kù lì
◎酷吏
gāo lǘ shān pú chá hé zhù
○高閭山 蒲察合住
tài shǐ gōng yǒu yán: fǎ jiā yán ér shǎo ēn. xìn zāi sī yán yě. jīn fǎ yán mì, lǜ wén suī yīn qián dài ér zēng sǔn zhī, dà dǐ duō zhǔn zhòng diǎn. xī zōng dié xìng dà yù, hǎi líng jiǎn miè zōng shì, gōu jí fù huì, gào jiān shàng biàn zhě shǎng yǐ bù cì. yú shì zhōng wài fēng sú yī biàn, xián shàng wēi nüè yǐ wèi shì gōng, ér chán zéi zuò yān. liú dú yuǎn ěr, cǎn yǐ. jīn shǐ duō què yì, jù qí jiù lù dé èr rén yān. zuò kù lì chuán.
太史公有言:「法家嚴而少恩。」信哉斯言也。金法嚴密,律文雖因前代而增損之,大抵多准重典。熙宗迭興大獄,海陵翦滅宗室,鈎棘傅會,告奸上變者賞以不次。於是中外風俗一變,咸尚威虐以為事功,而讒賊作焉。流毒遠邇,慘矣。金史多闕逸,據其舊錄得二人焉。作《酷吏傳》。
gāo lǘ shān, chéng zhōu xī mù rén. xuǎn chōng hù wèi, diào shùn yì jūn jié dù fù shǐ, zhuǎn táng kuò yí lá dōu zhǎn xiáng wěn, gǎi zhèn wǔ jūn jié dù fù shǐ cáo wáng fǔ wèi, dà míng zhì zhōng. qiān rǔ zhōu cì shǐ, gǎi dān zhōu. zhì jìn bù yī fǎ yòng zhàng jué rén zhě, lǘ shān jiàn zhī xiào yuē: cǐ yì nán xíng. shì rì, tè yòng dà zhàng zhàng sǐ bù mín yáng xiān, zuò xuē yī guān, jiě zhí. jiǔ zhī, jiàng fèng xiáng zhì zhōng, lì yuán zhōu jì zhōu sì zhōu cì shǐ, gǎi zhèng zhōu fáng yù shǐ, qiān pú yǔ lù jié dù shǐ, yí lín hǎi jūn pán ān jūn níng chāng jūn. zhēn yòu èr nián, chéng pò sǐ zhī.
高閭山,澄州析木人。選充護衛,調順義軍節度副使,轉唐括、移剌都颭詳穩,改震武軍節度副使、曹王府尉,大名治中。遷汝州刺史,改單州。制禁不依法用杖決人者,閭山見之笑曰:「此亦難行。」是日,特用大杖杖死部民楊仙,坐削一官,解職。久之,降鳳翔治中,歷原州、濟州、泗州刺史,改鄭州防禦使,遷蒲與路節度使,移臨海軍、盤安軍、寧昌軍。貞祐二年,城破死之。
pú chá hé zhù, yǐ lì qǐ shēn, jiǔ wèi xuān zōng suǒ xìn, shēng shì xuǎn hè, xìng fù cán kè, rén zhī qí dù guó ér mò gǎn yán. qí zi chōng hù wèi, xiān zhú chū zhī. jì ér hé zhù wèi héng zhōu cì shǐ, xū cì jìn xiàn. hòu dà bīng rù shǎn xī, guān zhōng zhèn dòng. huò yán hé zhù fù héng zhōu wèi běi zǒu jì, cháo tíng mìng kāi fēng jī qí qīn shǔ, hé zhù chū yuàn yán yuē: shā què wǒ jí tài píng yǐ. xún wèi yù shǐ suǒ hé, chū yì chī shú, zǎi xiàng yǐ wèi bèi lǐ, zhǎn yú kāi fēng fǔ mén zhī xià. gù dāng shí yǒu xuān cháo sān zéi zhī mù, wèi wáng a lǐ pú chá yǎo zhù, hé zhù qí yī yě.
蒲察合住,以吏起身,久為宣宗所信,聲勢烜赫,性復殘刻,人知其蠹國而莫敢言。其子充護衛,先逐出之。繼而合住為恆州刺史,需次近縣。後大兵入陝西,關中震動。或言合住赴恆州為北走計,朝廷命開封羈其親屬,合住出怨言曰:「殺卻我即太平矣。」尋為御史所劾,初議笞贖,宰相以為悖理,斬於開封府門之下。故當時有宣朝三賊之目,謂王阿里、蒲察咬住,合住其一也。
xìng dìng zhōng, fù mǎ pū sàn ā hǎi zhī yù, jīng shī xuān kān qī shí yú suǒ, a lǐ bèi chéng shí qǐ shì yǐ sì qí dú, cháo shì zhuì zhuì mò kè zì bǎo, wéi dú jí wén zhī zài kāi fēng fǔ mù, míng qí bù fǎn, jìng bù shǔ zì, ā hǎi zhū, wén zhī yì wú suǒ wèn.
興定中,駙馬仆散阿海之獄,京師宣勘七十餘所,阿里輩乘時起事以肆其毒,朝士惴惴莫克自保,惟獨吉文之在開封府幕,明其不反,竟不署字,阿海誅,文之亦無所問。
yǎo zhù, zhèng dà chū zhì shì, jū suī yáng, kuì jūn biàn, yǔ qí jiā jiē bèi shā.
