strong lǐ bā jiā lǐ èrstrong
礼八嘉礼二
dà hūn yí huáng zǐ hūn yí wáng gōng hūn lǐ fù gōng zhǔ xià jià yí jùn zhǔ yǐ xià yú guī lǐ fù
大婚仪皇子婚仪王公婚礼附公主下嫁仪郡主以下于归礼附
pǐn guān shì shù hūn lǐ shì xué yí lín yōng fù jīng yán yí rì jiǎng fù cè shì yí
品官士庶婚礼视学仪临雍附经筵仪日讲附策士仪
bān zhào yí yíng jiē zhào shū fù jìn shū yí jìn biǎo jiān yí xún shòu yí xiāng yǐn jiǔ lǐ
颁诏仪迎接诏书附进书仪进表笺仪巡狩仪乡饮酒礼
dà hūn yí qīng chū tài zǔ wù zǐ nián, yè hè guó bèi lè nà lín bù lù sòng mèi lái guī, dì lǜ bèi lè děng yíng zhī, dà yàn, lǐ chéng, shí yóu wèi dìng yí zhù yě. tài zōng jí wèi hòu, xíng cè lì lǐ. zhì shùn zhì bā nián, shì zǔ dà hūn, shǐ dìng nà hòu yí. xiān qī zōu jí xíng nà cǎi lǐ, qián yī rì, qiǎn guān jì gào jiāo shè tài miào. jiè rì zhì míng, shè jié àn tài hé diàn, lǐ wù jù dān bì shàng, chén wén mǎ qí xià. zhèng fù shǐ qí dan chi dōng. míng zàn guān kǒu zàn, shǐ chén sān guì jiǔ bài qì, shēng dōng jiē, lì bì shàng. xuān zhì guān chuán zhì, shǐ chén guì. zhì yuē:" zī nà mǒu shì mǒu nǚ wèi hòu, mìng qīng děng chí jié xíng nà cǎi lǐ." dà xué shì rù, fèng jié chū, shòu zhèng shǐ, zhèng shǐ shòu, xié fù shǐ xìng, qián xíng jiàng zhōng jiē zuǒ. zhí shì guān nà yí wù cǎi tíng zhōng. yí zhàng qián dǎo, wèi shì qiān mǎ cóng, chū tài hé zhōng mén, yì hòu dǐ. hòu fù cháo fú guì yíng mén wài dào yòu. jì rù, shǐ chén chén jié zhōng àn, zhí shì chén yí wù zuǒ yòu àn, chén mǎ yú tíng. shǐ chén chuán zhì nà cǎi, yǐ cì fèng yí wù shòu hòu fù, hòu fù guì shòu, xìng, lǜ zǐ dì wàng quē xíng lǐ. shǐ chén chū, guì sòng rú chū. qián qī yī rì, xíng nà zhēng lǐ. suǒ sī jù dà zhēng yí wù, qiǎn shǐ chuán zhì, rú nà cǎi yí. dà hūn qián yī rì, fù qiǎn guān jì gào, jiè qī lǔ bù lè xuán jù. dì yù tài hé diàn yuè cè bǎo, zhì cí yuē:" huáng dì qīn fèng huáng tài hòu yì zhǐ, nà mǒu shì wèi huáng hòu. zī dāng jí yuè lìng chén, bèi wù diǎn cè, mìng qīng děng yǐ lǐ fèng yíng." qiǎn shǐ rú cè hòu yí, shǐ chén suí cè bǎo tíng chū zì xié hé mén, jià hái gōng.
大婚仪清初太祖戊子年,叶赫国贝勒纳林布禄送妹来归,帝率贝勒等迎之,大宴,礼成,时犹未定仪注也。太宗即位后,行册立礼。至顺治八年,世祖大婚,始定纳后仪。先期诹吉行纳采礼,前一日,遣官祭告郊、社、太庙。届日质明,设节案太和殿,礼物具丹陛上,陈文马其下。正、副使俟丹墀东。鸣赞官口赞,使臣三跪九拜讫,升东阶,立陛上。宣制官传制,使臣跪。制曰:“兹纳某氏某女为后,命卿等持节行纳采礼。”大学士入,奉节出,授正使,正使受,偕副使兴,前行降中阶左。执事官纳仪物采亭中。仪仗前导,卫士牵马从,出太和中门,诣后邸。后父朝服跪迎门外道右。既入,使臣陈节中案,执事陈仪物左右案,陈马於庭。使臣传制纳采,以次奉仪物授后父,后父跪受,兴,率子弟望阙行礼。使臣出,跪送如初。前期一日,行纳徵礼。所司具大徵仪物,遣使传制,如纳采仪。大婚前一日,复遣官祭告,届期卤簿、乐悬具。帝御太和殿阅册、宝,制辞曰:“皇帝钦奉皇太后懿旨,纳某氏为皇后。兹当吉月令辰,备物典册,命卿等以礼奉迎。”遣使如册后仪,使臣随册、宝亭出自协和门,驾还宫。
shí huáng hòu yí zhàng chén dǐ dì, fēng shǐ zhì, hòu fù lǜ qīn shǔ cháo fú yíng mén wài, hòu lǐ fú yíng tíng zhōng, hòu mǔ lǜ zhū fù xián cháo fú guì. shǐ chén fèng cè bǎo rù chén àn shàng, hòu jiù àn nán běi miàn guì, nèi yuàn guān xī xiāng lì, dú cè bǎo wén, cì dì shòu zuǒ nǚ guān, nǚ guān guì jiē xiàn huáng hòu, hòu zhī shòu, zhuǎn shòu yòu nǚ guān, yì guì jiē, chén àn shàng lù nèi. hòu xìng, liù sù sān guì sān kòu, lǐ bì, shēng niǎn. nǚ guān fèng lù zhì cǎi tíng, gǔ yuè dǎo qián, cì yí zhàng, cì fèng niǎn. hòu fù mǔ guì sòng rú guì yíng yí. niǎn zhì xié hé mén, yí jià zhǐ. nǚ guān fèng lù qián xíng zhì zhōng gōng, niǎn rù zì zhōng mén, zhì tài hé diàn jiē xià jiàng niǎn rù gōng.
时皇后仪仗陈邸第,封使至,后父率亲属朝服迎门外,后礼服迎庭中,后母率诸妇咸朝服跪。使臣奉册、宝入陈案上,后就案南北面跪,内院官西乡立,读册、宝文,次第授左女官,女官跪接献皇后,后祗受,转授右女官,亦跪接,陈案上盝内。后兴,六肃三跪三叩,礼毕,升辇。女官奉盝置采亭,鼓乐导前,次仪仗,次凤辇。后父母跪送如跪迎仪。辇至协和门,仪驾止。女官奉盝前行置中宫,辇入自中门,至太和殿阶下降辇入宫。
dì yù zhōng hé diàn, lǜ zhū wáng yì huáng tài hòu qián xíng lǐ. bì, zhū wáng tuì. dì yù tài hé diàn, cì hòu fù jí qīn shǔ yàn, wáng gōng bǎi guān xián yǔ. huáng tài hòu yù wèi yù gōng, jí bǎo hé diàn, cì hòu mǔ jí qīn shǔ yàn, gōng zhǔ fú jìn mìng fù xián yǔ. yuè sān rì, dì fù yù tài hé diàn, wáng gōng bǎi guān shàng biǎo qìng hè, bān zhào rú zhì. cì hòu fù mǔ xiōng dì fú wù yǒu chà. shí yī nián dà hūn, yuè sān rì, hòu yè huáng tài hòu lǐ bì, shǐ yàn. kāng xī sì nián dà hūn, jiù hòu dǐ shè nà cǎi yàn, gōng zhǔ fǔ chén mìng fù gè sān rén, nèi dà chén shì wèi jí gōng yǐ xià qún chén èr pǐn yǐ shàng xián yǔ.
帝御中和殿,率诸王诣皇太后前行礼。毕,诸王退。帝御太和殿,赐后父及亲属宴,王公百官咸与。皇太后御位育宫,即保和殿,赐后母及亲属宴,公主、福晋、命妇咸与。越三日,帝复御太和殿,王公百官上表庆贺,颁诏如制。赐后父母兄弟服物有差。十一年大婚,越三日,后谒皇太后礼毕,始宴。康熙四年大婚,就后邸设纳采宴,公主、辅臣命妇各三人,内大臣、侍卫及公以下、群臣二品以上咸与。
dà zhēng yì rú zhī. cì hòu zǔ fù mǔ fù mǔ yī fú, xiè ēn rú yí. zhì rì, shǐ chén fèng cè bǎo zhì, hòu zhī shòu bì, qīn tiān jiàn bào shí, hòu shēng niǎn. mìng fù sì rén dǎo qián, qī rén suí hòu, jiē qí. nèi dà chén shì wèi cóng, zhì tài hé diàn jiē xià tuì. hòu jiàng niǎn, nèi jiān fèng cè bǎo dǎo zhì zhōng hé diàn, mìng fù tuì. zhí shì mìng fù yíng shì rù gōng, fèng cè bǎo nèi jiān shòu shǒu bǎo nèi jiān, tuì. dì yì tài huáng tài hòu huáng tài hòu qián xíng lǐ, yù diàn cì yàn rú chū. huáng tài hòu lǜ fǔ chén mìng fù rù gōng, cì hòu mǔ jí qīn shǔ yàn, gōng zhǔ fú jìn bù yǔ. shí jiā yǒu, gōng zhōng shè yàn, xíng hé jǐn lǐ. yì rì, hòu yì liǎng gōng cháo jiàn, sān rì shòu hè, bān zhào rú cháng yí.
大徵亦如之。赐后祖父母、父母衣服,谢恩如仪。至日,使臣奉册、宝至,后祗受毕,钦天监报时,后升辇。命妇四人导前,七人随后,皆骑。内大臣、侍卫从,至太和殿阶下退。后降辇,内监奉册、宝导至中和殿,命妇退。执事命妇迎侍入宫,奉册、宝内监授守宝内监,退。帝诣太皇太后、皇太后前行礼,御殿、赐宴如初。皇太后率辅臣命妇入宫,赐后母及亲属宴,公主、福晋不与。时加酉,宫中设宴,行合卺礼。翼日,后诣两宫朝见,三日受贺,颁诏如常仪。
tóng zhì shí yī nián, nà cǎi dà zhēng fā cè fèng yíng, xī zhǔn chéng shì. wéi jiè shí hòu shēng niǎn, shǐ chén chéng mǎ xiān, nèi jiān fú, zuǒ yòu nèi dà chén děng qí cóng. zhì wǔ mén wài, jiǔ fèng qū gài qián dǎo, xíng jí gān qīng mén, lóng tíng zhǐ, shǐ chén děng tuì, lǐ bù guān fèng cè bǎo chén jiāo tài diàn zuǒ yòu àn, tuì. niǎn rù qián qīng gōng, zhí shì zhě jù tuì, shì wèi hé gé shān. fú jìn mìng fù shì niǎn rù gōng, gōng zhōng kāi hé jǐn yàn, lǐ chéng. guāng xù shí wǔ nián dà hūn, yuè liù rì, hòu shǐ cháo jiàn huáng tài hòu, yòu yuè èr rì, dì shòu hè, yú yí tóng.
