jū mí yú tián xī yè zi hé dé ruò tiáo zhī ān xī dà qín dà ròu zhī gāo fù tiān zhú dōng lí lì yì yán yǎn cài shā chē shū lè yān qí pú lèi yí zhī dōng qiě mí chē shī
拘弥 于窴 西夜 子合 德若 条支 安息 大秦 大月氏 高附 天竺 东离 栗弋 严 奄蔡 莎车 疏勒 焉耆 蒲类 移支 东且弥 车师
wǔ dì shí, xī yù nèi shǔ, yǒu sān shí liù guó. hàn wèi zhì shǐ zhě xiào wèi lǐng hù zhī. xuān dì gǎi yuē dū hù. yuán dì yòu zhì wù jǐ èr xiào wèi, tún tián yú chē shī qián wáng tíng. āi píng jiān, zì xiāng fēn gē, wèi wǔ shí wǔ guó. wáng mǎng cuàn wèi, biǎn yì hóu wáng, yóu shì xī yù yuàn pàn, yǔ zhōng guó suì jué, bìng fù yì shǔ xiōng nú. xiōng nú liǎn shuì zhòng kè, zhū guó bù kān mìng, jiàn wǔ zhōng, jiē qiǎn shǐ qiú nèi shǔ, yuàn qǐng dū hù. guāng wǔ yǐ tiān xià chū dìng, wèi huáng wài shì, jìng bù xǔ zhī. huì xiōng nú shuāi ruò, shā chē wáng xián zhū miè zhū guó. xián sǐ zhī hòu, suì gèng xiāng gōng fá. xiǎo wǎn jīng jué róng lú qiě mò wèi shàn shàn suǒ bìng. qú lēi pí shān wèi yú tián suǒ tǒng, xī yǒu qí dì. yù lì dān huán gū hú wū tān zī lí wèi chē shī suǒ miè. hòu qí guó bìng fù lì. yǒng píng zhōng, běi lǔ nǎi xié zhū guó gòng kòu hé xī jùn xiàn, chéng mén zhòu bì. shí liù nián, míng dì nǎi mìng jiàng shuài běi zhēng xiōng nú, qǔ yī wú lú dì, zhì yí hé dū wèi yǐ tún tián, suì tōng xī yù, yú tián zhū guó jiē qiǎn zi rù shì. xī yù zì jué liù shí wǔ zài, nǎi fù tōng yān. míng nián, shǐ zhì dū hù wù jǐ xiào wèi. jí míng dì bēng, yān qí qiū cí gōng méi dū hù chén mù, xī fù qí zhòng, xiōng nú chē shī wéi wù jǐ xiào wèi.
武帝时,西域内属,有三十六国。汉为置使者、校尉领护之。宣帝改曰都护。元帝又置戊己二校尉,屯田于车师前王庭。哀、平间,自相分割,为五十五国。王莽篡位,贬易侯王,由是西域怨叛,与中国遂绝,并复役属匈奴。匈奴敛税重刻,诸国不堪命,建武中,皆遣使求内属,愿请都护。光武以天下初定,未遑外事,竟不许之。会匈奴衰弱,莎车王贤诛灭诸国。贤死之后,遂更相攻伐。小宛、精绝、戎庐、且末为鄯善所并。渠勒、皮山为于窴所统,悉有其地。郁立、单桓、孤胡、乌贪訾离为车师所灭。后其国并复立。永平中,北虏乃胁诸国共寇河西郡县,城门昼闭。十六年,明帝乃命将帅北征匈奴,取伊吾卢地,置宜禾都尉以屯田,遂通西域,于窴诸国皆遣子入侍。西域自绝六十五载,乃复通焉。明年,始置都护、戊己校尉。及明帝崩,焉耆、龟兹攻没都护陈睦,悉覆其众,匈奴、车师围戊己校尉。
jiàn chū yuán nián chūn, jiǔ quán tài shǒu duàn péng dà pò chē shī yú jiāo hé chéng. zhāng dì bù yù pí bì zhōng guó yǐ shì yí dí, nǎi yíng hái wù jǐ xiào wèi, bù fù qiǎn dū hù. èr nián, fù bà tún tián yī wú, xiōng nú yīn qiǎn bīng shǒu yī wú dì. shí jūn sī mǎ bān chāo liú yú tián, suí jí zhū guó. hé dì yǒng yuán yuán nián, dà jiàng jūn dòu xiàn dà pò xiōng nú. èr nián, xiàn yīn qiǎn fù xiào wèi yán pán jiāng èr qiān yú qí yǎn jī yī wú, pò zhī. sān nián, bān chāo suì dìng xī yù, yīn yǐ chāo wèi dū hù, jū qiū cí. fù zhì wù jǐ xiào wèi, lǐng bīng wǔ bǎi rén, jū chē shī qián bù gāo chāng bì. yòu zhì wù bù hòu, jū chē shī hòu bù hòu chéng, xiāng qù wǔ bǎi lǐ. liù nián, bān chāo fù jī pò yān qí, yú shì wǔ shí yú guó xī nà zhì nèi shǔ. qí tiáo zhī ān xī zhū guó zhì yú hǎi bīn sì wàn lǐ wài, jiē chóng yì gòng xiàn. jiǔ nián, bān chāo qiǎn yuàn gān yīng qióng lín xī hǎi ér hái. jiē qián shì suǒ bù zhì, shān jīng suǒ wèi xiáng, mò bù bèi qí fēng tǔ, chuán qí zhēn guài yān. yú shì yuǎn guó méng qí dōu lēi jiē lái guī fú, qiǎn shǐ gòng xiàn.
建初元年春,酒泉太守段彭大破车师于交河城。章帝不欲疲敝中国以事夷狄,乃迎还戊己校尉,不复遣都护。二年,复罢屯田伊吾,匈奴因遣兵守伊吾地。时军司马班超留于窴,绥集诸国。和帝永元元年,大将军窦宪大破匈奴。二年,宪因遣副校尉阎槃将二千余骑掩击伊吾,破之。三年,班超遂定西域,因以超为都护,居龟兹。复置戊己校尉,领兵五百人,居车师前部高昌壁。又置戊部候,居车师后部候城,相去五百里。六年,班超复击破焉耆,于是五十余国悉纳质内属。其条支、安息诸国至于海濒四万里外,皆重译贡献。九年,班超遣掾甘英穷临西海而还。皆前世所不至,《山经》所未详,莫不备其风土,传其珍怪焉。于是远国蒙奇、兜勒皆来归服,遣使贡献。
jí xiào hé yàn jià, xī yù bèi pàn. ān dì yǒng chū yuán nián, pín gōng wéi dū hù rèn shàng duàn xǐ děng, cháo tíng yǐ qí xiǎn yuǎn, nán xiāng yìng fù, zhào bà dū hù. zì cǐ suì qì xī yù. běi xiōng nú jí fù shōu shǔ zhū guó, gòng wèi biān kòu shí yú suì. dūn huáng tài shǒu cáo zōng huàn qí bào hài, yuán chū liù nián, nǎi shàng qiǎn háng zhǎng shǐ suǒ bān, jiāng qiān yú rén tún yī wú, yǐ zhāo fǔ zhī. yú shì chē shī qián wáng jí shàn shàn wáng lái jiàng. shù yuè, běi xiōng nú fù lǜ chē shī hòu bù wáng gòng gōng méi bān děng, suì jī zǒu qí qián wáng. shàn shàn bī jí, qiú jiù yú cáo zōng. zōng yīn cǐ qǐng chū bīng jī xiōng nú, bào suǒ bān zhī chǐ, fù yù jìn qǔ xī yù. dèng tài hòu bù xǔ, dàn lìng zhì hù xī yù fù xiào wèi, jū dūn huáng, fù bù yíng bīng sān bǎi rén, jī mí ér yǐ. qí hòu běi lǔ lián yǔ chē shī rù kòu hé xī, cháo tíng bù néng jìn, yì zhě yīn yù bì yù mén yáng guān, yǐ jué qí huàn.
及孝和晏驾,西域背畔。安帝永初元年,频攻围都护任尚、段禧等,朝廷以其险远,难相应赴,诏罢都护。自此遂弃西域。北匈奴即复收属诸国,共为边寇十余岁。敦煌太守曹宗患其暴害,元初六年,乃上遣行长史索班,将千余人屯依吾,以招抚之。于是车师前王及鄯善王来降。数月,北匈奴复率车师后部王共攻没班等,遂击走其前王。鄯善逼急,求救于曹宗。宗因此请出兵击匈奴,报索班之耻,复欲进取西域。邓太后不许,但令置护西域副校尉,居敦煌,复部营兵三百人,羁縻而已。其后北虏连与车师入寇河西,朝廷不能禁,议者因欲闭玉门、阳关,以绝其患。
yán guāng èr nián, dūn huáng tài shǒu zhāng dāng shàng shū chén sān cè, yǐ wéi" běi lǔ hū yǎn wáng cháng zhǎn zhuǎn pú lèi qín hǎi zhī jiān, zhuān zhì xī yù, gòng wèi kòu chāo. jīn yǐ jiǔ quán shǔ guó lì shì èr qiān yú rén jí kūn lún sāi, xiān jī hū yǎn wáng, jué qí gēn běn, yīn fā shàn shàn bīng wǔ qiān rén xié chē shī hòu bù, cǐ shàng jì yě. ruò bù néng chū bīng, kě zhì jūn sī mǎ, jiàng shì wǔ bǎi rén, sì jùn gōng qí lí niú gǔ shí, chū jù liǔ zhōng, cǐ zhòng jì yě. rú yòu bù néng, zé yí qì jiāo hé chéng, shōu shàn shàn děng xī shǐ rù sāi, cǐ xià jì yě." cháo tíng xià qí yì. shàng shū chén zhōng shàng shū yuē:
延光二年,敦煌太守张珰上书陈三策,以为“北虏呼衍王常展转蒲类、秦海之间,专制西域,共为寇抄。今以酒泉属国吏士二千余人集昆仑塞,先击呼衍王,绝其根本,因发鄯善兵五千人胁车师后部,此上计也。若不能出兵,可置军司马,将士五百人,四郡供其梨牛、谷食,出据柳中,此中计也。如又不能,则宜弃交河城,收鄯善等悉使入塞,此下计也。”朝廷下其议。尚书陈忠上疏曰:
chén wén bā mán zhī kòu, mò shén běi lǔ. hàn xìng, gāo zǔ jiǒng píng chéng zhī wéi, tài zōng qū gòng fèng zhī chǐ. gù xiào wǔ fèn nù, shēn wéi jiǔ cháng zhī jì, mìng qiǎn hǔ chén, fú hé jué mò, qióng pò lǔ tíng. dāng sī zhī yì, qián shǒu yǔn yú láng wàng zhī běi, cái bì mí yú lú shān zhī hè, fǔ kù dān jié, zhù zhóu kōng xū, suàn zhì zhōu chē, zī jí liù chù. fū qǐ bù huái, lǜ jiǔ gù yě. suì kāi hé xī sì jùn, yǐ gé jué nán qiāng, shōu sān shí liù guó, duàn xiōng nú yòu bì. shì yǐ chán yú gū tè, shǔ cuàn yuǎn cáng. zhì yú xuān yuán zhī shì, suì bèi fān chén, guān jiǎo bù bì, yǔ xí bù xíng. yóu cǐ chá zhī, róng dí kě yǐ wēi fú, nán yǐ huà xiá. xī yù nèi fù rì jiǔ, qū qū dōng wàng kòu guān zhě shù yǐ, cǐ qí bù lè xiōng nú mù hàn zhī xiào yě. jīn běi lǔ yǐ pò chē shī, shì bì nán gōng shàn shàn, qì ér bù jiù, zé zhū guó cóng yǐ. ruò rán, zé lǔ cái huì yì zēng, dǎn shì yì zhí, wēi lín nán qiāng, yǔ zhī jiāo lián. rú cǐ, hé xī sì jùn wēi yǐ. hé xī jì wēi, bù dé bù jiù, zé bǎi bèi zhī yì xìng, bù zī zhī fèi fā yǐ. yì zhě dàn niàn xī yù jué yuǎn, xù zhī fán fèi, bú jiàn xiān shì kǔ xīn qín láo zhī yì yě. fāng jīn biān jìng shǒu yù zhī jù bù jīng, nèi jùn wǔ wèi zhī bèi bù xiū, dūn huáng gū wēi, yuǎn lái gào jí. fù bù fǔ zhù. nèi wú yǐ wèi láo lì mín, wài wú yǐ wēi shì bǎi mán. cù guó jiǎn tǔ, jīng yǒu míng jiè. chén yǐ wéi dūn huáng yí zhì xiào wèi, àn jiù zēng sì jùn tún bīng, yǐ xī fǔ zhū guó. shù zú zhé chōng wàn lǐ, zhèn bù xiōng nú.
