zì chū jiǔ rì bié tái shān, chū shí rì dǐ huáng yán. rì yǐ xī, chū nán mén sān shí lǐ, sù yú bā ào a.
自初九日別台山,初十日抵黃岩。日已西,出南門三十里,宿於八岙aò。
shí yī rì èr shí lǐ, dēng pán shān lǐng. wàng yàn shān zhū fēng, fú róng chā tiān, piàn piàn pū rén méi yǔ. yòu èr shí lǐ, fàn dà jīng yì. nán shè yī xī, jiàn xī fēng shàng zhuì yuán shí, nú bèi zhǐ wèi liǎng tóu tuó, yú yí jí lǎo sēng yán, dàn bù shèn xiào. wǔ lǐ, guò zhāng jiā lóu, shǐ jiàn lǎo sēng zhēn miàn mù: jiā yī tū dǐng, wǎn rán wù lì, gāo kě bǎi chǐ. cè yòu yī xiǎo tóng yǔ lóu yú hòu, xiàng wèi lǎo sēng suǒ yǎn ěr. zì zhāng lóu èr lǐ, shān bàn dé shí liáng dòng. dòng mén dōng xiàng, mén kǒu yī liáng, zì dǐng xié chā yú dì, rú fēi hóng xià chuí. yóu liáng cè xì zhōng céng jí ér shàng, gāo chǎng kōng huō. zuò qǐng zhī, xià shān. yóu yòu lù yú xiè gōng lǐng, dù yī jiàn, xún jiàn xī xíng, jí líng fēng dào yě. yī zhuǎn shān yè, liǎng bì qiào lì gèn tiān, wēi fēng luàn dié, rú xuē rú zǎn, rú pián sǔn, rú tǐng zhī, rú bǐ zhī zhuō tǐng lì, rú fú tóu jīn zhī yī qīng xié. dòng yǒu kǒu rú juǎn mù zhě, tán yǒu bì rú chéng diàn zhě. shuāng luán wǔ lǎo, àn yì lián jiān. rú cǐ lǐ xǔ, dǐ líng fēng sì. xún sì cè dēng líng fēng dòng. fēng zhōng kōng, tè lì sì hòu, cè yǒu xì kě rù. yóu xì lì dèng shù shí jí, zhí zhì wō dǐng dòng. zé yǎo y o shēn yuǎn rán píng tái yuán chǎng, zhōng yǒu luó hàn zhū xiàng. zuò wán zhì míng sè, fǎn sì.
十一日 二十里,登盤山嶺。望雁山諸峰,芙蓉插天,片片撲人眉宇。又二十里,飯大荊驛。南涉一溪,見西峰上綴圓石,奴輩指為兩頭陀,余疑即老僧岩,但不甚肖。五里,過章家樓,始見老僧真面目:袈衣禿頂,宛然兀立,高可百尺。側又一小童傴僂於後,向為老僧所掩耳。自章樓二里,山半得石樑洞。洞門東向,門口一梁,自頂斜插於地,如飛虹下垂。由梁側隙中層級而上,高敞空豁。坐頃之,下山。由右麓逾謝公嶺,渡一澗,循澗西行,即靈峰道也。一轉山腋,兩壁峭立亘天,危峰亂疊,如削如攢,如駢筍,如挺芝,如筆之卓挺立,如幞頭巾之欹傾斜。洞有口如卷幕者,潭有碧如澄靛者。雙鸞、五老,按翼聯肩。如此里許,抵靈峰寺。循寺側登靈峰洞。峰中空,特立寺後,側有隙可入。由隙歷磴數十級,直至窩頂洞。則窅yǎo深遠然平台圓敞,中有羅漢諸像。坐玩至暝色,返寺。
