wù mò dà yú tiān dì rì yuè, ér zi měi yún rì yuè lóng zhōng niǎo, qián kūn shuǐ shàng píng. shì mò dà yú yī xùn zhēng zhū, ér kāng jié yún táng yú yī xùn sān bēi jiǔ, tāng wǔ zhēng zhū yī jú qí. rén néng yǐ cǐ xiōng jīn yǎn jiè tūn tǔ liù hé, shàng xià qiān gǔ, shì lái rú ōu shēng dà hǎi, shì qù rú yǐng miè zhǎng kōng, zì jīng lún wàn biàn ér bù dòng yī chén yǐ.
物莫大於天地日月,而子美雲﹕「日月籠中鳥,乾坤水上萍。」事莫大於揖遜征誅,而康節雲﹕「唐虞揖遜三杯酒,湯武征誅一局棋。」人能以此胸襟眼界吞吐六合,上下千古,事來如漚生大海,事去如影滅長空,自經綸萬變而不動一塵矣。
jūn zǐ hǎo míng, biàn qǐ qī rén zhī niàn xiǎo rén hǎo míng, yóu huái wèi rén zhī xīn. gù rén ér jiē hǎo míng, zé kāi zhà shàn zhī mén. shǐ rén ér bù hǎo míng, zé jué wèi shàn zhī lù. cǐ jī hǎo míng zhě, dāng yán zé jūn zǐ, bù dāng guò qiú yú xiǎo rén yě.
君子好名,便起欺人之念;小人好名,猶懷畏人之心。故人而皆好名,則開詐善之門。使人而不好名,則絕為善之路。此譏好名者,當嚴責君子,不當過求於小人也。
dà è duō cóng róu chù fú, zhé shì xū fáng mián lǐ zhī zhēn shēn chóu cháng zì ài zhōng lái, dá rén yí yuǎn dāo tóu zhī mì.
大惡多從柔處伏,哲士須防綿里之針;深仇常自愛中來,達人宜遠刀頭之蜜。
chí shēn shè shì, bù kě suí jìng ér qiān. xū shì dà huǒ liú jīn ér qīng fēng mù rán, yán shuāng shā wù ér hé qì ǎi rán, yīn mái yì kōng ér huì rì lǎng rán, hóng tāo dào hǎi ér chí zhù yì rán, fāng shì yǔ zhòu nèi dí zhēn rén pǐn. ài shì wàn yuán zhī gēn, dāng zhī gē shě. shí shì zhòng yù zhī běn, yào lì sǎo chú.
持身涉世,不可隨境而遷。須是大火流金而清風穆然,嚴霜殺物而和氣藹然,陰霾翳空而慧日朗然,洪濤倒海而坻柱屹然,方是宇宙內的真人品。愛是萬緣之根,當知割捨。識是眾欲之本,要力掃除。
zuò rén yào tuō sú, bù kě cún yī jiǎo sú zhī xīn yīng shì yào suí shí, bù kě qǐ yī qū shí zhī niàn.
作人要脫俗,不可存一矯俗之心;應世要隨時,不可起一趨時之念。
níng yǒu qiú quán zhī huǐ, bù kě yǒu guò qíng zhī yù níng yǒu wú wàng zhī zāi, bù kě yǒu fēi fèn zhī fú.
寧有求全之毀,不可有過情之譽;寧有無妄之災,不可有非分之福。
huǐ rén zhě bù měi, ér shòu rén huǐ zhě zāo yī fān shàn bàng biàn jiā yī fān xiū shěng, kě shì huí ér zēng měi qī rén zhě fēi fú, ér shòu rén qī zhě yù yī fān héng nì biàn zhǎng yī fān qì yǔ, kě yǐ zhuǎn huò ér wèi fú.
毀人者不美,而受人毀者遭一番訕謗便加一番修省,可釋回而增美;欺人者非福,而受人欺者遇一番橫逆便長一番器宇,可以轉禍而為福。
mèng lǐ xuán jīn pèi yù, shì shì bī zhēn, shuì qù suī zhēn jué hòu jiǎ xián zhōng yǎn jì tán yuán, yán yán kù sì, shuō lái suī shì yòng shí fēi.
夢裡懸金佩玉,事事逼真,睡去雖真覺後假;閒中演偈談元,言言酷似,說來雖是用時非。
tiān yù huò rén, bì xiān yǐ wēi fú jiāo zhī, suǒ yǐ fú lái bù bì xǐ, yào kàn tā huì shòu tiān yù fú rén, bì xiān yǐ wēi huò jǐng zhī, suǒ yǐ huò lái bù bì yōu, yào kàn tā huì jiù.