臣闻八蛮之寇,莫甚北虏。汉兴,高祖窘平城之围,太宗屈供奉之耻。故孝武愤怒,深惟久长之计,命遣虎臣,浮河绝漠,穷破虏庭。当斯之役,黔首陨于狼望之北,财币縻于卢山之壑,府库单竭,杼柚空虚,算至舟车,赀及六畜。夫岂不怀,虑久故也。遂开河西四郡,以隔绝南羌,收三十六国,断匈奴右臂。是以单于孤特,鼠窜远藏。至于宣、元之世,遂备蕃臣,关徼不闭,羽檄不行。由此察之,戎狄可以威服,难以化狎。西域内附日久,区区东望扣关者数矣,此其不乐匈奴慕汉之效也。今北虏已破车师,势必南攻鄯善,弃而不救,则诸国从矣。若然,则虏财贿益增,胆势益殖,威临南羌,与之交连。如此,河西四郡危矣。河西既危,不得不救,则百倍之役兴,不訾之费发矣。议者但念西域绝远,恤之烦费,不见先世苦心勤劳之意也。方今边境守御之具不精,内郡武卫之备不修,敦煌孤危,远来告急。复不辅助。内无以慰劳吏民,外无以威示百蛮。蹙国减土,经有明诫。臣以为敦煌宜置校尉,案旧增四郡屯兵,以西抚诸国。庶足折冲万里,震怖匈奴。
dì nà zhī, nǎi yǐ bān yǒng wèi xī yù zhǎng shǐ, jiāng chí xíng shì wǔ bǎi rén, xī tún liǔ zhōng. yǒng suì pò píng chē shī. zì jiàn wǔ zhì yú yán guāng, xī yù sān jué sān tòng. shùn dì yǒng jiàn èr nián, yǒng fù jī jiàng yān qí. yú shì qiū cí shū lè yú xián shā chē děng shí qī guó jiē lái fú cóng, ér wū sūn cōng lǐng yǐ xī suì jué. liù nián, dì yǐ yī wú jiù gāo yú zhī dì, bàng jìn xī yù, xiōng nú zī zhī, yǐ wéi chāo bào, fù lìng kāi shè tún tián, rú yǒng yuán shí shì, zhì yī wú sī mǎ yī rén. zì yáng jiā yǐ hòu, cháo wēi shāo sǔn, zhū guó jiāo fàng, zhuǎn xiāng líng fá. yuán jiā èr nián, zhǎng shǐ wáng jìng wèi yú tián suǒ méi. yǒng xīng yuán nián, chē shī hòu wáng fù fǎn gōng tún yíng. suī yǒu jiàng shǒu, céng mò chéng gé, zì cǐ jìn yǐ shū màn yǐ. bān gù jì zhū guó fēng tǔ rén sú, jiē yǐ xiáng bèi qián shū. jīn zhuàn jiàn wǔ yǐ hòu qí shì yì yú xiān zhě, yǐ wéi xī yù chuán, jiē ān dì mò bān yǒng suǒ jì yún.
帝纳之,乃以班勇为西域长史,将驰刑士五百人,西屯柳中。勇遂破平车师。自建武至于延光,西域三绝三通。顺帝永建二年,勇复击降焉耆。于是龟兹、疏勒、于胘、莎车等十七国皆来服从,而乌孙、葱领已西遂绝。六年,帝以伊吾旧膏腴之地,傍近西域,匈奴资之,以为抄暴,复令开设屯田,如永元时事,置伊吾司马一人。自阳嘉以后,朝威稍损,诸国骄放,转相陵伐。元嘉二年,长史王敬为于窴所没。永兴元年,车师后王复反攻屯营。虽有降首,曾莫惩革,自此浸以疏慢矣。班固记诸国风土人俗,皆已详备《前书》。今撰建武以后其事异于先者,以为《西域传》,皆安帝末班勇所记云。
xī yù nèi shǔ zhū guó, dōng xī liù qiān yú lǐ, nán běi qiān yú lǐ, dōng jí yù mén yáng guān, xī zhì cōng lǐng. qí dōng běi yǔ xiōng nú wū sūn xiāng jiē. nán běi yǒu dà shān, zhōng yāng yǒu hé. qí nán shān dōng chū jīn chéng, yǔ hàn nán shān shǔ yān. qí hé yǒu liǎng yuán, yī chū cōng lǐng dōng liú, yī chū yú tián nán shān xià běi liú, yǔ cōng lǐng hé hé, dōng zhù pú chāng hǎi. pú chāng hǎi yī míng yán zé, qù yù mén sān bǎi yú lǐ.
西域内属诸国,东西六千余里,南北千余里,东极玉门、阳关,西至葱领。其东北与匈奴、乌孙相接。南北有大山,中央有河。其南山东出金城,与汉南山属焉。其河有两源,一出葱领东流,一出于窴南山下北流,与葱领河合,东注蒲昌海。蒲昌海一名盐泽,去玉门三百余里。
zì dūn huáng xī chū yù mén yáng guān, shè shàn shàn, běi tōng yī wú qiān yú lǐ, zì yī wú běi tōng chē shī qián bù gāo chāng bì qiān èr bǎi lǐ, zì gāo chāng bì běi tōng hòu bù jīn mǎn chéng wǔ bǎi lǐ. cǐ qí xī yù zhī mén hù yě, gù wù jǐ xiào wèi gèng hù tún yān. yī wú dì yí wǔ gǔ sāng má pú táo. qí běi yòu yǒu liǔ zhōng, jiē gāo yú zhī dì. gù hàn cháng yǔ xiōng nú zhēng chē shī yī wú, yǐ zhì xī yù yān.
自敦煌西出玉门、阳关,涉鄯善,北通伊吾千余里,自伊吾北通车师前部高昌壁千二百里,自高昌壁北通后部金满城五百里。此其西域之门户也,故戊己校尉更互屯焉。伊吾地宜五谷、桑麻、蒲萄。其北又有柳中,皆膏腴之地。故汉常与匈奴争车师、伊吾,以制西域焉。
zì shàn shàn yú cōng lǐng chū xī zhū guó, yǒu liǎng dào. bàng nán shān běi, bēi hé xī xíng zhì shā chē, wèi nán dào. nán dào xī yú cōng lǐng, zé chū dà ròu zhī ān xī zhī guó yě. zì chē shī qián wáng tíng suí běi shān, bēi hé xī xíng zhì shū lè, wèi běi dào. běi dào xī yú cōng lǐng, chū dà yuān kāng jū yǎn cài yān.
自鄯善逾葱领出西诸国,有两道。傍南山北,陂河西行至莎车,为南道。南道西逾葱领,则出大月氏、安息之国也。自车师前王庭随北山,陂河西行至疏勒,为北道。北道西逾葱领,出大宛、康居、奄蔡焉。
chū yù mén, jīng shàn shàn qiě mò jīng jué sān qiān yú lǐ zhì jū mí.
出玉门,经鄯善、且末、精绝三千余里至拘弥。
jū mí guó, jū níng mí chéng, qù zhǎng shǐ suǒ jū liǔ zhōng sì qiān jiǔ bǎi lǐ, qù luò yáng wàn èr qiān bā bǎi lǐ. lǐng hù èr qiān yī bǎi qī shí sān, kǒu qī qiān èr bǎi wǔ shí yī, shèng bīng qiān qī bǎi liù shí rén.
拘弥国,居宁弥城,去长史所居柳中四千九百里,去洛阳万二千八百里。领户二千一百七十三,口七千二百五十一,胜兵千七百六十人。
shùn dì yǒng jiàn sì nián, yú tián wáng fàng qián shā jū mí wáng xìng, zì lì qí zi wèi jū mí wáng, ér qiǎn shǐ zhě gòng xiàn yú hàn. dūn huáng tài shǒu chú yóu shàng qiú tǎo zhī, dì shè yú tián zuì, lìng guī jū mí guó, fàng qián bù kěn. yáng jiā yuán nián, xú yóu qiǎn shū lè wáng chén pán fā èr wàn rén jī yú tián, pò zhī, zhǎn shǒu shù bǎi jí, fàng bīng dà lüè, gèng lì xìng zōng rén chéng guó wèi jū mí wáng ér hái. zhì líng dì xī píng sì nián, yú tián wáng ān guó gōng jū mí, dà pò zhī, shā qí wáng, sǐ zhě shén zhòng. wù jǐ xiào wèi xī yù zhǎng shǐ gè fā bīng fǔ lì jū mí shì zi dìng xīng wèi wáng. shí rén zhòng cái yǒu qiān kǒu. qí guó xī jiē yú tián sān bǎi jiǔ shí lǐ.
顺帝永建四年,于窴王放前杀拘弥王兴,自立其子为拘弥王,而遣使者贡献于汉。敦煌太守除由上求讨之,帝赦于窴罪,令归拘弥国,放前不肯。阳嘉元年,徐由遣疏勒王臣槃发二万人击于窴,破之,斩首数百级,放兵大掠,更立兴宗人成国为拘弥王而还。至灵帝熹平四年,于窴王安国攻拘弥,大破之,杀其王,死者甚众。戊己校尉、西域长史各发兵辅立拘弥侍子定兴为王。时人众裁有千口。其国西接于窴三百九十里。
yú tián guó, jū xī chéng, qù zhǎng shǐ suǒ jū wǔ qiān sān bǎi lǐ, qù luò yáng wàn yī qiān qī bǎi lǐ. lǐng hù sān wàn èr qiān, kǒu bā wàn sān qiān, shèng bīng sān wàn yú rén.
