jì zàn yuē: dà yǐ zāi, fǎ wáng zhī yīng shì yě! líng huà qián yùn, shén dào xū tōng. jǐn xíng shí yú shā jiè, jué qǐ xiè yú chén jié. xíng shí jǐn, suī yīng shēng ér bù shēng qǐ xiè jué, shì jì miè ér wú miè. qǐ shí jiā wéi jiàng shén, suō luó qián huà ér yǐ. gù zhī yīng wù xiào líng, gǎn yuán chuí jī, sì zhǒng shā lì, shào yìn shì jiā, jì yù zhōng zhī zūn, shàn fāng wài zhī dào. yú shì shě jīn lún ér lín zhì fǎ jiè, chī yù háo ér guāng fǔ hán shēng. dào qià shí fāng, zhì zhōu wàn wù, suī chū xī yí zhī wài, jiāng bì shì tīng zhī zhōng. sān zhuǎn fǎ lún yú dà qiān, yī yīn zhèn biàn yú qún yǒu, bā wàn mén zhī qū bié, shí èr bù zhī zōng yào, shì yǐ shēng jiào zhī suǒ zhān bèi, chí wù fú lín fēng guǐ zhī suǒ gǔ shàn, zài qū shòu yù. shèng xián zhī yè shèng yǐ, tiān rén zhī yì bèi yǐ! rán wàng dòng jì yú jiān gù zhī lín, yí qù lái yú huàn huà zhī jìng. mò jì hū yǒu dài, fěi suì hū wú wù. zūn zhě jiā yè miào xuǎn yīng zhēn, jiāng bào fú ēn, jí sī fǎ bǎo. sì hán zǒng qí yuán liú, sān zàng kuò qí shū yào. suī bù zhí zī xìng, ér dà bǎo sī zài. yuè zì jiàng shēng, jì hū qián huà, shèng jī qiān biàn, shén ruì wàn shū. bù jǐn zhī líng yú xiǎn, wú wèi zhī jiào mí xīn. bèi cún jīng gào, xiáng zhe jì chuán. rán shàng qún yán fēn jiū, yì yì chuǎn chí. yuán shǐ yào zhōng, hǎn néng zhèng shuō. cǐ zhǐ shì zhī shí lù, shàng zhòng lùn zhī ruò sī, kuàng zhèng fǎ yōu xuán, zhì lǐ chōng miǎo, yán hé ào zhǐ, wén duō què yān. shì yǐ qián xiū lìng dé, jì guǐ yì jīng zhī xué hòu jìn yīng yàn, zhǒng wǔ quē jiǎn zhī wén. dà yì yù ér wèi zhāng, wēi yán què ér wú wèn. fǎ jiào liú jiàn, duō lì nián suǒ, shǐ zì yán hàn, qì yú shèng dài. chuán yì shèng yè, liú měi lián huī. xuán dào wèi shū, zhēn zōng yóu mèi, fěi shèng jiào zhī xíng cáng, gù wáng huà zhī yóu zhì. wǒ dà táng lín xùn tiān xià, zuò fú hǎi wài, xiào shèng rén zhī yí zé, zhèng xiān wáng zhī jiù diǎn. chǎn zī xiàng jiào, yù wèi dà xùn, dào bù xū xíng, hóng zài míng dé. suì shǐ sān shèng ào yì, yù yú qiān zài zhī xià shí lì yí líng, bì yú wàn lǐ zhī wài. shén dào wú fāng, shèng jiào yǒu jì, dài yuán sī xiǎn, qí yán xìn yǐ.
