strong lǎo sù rú qī tiē fāng dēng dì strong
老宿儒七貼方登第
shī yuē:
詩曰:
xiū shì dú shū rèn lǐ zhēn, jǐ wàng qì huà yǒu qū shēn.
修士讀書認理真,幾忘氣化有屈伸。
yóu hún wèi biàn yuán bù mèi, màn dào rén jiān wú guǐ shén.
遊魂為變原不昧,漫道人間無鬼神。
què shuō wàn lì nián jiān, hú guǎng huáng zhōu fǔ luó tián xiàn, yǒu yī gè xiù cái, xìng shí míng é, zì jùn fēng, bié hào lán ān. nǎi luò yáng shí hóng zhī hòu. wèi wú wèi bì luàn, liú luò cǐ chù. jiā yǒu fáng zhái yī suǒ, tián dì shù qǐng. wèi rén sù xìng gāng fāng, bù suí shí hǎo, bù xìn guǐ shén. fū rén zhú shì huì ér qiě xián, zhōng kuì zhēn zhī wài, huáng juǎn qīng dēng, héng yǐ xiāng fū dú shū wèi wù. yīn cǐ jùn fēng xué yè chéng jiù. měi féng kǎo shì, dú guān yī jūn. sì fāng wén fēng, wú bù zhēng xiāng jǐng yǎng, lè wèi jié nà. kě xī shí yùn kēng kě, zé quán. fán jìn liù chǎng, bú shì mìng tí chà tí, jiù shì wén zhōng kòng bái. bú shì cè nèi wàng le tái tóu, biàn shì biǎo lǐ lòu le nián hào. yī lián qī cì, jù bèi tiē chū. dàn qióng qiě yì jiān, lì zhì bù xiè, dài zhì nián guò sì shí, què yòu shì yī gè kē fēn. zhè zhèng shì:
卻說萬曆年間,湖廣黃州府羅田縣,有一個秀才,姓石名峨,字峻峰,別號嵐庵。乃洛陽石洪之後。為無未避亂,流落此處。家有房宅一所,田地數頃。為人素性剛方,不隨時好,不信鬼神。夫人竺氏惠而且賢,中饋針織外,黃卷青燈,恆以相夫讀書為務。因此峻峰學業成就。每逢考試,獨冠一軍。四方聞風,無不爭相景仰,樂為結納。可惜時運坑坷,賾詮γ。凡進六場,不是命題差題,就是文中空白。不是策內忘了抬頭,便是表里漏了年號。一連七次,俱被貼出。但窮且益堅,立志不懈,待至年過四十,卻又是一個科分。這正是:
kěn bǎ gōng fū yòng bǎi bèi, nà pà zhū biǎo bù diǎn tóu.
肯把工夫用百倍,那怕朱表不點頭。
fán dà bǐ zhī nián, qián shù yuè nèi, kuí xīng piān biàn yuè gè shěng. jiǎn qí xué wèn chōng zú, péi zhí shēn hòu zhě, gè zhào shěng shù lēi dìng yī cè, xiàn yú wén chāng. wén chāng zòu zhī yù dì, yù dì dēng zhī bǎng shàng, zhāng zhū tiān mén. míng yuē: tiān bǎng. shì kē, shí é zǎo yǐ liè zài tiān bǎng shù nèi. jí zhì bā yuè qiū wéi, sān chǎng rú yì ér chū. huí zhì jiā zhōng, xiàng fū rén zhú shì dào: jīn kē sān chǎng, jù bù bèi tiē, wú yǐ zhōng yǐ! fū rén dá dào: xiàng gōng guǒ néng gāo fā, zhèng shì hé jiā zhī qìng. dào de jiē xiǎo, guǒ rán huò méng xiāng jiàn. jí lái chūn huì shì, yòu jié bào nán gōng. èr nián zhī jiān, shēn dēng liǎng bǎng. zhǐ yīn cháo gāng bù zhèn, quán jiān dāng dào. lì yì jiā jū, wú xīn huàn tú.