天欲禍人,必先以微福驕之,所以福來不必喜,要看他會受;天欲福人,必先以微禍儆之,所以禍來不必憂,要看他會救。
róng yǔ rǔ gòng dì, yàn rǔ hé xū qiú róng shēng yǔ sǐ tóng gēn, tān shēng bù bì wèi sǐ.
榮與辱共蒂,厭辱何須求榮;生與死同根,貪生不必畏死。
zuò rén zhǐ shì yī wèi shuài zhēn, zōng jī suī yǐn hái xiǎn cún xīn ruò yǒu bàn háo wèi jìng, shì wèi suī gōng yì sī.
作人只是一味率真,蹤跡雖隱還顯;存心若有半毫未淨,事為雖公亦私。
liáo zhàn yī zhī, fǎn xiào péng xīn shē chǐ tù yíng sān kū, zhuǎn chī hè lěi gāo wēi. zhì xiǎo zhě bù kě yǐ móu dà, qù bēi zhě bù kě yǔ tán gāo. xìn rán yǐ!
鷯占一枝,反笑鵬心奢侈;兔營三窟,轉嗤鶴壘高危。智小者不可以謀大,趣卑者不可與談高。信然矣!
pín jiàn jiāo rén, suī shè xū jiāo, hái yǒu jǐ fēn xiá qì yīng xióng qī shì, zòng shì huī huò, quán méi bàn diǎn zhēn xīn.
貧賤驕人,雖涉虛驕,還有幾分俠氣;英雄欺世,縱似揮霍,全沒半點真心。
zāo kāng bù wèi zhì féi, hé shì piān tān gōu xià ěr jǐn qǐ qǐ yīn xī guì, shuí rén néng jiě lóng zhōng lún é.
糟糠不為彘肥,何事偏貪鈎下餌;錦綺豈因犧貴,誰人能解籠中圇囮。
qín shū shī huà, dá shì yǐ zhī yǎng xìng líng, ér yōng fū tú shǎng qí jī xiàng shān chuān yún wù, gāo rén yǐ zhī zhù xué shí, ér sú zǐ tú wán qí guāng huá. kě jiàn shì wù wú dìng pǐn, suí rén shí jiàn yǐ wèi gāo xià. gù dú shū qióng lǐ, yào yǐ shí qù wèi xiān.
琴書詩畫,達士以之養性靈,而庸夫徒賞其跡象;山川雲物,高人以之助學識,而俗子徒玩其光華。可見事物無定品,隨人識見以為高下。故讀書窮理,要以識趣為先。
jiāng nǚ bù shàng qiān huá, shì shū méi zhī yìng dàn yuè chán shī bù là kōng jì, ruò bì zhǎo zhī tǔ qīng lián.
姜女不尚鉛華,似疏梅之映淡月;禪師不落空寂,若碧沼之吐青蓮。
lián guān duō wú hòu, yǐ qí tài qīng yě chī rén měi duō fú, yǐ qí jìn hòu yě. gù jūn zǐ suī zhòng lián jiè, bù kě wú hán gòu nà wū zhī yǎ liàng. suī jiè chī wán, yì bù bì yǒu chá yuān xǐ gòu zhī jīng míng.
廉官多無後,以其太清也;痴人每多福,以其近厚也。故君子雖重廉介,不可無含垢納污之雅量。雖戒痴頑,亦不必有察淵洗垢之精明。
mì zé shén qì jū bī, shū zé tiān zhēn làn màn, cǐ qǐ dú shī wén zhī gōng zhuō cóng cǐ fēn zāi! wú jiàn zhōu mì zhī rén chún yòng jī qiǎo, shū kuáng zhī shì dú rèn xìng zhēn, rén xīn zhī shēng sǐ yì yú cǐ pàn yě.
密則神氣拘逼,疏則天真爛漫,此豈獨詩文之工拙從此分哉!吾見周密之人純用機巧,疏狂之士獨任性真,人心之生死亦於此判也。
cuì xiǎo ào yán shuāng, jié zòng gū gāo, wú shāng chōng yǎ hóng qú mèi qiū shuǐ, sè suī yàn lì, hé sǔn qīng xiū.
翠筱傲嚴霜,節縱孤高,無傷沖雅;紅蕖媚秋水,色雖艷麗,何損清修。
pín jiàn suǒ nán, bù nán zài dǐ jié, ér nán zài yòng qíng fù guì suǒ nán, bù nán zài tuī ēn, ér nán zài hǎo lǐ.