咬住,正大初致仕,居睢陽,潰軍變,與其家皆被殺。
chū, xuān zōng xǐ xíng fá, cháo shì wǎng wǎng bèi chī chǔ, zhì yòng dāo zhàng jué shā yán zhě. gāo qí yòng shì, wēi xíng zì zì. nán dù zhī hòu, xí yǐ chéng fēng, suī shì dài fū yì wèi suǒ yí, rú tú dān yòu chéng sī zhōng hǎo yòng má chuí jī rén, hào má chuí xiàng gōng. lǐ yùn shǐ tè lì hào bàn jié jiàn, yán qí duǎn xiǎo fēng lì yě. féng nèi hàn bì hào féng guì. léi yuān wèi yù shǐ, zhì cài zhōu dé jiān háo, zhàng shā wǔ bǎi rén, hào yuē léi bàn qiān. yòu yǒu wán yán má jīn chū, jiē yǐ kù wén, ér hé zhù wáng a lǐ lǐ huàn zhī tú, xū lì zhōng yóu jiǎo kè zhě yě.
初,宣宗喜刑罰,朝士往往被笞楚,至用刀杖決殺言者。高琪用事,威刑自恣。南渡之後,習以成風,雖士大夫亦為所移,如徒單右丞思忠好用麻椎擊人,號「麻椎相公」。李運使特立號「半截劍」,言其短小鋒利也。馮內翰璧號「馮劊」。雷淵為御史,至蔡州得奸豪,杖殺五百人,號曰「雷半千」。又有完顏麻斤出,皆以酷聞,而合住、王阿里、李渙之徒,胥吏中尤狡刻者也。
nìng xìng
◎佞幸
xiāo yì zhāng zhòng kē lǐ tōng mǎ qīn gāo huái zhēn xiāo yù xū chí guó
蕭肄 張仲軻 李通 馬欽 高懷貞 蕭裕 胥持國
shì zhī yǒu shì yù zhě, hé cháng bù bèi qí hài zāi. lóng, tiān xià zhī zhì shén yě, yī yǒu shì yù, jiàn zhì yú rén, gù rén jūn yì rán. shì yù bù dú róu màn zhī qīng yì yě, zhēng fá tián liè tǔ mù shén xiān, bǐ wèi nìng zhě jiē yǒu yǐ tóu qí suǒ hào yān. jīn zhǔ nèi gǔ shēng sè, wài hào dà xǐ gōng, mò shén yú xī zōng hǎi líng, ér zhāng zōng cì zhī. jīn shǐ zì xiāo yì zhì xū chí guó, dé nìng chén zhī yóu zhě qī rén, jiē bèi chǒng yù yú sān jūn zhī cháo, yǐ wáng qí shēn, yǐ dù qí guó, qí huò jiē shǐ yú cǐ, kě bù jiè zāi. zuò nìng xìng chuán.
世之有嗜欲者,何嘗不被其害哉。龍,天下之至神也,一有嗜欲,見制於人,故人君亦然。嗜欲不獨柔曼之傾意也,征伐、畋獵、土木、神仙,彼為佞者皆有以投其所好焉。金主內蠱聲色,外好大喜功,莫甚於熙宗、海陵,而章宗次之。《金史》自蕭肄至胥持國,得佞臣之尤者七人,皆被寵遇於三君之朝,以亡其身,以蠹其國,其禍皆始於此,可不戒哉。作《佞幸傳》。
xiāo yì, běn xī rén, yǒu chǒng yú xī zōng, fù chǎn shì dào hòu, lèi guān cān zhī zhèng shì. huáng tǒng jiǔ nián sì yuè rén shēn yè, dà fēng yǔ, léi diàn zhèn huài qǐn diàn chī wěi, yǒu huǒ zì wài rù, shāo nèi qǐn wéi màn. dì xǐ bié diàn bì zhī, yù xià zhào zuì jǐ. hàn lín xué shì zhāng jūn shì cǎo. jūn yì yù fèng dá tiān jiè, dāng shēn zì biǎn sǔn, qí wén yǒu yuē: wéi dé fú lèi, shàng gàn tiān wēi jí gù zī guǎ mèi miǎo yǔ xiǎo zi děng yǔ. yì yì zòu yuē: fú lèi shì dà wú dào, guǎ zhě gū dú wú qīn, mèi zé yú rén shì fú xiǎo, miǎo zé mù wú suǒ jiàn, xiǎo zi yīng hái zhī chēng, cǐ hàn rén tuō wén zì yǐ lì zhǔ shàng yě. dì dà nù, mìng wèi shì zhuāi jūn xià diàn, bǎng zhī shù bǎi, bù sǐ. yǐ shǒu jiàn lí qí kǒu ér hǎi zhī. cì yì tōng tiān xī dài. píng shì ēn xìng, jù shì tóng liè, suì yǔ hǎi líng yǒu è. jí cuàn lì, jiā dà chén guān jué, lì jiā yín qīng guāng lù dài fū. shù rì, zhào yì jié zhī yuē: xué shì zhāng jūn hé zuì bèi zhū, ěr hé gōng shòu shǎng? yì bù néng duì. hǎi líng yuē: zhèn shā rǔ wú nán shì, rén huò yǐ wǒ bào sī yuàn yě. yú shì, zhào chú míng, fàng guī tián lǐ, jìn gù bù dé chū bǎi lǐ wài.
