bào piáo zǐ yuē: zhèng jīng wèi dào yì zhī yuān hǎi, zǐ shū wèi zēng shēn zhī chuān liú. yǎng ér bǐ zhī, zé jǐng xīng zhī zuǒ sān chén yě fǔ ér fāng zhī, zé lín báo zhī bì sōng yuè yě. suī jīn tú shū pì, ér jìn dé tóng guī suī lí yú jǔ zhǐ, ér hé yú xīng huà. gù tōng rén zǒng yuán běn yǐ kuò liú mò, cāo gāng lǐng ér dé yī zhì yān. gǔ rén tàn xī yú cái nán, gù wèi bǎi shì wèi suí zhǒng, bù yǐ pú fēi kūn shān ér qì yào yè zhī bǎo, bù yǐ shū bù chū shèng ér fèi zhù jiào zhī yán. shì yǐ lǘ mò zhī zhuō shī, jūn lǚ zhī jū shì, huò cí bǐ yù lòu, jiǎn bù yíng shí, yóu jiàn zhuàn lù, yà cì diǎn gào, bǎi jiā zhī yán, yǔ shàn yī kuí. pì cāo shuǐ zhě, qì suī yì ér jiù huǒ tóng yān yóu zhēn zhì zhě, shù suī shū ér gōng jí jūn yān.
抱朴子曰:正经为道义之渊海,子书为增深之川流。仰而比之,则景星之佐三辰也;俯而方之,则林薄之裨嵩岳也。虽津途殊辟,而进德同归;虽离於举趾,而合於兴化。故通人总原本以括流末,操纲领而得一致焉。古人叹息於才难,故谓百世为随踵,不以璞非昆山而弃耀夜之宝,不以书不出圣而废助教之言。是以闾陌之拙诗,军旅之鞫誓,或词鄙喻陋,简不盈十,犹见撰录,亚次典诰,百家之言,与善一揆。譬操水者,器虽异而救火同焉;犹针炙者,术虽殊而攻疾均焉。
hàn wèi yǐ lái, qún yán mí fán, suī yì shēn yú xuán yuān, cí shàn yú bō tāo, shī zhī kě yǐ zhēn zhēng xiáng yú tiān shàng, fā jiā ruì yú hòu tǔ, zhào huán zhì yú dà huāng zhī wài, ān huán dǔ yú hán xià zhī nèi, jìn mǐ huò luàn zhī jiē, yuǎn chuí zhǎng shì zhī zhǐ. rán shí wú shèng rén, mù qí kǒu zǎo, gù bù dé chěng huá lù zhī jī yú qiān lǐ zhī tú, biān jìn shì zhī dào yú sān fén zhī mò yě. jū xì zhī tú, zhì gù qiǎn ài zhī zhōng, qiè píng xùn gǔ zhī jiān, qīng qí jiàn yì, wèi wèi bù jí. huò yún xiǎo dào bù zú guān, huò yún guǎng bó luàn rén sī, ér bù shí hé zī zhū kě qí zhòng yú shān líng, jù bǎi shí kě yǐ zhì shù yú yì zhào, qún sè huì ér gǔn zǎo lì, zhòng yīn zá ér sháo huò hé yě. huò guì ài shī chéng qiǎn jìn zhī xì wén, hū báo shēn měi fù bó zhī zǐ shū, yǐ cuō qiè zhī zhì yán wèi ái zhuō, yǐ xū huá zhī xiǎo biàn wèi yán qiǎo, zhēn wěi diān dǎo, yù shí hùn xiáo, tóng guǎng yuè yú sāng jiān, jūn lóng zhāng yú huì fú. yōu yōu jiē rán, kě tàn kě kǎi yě!