同治十一年,纳采、大徵、发册、奉迎,悉准成式。惟届时后升辇,使臣乘马先,内监扶,左右内大臣等骑从。至午门外,九凤曲盖前导,行及乾清门,龙亭止,使臣等退,礼部官奉册、宝陈交泰殿左右案,退。辇入乾清宫,执事者俱退,侍卫合隔扇。福晋、命妇侍辇入宫,宫中开合卺宴,礼成。光绪十五年大婚,越六日,后始朝见皇太后,又越二日,帝受贺,馀仪同。
huáng zǐ hūn yí xiān zhǐ hūn, jiǎn dà chén mìng fù xié lǎo zhě xiāng shì. fú jìn fù mǎng fú yì gān qīng mén, běi miàn guì, dà chén xī miàn chuán zhǐ:" jīn yǐ mǒu shì nǚ zuò pèi huáng zǐ mǒu wèi fú jìn." fú jìn fù sān guì jiǔ bài, tuì. zé jí, jiǎn nèi dà chén shì wèi suí huáng zǐ yì fú jìn jiā xíng wén dìng lǐ. fú jìn fù cǎi fú yíng mén wài, huáng zǐ shēng táng bài, fú jìn fù dá bài, sān bài, xìng. jiàn fú jìn mǔ yì rú zhī. cí chū, fú jìn fù sòng dà mén wài. xíng nà cǎi lǐ, suǒ sī jù yí bì, bìng bèi cì fú jìn fù mǔ fú shì ān mǎ. yǐ nèi fǔ dà chén gōng diàn jiān dū lǐng shì chōng shǐ. jí mén, fú jìn fù yíng rù zhōng táng, xiè ēn bì, yǔ yàn, dà chén péi fú jìn fù yàn zhōng táng, mìng fù nǚ guān péi nǚ juàn yàn nèi shì, bì, shǐ zhě hái cháo fù mìng. hūn qián yī rì, fú jìn jiā jī zhuāng jù chén huáng zǐ gōng, zhì rì, huáng zǐ yì dì hòu qián xíng lǐ, ruò wéi fēi pín chū, zé bìng yì yān.
皇子婚仪先指婚,简大臣命妇偕老者襄事。福晋父蟒服诣乾清门,北面跪,大臣西面传旨:“今以某氏女作配皇子某为福晋。”福晋父三跪九拜,退。择吉,简内大臣、侍卫随皇子诣福晋家行文定礼。福晋父采服迎门外,皇子升堂拜,福晋父答拜,三拜,兴。见福晋母亦如之。辞出,福晋父送大门外。行纳采礼,所司具仪币,并备赐福晋父母服饰、鞍马。以内府大臣、宫殿监督领侍充使。及门,福晋父迎入中堂,谢恩毕,与宴,大臣陪福晋父宴中堂,命妇、女官陪女眷宴内室,毕,使者还朝复命。婚前一日,福晋家赍妆具陈皇子宫,至日,皇子诣帝后前行礼,若为妃嫔出,则并诣焉。
jí shí jiè, luán yí wèi bèi cǎi yú, nèi fǔ dà chén lǜ shǔ èr shí hù jūn sì shí yì fú jìn dì fèng yíng. cǎi yú chén táng zhōng, nǚ guān gào" shēng yú", fú jìn shēng, fù mǔ jiā rén xián sòng. nèi xiào yú xíng. nǚ guān cóng, chū dà mén chéng mǎ. zhì jìn chéng mén wài, zhòng bù xíng suí yú rù, zhì huáng zǐ gōng mén jiàng, nǚ guān dǎo rù gōng. jiè hé jǐn shí, huáng zǐ xī xiāng, fú jìn dōng xiāng, xíng liǎng bài lǐ. gè jiù zuò, nǚ guān zhuó jiǔ hé hé yǐ jìn, jiē yǐn, jiǔ zhuàn sān xíng, qǐ, réng xíng liǎng bài lǐ. yú shí gōng suǒ zhāng mù jié cǎi, shè yàn, fú jìn fù mǔ qīn zú jì dà chén mìng fù xián yǔ, lǐ chéng. yì rì huáng zǐ fú jìn sù xìng, cháo jiàn dì hòu, nǚ guān yǐn huáng zǐ jū zuǒ shāo qián, sān guì jiǔ bài, fú jìn jū yòu shāo hòu, liù sù sān guì sān bài. jiàn suǒ chū fēi pín, huáng zǐ èr guì liù bài, fú jìn sì sù èr guì èr bài. yuè jiǔ rì, guī níng. sì yàn, xié hái, bù yú wǔ.
吉时届,銮仪卫备采舆,内府大臣率属二十、护军四十诣福晋第奉迎。采舆陈堂中,女官告“升舆”,福晋升,父母家人咸送。内校舁行。女官从,出大门乘马。至禁城门外,众步行随舆入,至皇子宫门降,女官导入宫。届合卺时,皇子西乡,福晋东乡,行两拜礼。各就坐,女官酌酒合和以进,皆饮,酒馔三行,起,仍行两拜礼。於时宫所张幕、结采,设宴,福晋父母、亲族暨大臣、命妇咸与,礼成。翌日皇子、福晋夙兴,朝见帝、后,女官引皇子居左稍前,三跪九拜,福晋居右稍后,六肃三跪三拜。见所出妃嫔,皇子二跪六拜,福晋四肃二跪二拜。越九日,归宁。巳宴,偕还,不逾午。
wáng gōng hūn lǐ, chóng dé jiān dìng zhì, fán qīn wáng pìn cháo chén nǚ wèi hūn, nà cǎi rì, fǔ shǔ guān chōng shǐ, shì rì shè yàn, shēng jiǔ shèng chén. hūn rì yàn yì rú zhī. gěi nǚ fù mǔ fú wù ān mǎ fú lì. ruò wài fān qīn jùn wáng, bèi lè, tái jí nǚ, yí wù shì jué cì wèi chà. hūn rì yàn, shēng duō shǎo yì yí. shì zǐ, jùn wáng, bèi lè, bèi zǐ, zhèn fǔ guó gōng pìn qǔ, yí wù jì yàn rì shēng jiǔ, qí shù dì jiàng, jiē yǒu chà děng. shùn zhì jiān, gèng hūn zhì, xiàn bèi lè yǐ xià bà yòng zhū duàn. cì hūn, wáng gōng yì zhōng hé diàn huò wèi yù gōng xiè ēn, qí zi wèi shòu fēng zhě, hūn lǐ shì qí fù, yǐ shòu fēng zé cóng qí jué. kāng xī chū, shǐ lìng wáng gōng nà cǎi yì bù wèi duàn, yú rú gù.
王公婚礼,崇德间定制,凡亲王聘朝臣女为婚,纳采日,府属官充使,是日设宴,牲酒盛陈。婚日宴亦如之。给女父母服物鞍马符例。若外藩亲、郡王,贝勒,台吉女,仪物视爵次为差。婚日宴,牲多少异宜。世子,郡王,贝勒,贝子,镇、辅国公聘娶,仪物暨宴日牲酒,其数递降,皆有差等。顺治间,更婚制,限贝勒以下罢用珠缎。赐婚,王公诣中和殿或位育宫谢恩,其子未受封者,婚礼视其父,已受封则从其爵。康熙初,始令王公纳采易布为缎,馀如故。
gōng zhǔ xià jià yí zhǐ hūn rì, é fù mǎng fú yì gān qīng mén dōng jiē xià, běi miàn guì, xiāng shì dà chén xī miàn lì. xuān zhì:" yǐ mǒu gōng zhǔ zé pèi mǒu é fù." zhī shòu mìng, xiè ēn tuì. chū dìng, zōu rì yì wǔ mén, jìn yī jiǔ lǐ, jí nà cǎi yě. tuó mǎ yán xí yáng jiǔ rú shù. dé zhǐ fēn nà suǒ sī. cì rì yàn xiǎng, é fù lǜ zú zhōng rén cháo fú yè huáng tài hòu gōng, lǐ qì, jí bǎo hé diàn. dì shēng zuò, é fù děng sān guì jiǔ bài. yù yán jì chén, jìn jué dà chén guì jìn jiǔ, dì shòu yǐn, hái cì dà chén jiǔ, guì yǐn zhī. shí é fù děng xíng lǐ wéi yī bài. chè yàn xiè ēn, yī guì sān bài. chū zhì nèi yòu mén wài, sān guì jiǔ bài, tuì. fán dì qián xiè ēn jiē zàn, hòu gōng qián bù zàn. shì rì é fù juàn shǔ yì huáng tài hòu huáng hòu gōng yán yàn rú yí. lí jiàng qián yī rì, é fù yì gōng mén xiè ēn, nèi fǔ guān lǜ luán yí xiào sòng zhuāng lián yì é fù dì, nèi guǎn lǐng mìng fù xié nǚ shì pū chén.
公主下嫁仪指婚日,额驸蟒服诣乾清门东阶下,北面跪,襄事大臣西面立。宣制:“以某公主择配某额驸。”祗受命,谢恩退。初定,诹日诣午门,进一九礼,即纳采也。驼马、筵席、羊酒如数。得旨分纳所司。次日燕飨,额驸率族中人朝服谒皇太后宫,礼讫,集保和殿。帝升座,额驸等三跪九拜。御筵既陈,进爵大臣跪进酒,帝受饮,还赐大臣酒,跪饮之。时额驸等行礼惟一拜。彻宴谢恩,一跪三拜。出至内右门外,三跪九拜,退。凡帝前谢恩皆赞,后宫前不赞。是日额驸眷属诣皇太后、皇后宫筵宴如仪。釐降前一日,额驸诣宫门谢恩,内府官率銮仪校送妆奁诣额驸第,内管领命妇偕女侍铺陈。
zhì rì, é fù jiā bèi jiǔ jiǔ lǐ wù, rú ān mǎ jiǎ zhòu, yì wǔ mén gōng nà, yàn xiǎng rú chū dìng lǐ. jí shí jiè, gōng zhǔ jí fú yì huáng tài hòu dì hòu jì suǒ shēng fēi pín qián xíng lǐ. mìng fù yì shēng yú, xià lián, nèi xiào yú chū gōng, yí zhàng jù liè, dēng jù qián yǐn. fú jìn fū rén mìng fù shèng yú péi cóng, yì é fù dì xíng hé jǐn lǐ. qí rì shè yàn jiǔ shí xí, rú xià jià wài fān, dàn yòng shēng jiǔ. chéng hūn hòu jiǔ rì, guī gōng xiè ēn. gōng zhǔ rù gōng xíng lǐ, é fù yì cí níng mén wài gān qīng mén wài nèi yòu mén wài háng lǐ.