蕭肄,本奚人,有寵於熙宗,復諂事悼後,累官參知政事。皇統九年四月壬申夜,大風雨,雷電震壞寢殿鴟尾,有火自外入,燒內寢幃幔。帝徙別殿避之,欲下詔罪己。翰林學士張鈞視草。鈞意欲奉答天戒,當深自貶損,其文有曰:「惟德弗類,上干天威」及「顧茲寡昧眇予小子」等語。肄譯奏曰:「弗類是大無道,寡者孤獨無親,昧則於人事弗曉,眇則目無所見,小子嬰孩之稱,此漢人托文字以詈主上也。」帝大怒,命衛士拽鈞下殿,榜之數百,不死。以手劍剺其口而醢之。賜肄通天犀帶。憑恃恩幸,倨視同列,遂與海陵有惡。及篡立,加大臣官爵,例加銀青光祿大夫。數日,召肄詰之曰:「學士張鈞何罪被誅,爾何功受賞?」肄不能對。海陵曰:「朕殺汝無難事,人或以我報私怨也。」於是,詔除名,放歸田裡,禁錮不得出百里外。
zhāng zhòng kē, yòu míng niú ér, shì jǐng wú lài, shuō chuán qí xiǎo shuō, zá yǐ pái yōu huī xié yǔ wèi yè. hǎi líng yǐn zhī zuǒ yòu, yǐ zī xì xiào. hǎi líng fēng qí guó wáng, yǐ wèi shū biǎo, jí jí wèi, wèi mì shū láng. hǎi líng cháng duì zhòng kē yǔ fēi pín xiè dú, zhòng kē dàn chēng sǐ zuì, bù gǎn yǎng shì. yòu cháng lìng zhòng kē luǒ xíng yǐ guān zhī, shì chén wǎng wǎng lìng luǒ chǐ, suī tú dān zhēn yì bù miǎn cǐ. bīng bù shì láng wán yán pǔ lián dà xìng shǎo yǐn lǐ dūn jiē yǐ zāng bài, hǎi líng zhì zhī yào jìn. líng rén yú qìng ér guān wǔ pǐn dà shì jiā nú wáng zhī zhāng wèi mì shū láng. zhī zhāng gāo zhū piān pì, hǎi líng qīn shì zhī, bù yǐ wèi xiè. táng kuò biàn jiā nú hé shàng wū dài jiā nú gé wēn gé lǔ, jiē zhì sù wèi, yǒu jiǎo xìng zhì yī pǐn zhě. zuǒ yòu huò wú guān zhí rén, huò yǐ míng hū zhī, jí shòu yǐ xiǎn jiē, hǎi líng yǔ qí rén yuē: ěr fù néng míng zhī hū? cháng zhì huáng jīn yīn rù jiān, xǐ zhī zhě lìng zì qǔ zhī, qí làn cì rú cǐ. sòng yú táng bì hè dēng bǎo wèi, qiě hái, hǎi líng yǐ yù dài fù cì sòng dì, shǐ wèi sòng dì yuē: cǐ dài qīng fù suǒ cháng fú, jīn yǐ wèi cì, shǐ qīng rú jiàn ér fù, dāng bù wàng zhèn yì yě. shǐ tuì, zhòng kē yuē: cǐ xī shì zhī bǎo, kě xī qīng cì. shàng yuē: jiāng nán zhī dì, tā rì dāng wèi wǒ yǒu, cǐ zhì zhī wài fǔ ěr. yóu shì zhī hǎi líng yǒu nán fá zhī yì.
張仲軻,幼名牛兒,市井無賴,說傳奇小說,雜以俳優詼諧語為業。海陵引之左右,以資戲笑。海陵封岐國王,以為書表,及即位,為秘書郎。海陵嘗對仲軻與妃嬪褻瀆,仲軻但稱死罪,不敢仰視。又嘗令仲軻倮形以觀之,侍臣往往令倮褫,雖徒單貞亦不免此。兵部侍郎完顏普連、大興少尹李惇皆以贓敗,海陵置之要近。伶人於慶兒官五品、大氏家奴王之彰為秘書郎。之彰睾珠偏僻,海陵親視之,不以為褻。唐括辯家奴和尚、烏帶家奴葛溫、葛魯,皆置宿衛,有僥倖至一品者。左右或無官職人,或以名呼之,即授以顯階,海陵語其人曰:「爾復能名之乎?」常置黃金茵褥間,喜之者令自取之,其濫賜如此。宋余唐弼賀登寶位,且還,海陵以玉帶附賜宋帝,使謂宋帝曰:「此帶卿父所常服,今以為賜,使卿如見而父,當不忘朕意也。」使退,仲軻曰:「此希世之寶,可惜輕賜。」上曰:「江南之地,他日當為我有,此置之外府耳。」由是知海陵有南伐之意。
é qiān mì shū chéng, zhuǎn shǎo jiān. shì shí, yíng jiàn yān jīng gōng shì, yǒu sī qǔ zhēn dìng fǔ tán yuán cái mù, zhòng kē chéng jiān yán qí zhōng cái mù bù kě yòng, hǎi líng yì zhòng kē shòu qǐng tuō, miǎn zhòng kē guān. wèi jǐ, fù yòng wèi shǎo jiān. hǎi líng liè yú tú nǐ shān, cì yú duó wǎ, lèi tiān ér bài, wèi qún chén yuē: zhèn yòu shí xí shè, zhì yī mén xià, mò zhù yuē: ruò wǒ yì rì dà guì, dāng shǐ yī shǐ héng jiā mén jí shàng. jí shè, guǒ héng jiā mén jí shàng. hòu wèi zhōng jīng liú shǒu, cháng dà liè yú cǐ dì, wéi wèi hé, dǎo yuē: wǒ ruò yǒu dà wèi, bǎi bù zhī nèi dāng huò sān lù. ruò zhǐ wèi gōng xiāng, huò yī ér yǐ. yú shì bù jí bǎi bù lián huò sān lù. yòu zhù yuē: ruò tǒng yī hǎi nèi, dāng fù huò yī dà lù. yú shì guǒ huò yī dà lù. cǐ shì cháng yǔ xiāo yù yán zhī, zhèn jīn fù zhì cǐ dì, gù bài diàn yān. hǎi líng yì yù qǔ jiāng nán, gù xiān shè jī xiáng yǐ fěng qún chén, shì yǐ zhòng kē měi xiān féng qí yì, dǎo zhī nán fá.
