shí yuè yī rì
十月一日

shí yuè yī rì, zǎi chén yǐ xià shòu yī zhuó jǐn ǎo. sān rì jīn zé wǔ rì, shì shù jiē chū chéng xiǎng fén. jìn zhōng chē mǎ, chū dào zhě yuàn jí xī jīng cháo líng. zōng shì chē mǎ, yì rú hán shí jié. yǒu sī jìn nuǎn lú tàn. mín jiān jiē zhì jiǔ zuò nuǎn lú huì yě.
十月一日，宰臣已下受衣着錦襖。三日(今則五日)，士庶皆出城饗墳。禁中車馬，出道者院及西京朝陵。宗室車馬，亦如寒食節。有司進暖爐炭。民間皆置酒作暖爐會也。

tiān níng jié
天寧節

chū shí rì tiān níng jié. qián yī yuè, jiào fāng jí zhū jì yuè lè. chū bā rì, shū mì yuàn lǜ xiū wǔ láng yǐ shàng chū shí rì, shàng shū shěng zǎi zhí lǜ xuān jiào láng yǐ shàng, bìng yì xiāng guó sì bà sàn zhù shèng zhāi yán, cì fù shàng shū shěng dōu tīng cì yàn.
初十日天寧節。前一月，教坊集諸妓閱樂。初八日，樞密院率修武郎以上；初十日，尚書省宰執率宣教郎以上，並詣相國寺罷散祝聖齋筵，次赴尚書省都廳賜宴。

