zhàn bì shèng gōng bì qǔ zhě, jiāng zhī liáng néng yě. liáng jiāng zhī suǒ xié, yì yuē zhì yǒng ér yǐ. tú zhì ér wú yǒng, zé yù yǒng ér cuò tú yǒng ér wú zhì, zé yù zhì ér jué. zhì zú yǐ yì yǒng, yǒng zú yǐ jì zhì, rán hòu yǐ zhàn bì shèng, yǐ gōng bì qǔ, tiān xià qí shú néng dāng zhī!
戰必勝、攻必取者,將之良能也。良將之所挾,亦曰智、勇而已。徒智而無勇,則遇勇而挫;徒勇而無智,則遇智而蹶。智足以役勇,勇足以濟智,然後以戰必勝,以攻必取,天下其孰能當之!
xī zhě yáng sù zhī yú suí, kě wèi yī dài zhī míng jiāng yǐ. ér hè ruò bì píng zhī, wèi qí tè měng jiāng ěr, fēi suǒ wèi móu jiāng yě. shén zāi! bì zhī guò yú zì fù ér qīng yú yì rén yě. suí zì píng chén zhī hòu, sù yǐ wèi tǒng shuài yǐ. qí kè dí zhǎn jiāng, gōng cè wèi duō. jì fú chén zhǔ, ér jiāng hú hǎi dài qún dào fēng qǐ, dà zhě shù wàn, xiǎo zhě shù qiān, ér sù zhuān kǔn wài zhī quán, zhuǎn zhàn wàn lǐ, qióng yuè lǐng hǎi, wú xiàng bù miè. yǐ ér tū jué fàn sāi, zōng shì chēng bīng, ér shè jì wēi yǐ. sù zhī shòu yuè zhuān zhēng, qí suǒ cuī xiàn zhě bù kě shèng jì, suì jìng biān fēn, ér qīng nèi nán. rán sù zhī bīng wèi cháng xiǎo nǜ, suí gōng chén wú yǔ bǐ jiān zhě, qí wèi liè yì zhì yǐ. ér bì yóu bù yǐ móu jiāng chù zhī, tè yuē měng ér yǐ. fū mù zhī yǐ měng, ér bù xǔ zhī yǐ móu, gài suǒ wèi tú yǒng ér wú zhì zhě yǐ. kǎo sù zhī gōng liè rú cǐ, gǒu qí zhì zhī bù dǎi, zé fán suǒ yǐ jué jī qǔ shèng zhě, qí shuí zhī móu yě? zì suí wén píng yì tiān xià, suǒ wèi míng jiāng zhě, dú hán qín hǔ hè ruò bì shǐ wàn suì yǔ sù ěr. qín bì zì píng chén zhī hòu, bù huò lì chǐ cùn zhī xiào, dú shǐ wàn suì cóng sù zhēng tǎo, yǐ xiāo yǒng chēng. ér bì nǎi yǐ dà jiāng zì chù, ér mù shì sān rén zhě jiē bù néng jǐn qí cái, yì jiàn qí bù zhī liàng, ér wù yǐ qí sī yán dòng shì zhǔ yě.
昔者楊素之於隋,可謂一代之名將矣。而賀若弼評之,謂其特猛將耳,非所謂謀將也。甚哉!弼之過於自負而輕於議人也。隋自平陳之後,素已為統帥矣。其克敵斬將,攻策為多。既俘陳主,而江湖海岱群盜蜂起,大者數萬,小者數千,而素專閫外之權,轉戰萬里,窮越嶺海,無向不滅。已而突厥犯塞,宗室稱兵,而社稷危矣。素之授鉞專征,其所摧陷者不可勝計,遂靖邊氛,而清內難。然素之兵未嘗小衄,隋功臣無與比肩者,其為烈亦至矣。而弼猶不以謀將處之,特曰猛而已。夫目之以猛,而不許之以謀,蓋所謂徒勇而無智者矣。考素之功烈如此,苟其智之不逮,則凡所以決機取勝者,其誰之謀也?自隋文平一天下,所謂名將者,獨韓擒虎、賀若弼、史萬歲與素耳。擒、弼自平陳之後,不獲立尺寸之效,獨史萬歲從素征討,以驍勇稱。而弼乃以大將自處,而目是三人者皆不能盡其材,亦見其不知量,而務以其私言動世主也。
sù zhī yù róng, yán zhěng ér xǐ zhū. měi zhàn bì qiú shì zhī guò shī zhě zhǎn zhī yǐ lìng, cháng zhì bǎi bèi. ér xiān yǐ shù bǎi rén fù dí xiàn zhèn, bù néng ér hái què zhě xī zhǎn zhī. fù jìn yǐ shù bǎi rén, qī bì xiàn zhèn ér zhǐ. shì yǐ shì jiē bì sǐ, qián wú jiān dí. cǐ bì zhī suǒ yǐ dé mù zhī wèi měng yě. jiē hū! sù fēi yǒu rěn yú shì yě, yǐ wèi shì zhī bì sǐ zhě nǎi suǒ yǐ jué shēng, bì shēng zhě