俄遷秘書丞,轉少監。是時,營建燕京宮室,有司取真定府潭園材木,仲軻乘間言其中材木不可用,海陵意仲軻受請託,免仲軻官。未幾,復用為少監。海陵獵於途你山,次於鐸瓦,酹天而拜,謂群臣曰:「朕幼時習射,至一門下,默祝曰:『若我異日大貴,當使一矢橫加門脊上。』及射,果橫加門脊上。後為中京留守,嘗大獵於此地,圍未合,禱曰:『我若有大位,百步之內當獲三鹿。若止為公相,獲一而已。』於是不及百步連獲三鹿。又祝曰:『若統一海內,當復獲一大鹿。』於是果獲一大鹿。此事嘗與蕭裕言之,朕今復至此地,故拜奠焉。」海陵意欲取江南,故先設禨祥以諷群臣,是以仲軻每先逢其意,導之南伐。
zhēn yuán èr nián zhēng yuè, sòng hè zhēng dàn shǐ shī jù cháo cí, hǎi líng shǐ zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī wèn shī jù yuē: sòng guó jǐ kē qǔ shì? duì yuē: shī fù jīng yì cè lùn jiān xíng. yòu wèn: qín guì zuò hé guān, nián jīn jǐ hé? duì yuē: guì wèi shàng shū zuǒ pú shè zhòng shū mén xià píng zhāng shì, nián liù shí wǔ yǐ. fù wèi zhī yuē: wǒ wén qín guì xián, gù wèn zhī.
貞元二年正月,宋賀正旦使施巨朝辭,海陵使左宣徽使敬嗣暉問施巨曰:「宋國幾科取士?」對曰:「詩賦、經義、策論兼行。」又問:「秦檜作何官,年今幾何?」對曰:「檜為尚書左僕射中書門下平章事,年六十五矣。」復謂之曰:「我聞秦檜賢,故問之。」
zhèng lóng èr nián, zhòng kē wèi zuǒ jiàn yì dài fū, xiū qǐ jū zhù, dàn shí jiàn yì fèng, bù dé yán shì. sān nián zhēng yuè, sòng hè zhèng shǐ sūn dào fū bì cí, hǎi líng shǐ zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī yù zhī yuē: guī bái ěr dì, shì wǒ shàng guó duō yǒu bù chéng, jīn lüè jǔ èr shì: ěr mín yǒu táo rù wǒ jìng zhě, biān lì jiē jí fā hái, wǒ mín yǒu táo pàn rù ěr jìng zhě, yǒu sī suǒ zhī wǎng wǎng tuō cí bù fā, yī yě. ěr yú yán biān dào mǎi ān mǎ, bèi zhàn zhèn, èr yě. qiě mǎ dài rén ér hòu kě yòng, rú wú qí rén, dé mǎ bǎi wàn yì xī yǐ wèi? wǒ yì qǐ néng wú bèi. qiě wǒ bù qǔ ěr guó zé yǐ, rú yù qǔ zhī, gù fēi nán shì. wǒ wén jiē nà pàn wáng dào mǎi ān mǎ, jiē ěr guó yáng tài wèi suǒ wèi, cháng yīn fú huò wèn zhī qí rén, wú néng wèi zhě yě. yòu yuē: wén qín guì yǐ sǐ, guǒ fǒu? dào fū duì yuē: guì shí sǐ yǐ, péi chén yì guì suǒ jiàn yòng zhě. yòu yuē: ěr guó bǐ lái xíng shì, shū bù shì qín guì shí hé yě? dào fū yuē: róng péi chén hái guó, yī yī jù wén sòng dì. hǎi líng gài yù nán fá, gù xiān shè nà pàn wáng dào mǎi mǎ èr shì, ér zá yǐ tā cí yán zhī.
