hú zǐ yuē: huò wǎng huò lái, tiān zhī suǒ yǐ wèi dào yě huò yǔ huò mò, shì zhī suǒ yǐ wèi rén yě huò jìn huò tuì, chén zhī suǒ yǐ shì jūn yě huò qín huò zòng, bīng zhī suǒ yǐ wèi lǜ yě huò chí huò zhāng, wáng zhī suǒ yǐ huà chéng yú tiān xià yě.
鬍子曰：或往或來，天之所以為道也；或語或默，士之所以為仁也；或進或退，臣之所以事君也；或擒或縱，兵之所以為律也；或弛或張，王之所以化成於天下也。

shì shì yǐ jǐn xū kōng shā jiè wèi wú shēn, dà zé dà yǐ, ér yǐ fù mǔ suǒ shēng zhī shēn wèi yī chén shā huàn huà zhī wù ér bù zhī jìng yān, shì yǒu jiān yě. yǒu jiān zhě, zhì bù rén yě, yǔ qū qū yú yī wù zhī zhōng shěn huò ér bù zhī fǎn zhě hé yǐ yì?
釋氏以盡虛空沙界為吾身，大則大矣，而以父母所生之身為一塵剎幻化之物而不知敬焉，是有間也。有間者，至不仁也，與區區於一物之中沈惑而不知反者何以異？

xìng pì zhū shuǐ hū, zé xīn yóu shuǐ zhī xià, qíng yóu shuǐ zhī lán, yù yóu shuǐ zhī bō làng.
性譬諸水乎，則心猶水之下，情猶水之瀾，欲猶水之波浪。

jí wù ér zhēn zhě, shèng rén zhī dào yě tán zhēn lí wù zhě, shì shì zhī huàn yě.
即物而真者，聖人之道也；談真離物者，釋氏之幻也。

shì shì jiàn lǐ ér bù qióng lǐ, jiàn xìng ér bù jǐn xìng, gù yú yì tiān zhī zhōng fēn bié huàn huá zhēn shí, bù néng hé yī, yǔ dào bù xiāng sì yě.
釋氏見理而不窮理，見性而不盡性，故於一天之中分別幻華真實，不能合一，與道不相似也。

dāng jué lù ér bù qīng, háng dào dé ér bù shě zhě, jūn zǐ rén yú? jūn zǐ rén yě. tiān xià zhī chén yǒu sān: yǒu hǎo gōng míng ér qīng jué lù zhī chén, shì rén yě, míng dé gōng chéng ér zhǐ yǐ yǒu tān jué lù ér mèi gōng míng zhī chén, shì rén yě, bì wàng qí xìng mìng yǐ, xiān bù jí zāi yǒu yóu dào yì ér xíng zhī chén, shì rén yě, jué wèi gōng míng, dé zhī bù yǐ wèi zhòng, shī zhī bù yǐ wèi qīng, gù wú dào yì rú hé ěr. jūn tiān xià, lín bǎi guān, shì sān chén zhě zá rán bìng jìn, wèi rén jūn zhě wū hū zhī ér jìn tuì zhī? mèng zǐ yuē: jūn rén, mò bù rén.
當爵祿而不輕，行道德而不舍者，君子人歟？君子人也。天下之臣有三：有好功名而輕爵祿之臣，是人也，名得功成而止矣；有貪爵祿而昧功名之臣，是人也，必忘其性命矣，鮮不及哉；有由道義而行之臣，是人也，爵位功名，得之不以為重，失之不以為輕，顧吾道義如何耳。君天下，臨百官，是三臣者雜然並進，為人君者烏乎知而進退之？孟子曰：君仁，莫不仁。

yǒu shàn xíng ér bù rén zhě yǒu yǐ, wèi yǒu bù rén ér néng zé hū shàn zhě yě.
有善行而不仁者有矣，未有不仁而能擇乎善者也。