凡大比之年,前數月內,魁星偏(遍)閱各省。揀其學問充足,培植深厚者,各照省數勒定一冊,獻於文昌。文昌奏之玉帝,玉帝登之榜上,張諸天門。名曰:天榜。是科,石峨早已列在天榜數內。及至八月秋闈,三場如意而出。回至家中,向夫人竺氏道:「今科三場,俱不被貼,吾已中矣!」夫人答道:「相公果能高發,正是合家之慶。」到得揭曉,果然獲蒙鄉薦。及來春會試,又捷報南宮。二年之間,身登兩榜。只因朝綱不振,權奸當道。立意家居,無心宦途。
shēng yǒu yī zi, biǎo zì jiǔ wǎn, qǔ míng mào lán, yī míng huì láng. nǎi wǔ qǔ xīng suǒ zhuǎn. cóng xiǎo fēng zī chāo zhòng, cōng míng fēi fán, fǔ lí qiǎng bǎo, jí tōng míng wù. qī suì dú shū, jìng néng mù shì shí háng, rì sòng bǎi piān. bù guò sān wǔ nián jiān, bǎ wǔ jīng zuǒ shǐ, zhū zi bǎi jiā děng shū, jù gè chéng sòng zài xiōng, shú rú fú dǐng. kāi bǐ zuò wén, luò luò yǒu dà jiā fēng wèi. zhǎng zhì yī shí wǔ suì, bù wéi wén zhāng gōng qiǎo, shī fù jīng tōng, yì qiě zhǎng yú shū huà. yī xiàn zhī rén qún hū wèi shí jiā shén tóng. jùn fēng qiè xǐ, yǐ wèi cǐ zi tóu jiǎo zhēng róng, rì hòu bì néng pī zhèn jiā shēng, guāng zhāo zǔ yè. wú hé bì shēn liè xié bo gān yú rèn rén jìn tuì yé? bù shì zhī zhì, yīn cǐ yì jiān. míng cháo dìng lì, fán yī kē huì shì bǎng fā, chú dǐng jiǎ cí lín wài, qí yú jìn shì, sān nián nèi wù yào yòng wán. yīn huàn guān zhuān quán, rén duō wèi huò. diàn shì hòu, jiǎ tuō shì gù, jiā jū bù chū zhě, shí rén zhī zhōng, bù xià sì wǔ. yuán cǐ quán xuǎn zhī shí, rén cái duǎn shǎo, lì bù zòu dào:
生有一子,表字九畹,取名茂蘭,一名蕙郎。乃武曲星所轉。從小丰姿超眾,聰明非凡,甫離襁褓,即通名物。七歲讀書,竟能目視十行,日誦百篇。不過三五年間,把五經左史,諸子百家等書,俱各成誦在胸,熟如弗鼎。開筆作文,落落有大家風味。長至一十五歲,不惟文章工巧,詩賦精通,亦且長於書畫。一縣之人群呼為石家神童。峻峰竊喜,以為此子頭角崢嶸,日後必能丕振家聲,光昭祖業。「吾何必身列邪啵甘於任人進退耶?」不仕之志,因此益堅。明朝定例,凡一科會試榜發,除鼎甲詞林外,其餘進士,三年內務要用完。因宦官專權,人多畏禍。殿試後,假託事故,家居不出者,十人之中,不下四五。緣此詮選之時,人材短少,吏部奏道:
cháo tíng kāi kē qǔ shì, yuán yǐ fǔ fú huáng yóu, fēi shǐ dāo yīng míng qì. zī féng xuǎn qī, rén cái duǎn shǎo, jiē yīn lì kē jìn shì, duō gān jiā jū, zhì yǒu cǐ bì. fú qǐ shèng cái, chì gè shěng xún fǔ, chá míng bào bù, tí jīng miàn jiǎn. rú huò nián lì jīng zhuàng, kě yǐ bèi yuán, jí fā wǎng gè shěng bǔ quē. shù rén cái chū, ér bǎi zhí xiū yǐ. jǐn shū zòu wén.