至日,额驸家备九九礼物,如鞍马、甲胄,诣午门恭纳,燕飨如初定礼。吉时届,公主吉服诣皇太后、帝、后暨所生妃、嫔前行礼。命妇翊升舆,下帘,内校舁出宫,仪仗具列,灯炬前引。福晋、夫人、命妇乘舆陪从,诣额驸第行合卺礼。其日设宴九十席,如下嫁外藩,但用牲酒。成婚后九日,归宫谢恩。公主入宫行礼,额驸诣慈宁门外、乾清门外、内右门外行礼。
tiān mìng bā nián, tài zǔ yù bā jiǎo diàn, xùn gōng zhǔ yǐ fù dào, wú líng wǔ qí fū, zì yì jiāo zòng, wéi zhě zuì zhī. shí yì wèi wáng huà suǒ yóu shǐ. jué hòu dìng zhì, é fù jí qí fù mǔ jiàn gōng zhǔ jù qū xī kòu ān, yǒu lài cì bì kòu shǒu, xún yuǎn gǔ zhé yǐ. dǎi dào guāng èr shí yī nián, xuān zōng yǐ wéi fēi lǐ suǒ yí, shāo gèng yí zhù, é fù jiàn gōng zhǔ zhí lì shēn jìng, gōng zhǔ lì dá zhī, jiù gū jiàn gōng zhǔ zhèng lì zhì jìng, gōng zhǔ yì rú zhī. rú kuì wù, jù zhí lì, miǎn qū xī, yǐ zhòng lún jì, zhe wèi lìng.
天命八年,太祖御八角殿,训公主以妇道,毋陵侮其夫,恣意骄纵,违者罪之。时议谓王化所由始。厥后定制,额驸及其父母见公主俱屈膝叩安,有赉赐必叩首,寻远古辙已。逮道光二十一年,宣宗以为非礼所宜,稍更仪注,额驸见公主植立申敬,公主立答之,舅、姑见公主正立致敬,公主亦如之。如餽物,俱植立,免屈膝,以重伦纪,著为令。
yòu dìng xià jià shí tíng jìn jiǔ jiǔ lǐ, bìng bà yán yàn, zì hòu bà yàn yǐ wéi cháng. míng nián, gǎi chū dìng jìn yáng jiǔ, jì cǐ zhǒng xíng. tóng zhì shí, dìng gōng zhǔ guī níng, miǎn é fù nèi yòu mén xíng lǐ, yú rú qián yí.
又定下嫁时停进九九礼,并罢筵宴,自后罢宴以为常。明年,改初定进羊九,继此踵行。同治时,定公主归宁,免额驸内右门行礼,馀如前仪。
jùn zhǔ yú guī lǐ, chóng dé jiān, dìng qīn wáng jià nǚ pìn yí, ān mǎ jiǎ zhòu shí yǒu wǔ. rú jià wài fān, qīn wáng yǐ xià nà cǎi yòng tuó mǎ yáng, zhǔn qī jiǔ shù. yìng bì bā, nán fù wǔ hù. shùn zhì shí, cháo chén pìn yí, ān mǎ jiǎ zhòu gè qī. qián lóng shí, dìng jùn wáng yìng bì liù, nán fù sì hù. jià cháo chén pìn yòng ān mǎ qī, wài fān nà cǎi shì chóng dé shí wéi jiǎn. jùn zhǔ yǐ xià, xiàn zhǔ jùn jūn xiàn jūn xiāng jūn yú guī lǐ, yǐ cì dì shā. kāng xī bā nián, dìng jùn zhǔ xiàn zhǔ guī níng, jìn mǔ jiā gěi mǎn zhōu rén kǒu, xiàn yòng méng hàn rén bā míng, jùn jūn zhì xiāng jūn, méng hàn rén liù míng, jiāng jūn zhì zōng shì nǚ, sì míng.
郡主于归礼,崇德间,定亲王嫁女聘仪,鞍马、甲胄十有五。如嫁外藩,亲王以下纳采用驼、马、羊,准七九数。媵婢八,男、妇五户。顺治时,朝臣聘仪,鞍马、甲胄各七。乾隆时,定郡王媵婢六,男、妇四户。嫁朝臣聘用鞍马七,外藩纳采视崇德时为减。郡主以下,县主、郡君、县君、乡君于归礼,以次递杀。康熙八年,定郡主、县主归宁,禁母家给满洲人口,限用蒙、汉人八名,郡君至乡君,蒙、汉人六名,将军至宗室女,四名。
qián lóng sān shí wǔ nián, bà cháo chén jìn nà cǎi lǐ, wài fān rú gù. bù shè yàn.
乾隆三十五年,罢朝臣进纳采礼,外藩如故。不设宴。
pǐn guān shì shù hūn lǐ fán pǐn guān lùn hūn, xiān shǐ méi shuò tōng shū, nǎi zōu jí nà cǎi. zì gōng hóu bó qì jiǔ pǐn guān, yí wù yǐ guān pǐn wèi jiàng shā. zhǔ hūn zhě jí fú, mìng zǐ dì wèi shǐ, cóng zhě jī yí wù zhì nǚ shì dì, zhǔ hūn zhě jí fú yíng. cóng zhě chén yí wù yú tíng, fèng shū zhì mìng, zhǔ hūn zhě shòu shū, gào miào lǐ bīn, bīn tuì, sòng zhī mén, shǐ zhě hái fù mìng. shì rì shè yàn jù shēng jiǔ, gōng hóu yǐ xià, shù gè yǒu chà. hūn qián yī rì, nǚ shì shǐ rén fèng jī zhǒu wǎng xù jiā, chén qīn wéi yīn rù qì yòng jù.
品官士庶婚礼凡品官论婚,先使媒妁通书,乃诹吉纳采。自公、侯、伯讫九品官,仪物以官品为降杀。主婚者吉服,命子弟为使,从者赍仪物至女氏第,主婚者吉服迎。从者陈仪物於庭,奉书致命,主婚者受书,告庙醴宾,宾退,送之门,使者还复命。是日设宴具牲酒,公、侯以下,数各有差。婚前一日,女氏使人奉箕帚往婿家,陈衾帷、茵褥、器用具。
jiè rì, xù jiā yù shè hé jǐn yàn. xù jí fú qí, bèi yí cóng. xù chéng fù mìng qīn yíng, yǐ cǎi yú rú nǚ shì dì. nǚ shì zhǔ hūn zhě gào miào, cí yuē:" mǒu dì jǐ nǚ mǒu, jiāng yǐ jīn rì guī mǒu shì." nǎi jī ér mìng zhī. hái jiào nǚ nèi shì, fù dōng mǔ xī. nǚ shèng fú chū, běi miàn zài bài, shì zhě zhēn jiǔ lǐ nǚ, fù xùn yǐ yí jiā zhī dào, mǔ shī jīn jié shuì, shēn fù mìng, nǚ shí zhī bù wéi. xù jì zhì, rù mén zài bài. diàn yàn, chū. mǔ wèi nǚ jiā jǐng gài shǒu, chū. xù yī jiàng. nǚ cóng mǔ dǎo shēng yú, yí wèi qián dǎo, sòng zhě suí yú hòu. xù xiān hái. yú zhì mén, xù dǎo shēng xī jiē, rù shì yú yù, yìng bù xù xí dōng páng, yù bù fù xí xī páng, jiāo bài qì, duì yán zuò. zhuàn rù, zú shí, yìng yù qǔ zhǎn shí jiǔ, fēn yìn xù fù, sān zhuó yòng jǐn, zú yìn, xù chū. yìng yù shī qīn zhěn, xù rù, zhú chū. shì rì jù yàn yǔ nà cǎi tóng.
届日,婿家豫设合卺宴。婿吉服俟,备仪从。婿承父命亲迎,以采舆如女氏第。女氏主婚者告庙,辞曰:“某第几女某,将以今日归某氏。”乃笄而命之。还醮女内室,父东母西。女盛服出,北面再拜,侍者斟酒醴女,父训以宜家之道,母施衿结帨,申父命,女识之不唯。婿既至,入门再拜。奠雁,出。姆为女加景盖首,出。婿揖降。女从姆导升舆,仪卫前导,送者随舆后。婿先还。舆至门,婿导升西阶,入室逾阈,媵布婿席东旁,御布妇席西旁,交拜讫,对筵坐。馔入,卒食,媵御取盏实酒,分酳婿、妇,三酌用卺,卒酳,婿出。媵御施衾枕,婿入,烛出。是日具宴与纳采同。
pǐn guān zǐ wèi rèn zhí, lǐ shì qí fù, shòu zhí zhě gè cóng qí pǐn. shì hūn lǐ shì jiǔ pǐn guān. shù mín nà cǎi, shǒu shì shù yǐ sì wéi xiàn, yú bù shì cǎi, yú yǔ shì tóng. hūn sān rì, zhǔ rén zhǔ fù lǜ xīn fù miào jiàn, wú miào, jiàn zǔ mí yú qǐn, rú cháng gào yí.
品官子未任职,礼视其父,受职者各从其品。士婚礼视九品官。庶民纳采,首饰数以四为限,舆不饰采,馀与士同。婚三日,主人、主妇率新妇庙见,无庙,见祖、祢於寝,如常告仪。
yōng zhèng chū, dìng zhì, hàn rén nà cǎi chéng hūn, sì pǐn yǐ shàng, chóu duàn shǒu shì xiàn bā shù, shí wù xiàn shí pǐn. wǔ pǐn yǐ xià jiǎn èr, bā pǐn yǐ xià yòu jiǎn èr, jūn mín juàn guǒ hé yì yǐ sì wéi xiàn. pǐn guān hūn jià rì, yòng běn guān zhí shì, dēng liù gǔ yuè shí èr rén, bù jí pǐn zhě, dēng sì gǔ yuè bā rén. jìn mí fèi, fán guān mín jiē bù de yòng cái lǐ yún.