shí èr rì fàn hòu, cóng líng fēng yòu zhǐ mì bì xiāo dòng. fǎn jiù lù, dǐ xiè gōng lǐng xià. nán guò xiǎng yán, wǔ lǐ, zhì jìng míng sì lù kǒu. rù mì shuǐ lián gǔ, nǎi liǎng yá xiāng jiā, shuǐ cóng yá dǐng piāo xià yě. shān gǔ wǔ lǐ, zhì líng yán sì. jué bì sì hé, mó tiān pī dì, qū zhé ér rù, rú lìng pì yī huán jiè. sì jū qí zhōng, nán xiàng, bèi xiàng píng xiá zhàng. zhàng zh ng gāo xiǎn rú píng zhàng de shān dǐng qí ér sè zǐ, gāo shù bǎi zhàng, kuò yì chēng zhī. zhàng zhī zuì nán, zuǒ wèi zhǎn qí fēng, yòu wèi tiān zhù fēng. zhàng zhī yòu xié jiè yú tiān zhù zhě, xiān wèi lóng bí shuǐ. lóng bí zhī xué cóng shí xià zhí shàng, shì líng fēng dòng ér xiǎo. xué nèi shí sè jù huáng zǐ, dú xià kǒu shí wén yī lǚ, qīng gàn g n hóng qīng sè rùn zé, pō yǒu lín zhǎo zhī zhuàng. zì dǐng guàn rù dòng dǐ, chuí xià yī duān rú bí, bí duān kǒng kě róng zhǐ, shuǐ zì nèi dī xià zhù shí pén. cǐ zhàng yòu dì yī qí yě. xī nán wèi dú xiù fēng, xiǎo yú tiān zhù, ér gāo ruì bù xiāng xià. dú xiù zhī xià wèi zhuō bǐ fēng, gāo bàn dú xiù, ruì yì rú zhī. liǎng fēng nán ào, hōng rán xià xiè zhě, xiǎo lóng jiǎo yě. gé lóng jiǎo yǔ dú xiù xiāng duì zhě, yù nǚ fēng yě. dǐng yǒu chūn huā, wǎn rán chā jì, zì cǐ guò shuāng luán, jí jí yú tiān zhù. shuāng luán zhǐ liǎng fēng bìng qǐ, fēng jì yǒu sēng bài shí, jiā shā yǔ lóu, xiào yǐ. yóu zhàng zhī zuǒ xié, jiè yú zhǎn qí zhě, xiān wèi ān chán gǔ, gǔ jí píng xiá zhī xià yán. dōng nán wèi shí píng fēng, xíng rú píng xiá, gāo kuò gè dé qí bàn, zhèng chā píng xiá jǐn chù. píng fēng dǐng yǒu chán chú shí, yǔ zhàng cè yù guī xiāng xiàng. píng fēng nán qù, zhǎn qí cè zhě zhōng, yǒu jìng zhí shàng, dèng jí jǐn chù, shí yù xiàn zhī. fǔ yù ér kuī, xià lín wú dì, shàng qiàn kōng tóng. wài yǒu èr yuán xué, cè yǒu yī zhǎng xué, guāng zì xué zhōng shè rù, bié yǒu yī jìng, shì wèi tiān cōng dòng, zé zhàng zuǒ dì yī qí yě. ruì fēng dié zhàng, zuǒ yòu huán xiàng, qí qiǎo bǎi chū, zhēn tiān xià qí guān! ér xiǎo lóng jiǎo xià liú, jīng tiān zhù zhǎn qí, qiáo kuà qí shàng, shān mén lín zhī. qiáo wài hán zhū yán zài tiān zhù zhī lù, dǐng zhū fēng zài zhǎn qí zhī shàng. cǐ yòu líng yán zhī wài guān yě.