朝廷開科取士,原以黼黻皇猷,非使叨膺名器。茲逢選期,人材短少,皆因歷科進士,多甘家居,致有此弊。伏乞聖裁,飭各省巡撫,查明報部,提京面檢。如或年力精壯,可以備員,即發往各省補缺。庶人材出,而百職修矣。謹疏奏聞。
shū shàng, huáng shàng pī dào: zhǔn yī zòu lǎn. bù wén xíng gè shěng, gè shěng xíng gè fǔ, gè fǔ xíng gè xiàn.
疏上,皇上批道:准依奏覽。部文行各省,各省行各府,各府行各縣。
yī rì, shí jùn fēng ǒu dào xiàn yá lì fáng. gāi guǎn shū lì yī jiàn jùn fēng, kǒu chēng: shí lǎo yé lái de còu qiǎo, wǒ zhèng yào zhe rén qù sòng xìn. jùn fēng dào: yǒu hé xìn sòng? shū lì dào: jīn yǒu bù wén tí nǐ fù jīng jiǎn yàn, wén shì yè rì wǎn shàng dào de, jīn zǎo fā fáng. ruò bù xìn shí, qǐng dào fáng lǐ yī kàn. suì ràng jùn fēng fáng lǐ zuò xià, bǎ wén chá chū dì yǔ jùn fēng. jùn fēng yī jiàn zhè wén, xīn zhōng bù kuài, bì kǒu wú yán. shū lì yòu dào: zhè wén tí de shén jǐn, sù qǐ xiàn wén, shàng shěng qù qǐng zī, zī wén dào xiàn, yuē dé bàn yuè yǒu yú. jiā zhōng sù dǎ diǎn xíng zhuāng, zī wén dào shí, jí biàn qǐ shēn. duàn wù chí zhì, zhì shǐ zài cuī. fāng cái shuō wán, zhè gè shū lì, bèi chuán rù zhái lǐ qù le.
一日,石峻峰偶到縣衙吏房。該管書吏一見峻峰,口稱:「石老爺來的湊巧,我正要着人去送信。」峻峰道:「有何信送?」書吏道:「今有部文提你赴京檢驗,文是夜日晚上到的,今早發房。若不信時,請到房裡一看。」遂讓峻峰房裡坐下,把文查出遞與峻峰。峻峰一見這文,心中不快,閉口無言。書吏又道:「這文提的甚緊,速起縣文,上省去請咨,咨文到縣,約得半月有餘。家中速打點行裝,咨文到時,即便起身。斷勿遲滯,致使再催。」方才說完,這個書吏,被傳入宅里去了。
jùn fēng chū yá huí jiā, lù shàng dù liàng cǐ shì. bù jué xíng zhū yán sè, dào le jiā zhōng, fū rén wèn dào: xiàng gōng wǎng rì, cóng wài ér lái, shèn shì huān xǐ. jīn rì miàn dài yōu róng, shì hé yuán gù? jùn fēng dào: jīn rì shì dào xiàn yá, jiàn yǒu bù wén, tí wǒ shàng jīng jiǎn yàn. yì yù bù qù, xì shèng shàng de zhǐ yì. qù shí tǎng huò yàn zhōng, mù xià qún xiǎo zhuān quán, kǒng yì lí huò wǎng, yí lèi zi sūn. shì zài liǎng nán, chóu chú bù jué, gù ěr rú cǐ. fū rén dào: zhè shì yǒu hé zuò nán, huáng shàng tí qù yàn kàn, yuán xì lóng zhòng rén cái. xiàng gōng chèn cǐ shàng jīng, bó de yī zhí, xuǎn dé yī xiàn. shàng rèn hòu, zì lì qīng zào, wù dǎo tān mò, zòng yǒu quán jiān, qí nài nǐ hé? zuò dé sān nián liǎng zài, jí wèi gào tuì. jì bù zhì shàng fù cháo tíng, yòu kě yǐ xià guāng zōng zú. liǎng quán zhī dào, shì mò guò cǐ, zhè shì qiè zhī yú jiàn, bù zhī xiàng gōng yǐ wèi hé rú? jùn fēng dá dào: fū rén yán zhī yǒu lǐ, dàn shàng jīng yī qù, wǎng fǎn xū dé bàn zài. huì jí nián dāng chuí tiáo, fū rén yì xì nǚ bèi. jiā zhōng wú rén liào lǐ, rú hé jiào wǒ fàng xīn qù de? fū rén dào: zhè què wú fáng, wǒ yǐ nián jìn wǔ xún, yī qiè jiā wù, jǐn kě zhī chí. cāng tóu zhào cái, wèi rén zhōng chéng, wài biān jiào tā zhào liào. huì láng suī yòu, wǒ yán jiā chá kǎo, tā yě duàn bù zhì yú fàng dàng. zì guǎn fàng xīn qián qù, wú xū guà huái. jùn fēng dào: fū rén jì shì zhè yàng, wú yì yǐ jué.