記贊曰:大矣哉,法王之應世也!靈化潛運,神道虛通。盡形識於沙界,絕起謝於塵劫。形識盡,雖應生而不生;起謝絕,示寂滅而無滅。豈實迦維降神,娑羅潛化而已。固知應物效靈,感緣垂跡,嗣種剎利,紹胤釋迦,繼域中之尊,擅方外之道。於是舍金輪而臨製法界,摛玉毫而光撫含生。道洽十方,智周萬物,雖出希夷之外,將庇視聽之中。三轉法輪於大千,一音振辯於群有,八萬門之區別,十二部之綜要,是以聲教之所沾被,馳騖福林;風軌之所鼓扇,載驅壽域。聖賢之業盛矣,天人之義備矣!然忘動寂于堅固之林,遺去來於幻化之境。莫繼乎有待,匪遂乎無物。尊者迦葉妙選應真,將報佛恩,集斯法寶。四含總其源流,三藏括其樞要。雖部執茲興,而大寶斯在。越自降生,洎乎潛化,聖跡千變,神瑞萬殊。不盡之靈逾顯,無為之教彌新。備存經誥,詳著記傳。然尚群言紛糾,異議舛馳。原始要終,罕能正說。此指事之實錄,尚眾論之若斯,況正法幽玄,至理沖邈,研核奧旨,文多闕焉。是以前修令德,繼軌逸經之學;後進英彥,踵武缺簡之文。大義郁而未彰,微言闕而無問。法教流漸,多歷年所,始自炎漢,迄於聖代。傳譯盛業,流美聯暉。玄道未攄,真宗猶昧,匪聖教之行藏,固王化之由致。我大唐臨訓天下,作孚海外,孝聖人之遺則,正先王之舊典。闡茲像教,郁為大訓,道不虛行,弘在明德。遂使三乘奧義,郁於千載之下;十力遺靈,閟於萬里之外。神道無方,聖教有寄,待緣斯顯,其言信矣。
fū xuán zàng fǎ shī zhě, shū qīng liú yú léi zé, pài hóng yuán yú guī chuān. tǐ shàng dé zhī zhēn xiáng, yùn zhōng hé zhī chún cuì, lǚ dào hé dé, jū zhēn qì xíng. fú shù nǎng yīn, mìng ǒu chāng yùn. bá jī chén sú, xián jū xué sì, fèng xiān shī zhī yǎ xùn, yǎng qián zhé zhī lìng dé. fù jí cóng xué, yóu fāng qǐng yè, zhōu liú yàn zhào zhī dì, lì lǎn lǔ wèi zhī jiāo, bèi sān hé ér rù qín zhōng, bù sān shǔ ér dǐ wú huì. dá xué máo yàn, biàn xiào qǐng yì zhī qín guān shì yīng xián, lǚ shēn qiú fǎ zhī zhì. cè wén yú lùn, kǎo jué zhòng móu, jìng dǎng zhuān mén zhī yì, jù jí yì dào zhī xué. qíng fā tǎo yuán, zhì cún xiáng kǎo. shǔ sì hǎi zhī yǒu jié, huì bā biǎo zhī wú yú, yǐ zhēn guān sān nián zhòng qiū shuò dàn, qiān shang zūn lù, zhàng xī xiá zhēng. zī huáng huà ér wèn dào, chéng míng yòu ér gū yóu, chū tiě mén shí mén zhī è, yú líng shān xuě shān zhī xiǎn. jù yí huī guǎn, dá yú yìn dù. xuān guó fēng yú shū sú, yù dà huà yú yì yù. qīn chéng fàn xué, xún móu zhé rén. sù yí zé lǎn wén míng fā, ào zhǐ zé bó wèn gāo cái, qǐ líng fǔ ér jiū lǐ, kuò shén zhōng ér tǐ dào, wén suǒ wèi wén, dé suǒ wèi dé, wèi dào chǎng zhī yì yǒu, chéng fǎ mén zhī jiàng rén zhě yě. shì zhī dào fēng zhāo zhù, dé xíng gāo míng, xué yùn sān dōng, shēng chí wàn lǐ. yìn dù xué rén, xián yǎng shèng dé, jì yuē jīng sì, yì chēng fǎ jiāng. xiǎo chéng xué tú, hào mù chā tí pó táng yán jiě tuō tiān. dà chéng fǎ zhòng, hào mó hē yé nà tí pó. táng yán dà chéng tiān. qī nǎi gāo qí dé ér chuán huī hào, jìng qí rén ér yì jiā míng. zhì ruò sān lún ào yì, sān qǐng wēi yán, shēn jiū yuán liú, miào qióng zhī yè, huàn rán huì wù, yí rán lǐ shùn, zhì yí zhī yì, xiáng zhū bié lù. jì ér jīng yì tōng xuán, qīng fēng zài shàn, xué yǐ bó yǐ, dé yǐ shèng yǐ. yú shì hū lì lǎn shān chuān, pái huái jiāo yì. chū máo chéng ér rù lù yuàn, yóu zhàng lín ér qī jī yuán, huí tiào jiā wéi