十二日 飯後,從靈峰右趾覓碧霄洞。返舊路,抵謝公嶺下。南過響岩,五里,至淨名寺路口。入覓水簾谷,乃兩崖相夾,水從崖頂飄下也。山谷五里,至靈岩寺。絕壁四合,摩天劈地,曲折而入,如另闢一寰界。寺居其中,南向,背向屏霞嶂。嶂zhàng高險如屏障的山頂齊而色紫,高數百丈,闊亦稱之。嶂之最南,左為展旗峰,右為天柱峰。嶂之右脅介於天柱者,先為龍鼻水。龍鼻之穴從石罅直上,似靈峰洞而小。穴內石色俱黃紫,獨罅口石紋一縷,青紺gàn紅青色潤澤,頗有鱗爪之狀。自頂貫入洞底,垂下一端如鼻,鼻端孔可容指,水自內滴下注石盆。此嶂右第一奇也。西南為獨秀峰,小於天柱,而高銳不相下。獨秀之下為卓筆峰,高半獨秀,銳亦如之。兩峰南坳,轟然下瀉者,小龍湫也。隔龍湫與獨秀相對者,玉女峰也。頂有春花,宛然插髻,自此過雙鸞,即極於天柱。雙鸞止兩峰並起,峰際有「僧拜石」,袈裟傴僂,肖矣。由嶂之左脅,介於展旗者,先為安禪谷,谷即屏霞之下岩。東南為石屏風,形如屏霞,高闊各得其半,正插屏霞盡處。屏風頂有「蟾蜍石」,與嶂側「玉龜」相向。屏風南去,展旗側褶中,有徑直上,磴級盡處,石閾限之。俯閾而窺,下臨無地,上嵌崆峒。外有二圓穴,側有一長穴,光自穴中射入,別有一境,是為天聰洞,則嶂左第一奇也。銳峰疊嶂,左右環向,奇巧百出,真天下奇觀!而小龍湫下流,經天柱、展旗,橋跨其上,山門臨之。橋外含珠岩在天柱之麓,頂珠峰在展旗之上。此又靈岩之外觀也。
shí sān rì chū shān mén, xún lù ér yòu, yí lù yá bì cān chà, liú xiá yìng cǎi. gāo ér zhǎn zhě, wèi bǎn zhàng yán. yán xià wēi lì ér jiān jiā zhě, wèi xiǎo jiǎn dāo fēng. gèng qián, zhòng yán zhī shàng, yī fēng tíng tíng chā tiān, wèi guān yīn yán. yán cè zé mǎ ān lǐng héng gèn yú qián. niǎo dào xíng róng dào lù xiǎn jué pán zhé, yú ào yòu zhuǎn, xī liú tāng tāng, jiàn dǐ shí píng rú dǐ. yán jiàn shēn rù, yuē qù líng yán shí yú lǐ, guò cháng yún fēng, zé dà jiǎn dāo fēng jiè lì jiàn páng. jiǎn dāo zhī běi, zhòng yán dǒu qǐ, shì míng lián yún fēng. cóng cǐ huán rào huí hé, yán qióng yǐ. lóng jiǎo zhī pù, hōng rán xià dǎo tán zhōng, yán shì kāi zhāng qiào xuē, shuǐ wú suǒ zhe, téng kōng piāo dàng, dùn lìng xīn mù xuàn bù. tán shàng yǒu táng, xiāng chuán wèi nuò jù j nà guān quán zhī suǒ. táng hòu céng jí zhí shàng, yǒu tíng yì rán. miàn pù jù zuò jiǔ zhī, xià fàn ān zhōng, yǔ lián xiān bù zhǐ xì yǔ xià gè bù tíng, rán yú yǐ shén fēi yàn hú shān dǐng. suì mào yǔ zhì cháng yún fēng, yóu fēng bàn dào sōng dòng wài, pān jué dèng sān lǐ, qū bái yún ān. rén kōng ān pǐ, yī dào rén zài cǎo mǎng zhōng, jiàn kè zhì, wàng qù. zài rù yī lǐ, yǒu yún jìng ān, nǎi tóu sù yān. dào rén qīng yǐn, wò chuáng shù shí nián, shàng néng yǔ kè tán xiào. yú jiàn sì shān yún yǔ qī qī bù néng bù wèi míng chén yōu yě.