zǎi zhí qīn wáng zōng shì bǎi guān rù nèi shàng shòu
宰執親王宗室百官入內上壽

shí èr rì, zǎi zhí qīn wáng zōng shì bǎi guān, rù nèi shàng shòu dà qǐ jū jìn hù wǔ dǎo. lè wèi zuò, jí yīng diàn shān lóu shàng jiào fāng lè rén xiào bǎi qín míng, nèi wài sù rán, zhǐ wén bàn kōng hé míng, ruò luán fèng xiáng jí. bǎi guān yǐ xià xiè zuò qì, zǎi zhí jìn cóng, qīn wáng zōng shì guān chá shǐ yǐ shàng, bìng dà liáo gāo lì xià guó shǐ fù, zuò yú diàn shàng. zhū qīng shǎo bǎi guān, zhū guó zhōng jié shǐ rén, zuò liǎng láng. jūn xiào yǐ xià, pái zài shān lóu zhī hòu. jiē yǐ hóng miàn qīng hēi qī ǎi piān dīng. měi fēn liè huán bǐng yóu bǐng zǎo tǎ wèi kàn pán, cì liè guǒ zǐ. wéi dà liáo jiā zhī zhū yáng jī é tù lián gǔ shú ròu wèi kàn pán, jiē yǐ xiǎo shéng shù zhī. yòu shēng cōng jiǔ suàn cù gè yī dié. sān wǔ rén gòng liè jiāng shuǐ yī tǒng, lì sháo shù méi. jiào fāng sè zhǎng èr rén, zài diàn shàng lán gàn biān, jiē hùn guǒ kuān zǐ páo, jīn dài yì, kàn zhǎn zhēn yù jiǔ. kàn zhǎn zhě, jǔ qí xiù chàng yǐn yuē suī yù jiǔ, shēng jué, fú shuāng xiù yú lán gàn ér zhǐ. zǎi chén jiǔ zé yuē suī jiǔ, rú qián. jiào fāng lè bù, liè yú shān lóu xià cǎi péng zhōng, jiē guǒ zhǎng jiǎo fú tóu, suí zhú bù fú zǐ fēi lǜ sān sè kuān shān, huáng yì, dù jīn āo miàn yāo dài, qián liè bǎi bǎn, shí chuàn yī xíng, cì yī sè huà miàn pí pá wǔ shí miàn, cì liè kōng hóu liǎng zuò, kōng hóu gāo sān chǐ xǔ, xíng rú bàn biān mù shū, hēi qī lòu huā jīn zhuāng huà. xià yǒu tái zuò, zhāng èr shí wǔ xián, yī rén guì ér jiāo shǒu bāi zhī. yǐ cì gāo jià dà gǔ èr miàn, cǎi huà huā dì jīn lóng, jī gǔ rén bèi jié kuān xiù, bié tào huáng zhǎi xiù, chuí jié dài jīn guǒ gǔ bàng, liǎng shǒu gāo jǔ hù jī, wǎn ruò liú xīng. hòu yǒu jié gǔ liǎng zuò, rú xún cháng fān gǔ zi, zhì zhī xiǎo zhuó zǐ shàng, liǎng shǒu jiē zhí zhàng jī zhī, zhàng gǔ yīng yān. cì liè tiě shí fāng xiǎng míng jīn, cǎi huà jià zi, shuāng chuí liú sū. cì liè xiāo shēng xūn chí bì lì lóng dí zhī lèi, liǎng páng duì liè zhàng gǔ èr bǎi miàn, jiē zhǎng jiǎo fú tóu zǐ xiù mǒ é bèi xì zǐ kuān shān huáng zhǎi xiù jié dài huáng yì. zhū zá jù sè jiē hùn guǒ, gè fú běn shǎi zǐ fēi lǜ kuān shān, yì chí, dù jīn dài. zì diàn bì duì lì, zhí zhì lè péng. měi yù wǔ zhě rù chǎng, zé pái lì zhě chā shǒu, jǔ zuǒ yòu jiān, dòng zú yīng pāi, yī qí qún wǔ, wèi zhī ruá qǔ zi. ruá zì réng huí fǎn.
十二日，宰執、親王、宗室、百官，入內上壽大起居(搢笏舞蹈)。樂未作，集英殿山樓上教坊樂人效百禽鳴，內外肅然，止聞半空和鳴，若鸞鳳翔集。百官以下謝坐訖，宰執、禁從，親王、宗室、觀察使已上，並大遼、高麗、夏國使副，坐於殿上。諸卿少百官，諸國中節使人，坐兩廊。軍校以下，排在山樓之後。皆以紅面青黑漆矮偏釘。每分列環餅、油餅、棗塔為看盤，次列果子。惟大遼加之豬羊雞鵝兔連骨熟肉為看盤，皆以小繩束之。又生蔥韭蒜醋各一堞。三五人共列漿水一桶，立勺數枚。教坊色長二人，在殿上欄干邊，皆諢裹寬紫袍，金帶義，看盞斟御酒。看盞者，舉其袖唱引曰「綏御酒」，聲絕，拂雙袖於欄干而止。宰臣酒則曰「綏酒」，如前。教坊樂部，列於山樓下彩棚中，皆裹長腳幞頭，隨逐部服紫緋綠三色寬衫，黃義，鍍金凹面腰帶，前列柏板，十串一行，次一色畫面琵琶五十面，次列箜篌兩座，箜篌高三尺許，形如半邊木梳，黑漆鏤花金裝畫。下有台座，張二十五弦，一人跪而交手擘之。以次高架大鼓二面，彩畫花地金龍，擊鼓人背結寬袖，別套黃窄袖，垂結帶金裹鼓棒，兩手高舉互擊，宛若流星。後有羯鼓兩座，如尋常番鼓子，置之小卓子上，兩手皆執杖擊之，杖鼓應焉。次列鐵石方響明金，彩畫架子，雙垂流蘇。次列簫、笙、塤、篪、觱篥、龍笛之類，兩旁對列杖鼓二百面，皆長腳幞頭、紫繡抹額、背系紫寬衫、黃窄袖、結帶黃義。諸雜劇色皆諢裹，各服本色紫緋綠寬衫，義篪，鍍金帶。自殿陛對立，直至樂棚。每遇舞者入場，則排立者叉手，舉左右肩，動足應拍，一齊群舞，謂之「挼曲子」。（挼字仍回反。）

