xí, kǎn yǒu fú, wéi xīn, hēng. xíng yǒu shàng. tuàn yuē: xí, kǎn zhòng xiǎn yě. shuǐ liú ér bù yíng, xíng xiǎn ér bù shī qí xìn, wéi xīn, hēng. nǎi yǐ gāng zhōng yě xíng, yǒu shàng wǎng yǒu gōng yě. tiān xiǎn bù kě shēng yě, dì xiǎn shān chuān qiū líng yě. wáng gōng shè xiǎn yǐ shǒu qí guó, xiǎn zhī shí yòng dà yǐ zāi.
習,坎有孚,維心,亨。行有尚。彖曰:習,坎重險也。水流而不盈,行險而不失其信,維心,亨。乃以剛中也行,有尚往有功也。天險不可升也,地險山川丘陵也。王公設險以守其國,險之時用大矣哉。
xí, zhòng yě. shuǐ zhòng zhì, liú ér bù yíng hū, liǎng kǎn yě. wèi qí xián yú zhǐ shuǐ yě, gù yǐ xí, kǎn míng zhī. gāng zhōng ér yǒu fú, jùn zhī sī liú, liú zhī sī zhǐ, fú zhī sī jì, shěn zhī sī nì, bù wéi yú rén, ér rén bù kě qī, bù shī xìn yú, xiǎn yě. fū xíng xiǎn ér zì néng tōng zhě, gù xì yú xīn hū. néng gāng zhōng zhì, guǒ jì hū xiǎn ér dé qí dào zhě, zé xíng xiǎn ér yǒu gōng yě. tiān xiǎn jué qí shēng yě, dì xiǎn shān chuān qiū líng yě, tiān dì yóu xiǎn yǐ chéng, ér kuàng yú rén hū. wáng gōng shè chéng chí yǐ xiǎn guó yě, gāng zhōng cáng yòng, yǐ yīng xiǎn yě. wù zhī qíng ér wèi xiǎn zhī yòng, fēi zhī zhě bù néng yòng, ér zhōng yú zhèng yě.
習,重也。水重至,流而不盈乎,兩坎也。為其嫌於止水也,故以習,坎名之。剛中而有孚,濬之斯流,流之斯止,浮之斯濟,沈之斯溺,不違於人,而人不可欺,不失信於,險也。夫行險而自能通者,固繫於心乎。能剛中志,果濟乎險而得其道者,則行險而有功也。天險絶其升也,地險山川丘陵也,天地猶險以成,而況於人乎。王公設城池以險國也,剛中藏用,以應險也。物之情而為險之用,非知者不能用,而終於正也。
xiàng yuē: shuǐ jiàn zhì xí, kǎn. jūn zǐ yǐ cháng dé xíng xí jiào shì.
象曰:水洊至習,坎。君子以常徳行習敎事。
shuǐ zhì róu ér shùn, gāng zhōng ér xìn, gù néng xiǎn ér bù zhì yě. suī jiàn liú ér zhì, qí dào yī yě. gù jūn zǐ yǐ cháng xíng ér cún hū zhōng xí jiào shì, yǐ yù qí xiǎn, zé dé qí zhèng ér yǒu gōng yě.
水至柔而順,剛中而信,故能險而不滯也。雖洊流而至,其道一也。故君子以常行而存乎中習敎事,以禦其險,則得其正而有功也。
chū liù, xí. kǎn rù yú kǎn dàn xiōng. xiàng yuē: xí kǎn rù kǎn, shī dào, xiōng yě.
初六,習。坎入於坎窞凶。象曰:習坎入坎,失道,凶也。
chū róu ér jū zhòng xiǎn zhī xià, zhì ruò ér wú xīn bù zhī, jì xiǎn zhī dào, xí kǎn ér rù yú kǎn dàn, hé yǐ jì hū, gù xiōng yě. xí zhòng yě, wèi zhì qí shì yě.
初柔而居重險之下,質弱而無心不知,濟險之道,習坎而入於坎窞,何以濟乎,故凶也。習重也,謂治其事也。
jiǔ èr, kǎn yǒu xiǎn, qiú xiǎo dé. xiàng yuē: qiú xiǎo dé, wèi chū zhōng yě.