正隆二年,仲軻為左諫議大夫,修起居注,但食諫議俸,不得言事。三年正月,宋賀正使孫道夫陛辭,海陵使左宣徽使敬嗣暉諭之曰:「歸白爾帝,事我上國多有不誠,今略舉二事:爾民有逃入我境者,邊吏皆即發還,我民有逃叛入爾境者,有司索之往往託辭不發,一也。爾於沿邊盜買鞍馬,備戰陣,二也。且馬待人而後可用,如無其人,得馬百萬亦奚以為?我亦豈能無備。且我不取爾國則已,如欲取之,固非難事。我聞接納叛亡、盜買鞍馬,皆爾國楊太尉所為,常因俘獲問知其人,無能為者也。」又曰:「聞秦檜已死,果否?」道夫對曰:「檜實死矣,陪臣亦檜所薦用者。」又曰:「爾國比來行事,殊不似秦檜時何也?」道夫曰:「容陪臣還國,一一具聞宋帝。」海陵蓋欲南伐,故先設納叛亡、盜買馬二事,而雜以他辭言之。
hǎi líng zhào zhòng kē yòu bǔ què mǎ qīn xiào shū láng tián yǔ xìn zhí zhǎng xí shī rù biàn diàn shì zuò. hǎi líng yǔ zhòng kē lùn hàn shū, wèi zhòng kē yuē: hàn zhī fēng jiāng bù guò qī bā qiān lǐ, jīn wú guó fú yuán wàn lǐ, kě wèi dà yǐ. zhòng kē yuē: běn cháo jiāng tǔ suī dà, ér tiān xià yǒu sì zhǔ, nán yǒu sòng, dōng yǒu gāo lì, xī yǒu xià, ruò néng yī zhī, nǎi wèi dà ěr. hǎi líng yuē: bǐ qiě hé zuì ér fá zhī? zhòng kē yuē: chén wén sòng rén mǎi mǎ xiū qì xiè, zhāo nà shān dōng pàn wáng, qǐ dé wèi wú zuì? hǎi líng xǐ yuē: xiàng zhě liáng chōng cháng wèi zhèn yán, sòng yǒu liú guì fēi zhě zī zhì yàn měi, shǔ zhī huá ruǐ wú zhī xī shī suǒ bù jí yě. jīn yī jǔ ér liǎng dé zhī, sú suǒ wèi yīn xíng diào shǒu yě. jiāng nán wén wǒ jǔ bīng, bì yuǎn cuàn ěr. qīn yǔ yǔ xìn jù duì yuē: hǎi dǎo mán yuè, chén děng jiē zhī dào lù, bǐ jiāng ān wǎng? qīn yòu yuē: chén zài sòng shí, cháng shuài jūn zhēng mán, suǒ yǐ zhī yě. hǎi líng wèi xí shī yuē: rǔ gǎn zhàn hū? duì yuē: shòu ēn rì jiǔ, sǐ yì hé bì. hǎi líng yuē: rǔ liào bǐ gǎn chū bīng fǒu, bǐ ruò chū bīng, rǔ guǒ néng sǐ dí hū? xí shī liáng jiǔ yuē: chén suī nuò ruò, yì jiāng yǔ zhī wèi dí yǐ. hǎi líng yuē: bǐ jiāng chū bīng hé dì? yuē: bù guò huái shàng ěr. hǎi líng yuē: rán zé tiān yǔ wǒ yě. jì ér yuē: zhèn jǔ bīng miè sòng, yuǎn bù guò èr sān nián, rán hòu tǎo píng gāo lì xià guó. yī tǒng zhī hòu, lùn gōng qiān zhì, fēn shǎng jiāng shì, bǐ bì wàng láo yǐ.
海陵召仲軻、右補闕馬欽、校書郎田與信、直長習失入便殿侍坐。海陵與仲軻論《漢書》,謂仲軻曰:「漢之封疆不過七八千里,今吾國幅員萬里,可謂大矣。」仲軻曰:「本朝疆土雖大,而天下有四主,南有宋,東有高麗,西有夏,若能一之,乃為大耳。」海陵曰:「彼且何罪而伐之?」仲軻曰:「臣聞宋人買馬修器械,招納山東叛亡,豈得為無罪?」海陵喜曰:「向者梁珫嘗為朕言,宋有劉貴妃者姿質艷美,蜀之華蕊、吳之西施所不及也。今一舉而兩得之,俗所謂『因行掉手』也。江南聞我舉兵,必遠竄耳。」欽與與信俱對曰:「海島、蠻越,臣等皆知道路,彼將安往?」欽又曰:「臣在宋時,嘗帥軍征蠻,所以知也。」海陵謂習失曰:「汝敢戰乎?」對曰:「受恩日久,死亦何避。」海陵曰:「汝料彼敢出兵否,彼若出兵,汝果能死敵乎?」習失良久曰:「臣雖懦弱,亦將與之為敵矣。」海陵曰:「彼將出兵何地?」曰:「不過淮上耳。」海陵曰:「然則天與我也。」既而曰:「朕舉兵滅宋,遠不過二三年,然後討平高麗、夏國。一統之後,論功遷秩,分賞將士,彼必忘勞矣。」
sì nián sān yuè, zhòng kē sǐ. dōng zhì qián yī xī, hǎi líng mèng zhòng kē qiú jiǔ, jì jué, jiē dào liáng jiǔ, qiǎn shǐ zhě diàn qí mù.