于窴国,居西城,去长史所居五千三百里,去洛阳万一千七百里。领户三万二千,口八万三千,胜兵三万余人。
jiàn wǔ mò, shā chē wáng xián qiáng shèng, gōng bìng yú tián, xǐ qí wáng yú lín wèi lí guī wáng. míng dì yǒng píng zhōng, yú tián jiāng xiū mò bà fǎn shā chē, zì lì wèi yú tián wáng. xiū mò bà sǐ, xiōng zi guǎng dé lì, hòu suì miè shā chē, qí guó zhuǎn shèng. cóng jīng jué xī běi zhì shū lè shí sān guó jiē fú cóng. ér shàn shàn wáng yì shǐ qiáng shèng. zì shì nán dào mù cōng lǐng yǐ dōng, wéi cǐ èr guó wèi dà.
建武末,莎车王贤强盛,攻并于窴,徙其王俞林为骊归王。明帝永平中,于窴将休莫霸反莎车,自立为于窴王。休莫霸死,兄子广德立,后遂灭莎车,其国转盛。从精绝西北至疏勒十三国皆服从。而鄯善王亦始强盛。自是南道目葱领以东,唯此二国为大。
shùn dì yǒng jiàn liù nián, yú tián wáng fàng qián qiǎn shì zi yì quē gòng xiàn. yuán jiā yuán nián, zhǎng shǐ zhào píng zài yú tián bìng yōng sǐ, píng zi yíng sàng, dào jīng jū mí. jū mí wáng chéng guó yǔ yú tián wáng jiàn sù yǒu xì, nǎi yǔ píng zi yún:" yú tián wáng lìng hú yī chí dú yào zhe chuàng zhōng, gù zhì sǐ ěr." píng zi xìn zhī, hái rù sāi, yǐ gào dūn huáng tài shǒu mǎ dá. míng nián, yǐ wáng jìng dài wéi zhǎng shǐ, dá lìng jìng yǐn hé qí shì. jìng xiān guò jū mí, chéng guó fù shuō yún:" yú tián guó rén yù yǐ wǒ wèi wáng, jīn kě yīn cǐ zuì zhū jiàn, yú tián bì fú yǐ." jìng tān lì gōng míng, qiě shòu chéng guó zhī shuō, qián dào yú tián, shè gōng jù qǐng jiàn, ér yīn tú zhī. huò yǐ jìng móu gào jiàn, jiàn bù xìn, yuē:" wǒ wú zuì, wáng cháng shǐ hé wéi yù shā wǒ?" dàn rì, jiàn cóng guān shǔ shù shí rén yì jìng. zuò dìng, jiàn qǐ xíng jiǔ, jìng chì zuǒ yòu zhí zhī, lì shì bìng wú shā jiàn yì, guān shǔ xī dé tū zǒu. shí chéng guó zhǔ bù qín mù suí jìng zài huì, chí dāo chū yuē:" dà shì yǐ dìng, hé wéi fù yí?" jí qián zhǎn jiàn. yú tián hóu jiāng shū D358 děng suì huì bīng gōng jìng, jìng chí jiàn tóu shàng lóu xuān gào yuē:" tiān zǐ shǐ wǒ zhū jiàn ěr." yú tián hóu jiāng suì fén yíng shě, shāo shā lì shì, shàng lóu zhǎn jìng, xuán shǒu yú shì. shū D358 yù zì lì wèi wáng, guó rén shā zhī, ér lì jiàn zǐ ān guó yān. mǎ dá wén zhī, yù jiāng zhū jùn bīng chū sài jī yú tián, huán dì bù tīng, zhēng dá hái, ér yǐ sòng liàng dài wéi dūn huáng tài shǒu. liàng dào, kāi mù yú tián, lìng zì zhǎn shū D358. shí shū D358 sǐ yǐ jīng yuè. nǎi duàn sǐ rén tóu sòng dūn huáng, ér bù yán qí zhuàng. liàng hòu zhī qí zhà, ér jìng bù néng chū bīng, yú tián shì cǐ suì jiāo.
顺帝永建六年,于窴王放前遣侍子诣阙贡献。 元嘉元年, 长史赵评在于窴病痈死,评子迎丧,道经拘弥。拘弥王成国与于窴王建素有隙,乃语评子云:“于窴王令胡医持毒药著创中,故致死耳。”评子信之,还入塞,以告敦煌太守马达。明年,以王敬代为长史,达令敬隐核其事。敬先过拘弥,成国复说云:“于窴国人欲以我为王,今可因此罪诛建,于窴必服矣。”敬贪立功名,且受成国之说,前到于窴,设供具请建,而阴图之。或以敬谋告建,建不信,曰:“我无罪,王长史何为欲杀我?”旦日,建从官属数十人诣敬。坐定,建起行酒,敬叱左右执之,吏士并无杀建意,官属悉得突走。时成国主簿秦牧随敬在会,持刀出曰:“大事已定,何为复疑?”即前斩建。于窴侯将输D358等遂会兵攻敬,敬持建头上楼宣告曰:“天子使我诛建耳。”于窴侯将遂焚营舍,烧杀吏士,上楼斩敬,悬首于市。输D358欲自立为王,国人杀之,而立建子安国焉。马达闻之,欲将诸郡兵出塞击于窴,桓帝不听,征达还,而以宋亮代为敦煌太守。亮到,开募于窴,令自斩输D358。时输D358死已经月。乃断死人头送敦煌,而不言其状。亮后知其诈,而竟不能出兵,于窴恃此遂骄。
zì yú tián jīng pí shān, zhì xī yè zi hé dé ruò yān.
自于窴经皮山,至西夜、子合、德若焉。
xī yè guó, yī míng piào shā, qù luò yáng wàn sì qiān sì bǎi lǐ. hù èr qiān wǔ bǎi, kǒu wàn yú, shèng bīng sān qiān rén. dì shēng bái cǎo, yǒu dú, guó rén jiān yǐ wéi yào, fù jiàn zú, suǒ zhōng jí sǐ. hàn shū zhōng wù yún xī yè zi hé shì yī guó, jīn gè zì yǒu wáng.
西夜国,一名漂沙,去洛阳万四千四百里。户二千五百,口万余,胜兵三千人。地生白草,有毒,国人煎以为药,傅箭镞,所中即死。《汉书》中误云西夜、子合是一国,今各自有王。
zi hé guó, jū hū jiān gǔ. qù shū lè qiān lǐ. lǐng hù sān bǎi wǔ shí, kǒu sì qiān, shèng bīng qiān rén.
子合国,居呼鞬谷。去疏勒千里。领户三百五十,口四千,胜兵千人。
dé ruò guó, lǐng hù bǎi yú, kǒu liù bǎi qī shí, shèng bīng sān bǎi wǔ shí rén. dōng qù zhǎng shǐ jū sān qiān wǔ bǎi sān shí lǐ, qù luò yáng wàn èr qiān yī bǎi wǔ shí lǐ, yǔ zi hé xiāng jiē. qí sú jiē tóng.
德若国,领户百余,口六百七十,胜兵三百五十人。东去长史居三千五百三十里,去洛阳万二千一百五十里,与子合相接。其俗皆同。
zì pí shān xī nán jīng wū chá, shè xuán dù, lì jì bīn, liù shí yú rì xíng zhì wū yì shān lí guó, dì fāng shù qiān lǐ, shí gǎi míng pái chí.
自皮山西南经乌秅,涉悬度,历罽宾,六十余日行至乌弋山离国,地方数千里,时改名排持。
fù xī nán mǎ xíng bǎi yú rì zhì tiáo zhī.
复西南马行百余日至条支。
tiáo zhī guó chéng zài shān shàng, zhōu huí sì shí yú lǐ. lín xī hǎi, hǎi shuǐ qū huán qí nán jí dōng běi, sān miàn lù jué, wéi xī běi yú tōng lù dào. tǔ dì shǔ shī, chū shī zi xī niú fēng niú kǒng què dà què. dà què qí luǎn rú wèng.
条支国城在山上,周回四十余里。临西海,海水曲环其南及东北,三面路绝,唯西北隅通陆道。土地暑湿,出师子、犀牛、封牛、孔雀、大雀。大雀其卵如甕。
zhuǎn běi ér dōng, fù mǎ xíng liù shí yú rì zhì ān xī. hòu yì shǔ tiáo zhī, wèi zhì dà jiàng, lín lǐng zhū xiǎo chéng yān.
转北而东,复马行六十余日至安息。后役属条支,为置大将,临领诸小城焉。
ān xī guó, jū hé dú chéng, qù luò yáng èr wàn wǔ qiān lǐ. běi yǔ kāng jū jiē, nán yǔ wū yì shān lí jiē. dì fāng shù qiān lǐ, xiǎo chéng shù bǎi, hù kǒu shèng bīng zuì wéi yīn shèng. qí dōng jiè mù lù chéng, hào wèi xiǎo ān xī, qù luò yáng èr wàn lǐ.
安息国,居和椟城,去洛阳二万五千里。北与康居接,南与乌弋山离接。地方数千里,小城数百,户口胜兵最为殷盛。其东界木鹿城,号为小安息,去洛阳二万里。
zhāng dì zhāng hé yuán nián, qiǎn shǐ xiàn shī zi fú bá. fú bá xíng sì lín ér wú jiǎo. hé dì yǒng yuán jiǔ nián, dū hù bān chāo qiǎn gān yīng shǐ dà qín, dǐ tiáo zhī. lín dà hǎi yù dù, ér ān xī xī jiè chuán rén wèi yīng yuē:" hǎi shuǐ guǎng dà, wǎng lái zhě féng shàn fēng sān yuè nǎi de dù, ruò yù chí fēng, yì yǒu èr suì zhě, gù rù hǎi rén jiē jī sān suì liáng. hǎi zhōng shàn shǐ rén sī tǔ liàn mù, shù yǒu sǐ wáng zhě." yīng wén zhī nǎi zhǐ. shí sān nián, ān xī wáng mǎn qū fù xiàn shī zi jí tiáo zhī dà niǎo, shí wèi zhī ān xī què.
章帝章和元年,遣使献师子、符拔。符拔形似麟而无角。和帝永元九年,都护班超遣甘英使大秦,抵条支。临大海欲度,而安息西界船人谓英曰:“海水广大,往来者逢善风三月乃得度,若遇迟风,亦有二岁者,故入海人皆赍三岁粮。海中善使人思土恋慕,数有死亡者。”英闻之乃止。十三年,安息王满屈复献师子及条支大鸟,时谓之安息雀。
zì ān xī xī xíng sān qiān sì bǎi lǐ zhì ā mán guó. cóng ā mán xī xíng sān qiān liù bǎi lǐ zhì sī bīn guó. cóng sī bīn nán xíng dù hé, yòu xī nán zhì yú luó guó jiǔ bǎi liù shí lǐ, ān xī xī jiè jí yǐ. zì cǐ nán chéng hǎi, nǎi tōng dà qín. qí tǔ duō hǎi xī zhēn qí yì wù yān.