dì yī zhǎn yù jiǔ, gē bǎn sè, yī míng chàng zhōng qiāng, yī biàn qì, xiān shēng yǔ xiāo dí gè yī guǎn hé, yòu yī biàn, zhòng lè qí jǔ, dú wén gē zhě zhī shēng. zǎi chén jiǔ, lè bù qǐ qīng bēi. bǎi guān jiǔ, sān tái wǔ xuán, duō shì léi zhōng qìng. qí yú lè rén wǔ zhě, hùn guǒ kuān shān, wéi zhōng qìng yǒu guān, gù zhǎn guǒ. wǔ qǔ pò qián yī biàn. wǔ zhě rù chǎng, zhì xiē pāi, xù yī rén rù chǎng, duì wǔ shù pāi. qián wǔ zhě tuì, dú hòu wǔ zhě zhōng qí qū, wèi zhī wǔ mò.
第一盞御酒，歌板色，一名「唱中腔」，一遍訖，先笙與簫笛各一管和，又一遍，眾樂齊舉，獨聞歌者之聲。宰臣酒，樂部起傾杯。百官酒，三台舞旋，多是雷中慶。其餘樂人舞者，諢裹寬衫，唯中慶有官，故展裹。舞曲破前一遍。舞者入場，至歇拍，續一人入場，對舞數拍。前舞者退，獨後舞者終其曲，謂之「舞末」。

dì èr zhǎn yù jiǔ, gē bǎn sè, chàng rú qián. zǎi chén jiǔ, màn qǔ zi. bǎi guān jiǔ, sān tái wǔ rú qián.
第二盞御酒，歌板色，唱如前。宰臣酒，慢曲子。百官酒，三台舞如前。

dì sān zhǎn, zuǒ yòu jūn bǎi xì rù chǎng, yī shí chéng zhuāi. suǒ wèi zuǒ yòu jūn, nǎi jūn shī fāng shì liǎng xiāng yě, fēi zhū jūn zhī jūn. bǎi xì nǎi shàng gān tiào suǒ dào lì zhé yāo nòng wǎn zhù tī píng jīn dǒu qíng dài zhī lèi, jí bù yòng shī bào dà qí shén guǐ yě. yì rén huò nán huò nǚ, jiē hóng jīn cǎi fú. diàn qián zì yǒu shí juān zhù kē, bǎi xì rù chǎng, xuán lì qí xì gān. fán yù yàn zhì dì sān zhǎn, fāng yǒu xià jiǔ ròu xián shì bào ròu, shuāng xià tuó fēng jiǎo zǐ.
第三盞，左右軍百戲入場，一時呈拽。所謂左右軍，乃軍師坊市兩廂也，非諸軍之軍。百戲乃上竿、跳索、倒立、折腰、弄碗注、踢瓶、筋斗、擎戴之類，即不用獅豹大旗神鬼也。藝人或男或女，皆紅巾彩服。殿前自有石鐫柱窠，百戲入場，旋立其戲竿。凡御宴至第三盞，方有下酒肉、咸豉、爆肉，雙下駝峰角子。

dì sì zhǎn rú shàng yí wǔ bì, fā tán zi, cān jūn sè zhí zhú gān fú zi, niàn zhì yǔ kǒu hào, zhū zá jù sè dǎ hé, zài zuò yǔ, gōu hé dà qū wǔ. xià jiǔ kē: zi gǔ tóu suǒ fěn bái ròu hú bǐng.
第四盞如上儀舞畢，發譚子，參軍色執竹竿拂子，念致語口號，諸雜劇色打和，再作語，勾合大曲舞。下酒榼：子骨頭、索粉、白肉胡餅。