zhī guó, liú mù jū shī zhī chéng. jiàng shēng gù jī, yǔ chuān yuán ér hū々, qián líng jiù zhǐ, duì jiāo fù ér máng máng. lǎn shén jī ér zēng huái, yǎng xuán fēng ér yǒng tàn, fěi wéi mài xiù bēi yīn, shǔ lí mǐn zhōu ér yǐ. shì yòng xiáng shì jiā zhī gù shì, jǔ yìn dù zhī mào shí, pō cǎi fēng rǎng, cún jì yì shuō. suì yuè chuán mài, hán shǔ lǚ qiān, yǒu huái lè tǔ, wú wàng fǎn jī. qǐng dé rú lái ròu shè lì yī bǎi wǔ shí lì jīn fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo chǐ yǒu liù cùn, nǐ mó jiē tuó guó qián zhèng jué shān lóng kū yǐng xiàng jīn fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo sān chǐ sān cùn, nǐ pó luó niè sī guó lù yě yuàn chū zhuǎn fǎ lún xiàng kè tán fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo chǐ yǒu wǔ cùn, nǐ jiāo shǎng mí guó chū ài wáng sī mù rú lái kè tán xiě zhēn xiàng kè tán fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo èr chǐ jiǔ cùn, nǐ jié bǐ tā guó rú lái zì tiān gōng jiàng lǚ bǎo jiē xiàng yín fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo sì chǐ, nǐ mó jiē tuó guó jiù fēng shān shuō fǎ huā děng jīng xiàng jīn fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo sān chǐ wǔ cùn, nǐ nà jiē luó hé guó fú dú lóng suǒ liú yǐng xiàng kè tán fó xiàng yī qū, tōng guāng zuò gāo chǐ yǒu sān cùn, nǐ fèi shè lí guó xún chéng xíng huà xiàng. dà chéng jīng èr bǎi èr shí sì bù dà chéng lùn yī bǎi jiǔ shí èr bù shàng zuò bù jīng lǜ lùn yī shí sì bù dà zhòng bù jīng lǜ lùn yī shí wǔ bù sān mí dǐ bù jīng lǜ lùn yī shí wǔ bù mí shā sāi bù jīng lǜ lùn èr shí èr bù jiā yè bì yé bù jīng lǜ lùn yī shí qī bù fǎ mì bù jīng lǜ lùn sì shí èr bù shuō yī qiè yǒu bù jīng lǜ lùn liù shí qī bù yīn lùn sān shí liù bù shēng lùn yī shí sān bù. fán wǔ bǎi èr shí jiā, zǒng liù bǎi wǔ shí qī bù. jiāng hóng zhì jiào, yuè jiàn wèi tú, báo yán xuán rèn, zài chí guī jià. chū shě wèi zhī gù guó, bèi jiā yé zhī jiù jiāo, yú cōng lǐng zhī wēi dèng, yuè shā qì zhī xiǎn lù. shí jiǔ nián chūn zhēng yuè, dá yú jīng yì, yè dì luò yáng. sù chéng míng zhào, zài lìng xuān yì, yuán zhào xué rén, gòng chéng shèng yè. fǎ yún zài yīn, huì rì zhòng míng, huáng tú liú jiù shān zhī huà, chì xiàn yǎn lóng gōng zhī jiào. xiàng yùn zhī xìng, sī wèi shèng yǐ. fǎ shī miào qióng fàn xué, shì zàn shēn jīng, lǎn wén rú yǐ, zhuǎn yīn yóu xiǎng. jìng shùn shèng zhǐ, bù jiā wén shì. fāng yán bù tōng, fàn yǔ wú yì, wù cún táo yě, qǔ zhèng diǎn mó, tuī ér kǎo zhī, kǒng guāi shí yǐ.