汉魏以来,群言弥繁,虽义深於玄渊,辞赡於波涛,施之可以臻徵祥於天上,发嘉瑞於後土,召环雉於大荒之外,安圜堵於函夏之内,近弭祸乱之阶,远垂长世之祉。然时无圣人,目其口藻,故不得骋骅騄之迹於千里之途,编近世之道於三坟之末也。拘系之徒,桎梏浅隘之中,挈瓶训诂之间,轻奇贱异,谓为不急。或云小道不足观,或云广博乱人思,而不识合锱铢可齐重於山陵,聚百十可以致数於亿兆,群色会而衮藻丽,众音杂而韶濩和也。或贵爱诗乘浅近之细文,忽薄深美富博之子书,以磋切之至言为騃拙,以虚华之小辩为妍巧,真伪颠倒,玉石混淆,同广乐於桑间,钧龙章於卉服。悠悠皆然,可叹可慨也!
huò yuē:" zhù shù suī fán, shì kě yǐ chěng cí yào zǎo, wú bǔ jiù yú dé shī, wèi ruò dé xíng bù yán zhī xùn. gù yán mǐn wèi shàng ér yóu xià nǎi cì. sì kē zhī gé, xué běn ér xíng mò, rán zé zhuì wén gù wèi yú shì, ér wú zi bù bāo chóng qí yuán, ér dú guì qí liú, kě hū?" bào piáo zi dá yuē:" dé xíng wéi yǒu shì, yōu liè yì jiàn. wén zhāng wēi miào, qí tǐ nán shí. fū yì jiàn zhě cū yě, nán shí zhě jīng yě. fū wéi cū yě, gù quán héng yǒu dìng yān fū wéi jīng yě, gù pǐn zǎo nán yī yān. wú gù shě yì jiàn zhī cū, ér lùn nàn shí zhī jīng, bù yì kě hū!"
或曰:“著述虽繁,适可以骋辞耀藻,无补救於得失,未若德行不言之训。故颜闵为上而游夏乃次。四科之格,学本而行末,然则缀文固为余事,而吾子不褒崇其源,而独贵其流,可乎?”抱朴子答曰:“德行为有事,优劣易见。文章微妙,其体难识。夫易见者粗也,难识者精也。夫唯粗也,故铨衡有定焉;夫唯精也,故品藻难一焉。吾故舍易见之粗,而论难识之精,不亦可乎!”
huò yuē:" dé xíng zhě běn yě, wén zhāng zhě mò yě. gù sì kē zhī xù, wén bù jū shàng. rán zé zhe zhǐ zhě, zāo pò zhī yú shì kě chuán zhě, jì bì zhī chú gǒu. bēi gāo zhī gé, shì kě shí yǐ. wén zhī tǐ lüè, kě dé wén hū?"
或曰:“德行者本也,文章者末也。故四科之序,文不居上。然则著纸者,糟粕之余事;可传者,祭毕之刍狗。卑高之格,是可识矣。文之体略,可得闻乎?”
bào piáo zǐ yuē:" quán kě yǐ qì ér yú wèi huò, zé bù dé wú quán wén kě yǐ fèi ér dào wèi xíng, zé bù dé wú wén. ruò fú hàn jī yùn lüè zhī hóng cù, zhǔ cí bǐ shì zhī shū mì, yuán liú zhì dào zhī xiū duǎn, yùn jiè jí yǐn zhī shēn qiǎn. qí xuán jué yě, suī tiān wài háo nèi, bù zú yǐ yù qí liáo miǎo qí xiāng qīng yě, suī sān guāng yì yào, bù zú yǐ fāng qí jù xì. lóng yuān qiān dìng, wèi zú pì qí ruì dùn hóng yǔ jī jīn, wèi zú bǐ qí qīng zhòng. qīng zhuó sān chà, suǒ bǐng yǒu zhǔ, lǎng mèi bù tóng kē, qiáng ruò gè shū qì, ér sú shì wéi jiàn néng rǎn háo huà zhǐ zhě, biàn gài zhī yī lì. sī bó yá suǒ yǐ yǒng sī zhōng zi, yǐng rén suǒ yǐ gé jīn bù yùn yě. gài kè xuē zhě bǐ jiān, ér bān dí shàn jué shǒu zhī chēng yuán qín zhě zhì zhòng, ér kuí xiāng zhuān zhī yīn zhī nán. jiù mǎ qiān sì, ér qí jì yǒu miǎo qún zhī jià měi rén wàn jì, ér wēi shī yǒu chāo shì zhī róng. gài yǒu yuǎn guò zhòng zhě yě.