dì wǔ zhǎn yù jiǔ, dú dàn pí pá. zǎi chén jiǔ, dú dǎ fāng xiǎng. fán dú zòu lè, bìng lè rén xiè ēn qì, shàng diàn zòu zhī. bǎi guān jiǔ, lè bù qǐ sān tái wǔ, rú qián bì. cān jūn sè zhí zhú gān zǐ zuò yǔ, gōu xiǎo ér duì wǔ. xiǎo ér gè xuǎn nián shí èr sān zhě èr bǎi yú rén, liè sì háng, měi xíng duì tóu yī míng, sì rén cù yōng, bìng xiǎo yǐn shì mào, zhe fēi lǜ zǐ qīng shēng sè huā shān, shàng lǐng sì qì yì shù dài, gè zhí huā zhī pái dìng. xiān yǒu sì rén guǒ juǎn jiǎo fú tóu zǐ shān zhě, qíng yī cǎi diàn zi, nèi jīn tiē zì pái, léi gǔ ér jìn, wèi zhī duì míng pái, shàng yǒu yī lián, wèi rú jiǔ sháo xiáng cǎi fèng, bā yì wǔ qīng luán zhī jù. lè bù jǔ lè, xiǎo ér wǔ bù jìn qián, zhí kòu diàn bì. cān jūn sè zuò yǔ, wèn xiǎo ér bān shǒu jìn qián, jìn kǒu hào, zá jù rén jiē dǎ hé bì, lè zuò, qún wǔ hé chàng, qiě wǔ qiě chàng, yòu chàng pò zi bì, xiǎo ér bān shǒu rù jìn zhì yǔ, gōu zá jù rù chǎng, yī chǎng liǎng duàn. shì shí jiào fāng zá jù sè biē péng liú qiáo hóu bó cháo mèng jǐng chū wáng yán xǐ, ér xià jiē shǐ fù yě. nèi diàn zá xì, wèi yǒu shǐ rén yù yàn, bù gǎn shēn zuò xié xuè, wéi yòng qún duì zhuāng qí shì xiàng, shì yǔ wèi zhī zhuāi chuàn. zá xì bì, cān jūn sè zuò yǔ, fàng xiǎo ér duì. yòu qún wǔ yīng tiān zhǎng qǔ zi chū chǎng. xià jiǔ: qún xiān tiān huā bǐng tài píng bì luó gān fàn lǚ ròu gēng lián huā ròu bǐng. jià xìng, xiē zuò. bǎi guān tuì chū diàn mén mù cì. xū yú zhuī bān, qǐ jū zài zuò.
第五盞御酒，獨彈琵琶。宰臣酒，獨打方響。凡獨奏樂，並樂人謝恩訖，上殿奏之。百官酒，樂部起三台舞，如前畢。參軍色執竹竿子作語，勾小兒隊舞。小兒各選年十二三者二百餘人，列四行，每行隊頭一名，四人簇擁，並小隱士帽，着緋綠紫青生色花衫，上領四契義束帶，各執花枝排定。先有四人裹卷腳幞頭、紫衫者，擎一彩殿子，內金貼字牌，擂鼓而進，謂之「隊名牌」，上有一聯，謂如「九韶翔彩鳳，八佾舞青鸞」之句。樂部舉樂，小兒舞步進前，直叩殿陛。參軍色作語，問小兒班首近前，進口號，雜劇人皆打和畢，樂作，群舞合唱，且舞且唱，又唱破子畢，小兒班首入進致語，勾雜劇入場，一場兩段。是時教坊雜劇色鱉膨劉喬、侯伯朝、孟景初、王顏喜，而下皆使副也。內殿雜戲，為有使人預宴，不敢深作諧謔，惟用群隊裝其似像，市語謂之「拽串」。雜戲畢，參軍色作語，放小兒隊。又群舞《應天長》曲子出場。下酒：群仙、天花餅、太平畢羅乾飯、縷肉羹、蓮花肉餅。駕興，歇座。百官退出殿門幕次。須臾追班，起居再坐。

