yáng zhōng lǐ fǎ dí pú yīng fèng zi shào huò xū yuán yán xú qiú
杨终 李法 翟酺 应奉 子劭 霍谞 爰延 徐璆
yáng zhōng zì zi shān, shǔ jùn chéng dū rén yě. nián shí sān, wèi jùn xiǎo lì, tài shǒu qí qí cái, qiǎn yì jīng shī shòu yè, xí chūn qiū, xiǎn zōng shí, zhēng yì lán tái, bài jiào shū láng.
杨终字子山,蜀郡成都人也。年十三,为郡小吏,太守奇其才,遣诣京师受业,习《春秋》,显宗时,征诣兰台,拜校书郎。
jiàn chū yuán nián, dà hàn gǔ guì, zhōng yǐ wéi guǎng líng chǔ huái yáng jǐ nán zhī yù, xǐ zhě wàn shù, yòu yuǎn tún jué yù, lì mín yuàn kuàng, nǎi shàng shū yuē:
建初元年,大旱谷贵,终以为广陵、楚、淮阳、济南之狱,徙者万数,又远屯绝域,吏民怨旷,乃上疏曰:
chén wén" shàn shàn jí zǐ sūn, è è zhǐ qí shēn", bǎi wáng cháng diǎn, bù yì zhī dào yě. qín zhèng kù liè, wéi wǔ tiān xīn, yī rén yǒu zuì, yán jí sān zú. gāo zǔ píng luàn, yuē fǎ sān zhāng. tài zōng zhì rén, chú qù shōu nú. wàn xìng kuò rán, méng bèi gēng shēng, zé jí kūn chóng, gōng chuí wàn shì. bì xià shèng míng, dé bèi sì biǎo. jīn yǐ bǐ nián jiǔ hàn, zāi yì wèi xī, gōng zì fěi bó, guǎng fǎng shī dé, sān dài zhī lóng, wú yǐ jiā yān. chén qiè ān chūn qiū shuǐ hàn zhī biàn, jiē yīng bào jí, huì bù xià liú. zì yǒng píng yǐ lái, réng lián dà yù, yǒu sī qióng kǎo, zhuǎn xiāng qiān yǐn, lüè kǎo yuān làn, jiā shǔ tú biān. jiā yǐ běi zhēng xiōng nú, xī kāi sān shí liù guó, pín nián fú yì, zhuǎn shū fán fèi. yòu yuǎn tún yī wú, lóu lán chē shī wù jǐ, mín huái tǔ sī, yuàn jié biān yù. chuán yuē:" ān tǔ zhòng jū, wèi zhī zhòng shù." xī yīn mín jìn qiān luò yì, qiě yóu yuàn wàng, hé kuàng qù zhōng tǔ zhī féi ráo, jì bù máo zhī huāng jí hū? qiě nán fāng shǔ shī, zhàng dú hù shēng. chóu kùn zhī mín, zú yǐ gǎn dòng tiān dì, yí biàn yīn yáng yǐ. bì xià liú niàn xǐng chá, yǐ jì yuán yuán.
臣闻“善善及子孙,恶恶止其身”,百王常典,不易之道也。秦政酷烈,违忤天心,一人有罪,延及三族。高祖平乱,约法三章。太宗至仁,除去收孥。万姓廓然,蒙被更生,泽及昆虫,功垂万世。陛下圣明,德被四表。今以比年久旱,灾疫未息,躬自菲薄,广访失得,三代之隆,无以加焉。臣窃桉《春秋》水旱之变,皆应暴急,惠不下流。自永平以来,仍连大狱,有司穷考,转相牵引,掠考冤滥,家属徒边。加以北征匈奴,西开三十六国,频年服役,转输烦费。又远屯伊吾,楼兰、车师、戊己,民怀土思,怨结边域。传曰:“安土重居,谓之众庶。”昔殷民近迁洛邑,且犹怨望,何况去中土之肥饶,寄不毛之荒极乎?且南方暑湿,障毒互生。愁困之民,足以感动天地,移变阴阳矣。陛下留念省察,以济元元。
shū zòu, sù zōng xià qí zhāng. sī kōng dì wǔ lún yì tóng zhōng yì. tài wèi móu róng sī tú bào yù jiào shū láng bān gù děng nán lún, yǐ shī xíng jì jiǔ, xiào zǐ wú gǎi fù zhī dào, xiān dì suǒ jiàn, bù yí huí yì. zhōng fù shàng shū yuē:" qín zhù cháng chéng, gōng yì fán xìng, hú hài bù gé, zú wáng sì hǎi. gù xiào yuán qì zhū yá zhī jùn, guāng wǔ jué xī yù zhī guó, bù yǐ jiè lín yì wǒ yī shang. lǔ wén gōng huǐ quán tái, chūn qiū jī zhī yuē' xiān zǔ wèi zhī ér jǐ huǐ zhī, bù rú wù jū ér jǐ', yǐ qí wú fáng hài yú mín yě. xiāng gōng zuò sān jūn. zhāo gōng shě zhī, jūn zǐ dà qí fù gǔ, yǐ wéi bù shě zé yǒu hài yú mín yě. jīn yī wú zhī yì, lóu lán zhī tún, jiǔ ér wèi hái, fēi tiān yì yě." dì cóng zhī, tīng hái xǐ zhě, xī bà biān tún.
书奏,肃宗下其章。司空第五伦亦同终议。太尉牟融、司徒鲍昱、校书郎班固等难伦,以施行既久,孝子无改父之道,先帝所建,不宜回异。终复上书曰:“秦筑长城,功役繁兴,胡亥不革,卒亡四海。故孝元弃珠崖之郡,光武绝西域之国,不以介鳞易我衣裳。鲁文公毁泉台,《春秋》讥之曰‘先祖为之而己毁之,不如勿居而己’,以其无妨害于民也。襄公作三军。昭公舍之,君子大其复古,以为不舍则有害于民也。今伊吾之役,楼兰之屯,久而未还,非天意也。”帝从之,听还徙者,悉罢边屯。
zhōng yòu yán:" xuān dì bó zhēng qún rú, lùn dìng wǔ jīng yú shí qú gé. fāng jīn tiān xià shǎo shì, xué zhě dé chéng qí yè, ér zhāng jù zhī tú, pò huài dà tǐ. yí rú shí qú gù shì, yǒng wèi hòu shì zé." yú shì zhào zhū rú yú bái hǔ guān lùn kǎo tóng yì yān. huì zhōng zuò shì xì yù, bó shì zhào bó jiào shū láng bān gù jiǎ kuí děng, yǐ zhōng shēn xiǎo chūn qiū, xué duō yì wén, biǎo qǐng zhī, zhōng yòu shàng shū zì sòng, jí rì shì chū, nǎi dé yǔ yú bái hǔ guān yān. hòu shòu zhào shān tài shǐ gōng shū wèi shí yú wàn yán.
终又言:“宣帝博征群儒,论定《五经》于石渠阁。方今天下少事,学者得成其业,而章句之徒,破坏大体。宜如石渠故事,永为后世则。”于是诏诸儒于白虎观论考同异焉。会终坐事系狱,博士赵博、校书郎班固、贾逵等,以终深晓《春秋》,学多异闻,表请之,终又上书自讼,即日贳出,乃得与于白虎观焉。后受诏删《太史公书》为十余万言。
shí, tài hòu xiōng wèi wèi mǎ liào, jǐn dǔ zì shǒu, bù xùn zhū zǐ. zhōng yǔ liào jiāo shàn, yǐ shū jiè zhī yuē:
时,太后兄卫尉马廖,谨笃自守,不训诸子。终与廖交善,以书戒之曰:
zhōng wén yáo shùn zhī mín, kě bǐ wū ér fēng jié zhòu zhī mín, kě bǐ wū ér zhū, hé zhě? yáo shùn wèi zhī dī fáng, jié zhòu shì zhī jiāo shē gù yě. shī yuē:" jiǎo jiǎo liàn sī, zài suǒ rǎn zhī." shàng zhì xià yú, wèi zhī bù yí zhōng yōng zhī liú, yào zài jiào huà. chūn qiū shā tài zǐ mǔ dì, zhí chēng jūn shén è zhī zhě, zuò shī jiào yě. lǐ zhì, rén jūn zhī zǐ nián bā suì, wèi zhì shǎo bó, jiào zhī shū jì, yǐ kāi qí míng shí wǔ zhì tài fù, jiào zhī jīng diǎn, yǐ dào qí zhì. hàn xìng, zhū hóu wáng bù lì jiào huì, duō chù jìn jì, gù yǒu wáng guó zhī huò, ér fá jiā shàn zhī chēng. jīn jūn wèi dì zūn zhòng, hǎi nèi suǒ wàng, qǐ kě bù lín shēn lǚ bó, yǐ wéi zhì jiè! huáng mén láng nián yòu, xuè qì fāng shèng, jì wú zhǎng jūn tuì ràng zhī fēng, ér yào jié qīng jiǎo wú xíng zhī kè, zòng ér mò huì, shì chéng rèn xìng, jiàn niàn qián wǎng, kě wèi hán xīn. jūn hóu chéng yí yǐ lín shēn lǚ bó wèi jiè.