抱朴子曰:“荃可以弃而鱼未获,则不得无荃;文可以废而道未行,则不得无文。若夫翰迹韵略之宏促,属辞比事之疏密,源流至到之修短,蕴藉汲引之深浅。其悬绝也,虽天外毫内,不足以喻其辽邈;其相倾也,虽三光熠耀,不足以方其巨细。龙渊铅铤,未足譬其锐钝;鸿羽积金,未足比其轻重。清浊叁差,所禀有主,朗昧不同科,强弱各殊气,而俗士唯见能染毫画纸者,便概之一例。斯伯牙所以永思锺子,郢人所以格斤不运也。盖刻削者比肩,而班狄擅绝手之称;援琴者至众,而夔襄专知音之难。厩马千驷,而骐骥有邈群之价;美人万计,而威施有超世之容。盖有远过众者也。
" qiě fú wén zhāng zhī yǔ dé xíng, yóu shí chǐ zhī yǔ yī zhàng, wèi zhī yú shì, wèi zhī qián wén. fū shàng tiān zhī suǒ yǐ chuí xiàng, táng yú zhī suǒ yǐ wéi chēng, dà rén hǔ bǐng, jūn zǐ bào wèi, chāng dàn dìng shèng shì yú yī zì, zhòng ní cóng zhōu zhī yù, mò fēi wén yě. bā guà shēng yīng sǔn zhī suǒ bèi, liù jiǎ chū líng guī zhī suǒ fù, wén zhī suǒ zài, suī jiàn yóu guì, quǎn yáng zhī kuò, wèi dé bǐ yān. qiě fú běn bù bì jiē zhēn, mò bù bì xī báo. pì ruò jǐn xiù zhī yīn sù dì, zhū yù zhī jū bàng shí, yún yǔ shēng yú fū cùn, jiāng hé shǐ yú zhǐ chǐ ěr. zé wén zhāng suī wèi dé xíng zhī dì, wèi kě hū wèi yú shì yě."
“且夫文章之与德行,犹十尺之与一丈,谓之余事,未之前闻。夫上天之所以垂象,唐虞之所以为称,大人虎炳,君子豹蔚,昌旦定圣谥於一字,仲尼从周之郁,莫非文也。八卦生鹰隼之所被,六甲出灵龟之所负,文之所在,虽贱犹贵,犬羊之鞟,未得比焉。且夫本不必皆珍,末不必悉薄。譬若锦绣之因素地,珠玉之居蚌石,云雨生於肤寸,江河始於咫尺尔。则文章虽为德行之弟,未可呼为余事也。”
huò yuē:" jīn shì suǒ wéi, duō bù jí gǔ, wén zhāng zhù shù, yòu yì rú zhī. qǐ qì yùn shuāi shā, zì rán zhī lǐ hū?" bào piáo zi dá yuē:" bǎi jiā zhī yán, suī yǒu bù qǐ, jiē chū shuò rú zhī sī, chéng cái shì zhī shǒu, fāng zhī gǔ rén, bù bì xī jiǎn yě. huò yǒu wāng huì xuán kuàng, hé qì zuò zhě, nèi pì bù cè zhī shēn yuán, wài bō bù kuì zhī yuǎn liú, qí suǒ zǔ zōng yě gāo, qí suǒ chóu yì yě miào, biàn huà bù xì zhì yú guī jǔ zhī fāng yuán, páng tōng bù níng hé yú yī tú zhī bī cù, shì yǐ piān shì suān xián zhě, mò néng zhī qí wèi, yòng sī yǒu xiàn zhě, bù néng dé qí shén yě. fū yìng lóng xú jǔ, gù miǎn líng yún, hàn xuè huǎn bù, hū xī qiān lǐ, ér lóu chóng qǐ guài qí wú jiē ér gāo zhì, nú jiǎn huàn qí guò jǐ zhī bù jiàn yě. ruò fú chí zhòu yú shī lùn zhī zhōng, zhōu xuán yú zhuàn jì zhī jiān, ér yǐ cháng qíng lǎn jù yì, yǐ biǎn liáng cè wú yá, yǐ zhì cū qiú zhì jīng, yǐ shén qiǎn chuāi shén shēn, suī shǐ zì tiáo chèn, qì yú zhèn sù, yóu bù de yě.