峻峰出衙回家,路上度量此事。不覺形諸顏色,到了家中,夫人問道:「相公往日,從外而來,甚是歡喜。今日面帶憂容,是何緣故?」峻峰道:「今日適到縣衙,見有部文,提我上京檢驗。意欲不去,系聖上的旨意。去時倘或驗中,目下群小專權,恐易罹禍網,貽累子孫。事在兩難,躊躇不決,故爾如此。」夫人道:「這事有何作難,皇上提去驗看,原系隆重人材。相公趁此上京,博得一職,選得一縣。上任後,自勵清躁,勿蹈貪墨,縱有權奸,其奈你何?做得三年兩載,急為告退。既不至上負朝廷,又可以下光宗族。兩全之道,似莫過此,這是妾之愚見,不知相公以為何如?」峻峰答道:「夫人言之有理,但上京一去,往返須得半載。蕙即年當垂髫,夫人亦系女輩。家中無人料理,如何叫我放心去得?」夫人道:「這卻無妨,我已年近五旬,一切家務,盡可支持。蒼頭趙才,為人忠誠,外邊叫他照料。蕙郎雖幼,我嚴加查考,他也斷不至於放蕩。自管放心前去,無須掛懷。」峻峰道:「夫人既是這樣,吾意已決。」
cì rì jiù fù xiàn, qǐ wén shàng shěng qǐng zī. jiā zhōng còu duì pán fèi, shōu shí xíng náng. yī qiè qīn yǒu huò jù tiē fèng jiàn, huò kuì sòng jìn lǐ. lái lái wǎng wǎng, shū hū jiān yǐ shì bàn yuè. lì fáng zhe rén lái shuō: zī wén yǐ jīng dào xiàn, qǐng shí lǎo yé lǐng wén qǐ chéng. shí jùn fēng lǐng dé zī wén zài shǒu, jiù gù le yī zhī dà chuán míng wèi shān fēi. dài le yī gè shū tóng jiào zuò lái xǐ. zé rì qǐ shēn, yòu yǔ fū rén zhú shì, bǐ cǐ zhǔ tuō le yī fān. zhè cái lǐng zhe huì láng sòng zhì hé àn, kàn zhe jùn fēng shàng chuán rù cāng. dǎ luó kāi chuán, rán hòu huí jiā.
次日就赴縣,起文上省請咨。家中湊對盤費,收拾行囊。一切親友或具帖奉餞,或饋送贐禮。來來往往,倏忽間已是半月。吏房着人來說:「咨文已經到縣,請石老爺領文起程。」石峻峰領得咨文在手,就雇了一隻大船名為「杉飛」。帶了一個書童叫做「來喜」。擇日起身,又與夫人竺氏,彼此囑託了一番。這才領着蕙郎送至河岸,看着峻峰上船入艙。打鑼開船,然後回家。
què shuō jùn fēng zhè yí lù běi lái, shùn fēng yáng fān. jīng le xiē bō tāo, guò le xiē zhá bà. bù xià yuè yú, yǐ dào jīng dū. xià de chuán lái, cái luò diàn shí, jiù yǒu zhǎng bān tóu lái cì hóu. cì rì, xiē le yì tiān. dì sān rì zǎo chén, zhǎng bān lǐng zhe, jiù qīn fù lì bù yá mén, bǎ zī wén tóu qì. zǐ xì dǎ tīng, jìn jīng zhě hái wú duō rén. lì bù chū yī pái dào:
卻說峻峰這一路北來,順風揚帆。經了些波濤,過了些閘壩。不下月余,已到京都。下的船來,才落店時,就有長班投來伺侯。次日,歇了一天。第三日早晨,長班領着,就親赴吏部衙門,把咨文投訖。仔細打聽,進京者還無多人。吏部出一牌道:
bù táng shì yù, yīng jiǎn jìn shì zhī xī: qí gè shěng tóu wén qí jí rì, lìng xíng zé qī, dāng táng miàn yàn. gè rén zài yù jìng hòu, wù dé zì wù. tè shì.