终闻尧、舜之民,可比屋而封;桀、纣之民,可比屋而诛,何者?尧、舜为之堤防,桀、纣示之骄奢故也。《诗》曰:“皎皎练丝,在所染之。”上智下愚,谓之不移;中庸之流,要在教化。《春秋》杀太子母弟,直称君甚恶之者,坐失教也。《礼》制,人君之子年八岁,为置少搏,教之书计,以开其明;十五置太傅,教之经典,以道其志。汉兴,诸侯王不力教诲,多触禁忌,故有亡国之祸,而乏嘉善之称。今君位地尊重,海内所望,岂可不临深履薄,以为至戒!黄门郎年幼,血气方盛,既无长君退让之风,而要结轻狡无行之客,纵而莫诲,视成任性,鉴念前往,可为寒心。君侯诚宜以临深履薄为戒。
liào bù nà. zi yù hòu zuò xiàn shū fěi bàng, liào yǐ jiù guó.
廖不纳。子豫后坐县书诽谤,廖以就国。
zhōng xiōng fèng wèi jùn lì, tài shǒu lián fàn wèi zhōu suǒ kǎo, qiǎn fèng hóu zhōng, zhōng wèi fàn yóu shuì, zuò xǐ běi dì. dì dōng xún shòu, fèng huáng huáng lóng bìng jí, zhōng zàn sòng jiā ruì, shàng shù zǔ zōng hóng yè, fán shí wǔ zhāng, zòu shàng, zhào shì hái gù jùn. zhe chūn qiū wài zhuàn shí èr piān, gǎi dìng zhāng jù shí wǔ wàn yán. yǒng yuán shí èr nián, zhēng bài láng zhōng, yǐ bìng zú.
终兄凤为郡吏,太守廉范为州所考,遣凤侯终,终为范游说,坐徙北地。帝东巡狩,凤皇黄龙并集,终赞颂嘉瑞,上述祖宗鸿业,凡十五章,奏上,诏贳还故郡。著《春秋外传》十二篇,改定章句十五万言。永元十二年,征拜郎中,以病卒。
lǐ fǎ zì bó dù, hàn zhōng nán zhèng rén yě. bó tōng qún shū, xìng gāng ér yǒu jié. hé dì yǒng yuán jiǔ nián, yīng xián gěn fāng zhèng duì cè. chú bó shì, qiān shì zhōng guāng lù dài fu. suì yú, shàng shū yǐ wéi cháo zhèng kē suì, wéi yǒng píng jiàn chū gù shì huàn guān quán zhòng, jiāo fáng chǒng shèng, yòu jī shǐ guān jì shì bù shí, hòu shì yǒu shí, xún gōng jì dé, bì bù míng xìn. zuò shī zhǐ, xià yǒu sī, miǎn wèi shù rén, huán xiāng lǐ, dù mén zì shòu. gù rén rú shēng shí yǒu hóu zhī zhě, yán tán zhī cì, wèn qí bù hé shàng yì zhī yóu, fǎ wèi cháng yìng duì. yǒu rén gù wèn zhī, fǎ yuē:" bǐ fū kě yǔ shì jūn hū zāi? jìng huàn shī zhī, wú suǒ bù zhì. mèng zǐ yǒu yán:' fū rén zhě rú shè, zhèng jǐ ér hòu fā. fā ér bù zhōng, bù yuàn shèng jǐ zhě, fǎn zhū shēn ér yǐ yǐ.'" zài jiā bā nián, zhēng bài yì láng jiàn yì dài fū, zhèng yán jí cí, wú gǎi yú jiù. chū wèi rǔ nán tài shǒu, zhèng yǒu shēng jī. hòu guī xiāng lǐ, zú yú jiā.
李法字伯度,汉中南郑人也。博通群书,性刚而有节。和帝永元九年,应贤艮方正对策。除博士,迁侍中、光禄大夫。岁余,上疏以为朝政苛碎,违永平、建初故事;宦官权重,椒房宠盛,又讥史官记事不实,后世有识,寻功计德,必不明信。坐失旨,下有司,免为庶人,还乡里,杜门自守。故人儒生时有侯之者,言谈之次,问其不合上意之由,法未尝应对。友人固问之,法曰:“鄙夫可与事君乎哉?敬患失之,无所不至。孟子有言:‘夫仁者如射,正己而后发。发而不中,不怨胜己者,反诸身而已矣。’”在家八年,征拜议郎、谏议大夫,正言极辞,无改于旧。出为汝南太守,政有声迹。后归乡里,卒于家。
dí D825 zì zi chāo, guǎng hàn luò rén yě. sì shì chuán shī. D825 hǎo lǎo zi, yóu shàn tú wěi tiān wén lì suàn. yǐ bào jiù chóu, dāng xǐ rì nán, wáng yú cháng ān, wèi bo xiāng gōng, hòu mù yáng liáng zhōu. yù shè hái. shì jùn, zhēng bài yì láng, qiān shì zhōng.
翟D825字子超,广汉雒人也。四世传《诗》。D825好《老子》,尤善图纬、天文、历算。以报舅仇,当徙日南,亡于长安,为卜相工,后牧羊凉州。遇赦还。仕郡,征拜议郎,迁侍中。
shí, shàng shū yǒu quē, zhào jiāng dài fū liù bǎi shí yǐ shàng shì duì zhèng shì tiān wén dào shù, yǐ gāo dì zhě bǔ zhī. D8 25 zì shì néng gāo, ér jì gù tài shǐ lìng sūn yì, kǒng qí xiān yòng, nǎi wǎng hóu yì. jì zuò, yán wú suǒ jí, wéi tì qì liú lián. yì guài ér wèn zhī, D825 yuē:" tú shū yǒu hàn zéi sūn dēng, jiāng yǐ cái zhì wèi zhōng guān suǒ hài. guān jūn biǎo xiāng, shì dāng yīng zhī. D825 shòu ēn jiē, qī chuàng jūn zhī huò ěr!" yì yōu jù, yí bìng bù shì. yóu shì D825 duì dì yī, bài shàng shū.
时,尚书有缺,诏将大夫六百石以上试对政事、天文、道术,以高第者补之。D8 25自恃能高,而忌故太史令孙懿,恐其先用,乃往侯懿。既坐, 言无所及,唯涕泣流连。懿怪而问之,D825曰:“图书有汉贼孙登,将以才智为中官所害。观君表相,似当应之。D825受恩接,凄怆君之祸耳!”懿忧惧,移病不试。由是D825对第一,拜尚书。
shí, ān dì shǐ qīn zhèng shì, zhuī gǎn zǔ mǔ sòng guì rén, xī fēng qí jiā. yòu yuán jiù gěng bǎo jí huáng hòu xiōng dì yán xiǎn děng bìng yòng wēi quán. D825 shàng shū jiàn yuē:
时,安帝始亲政事,追感祖母宋贵人,悉封其家。又元舅耿宝及皇后兄弟阎显等并用威权。D825上疏谏曰:
chén wén wēi zǐ yáng kuáng ér qù yīn, shū sūn tōng bèi qín ér guī hàn, bǐ fēi zì shū qí jūn, shí bù kě yě. chén hé shū jué zhī ēn, méng zhí bù huì zhī zhèng, qǐ gǎn léi tóng shòu chǒng, ér yǐ dài tiān lǚ dì. fú wéi bì xià yìng tiān lǚ zuò, lì zhí zhōng xīng, dāng jiàn tài píng zhī gōng, ér wèi wén zhì huà zhī dào. gài yuǎn zhě nán míng, qǐng yǐ jìn shì zhēng zhī. xī dòu dèng zhī chǒng, qīng dòng sì fāng, jiān guān zhòng fú, yíng jīn jī huò, zhì shǐ yì nòng shén qì, gǎi gèng shè jì. qǐ bù yǐ shì zūn wēi guǎng, yǐ zhì sī huàn hū? jí qí pò huài, tóu sǎng duò dì, yuàn wèi gū tún, qǐ kě dé zāi! wèi zhì guì wú jiàn shī bì bào, shòu jué fēi dào yāng bì jí. jīn wài qī chǒng xìng, gōng jūn zào huà, hàn yuán yǐ lái, wèi yǒu děng bǐ. bì xià chéng rén ēn zhōu qià, yǐ qīn jiǔ zú. rán lù qù gōng shì, zhèng yí sī mén, fù chē zhòng xún, níng wú cuī shé. ér cháo chén zài wèi, mò kěn zhèng yì, xī xī zī zī, gèng xiāng zuǒ fù. chén kǒng wēi quán wài jiǎ, guī zhī liáng nán, hǔ yì yī fèn, zú bù kě zhì. gù kǒng zǐ yuē:" tǔ zhū yú zé, shuí néng bù hán" lǎo zi chēng" guó zhī lì qì, bù kě yǐ shì rén". cǐ zuì ān wēi zhī jí jiè, shè jì zhī shēn jì yě.
