hú zǐ yuē: yī yīn yī yáng zhī wèi dào. yǒu yī zé yǒu sān, zì sān ér wú qióng yǐ. lǎo shì wèi yī shēng èr, èr shēng sān, fēi zhī tài jí zhī yùn zhě yě.
鬍子曰：一陰一陽之謂道。有一則有三，自三而無窮矣。老氏謂「一生二，二生三」，非知太極之蘊者也。

xiǎo dào rèn shù, xiān qí dé, hòu qí lì, zhì jǐ ér yú mín zhě yě. shèng rén yóu dào ér xíng, qí shī yě bó, qí bào yě hòu, qí sàn yě guǎng, qí jù yě duō, tān yù bù shēng ér tiān xià tōng yān.
小道任術，先其得，後其利，智己而愚民者也。聖人由道而行，其施也博，其報也厚，其散也廣，其聚也多，貪慾不生而天下通焉。

fū fù zhī dào, rén chǒu zhī zhě, yǐ yín yù wèi shì yě, shèng rén ān zhī zhě, yǐ bǎo hé wèi yì yě. jiē ér zhī yǒu lǐ yān, jiāo ér zhī yǒu dào yān, wéi jìng zhě wèi néng shǒu ér wù shī yě. yǔ yuē: lè ér bù yín, zé de xìng mìng zhī zhèng yǐ. wèi zhī yín yù zhě, fēi lòu yōng rén ér hé?
夫婦之道，人丑之者，以淫慾為事也，聖人安之者，以保合為義也。接而知有禮焉，交而知有道焉，惟敬者為能守而勿失也。語曰：樂而不淫，則得性命之正矣。謂之淫慾者，非陋庸人而何？

biàn yì jiàn yú tiān zhě, lǐ jí ér tōng, shù qióng ér gèng, shì jǐn ér fǎn, qì zī ér xī, xìng zhě jiāng fèi, chéng zhě jiāng bài. rén jūn zhě, tiān mìng zhī zhǔ, suǒ yí jǐn xīn yě. dé dòng yú qì, jí zhě chéng, xiōng zhě bài, rén zhě xìng, xiǎo zhě fèi. tiān qǐ yǒu xīn yú bǐ cǐ zāi! wèi zhī qiǎn gào zhě, rén jūn dǔ shì, yí yǐ zì xǐng yě. rén yì fú yú wú shēn, shì fēi míng yú wú zhèng, suī sì hǎi fèi téng, sān guāng lún méi, yì bù zú wèi yě yǐ. ruò yǐ tiān mìng wèi shì, yù zāi bù jù, sì yín xīn ér chū bào zhèng, wèi yǒu bù wáng zhě yě.
變異見於天者，理極而通，數窮而更，勢盡而反，氣滋而息，興者將廢，成者將敗。人君者，天命之主，所宜盡心也。德動於氣，吉者成，凶者敗，人者興，小者廢。天豈有心於彼此哉！謂之譴告者，人君睹是，宜以自省也。仁義服於吾身，是非明於吾政，雖四海沸騰，三光淪沒，亦不足畏也已。若以天命為恃，遇災不懼，肆淫心而出暴政，未有不亡者也。

wù zhī shēng sǐ, lǐ yě. lǐ zhě, wàn wù zhī zhēn yě. shēng jù ér kě jiàn, zé wèi yǒu sǐ sàn ér bù kě jiàn, zé wèi wú. fū kě yǐ yǒu wú jiàn zhě, wù zhī xíng yě. wù zhī lǐ, zé wèi cháng yǒu wú yě. lǎo shì nǎi yǐ yǒu wú yān shēng wù zhī běn, lòu zāi! tiān de dì ér hòu yǒu wàn wù, fū dé fù ér hòu yǒu nán nǚ, jūn dé chén ér hòu yǒu wàn huà, cǐ yī zhī dào yě, suǒ yǐ wèi zhì yě.
物之生死，理也。理者，萬物之貞也。生聚而可見，則為有；死散而不可見，則為無。夫可以有無見者，物之形也。物之理，則未嘗有無也。老氏乃以有無焉生物之本，陋哉！天得地而後有萬物，夫得婦而後有男女，君得臣而後有萬化，此一之道也，所以為至也。