部堂示諭,應檢進士知悉:俟各省投文齊集日,另行擇期,當堂面驗。各人在寓靜候,勿得自誤。特示。
jùn fēng jiàn le zhè pái, diàn lǐ jìng zuò wú shì, chú tóng rén bài wǎng wài, rì zhú dài zhe lái xǐ zài jiē shàng yóu wán. yù quán shān bái tǎ sì yào wáng miào cài shì kǒu, jù gè zǒu dào. yī rì, fàn hòu chū de mén lái. zǒu dào yī gè hú tòng lǐ, kàn jiàn yī gè shuō xī yóu de, wài biān tīng de céng céng wéi zhe. jùn fēng lái dào gēn qián, cè ěr yī tīng, què shuō de shì liú quán jìn guā, cuì lián hái hún yī huí. jùn fēng zì sī dào: wú jī zhī tán, shū jué yàn tīng. wǎng qián zǒu qù, dào le liú lí chǎng qián. xīn zhōng chù dào: zhè shì tiān shī fǔ jiù dì, xī rì tiān shī zài jīng, cǐ dì hé děng rè nào? mù jīn tiān shī guī shān, luò de zhè bān cāng liáng. tiān yùn yǒu shēng chén, rén shì yǒu shèng shuāi. jí cǐ kě yǐ xiǎng jiàn yī bān. píng diào le yī huì, jiē tàn le jǐ shēng. suì kǒu yǒng qī yán lǜ yī shǒu, yǐ shū kǎi yún:
峻峰見了這牌,店裡靜坐無事,除同人拜往外,日逐帶着來喜在街上遊玩。玉泉山、白塔寺、藥王廟、菜市口,俱各走到。一日,飯後出的門來。走到一個胡同里,看見一個說《西遊》的,外邊聽的層層圍着。峻峰來到跟前,側耳一聽,卻說的是劉全進瓜,翠蓮還魂一回。峻峰自思道:「無稽之談,殊覺厭聽。」往前走去,到了琉璃場前。心中觸道:「這是天師府舊第,昔日天師在京,此地何等熱鬧?目今天師歸山,落得這般蒼涼。天運有升沉,人事有盛衰。即此可以想見一班。「憑弔了一會,嗟嘆了幾聲。遂口詠七言律一首,以舒慨云:
jǐng wù biàn qiān chéng mí cháng, jié lú hé xū shì diāo liáng.
景物變遷誠靡常,結廬何須飾雕梁。
ē páng suī měi gōng zhōng fén, tóng què kōng míng tái yǐ huāng.
阿房雖美宮終焚,銅雀空名台已荒。
wǔ guǎn gē lóu jīn ān zài? tuí yuán suì wǎ tú kān shāng!
舞館歌樓今安在?頹垣碎瓦徒堪傷!
gǔ lái bù fá míng shèng dì, nán miǎn hòu rén zuò zhàn chǎng.