四年三月,仲軻死。冬至前一夕,海陵夢仲軻求酒,既覺,嗟悼良久,遣使者奠其墓。
lǐ tōng, yǐ biàn pì cè mèi de xìng yú hǎi líng. lèi guān yòu sī láng zhōng, qiān lì bù shàng shū. qǐng yè huì lù fú còu qí mén. zhèng lóng èr nián zhēng yuè yǐ yǒu, zhào zuǒ yòu sī yù shǐ zhōng chéng yǐ xià zòu shì biàn diàn, hǎi líng yuē: zhī zi mò ruò fù, zhī chén mò ruò jūn, zhèn cháng shì zhī yǐ. zhèn xún jí rén cái, rǔ děng ruò bù jǔ tóng lèi, bì jǔ qí xiāng shàn zhě. zhèn wén nǚ zhí qì dān zhī shì jìn zhě, bì lài xíng bù shàng shū wū dài qiān shū shū mì yáo shè wèi zhī xiān róng, zuǒ sī yuán wài láng a lǐ gǔ liè rèn qí shì. bó hǎi hàn rén shì jìn zhě, bì lài lì bù shàng shū lǐ tōng hù bù shàng shū xǔ lín wèi zhī xiān róng, zuǒ sī láng zhōng wáng wèi rèn qí shì. fán zài shì bǎn, zhèn shí zhě guǎ, bù shí zhě zhòng, mò fēi rén chén, qǐ yǒu yuǎn jìn qīn shū zhī yì zāi. gǒu fèng zhí wú qiān, shàng shū shì láng jié dù shǐ biàn kě dé, wàn yī huò zuì, bì fá wú shè. qǐng zhī, bài cān zhī zhèng shì.
李通,以便辟側媚得幸於海陵。累官右司郎中,遷吏部尚書。請謁賄賂輻輳其門。正隆二年正月乙酉,詔左右司御史中丞以下奏事便殿,海陵曰:「知子莫若父,知臣莫若君,朕嘗試之矣。朕詢及人材,汝等若不舉同類,必舉其相善者。朕聞女直、契丹之仕進者,必賴刑部尚書烏帶、簽書樞密遙設為之先容,左司員外郎阿里骨列任其事。渤海、漢人仕進者,必賴吏部尚書李通、戶部尚書許霖為之先容,左司郎中王蔚任其事。凡在仕版,朕識者寡,不識者眾,莫非人臣,豈有遠近親疏之異哉。苟奉職無愆,尚書侍郎節度使便可得,萬一獲罪,必罰無赦。」頃之,拜參知政事。
hǎi líng shì lěi shì qiáng shèng, yù dà sì zhēng fá, yǐ yì tiān xià, cháng yuē: tiān xià yī jiā, rán hòu kě yǐ wèi zhèng tǒng. tōng chuāi zhī qí yì, suì yǔ zhāng zhòng kē mǎ qīn huàn zhě liáng chōng jìn xí qún xiǎo bèi, shèng tán jiāng nán fù shù, zǐ nǚ yù bó zhī duō, féng qí yì ér xiān dào zhī. hǎi líng xìn qí yán, yǐ tōng wèi móu zhǔ, suì yì xìng bīng fá jiāng nán. sì nián èr yuè, hǎi líng yù zǎi xiàng yuē sòng guó suī chén fú, yǒu shì yuē ér wú chéng shí, bǐ wén yán biān mǎi mǎ jí zhāo nà pàn wáng, bù kě bù bèi. qiǎn shǐ jí zhū lù měng ān bù zú jí zhōu xiàn bó hǎi dīng zhuāng chōng jūn, réng kuò zhū dào mín mǎ. yú shì, qiǎn shǐ fēn wǎng shàng jīng sù pín lù hú lǐ gǎi lù hé lǎn lù pú yǔ lù tài zhōu xián píng fǔ dōng jīng pó sù lù hé sū guǎn lín huáng fǔ xī nán zhāo tǎo sī xī běi zhāo tǎo sī běi jīng hé jiān fǔ zhēn dìng fǔ yì dōu fǔ dōng píng fǔ dà míng fǔ xī jīng lù, fán nián èr shí yǐ shàng wǔ shí yǐ xià zhě jiē jí zhī, suī qīn lǎo dīng duō, qiú yī zi liú shì, yì bù tīng, wǔ nián shí yī yuè, shǐ yì dōu yǐn jīng děng sān shí yī rén yā zhū lù jūn qì yú jūn xíng yào huì chù ān zhì, qí jūn zhì fēn gěi zhī. qí fēn gěi zhī yú yǔ shàn wán bù jí zhě, jiē jù ér fén zhī.
海陵恃累世強盛,欲大肆征伐,以一天下,嘗曰:「天下一家,然後可以為正統。」通揣知其意,遂與張仲軻、馬欽、宦者梁珫近習群小輩,盛談江南富庶,子女玉帛之多,逢其意而先道之。海陵信其言,以通為謀主,遂議興兵伐江南。四年二月,海陵諭宰相曰「宋國雖臣服,有誓約而無誠實,比聞沿邊買馬及招納叛亡,不可不備。」遣使籍諸路猛安部族、及州縣渤海丁莊充軍,仍括諸道民馬。於是,遣使分往上京、速頻路、胡里改路、曷懶路、蒲與路、泰州、咸平府、東京、婆速路、曷蘇館、臨潢府、西南招討司、西北招討司、北京、河間府、真定府、益都府、東平府、大名府、西京路,凡年二十以上、五十以下者皆籍之,雖親老丁多,求一子留侍,亦不聽,五年十一月,使益都尹京等三十一人押諸路軍器於軍行要會處安置,俟軍至分給之。其分給之餘與繕完不及者,皆聚而焚之。
liù nián zhēng yuè, hǎi líng shǐ tōng yù zhǐ sòng shǐ xú dù děng yuē: zhèn xī cóng liáng wáng cháng jū nán jīng, lè qí fēng tǔ. dì wáng xún shòu, zì gǔ yǒu zhī. huái yòu duō xì dì, yù xiào liè qí jiān, cóng bīng bù yú wàn rén. rǔ děng guī gào rǔ zhǔ, lìng yǒu sī xuān yù zhèn yì, shǐ huái nán zhī mín wú huái yí jù. èr yuè, tōng jìn bài yòu chéng, zhào yuē: qīng diǎn lǐng shàn wán bīng xiè, jīn yǐ bì gōng, zhèn jiā qīng zhōng jǐn, gù yǒu shì mìng, qí jiāng nán shì bì, bié dāng jīng shǎng.