貧賤所難,不難在砥節,而難在用情;富貴所難,不難在推恩,而難在好禮。
zān yīng zhī shì, cháng bù jí gū hán zhī zǐ kě yǐ kàng jié zhì zhōng miào táng zhī shì, cháng bù jí shān yě zhī fū kě yǐ liào shì zhú lǐ. hé yě? bǐ yǐ nóng yàn sǔn zhì, cǐ yǐ dàn bó quán zhēn yě.
簪纓之士,常不及孤寒之子可以抗節致忠;廟堂之士,常不及山野之夫可以料事燭理。何也?彼以濃艷損志,此以淡泊全真也。
róng chǒng páng biān rǔ děng dài, bù bì yáng yáng kùn qióng bèi hòu fú gēn suí, hé xū qī qī.
榮寵旁邊辱等待,不必揚揚;困窮背後福跟隨,何須戚戚。
gǔ rén xián shì chù, jīn rén què máng guò le yī shēng gǔ rén shí shòu chù, jīn rén yòu xū dù le yī shì. zǒng shì dān kōng zhú wàng, kàn gè sè shēn bù pò, rèn gè fǎ shēn bù zhēn ěr.
古人閒適處,今人卻忙過了一生;古人實受處,今人又虛度了一世。總是耽空逐妄,看個色身不破,認個法身不真耳。
zhī cǎo wú gēn lǐ wú yuán, zhì shì dāng yǒng fèn yì cǎi yún yì sàn liú lí cuì, dá rén dāng zǎo huí tóu.
芝草無根醴無源,志士當勇奮翼;彩雲易散琉璃脆,達人當早回頭。
shǎo zhuàng zhě, shì shì dāng yòng yì ér yì fǎn qīng, tú xùn xùn zuò shuǐ zhōng fú ér yǐ, hé yǐ zhèn yún xiāo zhī hé? shuāi lǎo zhě, shì shì yí wàng qíng ér qíng fǎn zhòng, tú lù lù wèi yuán xià jū ér yǐ, hé yǐ tuō jiāng suǒ zhī shēn?
少壯者,事事當用意而意反輕,徒汛汛作水中鳧而已,何以振雲霄之翮?衰老者,事事宜忘情而情反重,徒碌碌為轅下駒而已,何以脫韁鎖之身?
fān zhǐ yáng wǔ fēn, chuán biàn ān. shuǐ zhǐ zhù wǔ fēn, qì biàn wěn. rú hán xìn yǐ yǒng bèi zhèn zhǔ bèi qín, lù jī yǐ cái míng guān shì jiàn shā, huò guāng bài yú quán shì bī jūn, shí chóng sǐ yú cái fù dí guó, jiē yǐ shí fēn qǔ bài zhě yě. kāng jié yún" yǐn jiǔ mò jiào chéng mǐng dǐng, kàn huā shèn wù zhì lí pī." zhǐ zāi yán hū!
帆只揚五分,船便安。水只注五分,器便穩。如韓信以勇備震主被擒,陸機以才名冠世見殺,霍光敗於權勢逼君,石崇死於財賦敵國,皆以十分取敗者也。康節雲﹕"飲酒莫教成酩酊,看花慎勿至離披。"旨哉言乎!
fù shì zhě rú jì shēng yī mù, mù fá ér jì shēng yì kū qiè lì zhě rú yíng dīng dào rén, rén sǐ ér yíng dīng yì miè. shǐ yǐ shì lì hài rén, zhōng yǐ shì lì zì bì. shì lì zhī wèi hài yě, rú shì fū!
附勢者如寄生依木,木伐而寄生亦枯;竊利者如蠅虰盜人,人死而蠅虰亦滅。始以勢利害人,終以勢利自斃。勢利之為害也,如是夫!
shī xuè yú bēi zhōng, kān xiào xīng xīng zhī shì jiǔ wèi cháo yú mù shàng, kě lián yàn yàn zhī tōu ān.
