mì shū jiān yú shì nán yǐ tài zōng pō hǎo tián liè, shàng shū jiàn yuē: chén wén qiū xiǎn dōng shòu, gài wéi héng diǎn shè sǔn cóng qín, bèi hū qián gào. fú wéi bì xià yīn tīng lǎn zhī yú chén, shùn tiān dào yǐ shā fá, jiāng yù cuī bān suì zhǎng, qīn yù pí xuān, qióng měng shòu zhī kū xué, jǐn yì cái yú lín sǒu. yí xiōng jiǎn bào, yǐ wèi lí yuán, shōu gé zhuó yǔ, yòng chōng jūn qì, jǔ qí xiào huò, shì zūn qián gǔ. rán huáng wū zhī zūn, jīn yú zhī guì, bā fāng zhī suǒ yǎng dé, wàn guó zhī suǒ xì xīn, qīng dào ér xíng, yóu jiè xián jué. sī gài zhòng shèn fáng wēi, wèi shè jì yě. shì yǐ mǎ qīng zhí jiàn yú qián, zhāng zhāo biàn sè yú hòu, chén chéng xì wēi, gǎn wàng sī yì? qiě tiān hú xīng bì, suǒ yì yǐ duō, bān qín cì huò, huáng ēn yì pǔ. fú yuàn shí xī liè chē, qiě tāo zhǎng jǐ, bù jù chú ráo zhī qǐng, jiàng nà juān huì zhī liú, tǎn xī tú bó, rèn zhī qún xià, zé yí fàn bǎi wáng, yǒng guāng wàn dài. tài zōng shēn jiā qí yán.
秘書監虞世南以太宗頗好畋獵，上疏諫曰：「臣聞秋獮冬狩，蓋惟恆典；射隼從禽，備乎前誥。伏惟陛下因聽覽之餘辰，順天道以殺伐，將欲摧班碎掌，親御皮軒，窮猛獸之窟穴，盡逸材於林藪。夷凶剪暴，以衛黎元，收革擢羽，用充軍器，舉旗效獲，式遵前古。然黃屋之尊，金輿之貴，八方之所仰德，萬國之所繫心，清道而行，猶戒銜橛。斯蓋重慎防微，為社稷也。是以馬卿直諫於前，張昭變色於後，臣誠細微，敢忘斯義？且天弧星罼，所殪已多，頒禽賜獲，皇恩亦溥。伏願時息獵車，且韜長戟，不拒芻蕘之請，降納涓澮之流，袒裼徒搏，任之群下，則貽範百王，永光萬代。」太宗深嘉其言。

gǔ nà lǜ wèi jiàn yì dài fū, cháng cóng tài zōng chū liè, zài tú yù yǔ, tài zōng wèn yuē: yóu yī ruò wèi dé bù lòu? duì yuē: néng yǐ wǎ wèi zhī, bì bù lòu yǐ. yì yù tài zōng fú shù yóu liè, dà bèi jiā nà. cì bó wǔ shí duàn, jiā yǐ jīn dài.
谷那律為諫議大夫，嘗從太宗出獵，在途遇雨，太宗問曰：「油衣若為得不漏？」對曰：「能以瓦為之，必不漏矣。」意欲太宗弗數遊獵，大被嘉納。賜帛五十段，加以金帶。

zhēn guān shí yī nián, tài zōng wèi shì chén yuē: zhèn zuó wǎng huái zhōu, yǒu shàng fēng shì zhě yún: hé wèi héng chà shān dōng zhòng dīng yú yuàn nèi yíng zào? jí rì yáo yì, shì bù xià suí shí. huái luò yǐ dōng, cán rén bù kān qí mìng, ér tián liè yóu shù, jiāo yì zhī zhǔ yě. jīn zhě fù lái huái zhōu tián liè, zhōng jiàn bù fù zhì luò yáng yǐ. sì shí sōu tián, jì shì dì wáng cháng lǐ, jīn rì huái zhōu, qiū háo bù gàn yú bǎi xìng. fán shàng shū jiàn zhèng, zì yǒu cháng zhǔn, chén guì yǒu cí, zhǔ guì néng gǎi. rú sī dǐ huǐ, yǒu shì zhòu zǔ. shì zhōng wèi zhēng zòu chēng: guó jiā kāi zhí yán zhī lù, suǒ yǐ shàng fēng shì zhě yóu duō. bì xià qīn zì pī yuè, huò jì chén yán kě qǔ, suǒ yǐ jiǎo xìng zhī shì dé sì qí chǒu. chén jiàn qí jūn, shén xū shé zhōng, cóng róng fěng jiàn. hàn yuán dì cháng yǐ zhòu jì zōng miào, chū biàn mén, yù lóu chuán. yù shǐ dài fū xuē guǎng dé dāng chéng yú miǎn guān yuē: yí cóng qiáo, bì xià bù tīng chén yán, chén zì wěn, yǐ jǐng xuè wū chē lún, bì xià bù rù miào yǐ. yuán dì bù yuè. guāng lù qīng zhāng měng jìn yuē: chén wén zhǔ shèng chén zhí, chéng chuán wēi, jiù qiáo ān. shèng zhǔ bù chéng wēi, guǎng dé yán kě tīng. yuán dì yuē: xiǎo rén bù dāng rú shì yé! nǎi cóng qiáo. yǐ cǐ ér yán, zhāng měng kě wèi zhí chén jiàn jūn yě. tài zōng dà yuè.
貞觀十一年，太宗謂侍臣曰：「朕昨往懷州，有上封事者云：『何為恆差山東眾丁於苑內營造？即日徭役，似不下隋時。懷、洛以東，殘人不堪其命，而田獵猶數，驕逸之主也。今者復來懷州田獵，忠諫不復至洛陽矣。』四時蒐田，既是帝王常禮，今日懷州，秋毫不干於百姓。凡上書諫正，自有常准，臣貴有詞，主貴能改。如斯詆毀，有似咒詛。」侍中魏徵奏稱：「國家開直言之路，所以上封事者尤多。陛下親自披閱，或冀臣言可取，所以僥倖之士得肆其丑。臣諫其君，甚須折衷，從容諷諫。漢元帝嘗以酎祭宗廟，出便門，御樓船。御史大夫薛廣德當乘輿免冠曰：『宜從橋，陛下不聽臣言，臣自刎，以頸血污車輪，陛下不入廟矣。』元帝不悅。光祿卿張猛進曰：『臣聞主聖臣直，乘船危，就橋安。聖主不乘危，廣德言可聽。』元帝曰：『曉人不當如是耶！』乃從橋。以此而言，張猛可謂直臣諫君也。」太宗大悅。