雍正初,定制,汉人纳采成婚,四品以上,绸缎、首饰限八数,食物限十品。五品以下减二,八品以下又减二,军、民绢、果盒亦以四为限。品官婚嫁日,用本官执事,灯六、鼓乐十二人,不及品者,灯四、鼓乐八人。禁糜费,凡官民皆不得用财礼云。
shì xué yí shùn zhì jiàn yuán, dì xìng tài xué shì diàn. xiān qī yǎn shèng gōng wǔ jīng bó shì zhì, shèng yì wǔ rén, yuán shèng jí pèi zhé zhū yì gè èr rén, chéng chuán fù jīng. gè shì zǐ sūn xiàn liè cháo guān zhě, gè guān xué shī shēng jì jìn shì jǔ gòng, xián yǔ guān lǐ. nèi gé nǐ jīng shū, jì jiǔ sī yè zhuàn jiǎng zhāng jìn yù. jiè rì, dà chéng mén dōng zhāng dà cì, yí lún táng shè huáng wò yù zuò, wò qián zhì yù àn, zuǒ yòu jiǎng àn èr, jì jiǔ děng fèng jiǎng zhāng jí jìn jiǎng fù běn, shū zuǒ jīng yòu, chén yú àn. dì lǐ fú shèng yú yì xué, jì jiǔ sī yè lǜ guān shǔ zhū shēng guì yíng chéng xián jiē yòu. jià rù wò, yì dà chéng diàn shì diàn. lǐ bì, chū yì gǔn fú, xìng yí lún táng, yù jiǎng wò. shēng zuò, wáng gōng lì jiē shàng, bǎi guān lì jiē xià, yǎn shèng gōng lǜ bó shì gè shì yì, jì jiǔ děng lǜ guān shēng jiù bài wèi, xíng sān guì jiǔ kòu lǐ. bì, zì wáng gōng qì jiǔ qīng yǐ cì cì zuò, xún yì táng nèi guì, yī kòu. hóng lú guān zàn" jìn jiǎng", jì jiǔ sī yè rù, běi xiāng lì, suǒ sī jǔ jīng àn jìn yù qián. cì jiǎng guān zuò, jì jiǔ děng yī kòu, zuò. yī cì xuān jiǎng. hàn zhān sì pǐn yǐ xià guān, jiān guān shī rú bó shì shèng xián hòu yì yì yè zhū shēng huán tīng. jiǎng bì, tuì, tīng jiǎng zhě xián tuì. fù wèi xù lì, guì líng chuán zhì. cí yuē:" shèng rén zhī dào, rú rì zhōng tiān, jiǎng guàn fú yīng, yòng zī zhì lǐ, ěr shī shēng miǎn zhī." jì jiǔ děng sān guì jiǔ kòu, tuì. cì chá, qún chén shòu yǐn. yī kòu, lǐ chéng. jià chū, xián guì sòng. yì rì, jiān guān bó shì jì zhū shēng biǎo xiè, dì yù tài hé diàn, lǐ cì rú cháng yí, bìng cì yǎn shèng gōng gè guān yàn lǐ bù. yuè sān rì, bān chì tài xué, zhào zhū shēng cè lì, lài yǎn shèng gōng guān fú, jiān guān bó shì děng yī yī xí, zhù jiào zhū shēng bái jīn yǒu chà.
视学仪顺治建元,帝幸太学释奠。先期衍圣公、五经博士至,圣裔五人,元圣及配、哲诸裔各二人,乘传赴京。各氏子孙现列朝官者,各官学师生暨进士、举、贡,咸与观礼。内阁拟经、书,祭酒、司业撰讲章进御。届日,大成门东张大次,彝伦堂设黄幄御座,幄前置御案,左右讲案二,祭酒等奉讲章及进讲副本,书左经右,陈於案。帝礼服乘舆诣学,祭酒、司业率官属诸生跪迎成贤街右。驾入幄,诣大成殿释奠。礼毕,出易衮服,幸彝伦堂,御讲幄。升座,王公立阶上,百官立阶下,衍圣公率博士、各氏裔,祭酒等率官生就拜位,行三跪九叩礼。毕,自王公讫九卿以次赐坐,寻诣堂内跪,一叩。鸿胪官赞“进讲”,祭酒、司业入,北乡立,所司举经案进御前。赐讲官座,祭酒等一叩,坐。依次宣讲。翰詹四品以下官,监官、师儒、博士、圣贤后裔、肄业诸生圜听。讲毕,退,听讲者咸退。复位序立,跪聆传制。辞曰:“圣人之道,如日中天,讲贯服膺,用资治理,尔师生勉之。”祭酒等三跪九叩,退。赐茶,群臣受饮。一叩,礼成。驾出,咸跪送。翼日,监官、博士暨诸生表谢,帝御太和殿,礼赐如常仪,并赐衍圣公、各官宴礼部。越三日,颁敕太学,诏诸生策励,赉衍圣公冠服,监官、博士等衣一袭,助教、诸生白金有差。
kāng xī bā nián, shèng zǔ shì diàn tài xué, jiǎng jīng xī zhǔn chéng shì.
康熙八年,圣祖释奠太学,讲经、悉准成式。
yōng zhèng èr nián, yù:" shì xué dà diǎn, chēng xìng fēi yí, sì hòu gèng' xìng' wèi' yì'."
雍正二年,谕:“视学大典,称幸非宜,嗣后更‘幸’为‘诣’。”
qián lóng èr nián, mìng mǐn rǎn yán bo zhuān sūn duān mù liù shì bó shì péi sì guān lǐ, zhǔn wǔ shì lì xíng. míng nián, dì qīn shì xué, shèng xián gè yì jì dōng yě shì lái guān lǐ zhě sān shí èr rén, sòng jiān qiú xué, jí zhào yǎn shèng gōng děng miàn yù zhī. wèi:" jì wèi shèng xián hòu, dāng xīn shèng xián xīn, fēi tú dú qí shū ér yǐ. bì gōng xíng shí jiàn, shì qiú wú kuì, fāng wèi bù fù suǒ xué. qí wù qín sī miǎn lì, kè shào xīn chuán."
乾隆二年,命闵、冉、言、卜、颛孙、端木六氏博士陪祀观礼,准五氏例行。明年,帝亲视学,圣、贤各裔暨东野氏来观礼者三十二人,送监求学,即召衍圣公等面谕之。谓:“既为圣贤后,当心圣贤心,非徒读其书而已。必躬行实践,事求无愧,方为不负所学。其务勤思勉励,克绍心传。”
sān nián sān yuè shàng dīng, dì qīn yì tài xué xíng shì cài lǐ. yuè liù rì, lín yōng jiǎng xué, wáng gōng dà chén, shèng xián hòu yì, yǐ zhì tài xué zhū shēng, huán jí qiáo mén bì shuǐ jiān zhě yǐ wàn shù. lín yōng mìng xià, jì zōu jí, suǒ sī shè yù wò dà chéng mén wài, qí bì yōng diàn jiē chén zhōng hé sháo lè, tài xué mén nèi chén dān bì dà yuè qīng lè. diàn nèi jīng shū àn jiǎng àn bèi jù rú qián. dì shì diàn bì yù yí lún táng, yì gǔn fú, lín bì yōng. tài xué míng zhōng gǔ, shēng zuò, lè zòu, zhǐ yǒu jié. zàn" qí bān", jiǎng guān shì bān jiū yí gè guān jiù bài wèi, zàn" guì, kòu, xìng", xíng èr guì liù kòu lǐ, xìng. ruò yǎn shèng gōng rù jìn, xiān jìn jiǎng, dà xué shì yǐ zhì zhū shēng fēn bān lì, xíng lǐ qì, mǎn mǎn jiǎng guān rù, yī kòu, jiù zuò, jiǎng sì shū, dì chǎn fā shū yì, xuān shì chén gōng, huán qiáo gè guān shēng guì líng bì, xìng. jì jiǔ jiǎng jīng, dì chǎn jīng yì rú chū lǐ. yú tóng shì xué yí.
三年三月上丁,帝亲诣太学行释菜礼。越六日,临雍讲学,王公大臣,圣贤后裔,以至太学诸生,环集桥门璧水间者以万数。临雍命下,既诹吉,所司设御幄大成门外,其辟雍殿阶陈中和韶乐,太学门内陈丹陛大乐、清乐。殿内经书案、讲案备具如前。帝释奠毕、御彝伦堂,易衮服,临辟雍。太学鸣钟鼓,升座,乐奏,止有节。赞“齐班”,讲官、侍班、纠仪各官就拜位,赞“跪,叩,兴”,行二跪六叩礼,兴。若衍圣公入觐,先进讲,大学士以至诸生分班立,行礼讫,满、满讲官入,一叩,就坐,讲四书,帝阐发书义,宣示臣工,圜桥各官生跪聆毕,兴。祭酒讲经,帝阐经义如初礼。馀同视学仪。
xiān shì yù shǐ cáo xué mǐn shàng yán:" yí kǎo gǔ zhì, jiàn bì yōng yú guó zǐ jiàn." gé bù yì. zhì sì shí jiǔ nián, xīn jiàn guó xué chéng, míng nián jiāng lín yōng, mìng dà chén guī jùn huán shuǐ, lǐ yuè bèi jǔ. tè zhǐ jiǎng xué mǐn, bìng lìng cháo xiǎn shǐ chén suí bān guān lǐ. lǐ chéng, shǎng lài yǒu chà. yì rì jiā lài shèng xián gè shì yì jí zhū shēng chóu bó.
先是御史曹学闵上言:“宜考古制,建辟雍於国子监。”格部议。至四十九年,新建国学成,明年将临雍,命大臣规濬圜水,礼乐备举。特旨奖学闵,并令朝鲜使臣随班观礼。礼成,赏赉有差。翼日加赉圣、贤各氏裔及诸生绸帛。
dào guāng sān nián lín yōng, mìng yīn shēng yù tīng xuān jiǎng, yù jiān guān yuē:" huà mín chéng sú, jī yú xué xiào, xīng xián yù dé, zé zài shī rú. shì xiān qì shí, jiàn mó rú rǎn, jué yǒu yóu lái. ěr jiān chén shì zī duō shì, shàng qí duān jiào shù, zhèng diǎn xíng, wú jí yú huá, wú lín yú gù. rù xiào chū dì, zé yǒu qīn shī. shù jī chéng fēng, shào xiū shèng xù."
道光三年临雍,命荫生豫听宣讲,谕监官曰:“化民成俗,基於学校,兴贤育德,责在师儒。士先器识,渐摩濡染,厥有由来。尔监臣式兹多士,尚其端教术,正典型,毋即於华,毋邻於固。入孝出弟,择友亲师。庶几成风,绍休圣绪。”
lìng jiǎ, chē jià xìng lǔ, zhǎn lǐ xiān shī, jiǎng xué quē lǐ, yù xuǎn shèng xián yì èr rén zhí jiǎng, hàn lín guān zhuàn jiǎng zhāng. qián yī rì, zhāng dà cì kuí wén gé, shè yù zuò shī lǐ táng. qián zhì àn, jiǎng àn liè xī yán xià. jiè rì, chén jiǎng zhāng jí fù běn yú àn, dì chū xíng gōng, yǎn shèng gōng cǎi fú lǜ wǔ jīng bó shì jì gè shì guì yíng miào mén yòu. dì rù, yì dà chéng diàn jì kǒng zǐ, rú shàng dīng yí. jià chū, yù shī lǐ táng, shēng zuò. yǎn shèng gōng yǐ xià guān suí zhì, xù lì tíng zhōng, xíng sān guì jiǔ kòu lǐ. qì, jìn jiǎng, zhí jiǎng zhě yī guì sān kòu, xìng. jiǎng jīng shū qì, jù tuì. jià yè kǒng lín. yì rì, cì yǎn shèng gōng děng bó jīn shū jí yǒu chà. jiǎn gè shì dì zǐ yǒu wén xíng zhě gòng tài xué, fán dēng shì bǎn, bìng jìn yī jiē.