臣闻微子佯狂而去殷,叔孙通背秦而归汉,彼非自疏其君,时不可也。臣何殊绝之恩,蒙值不讳之政,岂敢雷同受宠,而以戴天履地。伏惟陛下应天履祚,历值中兴,当建太平之功,而未闻致化之道。盖远者难明,请以近事征之。昔窦、邓之宠,倾动四方,兼官重绂,盈金积货,至使议弄神器,改更社稷。岂不以势尊威广,以致斯患乎?及其破坏,头颡堕地,愿为孤豚,岂可得哉!未致贵无渐失必暴,受爵非道殃必疾。今外戚宠幸,功均造化,汉元以来,未有等比。陛下诚仁恩周洽,以亲九族。然禄去公室,政移私门,覆车重寻,宁无摧折。而朝臣在位,莫肯正议,翕翕訾訾,更相佐附。臣恐威权外假,归之良难,虎翼一奋,卒不可制。故孔子曰:“吐珠于泽,谁能不含”;老子称“国之利器,不可以示人”。此最安危之极戒,社稷之深计也。
fū jiǎn dé zhī gōng, zhèng cún yuē jié. gù wén dì ài bǎi jīn yú lù tái, shì wéi zhàng yú zào náng. huò yǒu jī qí jiǎn zhě, shàng yuē:" zhèn wèi tiān xià shǒu cái ěr, qǐ dé wàng yòng zhī zāi!" zhì cāng gǔ fǔ ér bù kě shí, qián guàn xiǔ ér bù kě xiào. jīn zì chū zhèng yǐ lái, rì yuè wèi jiǔ, fèi yòng shǎng cì yǐ bù kě suàn. liǎn tiān xià zhī cái, jī wú gōng zhī jiā, tǎng zàng dān jǐn, mín wù diāo shāng, zú yǒu bù yú, fù dāng zhòng fù bǎi xìng, yuàn pàn jì shēng, wēi luàn kě dài yě.
夫俭德之恭,政存约节。故文帝爱百金于露台,饰帷帐于皁囊。或有讥其俭者,上曰:“朕为天下守财耳,岂得妄用之哉!”至仓谷腐而不可食,钱贯朽而不可校。今自初政已来,日月未久,费用赏赐已不可算。敛天下之财,积无功之家,帑藏单尽,民物凋伤,卒有不虞,复当重赋百姓,怨叛既生,危乱可待也。
xī chéng wáng zhī zhèng, zhōu gōng zài qián, shào gōng zài hòu, bì gōng zài zuǒ, shǐ yì zài yòu, sì zǐ xié ér wéi zhī. mù jiàn zhèng róng, ěr wén zhèng yán, yī rì jí wèi, tiān xià kuàng rán, yán qí fǎ dù sù dìng yě. jīn bì xià yǒu chéng wáng zhī zūn ér wú shù zi zhī zuǒ, suī yù chóng yōng xī, zhì tài píng, qí kě dé hū?
昔成王之政,周公在前,邵公在后,毕公在左,史佚在右,四子挟而维之。目见正容,耳闻正言,一日即位,天下旷然,言其法度素定也。今陛下有成王之尊而无数子之佐,虽欲崇雍熙,致太平,其可得乎?
zì qù nián yǐ lái, zāi qiǎn pín shuò, dì chè tiān bēng, gāo àn wèi gǔ. xiū shēn kǒng jù, zé zhuǎn huò wéi fú qīng màn tiān jiè, zé qí hài mí shēn. yuàn bì xià qīn zì láo xù, yán jīng zhì sī, miǎn qiú zhōng zhēn zhī chén, zhū yuǎn nìng chǎn zhī dǎng, sǔn yù táng zhī shèng, zūn tiān jué zhī zhòng, gē qíng yù zhī huān, bà yàn sī zhī hǎo. dì wáng tú jí, chén liè zuǒ yòu, xīn cún wáng guó suǒ yǐ shī zhī, jiàn guān xìng wáng suǒ yǐ dé zhī, shù zāi hài kě xī, fēng nián kě zhāo yǐ.
自去年已来,灾谴频数,地坼天崩,高岸为谷。修身恐惧,则转祸为福;轻慢天戒,则其害弥深。愿陛下亲自劳恤,研精致思,勉求忠贞之臣,诛远佞谄之党,损玉堂之盛,尊天爵之重,割情欲之欢,罢宴私之好。帝王图籍,陈列左右,心存亡国所以失之,鉴观兴王所以得之,庶灾害可息,丰年可招矣。
shū zòu bù xǐng, ér wài qī chǒng chén xián wèi è zhī.
书奏不省,而外戚宠臣咸畏恶之。
yán guāng sān nián, chū wèi jiǔ quán tài shǒu. pàn qiāng qiān yú qí xǐ dūn huáng lái chāo jùn jiè, D825 fù jī, zhǎn shǒu jiǔ bǎi jí, qiāng zhòng jǐ jǐn, wēi míng dà zhèn. qiān jīng zhào yǐn. shùn dì jí wèi, bài guāng lù dài fu, qiān jiāng zuò dà jiàng. sǔn shěng jīng yòng, suì xī sì wǔ qiān wàn. lǚ yīn zāi yì, duō suǒ kuāng zhèng. yóu shì quán guì gòng wū D825 jí shàng shū lìng gāo táng zhī děng jiāo tōng shǔ tuō, zuò jiǎn sǐ guī jiā. fù bèi zhāng yún D825 qián yǔ hé nán zhāng kǎi děng móu fǎn, dǎi yì tíng wèi. jí dù zhēn děng shàng shū sòng zhī, shì dé míng shì. zú yú jiā.
延光三年,出为酒泉太守。叛羌千余骑徙敦煌来抄郡界,D825赴击,斩首九百级,羌众几尽,威名大震。迁京兆尹。顺帝即位,拜光禄大夫,迁将作大匠。损省经用,岁息四五千万。屡因灾异,多所匡正。由是权贵共诬D825及尚书令高堂芝等交通属托,坐减死归家。复被章云D825前与河南张楷等谋反,逮诣廷尉。及杜真等上书讼之,事得明释。卒于家。
zhe yuán shén gōu mìng jiě gǔ shí èr piān.
著《援神》、《钩命解诂》十二篇。
chū, D825 zhī wèi dà jiàng, shàng yán:" xiào wén huáng dì shǐ zhì yī jīng bó shì, wǔ dì dà hé tiān xià zhī shū, ér xiào xuān lùn liù jīng yú shí qú, xué zhě zī shèng, dì zǐ wàn shù. guāng wǔ chū xìng, mǐn qí huāng fèi, qǐ tài xué bó shì shě nèi wài jiǎng táng, zhū shēng héng xiàng, wèi hǎi nèi suǒ jí. míng dì shí bì yōng shǐ chéng, yù huǐ tài xué, tài wèi zhào xī yǐ wéi tài xué bì yōng jiē yí jiān cún, gù bìng chuán zhì jīn. ér qǐng zhě tuí fèi, zhì wéi yuán cǎi chú mù zhī chù. yí gèng xiū shàn, yòu jìn hòu xué." dì cóng zhī. D825 miǎn hòu, suì qǐ tài xué. gèng kāi tuò fáng shì, xué zhě wèi D825 lì bēi míng yú xué yún.
初,D825之为大匠,上言:“孝文皇帝始置一经博士,武帝大合天下之书,而孝宣论《六经》于石渠,学者滋盛,弟子万数。光武初兴,愍其荒废,起太学博士舍、内外讲堂,诸生横巷,为海内所集。明帝时辟雍始成,欲毁太学,太尉赵憙以为太学、辟雍皆宜兼存,故并传至今。而顷者颓废,至为园采刍牧之处。宜更修缮,诱进后学。”帝从之。D825免后,遂起太学。 更开拓房室, 学者为D825立碑铭于学云。
yīng fèng zì shì shū, rǔ nán nán dùn rén yě. zēng zǔ fù shùn, zì huá zhòng, hé dì shí wéi hé nán yǐn jiāng zuò dà jiàng, gōng lián yuē jǐ, míng dá zhèng shì. shēng shí zi, jiē yǒu cái xué. zhōng zǐ dié, jiāng xià tài shǒu, dié shēng chēn, wǔ líng tài shǒu. chēn shēng fèng.