自安息西行三千四百里至阿蛮国。从阿蛮西行三千六百里至斯宾国。从斯宾南行度河,又西南至于罗国九百六十里,安息西界极矣。自此南乘海,乃通大秦。其土多海西珍奇异物焉。
dà qín guó, yī míng lí jiān, yǐ zài hǎi xī, yì yún hǎi xī guó. dì fāng shù qiān lǐ, yǒu sì bǎi yú chéng. xiǎo guó yì shǔ zhě shù shí. yǐ shí wèi chéng guō. liè zhì yóu tíng, jiē è C831 zhī. yǒu sōng bǎi zhū mù bǎi cǎo. rén sú lì tián zuò, duō zhòng shù cán sāng. jiē kūn tóu ér yī wén xiù, chéng zī píng bái gài xiǎo chē, chū rù jī gǔ, jiàn jīng qí fān zhì.
大秦国,一名犁鞬,以在海西,亦云海西国。地方数千里,有四百余城。小国役属者数十。以石为城郭。列置邮亭,皆垩C831之。有松柏诸木百草。人俗力田作,多种树蚕桑。皆髡头而衣文绣,乘辎軿白盖小车,出入击鼓,建旌旗幡帜。
suǒ jū chéng yì, zhōu huán bǎi yú lǐ. chéng zhōng yǒu wǔ gōng, xiāng qù gè shí lǐ. gōng shì jiē yǐ shuǐ jīng wèi zhù, shí qì yì rán. qí wáng rì yóu yī gōng, tīng shì wǔ rì ér hòu biàn. cháng shǐ yī rén chí náng suí wáng chē, rén yǒu yán shì zhě, jí yǐ shū tóu náng zhōng, wáng shì gōng fā shěng, lǐ qí wǎng zhí. gè yǒu guān cáo wén shū. zhì sān shí liù jiāng, jiē huì yì guó shì. qí wáng wú yǒu cháng rén. jiē jiǎn lì xián zhě. guó zhōng zāi yì jí fēng yǔ bù shí, zhé fèi ér gèng lì, shòu fàng zhě gān chù bù yuàn. qí rén mín jiē zhǎng dà píng zhèng, yǒu lèi zhōng guó, gù wèi zhī dà qín.
所居城邑,周圜百余里。城中有五宫,相去各十里。宫室皆以水精为柱,食器亦然。其王日游一宫,听事五日而后遍。常使一人持囊随王车,人有言事者,即以书投囊中,王室宫发省,理其枉直。各有官曹文书。置三十六将,皆会议国事。其王无有常人。皆简立贤者。国中灾异及风雨不时,辄废而更立,受放者甘黜不怨。其人民皆长大平正,有类中国,故谓之大秦。
tǔ duō jīn yín qí bǎo, yǒu yè guāng bì míng yuè zhū hài jī xī shān hú hǔ pò liú lí láng gān zhū dān qīng bì. cì jīn lǚ xiù, zhī chéng jīn lǚ jì zá sè líng. zuò huáng jīn tú huǒ huàn shì. yòu yǒu xì bù, huò yán shuǐ yáng cuì, yě cán jiǎn suǒ zuò yě. hé huì zhū xiāng, jiān qí zhī yǐ wéi sū hé. fán wài guó zhū zhēn yì jiē chū yān.
土多金银奇宝,有夜光璧、明月珠、骇鸡犀、珊瑚、虎魄、琉璃、琅玕、朱丹、青碧。刺金缕绣,织成金缕罽、杂色绫。作黄金涂、火浣市。又有细布,或言水羊毳,野蚕茧所作也。合会诸香,煎其汁以为苏合。凡外国诸珍异皆出焉。
yǐ jīn yín wèi qián, yín qián shí dāng jīn qián yī. yǔ ān xī tiān zhú jiāo shì yú hǎi zhōng, lì yǒu shí bèi. qí rén zhì zhí, shì wú èr jià. gǔ shí cháng jiàn, guó yòng fù ráo. lín guó shǐ dào qí jiè shǒu zhě, chéng yì yì wáng dōu, zhì zé gěi yǐ jīn qián. qí wáng cháng yù tōng shǐ yú hàn, ér ān xī yù yǐ hàn zēng cǎi yǔ zhī jiāo shì, gù zhē hé bù dé zì dá. zhì huán dì yán xī jiǔ nián, dà qín wáng ān dūn qiǎn shǐ zì rì nán jiǎo wài xiàn xiàng yá xī jiǎo dài mào, shǐ nǎi yī tòng yān. qí suǒ biǎo gòng, bìng wú zhēn yì, yí chuán zhě guò yān.
以金银为钱,银钱十当金钱一。与安息、天竺交市于海中,利有十倍。其人质直,市无二价。谷食常贱,国用富饶。邻国使到其界首者,乘驿诣王都,至则给以金钱。其王常欲通使于汉,而安息欲以汉缯彩与之交市,故遮阂不得自达。至桓帝延熹九年,大秦王安敦遣使自日南徼外献象牙、犀角、玳瑁,始乃一通焉。其所表贡,并无珍异,疑传者过焉。
huò yún qí guó xī yǒu ruò shuǐ liú shā, jìn xī wáng mǔ suǒ jū chǔ, jǐ yú rì suǒ rù yě. hàn shū yún" cóng tiáo zhī xī xíng èr bǎi yú rì, jìn rì suǒ rù", zé yǔ jīn shū yì yǐ. qián shì hàn shǐ jiē zì wū yì yǐ huán, mò yǒu zhì tiáo zhī zhě yě. yòu yún" cóng ān xī lù dào rào hǎi běi xíng chū hǎi xī zhì dà qín, rén shù lián shǔ, shí lǐ yī tíng, sān shí lǐ yī zhì, zhōng wú dào zéi kòu jǐng. ér dào duō měng hǔ shī zi, zhē hài xíng lǚ, bù bǎi yú rén jī bīng qì, zhé wèi suǒ shí". yòu yán" yǒu fēi qiáo shù bǎi lǐ kě dù hǎi běi zhū guó". suǒ shēng qí yì yù shí zhū wù, jué guài duō bù jīng, gù bù jì yún.
或云其国西有弱水、流沙,近西王母所居处,几于日所入也。《汉书》云“从条支西行二百余日,近日所入”,则与今书异矣。前世汉使皆自乌弋以还,莫有至条支者也。又云“从安息陆道绕海北行出海西至大秦,人庶连属,十里一亭,三十里一置,终无盗贼寇警。而道多猛虎、师子,遮害行旅,不百余人赍兵器,辄为所食”。又言“有飞桥数百里可度海北诸国”。所生奇异玉石诸物,谲怪多不经,故不记云。
dà ròu zhī guó, jū lán shì chéng, xī jiē ān xī, sì shí jiǔ rì xíng, dōng qù zhǎng shǐ suǒ jū liù qiān wǔ bǎi sān shí qī lǐ, qù luò yáng wàn liù qiān sān bǎi qī shí lǐ. hù shí wàn, kǒu sì shí wàn, shèng bīng shí yú wàn rén.
大月氏国,居蓝氏城,西接安息,四十九日行,东去长史所居六千五百三十七里,去洛阳万六千三百七十里。户十万,口四十万,胜兵十余万人。
chū, ròu zhī wèi xiōng nú suǒ miè, suì qiān yú dà xià, fēn qí guó wèi xiū mì shuāng mí guì shuāng xī dùn dōu mì, fán wǔ bù xī hóu. hòu bǎi yú suì, guì shuāng xī hóu qiū jiù què gōng miè sì xī hóu, zì lì wèi wáng, guó hào guì shuāng. qīn ān xī. qǔ gāo fù dì. yòu miè pú dá jì bīn, xī yǒu qí guó. qiū jiù què nián bā shí yú sǐ, zi yán gāo zhēn dài wéi wáng. fù miè tiān zhú, zhì jiāng yī rén jiān lǐng zhī. ròu zhī zì cǐ zhī hòu, zuì wéi fù shèng, zhū guó chēng zhī, jiē yuē guì shuāng wáng. hàn běn qí gù hào, yán dà ròu zhī yún.
初,月氏为匈奴所灭,遂迁于大夏,分其国为休密、双靡、贵霜、肹顿、都密,凡五部翕侯。后百余岁,贵霜翕侯丘就却攻灭四翕侯,自立为王,国号贵霜。侵安息。取高附地。又灭濮达、罽宾,悉有其国。丘就却年八十余死,子阎膏珍代为王。复灭天竺,置将一人监领之。月氏自此之后,最为富盛,诸国称之,皆曰贵霜王。汉本其故号,言大月氏云。
gāo fù guó, zài dà ròu zhī xī nán, yì dà guó yě. qí sú shì tiān zhú, ér ruò, yì fú. shàn jiǎ fàn, nèi fù yú cái. suǒ shǔ wú cháng, tiān zhú jì bīn ān xī sān guó qiáng zé dé zhī, ruò zé shī zhī, ér wèi cháng shǔ ròu zhī. hàn shū yǐ wéi wǔ xī hóu shù, fēi qí shí yě. hòu shǔ ān xī. jí ròu zhī pò ān xī, shǐ dé gāo fù.
高附国,在大月氏西南,亦大国也。其俗似天竺,而弱,易服。善贾贩,内富于财。所属无常,天竺、罽宾、安息三国强则得之,弱则失之,而未尝属月氏。《汉书》以为五翕侯数,非其实也。后属安息。及月氏破安息,始得高附。
tiān zhú guó, yī míng shēn dú, zài ròu zhī zhī dōng nán shù qiān lǐ. sú yǔ ròu zhī tóng, ér bēi shī shǔ rè. qí guó lín dà shuǐ. chéng xiàng ér zhàn. qí rén ruò yú ròu zhī, xiū fú tú dào, bù shā fá, suì yǐ chéng sú. cóng ròu zhī gāo fù guó yǐ xī, nán zhì xī hǎi, dōng zhì pán qǐ guó, jiē shēn dú zhī dì. shēn dú yǒu bié chéng shù bǎi, chéng zhì zhǎng. bié guó shù shí, guó zhì wáng. suī gè xiǎo yì, ér jù yǐ shēn dú wéi míng, qí shí jiē shǔ ròu zhī. ròu zhī shā qí wáng ér zhì jiāng, lìng tǒng qí rén. tǔ chū xiàng xī dài mào jīn yín tóng tiě qiān xī, xī yǔ dà qín tōng, yǒu dà qín zhēn wù. yòu yǒu xì bù hǎo D543 zhū xiāng shí mì hú jiāo jiāng hēi yán.
