wèi rén fán móu yǒu dào, bì děi qí suǒ yīn, yǐ qiú qí qíng. shěn dé qí qíng, nǎi lì sān yí. sān yí zhě yuē shàng yuē zhōng yuē xià. cān yǐ lì yān, yǐ shēng qí. qí bù zhī qí suǒ yōng, shǐ yú gǔ zhī suǒ cóng. gù zhèng rén zhī qǔ yù yě, bì zài sī nán zhī chē, wèi qí bù huò yě. fū dù cái liàng néng chuǎi qíng zhě, yì shì zhī sī nán yě. gù tóng qíng ér jù xiāng qīn zhě, qí jù chéng zhě yě tóng yù ér xiāng shū zhě, qí piān chéng zhě yě tóng è ér xiāng qīn zhě, qí jù hài zhě yě tóng è ér xiāng shū zhě, qí piān hài zhě yě. gù xiāng yì zé qīn, xiāng sǔn zé shū, qí shù xíng yě, cǐ suǒ yǐ chá tóng yì zhī fēn, qí lèi yī yě. gù qiáng huài yú qí xì, mù huǐ yú qí jié, sī gài qí fēn yě. gù biàn shēng shì, shì shēng móu, móu shēng jì, jì shēng yì, yì shēng shuō, shuō shēng jìn, jìn shēng tuì, tuì shēng zhì, yīn yǐ zhì yú shì. gù wàn shì yī dào, ér bǎi dù yī shù yě.
為人凡謀有道,必得其所因,以求其情。審得其情,乃立三儀。三儀者曰上、曰中、曰下。參以立焉,以生奇。奇不知其所擁,始於古之所從。故鄭人之取玉也,必載司南之車,為其不惑也。夫度材、量能、揣情者,亦事之司南也。故同情而俱相親者,其俱成者也;同欲而相疏者,其偏成者也;同惡而相親者,其俱害者也;同惡而相疏者,其偏害者也。故相益則親,相損則疏,其數行也,此所以察同異之分,其類一也。故牆壞於其隙,木毀於其節,斯蓋其分也。故變生事,事生謀,謀生計,計生議,議生說,說生進,進生退,退生制,因以制於事。故萬事一道,而百度一數也。
fū rén rén qīng huò, bù kě yòu yǐ lì, kě shǐ chū fèi yǒng shì qīng nán, bù kě jù yǐ huàn, kě shǐ jù wēi zhì zhě dá yú shù, míng yú lǐ, bù kě qī yǐ chéng, kě shì yǐ dào lǐ, kě shǐ lì gōng shì sān cái yě. gù yú zhě yì bì yě, bù xiào zhě yì jù yě, tān zhě yì yòu yě, shì yīn shì ér cái zhī. gù wèi qiáng zhě jī yú ruò yě wèi zhí zhě jī yú qū yǒu yú zhě jī yú bù zú yě cǐ qí dào shù xíng yě.
夫仁人輕貨,不可誘以利,可使出費;勇士輕難,不可懼以患,可使據危;智者達於數,明於理,不可欺以誠,可示以道理,可使立功;是三才也。故愚者易蔽也,不肖者易懼也,貪者易誘也,是因事而裁之。故為強者積於弱也;為直者積於曲;有餘者積於不足也;此其道術行也。
gù wài qīn ér nèi shū zhě shuō nèi, nèi qīn ér wài shū zhě shuō wài. gù yīn qí yí yǐ biàn zhī, yīn qí jiàn yǐ rán zhī, yīn qí shuō yǐ yào zhī, yīn qí shì yǐ chéng zhī, yīn qí è yǐ quán zhī, yīn qí huàn yǐ chì zhī. mó ér kǒng zhī, gāo ér dòng zhī, wēi ér zhèng zhī, fú ér yīng zhī, yōng ér sāi zhī, luàn ér huò zhī, shì wèi jì móu. jì móu zhī yòng, gōng bù rú sī, sī bù rú jié, jié ér wú xì zhě yě. zhèng bù rú qí, qí liú ér bù zhǐ zhě yě. gù shuō rén zhǔ zhě, bì yǔ zhī yán qí shuō rén chén zhě, bì yǔ zhī yán sī.
故外親而內疏者說內,內親而外疏者說外。故因其疑以變之,因其見以然之,因其說以要之,因其勢以成之,因其惡以權之,因其患以斥之。摩而恐之,高而動之,微而證之,符而應之,擁而塞之,亂而惑之,是謂計謀。計謀之用,公不如私,私不如結,結而無隙者也。正不如奇,奇流而不止者也。故說人主者,必與之言奇;說人臣者,必與之言私。
qí shēn nèi qí yán wài zhě shū qí shēn wài, qí yán shēn zhě wēi. wú yǐ rén zhī suǒ bù yù, ér qiáng zhī yú rén wú yǐ rén zhī suǒ bù zhī, ér jiào zhī yú rén. rén zhī yǒu hǎo yě, xué ér shùn zhī rén zhī yǒu è yě, bì ér huì zhī, gù yīn dào ér yáng qǔ zhī yě. gù qù zhī zhě zòng zhī, zòng zhī zhě chéng zhī. mào zhě bù měi, yòu bù è, gù zhì qíng tuō yān. kě zhī zhě kě yòng yě, bù kě zhī zhě móu zhě suǒ bù yòng yě, gù yuē: shì guì zhì rén, ér bù guì jiàn zhì yú rén. zhì rén zhě wò quán yě, jiàn zhì yú rén zhě zhì mìng yě. gù shèng rén zhī dào yīn, yú rén zhī dào yáng zhì zhě shì yì, ér bù zhì zhě shì nán. yǐ cǐ guān zhī, wáng bù kě yǐ wèi cún, ér wēi bù kě yǐ wèi ān, rán ér wú wèi ér guì zhì yǐ. zhì yòng yú zhòng rén zhī suǒ bù néng zhī, ér néng yòng yú zhòng rén zhī suǒ bù néng jiàn. jì yòng jiàn kě, zé shì ér wèi zhī, suǒ yǐ zì wèi yě jiàn bù kě, zé shì ér wèi zhī, suǒ yǐ wèi rén yě. gù xiān wáng zhī dào yīn, yán yǒu zhī yuē: tiān dì zhī huà, zài gāo yǔ shēn shèng rén zhī dào, zài yǐn yǔ nì. fēi dú zhōng xìn rén yì yě, zhōng zhèng ér yǐ yǐ. dào lǐ dá yú cǐ yì zhě, zé kě yǔ yǔ. yóu néng dé cǐ, zé kě yǔ gǔ yuǎn jìn zhī yì.
其身內、其言外者疏;其身外,其言深者危。無以人之所不欲,而強之於人;無以人之所不知,而教之於人。人之有好也,學而順之;人之有惡也,避而諱之,故陰道而陽取之也。故去之者縱之,縱之者乘之。貌者不美,又不惡,故至情托焉。可知者可用也,不可知者謀者所不用也,故曰:「事貴制人,而不貴見制於人。」制人者握權也,見制於人者制命也。故聖人之道陰,愚人之道陽;智者事易,而不智者事難。以此觀之,亡不可以為存,而危不可以為安,然而無為而貴智矣。智用於眾人之所不能知,而能用於眾人之所不能見。既用見可,擇事而為之,所以自為也;見不可,擇事而為之,所以為人也。故先王之道陰,言有之曰:「天地之化,在高與深;聖人之道,在隱與匿。非獨忠、信、仁、義也,中正而已矣。」道理達於此義者,則可與語。由能得此,則可與谷遠近之義。