应奉字世叔,汝南南顿人也。曾祖父顺,字华仲,和帝时为河南尹、将作大匠,公廉约己,明达政事。生十子,皆有才学。中子叠,江夏太守,叠生郴,武陵太守。郴生奉。
fèng shǎo cōng míng, zì wèi tóng ér jí zhǎng, fán suǒ jīng lǚ, mò bù àn jì. dú shū wǔ háng bìng xià. wèi jùn jué cáo shǐ, xíng bù sì shí èr xiàn, lù qiú tú shù bǎi qiān rén. jí hái, tài shǒu bèi wèn zhī, fèng kǒu shuō zuì xì xìng míng, zuò zhuàng qīng zhòng, wú suǒ qiǎn tuō, shí rén qí zhī. zhe hàn shū hòu xù, duō suǒ shù zài. dà jiàng jūn liáng jì jǔ mào cái.
奉少聪明,自为童兒及长,凡所经履,莫不暗记。读书五行并下。为郡决曹史,行部四十二县,录囚徒数百千人。及还,太守备问之,奉口说罪系姓名,坐状轻重,无所遣脱,时人奇之。著《汉书后序》,多所述载。大将军梁冀举茂才。
xiān shì, wǔ líng mán zhān shān děng sì qiān yú rén fǎn pàn, zhí xiàn lìng, tún jié lián nián. zhào xià gōng qīng yì, sì fǔ jǔ fèng cái kān jiàng shuài. yǒng xīng yuán yuán, bài wǔ líng tài shǒu. dào guān wèi nà, shān děng jiē xī jiàng sàn. yú shì xīng xué xiào, jǔ zè lòu, zhèng chēng biàn sú. zuò gōng shì miǎn.
先是,武陵蛮詹山等四千余人反叛,执县令,屯结连年。诏下公卿议,四府举奉才堪将帅。永兴元元,拜武陵太守。到官慰纳,山等皆悉降散。于是兴学校,举仄陋,政称变俗。坐公事免。
yán xī zhōng, wǔ líng mán fù kòu luàn jīng zhōu, chē qí jiāng jūn féng gǔn yǐ fèng yǒu wēi ēn, wèi mán yí suǒ fú, shàng qǐng yǔ jù zhēng. bài cóng shì zhōng láng. fèng qín shè fāng lüè, zéi pò jūn bà, gǔn tuī gōng yú fèng, jiàn wèi sī lì xiào wèi. jiū jǔ jiān wéi, bù bì háo wēi, yǐ yán lì wéi míng.
延熹中,武陵蛮复寇乱荆州,车骑将军冯绲以奉有威恩,为蛮夷所服,上请与俱征。拜从事中郎。奉勤设方略,贼破军罢,绲推功于奉,荐为司隶校尉。纠举奸违,不避豪威,以严厉为名。
jí dèng huáng hòu bài, ér tián guì rén jiàn xìng, huán dì yǒu jiàn lì zhī yì. fèng yǐ tián shì wēi jiàn, bù yí chāo dēng hòu wèi, shàng shū jiàn yuē:" chén wén zhōu nà dí nǚ, xiāng wáng chū jū yú zhèng hàn lì fēi yàn, chéng dì yìn sì mǐn jué. mǔ hòu zhī zhòng, xīng fèi suǒ yīn. yí sī guān jū zhī suǒ qiú, yuǎn wǔ jìn zhī suǒ jì." dì nà qí yán, jìng lì dòu huáng hòu.
及邓皇后败,而田贵人见幸,桓帝有建立之议。奉以田氏微贱,不宜超登后位,上书谏曰:“臣闻周纳狄女,襄王出居于郑;汉立飞燕,成帝胤嗣泯绝。母后之重,兴废所因。宜思《关雎》之所求,远五禁之所忌。”帝纳其言,竟立窦皇后。
jí dǎng shì qǐ, fèng nǎi kǎi rán yǐ jí zì tuì. zhuī mǐn qū yuán, yīn yǐ zì shāng, zhe gǎn sāo sān shí piān, shù wàn yán. zhū gōng duō jiàn jǔ, huì bìng zú. zi shào.
及党事起,奉乃慨然以疾自退。追愍屈原,因以自伤,著《感骚》三十篇,数万言。诸公多荐举,会病卒。子劭。
shào zì zhòng yuǎn. shǎo dǔ xué, bó lǎn duō wén. líng dì shí jǔ xiào lián, pì chē qí jiāng jūn hé miáo yuàn.
劭字仲远。少笃学,博览多闻。灵帝时举孝廉,辟车骑将军何苗掾。
zhōng píng èr nián, hàn yáng zéi biān zhāng hán suì yǔ qiāng hú wéi kòu, dōng qīn sān fǔ, shí qiǎn chē qí jiāng jūn hòu fǔ sōng xī tǎo zhī. sōng qǐng fā wū huán sān qiān rén. běi jūn zhōng hóu zōu jìng shàng yán:" wū huán zhòng ruò, yí kāi mù xiān bēi." shì xià sì fǔ, dà jiàng jūn yuàn hán zhuō yì, yǐ wéi:" wū huán bīng guǎ, ér yǔ xiān bēi shì wèi chóu dí, ruò wū huán bèi fā, zé xiān bēi bì xí qí jiā. wū huán wén zhī, dāng fù qì jūn hái jiù. fēi wéi wú yì yú shí, nǎi gèng jǔ sān jūn zhī qíng. zōu jìng jū jìn biān sài, jiū qí tài zhà. ruò lìng jìng mù xiān bēi qīng qí wǔ qiān, bì yǒu pò dí zhī xiào." shào bó zhī yuē:
中平二年,汉阳贼边章、韩遂与羌胡为寇,东侵三辅,时遣车骑将军后甫嵩西讨之。嵩请发乌桓三千人。北军中侯邹靖上言:“乌桓众弱,宜开募鲜卑。”事下四府,大将军掾韩卓议,以为:“乌桓兵寡,而与鲜卑世为仇敌,若乌桓被发,则鲜卑必袭其家。乌桓闻之,当复弃军还救。非唯无益于实,乃更沮三军之情。邹靖居近边塞,究其态诈。若令靖募鲜卑轻骑五千,必有破敌之效。”邵驳之曰:
xiān bēi gé zài mò běi, quǎn yáng wèi qún, wú jūn zhǎng zhī shuài, lú luò zhī jū, ér tiān xìng tān bào, bù jū xìn yì, gù shù fàn zhàng sāi, qiě wú níng suì. wéi zhì hù shì, nǎi lái mí fú. gǒu yù zhōng guó zhēn huò, fēi wéi wèi wēi huái dé. jì huò shì zú, xuán zhǒng wéi hài. shì yǐ cháo jiā wài ér bù nèi, gài wèi cǐ yě. wǎng zhě xiōng nú fǎn pàn, dù liáo jiāng jūn mǎ xù wū huán xiào wèi wáng yuán fā xiān bēi wǔ qiān yú qí, yòu wǔ wēi tài shǒu zhào chōng yì lǜ xiān bēi zhēng tǎo pàn qiāng. zhǎn huò chǒu lǔ, jì bù zú yán, ér xiān bēi yuè yì, duō wèi bù fǎ. cái yǐ jūn lìng, zé fèn lì zuò luàn zhì yù xiǎo huǎn, zé lù lüè cán hài. jié jū rén, chāo shāng lǚ, dàn rén niú yáng, lüè rén bīng mǎ. dé shǎng jì duō, bù kěn qù, fù yù yǐ wù mǎi tiě. biān jiāng bù tīng, biàn qǔ jiān bó jù yù shāo zhī. biān jiāng kǒng bù, wèi qí fǎn pàn, cí xiè fǔ shùn, wú gǎn jù wéi. jīn jiǎo kòu wèi tiǎn, ér qiāng wèi jù hài, rú huò zhì huǐ, qí kě zhuī hū? chén yú yǐ wéi kě mù lǒng xī qiāng hú shǒu shàn bù pàn zhě, jiǎn zhí jīng yǒng, duō qí láo shǎng. tài shǒu lǐ cān chén jìng yǒu móu, bì néng jiǎng lì dé qí sǐ lì. dāng sī jiàn xiāo zhī lüè, bù kě cāng cù wàng yě.