夫玄奘法師者,疏清流於雷澤,派洪源於媯川。體上德之禎祥,蘊中和之淳粹,履道合德,居貞葺行。福樹曩因,命偶昌運。拔跡塵俗,閒居學肆,奉先師之雅訓,仰前哲之令德。負笈從學,遊方請業,周流燕趙之地,歷覽魯衛之郊,背三河而入秦中,步三蜀而抵吳會。達學髦彥,遍效請益之勤;冠世英賢,屢申求法之志。側聞餘論,考厥眾謀,競黨專門之義,俱嫉異道之學。情發討源,志存詳考。屬四海之有截,會八表之無虞,以貞觀三年仲秋朔旦,褰裳遵路,杖錫遐征。資皇化而問道,乘冥祐而孤游,出鐵門、石門之厄,逾凌山、雪山之險。聚移灰管,達於印度。宣國風於殊俗,喻大化於異域。親乘梵學,詢謀哲人。宿疑則覽文明發,奧旨則博問高才,啟靈府而究理,廓神衷而體道,聞所未聞,得所未得,為道場之益友,誠法門之匠人者也。是知道風昭著,德行高明,學蘊三冬,聲馳萬里。印度學人,咸仰盛德,既曰經笥,亦稱法將。小乘學徒,號木叉提婆(唐言解脫天。)大乘法眾,號摩訶耶那提婆。(唐言大乘天。)期乃高其德而傳徽號,敬其人而議嘉名。至若三輪奧義,三請微言,深究源流,妙窮枝葉,奐然慧悟,怡然理順,質疑之義,詳諸別錄。既而精義通玄,清風載扇,學已博矣,德已盛矣。於是乎歷覽山川,徘徊郊邑。出茅城而入鹿苑,游杖林而棲雞園,回眺迦維之國,流目拘屍之城。降生故基,與川原而膴々,潛靈舊趾,對郊阜而茫茫。覽神跡而增懷,仰玄風而永嘆,匪唯麥秀悲殷,黍離愍周而已。是用詳釋迦之故事,舉印度之茂實,頗採風壤,存記異說。歲月遄邁,寒暑屢遷,有懷樂土,無忘返跡。請得如來肉舍利一百五十粒;金佛像一軀,通光座高尺有六寸,擬摩揭陁國前正覺山龍窟影像;金佛像一軀,通光座高三尺三寸,擬婆羅痆斯國鹿野苑初轉法輪像;刻檀佛像一軀,通光座高尺有五寸,擬憍賞彌國出愛王思慕如來刻檀寫真像;刻檀佛像一軀,通光座高二尺九寸,擬劫比他國如來自天宮降履寶階像;銀佛像一軀,通光座高四尺,擬摩揭陁國鷲峰山說《法花》等經像;金佛像一軀,通光座高三尺五寸,擬那揭羅曷國伏毒龍所留影像;刻檀佛像一軀,通光座高尺有三寸,擬吠舍厘國巡城行化像。大乘經二百二十四部;大乘論一百九十二部;上座部經律論一十四部;大眾部經律論一十五部;三彌底部經律論一十五部;彌沙塞部經律論二十二部;迦葉臂耶部經律論一十七部;法密部經律論四十二部;說一切有部經律論六十七部;因論三十六部;聲論一十三部。凡五百二十夾,總六百五十七部。將弘至教,越踐畏途,薄言旋軔,載馳歸駕。出舍衛之故國,背伽耶之舊郊,逾蔥嶺之危隥,越沙磧之險路。十九年春正月,達於京邑,謁帝雒陽。肅承明詔,載令宣譯,爰召學人,共成勝業。法雲再蔭,慧日重明,黃圖流鷲山之化,赤縣演龍宮之教。像運之興,斯為盛矣。法師妙窮梵學,式贊深經,覽文如已,轉音猶響。敬順聖旨,不加文飾。方言不通,梵語無譯,務存陶冶,取正典謨,推而考之,恐乖實矣。
yǒu jìn shēn xiān shēng dòng sè xiàng qū, yǎn rán ér jìn yuē: fū yìn dù zhī wèi guó yě, líng shèng zhī suǒ jiàng jí, xián yì zhī suǒ tǐng shēng. shū chēng tiān shū, yǔ wèi tiān yǔ, wén cí wǎn mì, yīn yùn xún huán, huò yī yán guàn duō yì, huò yī yì zōng duō yán, shēng yǒu yì yáng, diào cái qīng zhuó. fàn wén shēn zhì, yì jì míng rén, jīng zhǐ chōng xuán, yì zī shèng dé. ruò qí cái yǐ bǐ xuē, diào yǐ gōng shāng, shí suǒ wèi ān, chéng fēi dǎng lùn. chuán jīng shēn zhǐ, wù cóng yì xiǎo, gǒu bù wéi běn, sī zé wèi shàn. wén guò zé yàn, zhì shén zé yě. dǎng ér bù wén, biàn ér bù zhì, zé kě wú dà guò yǐ, shǐ kě yǔ yán yì yě. lǐ lǎo yuē: měi yán zhě zé bù xìn, xìn yán zhě zé bù měi. hán zǐ yuē: lǐ zhèng zhě zhí qí yán, yán shì zhě mèi qí lǐ. shì