zi sī zǐ yuē shuài xìng zhī wèi dào. wàn wù wàn shì, xìng zhī zhì yě. yīn zhì yǐ zhì yòng, rén zhī dào yě. rén yě zhě, tiān dì zhī quán yě. ér hé yǐ zhī qí quán hū? wàn wù yǒu yǒu fù zǐ zhī qīn zhě yān, yǒu yǒu jūn chén zhī tǒng zhě yān, yǒu yǒu bào běn fǎn shǐ zhī lǐ zhě yān, yǒu yǒu xiōng dì zhī xù zhě yān, yǒu yǒu jiù zāi xù huàn zhī yì zhě yān, yǒu yǒu fū fù zhī bié zhě yān. zhì yú zhī shí yù dào rú jī quǎn, yóu néng yǒu gōng yú rén, rán wèi zhī qín shòu ér rén bù yǔ wèi lèi, hé yě? yǐ qí bù dé qí quán, bù kě yǔ wèi lèi yě. fū rén suī bèi wàn wù zhī xìng, rán hǎo è yǒu xié zhèng, qǔ shě yǒu shì fēi, huò zhōng yú xiān, huò fǒu yú hòu, huò dé yú shàng, huò shī yú xià, gù yǒu bù rén ér rù yú yí dí qín shòu zhī xìng zhě yǐ. wéi shèng rén jì shēng ér zhī zhī, yòu xué yǐ shěn zhī, jǐn rén zhī xìng, jǐn wù zhī xìng, dé hé tiān dì, xīn chún wàn wù, gù yǔ zào huà xiāng cān ér zhǔ sī dào yě. bù rán, gè shì qí shì, zá yú yí dí qín shòu. shì yì lèi ér yǐ, qǐ rén zhī dào yě zāi! shì gù jūn zǐ bì jiè jǐn kǒng jù, yǐ wú shī fù mǔ zhī xìng, zì zé yú yì lèi, qī quán ér guī zhī, yǐ chéng wú xiào yě.
子思子曰「率性之謂道。」萬物萬事，性之質也。因質以致用，人之道也。人也者，天地之全也。而何以知其全乎？萬物有有父子之親者焉，有有君臣之統者焉，有有報本反始之禮者焉，有有兄弟之序者焉，有有救災恤患之義者焉，有有夫婦之別者焉。至於知時御盜如雞犬，猶能有功於人，然謂之禽獸而人不與為類，何也？以其不得其全，不可與為類也。夫人雖備萬物之性，然好惡有邪正，取捨有是非，或中於先，或否於後，或得於上，或失於下，故有不仁而入於夷狄禽獸之性者矣。惟聖人既生而知之，又學以審之，盡人之性，盡物之性，德合天地，心純萬物，故與造化相參而主斯道也。不然，各適其適，雜於夷狄禽獸。是異類而已，豈人之道也哉！是故君子必戒謹恐懼，以無失父母之性，自則於異類，期全而歸之，以成吾孝也。

zhōng zhě, dào zhī tǐ hé zhě, dào zhī yòng. zhōng hé biàn huà, wàn wù gè zhèng xìng mìng ér chún bèi zhě, rén yě, xìng zhī jí yě. gù guān wàn wù zhī liú xíng, qí xìng zé yì chá wàn wù zhī běn xìng, qí yuán zé yī. shèng rén zhí tiān zhī jī, dūn xù wǔ diǎn, yōng zhì wǔ lǐ. shùn shì zhě, zhāng zhī yǐ wǔ fú, nì shì zhě, tǎo zhī yǐ wǔ xíng. diào lǐ wàn wù, gè dé qí suǒ. cǐ rén zhī suǒ yǐ wèi tiān dì yě.
中者，道之體；和者，道之用。中和變化，萬物各正性命而純備者，人也，性之極也。故觀萬物之流形，其性則異；察萬物之本性，其源則一。聖人執天之機，惇敘五典，庸秩五禮。順是者，彰之以五服，逆是者，討之以五刑。調理萬物，各得其所。此人之所以為天地也。