鲜卑隔在漠北,犬羊为群,无君长之帅,庐落之居,而天性贪暴,不拘信义,故数犯障塞,且无宁岁。唯至互市,乃来靡服。苟欲中国珍货,非为畏威怀德。计获事足,旋踵为害。是以朝家外而不内,盖为此也。往者匈奴反叛,度辽将军马续、乌桓校尉王元发鲜卑五千余骑,又武威太守赵冲亦率鲜卑征讨叛羌。斩获丑虏,既不足言,而鲜卑越溢,多为不法。裁以军令,则忿戾作乱;制御小缓,则陆掠残害。劫居人,抄商旅,啖人牛羊,略人兵马。得赏既多,不肯去,复欲以物买铁。边将不听,便取缣帛聚欲烧之。边将恐怖,畏其反叛,辞谢抚顺,无敢拒违。今狡寇未殄,而羌为巨害,如或致悔,其可追乎?臣愚以为可募陇西羌胡守善不叛者,简直精勇,多其牢赏。太守李参沉静有谋,必能奖厉得其死力。当思渐消之略,不可仓卒望也。
hán zhuō fù yǔ shào xiāng nán fǎn fù. yú shì zhào bǎi guān dà huì cháo táng, jiē cóng shào yì.
韩卓复与劭相难反复。于是诏百官大会朝堂,皆从劭议。
sān nián, jǔ gāo dì, zài qiān, liù nián, bài tài shān tài shǒu. chū píng èr nián, huáng jīn sān shí wàn zhòng rù jùn jiè. shào jiū lǜ wén wǔ lián yǔ zéi zhàn, qián hòu zhǎn shǒu shù qiān jí, huò shēng kǒu lǎo ruò wàn yú rén, zī zhòng èr qiān liǎng, zéi jiē tuì què, jùn nèi yǐ ān. xīng píng yuán nián, qián tài wèi cáo sōng jí zi dé cóng láng yá rù tài shān, shào qiǎn bīng yíng zhī, wèi dào, ér xú zhōu mù táo qiān sù yuàn sōng zi cāo shù jī zhī, nǎi shǐ qīng qí zhuī sōng dé, bìng shā zhī yú jùn jiè. shào wèi cāo zhū, qì jùn bēn jì zhōu mù yuán shào.
三年,举高第,再迁,六年,拜太山太守。初平二年,黄巾三十万众入郡界。劭纠率文武连与贼战,前后斩首数千级,获生口老弱万余人,辎重二千两,贼皆退却,郡内以安。兴平元年,前太尉曹嵩及子德从琅邪入太山,劭遣兵迎之,未到,而徐州牧陶谦素怨嵩子操数击之,乃使轻骑追嵩、德,并杀之于郡界。劭畏操诛,弃郡奔冀州牧袁绍。
chū, ān dì shí hé jiān rén yǐn cì yǐng chuān rén shǐ yù jiē zuò shā rén dāng sǐ, cì xiōng chū jí yù mǔ jūn bìng yì guān cáo qiú dài qí mìng, ér yì ér wù gù. shàng shū chén zhōng yǐ zuì yí cóng qīng, yì huó cì yù. shào hòu zhuī bó zhī, jù zhèng diǎn xíng, yǒu kě cún zhě. qí yì yuē:
初,安帝时河间人尹次、颍川人史玉皆坐杀人当死,次兄初及玉母军并诣官曹求代其命,而缢而物故。尚书陈忠以罪疑从轻,议活次、玉。劭后追驳之,据正典刑,有可存者。其议曰:
shàng shū chēng" tiān zhì yǒu lǐ, wǔ fú wǔ zhāng zāi. tiān tǎo yǒu zuì, wǔ xíng wǔ yòng zāi". ér sūn qīng yì yún:" fán zhì xíng zhī běn, jiāng yǐ jìn bào è, qiě chéng qí mò yě, fán jué liè guān zhì shǎng qìng xíng wēi, jiē yǐ lèi xiāng cóng, shǐ dāng qí shí yě." ruò dé bù fù wèi, néng bù chèn guān, shǎng bù chóu gōng, xíng bù yīng zuì, bù xiáng mò dà yān. shā rén zhě sǐ, shāng rén zhě xíng, cǐ bǎi wáng zhī dìng zhì, yǒu fǎ zhī chéng kē. gāo zǔ rù guān, suī shàng yuē fǎ, rán shā rén zhě sǐ, yì wú kuān jiàng. fū shí huà zé xíng zhòng, shí luàn zé xíng qīng. shū yuē" xíng fá shí qīng shí zhòng", cǐ zhī wèi yě.
《尚书》称“天秩有礼,五服五章哉。天讨有罪,五刑五用哉”。而孙卿亦云:“凡制刑之本,将以禁暴恶,且惩其末也,凡爵列、官秩、赏庆、刑威,皆以类相从,使当其实也。”若德不副位,能不称官,赏不酬功,刑不应罪,不祥莫大焉。杀人者死,伤人者刑,此百王之定制,有法之成科。高祖入关,虽尚约法,然杀人者死,亦无宽降。夫时化则刑重,时乱则刑轻。《书》曰“刑罚时轻时重”,此之谓也。
jīn cì yù gōng yǐ qīng shí shì qí sī hàn, zǔ bīng ān rěn, jiāng shī dào lù. cháo sī zài kuān, xìng zhì dōng yù, ér chū jūn yú juàn, wàng zì tóu bì. xī zhào hū qīn sǐ zi jiū zhī nán, ér kǒng zǐ yuē" jīng yú gōu dú, rén mò zhī zhī". cháo shì zhī fù fēi cuò kè jùn, suì néng zì yǔn qí mìng, bān gù yì yún" bù zhī zhào mǔ zhǐ kuò yǐ quán qí zōng". chuán yuē" pū qiè gǎn kǎi ér zhì sǐ zhě, fēi néng yì yǒng, gù wú lǜ ěr". fū xíng fá wēi yù, yǐ lèi tiān zhī zhèn E771 shā lù yě wēn cí hé huì, yǐ fàng tiān zhī shēng zhí zhǎng yù yě. shì gù chūn yī cǎo kū zé wèi zāi, qiū yī mù huá yì wèi yì. jīn shā wú zuì zhī chū jūn, ér huó dāng sǐ zhī cì yù, qí wèi kū huá, bù yì rán hū? chén zhōng bù xiáng zhì xíng zhī běn, ér xìn yī shí zhī rén, suì guǎng yǐn bā yì qiú shēng zhī duān. fū qīn gù xián néng gōng guì qín bīn, qǐ yǒu cì yù dāng zuì zhī kē zāi? ruò nǎi xiǎo dà yǐ qíng, yuán xīn dìng zuì, cǐ wèi qiú shēng, fēi wèi dài sǐ kě yǐ shēng yě. bài fǎ luàn zhèng, huǐ qí kě zhuī.
今次、玉公以清时释其私憾,阻兵安忍,僵尸道路。朝思在宽,幸至冬狱,而初、军愚狷,妄自投毙。昔召忽亲死子纠之难,而孔子曰“经于沟读,人莫之知”。朝氏之父非错刻峻,遂能自陨其命,班固亦云“不知赵母指括以全其宗”。传曰“仆妾感慨而致死者,非能义勇,顾无虑耳”。 夫刑罚威狱, 以类天之震E771杀戮也;温慈和惠,以放天之生殖长育也。是故春一草枯则为灾,秋一木华亦为异。今杀无罪之初、军,而活当死之次、玉,其为枯华,不亦然乎?陈忠不详制刑之本,而信一时之仁,遂广引八议求生之端。夫亲故贤能功贵勤宾,岂有次、玉当罪之科哉?若乃小大以情,原心定罪,此为求生,非谓代死可以生也。败法乱政,悔其可追。
shào fán wèi bó yì sān shí piān, jiē cǐ lèi yě.