令甲,车驾幸鲁,展礼先师,讲学阙里,豫选圣、贤裔二人直讲,翰林官撰讲章。前一日,张大次奎文阁,设御座诗礼堂。前置案,讲案列西檐下。届日,陈讲章及副本於案,帝出行宫,衍圣公采服率五经博士暨各氏跪迎庙门右。帝入,诣大成殿祭孔子,如上丁仪。驾出,御诗礼堂,升座。衍圣公以下官随至,序立庭中,行三跪九叩礼。讫,进讲,直讲者一跪三叩,兴。讲经书讫,俱退。驾谒孔林。翼日,赐衍圣公等帛、金、书籍有差。简各氏弟子有文行者贡太学,凡登仕版,并进一阶。
jīng yán yí chū yán míng zhì, gé chén lì bù jiān jīng yán. shùn zhì jiǔ nián, chūn qiū zhòng yuè yī jǔ, shǐ lìng dà xué shì zhī jīng yán shì. shàng shū zuǒ dōu yù shǐ tōng zhèng shǐ dà lǐ qīng xué shì shì bān, hàn lín èr rén jìn jiǎng. yù shè yù àn jiǎng guān àn, liè jiǎng zhāng jí jìn jiǎng fù běn, zuǒ shū yòu jīng, jiè shí, dì cháng fú yù wén huá diàn, jì zhù guān lì zhù xī, dōng miàn. jiǎng guān děng èr guì liù kòu, xìng, xù lì zuǒ yòu, shì bān guān fēn lì qí hòu. jiū yí guān lì dōng xī yú. míng zàn guān zàn" jìn jiǎng", zhí jiǎng guān yì àn qián guì, sān kòu, xìng, fēn jiù zuǒ yòu àn. xiān hòu jiǎng sì shū yǔ jīng, fù wèi. dì xuān shì qīng hàn wén yù lùn, gè guān guì líng bì, dà xué shì zòu cí gǎn yuè. xìng, jiàng jiē xíng èr guì liù kòu lǐ. bì, dì lín wén yuān gé, cì zuò cì chá. lǐ chéng, hái gōng. cì yàn běn rén diàn. yàn bì, xiè ēn.
经筵仪初沿明制,阁臣例不兼经筵。顺治九年,春、秋仲月一举,始令大学士知经筵事。尚书、左都御史、通政使、大理卿、学士侍班,翰林二人进讲。豫设御案、讲官案,列讲章及进讲副本,左书右经,届时,帝常服御文华殿,记注官立柱西,东面。讲官等二跪六叩,兴,序立左右,侍班官分立其后。纠仪官立东西隅。鸣赞官赞“进讲”,直讲官诣案前跪,三叩,兴,分就左右案。先后讲四书与经,复位。帝宣示清、汉文御论,各官跪聆毕,大学士奏辞感悦。兴,降阶行二跪六叩礼。毕,帝临文渊阁,赐坐、赐茶。礼成,还宫。赐宴本仁殿。宴毕,谢恩。
kāng xī shí nián jǔ jīng yán, mìng dà xué shì xióng cì lǚ wèi jiǎng guān, zhī jīng yán shì. qǐng zhī, shèng zǔ yǐ chūn qiū liǎng jiǎng wéi qī kuò shū, suì yù rì jìn jiǎng hóng dé diàn. èr shí sì nián, dìng zhì, yǐ dà xué shì zuǒ dōu yù shǐ shì láng zhān shì chōng jīng yán jiǎng guān. èr yuè, wén huá diàn chéng, jǔ xíng diǎn lǐ. shì zōng jiàn zuò, jū liàng yīn, wèi jǔ.
康熙十年举经筵,命大学士熊赐履为讲官,知经筵事。顷之,圣祖以春、秋两讲为期阔疏,遂谕日进讲弘德殿。二十四年,定制,以大学士、左都御史、侍郎、詹事充经筵讲官。二月,文华殿成,举行典礼。世宗践阼,居亮阴,未举。
yōng zhèng sān nián bā yuè jí rì, zhào yán:" dì wáng yù yǔ, xián zī diǎn xué. zhèn chéng tíng xùn, shí xí jiǎn biān. wèi dào yán jīng, shí fū zhèng níng rén zhī běn. zī dāng shì fú, jí yí jǔ xíng." yú shì jìn jiǎng rú yí.
雍正三年八月吉日,诏言:“帝王御宇,咸资典学。朕承庭训,时习简编。味道研经,实敷政宁人之本。兹当释服,亟宜举行。”於是进讲如仪。
qián lóng wǔ nián, yù yuē:" jīng yán zhī shè, jí xiàn zhēn guī. jìn jìn jiǎng zhāng, cí duō sòng měi, shū shī zī jǐng gǔ yì. rén jūn fū zhèng, zhèng lài yǐ gǔ zhèng jīn, xiàn kě tì fǒu. qí wù kǎi qiē fū chén, qī bì zhèng xué, shù yǒu dāng jī gǔ diǎn xué shí yì."
乾隆五年,谕曰:“经筵之设,藉献箴规。近进讲章,辞多颂美,殊失咨儆古意。人君敷政,正赖以古证今,献可替否。其务剀切敷陈,期裨政学,庶有当稽古典学实义。”
qī nián, jīng yán rì yǔ, lǐ chén yī lì qǐng gǎi qī. yù yuē:" wèi wén hóu chū liè yù yǔ, shàng bù shī xìn yú rén. shěn zī dà diǎn, fù jīng jì gào, jù yí gǎi qī? zhí shì zhū chén, kě yī yǔ fú liè bān, zàn bà jiē xià xíng lǐ diàn nèi cì chá zhū yí. sì hòu yù yǔ fǎng cǐ."
七年,经筵日雨,礼臣依例请改期。谕曰:“魏文侯出猎遇雨,尚不失信虞人。矧兹大典,复经祭告,讵宜改期?执事诸臣,可衣雨服列班,暂罢阶下行礼、殿内赐茶诸仪。嗣后遇雨仿此。”
hàn lín yuàn zhuān sī rì jiǎng, dōng xià zhì qián yī rì nǎi chuò. shí sì nián, yǐ jìn chéng jīng shǐ, jiàn děng jù wén, yù lìng tíng zhǐ.
翰林院专司日讲,冬、夏至前一日乃辍。十四年,以进呈经史,渐等具文,谕令停止。
wǔ shí yī nián, yù jīng yán, cì yàn lǐ chén suí shì zhě, fēn dōng xī bān, tè mìng gē yì jiè shī.
五十一年,御经筵,赐宴礼臣随侍者,分东西班,特命歌抑戒诗。
jiā qìng zhōng, zhāng péng zhǎn shū qǐng hàn lín kē dào rì jìn jīng yì zòu yì. zhào zé qí yū.
嘉庆中,张鹏展疏请翰林科道日进经义、奏议。诏责其迂。
wén zōng dēng jí, zēng guó fān qǐng fù rì jiǎng jiù diǎn, gé bù yì. cì nián xián fēng jì yuán, zhēng yuè, suì fèng tè zhǐ lìng hàn zhān zhū chén fān zhí, bìng gōng zhì tí mù, bǐ zhuàn jiǎng yì, fēn rì chéng lǎn. qì guāng xuān zhī jì, yóu yī cǐ lì yún.
文宗登极,曾国藩请复日讲旧典,格部议。次年咸丰纪元,正月,遂奉特旨令翰詹诸臣番直,并躬制题目,俾撰讲义,分日呈览。迄光、宣之际,犹依此例云。
cè shì yí tiān cōng jiān, shǐ kāi kē qǔ shì. shùn zhì chū, huì shì zhōng shì jǔ rén jí tiān ān mén kǎo shì. shí wǔ nián, gǎi shì tài hé diàn dan chi, dìng lín xuān cè shì zhì. xiān qī yī rì, dān bì shàng zhèng zhōng, tài hé diàn nèi dōng piān, fēn shè huáng àn, dōng xī gé yán xià bèi shì zhuō. jiè rì zhì míng, nèi gé guān cháo fú pěng cè tí zhì diàn nèi àn shàng, dì yù tài hé diàn, wáng gōng bǎi guān shì lì, hóng lú sì guān yǐn gòng shì yì dān bì xià lì. dà xué shì qǔ tí shòu lǐ bù guān, guì shòu, zhì dān bì àn shàng, sān kòu. jǔ àn jiàng zuǒ jiē, chén yù dào zhèng zhōng. dú juǎn guān zhí shì guān gè sān guì jiǔ kòu, zhū gòng shì yì rú zhī. bì, jià hái gōng. xǐ shì zhuō dan chi zuǒ yòu, běi xiāng. lǐ bù guān sàn tí, gòng shì guì shòu, sān kòu, jiù zhuō. duì cè qì, shòu juǎn mí fēng zhū guān qí zuǒ wǔ yán xià, shōu fēng shèng rù juǎn xiāng, shōu zhǎng guān sòng dú juǎn guān jiào yuè, bù yù diàn, wáng yǐ xià guān bú huì jí, bù chén lǔ bù. yuè juàn sān rì bì, yì chén, qián liè shí juǎn qiān nǐ míng cì, jiān fēng chéng yù lǎn. dì yù yǎng xīn diàn xī nuǎn gé, gé bì, zhào dú juǎn guān rù, qīn dìng jiǎ yǐ shòu zhī. chū chāi mí fēng, yī cì shàn xiě lǜ tóu qiān, yǐn shí rén jìn gān qīng mén, zhī qí xī jiē xià. dì yù gōng, dú juǎn guān pěng qiān rù, guì chéng. yǐn bān guān yǐn shí rén guì dān bì zhōng, yī cì zòu míng jí, xìng, tuì. dì qīn dìng yī jiǎ sān rén, èr jiǎ qī rén, shòu qiān dú juǎn guān, guì shòu, xìng, tuì, lǜ shí rén shì lì xī jiē xià. jià hái biàn diàn. shí rén xiān chū. dú juǎn guān pěng juǎn yì hóng běn fáng, tián xiě míng cì bì, jiāo nèi gé tí jīn bǎng.