jǐng fǎ xíng, ér hòu zhì yú kě zé, xué wú làn shì, yě wú làn nóng, rén cái gè dé qí suǒ, ér yóu shǒu xiān yǐ. jūn lín qīng, qīng lín dài fū, dài fū lín shì, shì lín nóng yǔ gōng shāng, suǒ shòu yǒu fèn zhì, duō guǎ jūn ér wú pín kǔ zhě yǐ. rén jiē shòu dì, shì shì shǒu zhī, wú jiāo yì zhī qīn móu. wú jiāo yì zhī qīn móu, zé wú zhēng duó zhī yù sòng. wú zhēng duó zhī yù sòng, zé xíng fá shěng ér mín ān. xíng fá shěng ér mín ān, zé lǐ lè xiū ér hé qì yīng yǐ.
井法行，而後智愚可擇，學無濫士，野無濫農，人才各得其所，而游手鮮矣。君臨卿，卿臨大夫，大夫臨士，士臨農與工商，所受有分制，多寡均而無貧苦者矣。人皆受地，世世守之，無交易之侵謀。無交易之侵謀，則無爭奪之獄訟。無爭奪之獄訟，則刑罰省而民安。刑罰省而民安，則禮樂修而和氣應矣。

shǒu shēn yǐ rén. yǐ shǒu shēn zhī dào zhèng qí jūn zhě, dà chén yě. hàn táng zhī shèng, zhōng chén liè shì gōng qí jūn zhī guò, jìn qí jūn zhī yù, jiū qí zhèng zhī móu, dàn qí rén zhī nìng ér zhǐ yǐ. qiú qí dà jūn xīn, yǐn zhī zhì yú rén zhě, zé wú wèi zhī jiàn yě. wéi dǒng shēng qí shù jǐ hū!
守身以仁。以守身之道正其君者，大臣也。漢、唐之盛，忠臣烈士攻其君之過，禁其君之欲，糾其政之繆，彈其人之佞而止已。求其大君心，引之志於仁者，則吾未之見也。惟董生其庶幾乎！

dào kě shù bù kě zuò, shù zhī zhě tiān yě, zuò zhī zhě rén yě. sān wáng shù zhī, wǔ bà zuò zhī, qí gōng dé kě kǎo yǐ.
道可述不可作，述之者天也，作之者人也。三王述之，五霸作之，其功德可考矣。

shēn yú dào zhě, fù yòng wù ér bù yíng. wèi gōng zǐ jīng shàn jū shì, kǒng zǐ hé qǔ yān? yǐ qí xīn bù yīng yú wù, kě yǐ wèi fǎ yě. fū rén shēng yú shì, yòng wù yǐ chéng qí shēng ěr, qí jiǔ néng jǐ hé, ér shì rén chí wù bù fǎn yě.
深於道者，富用物而不盈。衛公子荊善居室，孔子何取焉？以其心不嬰於物，可以為法也。夫人生於世，用物以成其生耳，其久能幾何，而世人馳騖不反也。

wéi tiān zhī mìng, yú mù bù yǐ, shèng rén zhī tiān mìng cún yú shēn zhě, yuān yuán wú qióng, gù shī yú mín zhě pǔ bó wú jǐn, ér shì gōng bù tóng yě. zhī zhī, zé yú yī shì gōng kě yǐ jǐn shèng rén zhī yùn bù zhī, zé yī shì gōng ér yǐ yǐ, bù zú yǐ yán shèng rén yě. zhuāng zhōu nǎi yuē shèng rén zhī dào, zhēn yǐ zhì shēn, qí xù yú tǔ jū yǐ zhì tiān xià, qǐ qí rán hū?
「維天之命，於穆不已」，聖人知天命存於身者，淵源無窮，故施於民者溥博無盡，而事功不同也。知之，則於一事功可以盡聖人之蘊；不知，則一事功而已矣，不足以言聖人也。莊周乃曰「聖人之道，真以治身，其緒餘土苴以治天下」，豈其然乎？

shàn wèi tiān xià zhě wù qǐn bīng. bīng, xíng zhī dà zhě ěr. suī hàn táng shèng zhǔ, lǐ lè fèi quē, fǎ lìng zhuān xíng, shì bīng cháng xìng ér wèi cháng xī yě. jì gāng rú shì, ér yù yǒu sān dài zhī wén zhāng, qí kě dé hū!
善為天下者務寢兵。兵，刑之大者耳。雖漢、唐盛主，禮樂廢缺，法令專行，是兵常興而未嘗息也。紀綱如是，而欲有三代之文章，其可得乎！