劭凡为驳议三十篇,皆此类也。
yòu shān dìng lǜ lìng wèi hàn yí, jiàn ān yuán nián nǎi zòu zhī. yuē:
又删定律令为《汉仪》,建安元年乃奏之。曰:
fū guó zhī dà shì, mò shàng zǎi jí. zǎi jí yě zhě, jué xián yí, míng shì fēi, shǎng xíng zhī yí, yǔn huò jué zhōng, bǐ hòu zhī rén yǒng wèi jiān yān. gù jiāo xī xiāng dǒng zhòng shū lǎo bìng zhì shì, cháo tíng měi yǒu zhèng yì, shù qiǎn tíng wèi zhāng tāng qīn zhì lòu xiàng, wèn qí dé shī. yú shì zuò chūn qiū jué yù èr bǎi sān shí èr shì, dòng yǐ jīng duì, yán zhī xiáng yǐ, nì chén dǒng zhuō, dàng fù wáng shì, diǎn xiàn fén liáo, mí yǒu jié qiǎn, kāi pì yǐ lái, mò huò zī kù. jīn dà jià dōng mài, xún shěng xǔ dōu, bá chū xiǎn nán, qí mìng wéi xīn. chén lěi shì shòu ēn, róng zuò fēng yǎn, qiè bù zì kuí, tān shǎo yún bǔ, zhé zhuàn jù lǜ běn zhāng jù shàng shū jiù shì tíng wèi bǎn lìng jué shì bǐ lì sī tú dōu mù wǔ cáo zhào shū jí chūn qiū duàn yù fán èr bǎi wǔ shí piān. juān qù fù zhòng, wèi zhī jié wén. yòu jí bó yì sān shí piān, yǐ lèi xiāng cóng, fán bā shí èr shì. qí jiàn hàn shū èr shí wǔ, hàn jì sì, jiē shān xù rùn sè, yǐ quán běn tǐ. qí èr shí liù, bó cǎi gǔ jīn guī wěi zhī shì, wén zhāng huàn bǐng, dé yì kě guān. qí èr shí qī, chén suǒ chuàng zào. qǐ E478 zì wèi bì hé dào zhōng, xīn yān fèn yì, liáo yǐ jí shǒu. xī zhèng rén yǐ gān shǔ wèi pú, yù zhī yú zhōu, sòng yú fū yì bǎo yàn shí, tí B250 shí zhòng. fū dǔ zhī zhě yǎn kǒu lú hú ér xiào, sī wén zhī zú, wú nǎi lèi zhān. zuǒ shì shí yún suī yǒu jī jiāng sī má, bù qì qiáo cuì jiān kuǎi, gài suǒ yǐ dài kuì yě. shì yòng gǎn lù wán cái, cè yú míng zhé zhī mò. suī wèi zú gāng jì guó tǐ, xuān qià shí yōng, shù jī guān chá, zēng chǎn shèng tīng. wéi yīn wàn jī zhī yú xiá, yóu yì shěng lǎn yān.
夫国之大事,莫尚载籍。载籍也者,决嫌疑,明是非,赏刑之宜,允获厥中,俾后之人永为监焉。故胶西相董仲舒老病致仕,朝廷每有政议,数遣廷尉张汤亲至陋巷,问其得失。于是作《春秋决狱》二百三十二事,动以经对,言之详矣,逆臣董卓,荡覆王室,典宪焚燎,靡有孑遣,开辟以来,莫或兹酷。今大驾东迈,巡省许都,拔出险难,其命惟新。臣累世受恩,荣祚丰衍,窃不自揆,贪少云补,辄撰具《律本章句》、《尚书旧事》、《廷尉板令》、《决事比例》、《司徒都目》、《五曹诏书》及《春秋断狱》凡二百五十篇。蠲去复重,为之节文。又集驳议三十篇,以类相从,凡八十二事。其见《汉书》二十五,《汉纪》四,皆删叙润色,以全本体。其二十六,博采古今瑰玮之士,文章焕炳,德义可观。其二十七,臣所创造。岂E478自谓必合道衷,心焉愤邑,聊以藉手。昔郑人以乾鼠为璞,鬻之于周,宋愚夫亦宝燕石,缇B250十重。夫睹之者掩口卢胡而笑,斯文之族,无乃类旃。《左氏》实云虽有姬姜丝麻,不弃憔悴菅蒯,盖所以代匮也。是用敢露顽才,厕于明哲之末。虽未足纲纪国体,宣洽时雍,庶几观察,增阐圣听。惟因万机之余暇,游意省览焉。
xiàn dì shàn zhī.
献帝善之。
èr nián, zhào bài shào wèi yuán shào jūn móu xiào wèi. shí shǐ qiān dū yú xǔ, jiù zhāng yīn méi, shū jì hǎn cún. shào kǎi rán tàn xī, nǎi zhuì jí suǒ wén, zhe hàn guān lǐ yí gù shì, fán cháo tíng zhì dù, bǎi guān diǎn shì, duō shào suǒ lì.
二年,诏拜劭为袁绍军谋校尉。时始迁都于许,旧章堙没,书记罕存。劭慨然叹息,乃缀集所闻,著《汉官礼仪故事》,凡朝廷制度,百官典式,多劭所立。
chū, fù fèng wèi sī lì shí, bìng xià zhū guān fǔ jùn guó, gè shàng qián rén xiàng zàn, shào nǎi lián zhuì qí míng, lù wèi zhuàng rén jì. yòu lùn dāng shí xíng shì, zhe zhōng hàn jí xù. zhuàn fēng sú tōng, yǐ biàn wù lèi míng hào, shì shí sú xián yí. wén suī bù diǎn, hòu shì fú qí qià wén. fán suǒ zhù shù bǎi sān shí liù piān. yòu jí jiě hàn shū, jiē chuán yú shí. hòu zú yú yè.
初,父奉为司隶时,并下诸官府郡国,各上前人像赞,劭乃连缀其名,录为《状人纪》。又论当时行事,著《中汉辑序》。撰《风俗通》,以辩物类名号,释时俗嫌疑。文虽不典,后世服其洽闻。凡所著述百三十六篇。又集解《汉书》,皆传于时。后卒于鄴。
dì zǐ B252 qú, bìng yǐ wén cái chēng.
弟子B252、璩,并以文才称。
zhōng xīng chū, yǒu yīng yù zhě, shēng sì zǐ ér guǎ. jiàn shén guāng zhào shè, shì tàn zhī, nǎi dé huáng jīn. zì shì zhū zǐ huàn xué, bìng yǒu cái míng, zhì B252 qī shì tōng xiǎn.
中兴初,有应妪者,生四子而寡。见神光照社,试探之,乃得黄金。自是诸子宦学,并有才名,至B252七世通显。
huò xū zì shū zhì, wèi jùn yè rén yě. shǎo wèi zhū shēng, míng jīng. yǒu rén wū xū jiù sòng guāng yú dà jiàng jūn liáng shāng zhě, yǐ wéi wàng kān zhāng wén, zuò xì luò yáng zhào yù, lüè kǎo kùn jí. xū shí nián shí wǔ, zòu jì yú shāng yuē:
霍谞字叔智,魏郡鄴人也。少为诸生,明经。有人诬谞舅宋光于大将军梁商者,以为妄刊章文,坐系洛阳诏狱,掠考困极。谞时年十五,奏记于商曰:
jiāng jūn tiān fù hòu ēn, mǐn jiù guāng yuān jié, qián zhě wēn jiào xǔ wèi píng yì, suī wèi xià lì duàn jué qí shì, yǐ méng shén míng gù shěng zhī tīng. huáng tiān hòu tǔ, shí wén dé yīn. qiè dú yǒng yuè, sī zì qìng xìng. xū wén chūn qiū zhī yì, yuán qíng dìng guò, shè shì zhū yì, gù xǔ zhǐ suī shì jūn ér bù zuì, zhào dùn yǐ zòng zéi ér jiàn shū. cǐ zhòng ní suǒ yǐ chuí wáng fǎ, hàn shì suǒ yí zūn qián xiū yě. chuán yuē:" rén xīn bù tóng, pì ruò qí miàn." sī gài wèi dà xiǎo yǔ lóng chǒu měi zhī xíng, zhì yú bí mù zhòng qiào máo fà zhī zhuàng, wèi yǒu bù rán zhě yě. qíng zhī yì zhě, gāng róu shū jí jù jìng zhī jiān. zhì yú qū lì bì hài, wèi sǐ lè shēng, yì fù jūn yě. xū yǔ guāng gǔ ròu, yì yǒu xiāng yǐn, yán qí yuān làn, wèi bì kě liàng, qiě yǐ rén qíng píng lùn qí lǐ.