六年正月,海陵使通諭旨宋使徐度等曰:「朕昔從梁王嘗居南京,樂其風土。帝王巡狩,自古有之。淮右多隙地,欲校獵其間,從兵不逾萬人。汝等歸告汝主,令有司宣諭朕意,使淮南之民無懷疑懼。」二月,通進拜右丞,詔曰:「卿典領繕完兵械,今已畢功,朕嘉卿忠謹,故有是命,俟江南事畢,別當旌賞。」
sì yuè, qiān shū shū mì yuàn shì gāo jǐng shān wèi cì sòng dì shēng rì shǐ, yòu sī yuán wài láng wáng quán fù zhī, hǎi líng wèi quán yuē: rǔ jiàn sòng zhǔ, jí miàn shù qí fén nán jīng gōng shì yán biān mǎi mǎ zhāo zhì pàn wáng zhī zuì, dāng lìng dà chén mǒu rén mǒu rén lái cǐ, zhèn jiāng qīn jié wèn zhī, qiě suǒ hàn huái zhī dì, rú bù cóng, jí lì shēng dǐ zé zhī, bǐ bì bù gǎn hài rǔ. hǎi líng gài shǐ wáng quán jī nù sòng zhǔ, jiāng yǐ wèi nán fá zhī míng yě. wèi jǐng shān yuē: huí rì, yǐ quán suǒ yán zòu wén. quán zhì sòng, yī rú hǎi líng zhī yán dǐ zé sòng zhǔ, sòng zhǔ wèi quán yuē: wén gōng běi fāng míng jiā, hé nǎi rú shì? quán fù yuē: zhào huán jīn yǐ sǐ yǐ. sòng zhǔ jù qǐ fā āi ér bà. hǎi líng zhì nán jīng, sòng qiǎn shǐ hè qiān dōu, hǎi líng shǐ hán rǔ jiā jiù jìng shàng zhǐ zhī yuē: zhèn shǐ zhì cǐ, bǐ wén běi fāng xiǎo jǐng, yù fù guī zhōng dōu, wú yōng lái hè. sòng shǐ nǎi hái.
四月,簽書樞密院事高景山為賜宋帝生日使,右司員外郎王全副之,海陵謂全曰:「汝見宋主,即面數其焚南京宮室、沿邊買馬、招致叛亡之罪,當令大臣某人某人來此,朕將親詰問之,且索漢、淮之地,如不從,即厲聲詆責之,彼必不敢害汝。」海陵蓋使王全激怒宋主,將以為南伐之名也。謂景山曰:「回日,以全所言奏聞。」全至宋,一如海陵之言詆責宋主,宋主謂全曰:「聞公北方名家,何乃如是?」全復曰:「趙桓今已死矣。」宋主遽起發哀而罷。海陵至南京,宋遣使賀遷都,海陵使韓汝嘉就境上止之曰:「朕始至此,比聞北方小警,欲復歸中都,無庸來賀。」宋使乃還。
yú shì, dà kuò tiān xià luó mǎ, guān zhì qī pǐn tīng liú yī mǎ, děng ér shàng zhī. bìng jiù jí mín mǎ, qí zài dōng zhě gěi xī jūn, zài xī zhě gěi dōng jūn, dōng xī jiāo xiāng wǎng lái, zhòu yè luò yì bù jué, sǐ zhě láng jí yú dào. qí wáng shī duō zhě, guān lì jù zuì huò zì shā. suǒ guò róu jiàn mín tián, diào fā qiān mǎ fū yì. zhào hé nán zhōu xiàn suǒ zhù liáng mǐ yǐ bèi dà jūn, bù dé tā yòng, ér luó mǎ suǒ zhì dāng gěi chú sù, wú kě gěi, yǒu sī yǐ wèi qǐng, hǎi líng yuē: cǐ fāng bǐ suì mín jiān chǔ chù shàng duō, jīn hé jià mǎn yě, luó mǎ kě jiù mù tián zhōng, jiè lìng zài suì bù huò, yì hé shāng hū. jí zhēng fā zhū dào gōng jiàng zhì jīng shī, yì sǐ zhě bù kě shèng shù, tiān xià shǐ sāo rán yǐ. diào zhū lù mǎ yǐ hù kǒu wèi lǜ, fù shì yǒu zhì liù shí pǐ zhě. fán diào mǎ wǔ shí liù wàn yú pǐ, réng lìng běn jiā yǎng sì, yǐ qí shī qī.