天竺国,一名身毒,在月氏之东南数千里。俗与月氏同,而卑湿暑热。其国临大水。乘象而战。其人弱于月氏,修浮图道,不杀伐,遂以成俗。从月氏、高附国以西,南至西海,东至磐起国,皆身毒之地。身毒有别城数百,城置长。别国数十,国置王。虽各小异,而俱以身毒为名,其时皆属月氏。月氏杀其王而置将,令统其人。土出象、犀、玳瑁、金、银、铜、铁、铅、锡,西与大秦通,有大秦珍物。又有细布、好D543、诸香、石蜜、胡椒、姜、黑盐。
hé dì shí, shù qiǎn shǐ gòng xiàn, hòu xī yù fǎn pàn, nǎi jué. zhì huán dì yán xī èr nián sì nián, pín cóng rì nán jiǎo wài lái xiàn.
和帝时,数遣使贡献,后西域反畔,乃绝。至桓帝延熹二年、四年,频从日南徼外来献。
shì chuán míng dì mèng jiàn jīn rén, zhǎng dà, dǐng yǒu guāng míng, yǐ wèn qún chén. huò yuē:" xī fāng yǒu shén, míng yuē fú, qí xíng zhǎng zhàng liù chǐ ér huáng jīn sè." dì yú shì qiǎn shǐ tiān zhú, wèn fú dào fǎ, suì yú zhōng guó tú huà xíng xiàng yān. chǔ wáng yīng shǐ xìn qí shù, zhōng guó yīn cǐ pō yǒu fèng qí dào zhě. hòu huán dì hǎo shén, shù sì fú tú lǎo zi, bǎi xìng shāo yǒu fèng zhě, hòu suì zhuǎn shèng.
世传明帝梦见金人,长大,顶有光明,以问群臣。或曰:“西方有神,名曰佛,其形长丈六尺而黄金色。”帝于是遣使天竺,问佛道法,遂于中国图画形象焉。楚王英始信其术,中国因此颇有奉其道者。后桓帝好神,数祀浮图、老子,百姓稍有奉者,后遂转盛。
dōng lí guó, jū shā qí chéng, zài tiān zhú dōng nán sān qiān yú lǐ, dà guó yě. qí tǔ qì wù lèi yǔ tiān zhú tóng. liè chéng shù shí, jiē chēng wáng. dà ròu zhī fá zhī, suì chén fú yān. nán nǚ jiē zhǎng bā chǐ, ér qiè ruò. chéng xiàng luò tuó, wǎng lái lín guó. yǒu kòu, chéng xiàng yǐ zhàn.
东离国,居沙奇城,在天竺东南三千余里,大国也。其土气、物类与天竺同。列城数十,皆称王。大月氏伐之,遂臣服焉。男女皆长八尺,而怯弱。乘象、骆驼,往来邻国。有寇,乘象以战。
lì gē guó, shǔ kāng jū. chū míng mǎ niú yáng pú táo zhòng guǒ, qí tǔ shuǐ měi, gù pú táo jiǔ tè yǒu míng yān.
栗戈国,属康居。出名马、牛、羊、蒲萄众果,其土水美,故蒲萄酒特有名焉。
yán guó, zài yǎn cài běi, shǔ kāng jū, chū shǔ pí yǐ shū zhī.
严国,在奄蔡北,属康居,出鼠皮以输之。
yǎn cài guó, gǎi míng ā lán liáo guó, jū dì chéng, shǔ kāng jū. tǔ qì wēn hé, duō zhēn sōng bái cǎo. mín sú yī fú yǔ kāng jū tóng.
奄蔡国,改名阿兰聊国,居地城,属康居。土气温和,多桢松、白草。民俗衣服与康居同。
shā chē guó, xī jīng pú lí wú léi zhì dà ròu zhī, dōng qù luò yáng wàn jiǔ bǎi wǔ shí lǐ.
莎车国,西经蒲犁、无雷至大月氏,东去洛阳万九百五十里。
xiōng nú chán yú yīn wáng mǎng zhī luàn, lüè yǒu xī yù, wéi shā chē wáng yán zuì qiáng, bù kěn fù shǔ. yuán dì shí, cháng wèi shì zi, cháng yú jīng shī, mù lè zhōng guó, yì fù cān qí diǎn fǎ. cháng chì zhū zǐ, dāng shì fèng hàn jiā, bù kě fù yě. tiān fèng wǔ nián, yán sǐ, shì zhōng wǔ wáng, zi kāng dài lì.
匈奴单于因王莽之乱,略有西域,唯莎车王延最强,不肯附属。元帝时,尝为侍子,长于京师,慕乐中国,亦复参其典法。常敕诸子,当世奉汉家,不可负也。天凤五年,延死,谥忠武王,子康代立。
guāng wǔ chū, kāng lǜ bàng guó jù xiōng nú, yōng wèi gù dū hù lì shì qī zǐ qiān yú kǒu, xí shū hé xī, wèn zhōng guó dòng jìng, zì chén sī mù hàn jiā. jiàn wǔ wǔ nián, hé xī dà jiàng jūn dòu róng nǎi chéng zhì lì kāng wèi hàn shā chē jiàn gōng huái dé wáng xī yù dà dū wèi, wǔ shí wǔ guó jiē shǔ yān.
光武初,康率傍国拒匈奴,拥卫故都护吏士妻子千余口,檄书河西,问中国动静,自陈思慕汉家。建武五年,河西大将军窦融乃承制立康为汉莎车建功怀德王、西域大都尉,五十五国皆属焉。
jiǔ nián, kāng sǐ, shì xuān chéng wáng. dì xián dài lì, gōng pò jū mí xī yè guó, jiē shā qí wáng, ér lì qí xiōng kāng liǎng zi wèi jū mí xī yè wáng. shí sì nián, xián yǔ shàn shàn wáng ān bìng qiǎn shǐ yì quē gòng xiàn, yú shì xī yù shǐ tōng. cōng lǐng yǐ dōng zhū guó jiē shǔ xián. shí qī nián, xián fù qiǎn shǐ fèng xiàn, qǐng dū hù. tiān zǐ yǐ wèn dà sī kōng dòu róng, yǐ wéi xián fù zǐ xiōng dì xiāng yuē shì hàn, kuǎn chéng yòu zhì, yí jiā hào wèi yǐ zhèn ān zhī. dì nǎi yīn qí shǐ, cì xián xī yù dū hù yìn shòu, jí chē qí huáng jīn jǐn xiù. dūn huáng tài shǒu péi zūn shàng yán:" yí dí bù kě jiǎ yǐ dà quán, yòu lìng zhū guó shī wàng." zhào shū shōu hái dū hù yìn shòu, gèng cì xián yǐ hàn dà jiàng jūn yìn shòu. qí shǐ bù kěn yì, zūn pò duó zhī, xián yóu shì shǐ hèn. ér yóu zhà chēng dà dū hù, yí shū zhū guó, zhū guó xī fú shǔ yān, hào xián wèi chán yú. xián jìn yǐ jiāo hèng, zhòng qiú fù shuì, shù gōng qiū cí zhū guó, zhū guó chóu jù.
九年,康死,谥宣成王。弟贤代立,攻破拘弥、西夜国,皆杀其王,而立其兄康两子为拘弥、西夜王。十四年,贤与鄯善王安并遣使诣阙贡献,于是西域始通。葱领以东诸国皆属贤。十七年,贤复遣使奉献,请都护。天子以问大司空窦融,以为贤父子兄弟相约事汉,款诚又至,宜加号位以镇安之。帝乃因其使,赐贤西域都护印绶,及车旗黄金锦绣。敦煌太守裴遵上言:“夷狄不可假以大权,又令诸国失望。”诏书收还都护印绶,更赐贤以汉大将军印绶。其使不肯易,遵迫夺之,贤由是始恨。而犹诈称大都护,移书诸国,诸国悉服属焉,号贤为单于。贤浸以骄横,重求赋税,数攻龟兹诸国,诸国愁惧。
èr shí yī nián dōng, chē shī qián wáng shàn shàn yān qí děng shí bā guó jù qiǎn zi rù shì, xiàn qí zhēn bǎo. jí dé jiàn, jiē liú tì qǐ shǒu, yuàn dé dū hù. tiān zǐ yǐ zhōng guó chū dìng, běi biān wèi fú, jiē hái qí shì zi, hòu shǎng cì zhī. shì shí xián zì fù bīng qiáng, yù bìng jiān xī yù, gōng jī yì shén. zhū guó wén dū hù bù chū, ér shì zi jiē hái, dà yōu kǒng, nǎi yǔ dūn huáng tài shǒu xí, yuàn liú shì zi yǐ shì shā chē, yán shì zi jiàn liú, dū hù xún chū, jì qiě xī qí bīng. péi zūn yǐ zhuàng wén, tiān zǐ xǔ zhī. èr shí èr nián, xián zhī dū hù bù zhì, suì yí shàn shàn wáng ān shū, lìng jué tōng hàn dào. ān bù nà ér shā qí shǐ. xián dà nù, fā bīng gōng shàn shàn. ān yíng zhàn, bīng bài, wáng rù shān zhōng. xián shā lüè qiān yú rén ér qù. qí dōng, xián fù gōng shā qiū cí wáng, suì jiān qí guó. shàn shàn yān qí zhū guó shì zi jiǔ liú dūn huáng, chóu sī, jiē wáng guī. shàn shàn wáng shàng shū, yuàn fù qiǎn zi rù shì, gèng qǐng dū hù. dū hù bù chū, chéng pò yú xiōng nú. tiān zǐ bào yuē:" jīn shǐ zhě dà bīng wèi néng dé chū, rú zhū guó lì bù cóng xīn, dōng xī nán běi zì zài yě." yú shì shàn shàn chē shī fù fù xiōng nú, ér xián yì héng.
二十一年冬,车师前王、鄯善、焉耆等十八国俱遣子入侍,献其珍宝。及得见,皆流涕稽首,愿得都护。天子以中国初定,北边未服,皆还其侍子,厚赏赐之。是时贤自负兵强,欲并兼西域,攻击益甚。诸国闻都护不出,而侍子皆还,大忧恐,乃与敦煌太守檄,愿留侍子以示莎车,言侍子见留,都护寻出,冀且息其兵。裴遵以状闻,天子许之。二十二年,贤知都护不至,遂遗鄯善王安书,令绝通汉道。安不纳而杀其使。贤大怒,发兵攻鄯善。安迎战,兵败,亡入山中。贤杀略千余人而去。其冬,贤复攻杀龟兹王,遂兼其国。鄯善、焉耆诸国侍子久留敦煌,愁思,皆亡归。鄯善王上书,愿复遣子入侍,更请都护。都护不出,诚迫于匈奴。天子报曰:“今使者大兵未能得出,如诸国力不从心,东西南北自在也。”于是鄯善、车师复附匈奴,而贤益横。
guī sāi wáng zì yǐ guó yuǎn, suì shā xián shǐ zhě, xián jī miè zhī, lì qí guó guì rén sì jiān wèi guī sāi wáng. xián yòu zì lì qí zi zé luó wèi qiū cí wáng. xián yǐ zé luó nián shào, nǎi fēn qiū cí wèi wū lěi guó, xǐ sì jiān wèi wū lěi wáng, yòu gèng yǐ guì rén wéi guī sāi wáng. shù suì, qiū cí guó rén gòng shā zé luó sì jiān, ér qiǎn shǐ xiōng nú, gèng qǐng lì wáng. xiōng nú lì qiū cí guì rén shēn dú wèi qiū cí wáng, qiū cí yóu shì shǔ xiōng nú.