失血於杯中,堪笑猩猩之嗜酒;為巢於幕上,可憐燕燕之偷安。
hè lì jī qún, kě wèi chāo rán wú lǚ yǐ. rán jìn ér guān yú dà hǎi zhī péng, zé miǎo rán zì xiǎo. yòu jìn ér qiú zhī jiǔ xiāo zhī fèng, zé wēi hū mò jí. suǒ yǐ zhì rén cháng ruò wú ruò xū, ér shèng dé duō bù jīn bù fá yě. tān xīn shèng zhě, zhú shòu ér bù jiàn tài shān zài qián, dàn què ér bù zhī shēn jǐng zài hòu yí xīn shèng zhě, jiàn gōng yǐng ér jīng bēi zhōng zhī shé, tīng rén yán ér xìn shì shàng zhī hǔ. rén xīn yī piān, suì shì yǒu wèi wú, zào wú zuò yǒu. rú cǐ, xīn kě wàng dòng hū zāi!
鶴立雞群,可謂超然無侶矣。然進而觀於大海之鵬,則眇然自小。又進而求之九霄之鳳,則巍乎莫及。所以至人常若無若虛,而盛德多不矜不伐也。貪心勝者,逐獸而不見泰山在前,彈雀而不知深井在後;疑心勝者,見弓影而驚杯中之蛇,聽人言而信市上之虎。人心一偏,遂視有為無,造無作有。如此,心可妄動乎哉!
é pū huǒ, huǒ jiāo é, mò wèi huò shēng wú běn guǒ zhǒng huā, huā jié guǒ, xū zhī fú zhì yǒu yīn.
蛾撲火,火焦蛾,莫謂禍生無本;果種花,花結果,須知福至有因。
chē zhēng xiǎn dào, mǎ chěng xiān biān, dào bài chù wèi miǎn shì qí sù xǐ duī shān, jīn kuā guò dòu, lín xíng shí hái shì kōng shǒu.
車爭險道,馬騁先鞭,到敗處未免噬臍;粟喜堆山,金誇過斗,臨行時還是空手。
huā chěng chūn guāng, yī fān yǔ yī fān fēng, cuī guī chén tǔ zhú jiān yǎ cāo, jǐ cháo shuāng jǐ cháo xuě, ào jiù láng gān.
花逞春光,一番雨、一番風,催歸塵土;竹堅雅操,幾朝霜、幾朝雪,傲就琅玕。
fù guì shì wú qíng zhī wù, kàn de tā zhòng, tā hài nǐ yuè dà pín jiàn shì nài jiǔ zhī jiāo, chù dé tā hǎo, tā yì nǐ shēn. gù tān shāng lǚ ér liàn jīn gǔ zhě, jìng bèi yī shí zhī xiǎn lù lè dān piáo ér gān bì yūn zhě, zhōng xiǎng qiān zài zhī lìng míng.
富貴是無情之物,看得他重,他害你越大;貧賤是耐久之交,處得他好,他益你深。故貪商旅而戀金谷者,竟被一時之顯戮;樂簞瓢而甘敝縕者,終享千載之令名。
gē è líng ér gāo fēi, bù zhī liǎn yì ér líng zì xī rén è yǐng ér jí zǒu, bù zhī chù yīn ér yǐng zì miè. gù yú fū tú jí zǒu gāo fēi, ér píng dì fǎn wèi kǔ hǎi dá shì zhī chù yīn liǎn yì, ér chán yán yì shì tǎn tú. qiū chóng chūn niǎo gòng chàng tiān jī, hé bì làng shēng bēi xǐ lǎo shù xīn huā tóng hán shēng yì, hú wèi wàng bié chī yán.
鴿惡鈴而高飛,不知斂翼而鈴自息;人惡影而疾走,不知處陰而影自滅。故愚夫徒疾走高飛,而平地反為苦海;達士知處陰斂翼,而巉岩亦是坦途。秋蟲春鳥共暢天機,何必浪生悲喜;老樹新花同含生意,胡為妄別媸妍。
duō zāi táo lǐ shǎo zāi jīng, biàn shì kāi tiáo fú lù bù jī shī shū piān jī yù, hái rú zhú gè huò jī.
多栽桃李少栽荊,便是開條福路;不積詩書偏積玉,還如築個禍基。
wàn jìng yī zhé yuán wú dì, zhe gè qióng tōng wàn wù yī tǐ yuán wú chù, fēn gè bǐ wǒ. shì rén mí zhēn zhú wàng, nǎi xiàng tǎn tú shàng zì shè yī kē kǎn, cóng kōng dòng zhōng zì zhú yī fān lí. liáng zú kǎi zāi!