策士仪天聪间,始开科取士。顺治初,会试中式举人集天安门考试。十五年,改试太和殿丹墀,定临轩策士制。先期一日,丹陛上正中,太和殿内东偏,分设黄案,东西阁檐下备试桌。届日质明,内阁官朝服捧策题置殿内案上,帝御太和殿,王公百官侍立,鸿胪寺官引贡士诣丹陛下立。大学士取题授礼部官,跪受,置丹陛案上,三叩。举案降左阶,陈御道正中。读卷官执事官各三跪九叩,诸贡士亦如之。毕,驾还宫。徙试桌丹墀左右,北乡。礼部官散题,贡士跪受,三叩,就桌。对策讫,受卷、弥封诸官俟左庑檐下,收封盛入卷箱,收掌官送读卷官校阅,不御殿,王以下官不会集,不陈卤簿。阅卷三日毕,翼辰,前列十卷签拟名次,缄封呈御览。帝御养心殿西暖阁,阁毕,召读卷官入,亲定甲乙授之。出拆弥封,依次缮写绿头签,引十人进乾清门,祗俟西阶下。帝御宫,读卷官捧签入,跪呈。引班官引十人跪丹陛中,依次奏名籍,兴,退。帝亲定一甲三人,二甲七人,授签读卷官,跪受,兴,退,率十人侍立西阶下。驾还便殿。十人先出。读卷官捧卷诣红本房,填写名次毕,交内阁题金榜。
chuán lú rì, shè lǔ bù, chén lè xuán, wáng gōng bǎi guān liè shì. gòng shì jiē gōng fú, guān sān zhī jiǔ yè dǐng guān, lì bān mò. dì yù tài hé diàn, dú juǎn děng guān xíng lǐ rú chū, fèng bǎng shòu shòu rú fèng cè tí yí. hóng lú sì guān yǐn gòng shì jiù wèi, guì tīng chuán. zhì yuē:" mǒu nián yuè rì, cè shì tiān xià gòng shì, dì yī jiǎ cì jìn shì jí dì, dì èr jiǎ cì jìn shì chū shēn, dì sān jiǎ cì tóng jìn shì chū shēn." zàn" yī jiǎ yī míng mǒu", lìng chū bān qián guì. zàn èr sān míng yì rán. zàn" èr jiǎ yī míng mǒu děng ruò gān míng, sān jiǎ mǒu děng ruò gān míng", bù chū bān, tóng háng sān guì jiǔ kòu lǐ. tuì lì. lǐ bù guān jǔ bǎng chū zhōng lù, yī jiǎ jìn shì cóng, zhū jìn shì chū zuǒ yòu yè mén, zhì bǎng lóng tíng, fù xíng sān kòu lǐ. xiào wèi yú tíng, gǔ yuè qián dǎo, zhì dōng cháng ān mén wài zhāng zhī, sān rì hòu jiǎo nèi gé. yú shì shùn tiān fǔ bèi sǎn gài yí cóng sòng zhuàng yuán guī dì. yuè wǔ rì, zhuàng yuán xié zhū jìn shì shàng biǎo xiè ēn rú cháng yí.
传胪日,设卤簿,陈乐悬,王公百官列侍。贡士皆公服,冠三枝九叶顶冠,立班末。帝御太和殿,读卷等官行礼如初,奉榜授受如奉策题仪。鸿胪寺官引贡士就位,跪听传。制曰:“某年月日,策试天下贡士,第一甲赐进士及第,第二甲赐进士出身,第三甲赐同进士出身。”赞“一甲一名某”,令出班前跪。赞二三名亦然。赞“二甲一名某等若干名,三甲某等若干名”,不出班,同行三跪九叩礼。退立。礼部官举榜出中路,一甲进士从,诸进士出左右掖门,置榜龙亭,复行三叩礼。校尉舁亭,鼓乐前导,至东长安门外张之,三日后缴内阁。於是顺天府备伞盖、仪从送状元归第。越五日,状元偕诸进士上表谢恩如常仪。
qián lóng wǔ shí sì nián, diàn shì gǎi bǎo hé diàn jǔ xíng. zì hòu wèi héng lì.
乾隆五十四年,殿试改保和殿举行。自后为恒例。
bān zhào yí qīng chū zhào shū yòng mǎn méng hàn sān tǐ wén. shùn zhì jiān, dìng zhì yòng mǎn hàn èr tǐ. bān zhào rì, tài hé diàn qián jù lǔ bù, dan chi nèi zhí huáng gài yún pán diàn dōng shè zhào àn, dān bì zhōng shè huáng àn. wǔ mén wài bèi lóng tíng xiāng tíng. tiān ān mén lóu zhì kǒu zhōng yù zhì duǒ yún jīn fèng, qí dōng zhù xuān zhào tái. wáng gōng bǎi guān cháo fú jí wǔ mén, nèi gé xué shì fèng zhào shū zhì gān qīng mén yòng bǎo qì, pù huáng àn. dì yù diàn, wáng gōng yǐ xià xíng lǐ bì, dà xué shì fèng zhào shū yì diàn yán xià shòu lǐ bù shàng shū, shàng shū guì shòu qì, chén dān bì àn shàng. xíng lǐ bì, zhì zhào shū yún pán nèi, fù huáng gài. lǐ bù guān fèng pán zì zhōng lù chū tài hé mén, bǎi guān cóng zhì wǔ mén wài, zhì lóng tíng. zhì tiān ān mén wài qiáo nán, fèng zhào shū zhì gāo tái huáng àn shàng. gè guān àn xù běi xiāng lì, xuān dú guān tái shàng xī xiāng lì, zhòng guì tīng xuān. xiān xuān mǎn wén, cì hàn wén, zhòng xíng sān guì jiǔ kòu lǐ. fèng zhào guān qǔ duǒ yún chéng zhào shū, xì yǐ cǎi shéng, zì jīn fèng kǒu zhōng xián xià. lǐ bù guān jiē shòu, réng zhì lóng tíng. chū dà qīng mén, fù lǐ bù, wàng quē liè xiāng àn, shàng shū lǜ shǔ xíng lǐ. zhào shū téng huáng, kān bān gè shěng. jià bù yù diàn, bǎi guān zhī qí tiān ān mén wài qiáo nán, yú yí tóng.
颁诏仪清初诏书用满、蒙、汉三体文。顺治间,定制用满、汉二体。颁诏日,太和殿前具卤簿,丹墀内植黄盖、云盘、殿东设诏案,丹陛中设黄案。午门外备龙亭、香亭。天安门楼雉口中豫置朵云金凤,其东筑宣诏台。王公百官朝服集午门,内阁学士奉诏书至乾清门用宝讫,铺黄案。帝御殿,王公以下行礼毕,大学士奉诏书诣殿檐下授礼部尚书,尚书跪受讫,陈丹陛案上。行礼毕,置诏书云盘内,覆黄盖。礼部官奉盘自中路出太和门,百官从至午门外,置龙亭。至天安门外桥南,奉诏书置高台黄案上。各官按序北乡立,宣读官台上西乡立,众跪听宣。先宣满文,次汉文,众行三跪九叩礼。奉诏官取朵云承诏书,系以采绳,自金凤口中衔下。礼部官接受,仍置龙亭。出大清门,赴礼部,望阙列香案,尚书率属行礼。诏书謄黄,刊颁各省。驾不御殿,百官祗俟天安门外桥南,馀仪同。
qián lóng jiān, dìng zhì, fán zhào shū dào rì, yǒu sī bèi lóng tíng qí zhàng jiāo yíng. cháo shǐ jiàng qí, fèng zhào shū zhì lóng tíng, nán xiāng, shǒu tǔ guān běi xiāng xíng lǐ. gǔ yuè qián dǎo, cháo shǐ qí yǐ cóng. jí gōng xiè, zhòng guān xiān rù xù lì, lóng tíng zhì tíng zhōng, cháo shǐ dōng lì. qí xíng lǐ qì, fèng zhào shū shòu zhǎn dú guān. guì shòu, zhòng guān jiē guì. xuān dú bì, shòu zhào cháo shǐ, fù zhì lóng tíng, guì kòu rú chū lǐ. tuì. zhǎng lì téng huáng, fēn bān gè shǔ. zhào shū suǒ guò, fán shǔ wǔ lǐ nèi fǔ zhōu xiàn wèi gè guān, xián chū guō mén yíng sòng.
乾隆间,定制,凡诏书到日,有司备龙亭、旗仗郊迎。朝使降骑,奉诏书置龙亭,南乡,守土官北乡行礼。鼓乐前导,朝使骑以从。及公廨,众官先入序立,龙亭至庭中,朝使东立。俟行礼讫,奉诏书授展读官。跪受,众官皆跪。宣读毕,授诏朝使,复置龙亭,跪叩如初礼。退。长吏謄黄,分颁各属。诏书所过,凡属五里内府、州、县、卫各官,咸出郭门迎送。
jìn shū yí dìng zhì, zuǎn xiū shí lù shèng xùn, zé jí jìn chéng. dì yù diàn shòu shū, wáng gōng bǎi guān biǎo hè. yù dié běn jì cì zhī. kāng xī shí yī nián, shì zǔ shí lù chéng, qián qī yī rì, tài hé diàn bì dōng shè biǎo àn, jiē xià liè shí lù àn. zhì rì jù lǔ bù, chén lè xuán, jiān xiū guān fèng biǎo chén biǎo tíng, zuǎn xiū guān fèng shí lù chén cǎi tíng, wáng gōng bǎi guān qí jí xíng lǐ rú yí. xiào wèi fēn yú xiāng tíng cǎi tíng chū zhōng dào, biǎo tíng yóu zuǒ, jiān xiū gè guān cóng zhì tài hé diàn dan chi, jiān xiū děng fèng shí lù yǔ biǎo fēn chén àn shàng. dì yù diàn, hóng lú guān zòu jìn shí lù, lè zuò. lǐ bù guān jǔ shí lù àn zì zhōng dào shēng, zhì diàn mén wài, dì xìng zuò, lè zhǐ. jǔ àn rù, nǎi zuò. shè àn bǎo hé diàn zhèng zhōng, jiān xiū děng lì jiē xià qí bān, zàn" guì", zé jiē guì. zàn" jìn biǎo", xuān biǎo guān guì xuān. bì, lè zuò, zhòng guān sān guì jiǔ kòu, tuì lì, lè zhǐ. zhòng fù guì, xuān biǎo guān dài zòu zhì cí yún:" mǒu qīn wáng chén mǒu děng jì wén wǔ qún chén zòu yán, wéi shì zǔ huáng dì shén gōng shèng dé, zuǎn shù chéng shū, guāng huá wàn shì, qún chén huān biàn, lǐ dāng qìng hè." hóng lú qīng xuān zhì dá yún:" shì zǔ huáng dì gōng dé pèi tiān, shí lù zuǎn chéng, zhèn xīn huān qìng, yǔ qīng děng tóng zhī." xuān qì, xíng lǐ rú chū. cì chá, jù yī kòu. jià hái. jiān xiū děng fèng shí lù zhì gān qīng mén, jiāo sòng dà nèi, tuì.