zhī chuí xùn fàn wù, yì běn xuán tóng, shù qū méng zhì, jiāng cún lì xǐ. wéi běn cóng wén, suǒ hài zī shén. lǜ yóu jiù zhāng, fǎ wáng zhī zhì jiè yě. zī sù qiān yuē: yú hū, sī yán dǎng yǐ! xī kǒng zǐ zài wèi tīng sòng, wén cí yǒu yǔ rén gòng zhě, fú dú yǒu yě. zhì yú xiū chūn qiū, bǐ zé bǐ, xuē zé xuē, yóu xià zhī tú, kǒng mén wén xué, cháng bù néng zàn yī cí yān. fǎ shī zhī yì jīng, yì yóu shì yě, fēi rú tóng shòu xiāo yáo zhī jí wén, rèn shēng zhào róng ruì zhī bǐ xuē. kuàng hū yuán fāng wèi yuán zhī shì, zhuó diāo cóng pǔ zhī shí, qí kě zēng sǔn shèng zhǐ, qǐ zǎo jīng wén zhě yú?
有搢紳先生動色相趨,儼然而進曰:「夫印度之為國也,靈聖之所降集,賢懿之所挺生。書稱天書,語為天語,文辭婉密,音韻循環,或一言貫多義,或一義綜多言,聲有抑揚,調裁清濁。梵文深致,譯寄明人,經旨沖玄,義資盛德。若其裁以筆削,調以宮商,實所未安,誠非讜論。傳經深旨,務從易曉,苟不違本,斯則為善。文過則艷,質甚則野。讜而不文,辯而不質,則可無大過矣,始可與言譯也。李老曰:『美言者則不信,信言者則不美。』韓子曰:『理正者直其言,言飾者昧其理。』是知垂訓范物,義本玄同,庶祛蒙滯,將存利喜。違本從文,所害滋甚。率由舊章,法王之至誡也。」緇素僉曰:「俞乎,斯言讜矣!昔孔子在位聽訟,文辭有與人共者,弗獨有也。至於修《春秋》,筆則筆,削則削,游夏之徒,孔門文學,嘗不能贊一辭焉。法師之譯經,亦猶是也,非如童壽逍遙之集文,任生、肇、融、睿之筆削。況乎園方為圓之世,斫雕從朴之時,其可增損聖旨,綺繰經文者歟?」
biàn jī yuǎn chéng qīng jǔ zhī yìn, shǎo huái gāo dǎo zhī jié, nián fāng zhì xué, chōu zān gé fú, wèi dà zǒng chí sì sà pó duō bù dào yuè fǎ shī dì zǐ. suī yù jiàng shí, xiǔ mù nán diāo, xìng rù fǎ liú, zhī gāo bù rùn. tú bǎo shí ér zhōng rì, chéng miàn qiáng ér zú suì. xìng jí shí lái, shǔ sī jiā huì. fù yàn què zhī zī, cè yuān hóng zhī mò. yuán mìng yōng cái, zhuàn sī fāng zhì. xué fēi bó gǔ, wén wú lì zǎo, mó dùn lì xiǔ, lì pí yè jiǎn. gōng chéng zhì jì, lún cì qí wén, shàng shū gěi bǐ zhá ér zhuàn lù yān. qiǎn zhì biǎn néng, duō suǒ què lòu huò yǒu yíng cí, shàng wú kān luò. xī sī mǎ zi zhǎng, liáng shǐ zhī cái yě, xù tài shǐ gōng shū, réng fù zǐ jì yè, huò míng ér bù zì, huò xiàn ér bù jùn. gù yuē yī rén zhī jīng, sī fán wén zhòng, gài bù xiá yě. qí kuàng xià yú zhī zhì, ér néng xiáng bèi zāi? ruò qí fēng tǔ xí sú zhī chà, fēng jiāng wù chǎn zhī jì, xìng zhì qū pǐn, yán liáng jié hòu, zé bèi xiě yōu báo, shěn cún