hòu liǎn. mò bù jǐn zhōng yǐ zuǒ guó, jié chéng yǐ fèng jūn, yù shǐ mào shí bō yú wú qióng, yīng shēng bèi hū wù tīng. xián zhe jiǎn cè, yòng wèi měi tán. qiě jīn suǒ jū dōng gōng, suí rì yíng jiàn, dǔ zhī zhě shàng jī qí chǐ, jiàn zhī zhě yóu tàn shén huá. hé róng yú cǐ zhōng gèng yǒu xiū zào, cái bó rì fèi, tǔ mù bù tíng, qióng jīn fǔ zhī gōng, jí mó lóng zhī miào? qiě dīng jiàng guān nú rù nèi, bǐ zhě céng wú fù jiān. cǐ děng huò xiōng fàn guó zhāng, huò dì lí wáng fǎ, wǎng lái yù yuàn, chū rù jìn wéi, qián záo yuán qí shēn, chuí chǔ zài qí shǒu. jiān mén běn fáng fēi lǜ, sù wèi yǐ bèi bù yú, zhí zhǎng jì zì bù zhī, qiān niú yòu fù bù jiàn. zhǎo yá zài wài, sī yì zài nèi, suǒ sī hé yǐ zì ān, chén xià qǐ róng wú jù?
臣聞克儉節用，實弘道之源；崇侈恣情，乃敗德之本。是以凌雲概日，戎人於是致譏；峻宇雕牆，《夏書》以之作誡。昔趙盾匡晉，呂望師周，或勸之以節財，或諫之以厚斂。莫不盡忠以佐國，竭誠以奉君，欲使茂實播於無窮，英聲被乎物聽。咸著簡策，用為美談。且今所居東宮，隋日營建，睹之者尚譏其侈，見之者猶嘆甚華。何容於此中更有修造，財帛日費，土木不停，窮斤斧之工，極磨礱之妙？且丁匠官奴入內，比者曾無復監。此等或兄犯國章，或弟罹王法，往來御苑，出入禁闈，鉗鑿緣其身，槌杵在其手。監門本防非慮，宿衛以備不虞，直長既自不知，千牛又復不見。爪牙在外，廝役在內，所司何以自安，臣下豈容無懼？

yòu zhèng wèi zhī lè, gǔ wèi yín shēng. xī zhāo gē zhī xiāng, huí chē zhě mò dí jiā gǔ zhī huì, huī jiàn zhě kǒng qiū. xiān shèng jì yǐ wèi fēi, tōng xián jiāng yǐ wèi shī. qǐng wén gōng nèi, lǚ yǒu gǔ shēng, dà lè jì ér, rù biàn bù chū. wén zhī zhě gǔ lì, yán zhī zhě xīn zhàn. wǎng nián kǒu chì, fú qǐng zhòng xún, shèng zhǐ yīn qín, míng jiè kěn qiè. zài yú diàn xià, bù kě bù sī zhì yú wēi chén, bù dé wú jù.
又鄭、衛之樂，古謂淫聲。昔朝歌之鄉，回車者墨翟；夾谷之會，揮劍者孔丘。先聖既以為非，通賢將以為失。頃聞宮內，屢有鼓聲，大樂伎兒，入便不出。聞之者股慄，言之者心戰。往年口敕，伏請重尋，聖旨殷勤，明誡懇切。在於殿下，不可不思；至於微臣，不得無懼。

chén zì qū chí gōng què, yǐ jī suì shí, quǎn mǎ shàng jiě shí ēn, mù shí yóu néng zhī gǎn, chén suǒ yǒu guǎn jiàn, gǎn bù jǐn yán. rú jiàn yǐ dān chéng, zé chén yǒu shēng lù ruò zé qí wǔ zhǐ, zé chén shì zuì rén. dàn yuè yì qǔ róng, zāng sūn fāng yǐ jí fàn yán nì ěr, chūn qiū bǐ zhī yào shí. fú yuàn tíng gōng qiǎo zhī zuò, bà jiǔ yì zhī rén, jué zhèng wèi zhī yīn, chì qún xiǎo zhī bèi. zé sān shàn yǔn bèi, wàn guó zuò zhēn yǐ.
臣自驅馳宮闕，已積歲時，犬馬尚解識恩，木石猶能知感，臣所有管見，敢不盡言。如鑒以丹誠，則臣有生路；若責其忤旨，則臣是罪人。但悅意取容，臧孫方以疾；犯顏逆耳，《春秋》比之藥石。伏願停工巧之作，罷久役之人，絕鄭、衛之音，斥群小之輩。則三善允備，萬國作貞矣。