进书仪定制,纂修实录、圣训,择吉进呈。帝御殿受书,王公百官表贺。玉牒、本纪次之。康熙十一年,世祖实录成,前期一日,太和殿陛东设表案,阶下列实录案。至日具卤簿,陈乐悬,监修官奉表陈表亭,纂修官奉实录陈采亭,王公百官齐集行礼如仪。校尉分舁香亭、采亭出中道,表亭由左,监修各官从至太和殿丹墀,监修等奉实录与表分陈案上。帝御殿,鸿胪官奏进实录,乐作。礼部官举实录案自中道升,至殿门外,帝兴座,乐止。举案入,乃坐。设案保和殿正中,监修等立阶下齐班,赞“跪”,则皆跪。赞“进表”,宣表官跪宣。毕,乐作,众官三跪九叩,退立,乐止。众复跪,宣表官代奏致词云:“某亲王臣某等暨文武群臣奏言,惟世祖皇帝神功圣德,纂述成书,光华万世,群臣欢忭,礼当庆贺。”鸿胪卿宣制答云:“世祖皇帝功德配天,实录纂成,朕心欢庆,与卿等同之。”宣讫,行礼如初。赐茶,俱一叩。驾还。监修等奉实录至乾清门,交送大内,退。
yōng zhèng zhōng, shèng zǔ shí lù yǔ shèng xùn tóng jìn, hòu yǐ wéi cháng. qián lóng jiān, dìng shí lù shèng xùn guī huáng shǐ chéng, qiǎn jiān xiū děng fèng cáng jīn kuì, fù běn cún nèi gé. jiā qìng shí èr nián, gēng dìng jǔ àn fèng shū, xuǎn bèi zǐ yǐ xià zōng shì guān jiāng shì. zì rén zōng yǐ lái, dì réng yì huáng shǐ chéng niān xiāng, rú wǎng zhì. jìn yù dié, bù shàng biǎo, bù chuán zhì. jiān xiū děng suí cǎi tíng rù zhōng hé diàn, zhì àn shàng, zhǎn zhèng zhōng sì qiè. dì lì yuè, qí jìn quán shū lǎn bì, sòng huáng shǐ chéng. shí nián yī zuǎn, huò bù yù diàn, zé yú gōng zhōng lǎn zhī. fán shí lù shèng xùn yù dié, bìng sòng shèng jīng zūn cáng. zì qián lóng nián shǐ jìn běn jì, dì zōu jí cáng huáng shǐ chéng, fāng lüè zé jìn èr bù, yī cáng shǐ chéng, yī jiāo lǐ bù kān fā. shí xiàn shū chéng, qīn tiān jiàn guān suì yǐ shí yuè shuò rì jìn, bìng bān cì wáng gōng bǎi guān. wǔ mén xíng bān shuò lǐ, bān dào zhí shěng, dū fǔ shòu shuò rú cháng yí.
雍正中,圣祖实录与圣训同进,后以为常。乾隆间,定实录、圣训归皇史宬,遣监修等奉藏金匮,副本存内阁。嘉庆十二年,更定举案、奉书,选贝子以下宗室官将事。自仁宗以来,帝仍诣皇史宬拈香,如往制。进玉牒,不上表,不传制。监修等随采亭入中和殿,置案上,展正中四箧。帝立阅,俟进全书览毕,送皇史宬。十年一纂,或不御殿,则於宫中览之。凡实录、圣训、玉牒,并送盛京尊藏。自乾隆年始进本纪,第诹吉藏皇史宬,方略则进二部,一藏史宬,一交礼部刊发。时宪书成,钦天监官岁以十月朔日进,并颁赐王公百官。午门行颁朔礼,颁到直省,督、抚受朔如常仪。
jìn biǎo jiān yí fán wàn shòu jié jí yuán rì cháng zhì, zài jīng wáng gōng bǎi guān gè jìn biǎo wén, zài wài jiāng jūn dū tǒng fù dū tǒng dū fǔ tí zhèn gè jìn hè biǎo jiān, huì qí yì dì sòng bù. jiè rì shè biǎo àn tài hé diàn zuǒ yíng. biǎo wén liè cǎi tíng, yú zhì wǔ mén wài, fèng chén yú àn. dì yù diàn, xuān biǎo xíng lǐ qì, bìng biǎo jiān sòng nèi gé shōu chǔ. huáng tài hòu shèng shòu huáng hòu qiān qiū, wáng gōng jì nèi wài wén wǔ biǎo jiān, jù chén wǔ mén wài. lǐ qì, yì sòng nèi gé. biǎo wén chū yòng sān tǐ zì shì, hòu zhuān yòng hàn wén, wéi mǎn zhōu zhù fáng yòng qīng wén. xiān qī nèi gé zhuàn nǐ dìng shì bān fā, lín qī gōng jìn. qìng hè sān dà jié biǎo shì, zài jīng chēng" mǒu qīn wáng chén mǒu děng"," zhū wáng bèi lè wén wǔ guān děng" zài wài chēng" mǒu guān chén mǒu děng, chéng huān chéng biàn, qǐ shǒu dùn shǒu shàng yán", mò yún:" chén děng wú rèn zhān tiān yǎng shèng, huān biàn zhī zhì, jǐn fèng biǎo chēng hè yǐ wén." jìn tài huáng tài hòu huáng tài hòu tóng. huáng tài zǐ jiān shì, shǒu jù guān tóng, mò yún:" chén děng wú rèn huān biàn yǒng yuè zhī zhì, jǐn fèng jiān chēng hè yǐ wén."
进表笺仪凡万寿节及元日、长至,在京王公百官各进表文,在外将军、都统、副都统、督、抚、提、镇各进贺表、笺,汇齐驿递送部。届日设表案太和殿左楹。表文列采亭,舁至午门外,奉陈於案。帝御殿,宣表行礼讫,并表、笺送内阁收储。皇太后圣寿、皇后千秋,王公暨内外文武表、笺,俱陈午门外。礼讫,亦送内阁。表文初用三体字式,后专用汉文,惟满洲驻防用清文。先期内阁撰拟定式颁发,临期恭进。庆贺三大节表式,在京称“某亲王臣某等”,“诸王贝勒文武官等”;在外称“某官臣某等,诚欢诚忭,稽首顿首上言”,末云:“臣等无任瞻天仰圣,欢忭之至,谨奉表称贺以闻。”进太皇太后、皇太后同。皇太子笺式,首具官同,末云:“臣等无任欢忭踊跃之至,谨奉笺称贺以闻。”
chū, yuán dàn dōng zhì, zhí shěng wén wǔ wǔ pǐn yǐ shàng gè jìn hè biǎo jiān, wàn shòu jié zhī jìn huáng dì biǎo wén, bìng yóu zhǎng guān huì jìn. dū fǔ bù jìn biǎo jiān, fán yù dà diǎn, jù běn qìng hè. xún lìng gè shěng biǎo jiān tōng shěng yòng zǒng huǒ pái yī, zhuān qiǎn jī fèng. qián lóng shí, yǐ bù zhèng shǐ fù jiāng bù néng zhuān dá zhāng shū, tíng fù jìn biǎo jiān lì. yòu dìng huáng hòu qiān qiū jié jì yuán dàn dōng zhì, yǒng tíng jiān hè. huáng tài zǐ qìng diǎn, jīng cháo guān jí hè, bù jù jiān, wài lì yì miǎn jiān hè.
初,元旦、冬至,直省文武五品以上各进贺表、笺,万寿节祗进皇帝表文,并由长官汇进。督、抚不进表、笺,凡遇大典,具本庆贺。寻令各省表、笺通省用总火牌一,专遣赍奉。乾隆时,以布政使、副将不能专达章疏,停附进表、笺例。又定皇后千秋节暨元旦、冬至,永停笺贺。皇太子庆典,京朝官集贺,不具笺,外吏亦免笺贺。
liù shí nián, gāo zōng nèi chán, chēng tài shàng huáng dì, jù hè biǎo shì yún:" zi chén mǒu lǜ wáng gōng dà chén děng jǐn zòu, mǒu suì yuán dàn, tài shàng huáng dì qīn shòu dà bǎo, zi chén jìng chéng cí mìng, jǐn lǜ tóng wáng gōng wén wǔ dà chén děng fèng biǎo hè zhě." mò yún:" zi chén jí zhū chén děng hé shèng qīn yuè qìng biàn zhī zhì, jǐn fèng biǎo chēng hè yǐ wén." hè huáng dì dēng jí biǎo shì, wéi" dùn shǒu" xià yún:" gōng féng huáng shàng shòu bǎo lǐ chéng, dēng jí jì yuán, jǐn fèng biǎo qìng hè zhě." yú rú qián shì.
六十年,高宗内禅,称太上皇帝,具贺表式云:“子臣某率王公大臣等谨奏,某岁元旦,太上皇帝亲授大宝,子臣敬承慈命,谨率同王公文武大臣等奉表贺者。”末云:“子臣及诸臣等曷胜钦悦庆忭之至,谨奉表称贺以闻。”贺皇帝登极表式,惟“顿首”下云:“恭逢皇上受宝礼成,登极纪元,谨奉表庆贺者。”馀如前式。
xún shòu yí huáng dì xǐng fāng guān mín, tè jǔ shí xún shèng diǎn. jì zōu jí, dì yù zhēng yī, shèng yú chū gōng, lǐng shì wèi nèi dà chén děng lǜ jìn lǚ yì wèi hù bì, zhū chén zhēng yī chéng qí yǐ cì fā. luán lù suǒ jīng, jìn suí jià guān biàn rǎo lì mín jiàn hé jià. bàn zhì liáng chú, xī yòng gōng tǎng. jiāng rù jìng, dū fǔ tí zhèn lǜ shǔ yíng dào yòu, shēn qí liàng yuǎn jìn jì yíng. yǐ zhù bì, jiāng lì děng cháo xíng yíng mén wài. yì rì, wàng zhì fāng yuè, jì xī dì wáng xiān shī, xián qīn yì. zhì míng xián cí mù zé qiǎn guān. guān lì rù jìn, xún fēng tú rén qíng. lín shì hé fáng, zhǐ shòu fāng lüè. zhào shì xiàn cí fù zhě, bá yóu shòu guān. yuè fāng zhèn bīng, jí biàn cái wǔ. jīng guò zhōu xiàn, cì fù juān zū, cún wèn gāo nián, chà gěi ēn lài.
巡狩仪皇帝省方观民,特举时巡盛典。既诹吉,帝御征衣,乘舆出宫,领侍卫内大臣等率禁旅翊卫扈跸,诸臣征衣乘骑以次发。銮辂所经,禁随驾官弁扰吏民、践禾稼。办治粮刍,悉用公帑。将入境,督、抚、提、镇率属迎道右,绅耆量远近忌迎。已驻跸,疆吏等朝行营门外。翼日,望秩方岳,祭昔帝王、先师,咸亲诣。至名贤祠墓则遣官。官吏入觐,询风土人情。临视河防,指授方略。召试献词赋者,拔尤授官。阅方镇兵,藉辨材武。经过州县,赐复蠲租,存问高年,差给恩赉。
shùn zhì bā nián, dìng zhì, jià chū xún xìng, bié zào xiāng bǎo xié xíng, bìng zhù hù cóng gè yìn, jiā" xíng zài" zì. bù yuàn zhāng zòu, nèi gé huì qí, sān rì yī sòng xíng zài, suǒ guò jìn xiàn fāng wù. yòu dìng shèng yú suǒ jīng, bǎi lǐ nèi shǒu tǔ guān dào yòu yíng sòng.