十三日 出山門,循麓而右,一路崖壁參差,流霞映彩。高而展者,為板嶂岩。岩下危立而尖夾者,為小剪刀峰。更前,重岩之上,一峰亭亭插天,為觀音岩。岩側則馬鞍嶺橫亘於前。鳥道形容道路險絕盤折,逾坳右轉,溪流湯湯,澗底石平如砥。沿澗深入,約去靈岩十餘里,過常雲峰,則大剪刀峰介立澗旁。剪刀之北,重岩陡起,是名連雲峰。從此環繞回合,岩窮矣。龍湫之瀑,轟然下搗潭中,岩勢開張峭削,水無所着,騰空飄蕩,頓令心目眩怖。潭上有堂,相傳為諾詎jù那觀泉之所。堂後層級直上,有亭翼然。面瀑踞坐久之,下飯庵中,雨廉纖不止細雨下個不停,然余已神飛雁湖山頂。遂冒雨至常雲峰,由峰半道松洞外,攀絕磴三里,趨白雲庵。人空庵圮,一道人在草莽中,見客至,望去。再入一里,有雲靜庵,乃投宿焉。道人清隱,臥床數十年,尚能與客談笑。余見四山雲雨淒淒、不能不為明晨憂也。
shí sì rì tiān hū qíng lǎng, nǎi qiáng qīng yǐn tú wèi dǎo. qīng yǐn wèi hú zhōng cǎo mǎn, yǐ chéng wú tián, tú fù yǒu tā xíng, dàn kě sòng zhì fēng dǐng. yú yì zhì dǐng, hú kě zuò dé, yú shì rén zhuō yī zhàng, jī pān shēn cǎo zhōng, yī bù yī chuǎn, shù lǐ, shǐ lì gāo diān. sì wàng bái yún, mí màn yī sè, píng pù fēng xià. zhū fēng duǒ duǒ, jǐn lù yī dǐng, rì guāng yìng zhī, rú bīng hú yáo jiè, bù biàn hǎi lù. rán hǎi zhōng yù huán yī mǒ, ruò kě fǔ ér shí yě. běi kàn shān ào bì lì, nèi shí sǔn sēn sēn, cān chà bù yī. sān miàn cuì yá huán rào, gèng shèng líng yán. dàn gǔ yōu jìng jué, wéi wén shuǐ shēng chán chán, mò biàn hé dì. wàng sì miàn fēng luán lěi lěi, xià fú rú qiū dié di qiū dié jí xiǎo tǔ duī, wéi dōng fēng áng rán dú shàng, zuì dōng zhī cháng yún, yóu kān bǐ jiān.
十四日 天忽晴朗,乃強清隱徒為導。清隱謂湖中草滿,已成蕪田,徒復有他行,但可送至峰頂。余意至頂,湖可坐得,於是人捉一杖,躋攀深草中,一步一喘,數里,始歷高巔。四望白雲,迷漫一色,平鋪峰下。諸峰朵朵,僅露一頂,日光映之,如冰壺瑤界,不辨海陸。然海中玉環一抹,若可俯而拾也。北瞰山坳壁立,內石筍森森,參差不一。三面翠崖環繞,更勝靈岩。但谷幽境絕,惟聞水聲潺潺,莫辨何地。望四面峰巒累累,下伏如丘垤dié丘垤即小土堆,惟東峰昂然獨上,最東之常雲,猶堪比肩。
dǎo zhě gào tuì, zhǐ hú zài xī yè yī fēng, shàng xū yuè sān jiān. yú cóng zhī, jí yuè yī jiān, lù yǐ jué zài yuè yī jiān, ér suǒ dēng dǐng yǐ zài tiān bàn. zì niàn zhì yún: dàng zài shān dǐng, lóng jiǎo zhī shuǐ, jí zì dàng lái. jīn shān shì jiàn xià, ér shàng jiǎo zhī jiàn, què zì dōng gāo fēng fā mài, qù cǐ yǐ gé èr gǔ. suì fǎn zhé ér dōng, wàng dōng fēng zhī gāo zhě qū zhī, lián zhōu pí bù néng cóng. yóu jiù lù xià, yú yǔ èr nú dōng yuè èr lǐng, rén jī jué