将军天覆厚恩,愍舅光冤结,前者温教许为平议,虽未下吏断决其事,已蒙神明顾省之听。皇天后土,实闻德音。窃独踊跃,私自庆幸。谞闻《春秋》之义,原情定过,赦事诛意,故许止虽弑君而不罪,赵盾以纵贼而见书。此仲尼所以垂王法,汉世所宜遵前修也。传曰:“人心不同,譬若其面。”斯盖谓大小窳隆丑美之形,至于鼻目众窍毛发之状,未有不然者也。情之异者,刚柔舒急倨敬之间。至于趋利避害,畏死乐生,亦复均也。谞与光骨肉,义有相隐,言其冤滥,未必可谅,且以人情平论其理。
guāng yì guān zǐ sūn, jìng lù píng yì, wèi jí zhōu jùn, rì wàng zhǐ bì, yì wú xiá huì xiān jiè zhī lèi, wú gù kān dìng zhào shū, yù yǐ hé míng? jiù yǒu suǒ yí, dāng qiú qí biàn ān, qǐ yǒu chù mào sǐ huò, yǐ jiě xì wēi? pì yóu liáo jī yú fù zǐ, zhǐ kě yú C74C dú, wèi rù cháng wèi, yǐ jué yān hóu, qǐ kě wèi zāi! xī dōng hǎi xiào fù jiàn wǎng bù gū, yōu líng gǎn gé, tiān yìng kū hàn. guāng zhī suǒ zuò, qíng jì kě yuán, shǒu quē lián nián, ér zhōng bú jiàn lǐ. hū jiē zǐ gōng zhī mén, qì xuè liǎng guān zhī xià, shāng hé zhì zāi, wéi hài zī shén. fán shì gèng shè lìng, bù yīng fù àn. fū yǐ zuì xíng míng bái, shàng méng tiān ēn, qǐ yǒu yuān bàng wú zhēng, fǎn bù de lǐ? shì wèi xíng yòu zhèng zuì, lù jiā wū qīn yě. bù piān bù dǎng, qí ruò shì hū? míng jiāng jūn dé shèng wèi zūn, rén chén wú èr, yán xíng dòng tiān dì, jǔ cuò yí yīn yáng, chéng néng liú shén, pèi rán xiǎo chá, bì yǒu yú gōng gāo mén zhī fú, hé qì lì yīng, tiān xià xìng shèn.
光衣冠子孙,径路平易,位极州郡,日望征辟,亦无瑕秽纤介之累,无故刊定诏书,欲以何名?就有所疑,当求其便安,岂有触冒死祸,以解细微?譬犹疗饥于附子,止渴于C74C毒,未入肠胃,已绝咽喉,岂可为哉!昔东海孝妇见枉不辜,幽灵感革,天应枯旱。光之所坐,情既可原,守阙连年,而终不见理。呼嗟紫宫之门,泣血两观之下,伤和致灾,为害滋甚。凡事更赦令,不应复案。夫以罪刑明白,尚蒙天恩,岂有冤谤无征,反不得理?是为刑宥正罪,戮加诬侵也。不偏不党,其若是乎?明将军德盛位尊,人臣无二,言行动天地,举厝移阴阳,诚能留神,沛然晓察,必有于公高门之福,和气立应,天下幸甚。
shāng gāo xū cái zhì, jí wéi zòu yuán guāng zuì, yóu shì xiǎn míng.
商高谞才志,即为奏原光罪,由是显名。
shì jùn, jǔ xiào lián, shāo qiān jīn chéng tài shǒu. xìng míng dá dǔ hòu, néng yǐ ēn xìn huà yòu shū sú, shèn wéi qiāng hú suǒ jìng fú. zāo mǔ yōu, zì shàng guī xíng sàng. fú quē, gōng chē zhēng, zài qiān běi hǎi xiàng, rù wèi shàng shū pú yè. shì shí, dà jiàng jūn liáng jì guì qī bǐng quán, zì gōng qīng yǐ xià mò gǎn wéi wǔ. xū yǔ shàng shū lìng yǐn xūn shù zòu qí shì, yòu yīn bì jiàn chén wén zuì shī. jí jì zhū hòu, huán dì jiā qí zhōng jié, fēng yè dōu tíng hòu. qián hòu gù ràng, bù xǔ. chū wèi hé nán yǐn, qiān sī lì xiào wèi, zhuǎn shào fǔ tíng wèi, zú guān.
仕郡,举孝廉,稍迁金城太守。性明达笃厚,能以恩信化诱殊俗,甚为羌胡所敬服。遭母忧,自上归行丧。服阙,公车征,再迁北海相,入为尚书仆射。是时,大将军梁冀贵戚秉权,自公卿以下莫敢违忤。谞与尚书令尹勋数奏其事,又因陛见陈闻罪失。及冀诛后,桓帝嘉其忠节,封鄴都亭侯。前后固让,不许。出为河南尹,迁司隶校尉,转少府、廷尉,卒官。
zi F651, ān dìng tài shǒu.
子F651,安定太守。
yuán yán zì jì píng, chén liú wài huáng rén yě. qīng kǔ hào xué, néng tōng jīng jiào shòu. xìng zhì què, shǎo yán cí. xiàn lìng lǒng xī niú shù hǎo shì zhī rén, nǎi lǐ qǐng yán wèi tíng yuàn, fàn dān wèi gōng cáo, pú yáng qián wéi zhǔ jí, cháng gòng yán tán ér yǐ. hòu lìng shǐ zhāo yǐ wéi xiāng sè fū, rén huà dà xíng, rén dàn wén sè fū, bù zhī jùn xiàn. zài shì èr nián, zhōu fǔ lǐ qǐng, bù jiù. huán dì shí zhēng bó shì, tài wèi yáng bǐng děng jǔ xián liáng fāng zhèng, zài qiān wèi shì zhōng.
爰延字季平,陈留外黄人也。清苦好学,能通经教授。性质悫,少言辞。县令陇西牛述好士知人,乃礼请延为廷掾,范丹为功曹,濮阳潜为主籍,常共言谈而已。后令史昭以为乡啬夫,仁化大行,人但闻啬夫,不知郡县。在事二年,州府礼请,不就。桓帝时征博士,太尉杨秉等举贤良方正,再迁为侍中。
dì yóu shàng lín yuàn, cóng róng wèn yán yuē:" zhèn hé rú zhǔ yě?" duì yuē:" bì xià wèi hàn zhōng zhǔ." dì yuē:" hé yǐ yán zhī?" duì yuē:" shàng shū lìng chén fān rèn shì zé huà, zhōng cháng shì huáng mén yù zhèng zé luàn, shì yǐ zhī bì xià kě yǔ wéi shàn, kě yǔ wèi fēi." dì yuē:" xī zhū yún tíng zhé lán kǎn, jīn shì zhōng miàn chēng zhèn wéi, jìng wén quē yǐ." bài wǔ guān zhōng láng jiàng, zhuǎn zhǎng shuǐ xiào wèi, qiān wèi jùn tài shǒu, zhēng bài dà hóng lú.
帝游上林苑,从容问延曰:“朕何如主也?”对曰:“陛下为汉中主。”帝曰:“何以言之?”对曰:“尚书令陈蕃任事则化,中常侍黄门豫政则乱,是以知陛下可与为善,可与为非。”帝曰:“昔朱云廷折栏槛,今侍中面称朕违,敬闻阙矣。”拜五官中郎将,转长水校尉,迁魏郡太守,征拜大鸿胪。
dì yǐ yán rú shēng, cháng tè yàn jiàn. shí, tài shǐ lìng shàng yán kè xīng jīng dì zuò, dì mì yǐ wèn yán. yán yīn shàng fēng shì yuē:
帝以延儒生,常特宴见。时,太史令上言客星经帝坐,帝密以问延。延因上封事曰:
chén wén tiān zǐ zūn wú wéi shàng, gù tiān yǐ wéi zi, wèi lín chén shù, wēi zhòng sì hǎi. dòng jìng yǐ lǐ, zé xīng chén shùn xù yì zài xié pì, zé guǐ dù cuò wéi. bì xià yǐ hé nán yǐn dèng wàn yǒu lóng qián zhī jiù, fēng wèi tōng hóu, ēn zhòng gōng qīng, huì fēng zōng shì. jiā qǐng yǐn jiàn, yǔ zhī duì bó, shàng xià C841 dú, yǒu kuī zūn yán. chén wén zhī, dì zuǒ yòu zhě, suǒ yǐ zī zhèng dé yě. gù zhōu gōng jiè chéng wáng yuē" qí péng qí péng", yán shèn suǒ yǔ yě. xī sòng mǐn gōng yǔ qiáng chén gòng bó, liè fù rén yú cè, jī cǐ wú lǐ, yǐ zhì dà zāi. wǔ dì yǔ xìng chén lǐ yán nián hán yān tóng wò qǐ, zūn jué zhòng cì, qíng yù wú CA75, suì shēng jiāo yín zhī xīn, xíng bú yì zhī shì, zú yán nián bèi lù, yān fú qí shì. fū ài zhī zé bù jué qí guò, è zhī zé bù zhī qí shàn, suǒ yǐ shì duō fàng làn, wù qíng shēng yuàn. gù wáng zhě shǎng rén bì chóu qí gōng, jué rén bì zhēn qí dé. shàn rén tóng chǔ, zé rì wén jiā xùn è rén cóng yóu, zé rì shēng xié qíng. kǒng zǐ yuē:" yì zhě sān yǒu, sǔn zhě sān yǒu." xié chén huò jūn, luàn qiè wēi zhǔ, yǐ fēi suǒ yán zé yuè yú ěr, yǐ fēi suǒ xíng zé wán yú mù, gù lìng rén jūn bù néng yuǎn zhī. zhòng ní yuē:" wéi nǚ zǐ yǔ xiǎo rén wéi nán yǎng, jìn zhī zé bù xùn, yuǎn zhī zé yuàn." gài shèng rén zhī míng jiè yě! xī guāng wǔ huáng dì yǔ yán guāng jù qǐn, shàng tiān zhī yì, qí xī jí jiàn. fū yǐ guāng wǔ zhī shèng dé, yán guāng zhī gāo xián, jūn chén hé dào, shàng jiàng cǐ biàn, xìng kuàng bì xià jīn suǒ qīn xìng, yǐ jiàn wèi guì, yǐ bēi wèi zūn zāi? wéi bì xià yuǎn chán yú zhī rén, nà jiǎn jiǎn zhī shì, chú zuǒ yòu zhī quán, wù huàn guān zhī bì. shǐ jī shàn rì xī, nìng è xiāo tiǎn, zé gān zāi kě chú.