mù zhī suǒ kě dǔ zhě, qín shòu jiē néng shì yě. ěr zhī suǒ kě wén zhě, qín shòu jiē néng tīng yě. shì ér zhī qí xíng, tīng ér zhī qí shēng, gè yǐ qí lèi zhě, yì qín shòu zhī suǒ néng yě. shì wàn xíng, tīng wàn shēng, ér jiān biàn zhī zhě, zé rén ér yǐ. dǔ xíng sè ér zhī qí xìng, wén shēng yīn ér dá qí yì, tōng hū ěr mù zhī biǎo xíng qì zhī wài, fēi shèng rén zé bù néng yǔ yú sī yǐ. sī dào bù míng, zé zhōng guó guān dài zhī jūn yǒu shí ér wèi yí dí. yáng zhū mò dí zhī xián ér yǒu qín shòu zhī lèi, wéi ān yú ěr mù xíng qì, bù zhī jué zhī guò yě. jūn zǐ lǚ ān yì zhī dì, dāng ān yì zhī shí, jiè jǐn kǒng jù, bù gǎn xū yú dài zhě yǐ cǐ.
目之所可睹者，禽獸皆能視也。耳之所可聞者，禽獸皆能聽也。視而知其形，聽而知其聲，各以其類者，亦禽獸之所能也。視萬形，聽萬聲，而兼辨之者，則人而已。睹形色而知其性，聞聲音而達其義，通乎耳目之表、形器之外，非聖人則不能與於斯矣。斯道不明，則中國冠帶之君有時而為夷狄。楊朱、墨翟之賢而有禽獸之累，惟安於耳目形器，不知覺之過也。君子履安佚之地，當安佚之時，戒謹恐懼，不敢須臾怠者以此。

jūn zǐ wèi tiān mìng, shùn tiān shí, gù xíng jīng zhòng hài sú zhī shì cháng shǎo. xiǎo rén bù zhī rén mìng, yǐ lì ér dòng, sì qíng wàng zuò, gù xíng jīng zhòng hài sú zhī shì bì qí wú jì dàn ér rán yě.
君子畏天命，順天時，故行驚眾駭俗之事常少。小人不知人命，以利而動，肆情妄作，故行驚眾駭俗之事必其無忌憚而然也。

shǒu wàn wù, cún dà dì, wèi zhī zhèng qíng. bèi wàn wù, cān tiān dì, wèi zhī zhèng dào. shùn bǐng yí, qióng wù zé, wèi zhī zhèng jiào.
首萬物，存大地，謂之正情。備萬物，參天地，謂之正道。順秉彝，窮物則，謂之正教。

dào zhī míng yě, dào zhī xíng yě, huò zhī zhī yǐ. biàn dòng bù jū, jìn tuì wú cháng, miào dào jīng yì wèi cháng xū yú lí yě. xián zhě zhī xíng, zhì zhě zhī jiàn, cháng gāo yú sú ér yǔ sú lì yì. bù xiào zhě zhī xíng, yú zhě zhī jiàn, cháng nì yú sú ér yǔ sú tóng liú. cǐ dào zhī suǒ yǐ bù míng yě, cǐ dào zhī suǒ yǐ bù xíng yě. wǒ zhī shèng rén zhī xíng shèng rén zhī jiàn yǐ. bù yǔ sú yì, bù yǔ sú tóng, biàn dòng bù jū, jìn tuì wú cháng, miào dào jīng yì wèi cháng lí yě. cān yú tiān dì, zào huà wàn wù, míng rú rì yuè, xíng rú sì shí. wǒ zhī shèng rén zhī xíng shèng rén zhī jiàn yǐ.
道之明也，道之行也，或知之矣。變動不居，進退無常，妙道精義未嘗須臾離也。賢者之行，智者之見，常高於俗而與俗立異。不肖者之行，愚者之見，常溺於俗而與俗同流。此道之所以不明也，此道之所以不行也。我知聖人之行、聖人之見矣。不與俗異，不與俗同，變動不居，進退無常，妙道精義未嘗離也。參於天地，造化萬物，明如日月，行如四時。我知聖人之行、聖人之見矣。