萬境一轍原無地,着個窮通;萬物一體原無處,分個彼我。世人迷真逐妄,乃向坦途上自設一坷坎,從空洞中自築一藩蘺。良足慨哉!
dà cōng míng de rén, xiǎo shì bì méng lóng dà měng dǒng de rén, xiǎo shì bì cì chá. gài cì chá nǎi měng dǒng zhī gēn, ér méng lóng zhèng cōng míng zhī kū yě.
大聰明的人,小事必朦朧;大懵懂的人,小事必伺察。蓋伺察乃懵懂之根,而朦朧正聰明之窟也。
dà liè hóng yóu, cháng chū yōu xián zhèn dìng zhī shì, bù bì máng máng xiū zhēng jǐng fú, duō jí kuān hóng zhǎng hòu zhī jiā, hé xū suǒ suǒ.
大烈鴻猷,常出悠閒鎮定之士,不必忙忙;休徵景福,多集寬洪長厚之家,何須瑣瑣。
pín shì kěn jì rén, cái shì xìng tiān zhōng huì zé nào chǎng néng xué dào, fāng wèi xīn dì shàng gōng fū.
貧士肯濟人,才是性天中惠澤;鬧場能學道,方為心地上工夫。
rén shēng zhǐ wèi yù zì suǒ lèi, biàn rú mǎ rú niú, tīng rén jī luò wèi yīng wèi quǎn, rèn wù biān chī. ruò guǒ yī niàn qīng míng, dàn rán wú yù, tiān dì yě bù néng zhuǎn dòng wǒ, guǐ shén yě bù néng yì shǐ wǒ, kuàng yī qiè qū qū shì wù hū!
人生只為欲字所累,便如馬如牛,聽人羈絡;為鷹為犬,任物鞭笞。若果一念清明,淡然無欲,天地也不能轉動我,鬼神也不能役使我,況一切區區事物乎!
tān dé zhě shēn fù ér xīn pín, zhī zú zhě shēn pín ér xīn fù jū gāo zhě xíng yì ér shén láo, chù xià zhě xíng láo ér shén yì. shú dé shú shī, shú huàn shú zhēn, dá rén dāng zì biàn zhī.
貪得者身富而心貧,知足者身貧而心富;居高者形逸而神勞,處下者形勞而神逸。孰得孰失,孰幻孰真,達人當自辨之。
zhòng rén yǐ shùn jìng wèi lè, ér jūn zǐ lè zì nì jìng zhōng lái zhòng rén yǐ fú yì wèi yōu, ér jūn zǐ yōu cóng kuài yì chù qǐ. gài zhòng rén yōu lè yǐ qíng, ér jūn zǐ yōu lè yǐ lǐ yě.
眾人以順境為樂,而君子樂自逆境中來;眾人以拂意為憂,而君子憂從快意處起。蓋眾人憂樂以情,而君子憂樂以理也。
xiè bào fù miàn, yóu zhī zì kuì táng shǔ yì cháng, yóu zhī zì huǐ. gài kuì huǐ èr zì, nǎi wú rén qù è qiān shàn zhī mén, qǐ sǐ huí shēng zhī lù yě. rén shēng ruò wú cǐ niàn tóu, biàn shì jì sǐ zhī hán huī, yǐ kū zhī gǎo mù yǐ. hé chù tǎo xiē shēng lǐ?
謝豹覆面,猶知自愧;唐鼠易腸,猶知自悔。蓋愧悔二字,乃吾人去惡遷善之門,起死回生之路也。人生若無此念頭,便是既死之寒灰,已枯之槁木矣。何處討些生理?
yì bǎo qí chēn, jù mín bì zhēng zhī qì guī jié qí xíng, duō mào bù xiáng zhī míng. zǒng bù ruò xún cháng lì lǚ yì jiǎn xíng cáng, kě yǐ wán tiān dì hún è zhī zhēn, xiǎng mín wù hé píng zhī fú.
異寶奇琛,俱民必爭之器;瑰節奇行,多冒不祥之名。總不若尋常歷履易簡行藏,可以完天地渾噩之真,享民物和平之福。
fú shàn bù zài yǎo míng, jí zài shí xī qǐ jū chù yǒu qí zhōng huò yín bù zài yōu miǎo, jí zài dòng jìng yǔ mò jiān duó qí pò. kě jiàn rén zhī jīng shuǎng cháng tōng yú tiān, tiān zhī wēi mìng yù yú rén, tiān rén qǐ xiāng yuǎn zāi!
福善不在杳冥,即在食息起居處牖其衷;禍淫不在幽渺,即在動靜語默間奪其魄。可見人之精爽常通於天,天之威命寓於人,天人豈相遠哉!