zhēn guān èr nián, tài zōng wèi shì chén yuē:" gǔ rén yún' jūn yóu qì yě, rén yóu shuǐ yě, fāng yuán zài yú qì, bù zài yú shuǐ.' gù yáo shùn lǜ tiān xià yǐ rén, ér rén cóng zhī jié zhòu lǜ tiān xià yǐ bào, ér rén cóng zhī. xià zhī suǒ xíng, jiē cóng shàng zhī suǒ hǎo. zhì rú liáng wǔ dì fù zǐ zhì shàng fú huá, wéi hǎo shì shì lǎo shì zhī jiào wǔ dì mò nián, pín xìng tóng tài sì, qīn jiǎng fó jīng, bǎi liáo jiē dà guān gāo lǚ, chéng chē hù cóng, zhōng rì tán lùn kǔ kōng, wèi cháng yǐ jūn guó diǎn zhāng wèi yì. jí hóu jǐng lǜ bīng xiàng quē, shàng shū láng yǐ xià, duō bù jiě chéng mǎ, láng bèi bù zǒu, sǐ zhě xiāng jì yú dào lù. wǔ dì jí jiǎn wén zú bèi hóu jǐng yōu bī ér sǐ. xiào yuán dì zài yú jiāng líng, wèi wàn niǔ yú jǐn suǒ wéi, dì yóu jiǎng lǎo zi bù chuò, bǎi liáo jiē róng fú yǐ tīng. é ér chéng xiàn, jūn chén jù bèi qiú zhì. yǔ xìn yì tàn qí rú cǐ, jí zuò āi jiāng nán fù, nǎi yún:' zǎi héng yǐ gān gē wèi ér xì, jìn shēn yǐ qīng tán wèi miào lüè.' cǐ shì yì zú wèi jiàn jiè. zhèn jīn suǒ hǎo zhě, wéi zài yáo shùn zhī dào, zhōu kǒng zhī jiào, yǐ wéi rú niǎo yǒu yì, rú yú yī shuǐ, shī zhī bì sǐ, bù kě zàn wú ěr."
贞观二年,太宗谓侍臣曰:“古人云‘君犹器也,人犹水也,方圆在于器,不在于水。’故尧、舜率天下以仁,而人从之;桀、纣率天下以暴,而人从之。下之所行,皆从上之所好。至如梁武帝父子志尚浮华,惟好释氏、老氏之教;武帝末年,频幸同泰寺,亲讲佛经,百寮皆大冠高履,乘车扈从,终日谈论苦空,未尝以军国典章为意。及侯景率兵向阙,尚书郎以下,多不解乘马,狼狈步走,死者相继于道路。 武帝及简文卒被侯景幽逼而死。 孝元帝在于江陵,为万纽于谨所围,帝犹讲《老子》不辍,百寮皆戎服以听。俄而城陷,君臣俱被囚挚。庾信亦叹其如此,及作《哀江南赋》,乃云:‘宰衡以干戈为儿戏,缙绅以清谈为庙略。’此事亦足为鉴戒。朕今所好者,惟在尧、舜之道,周、孔之教,以为如鸟有翼,如鱼依水,失之必死,不可暂无耳。”
zhēn guān èr nián, tài zōng wèi shì chén yuē:" shén xiān shì běn shì xū wàng, kōng yǒu qí míng. qín shǐ huáng fēi fèn ài hào, wèi fāng shì suǒ zhà, nǎi qiǎn tóng nán tóng nǚ shù qiān rén, suí qí rù hǎi qiú shén xiān. fāng shì bì qín kē nüè, yīn liú bù guī, shǐ huáng yóu hǎi cè chí chú yǐ dài zhī, hái zhì shā qiū ér sǐ. hàn wǔ dì wèi qiú shén xiān, nǎi jiāng nǚ jià dào shù zhī rén, shì jì wú yàn, biàn xíng zhū lù. jù cǐ èr shì, shén xiān bù fán wàng qiú yě."
贞观二年,太宗谓侍臣曰:“神仙事本是虚妄,空有其名。秦始皇非分爱好,为方士所诈,乃遣童男童女数千人,随其入海求神仙。方士避秦苛虐,因留不归,始皇犹海侧踟蹰以待之,还至沙丘而死。汉武帝为求神仙,乃将女嫁道术之人,事既无验,便行诛戮。据此二事,神仙不烦妄求也。”
zhēn guān sì nián, tài zōng yuē:" suí yáng dì xìng hǎo cāi fáng, zhuān xìn xié dào, dà jì hú rén, nǎi zhì wèi hú chuáng wèi jiāo chuáng, hú guā wèi huáng guā, zhù cháng chéng yǐ bì hú. zhōng bèi yǔ wén huà jí shǐ líng hú xíng dá shā zhī. yòu zhū lù lǐ jīn cái, jí zhū lǐ dài jìn, zú hé suǒ yì? qiě jūn tiān xià zhě, wéi xū zhèng shēn xiū dé ér yǐ, cǐ wài xū shì, bù zú zài huái."
贞观四年,太宗曰:“隋炀帝性好猜防,专信邪道,大忌胡人,乃至谓胡床为交床,胡瓜为黄瓜,筑长城以避胡。终被宇文化及使令狐行达杀之。又诛戮李金才,及诸李殆尽,卒何所益?且君天下者,惟须正身修德而已,此外虚事,不足在怀。”
zhēn guān qī nián, gōng bù shàng shū duàn lún zòu jìn qiǎo rén yáng sī qí zhì. tài zōng lìng shì, lún qiǎn zào kuǐ lěi xì jù. tài zōng wèi lún yuē:" suǒ jìn qiǎo jiàng, jiāng gōng guó shì, qīng lìng xiān zào cǐ wù, shì qǐ bǎi gōng xiāng jiè wú zuò qí qiǎo zhī yì yé?" nǎi zhào xuē lún jiē jí, bìng jìn duàn cǐ xì.
贞观七年,工部尚书段纶奏进巧人杨思齐至。太宗令试,纶遣造傀儡戏具。太宗谓纶曰:“所进巧匠,将供国事,卿令先造此物,是岂百工相戒无作奇巧之意耶?”乃诏削纶阶级,并禁断此戏。