dì liù zhǎn yù jiǔ, shēng qǐ màn qǔ zi, zǎi chén jiǔ màn qǔ zi, bǎi guān jiǔ sān tái wǔ. zuǒ yòu jūn zhú qiú, diàn qián xuán lì qiú mén, yuē gāo sān zhàng xǔ, zá cǎi jié luò, liú mén yī chǐ xǔ. zuǒ jūn qiú tóu sū shù, zhǎng jiǎo fú tóu, hóng jǐn ǎo, yú jiē juǎn jiǎo fú tóu, yì hóng jǐn ǎo, shí yú rén. yòu jūn qiú tóu mèng xuān, bìng shí yú rén, jiē qīng jǐn yī. lè bù shào dí zhàng gǔ duàn sòng. zuǒ jūn xiān yǐ qiú tuán zhuǎn zhòng, xiǎo zhú shù zāo, yǒu yī duì cì qiú tóu, xiǎo zhú shù xià, dài qí duān zhèng, jí gōng qiú yǔ qiú tóu, dǎ dà shǔ guò qiú mén. yòu jūn chéng dé qiú, fù tuán zhuǎn zhòng, xiǎo zhú shù zāo, cì qiú tóu yì yī qián gōng qiú yǔ qiú tóu, yǐ dà shǔ dǎ guò, huò yǒu jí biàn fù guò zhě shèng. shèng zhě cì yǐ yín wǎn jǐn cǎi, bài wǔ xiè ēn, yǐ cì jǐn gòng pī ér bài yě. bù shèng zhě qiú tóu chī biān, réng jiā mǒ qiǎng xià jiǔ, jiǎ yuán yú, mì fú sū nà huā.
第六盞御酒，笙起慢曲子，宰臣酒慢曲子，百官酒三台舞。左右軍築球，殿前旋立球門，約高三丈許，雜彩結絡，留門一尺許。左軍球頭蘇述，長腳幞頭，紅錦襖，餘皆卷腳幞頭，亦紅錦襖，十餘人。右軍球頭孟宣，並十餘人，皆青錦衣。樂部哨笛杖鼓斷送。左軍先以球團轉眾，小築數遭，有一對次球頭，小築數下，待其端正，即供球與球頭，打大癙過球門。右軍承得球，復團轉眾，小築數遭，次球頭亦依前供球與球頭，以大癙打過，或有即便復過者勝。勝者賜以銀碗錦彩，拜舞謝恩，以賜錦共披而拜也。不勝者球頭吃鞭，仍加抹搶下酒，假黿魚，密浮酥捺花。

dì qī zhǎn yù jiǔ màn qǔ zi, zǎi chén jiǔ jiē màn qǔ zi, bǎi guān jiǔ sān tái wǔ qì, cān jūn sè zuò yǔ, gōu nǚ tóng duì rù chǎng. nǚ tóng jiē xuǎn liǎng jūn miào líng róng yàn guò rén zhě sì bǎi yú rén, huò dài huā guān, huò xiān rén jì yā xiá zhī fú, huò juǎn qū huā jiǎo fú tóu, sì qì hóng huáng shēng sè xiāo jīn jǐn xiù zhī yī, jié shù bù cháng, mò bù yī shí xīn zhuāng, qū jǐn qí miào. zhàng zǐ tóu sì rén, jiē guǒ qū jiǎo xiàng hòu zhǐ tiān fú tóu, zān huā, hóng huáng kuān xiù shān, yì, zhí yín guǒ tóu zhàng zǐ. jiē dū chéng jiǎo zhě, dāng shí nǎi chén nú gē zǔ jiě gē lǐ bàn nú shuāng nú, yú bù zú shù. yì měi míng sì rén cù yōng, duō zuò xiān tóng yā jì, xiān shang zhí huā, wǔ bù jìn qián chéng liè. huò wǔ cǎi lián, zé diàn qián jiē liè lián huā. kǎn qū yì jìn duì míng. cān jūn sè zuò yǔ wèn duì, zhàng zǐ tóu zhě jìn kǒu hào, qiě wǔ qiě chàng. lè bù duàn sòng cǎi lián qì, qū zhōng fù qún wǔ. chàng zhōng qiāng bì, nǚ tóng jìn zhì yǔ, gōu zá xì rù chǎng, yì yī chǎng liǎng duàn qì, cān jūn sè zuò yǔ, fàng nǚ tóng duì, yòu qún chàng qǔ zi, wǔ bù chū chǎng. bǐ zhī xiǎo ér jié cì zēng duō yǐ. xià jiǔ: pái chuī yáng hú bǐng zhì jīn cháng.
第七盞御酒慢曲子，宰臣酒皆慢曲子，百官酒三台舞訖，參軍色作語，勾女童隊入場。女童皆選兩軍妙齡容艷過人者四百餘人，或戴花冠，或仙人髻鴉霞之服，或捲曲花腳幞頭，四契紅黃生色銷金錦繡之衣，結束不常，莫不一時新妝，曲盡其妙。杖子頭四人，皆裹曲腳向後指天幞頭，簪花，紅黃寬袖衫，義，執銀裹頭杖子。皆都城角者，當時乃陳奴哥、俎姐哥、李伴奴、雙奴，餘不足數。亦每名四人簇擁，多作仙童丫髻，仙裳執花，舞步進前成列。或舞《採蓮》，則殿前皆列蓮花。檻曲亦進隊名。參軍色作語問隊，杖子頭者進口號，且舞且唱。樂部斷送《採蓮》訖，曲終復群舞。唱中腔畢，女童進致語，勾雜戲入場，亦一場兩段訖，參軍色作語，放女童隊，又群唱曲子，舞步出場。比之小兒節次增多矣。下酒：排炊羊胡餅、炙金腸。

