wéi rén fán móu yǒu dào, bì děi qí suǒ yīn, yǐ qiú qí qíng. shěn dé qí qíng, nǎi lì sān yí. sān yí zhě yuē shàng yuē zhōng yuē xià. cān yǐ lì yān, yǐ shēng qí. qí bù zhī qí suǒ yōng, shǐ yú gǔ zhī suǒ cóng. gù zhèng rén zhī qǔ yù yě, bì zài sī nán zhī chē, wèi qí bù huò yě. fū dù cái liàng néng chuǎi qíng zhě, yì shì zhī sī nán yě. gù tóng qíng ér jù xiāng qīn zhě, qí jù chéng zhě yě tóng yù ér xiāng shū zhě, qí piān chéng zhě yě tóng è ér xiāng qīn zhě, qí jù hài zhě yě tóng è ér xiāng shū zhě, qí piān hài zhě yě. gù xiāng yì zé qīn, xiāng sǔn zé shū, qí shù xíng yě, cǐ suǒ yǐ chá tóng yì zhī fēn, qí lèi yī yě. gù qiáng huài yú qí xì, mù huǐ yú qí jié, sī gài qí fēn yě. gù biàn shēng shì, shì shēng móu, móu shēng jì, jì shēng yì, yì shēng shuō, shuō shēng jìn, jìn shēng tuì, tuì shēng zhì, yīn yǐ zhì yú shì. gù wàn shì yī dào, ér bǎi dù yī shù yě.
为人凡谋有道,必得其所因,以求其情。审得其情,乃立三仪。三仪者曰上、曰中、曰下。参以立焉,以生奇。奇不知其所拥,始于古之所从。故郑人之取玉也,必载司南之车,为其不惑也。夫度材、量能、揣情者,亦事之司南也。故同情而俱相亲者,其俱成者也;同欲而相疏者,其偏成者也;同恶而相亲者,其俱害者也;同恶而相疏者,其偏害者也。故相益则亲,相损则疏,其数行也,此所以察同异之分,其类一也。故墙坏于其隙,木毁于其节,斯盖其分也。故变生事,事生谋,谋生计,计生议,议生说,说生进,进生退,退生制,因以制于事。故万事一道,而百度一数也。
fū rén rén qīng huò, bù kě yòu yǐ lì, kě shǐ chū fèi yǒng shì qīng nán, bù kě jù yǐ huàn, kě shǐ jù wēi zhì zhě dá yú shù, míng yú lǐ, bù kě qī yǐ chéng, kě shì yǐ dào lǐ, kě shǐ lì gōng shì sān cái yě. gù yú zhě yì bì yě, bù xiào zhě yì jù yě, tān zhě yì yòu yě, shì yīn shì ér cái zhī. gù wèi qiáng zhě jī yú ruò yě wèi zhí zhě jī yú qū yǒu yú zhě jī yú bù zú yě cǐ qí dào shù xíng yě.
夫仁人轻货,不可诱以利,可使出费;勇士轻难,不可惧以患,可使据危;智者达于数,明于理,不可欺以诚,可示以道理,可使立功;是三才也。故愚者易蔽也,不肖者易惧也,贪者易诱也,是因事而裁之。故为强者积于弱也;为直者积于曲;有余者积于不足也;此其道术行也。
gù wài qīn ér nèi shū zhě shuō nèi, nèi qīn ér wài shū zhě shuō wài. gù yīn qí yí yǐ biàn zhī, yīn qí jiàn yǐ rán zhī, yīn qí shuō yǐ yào zhī, yīn qí shì yǐ chéng zhī, yīn qí è yǐ quán zhī, yīn qí huàn yǐ chì zhī. mó ér kǒng zhī, gāo ér dòng zhī, wēi ér zhèng zhī, fú ér yīng zhī, yōng ér sāi zhī, luàn ér huò zhī, shì wèi jì móu. jì móu zhī yòng, gōng bù rú sī, sī bù rú jié, jié ér wú xì zhě yě. zhèng bù rú qí, qí liú ér bù zhǐ zhě yě. gù shuō rén zhǔ zhě, bì yǔ zhī yán qí shuō rén chén zhě, bì yǔ zhī yán sī.
故外亲而内疏者说内,内亲而外疏者说外。故因其疑以变之,因其见以然之,因其说以要之,因其势以成之,因其恶以权之,因其患以斥之。摩而恐之,高而动之,微而证之,符而应之,拥而塞之,乱而惑之,是谓计谋。计谋之用,公不如私,私不如结,结而无隙者也。正不如奇,奇流而不止者也。故说人主者,必与之言奇;说人臣者,必与之言私。
qí shēn nèi qí yán wài zhě shū qí shēn wài, qí yán shēn zhě wēi. wú yǐ rén zhī suǒ bù yù, ér qiáng zhī yú rén wú yǐ rén zhī suǒ bù zhī, ér jiào zhī yú rén. rén zhī yǒu hǎo yě, xué ér shùn zhī rén zhī yǒu è yě, bì ér huì zhī, gù yīn dào ér yáng qǔ zhī yě. gù qù zhī zhě zòng zhī, zòng zhī zhě chéng zhī. mào zhě bù měi, yòu bù è, gù zhì qíng tuō yān. kě zhī zhě kě yòng yě, bù kě zhī zhě móu zhě suǒ bù yòng yě, gù yuē:" shì guì zhì rén, ér bù guì jiàn zhì yú rén." zhì rén zhě wò quán yě, jiàn zhì yú rén zhě zhì mìng yě. gù shèng rén zhī dào yīn, yú rén zhī dào yáng zhì zhě shì yì, ér bù zhì zhě shì nán. yǐ cǐ guān zhī, wáng bù kě yǐ wéi cún, ér wēi bù kě yǐ wéi ān, rán ér wú wéi ér guì zhì yǐ. zhì yòng yú zhòng rén zhī suǒ bù néng zhī, ér néng yòng yú zhòng rén zhī suǒ bù néng jiàn. jì yòng jiàn kě, zé shì ér wèi zhī, suǒ yǐ zì wèi yě jiàn bù kě, zé shì ér wèi zhī, suǒ yǐ wéi rén yě. gù xiān wáng zhī dào yīn, yán yǒu zhī yuē:" tiān dì zhī huà, zài gāo yǔ shēn shèng rén zhī dào, zài yǐn yǔ nì. fēi dú zhōng xìn rén yì yě, zhōng zhèng ér yǐ yǐ." dào lǐ dá yú cǐ yì zhě, zé kě yǔ yǔ. yóu néng dé cǐ, zé kě yǔ gǔ yuǎn jìn zhī yì.
其身内、其言外者疏;其身外,其言深者危。无以人之所不欲,而强之于人;无以人之所不知,而教之于人。人之有好也,学而顺之;人之有恶也,避而讳之,故阴道而阳取之也。故去之者纵之,纵之者乘之。貌者不美,又不恶,故至情托焉。可知者可用也,不可知者谋者所不用也,故曰:“事贵制人,而不贵见制于人。”制人者握权也,见制于人者制命也。故圣人之道阴,愚人之道阳;智者事易,而不智者事难。以此观之,亡不可以为存,而危不可以为安,然而无为而贵智矣。智用于众人之所不能知,而能用于众人之所不能见。既用见可,择事而为之,所以自为也;见不可,择事而为之,所以为人也。故先王之道阴,言有之曰:“天地之化,在高与深;圣人之道,在隐与匿。非独忠、信、仁、义也,中正而已矣。”道理达于此义者,则可与语。由能得此,则可与谷远近之义。