顺治八年,定制,驾出巡幸,别造香宝携行,并铸扈从各印,加“行在”字。部院章奏,内阁汇齐,三日一送行在,所过禁献方物。又定乘舆所经,百里内守土官道右迎送。
kāng xī èr shí sān nián, shèng zǔ nán xún, dìng hù cóng wáng gōng dà chén jí bù yuàn yuán xiàn jià fā àn cì suí háng. jué hòu nán xún jiāng zhè zhě wǔ, zhì tài ān gōng sì dài yuè, dù hé cí hé shén, yì jiāng níng yè míng tài zǔ líng, sì xìng wǔ tái, yī xìng xī ān, dà shuài jìn shē shàng shí, jí qín mín shì. qián lóng jiān, shù fèng tài hòu nán xún, ruò hé nán, ruò wǔ tái, ruò shān dōng tiān jīn, cuì huá suǒ lì, bǎi xìng méng xiū. liù xún jiāng zhè, kuí shì gōng yào, dà jiàn dī yàn, suī mí jù wàn tǎng jīn bù xù yě. jiā qìng shí, xìng wǔ tái qīng liáng shān, xíng qìng shī zé, rú kāng xī gù shì.
康熙二十三年,圣祖南巡,定扈从王公大臣及部院员限驾发按次随行。厥后南巡江浙者五,至泰安躬祀岱岳,渡河祠河神,诣江宁谒明太祖陵,四幸五台,一幸西安,大率禁奢尚实,亟勤民事。乾隆间,数奉太后南巡,若河南,若五台,若山东、天津,翠华所莅,百姓蒙庥。六巡江浙,揆示工要,大建堤堰,虽糜巨万帑金不恤也。嘉庆时,幸五台清凉山,行庆施泽,如康熙故事。
xiāng yǐn jiǔ lǐ shùn zhì chū yuán, yán míng jiù zhì, lìng jīng fǔ jì zhí shěng fǔ zhōu xiàn, suì yǐ mèng chūn wàng rì mèng dōng shuò rì, jǔ xíng xué gōng. qián yī rì, zhí shì fū zuò jiǎng táng xí lǐ, yǐ zhì shì guān wèi dà bīn, wèi xī běi chǐ dé jiān yōu wèi zhuàn bīn, wèi dōng běi cì wèi jiè, wèi xī nán bīn zhī cì wèi sān bīn wèi bīn zhǔ jiè zhuàn hòu fǔ zhōu xiàn guān wéi zhǔ rén, wèi dōng nán. ruò shùn tiān fǔ zé fǔ yǐn wéi zhǔ rén, sī zhèng yī rén zhǔ yáng zhì, jiào guān rèn zhī. zàn yǐn dú lǜ gè èr rén, shēng yuán rèn zhī. jiè rì zhí shì qiān shēng jù zhuàn, zhǔ rén lǜ shǔ yì xué, nǎi sù bīn. bīn zhì, yà mén wài, zhǔ dōng bīn xī, sān yī ràng nǎi shēng, xiāng xiāng zài bài. bīn jí xí, yán zhuàn jiè rù, rú bīn lǐ. jiù wèi, zàn" yáng zhì", sī zhèng shēng zì xī jiē, běi xiāng lì, bīn zhǔ jiē qǐ lì. zàn" yī", sī zhèng yī, bīn jiè yǐ xià dá yī. zhí shì jǔ mì zhuó jiǔ yú zhì shòu sī zhèng, sī zhèng yáng zhì ér yǔ yuē:" gōng wéi cháo tíng, shuài yóu jiù zhāng, dūn chóng lǐ jiào, jǔ xíng xiāng yǐn. fēi wéi yǐn shí, fán wǒ cháng yòu, gè xiāng quàn miǎn. wèi chén jìn zhōng, wèi zi jìn xiào, zhǎng yòu yǒu xù, xiōng yǒu dì gōng, nèi mù zōng zú, wài hé xiāng dǎng. wú huò fèi zhuì, yǐ tiǎn suǒ shēng." dú bì, zàn" yǐn jiǔ", sī zhèng lì yǐn. zàn" yī", zé jiē yī. sī zhèng fù wèi, bīn jiè jiē zuò. zàn" dú lǜ lìng", shēng yuán jiù àn běi miàn lì, xián qǐ lì lǚ yī. dú yuē:" lǜ lìng, fán xiāng yǐn jiǔ, xù cháng yòu, lùn xián liáng, bié jiān wán. nián gāo dé shào zhě shàng liè, chún jǐn zhě jiān suí. chà yǐ chǐ, bèi fǎ miǎn guī zhě wú bǐ cān xí, fǒu yǐ wéi zhì lùn. gǎn yǒu huá zào shī yí, yáng zhì zhě jiū zhī." dú bì fù wèi. zàn" gōng zhuàn", yǒu sī shè zhuàn. zàn" xiàn bīn", zé shòu zhǔ yǐ jué, zhǔ shòu zhī, zhì bīn xí. shǎo tuì, zài bài, bīn dá bài. yú zhuàn yì rú zhī. jiē zuò, yǒu sī biàn zhuó, zàn" yǐn jiǔ", jiǔ sān wǔ xíng, tāng sān pǐn, bì, chè zhuàn. zhuàn zhǔ liáo shǔ jū dōng, bīn jiè jū xī, jiē zài bài. zàn" sòng bīn", gè sān yī, chū, tuì.
乡饮酒礼顺治初元,沿明旧制,令京府暨直省府、州、县,岁以孟春望日、孟冬朔日,举行学宫。前一日,执事敷坐讲堂习礼,以致仕官为大宾,位西北;齿德兼优为僎宾,位东北;次为介,位西南;宾之次为三宾;位宾、主、介、僎后;府、州、县官为主人,位东南。若顺天府则府尹为主人,司正一人主扬觯,教官任之。赞引、读律各二人,生员任之。届日执事牵牲具馔,主人率属诣学,乃速宾。宾至,迓门外,主东宾西,三揖让乃升,相乡再拜。宾即席,延僎、介入,如宾礼。就位,赞“扬觯”,司正升自西阶,北乡立,宾主皆起立。赞“揖”,司正揖,宾、介以下答揖。执事举幂酌酒於觯授司正,司正扬觯而语曰:“恭惟朝廷,率由旧章,敦崇礼教,举行乡饮。非为饮食,凡我长幼,各相劝勉。为臣尽忠,为子尽孝,长幼有序,兄友弟恭,内睦宗族,外和乡党。毋或废坠,以忝所生。”读毕,赞“饮酒”,司正立饮。赞“揖”,则皆揖。司正复位,宾、介皆坐。赞“读律令”,生员就案北面立,咸起立旅揖。读曰:“律令,凡乡饮酒,序长幼,论贤良,别奸顽。年高德劭者上列,纯谨者肩随。差以齿,悖法偭规者毋俾参席,否以违制论。敢有譁譟失仪,扬觯者纠之。”读毕复位。赞“供馔”,有司设馔。赞“献宾”,则授主以爵,主受之,置宾席。少退,再拜,宾答拜。於僎亦如之。皆坐,有司遍酌,赞“饮酒”,酒三五行,汤三品,毕,彻馔。僎、主、僚属居东,宾、介居西,皆再拜。赞“送宾”,各三揖,出,退。
yōng zhèng chū yuán, yù:" xiāng yǐn jiǔ lǐ suǒ yǐ jìng lǎo zūn xián, jué zhì shén gǔ, shùn tiān fǔ xíng lǐ rì, lǐ bù zhǎng guān jiān shì yǐ wéi cháng." qián lóng bā nián, yǐ gè shěng xiāng yǐn zhì bù huà yī, huò pín nián quē lüè bù xíng. jiù yí zài tú yǒu dà bīn jiè bīn yī bīn èr bīn sān bīn, yǔ yī zhuàn èr zhuàn sān zhuàn, míng hào fēn qí. àn gǔ yí lǐ:" bīn ruò yǒu zūn zhě, zhū gōng dài fū." zhù yún:" jīn wén dú wéi zhuàn, cǐ xiāng zhī rén shì zhì dài fū, lái zhù zhǔ rén lè bīn, zhǔ rén suǒ róng ér zūn fǎ zhě." dài jì:" zuò zhuàn yú xī běi, yǐ fǔ zhǔ rén." qí yán zhǔ rén qīn sù bīn jí jiè, bài zhì xiàn chóu cí ràng zhī jié shén fán, wú yī yán jí zhuàn, suǒ wèi" bù gàn zhǔ rén zhèng lǐ" zhě yě. sì hòu xiāng yǐn bīn jiè, yǒu sī dāng liào jiǎn qí shēn shuò dé zhě rèn zhī, huò xiāng jū xiǎn huàn yǒu lái guān lǐ zhě, yī gǔ lǐ zuò dōng běi, wú zé níng quē, ér bù lì zhuàn míng. wǔ shí nián, mìng suì shí jǔ xiāng yǐn wú kuàng. měi xíng lǐ, zòu yù zhì bǔ shēng shī liù zhāng. qí zhì, xiàn bīn, bīn cù zhǔ rén hòu, jiǔ shù xíng. gōng shēng, gǔ sè, gē lù míng. bīn zhǔ yǐ xià jiǔ sān xíng, sī zhuàn gōng gēng, shēng qìng zuò, zòu nán gāi, xián gē yú lì, shēng yóu gēng. sī jué yǐ cì zhuó jiǔ. sī zhuàn gōng gēng zhě sān, nǎi hé lè, gē guān jū. gōng gào" lè bèi", chè zhuàn. bīn zhǔ xián qǐ lì zài bài. bīn jiè chū, zhǔ rén sòng mén wài, rú chū yà yí. chū, xiāng yǐn zhū fèi qǔ gěi gōng jiā, zì dào guāng mò yè, yí chōng jūn xiǎng, shǐ gǎi guī dì fāng zhǐ bàn. yú zhǔn gù shì xíng. rán xíng zhī yì jǐn yǐ.
雍正初元,谕:“乡饮酒礼所以敬老尊贤,厥制甚古,顺天府行礼日,礼部长官监视以为常。”乾隆八年,以各省乡饮制不画一,或频年阙略不行。旧仪载图有大宾、介宾、一宾、二宾、三宾,与一僎、二僎、三僎,名号纷歧。按古仪礼:“宾若有遵者,诸公大夫。”注云:“今文读为僎,此乡之人仕至大夫,来助主人乐宾,主人所荣而遵法者。”戴记:“坐僎於西北,以辅主人。”其言主人亲速宾及介,拜至献酬辞让之节甚繁,无一言及僎,所谓“不干主人正礼”者也。嗣后乡饮宾、介,有司当料简耆绅硕德者任之,或乡居显宦有来观礼者,依古礼坐东北,无则宁阙,而不立僎名。五十年,命岁时举乡饮毋旷。每行礼,奏御制补笙诗六章。其制,献宾,宾酢主人后,酒数行。工升,鼓瑟,歌鹿鸣。宾主以下酒三行,司馔供羹,笙磬作,奏南陔,閒歌鱼丽,笙由庚。司爵以次酌酒。司馔供羹者三,乃合乐,歌《关雎》。工告“乐备”,彻馔。宾主咸起立再拜。宾、介出,主人送门外,如初迓仪。初,乡饮诸费取给公家,自道光末叶,移充军饟,始改归地方指办。馀准故事行。然行之亦仅矣。