dì bā zhǎn yù jiǔ, gē bǎn sè, yī míng chàng tà gē. zǎi chén jiǔ màn qǔ zi, bǎi guān jiǔ sān tái wǔ. hé qū pò wǔ xuán. xià jiǔ: jiǎ shā yú dú xià mán tóu dù gēng.
第八盞御酒，歌板色，一名「唱踏歌」。宰臣酒慢曲子，百官酒三台舞。合曲破舞旋。下酒：假沙魚、獨下饅頭、肚羹。

dì jiǔ zhǎn yù jiǔ màn qǔ zi, zǎi chén jiǔ màn qǔ zi, bǎi guān jiǔ sān tái wǔ. qū rú qián. zuǒ yòu jūn xiāng pū. xià jiǔ: shuǐ fàn cù dìng xià fàn. jià xìng. yù yán jiǔ zhǎn jiē qū zhī, rú cài wǎn yàng, ér yǒu shǒu bà zi. diàn shàng chún jīn, láng xià chún yín. shí qì, jīn yín qī wǎn dié yě. yàn tuì, chén liáo jiē zān huā guī sī dì, ā yǐn cóng rén jiē zān huā bìng pò guān qián. zhū nǚ tóng duì chū yòu yē mén, shào nián háo jùn, zhēng yǐ bǎo jù gōng sòng, yǐn shí jiǔ guǒ yíng jiē, gè chéng jùn qí ér guī. huò huā guān, huò zuò nán zǐ jié shù, zì yù jiē chí zhòu, jìng chěng huá lì, guān zhě rú dǔ. shěng yàn yì rú cǐ.
第九盞御酒慢曲子，宰臣酒慢曲子，百官酒三台舞。曲如前。左右軍相撲。下酒：水飯、簇飣下飯。駕興。御筵酒盞皆屈卮，如菜碗樣，而有手把子。殿上純金，廊下純銀。食器，金銀漆碗碟也。宴退，臣僚皆簪花歸私第，呵引從人皆簪花並破官錢。諸女童隊出右掖門，少年豪俊，爭以寶具供送，飲食酒果迎接，各乘駿騎而歸。或花冠，或作男子結束，自御街馳驟，競逞華麗，觀者如堵。省宴亦如此。

lì dōng
立冬

shì yuè lì dōng qián wǔ rì, xī yù yuán jìn dōng cài. jīng shī dì hán, dōng yuè wú shū cài, shàng zhì gōng jìn, xià jí mín jiān, yī shí shōu cáng, yǐ chōng yī dōng shí yòng. yú shì chē zài mǎ tuó, chōng sè dào lù. shí wù: jiāng shì zi hóng sī mò zāng é lí yún po gé lí páng xiè.
是月立冬前五日，西御園進冬菜。京師地寒，冬月無蔬菜，上至宮禁，下及民間，一時收藏，以充一冬食用。於是車載馬駝，充塞道路。時物：姜豉、子、紅絲、末髒、鵝梨、榲桲、蛤蜊、螃蟹。