妫塞王自以国远,遂杀贤使者,贤击灭之,立其国贵人驷鞬为妫塞王。贤又自立其子则罗为龟兹王。贤以则罗年少,乃分龟兹为乌垒国,徙驷鞬为乌垒王,又更以贵人为妫塞王。数岁,龟兹国人共杀则罗、驷鞬,而遣使匈奴,更请立王。匈奴立龟兹贵人身毒为龟兹王,龟兹由是属匈奴。
xián yǐ dà yuān gòng shuì jiǎn shǎo, zì jiāng zhū guó bīng shù wàn rén gōng dà yuān, dà yuān wáng yán liú yíng jiàng, xián yīn jiāng hái guó, xǐ jū mí wáng qiáo sāi tí wèi dà yuān wáng. ér kāng jū shù gōng zhī, qiáo sāi tí zài guó suì yú, wáng guī, xián fù yǐ wéi jū mí wáng, ér qiǎn yán liú hái dà yuān, shǐ gòng xiàn rú cháng. xián yòu xǐ yú tián wáng yú lín wèi lí guī wáng, lì qí dì wèi shì wèi yú tián wáng. suì yú, xián yí zhū guó yù pàn, zhào wèi shì jí jū mí gū mò zǐ hé wáng, jǐn shā zhī, bù fù zhì wáng, dàn qiǎn jiàng zhèn shǒu qí guó. wèi shì zi róng wáng jiàng hàn. fēng wèi shǒu jié hóu.
贤以大宛贡税减少,自将诸国兵数万人攻大宛,大宛王延留迎降,贤因将还国,徙拘弥王桥塞提为大宛王。而康居数攻之,桥塞提在国岁余,亡归,贤复以为拘弥王,而遣延留还大宛,使贡献如常。贤又徙于窴王俞林为骊归王,立其弟位侍为于窴王。岁余,贤疑诸国欲畔,召位侍及拘弥、姑墨、子合王,尽杀之,不复置王,但遣将镇守其国。位侍子戎亡降汉。封为守节侯。
shā chē jiāng jūn dé zài yú tián bào nüè, bǎi xìng huàn zhī. míng dì yǒng píng sān nián, qí dà rén dōu mò chū chéng, jiàn yě shǐ, yù shè zhī. shǐ nǎi yán yuē:" wú shè wǒ, wǒ nǎi wèi rǔ shā jūn dé." dōu mò yīn cǐ jí yǔ xiōng dì gòng shā jūn dé. ér dà rén xiū mò bà fù yǔ hàn rén hán róng děng shā dōu mò xiōng dì, zì lì wèi yú tián wáng, fù yǔ jū mí guó rén gōng shā shā chē jiāng zài pí shān zhě, yǐn bīng guī. yú shì xián qiǎn qí tài zǐ guó xiāng, jiāng zhū guó bīng èr wàn rén jī xiū mò bà, bà yíng yǔ zhàn, shā chē bīng bài zǒu, shā wàn yú rén. xián fù fā zhū guó shù wàn rén, zì jiāng jī xiū mò bà, bà fù pò zhī, zhǎn shā guò bàn, xián tuō shēn zǒu guī guó. xiū mò bà jìn wéi shā chē, zhōng liú shǐ sǐ, bīng nǎi tuì.
莎车将君得在于窴暴虐,百姓患之。明帝永平三年,其大人都末出城,见野豕,欲射之。豕乃言曰:“无射我,我乃为汝杀君得。”都末因此即与兄弟共杀君得。而大人休莫霸复与汉人韩融等杀都末兄弟,自立为于窴王,复与拘弥国人攻杀莎车将在皮山者,引兵归。于是贤遣其太子、国相,将诸国兵二万人击休莫霸,霸迎与战,莎车兵败走,杀万余人。贤复发诸国数万人,自将击休莫霸,霸复破之,斩杀过半,贤脱身走归国。休莫霸进围莎车,中流矢死,兵乃退。
yú tián guó xiāng sū yú lēi děng gòng lì xiū mò bà xiōng zi guǎng dé wèi wáng. xiōng nú yǔ qiū cí zhū guó gòng gōng shā chē, bù néng xià. guǎng dé chéng shā chē zhī bì, shǐ dì fǔ guó hóu rén jiāng bīng gōng xián. xián lián bèi bīng gé, nǎi qiǎn shǐ yǔ guǎng dé hé. xiān shì guǎng dé fù jū zài shā chē shù suì, yú shì xián guī qí fù, ér yǐ nǚ qī zhī, jié wèi kūn dì, guǎng dé yǐn bīng qù. míng nián, shā chē xiāng qiě yùn děng huàn xián jiāo bào, mì móu fǎn chéng jiàng yú tián. yú tián wáng guǎng dé nǎi jiāng zhū guó bīng sān wàn rén gōng shā chē. xián chéng shǒu, shǐ shǐ wèi guǎng dé yuē:" wǒ hái rǔ fù, yǔ rǔ fù, rǔ lái jī wǒ, hé wéi?" guǎng dé yuē:" wáng, wǒ fù fù yě, jiǔ bù xiāng jiàn, yuàn gè cóng liǎng rén huì chéng wài jié méng." xián yǐ wèn qiě yùn, qiě yùn yuē:" guǎng dé nǚ xù, zhì qīn, yí chū jiàn zhī." xián nǎi qīng chū, guǎng dé suì zhí xián. ér qiě yùn děng yīn nèi yú tián bīng, lǔ xián qī zǐ ér bìng qí guó. suǒ xián jiāng guī, suì yú shā zhī.
于窴国相苏榆勒等共立休莫霸兄子广德为王。匈奴与龟兹诸国共攻莎车,不能下。广德承莎车之敝,使弟辅国侯仁将兵攻贤。贤连被兵革,乃遣使与广德和。先是广德父拘在莎车数岁,于是贤归其父,而以女妻之,结为昆弟,广德引兵去。明年,莎车相且运等患贤骄暴,密谋反城降于窴。于窴王广德乃将诸国兵三万人攻莎车。贤城守,使使谓广德曰:“我还汝父,与汝妇,汝来击我,何为?”广德曰:“王,我妇父也,久不相见,愿各从两人会城外结盟。”贤以问且运,且运曰:“广德女婿,至亲,宜出见之。”贤乃轻出,广德遂执贤。而且运等因内于窴兵,虏贤妻子而并其国。锁贤将归,岁余杀之。
xiōng nú wén guǎng dé miè shā chē, qiǎn wǔ jiāng fā yān qí wèi lí qiū cí shí wǔ guó bīng sān wàn yú rén wéi yú tián, guǎng dé qǐ xiáng, yǐ qí tài zǐ wèi zhì, yuē suì gěi jì xù. dōng, xiōng nú fù qiǎn bīng jiāng xián zhì zǐ bù jū zhēng lì wèi shā chē wáng, guǎng dé yòu gōng shā zhī, gèng lì qí dì qí lí wèi shā chē wáng, zhāng dì yuán hé sān nián yě. shí, zhǎng shǐ bān chāo fā zhū guó bīng jī shā chē, dà pò zhī, yóu shì suì jiàng hàn. shì yǐ jù bān chāo chuán.
匈奴闻广德灭莎车,遣五将发焉耆、尉黎、龟兹十五国兵三万余人围于窴,广德乞降,以其太子为质,约岁给罽絮。冬,匈奴复遣兵将贤质子不居徵立为莎车王,广德又攻杀之,更立其弟齐黎为莎车王,章帝元和三年也。时,长史班超发诸国兵击莎车,大破之,由是遂降汉。事已惧《班超传》。
shā chē dōng běi zhì shū lè.
莎车东北至疏勒。
shū lè guó, qù zhǎng shǐ suǒ jū wǔ qiān lǐ, qù luò yáng wàn sān bǎi lǐ. lǐng hù èr wàn yī qiān, shèng bīng sān wàn yú rén.
疏勒国,去长史所居五千里,去洛阳万三百里。领户二万一千,胜兵三万余人。
míng dì yǒng píng shí liù nián, qiū cí wáng jiàn gōng shā shū lè wáng chéng, zì yǐ qiū cí zuǒ hóu dōu tí wèi shū lè wáng. dōng, hàn qiǎn jūn sī mǎ bān chāo jié fù dōu tí, ér lì chéng zhī xiōng zi zhōng wèi shū lè wáng. zhōng hòu fǎn pàn, chāo jī zhǎn zhī. shì yǐ jù chāo chuán.
明帝永平十六年,龟兹王建攻杀疏勒王成,自以龟兹左侯兜题为疏勒王。冬,汉遣军司马班超劫缚兜题,而立成之兄子忠为疏勒王。忠后反畔,超击斩之。事已具《超传》。
ān dì yuán chū zhōng, shū lè wáng ān guó yǐ jiù chén pán yǒu zuì, xǐ yú ròu zhī. ròu zhī wáng qīn ài zhī. hòu ān guó sǐ, wú zi, mǔ chí guó zhèng, yǔ guó rén gòng lì chén pán tóng chǎn dì zǐ yí fù wèi shū lè wáng. chén pán wén zhī, qǐng ròu zhī wáng yuē:" ān guó wú zi, zhǒng rén wēi ruò, ruò lì mǔ shì, wǒ nǎi yí fù shū fù yě, wǒ dāng wèi wáng." ròu zhī nǎi qiǎn bīng sòng hái shū lè. guó rén sù jìng ài chén pán, yòu wèi dàn ròu zhī, jí gòng duó yí fù yìn shòu, yíng chén pán lì wèi wáng, gèng yǐ yí fù wèi pán gǎo chéng hóu. hòu shā chē lián pàn yú tián, shǔ shū lè, shū lè yǐ qiáng, gù dé yǔ qiū cí yú tián wèi dí guó yān.