nǎi suǒ yǐ jué sǐ gù yě. táng zhī shàn yú bīng zhě, wú ruò lǐ jìng, qí wèi shū yuē: wèi wǒ zhě bù wèi dí, wèi dí zhě bù wèi wǒ. shì yǐ gǔ zhī míng jiāng, shí zú ér shā qí sān zhě, wēi zhèn yú dí guó shā qí yī zhě, lìng xíng yú sān jūn. jìng qǐ yǐ zú wèi bù zú ài zāi? yǐ wèi shā yī ér bǎi fèn, zé fèn zhě kě qī yú shèng yě zòng yī ér bǎi duò, zé duò zhě kě qī yú bài yě. fèn ér kè dí, yǔ fū duò ér wèi dí suǒ kè, zé shì shā zhě nǎi suǒ yǐ shēng zhī, ài zhě nǎi suǒ yǐ hài zhī yě. shàn wèi jiāng zhě, néng shěn hū cǐ, zé wú è hū qí gǒu rěn yě. suī rán, zài sù zhī shù, yǒu zú yǐ zhì shèng, wèi zú yǐ wèi shèng zhī gōng yě. fǎ yuē: bīng wú xuǎn fēng yuē běi. shī yuē: yuán róng shí chéng, yǐ xiān qǐ xíng. qí qǐ xíng zhě, xuǎn fēng zhī wèi yě. yuè wáng gōu jiàn zhī fá wú, qí wèi shì zhě shù wàn, ér yòu yǒu jūn zǐ liù qiān rén. suǒ wèi jūn zǐ zhě, qí xuǎn fēng yě. sù zhī suǒ shǐ yǐ xiàn zhèn zhě, qí xuǎn fēng zhī wèi yú. rán zhì yǒu bù kè ér hái bù miǎn yú zhū zhě, yí qí fēi xuǎn zhī tè jīng, ér yǎng zhī sù hòu zhī shì yě. yòu cháng guān táng tài zōng zhī jiāng, wèi cháng xiān yǐ qí shēn qīn bó zhàn yě. bì yǐ xiāo qí jìn lǚ ér jīng yíng yú qí bàng, huò kàn lín yú qí gāo, cháng ruò wú yì yú zhàn. qí bīng jì jiāo, qí dòu jiē lì ér wèi jué yě, zú rán lǜ zhī ér fèn, shì jiē shū sǐ, tū guàn qí dí zhī zhèn ér chū qí bèi, fán suǒ yīng zhě wú bù cuī bài. yóu zhī èr rén zhī xiāng bó yě, cái jūn ér lì ǒu, fāng xiāng chí ér wèi jué yě, zú rán yī fū qǐ qí páng ér zhù zhī, zé fū shòu zhù zhě miè bù shèng yǐ. cǐ fǎ suǒ wèi yǐ zhèng hé, yǐ qí shèng zhě yě. shǐ sù zhī suǒ yòng yǐ wèi fēng zhě, jiē jīng qí xuǎn, ér yòu liàng dí zhī jiān cuì yǐ qiǎn zhī, qí bì zú yǐ xiàn dí, wú zhì hū bù kè ér hái yòu jiā zhī zhū, ér cháng chū yú táng tài zōng zhī qí. zé rú bì zhě, yì hé dé ér wàng yì yǐ?
素之馭戎,嚴整而喜誅。每戰必求士之過失者斬之以令,常至百輩。而先以數百人赴敵陷陣,不能而還卻者悉斬之。復進以數百人,期必陷陣而止。是以士皆必死,前無堅敵。此弼之所以得目之為猛也。嗟乎!素非有忍於士也,以為士之必死者乃所以決生,必生者乃所以決死故也。唐之善於兵者,無若李靖,其為書曰:「畏我者不畏敵,畏敵者不畏我。是以古之名將,十卒而殺其三者,威震於敵國;殺其一者,令行於三軍。」靖豈以卒為不足愛哉?以為殺一而百奮,則奮者可期於勝也;縱一而百惰,則惰者可期於敗也。奮而克敵,與夫惰而為敵所克,則是殺者乃所以生之,愛者乃所以害之也。善為將者,能審乎此,則無惡乎其苟忍也。雖然,在素之術,有足以致勝,未足以為勝之工也。法曰:「兵無選鋒曰北。」詩曰:「元戎十乘,以先啟行。」其啟行者,選鋒之謂也。越王勾踐之伐吳,其為士者數萬,而又有君子六千人。所謂君子者,其選鋒也。素之所使以陷陣者,其選鋒之謂歟。然至有不克而還不免於誅者,疑其非選之特精,而養之素厚之士也。又嘗觀唐太宗之將,未嘗先以其身親搏戰也。必以驍騎、勁旅而經營於其傍,或瞰臨於其高,常若無意於戰。其兵既交,其斗皆力而未決也,卒然率之而奮,士皆殊死,突貫其敵之陣而出其背,凡所攖者無不摧敗。猶之二人之相搏也,材鈞而力偶,方相持而未決也,卒然一夫起其旁而助之,則夫受助者蔑不勝矣。此法所謂以正合,以奇勝者也。使素之所用以為鋒者,皆精其選,而又量敵之堅脆以遣之,其必足以陷敵,無至乎不克而還又加之誅,而常出於唐太宗之奇。則如弼者,亦何得而妄議矣?