臣闻天子尊无为上,故天以为子,位临臣庶,威重四海。动静以礼,则星辰顺序;意在邪僻,则晷度错违。陛下以河南尹邓万有龙潜之旧,封为通侯,恩重公卿,惠丰宗室。加顷引见,与之对博,上下C841黩,有亏尊严。臣闻之,帝左右者,所以咨政德也。故周公戒成王曰“其朋其朋”,言慎所与也。昔宋闵公与强臣共博,列妇人于侧,积此无礼,以致大灾。武帝与幸臣李延年、韩嫣同卧起,尊爵重赐,情欲无CA75,遂生骄淫之心,行不义之事,卒延年被戮,嫣伏其事。夫爱之则不觉其过,恶之则不知其善,所以事多放滥,物情生怨。故王者赏人必酬其功,爵人必甄其德。善人同处,则日闻嘉训;恶人从游,则日生邪情。孔子曰:“益者三友,损者三友。”邪臣惑君,乱妾危主,以非所言则悦于耳,以非所行则玩于目,故令人君不能远之。仲尼曰:“惟女子与小人为难养,近之则不逊,远之则怨。”盖圣人之明戒也!昔光武皇帝与严光俱寝,上天之异,其夕即见。夫以光武之圣德,严光之高贤,君臣合道,尚降此变,幸况陛下今所亲幸,以贱为贵,以卑为尊哉?惟陛下远谗谀之人,纳謇謇之士,除左右之权,寤宦官之敝。使积善日熙,佞恶消殄,则乾灾可除。
dì shěng qí zòu. yīn yǐ bìng zì shàng, qǐ hái gǔ huán jiā. líng dì fù tè zhēng, bù xíng, bìng zú.
帝省其奏。因以病自上,乞骸骨还家。灵帝复特征,不行,病卒。
zi jì, bái mǎ lìng, yì chēng shàn shì.
子骥,白马令,亦称善士。
xú DA78 zì mèng yù, guǎng líng hǎi xī rén yě. fù shū, dù liáo jiāng jūn, yǒu míng yú biān. DA78 shǎo bó xué, pì gōng fǔ, jǔ gāo dì. shāo qiān jīng zhōu cì shǐ. shí, dǒng tài hòu zǐ zi zhāng zhōng wèi nán yáng tài shǒu, yīn shì fàng làn, zāng bà shù yì. DA78 lín dāng zhī bù, tài hòu qiǎn zhōng cháng shì yǐ zhōng shǔ DA78. DA78 duì yuē:" chén shēn wéi guó, bù gǎn wén mìng." tài hòu nù, jù zhēng zhōng wèi sī lì xiào wèi, yǐ xiāng wēi lín. DA78 dào zhōu, jǔ zòu zhōng zāng yú yī yì, shǐ guàn jūn xiàn shàng bù yì dà sī nóng, yǐ zhāng bào qí shì. yòu zòu wǔ jùn tài shǒu jí shǔ xiàn yǒu zāng wū zhě, xī zhēng àn zuì, wēi fēng dà xíng. zhōng píng yuán nián, yǔ zhōng láng jiàng zhū jùn jī huáng jīn zéi yú wǎn, pò zhī. zhāng zhōng yuàn DA78, yǔ zhū yān guān gòu zào wú duān, DA78 suì yǐ zuì zhēng. yǒu pò zéi gōng, dé miǎn guān guī jiā. hòu zài zhēng, qiān rǔ nán tài shǒu, zhuǎn dōng hǎi xiàng, suǒ zài huà xíng.
徐DA78字孟玉,广陵海西人也。父淑,度辽将军,有名于边。DA78少博学,辟公府,举高第。稍迁荆州刺史。时,董太后姊子张忠为南阳太守,因势放滥,臧罢数亿。DA78临当之部,太后遣中常侍以忠属DA78。DA78对曰:“臣身为国,不敢闻命。”太后怒,遽征忠为司隶校尉,以相威临。DA78到州,举奏忠臧余一亿,使冠军县上簿诣大司农,以彰暴其事。又奏五郡太守及属县有臧污者,悉征案罪,威风大行。中平元年,与中郎将朱俊击黄巾贼于宛,破之。张忠怨DA78,与诸阉官构造无端,DA78遂以罪征。有破贼功,得免官归家。后再征,迁汝南太守,转东海相,所在化行。
xiàn dì qiān xǔ, yǐ tíng wèi zhēng, dāng yì jīng shī, dào wèi yuán shù suǒ jié, shòu DA78 yǐ shàng gōng zhī wèi. DA78 nǎi tàn yuē:" gōng shèng bào xuān, dú hé rén zāi? shǒu zhī bì sǐ!" shù bù gǎn bī. shù sǐ jūn pò, DA78 dé qí dào guó xǐ, jí hái xǔ, shàng zhī, bìng sòng qián suǒ jiǎ rǔ nán dōng hǎi èr jùn yìn shòu. sī tú zhào wēn wèi DA78 yuē:" jūn zāo dà nàn, yóu cún cǐ xié?" DA78 yuē:" xī sū wǔ kùn yú xiōng nú, bù duì qī chǐ zhī jié, kuàng cǐ fāng cùn yìn hū?"
献帝迁许,以廷尉征,当诣京师,道为袁术所劫,授DA78以上公之位。DA78乃叹曰:“龚胜、鲍宣,独何人哉?守之必死!”术不敢逼。术死军破,DA78得其盗国玺,及还许,上之,并送前所假汝南、东海二郡印绶。司徒赵温谓DA78曰:“君遭大难,犹存此邪?”DA78曰:“昔苏武困于匈奴,不队七尺之节,况此方寸印乎?”
hòu bài tài cháng, shǐ chí jié bài cáo cāo wèi chéng xiàng. cāo yǐ xiāng ràng DA78, DA78 bù gǎn dāng. zú yú guān.
后拜太常,使持节拜曹操为丞相。操以相让DA78,DA78不敢当。卒于官。
lùn yuē: sūn yì yǐ gāo míng jiàn jì, ér shòu qī yú yīn jì dí pú zī jué shù qǔ tōng, ér zhōng zhī yǐ jiǎn jiàn. qǐ xìng zhì zì yǒu zhōu piān, xiān hòu zhī yào shū dù hū? yīng shì qī shì cái wén, ér fèng, shào cǎi zhāng wèi shèng. jí zhuàn zhe piān jí, zhēn jì yì zhī, suī yún xiǎo dào, yì yǒu kě guān zhě yān. yán DA78 yìng duì biàn zhèng, ér bù fàn líng shàng zhī yóu, sī gù cí zhī bù kě yǐ yǐ yě.
论曰:孙懿以高明见忌,而受欺于阴计;翟酺资谲数取通,而终之以謇谏。岂性智自有周偏,先后之要殊度乎?应氏七世才闻,而奉,劭采章为盛。及撰著篇籍,甄纪异知,虽云小道,亦有可观者焉。延、DA78应对辩正,而不犯陵上之尤,斯固辞之不可以已也。
zàn yuē: yáng zhōng lǐ fǎ, huá yáng yǒu wén. èr yīng kè cōng, yì biǎo rǔ fén. dí pú zhà yì, huò xū qǐng jiù. yán néng jié dì, DA78 yì wǔ hòu.
赞曰:杨终、李法,华阳有闻。二应克聪,亦表汝濆。翟酺诈懿,霍谞请舅。延能讦帝,DA78亦忤后。