zhēn guān shí sì nián, tài zōng xìng tóng zhōu shā yuàn, qīn gé měng shòu, fù chén chū yè hái. tè jìn wèi zhēng zòu yán: chén wén shū měi wén wáng bù gǎn pán yú yóu tián, chuán shù yú zhēn chēng yí yì yǐ wèi jiè. xī hàn wén lín jùn bǎn yù chí xià, yuán àng lǎn pèi yuē: shèng zhǔ bù chéng wēi, bù jiǎo xìng, jīn bì xià chěng liù fēi, chí bù cè zhī shān, rú yǒu mǎ jīng chē bài, bì xià zòng yù zì qīng, nài gāo miào hé? xiào wǔ hǎo gé měng shòu, xiàng rú jìn jiàn: lì chēng wū huò, jié yán qìng jì, rén chéng yǒu zhī, shòu yì yí rán. cù yù yì cái zhī shòu, hài bù cún zhī dì, suī wū huò páng méng zhī jì bù de yòng, ér kū mù xiǔ zhū jǐn wèi nán yǐ. suī wàn quán ér wú huàn, rán ér běn fēi tiān zǐ suǒ yí. xiào yuán dì jiāo tài zhì, yīn liú shè liè, xuē guǎng dé chēng: qiè jiàn guān dōng kùn jí, bǎi xìng lí zāi. jīn rì zhuàng wáng qín zhī zhōng, gē zhèng wèi zhī lè, shì zú bào lù, cóng guān láo juàn, yù ān zōng miào shè jì, hé píng hé bào hǔ, wèi zhī jiè yě? chén qiè sī cǐ shù dì, xīn qǐ mù shí, dú bù hǎo chí chěng zhī lè? ér gē qíng qū jǐ, cóng chén xià zhī yán zhě, zhì cún wèi guó, bù wèi shēn yě. chén fú wén chē jià jìn chū, qīn gé měng shòu, chén wǎng yè hái. yǐ wàn chéng zhī zūn, àn xíng huāng yě, jiàn shēn lín, shè fēng cǎo, shén fēi wàn quán zhī jì. yuàn bì xià gē sī qíng zhī yú, bà gé shòu zhī lè, shàng wèi zōng miào shè jì, xià wèi qún liáo zhào shù. tài zōng yuē: zuó rì zhī shì ǒu shǔ chén hūn, fēi gù rán yě, zì jīn shēn yòng wèi jiè.
貞觀十四年，太宗幸同州沙苑，親格猛獸，復晨出夜還。特進魏徵奏言：「臣聞《書》美文王不敢盤於游田，《傳》述《虞箴》稱夷、羿以為戒。昔漢文臨峻坂欲馳下，袁盎攬轡曰：『聖主不乘危，不僥倖，今陛下騁六飛，馳不測之山，如有馬驚車敗，陛下縱慾自輕，奈高廟何？』孝武好格猛獸，相如進諫：『力稱烏獲，捷言慶忌，人誠有之，獸亦宜然。猝遇逸材之獸，駭不存之地，雖烏獲、逄蒙之伎不得用，而枯木朽株盡為難矣。雖萬全而無患，然而本非天子所宜。』孝元帝郊泰畤，因留射獵，薛廣德稱：『竊見關東困極，百姓離災。今日撞亡秦之鐘，歌鄭、衛之樂，士卒暴露，從官勞倦，欲安宗廟社稷，何憑河暴虎，未之戒也』？臣竊思此數帝，心豈木石，獨不好馳騁之樂？而割情屈己，從臣下之言者，志存為國，不為身也。臣伏聞車駕近出，親格猛獸，晨往夜還。以萬乘之尊，暗行荒野，踐深林，涉豐草，甚非萬全之計。願陛下割私情之娛，罷格獸之樂，上為宗廟社稷，下慰群寮兆庶。」太宗曰：「昨日之事偶屬塵昏，非故然也，自今深用為誡。」

zhēn guān shí sì nián, dōng shí yuè, tài zōng jiāng xìng lì yáng yóu tián, xiàn chéng liú rén guǐ yǐ shōu huò wèi bì, fēi rén jūn shùn dòng zhī shí, yì xíng suǒ, shàng biǎo qiè jiàn. tài zōng suì bà liè, zhuó bài rén guǐ xīn ān lìng.
貞觀十四年，冬十月，太宗將幸櫟陽游畋，縣丞劉仁軌以收穫未畢，非人君順動之時，詣行所，上表切諫。太宗遂罷獵，擢拜仁軌新安令。