九二,坎有險,求小得。象曰:求小得,未出中也。
jū kǎn zhī nèi, qián shàng yǒu xiǎn yě. xíng xiǎn dé zhòng, ér èr róu fù zhī tǐ, xiǎn ér yǒu gōng yě. suī qiú xiǎo dé, wèi chū xiǎn zhōng yě.
居坎之內,前尚有險也。行險得中,而二柔附之體,險而有功也。雖求小得,未出險中也。
liù sān, lái zhī kǎn, kǎn xiǎn qiě zhěn rù yú kǎn dàn, wù yòng. xiàng yuē: lái zhī kǎn, kǎn zhōng wú gōng yě.
六三,來之坎,坎險且枕入於坎窞,勿用。象曰:來之坎,坎終無功也。
wèi gāng ér yǐ róu zhì, nán yǐ. kuàng liǎng kǎn zhī jiān hū. èr gāng, xiǎn yě. ér qiě zhěn zhī qiú kě dé hū. shàng kǎn zhī dǐ, kǎn dàn zhě yě, zhī kě dé hū. jìn tuì mò kě zhōng, wú gōng yě.
位剛而以柔治,難矣。況兩坎之間乎。二剛,險也。而且枕之求可得乎。上坎之底,坎窞者也,之可得乎。進退莫可終,無功也。
liù sì, zūn jiǔ, guǐ èr, yòng fǒu, nà yuē zì yǒu, zhōng wú jiù. xiàng yuē: zūn jiǔ, guǐ èr, gāng róu jì yě.
六四,樽酒,簋貳,用缶,納約自牖,終無咎。象曰:樽酒,簋貳,剛柔際也。
yīn ruò zhì yě, fù yáng ér jì jū yú shàng, tǐ yī wǔ de wèi, jì qí xiǎn yǐ. fū yù shàng zhī jǐn zhě, bì zì jǐn zhě yě. chéng zhī zhì, qǐ jiǎ yú fēng zāi. zé zūn jiǔ ér guǐ, fù qì yuē ér nà guǎ, zì zhì yú yǒu yǐ jǐn qí zhōng, gāng róu zhī jì, chéng shàng zhī dào yě, zhōng hé jiù yǐ.
陰弱質也,附陽而濟居於上,體依五得位,濟其險矣。夫欲上之盡者,必自盡者也。誠之至,豈假於豐哉。則樽酒而簋,副器約而納寡,自至於牖以盡其忠,剛柔之際,承上之道也,終何咎矣。
jiǔ wǔ, kǎn bù yíng, qí jì píng. wú jiù. xiàng yuē: kǎn bù yíng, zhōng wèi dà yě.
九五,坎不盈,祇既平。無咎。象曰:坎不盈,中未大也。
zài kǎn zhōng yǐ, kǎn qǐ yíng hū. fū jì xiǎn zhě, jǐn sī tài hū. sī wú jiù yǐ. chù qí xiǎn, zūn ān ér bù lǜ, zé xiǎn wèi jiù yǐ, wèi zhì hū dà, kě wú shèn yú.
在坎中矣,坎豈盈乎。夫濟險者,盡斯泰乎。斯無咎矣。處其險,尊安而不慮,則險為咎矣,未至乎大,可無愼歟。
shàng liù, xì yòng huī mò, zhì yú cóng jí, sān suì bù dé, xiōng. xiàng yuē: shàng liù shī dào, xiōng.
上六,繫用徽纆,寘於叢棘,三歲不得,凶。象曰:上六失道,凶。
sān suì yě, róu ér wú xīn xiǎo rén yě. chéng gāng ér lǚ yú jí xiǎn, jū yú jùn fǎ zhī shí, xíng jí xiǎn zhī shì, gù yòng xì mò, suǒ zhì yú cóng jí, shī qí móu shēn zhī dào yě, yǐ shì sān suì ér xiōng. nǎi zhōng.
三歲也,柔而無心小人也。乘剛而履於極險,居於峻法之時,行極險之事,故用繫纆,索寘於叢棘,失其謀身之道也,以是三歲而凶。乃終。