yǒu qíng wú qíng, tǐ tóng ér yòng fēn. rén yǐ qí ěr mù suǒ xué xí, ér bù néng chāo hū jiàn wén zhī biǎo, gù zhāo tǐ yòng yǐ shì zhī, zé huò yǐ. huò zé máng rán wú suǒ dǐ zhǐ, ér wèi shì shì suǒ yǐn, yǐ xīn wèi zōng, xīn shēng wàn fǎ, wàn fǎ jiē xīn, zì miè tiān mìng, gù wèi jǐ sī. xiǎo huò nán jiě, dà ài fāng zhāng, bù qióng lǐ zhī guò yě. bǐ qí kuā dà yán cí, diān dào yùn yòng, bái wèi zhì jí yǐ, rán yǐ shèng rén shì zhī, kě wèi yù rén ér wèi zhì, yǒu zhì ér wèi jí zhě yě. fū shēng yú róng yí, yì jiān shì zhī yīng yě, xué zhī bù zhèng, suì wèi yì duān xiǎo dào. xī zāi!
有情無情，體同而用分。人以其耳目所學習，而不能超乎見聞之表，故昭體用以示之，則惑矣。惑則茫然無所底止，而為釋氏所引，以心為宗，心生萬法，萬法皆心，自滅天命，固為己私。小惑難解，大礙方張，不窮理之過也。彼其誇大言辭，顛倒運用，白謂至極矣，然以聖人視之，可謂欲仁而未至，有智而未及者也。夫生於戎夷，亦間世之英也，學之不正，遂為異端小道。惜哉！

shèng rén shàng xián, shǐ mín zhī quàn, jiào bù néng, shǐ mín bù zhēng, míng shàn è zhī guī, rú rì yuè zhī zhào bái hēi, rán mín yóu yǒu huò yú yù ér xiàn yú è. gù kǒng zǐ guān shàng shì zhī huà, kuì rán ér tàn, yuē shén zāi, zhī zhī nán yě. suī yáo shùn zhī mín bǐ wū kě fēng, néng shǐ zhī yóu ér yǐ, yì bù néng shǐ zhī zhī yě. fū rén mù yú wǔ sè, ěr yú wǔ shēng, kǒu yú wǔ wèi, qí xìng gù rán, fēi wài lái yě. shèng rén yīn qí xìng ér dǎo zhī, yóu yú zhì shàn, gù mín zhī huà zhī yě yì. lǎo zǐ yuē bù jiàn kě yù, shǐ xīn bù luàn. fū kě yù zhě, tiān xià zhī gōng yù yě, ér kě bì zhī shǐ bù jiàn hū?
聖人尚賢，使民知勸，教不能，使民不爭，明善惡之歸，如日月之照白黑，然民猶有惑於欲而陷於惡。故孔子觀上世之化，喟然而嘆，曰「甚哉，知之難也。」雖堯舜之民比屋可封，能使之由而已，亦不能使之知也。夫人目於五色，耳於五聲，口於五味，其性固然，非外來也。聖人因其性而導之，由於至善，故民之化之也易。老子曰「不見可欲，使心不亂。」夫可欲者，天下之公欲也，而可蔽之使不見乎？

tiān dì zhī shēng shēng wàn wù, shèng rén zhī shēng shēng wàn mín, gù qí lǐ yě. lǎo dān yòng qí dào, jì qí chéng, ér yǐ bù zhēng xíng zhī, shì wǔ zhì shàng shù, qiú hù tiān xià zhī quán yǐ zì sī yě. qí qù wáng shì yuǎn yǐ.
天地之生生萬物，聖人之生生萬民，固其理也。老聃用其道，計其成，而以不爭行之，是舞智尚術，求怙天下之權以自私也。其去王事遠矣。

shí zhī gǔ jīn, dào zhī gǔ jīn yě.
時之古今，道之古今也。

dào zhě, tǐ yòng zhī zǒng míng. rén qí tǐ, yì qí yòng. hé tǐ yǔ yòng, sī wèi dào yǐ. dà dào fèi, yǒu rén yì. lǎo dān fēi zhī dào zhě yě.
道者，體用之總名。仁其體，義其用。合體與用，斯為道矣。大道廢，有仁義。老聃非知道者也。