yǐ. yǐ ér shān yù gāo, jí yù xiá, liǎng biān jiā lì, rú xíng dāo bèi. yòu shí piàn léng léng nù qǐ, měi guò yī jí, jí yī qiào fēng, jiē cóng dāo jiàn xì zhōng pān yuán ér shàng. rú shì zhě sān, dàn jiàn jìng bù róng zú, ān néng róng hú? jì ér gāo fēng jǐn chù, yī shí rú pī, xiàng jù shí fēng liáo rén, zhì shì qiě wú fēng zhì zú yǐ! chóu chú yá shàng, bù gǎn fù xiàng gù dào. fǔ kàn nán miàn shí bì xià yǒu yī jí, suì tuō nú zú bù sì tiáo, xuán yá chuí kōng, xiān xià yī nú, yú cì cóng zhī, yì kě dé pān yuán zhī lù. jí xià, jǐn róng zú, wú yú dì. wàng yán xià dòu tóng dǒu, xià tóng shēn bǎi zhàng, yù móu fù shàng, ér shàng yán yì qiàn kōng sān zhàng yú, bù néng fēi zhì zh dēng. chí bù shàng shì, bù wèi tū shí suǒ lēi, hū zhōng duàn. fù xù xuán zhī, jié lì téng wǎn, dé fù dēng shàng yán. chū xiǎn, hái yún jìng ān, rì yǐ jiàn xī. zhǔ pú yī lǚ jù bì pò, xún hú zhī xìng shuāi yǐ. suì bié ér xià, fù zhì lóng jiǎo, zé jī yǔ zhī hòu, nù tāo qīng zhù, biàn huàn jí shì, hōng léi pēn xuě, dà bèi yú zuó. zuò zhì míng rì luò shǐ chū, nán xíng sì lǐ, sù néng rén sì.
導者告退,指湖在西腋一峰,尚須越三尖。余從之,及越一尖,路已絕;再越一尖,而所登頂已在天半。自念《志》云:「宕在山頂,龍湫之水,即自宕來。」今山勢漸下,而上湫之澗,卻自東高峰發脈,去此已隔二谷。遂返轍而東,望東峰之高者趨之,蓮舟疲不能從。由舊路下,余與二奴東越二嶺,人跡絕矣。已而山愈高,脊愈狹,兩邊夾立,如行刀背。又石片稜稜怒起,每過一脊,即一峭峰,皆從刀劍隙中攀援而上。如是者三,但見境不容足,安能容湖?既而高峰盡處,一石如劈,向懼石鋒撩人,至是且無鋒置足矣!躊躇崖上,不敢復向故道。俯瞰南面石壁下有一級,遂脫奴足布四條,懸崖垂空,先下一奴,余次從之,意可得攀援之路。及下,僅容足,無餘地。望岩下斗同「陡」,下同深百丈,欲謀復上,而上岩亦嵌空三丈余,不能飛陟zhì登。持布上試,布為突石所勒,忽中斷。復續懸之,竭力騰挽,得復登上岩。出險,還雲靜庵,日已漸西。主僕衣履俱敝破,尋湖之興衰矣。遂別而下,復至龍湫,則積雨之後,怒濤傾注,變幻極勢,轟雷噴雪,大倍於昨。坐至暝日落始出,南行四里,宿能仁寺。
shí wǔ rì sì hòu mì fāng zhú shù wò, xì rú zhī lín zhōng xīn tiáo, dà kě jìng cùn, róu bù zhōng zhàng tài róu ruǎn bù yí zuò guǎi zhàng, lǎo kē zhǎn fá dài jǐn yǐ! suì cóng qí dù sì shí jiǔ pán, yí lù zūn hǎi ér nán, yú yáo ào lǐng, wǎng lè qīng.
十五日 寺後覓方竹數握,細如枝;林中新條,大可徑寸,柔不中杖太柔軟不宜作拐杖,老柯斬伐殆盡矣!遂從岐度四十九盤,一路遵海而南,逾窯岙嶺,往樂清。