安帝元初中,疏勒王安国以舅臣磐有罪,徙于月氏。月氏王亲爱之。后安国死,无子,母持国政,与国人共立臣磐同产弟子遗腹为疏勒王。臣磐闻之,请月氏王曰:“安国无子,种人微弱,若立母氏,我乃遗腹叔父也,我当为王。”月氏乃遣兵送还疏勒。国人素敬爱臣磐,又畏惮月氏,即共夺遗腹印绶,迎臣磐立为王,更以遗腹为磐稿城侯。后莎车连畔于窴,属疏勒,疏勒以强,故得与龟兹、于窴为敌国焉。
shùn dì yǒng jiàn èr nián, chén pán qiǎn shǐ fèng xiàn, dì bài chén pán wèi hàn dà dū wèi, xiōng zi chén xūn wèi shǒu guó sī mǎ. wǔ nián, chén pán qiǎn shì zi yǔ dà yuān shā chē shǐ jù yì quē gòng xiàn. yáng jiā èr nián, chén pán fù xiàn shī zi fēng niú. zhì líng dì jiàn níng yuán nián, shū lè wáng hàn dà dū wèi yú liè zhōng wèi qí jì fù hé dé suǒ shè shā, hé dé zì lì wèi wáng. sān nián, liáng zhōu cì shǐ mèng tuó qiǎn cóng shì rèn shè jiāng dūn huáng bīng wǔ bǎi rén, yǔ wù sī mǎ cáo kuān xī yù zhǎng shǐ zhāng yàn, jiāng yān qí qiū cí chē shī qián hòu bù, hé sān wàn yú rén, tǎo shū lè, gōng zhēn zhōng chéng, sì shí yú rì bù néng xià, yǐn qù. qí hòu shū lè wáng lián xiāng shā hài, cháo tíng yì bù néng jìn.
顺帝永建二年,臣磐遣使奉献,帝拜臣磐为汉大都尉,兄子臣勋为守国司马。五年,臣磐遣侍子与大宛、莎车使俱诣阙贡献。阳嘉二年,臣磐复献师子、封牛。至灵帝建宁元年,疏勒王汉大都尉于猎中为其季父和得所射杀,和得自立为王。三年,凉州刺史孟佗遣从事任涉将敦煌兵五百人,与戊司马曹宽、西域长史张晏,将焉耆、龟兹、车师前后部,合三万余人,讨疏勒,攻桢中城,四十余日不能下,引去。其后疏勒王连相杀害,朝廷亦不能禁。
dōng běi jīng wèi tóu wēn sù gū mò qiū cí zhì yān qí.
东北经尉头、温宿、姑墨、龟兹至焉耆。
yān qí guó wáng jū nán hé chéng, běi qù zhǎng shǐ suǒ jū bā bǎi lǐ, dōng qù luò yáng bā qiān èr bǎi lǐ. hù wàn wǔ qiān, kǒu wǔ wàn èr qiān, shèng bīng èr wàn yú rén. qí guó sì miàn yǒu dà shān, yǔ qiū cí xiāng lián, dào xiǎn è, yì shǒu. yǒu hǎi shuǐ qū rù sì shān zhī nèi, zhōu zā qí chéng sān shí yú lǐ.
焉耆国王居南河城,北去长史所居八百里,东去洛阳八千二百里。户万五千,口五万二千,胜兵二万余人。其国四面有大山,与龟兹相连,道险厄,易守。有海水曲入四山之内,周匝其城三十余里。
yǒng píng mò, yān qí yǔ qiū cí gòng gōng méi dū hù chén mù fù xiào wèi guō xún, shā lì shì èr qiān yú rén. zhì yǒng yuán liù nián, dū hù bān chāo fā zhū guó bīng tǎo yān qí wēi xū wèi lí shān guó, suì zhǎn yān qí wèi lí èr wáng shǒu, chuán sòng jīng shī, xiàn mán yí dǐ. chāo nǎi lì yān qí zuǒ hòu yuán mèng wèi wáng, wèi lí wēi xū shān guó jiē gèng lì qí wáng. zhì ān dì shí, xī yù bèi pàn. yán guāng zhōng, chāo zi yǒng wèi xī yù zhǎng shǐ, fù tǎo dìng zhū guó. yuán mèng yǔ wèi lí wēi xū bù jiàng. yǒng jiàn èr nián, yǒng yǔ dūn huáng tài shǒu zhāng lǎng jī pò zhī, yuán mèng nǎi qiǎn zi yì quē gòng xiàn.
永平末,焉耆与龟兹共攻没都护陈睦、副校尉郭恂,杀吏士二千余人。至永元六年,都护班超发诸国兵讨焉耆、危须、尉黎、山国,遂斩焉耆、尉黎二王首,传送京师,县蛮夷邸。超乃立焉耆左候元孟为王,尉黎、危须、山国皆更立其王。至安帝时,西域背畔。延光中,超子勇为西域长史,复讨定诸国。元孟与尉黎、危须不降。永建二年,勇与敦煌太守张朗击破之,元孟乃遣子诣阙贡献。
pú lèi guó, jū tiān shān xī shū yú gǔ, dōng nán qù zhǎng shǐ suǒ jū qiān èr bǎi jiǔ shí lǐ, qù luò yáng wàn sì bǎi jiǔ shí lǐ. hù bā bǎi yú, kǒu èr qiān yú, shèng bīng qī bǎi yú rén. lú zhàng ér jū, zhú shuǐ cǎo, pō zhī tián zuò. yǒu niú mǎ luò tuó yáng chù. néng zuò gōng shǐ. guó chū hǎo mǎ.
蒲类国,居天山西疏榆谷,东南去长史所居千二百九十里,去洛阳万四百九十里。户八百余,口二千余,胜兵七百余人。庐帐而居,逐水草,颇知田作。有牛、马、骆驼、羊畜。能作弓矢。国出好马。
pú lèi běn dà guó yě, qián xī yù shǔ xiōng nú, ér qí wáng dé zuì chán yú, chán yú nù, xǐ pú lèi rén liù qiān yú kǒu, nèi zhī xiōng nú yòu bù ā è dì, yīn hào yuē ā è guó. nán qù chē shī hòu bù mǎ xíng jiǔ shí yú rì. rén kǒu pín léi, táo wáng shān gǔ jiān, gù liú wèi guó yún.
蒲类本大国也,前西域属匈奴,而其王得罪单于,单于怒,徙蒲类人六千余口,内之匈奴右部阿恶地,因号曰阿恶国。南去车师后部马行九十余日。人口贫羸,逃亡山谷间,故留为国云。
yí zhī guó, jū pú lèi dì. hù qiān yú, kǒu sān qiān yú, shèng bīng qiān yú rén. qí rén yǒng měng gǎn zhàn, yǐ kòu chāo wèi shì. jiē bèi fā, suí chù zhú shuǐ cǎo, bù zhī tián zuò. suǒ chū jiē yǔ pú lèi tóng.
移支国,居蒲类地。户千余,口三千余,胜兵千余人。其人勇猛敢战,以寇抄为事。皆被发,随畜逐水草,不知田作。所出皆与蒲类同。
dōng qiě mí guó, dōng qù zhǎng shǐ suǒ jū bā bǎi lǐ, qù luò yáng jiǔ qiān èr bǎi wǔ shí lǐ. hù sān qiān yú, kǒu wǔ qiān yú, shèng bīng èr qiān yú rén. lú zhàng jū, zhú shuǐ cǎo, pō tián zuò. qí suǒ chū yǒu yì yǔ pú lèi tóng. suǒ jū wú cháng.
东且弥国,东去长史所居八百里,去洛阳九千二百五十里。户三千余,口五千余,胜兵二千余人。庐帐居,逐水草,颇田作。其所出有亦与蒲类同。所居无常。
chē shī qián wáng jū jiāo hé chéng. hé shuǐ fèn liú rào chéng, gù hào jiāo hé. qù zhǎng shǐ suǒ jū liǔ zhōng bā shí lǐ, dōng qù luò yáng jiǔ qiān yī bǎi èr shí lǐ. lǐng hù qiān wǔ bǎi yú, kǒu sì qiān yú, shèng bīng èr qiān rén.
车师前王居交河城。河水分流绕城,故号交河。去长史所居柳中八十里,东去洛阳九千一百二十里。领户千五百余,口四千余,胜兵二千人。
hòu wáng jū wù tú gǔ, qù zhǎng shǐ suǒ jū wǔ bǎi lǐ, qù luò yáng jiǔ qiān liù bǎi èr shí lǐ. lǐng hù sì qiān yú, kǒu wàn wǔ qiān yú, shèng bīng sān qiān yú rén.
后王居务涂谷,去长史所居五百里,去洛阳九千六百二十里。领户四千余,口万五千余,胜兵三千余人。
qián hòu bù jí dōng qiě mí bēi lù pú lèi yí zhī, shì wèi chē shī liù guó, běi yǔ xiōng nú jiē, qián bù xī tōng yān qí běi dào, hòu bù xī tōng wū sūn.
前后部及东且弥、卑陆、蒲类、移支,是为车师六国,北与匈奴接,前部西通焉耆北道,后部西通乌孙。
jiàn wǔ èr shí yī nián, yǔ shàn shàn yān qí qiǎn zi rù shì, guāng wǔ qiǎn hái zhī, nǎi fù shǔ xiōng nú. míng dì yǒng píng shí liù nián, hàn qǔ yī wú lú, tōng xī yù, chē shī shǐ fù nèi shǔ. xiōng nú qiǎn bīng jī zhī, fù jiàng běi lǔ. hé dì yǒng yuán èr nián, dà jiàng jūn dòu xiàn pò běi xiōng nú, chē shī zhèn shè, qián hòu wáng gè qiǎn zi fèng gòng rù shì, bìng cì yìn shòu jīn bó. bā nián, wù jǐ xiào wèi suǒ yūn yù fèi hòu bù wáng zhuō dī, lì pò lǔ hóu xì zhì. zhuō dī fèn qián wáng wèi bēi dà mài jǐ, yīn fǎn jī wèi bēi dà, huò qí qī zǐ. míng nián, hàn qiǎn jiàng bīng cháng shǐ wáng lín, fā liáng zhōu liù jùn bīng jí qiāng hú èr wàn yú rén, yǐ tǎo zhuō dī, huò shǒu lǔ qiān yú rén. zhuō dī rù běi xiōng nú, hàn jūn zhuī jī, zhǎn zhī, lì zhuō dī dì nóng qí wèi wáng. zhì yǒng níng yuán nián, hòu wáng jūn jiù jí mǔ shā má fǎn pàn, shā hòu bù sī mǎ jí dūn huáng xíng shì. zhì ān dì yán guāng sì nián, zhǎng shǐ bān yǒng jī jūn jiù, dà pò, zhǎn zhī.