chéng gān lǎn shū bù yuè.
承乾覽書不悅。

shí wǔ nián, chéng gān yǐ wù nóng zhī shí, zhào jià shì děng yì, bù xǔ fēn fān, rén huái yuàn kǔ. yòu sī yǐn tū jué qún shù rù gōng. zhì níng shàng shū jiàn yuē:
十五年，承乾以務農之時，召駕士等役，不許分番，人懷怨苦。又私引突厥群豎入宮。志寧上書諫曰：

chén wén shàng tiān gài gāo, rì yuè guāng qí dé míng jūn zhì shèng, fǔ zuǒ zàn qí gōng. shì yǐ zhōu sòng shēng chǔ, jiàn kuāng máo bì hàn yíng jū zhèn, qǔ zī huáng qǐ. jī dàn kàng fǎ yú bó qín, jiǎ shēng chén shì yú wén dì, xián yīn qín yú duān shì, jiē kěn qiè yú zhèng rén. lì dài xián jūn, mò bù dīng níng yú tài zǐ zhě, liáng yǐ dì yīng shàng sì, wèi chù chǔ jūn. shàn zé lǜ tǔ zhān qí ēn, è zé hǎi nèi lí qí huò. jìn wén pū sì sī yù jià shì shòu yī, shǐ zì chūn chū, qì zī xià wǎn, cháng jū nèi yì, bù fàng fēn fān. huò jiā yǒu zūn qīn, què yú wēn qìng huò shì yǒu yòu ruò, jué yú fǔ yǎng. chūn jì fèi qí gēng kěn, xià yòu fáng qí bō zhí. shì guāi cún yù, kǒng zhì yuàn jiē. tǎng wén tiān tīng, hòu huǐ hé jí? yòu tū jué dá gē zhī děng, xián shì rén miàn shòu xīn, qǐ dé yǐ lǐ yì qī, bù kě yǐ rén xìn dài. xīn zé wèi shí yú zhōng xiào, yán zé mò biàn qí shì fēi, jìn zhī yǒu sǔn yú yīng shēng, nì zhī wú yì yú shèng dé. yǐn zhī rù gé, rén jiē jīng hài, qǐ chén yōng shí, dú yòng bù ān? diàn xià bì xū shàng fù zhì zūn shèng qíng, xià yǔn lí yuán běn wàng, bù kě qīng wēi è ér bù bì, wú róng lüè xiǎo shàn ér bù wèi. lǐ dūn dù jiàn zhī fāng, xū yǒu fáng méng zhī shù. bǐng tuì bù xiào, xiá jìn xián liáng. rú cǐ zé shàn dào rì lóng, dé yīn zì yuǎn.
臣聞上天蓋高，日月光其德；明君至聖，輔佐贊其功。是以周誦升儲，見匡毛、畢；漢盈居震，取資黃、綺。姬旦抗法於伯禽，賈生陳事於文帝，咸殷勤於端士，皆懇切於正人。歷代賢君，莫不丁寧於太子者，良以地膺上嗣，位處儲君。善則率土沾其恩，惡則海內罹其禍。近聞仆寺、司馭、駕士、獸醫，始自春初，迄茲夏晚，常居內役，不放分番。或家有尊親，闕於溫凊；或室有幼弱，絕於撫養。春既廢其耕墾，夏又妨其播殖。事乖存育，恐致怨嗟。倘聞天聽，後悔何及？又突厥達哥支等，咸是人面獸心，豈得以禮義期，不可以仁信待。心則未識於忠孝，言則莫辯其是非，近之有損於英聲，昵之無益於盛德。引之入閤，人皆驚駭，豈臣庸識，獨用不安？殿下必須上副至尊聖情，下允黎元本望，不可輕微惡而不避，無容略小善而不為。理敦杜漸之方，須有防萌之術。屏退不肖，狎近賢良。如此則善道日隆，德音自遠。

chéng gān dà nù, qiǎn cì kè zhāng shī zhèng hé gàn chéng jī jiù shě shā zhī. shì shí dīng mǔ yōu, qǐ fù wèi zhān shì. èr rén qián rù qí dì, jiàn zhì níng qǐn chù shān lú, jìng bù rěn ér zhǐ. jí chéng gān bài, tài zōng zhī qí shì, shēn miǎn láo zhī.
承乾大怒，遣刺客張師政、紇干承基就舍殺之。是時丁母憂，起復為詹事。二人潛入其第，見志寧寢處苫廬，竟不忍而止。及承乾敗，太宗知其事，深勉勞之。