或曰:“今世所为,多不及古,文章著述,又亦如之。岂气运衰杀,自然之理乎?”抱朴子答曰:“百家之言,虽有步起,皆出硕儒之思,成才士之手,方之古人,不必悉减也。或有汪濊玄旷,合契作者,内辟不测之深源,外播不匮之远流,其所祖宗也高,其所紬绎也妙,变化不系滞於规矩之方圆,旁通不凝阂於一途之逼促,是以偏嗜酸咸者,莫能知其味,用思有限者,不能得其神也。夫应龙徐举,顾眄凌云,汗血缓步,呼吸千里,而蝼虫岂怪其无阶而高致,驽蹇患其过己之不渐也。若夫驰骤於诗论之中,周旋於传记之间,而以常情览巨异,以褊量测无涯,以至粗求至精,以甚浅揣甚深,虽始自髫龀,讫於振素,犹不得也。
fū shǎng kuài zhě bì yù zhī yǐ hǎo, ér bù dé xiǎo zhě, bì huǐ zhī yǐ è, zì rán zhī lǐ yě. yú shì yǐ qí suǒ bù jiě zhě wèi xū dàn, lóu chéng yǐ wéi ěr, wèi bì wéi qíng yǐ shāng wù yě. yòu shì sú lǜ shén guì gǔ xī ér dú jiàn tóng shí: suī yǒu zhuī fēng zhī jùn, yóu wèi zhī bù jí zào fù zhī suǒ yù yě suī yǒu lián chéng zhī zhēn, yóu wèi zhī bù jí chǔ rén zhī suǒ qì yě suī yǒu yí duàn zhī jiàn, yóu wèi zhī bù jí ōu yě zhī suǒ zhù yě suī yǒu qǐ sǐ zhī yào, yóu wèi zhī bù jí hé què zhī suǒ hé yě suī yǒu chāo qún zhī rén, yóu wèi zhī bù jí zhú bó zhī suǒ zài yě suī yǒu yì shì zhī shū, yóu wèi zhī bù jí qián dài zhī yí wén yě. shì yǐ zhòng ní bú jiàn zhòng yú dāng shí, dà xuán jiàn chī báo yú bǐ jiān yě. sú shì duō yún, jīn shān bù jí gǔ shān zhī gāo, jīn hǎi bù jí gǔ hǎi zhī guǎng, jīn rì bù jí gǔ rì zhī rè, jīn yuè bù jí gǔ yuè zhī lǎng, hé kěn xǔ jīn zhī cái shì, bù jiǎn gǔ zhī kū gǔ! zhòng suǒ wén, qīng suǒ jiàn, fēi yī shì zhī suǒ huàn yǐ. xī zhī pò qín jiǎo xián zhě, liàng yǒu yǐ ér rán hū!
夫赏快者必誉之以好,而不得晓者,必毁之以恶,自然之理也。於是以其所不解者为虚诞,慺诚以为尔,未必违情以伤物也。又世俗率神贵古昔而黩贱同时:虽有追风之骏,犹谓之不及造父之所御也;虽有连城之珍,犹谓之不及楚人之所泣也;虽有疑断之剑,犹谓之不及欧冶之所铸也;虽有起死之药,犹谓之不及和鹊之所合也;虽有超群之人,犹谓之不及竹帛之所载也;虽有益世之书,犹谓之不及前代之遗文也。是以仲尼不见重於当时,大玄见蚩薄於比肩也。俗士多云,今山不及古山之高,今海不及古海之广,今日不及古日之热,今月不及古月之朗,何肯许今之才士,不减古之枯骨!重所闻,轻所见,非一世之所患矣。昔之破琴剿弦者,谅有以而然乎!