古來不乏名勝地,難免後人作戰場。
shī cái yǒng wán, huí tóu kàn shí, lù páng yī rén, shǒu ná jiù shū yī bù, chā cǎo chū mài. yào guò lái kàn, nǎi shì mǔ dān tíng tíng jì. jùn fēng xiǎng dào: cǐ shū shì sì dà chuán qí zhī yī, xì tāng yù míng suǒ zuò. wǒ què wèi zēng kàn guò. diàn zhōng mèn zuò wú liáo, hé bù mǎi lái yī kàn, yǐ dāng xiāo qiǎn. yīn wèn dào: zhè shū nǐ yào duō shǎo qián? nà rén dá dào: yào qián sì bǎi wén. jùn fēng dào: zhè shū zhǐ bǎn suī hǎo, què bù shèn xīn xiān le. cóng lái cán wù bù guò bàn jià, gěi nǐ èr bǎi qián bà. nà rén dào: hái qiú tài yé gāo shēng. jùn fēng xǐ qí shuō huà jí lì, biàn dào: jì yào kàn shū, hé dé xī qián. jiào lái xǐ jiē guò shū lái, fù yǔ tā qián èr bǎi wǔ shí wén. nà rén dé qián xīn rán ér qù.
詩才詠完,回頭看時,路旁一人,手拿舊書一部,插草出賣。要過來看,乃是《牡丹庭(亭)記》。峻峰想道:「此書是四大傳奇之一,系湯玉茗所作。我卻未曾看過。店中悶坐無聊,何不買來一看,以當消遣。」因問道:「這書你要多少錢?」那人答道:「要錢四百文。」峻峰道:「這書紙板雖好,卻不甚新鮮了。從來殘物不過半價,給你二百錢罷。」那人道:「還求太爺高升。」峻峰喜其說話吉利,便道:「既要看書,何得惜錢。」叫來喜接過書來,付與他錢二百五十文。那人得錢欣然而去。
jùn fēng huí dào diàn zhōng, chī le wǎn fàn. jiào lái xǐ diǎn qǐ zhú lái, bǎ zhè shū fàng zài zhuō shàng. cóng tóu kàn qǐ, chū kàn jīng mèng lí hún yǐ jí míng pàn zhū chū, jiàn qí qū cí yǎ qiàn, jí táng gōng wěn, yōu sī ào xiǎng, bié yǒu dòng tiān. jí kǒu chēng dào: yù míng gōng zhēn cái rén yě! jí kàn dào kāi mù hái hún yī chū, gǔ zhǎng dà xiào dào: rén qì jù zé shēng, qì sàn zé sǐ. sǐ shēng zhě rén zhī suǒ bì bù miǎn yě. sǐ ér fù shēng, nà yǒu cǐ lǐ? bó yǒu zuò lì, shēn shēng jiàn wū, hán tuì zhī yóu yǐ wèi zuǒ shì fú kuā, wú zú qǔ xìn. tāng yù míng cái xué míng shì, hé gù zào cǐ dàn màn bù jīng zhī yǔ, huáng huò hòu rén yě. yí guǐ yí shén, xué rén dà bìng. jiā yǒu dú shū zǐ dì, qiè bù kě lìng jiàn cǐ shū, yǐ dàng qí xīn. suì jiào lái xǐ jiù zhú shàng yī huǒ fén zhī. jùn fēng zài jīng hòu yàn bù tí.
峻峰迴到店中,吃了晚飯。叫來喜點起燭來,把這書放在桌上。從頭看起,初看《驚夢離魂》以及《冥判》諸出,見其曲詞雅倩,集唐工穩,幽思奧想,別有洞天。極口稱道:「玉茗公真才人也!」及看到《開墓還魂》一出,鼓掌大笑道:「人氣聚則生,氣散則死。死生者人之所必不免也。死而復生,那有此理?」伯有作歷,申生見巫,韓退之猶以為左氏浮誇,無足取信。湯玉茗才學名世,何故造此誕漫不經之語,惶惑後人也。疑鬼疑神,學人大病。家有讀書子弟,切不可令見此書,以盪其心。」遂叫來喜就燭上一火焚之。峻峰在京候驗不題。
dàn wèi zhī huì láng yǔ fū rén zài jiā rú hé? zài kàn xià huí fēn jiě.
但未知蕙郎與夫人在家如何?再看下回分解。