gēn shí. zhì yú hú róng xìng shì, pō chēng qí guó. yìn dù fēng huà, qīng zhuó qún fēn, lüè shū gěng gài, bèi rú qián xù. bīn yí jiā lǐ hù kǒu shèng bīng rǎn yī zhī shì, fēi suǒ xiáng jì. rán fú yǐ shén tōng jiē wù, líng huà chuí xùn, gù yuē shén dào dòng xuán, zé lǐ jué rén qū, líng huà yōu xiǎn, zé shì chū tiān wài. shì yǐ zhū fú jiàng xiáng zhī yù, xiān shèng liú měi zhī xū, lüè jǔ yí líng, cū shēn jì zhù. jìng lù pán yū, jiāng yì huí hù, xíng cì jí shū, bù cún biān bǐ. gù zhū yìn dù wú fēn jìng rǎng, sàn shū guó mò, lüè zhǐ fēng yù. shū xíng zhě, qīn yóu jiàn yě jǔ zhì zhě, chuán wén jì yě. huò zhí shū qí shì, huò qū chàng qí wén. yōu ér róu zhī, tuī ér shù zhī, wù cóng shí lù, jìn chéng huáng jí. èr shí nián qiū qī yuè, jué bǐ shā qīng. wén chéng yóu sù, chén dú shèng jiàn, jù chēng tiān guī? rán zé mào yuǎn qióng xiá, shí zī cháo huà huái qí zuǎn yì, chéng lài huáng líng. zhú rì bā huāng, fěi zhuān kuā fù zhī lì záo kōng qiān lǐ, tú wén bó wàng zhī gōng? jiù shān xǐ yú zhōng zhōu, lù yuàn yǎn yú wài yòu, xiǎng qiān zài rú mù jī, lǎn wàn lǐ ruò gōng yóu, xiòng gǔ zhī suǒ bù wén, qián zài zhī suǒ wèi jì. zhì dé dào fù, shū sú lái wáng, chún fēng xiá shàn, yōu huāng wú wài. shù sī dì zhì, bǔ què shān jīng, sòng zuǒ shǐ zhī shū shì, bèi zhí fāng zhī biàn jǔ.
辯機遠承輕舉之胤,少懷高蹈之節,年方志學,抽簪革服,為大總持寺薩婆多部道岳法師弟子。雖遇匠石,朽木難雕,幸入法流,脂膏不潤。徒飽食而終日,誠面牆而卒歲。幸藉時來,屬斯嘉會。負燕雀之資,廁鵷鴻之末。爰命庸才,撰斯方志。學非博古,文無麗藻,磨鈍勵朽,力疲曳蹇。恭承志記,倫次其文,尚書給筆札而撰錄焉。淺智褊能,多所闕漏;或有盈辭,尚無刊落。昔司馬子長,良史之才也,序《太史公書》,仍父子繼業,或名而不字,或縣而不郡。故曰一人之精,思繁文重,蓋不暇也。其況下愚之智,而能詳備哉?若其風土習俗之差,封疆物產之記,性智區品,炎涼節候,則備寫優薄,審存根實。至於胡戎姓氏,頗稱其國。印度風化,清濁群分,略書梗概,備如前序。賓儀、嘉禮、戶口、勝兵、染衣之士,非所詳記。然佛以神通接物,靈化垂訓,故曰神道洞玄,則禮絕人區,靈化幽顯,則事出天外。是以諸佛降祥之域,先聖流美之墟,略舉遺靈,粗申記注。境路盤紆,疆埸回互,行次即書,不存編比。故諸印度無分境壤,散書國末,略指封域。書行者,親游踐也;舉至者,傳聞記也。或直書其事,或曲暢其文。優而柔之,推而述之,務從實錄,進誠皇極。二十年秋七月,絕筆殺青。文成油素,塵黷聖鑒,詎稱天規?然則冒遠窮遐,實資朝化;懷奇纂異,誠賴皇靈。逐日八荒,匪專夸父之力;鑿空千里,徒聞博望之功?鷲山徙於中州,鹿苑掩於外囿,想千載如目擊,覽萬里若躬游,敻古之所不聞,前載之所未記。至德燾覆,殊俗來王,淳風遐扇,幽荒無外。庶斯地誌,補闕《山經》,頌左史之書事,備職方之遍舉。