建武二十一年,与鄯善、焉耆遣子入侍,光武遣还之,乃附属匈奴。明帝永平十六年,汉取伊吾卢,通西域,车师始复内属。匈奴遣兵击之,复降北虏。和帝永元二年,大将军窦宪破北匈奴,车师震慑,前后王各遣子奉贡入侍,并赐印绶金帛。八年,戊己校尉索頵欲废后部王涿鞮,立破虏侯细致。涿鞮忿前王尉卑大卖己,因反击尉卑大,获其妻子。明年,汉遣将兵长史王林,发凉州六郡兵及羌胡二万余人,以讨涿鞮,获首虏千余人。涿鞮入北匈奴,汉军追击,斩之,立涿鞮弟农奇为王。至永宁元年,后王军就及母沙麻反畔,杀后部司马及敦煌行事。至安帝延光四年,长史班勇击军就,大破,斩之。
shùn dì yǒng jiàn yuán nián, yǒng lǜ hòu wáng nóng qí zi jiā tè nú jí bā huá děng, fā jīng bīng jī běi lǔ hū yǎn wáng, pò zhī. yǒng yú shì shàng lì jiā tè nú wèi hòu wáng, bā huá wèi hòu bù qīn hàn hóu. yáng jiā sān nián xià, chē shī hòu bù sī mǎ lǜ jiā tè nú děng qiān wǔ bǎi rén, yǎn jī běi xiōng nú yú chāng wú lù gǔ, huài qí lú luò, zhǎn shù bǎi jí, huò chán yú mǔ jì mǔ jí fù nǚ shù bǎi rén, niú yáng shí yú wàn tóu, chē qiān yú liǎng, bīng qì shí wù shén zhòng. sì nián chūn, běi xiōng nú hū yǎn wáng lǜ bīng qīn hòu bù, dì yǐ chē shī liù guó jiē jìn běi lǔ, wèi xī yù bì B473, nǎi lìng dūn huáng tài shǒu fā zhū guó bīng, jí yù mén guān hòu yī wú sī mǎ, hé liù qiān sān bǎi qí jiù zhī, yǎn jī běi lǔ yú lēi shān, hàn jūn bù lì. qiū, hū yǎn wáng fù jiāng èr qiān rén gōng hòu bù, pò zhī. huán dì yuán jiā yuán nián, hū yǎn wáng jiāng sān qiān yú qí kòu yī wú, yī wú sī mǎ máo kǎi qiǎn lì bīng wǔ bǎi rén yú pú lèi hǎi dōng yǔ hū yǎn wáng zhàn, xī wèi suǒ méi, hū yǎn wáng suì gōng yī wú tún chéng. xià, qiǎn dūn huáng tài shǒu sī mǎ dá jiāng dūn huáng jiǔ quán, zhāng yè shǔ guó lì shì sì qiān yú rén jiù zhī, chū sài zhì pú lèi hǎi, hū yǎn wáng wén ér yǐn qù, hàn jūn wú gōng ér hái.
顺帝永建元年,勇率后王农奇子加特奴及八滑等,发精兵击北虏呼衍王,破之。勇于是上立加特奴为后王,八滑为后部亲汉侯。阳嘉三年夏,车师后部司马率加特奴等千五百人,掩击北匈奴于阊吾陆谷,坏其庐落,斩数百级,获单于母、季母及妇女数百人,牛、羊十余万头,车千余两,兵器什物甚众。四年春,北匈奴呼衍王率兵侵后部,帝以车师六国接近北虏,为西域蔽B473,乃令敦煌太守发诸国兵,及玉门关候、伊吾司马,合六千三百骑救之,掩击北虏于勒山,汉军不利。秋,呼衍王复将二千人攻后部,破之。桓帝元嘉元年,呼衍王将三千余骑寇伊吾,伊吾司马毛恺遣吏兵五百人于蒲类海东与呼衍王战,悉为所没,呼衍王遂攻伊吾屯城。夏,遣敦煌太守司马达将敦煌、酒泉,张掖属国吏士四千余人救之,出塞至蒲类海,呼衍王闻而引去,汉军无功而还。
yǒng xīng yuán nián, jūn shī hòu bù wáng ā luó duō yǔ wù bù hòu yán hào bù xiāng de, suì fèn lì fǎn pàn, gōng wéi hàn tún tián qiě gù chéng, shā shāng lì shì. hòu bù hòu tàn zhē lǐng yú rén pàn ā luó duō, yì hàn lì jiàng. ā luó duō pò jí, jiāng qí mǔ qī zǐ, cóng bǎi yú qí wáng zǒu běi xiōng nú zhōng, dūn huáng tài shǒu sòng liàng shàng lì hòu bù gù wáng jūn jiù zhì zǐ bēi jūn wèi hòu bù wáng. hòu ā luó duō fù cóng xiōng nú zhōng hái, yǔ bēi jūn zhēng guó, pō shōu qí guó rén. wù xiào wèi yán xiáng lǜ qí zhāo yǐn běi lǔ, jiāng luàn xī yù, nǎi kāi xìn gào shì, xǔ fù wèi wáng, ā luó duō nǎi yì xiáng jiàng. yú shì shōu duó suǒ cì bēi jūn yìn shòu, gèng lì ā luó duō wèi wáng, réng jiāng bēi jūn hái dūn huáng, yǐ hòu bù rén sān bǎi zhàng bié shǔ yì zhī, shí qí shuì. zhàng zhě, yóu zhōng guó zhī hù shù yě.
永兴元年,军师后部王阿罗多与戊部候严皓不相得,遂忿戾反畔,攻围汉屯田且固城,杀伤吏士。后部候炭遮领余人畔阿罗多,诣汉吏降。阿罗多迫急,将其母妻子,从百余骑亡走北匈奴中,敦煌太守宋亮上立后部故王军就质子卑君为后部王。后阿罗多复从匈奴中还,与卑君争国,颇收其国人。戊校尉阎详虑其招引北虏,将乱西域,乃开信告示,许复为王,阿罗多乃诣详降。于是收夺所赐卑君印绶,更立阿罗多为王,仍将卑君还敦煌,以后部人三百帐别属役之,食其税。帐者,犹中国之户数也。
lùn yuē: xī yù fēng tǔ zhī zài, qián gǔ wèi wén yě. hàn shì zhāng qiān huái zhì yuǎn zhī lüè, bān chāo fèn fēng hóu zhī zhì, zhōng néng lì gōng xī xiá, jī fú wài yù. zì bīng wēi zhī suǒ sù fú, cái lù zhī suǒ huái yòu, mò bù xiàn fāng qí, nà ài zhì, lù dǐng zhǒu xíng, dōng xiàng ér cháo tiān zǐ. gù shè wù jǐ zhī guān, fēn rèn qí shì jiàn dū hù zhī shuài, zǒng lǐng qí quán. xiān xún zé shǎng F73A jīn yǐ cì guī shòu, hòu fú zé xì tóu sǎng ér xìn běi quē. lì tún tián yú gāo yú zhī yě, liè yóu zhì yú yào hài zhī lù. chí mìng zǒu yì, bù jué yú shí yuè shāng hú fàn kè, rì kuǎn yú sāi xià. qí hòu gān yīng nǎi dǐ tiáo zhī ér lì ān xī, lín xī hǎi yǐ wàng dà qín, jù yù mén yáng guān zhě sì wàn yú lǐ, mí bù zhōu jǐn yān. ruò qí jìng sú xìng zhì zhī yōu báo, chǎn zài wù lèi zhī qū pǐn, chuān hé lǐng zhàng zhī jī yuán, qì jié liáng shǔ zhī tōng gé, tī shān zhàn gǔ shéng xíng shā dù zhī dào, shēn rè shǒu tòng fēng zāi guǐ nán zhī yù, mò bù bèi xiě qíng xíng, shěn qiú gēn shí. zhì yú fú dào shén huà, xìng zì shēn dú, ér èr hàn fāng zhì, mò yǒu chēng yān. zhāng qiān dàn zhe dì duō shǔ shī, chéng xiàng ér zhàn, bān yǒng suī liè qí fèng fú tú, bù shā fá, ér jīng wén shàn fǎ dǎo dá zhī gōng, mí suǒ chuán shù. yú wén zhī hòu shuō yě, qí guó zé yīn hū zhōng tǔ, yù zhú hé qì. líng shèng zhī suǒ jiàng jí, xián yì zhī suǒ tǐng shēng, shén jī guǐ guài, zé lǐ jué rén qū, gǎn yàn míng xiǎn, zé shì chū tiān wài. ér qiān chāo wú wén zhě, qǐ qí dào bì wǎng yùn, shù kāi shū yè hū? bù rán, hé wū yì zhī shén yě! hàn zì chǔ yīng shǐ shèng zhāi jiè zhī sì, huán dì yòu xiū huá gài zhī shì. jiāng wēi yì wèi yì, ér dàn shén míng zhī xié? xiáng qí qīng xīn shì lèi zhī xùn, kōng yǒu jiān qiǎn zhī zōng, dào shū zhī liú yě. qiě hǎo rén è shā, juān bì chóng shàn, suǒ yǐ xián dá jūn zǐ duō ài qí fǎ yān. rán hǎo dà bù jīng, qí jué wú yǐ, suī zōu yǎn tán tiān zhī biàn, zhuāng zhōu wō jiǎo zhī lùn, shàng wèi zú yǐ gài qí wàn yī. yòu jīng líng qǐ miè, yīn bào xiāng xún. ruò xiǎo ér mèi zhě, gù tōng rén duō huò yān. gài dǎo sú wú fāng, shì wù yì huì, qǔ zhū tóng guī, cuò fū yí shuō, zé dà dào tōng yǐ.
论曰:西域风土之载,前古未闻也。汉世张骞怀致远之略,班超奋封侯之志,终能立功西遐,羁服外域。自兵威之所肃服,财赂之所怀诱,莫不献方奇,纳爱质,露顶肘行,东向而朝天子。故设戊己之官,分任其事;建都护之帅,总领其权。先驯则赏F73A金以赐龟绶,后服则系头颡而衅北阙。立屯田于膏腴之野,列邮置于要害之路。驰命走驿,不绝于时月;商胡贩客,日款于塞下。其后甘英乃抵条支而历安息,临西海以望大秦,拒玉门、阳关者四万余里,靡不周尽焉。若其境俗性智之优薄,产载物类之区品,川河领障之基源,气节凉暑之通隔,梯山栈谷、绳行沙度之道,身热首痛、风灾鬼难之域,莫不备写情形,审求根实。至于佛道神化,兴自身毒,而二汉方志,莫有称焉。张骞但著地多暑湿,乘象而战,班勇虽列其奉浮图,不杀伐,而精文善法、导达之功,靡所传述。余闻之后说也,其国则殷乎中土,玉烛和气。灵圣之所降集,贤懿之所挺生,神迹诡怪,则理绝人区,感验明显,则事出天外。而骞、超无闻者,岂其道闭往运,数开叔叶乎?不然,何诬异之甚也!汉自楚英始盛斋戒之祀,桓帝又修华盖之饰。将微义未译,而但神明之邪?详其清心释累之训,空有兼遣之宗,道书之流也。且好仁恶杀,蠲敝崇善,所以贤达君子多爱其法焉。然好大不经,奇谲无已,虽邹衍谈天之辩,庄周蜗角之论,尚未足以概其万一。又精灵起灭,因报相寻。若晓而昧者,故通人多惑焉。盖导俗无方,适物异会,取诸同归,措夫疑说,则大道通矣。
zàn yuē: D275 yǐ xī hú, tiān zhī wài qū. tǔ wù chēn lì, rén xìng yín xū. bù lǜ huá lǐ, mò yǒu diǎn shū. ruò wēi shén dào, hé xù hé jū!
赞曰:D275矣西胡,天之外区。土物琛丽,人性淫虚。不率华礼,莫有典书。若微神道,何恤何拘!