於是,大括天下騾馬,官至七品聽留一馬,等而上之。並舊籍民馬,其在東者給西軍,在西者給東軍,東西交相往來,晝夜絡繹不絕,死者狼籍於道。其亡失多者,官吏懼罪或自殺。所過蹂踐民田,調發牽馬夫役。詔河南州縣所貯糧米以備大軍,不得他用,而騾馬所至當給芻粟,無可給,有司以為請,海陵曰:「此方比歲民間儲畜尚多,今禾稼滿野,騾馬可就牧田中,借令再歲不獲,亦何傷乎。」及徵發諸道工匠至京師,疫死者不可勝數,天下始騷然矣。調諸路馬以戶口為率,富室有至六十匹者。凡調馬五十六萬餘匹,仍令本家養飼,以俟師期。
hǎi líng yīn chū liè, suì zhì tōng zhōu guān zào zhàn chuán, jí zhū lù shuǐ shǒu dé sān wàn yú rén. jí dōng hǎi xiàn rén zhāng wàng xú yuán fǎn, qiǎn dōu shuǐ jiān xú wén děng lǜ shī fú hǎi tǎo zhī, hǎi líng yuē: zhèn yì bù zài yī yì, jiāng shì zhōu shī ěr. yú shì mín bù kān mìng, dào zéi fēng qǐ, dà zhě lián chéng yì, xiǎo zhě bǎo shān zé, qiǎn hù wèi pǔ lián èr shí sì rén, gè shòu jiǎ shì wǔ shí rén, fēn wǎng shān dōng hé běi hé dōng zhōng dōu děng lù jié zhèn zhōu jùn tún zhù, bǔ zhuō dào zéi. yǐ hù wèi wán xī wèi dìng wǔ jūn jié dù fù shǐ, shàng xián wèi ān wǔ jūn jié dù fù shǐ, pú jiǎ wèi zhāo yì jūn jié dù fù shǐ, jiē gěi yín pái, shǐ dū zé zhī. shì shí, shān dōng zéi fàn yí zhōu, lín yí lìng hú sā lì zhàn ér sǐ. dà míng fǔ zéi wáng jiǔ děng jù chéng pàn, zhòng zhì shù wàn. qì dān biān liù jīn wáng sān bèi jiē yǐ shí shù qí zhāng qí zhì, bái zhòu gōng xíng, guān jūn bù gǎn shuí hé, suǒ guò zhōu xiàn, kāi jié fǔ kù wù zhì yú shì, lìng rén rǎng qǔ zhī, xiǎo rén jiē xǐ zéi zhì, ér liáng mín bù shèng qí hài. tài fǔ jiān gāo yàn fú dà lǐ zhèng yē lǜ dào hàn lín dài zhì dà yǐng chū shǐ hái cháo, jiē yán dào zéi shì. hǎi líng è wén, nù ér zhàng zhī, yǐng réng chú míng, zì shì rén rén bù fù gǎn yán.
海陵因出獵,遂至通州觀造戰船,籍諸路水手得三萬餘人。及東海縣人張旺、徐元反,遣都水監徐文等率師浮海討之,海陵曰:「朕意不在一邑,將試舟師耳。」於是民不堪命,盜賊蜂起,大者連城邑,小者保山澤,遣護衛普連二十四人,各授甲士五十人,分往山東、河北、河東、中都等路節鎮州郡屯駐,捕捉盜賊。以護衛頑犀為定武軍節度副使,尚賢為安武軍節度副使,蒲甲為昭義軍節度副使,皆給銀牌,使督責之。是時,山東賊犯沂州,臨沂令胡撒力戰而死。大名府賊王九等據城叛,眾至數萬。契丹邊六斤、王三輩皆以十數騎張旗幟,白晝公行,官軍不敢誰何,所過州縣,開劫府庫物置於市,令人攘取之,小人皆喜賊至,而良民不勝其害。太府監高彥福、大理正耶律道、翰林待制大穎出使還朝,皆言盜賊事。海陵惡聞,怒而杖之,穎仍除名,自是人人不復敢言。
hǎi líng zì jiāng, fēn zhū dào bīng wèi shén cè shén wēi shén jié shén ruì shén yì shén yì shén yǒng shén guǒ shén lüè shén fēng wǔ shèng wǔ dìng wǔ wēi wǔ ān wǔ jié wǔ píng wǔ chéng wǔ yì wǔ ruì wǔ yáng wǔ yì wǔ zhèn wēi dìng wēi xìn wēi shèng wēi jié wēi liè wēi yì wēi zhèn wēi lüè wēi guǒ wēi yǒng sān shí èr jūn, zhì dōu zǒng guǎn fù zǒng guǎn gè yī yuán, fēn lì zuǒ yòu lǐng jūn dà dū dū jí sān dào dōu tǒng zhì fǔ. zhì zhū jūn xún chá shǐ fù gè yī yuán. yǐ tài bǎo bēn dǔ wèi zuǒ lǐng jūn dà tí dū, tōng wèi fù dà dū dū. hǎi líng yǐ bēn dǔ jiù jiāng, shǐ shuài zhū jūn yǐ cóng rén wàng, shí shǐ tōng zhuān qí shì.
海陵自將,分諸道兵為神策、神威、神捷、神銳、神毅、神翼、神勇、神果、神略、神鋒、武勝、武定、武威、武安、武捷、武平、武成、武毅、武銳、武揚、武翼、武震、威定、威信、威勝、威捷、威烈、威毅、威震、威略、威果、威勇三十二軍,置都總管、副總管各一員,分隸左右領軍大都督及三道都統制府。置諸軍巡察使、副各一員。以太保奔睹為左領軍大提督,通為副大都督。海陵以奔睹舊將,使帥諸軍以從人望,實使通專其事。
hǎi líng zhào zhū jiāng shòu fāng lüè, cì yàn yú shàng shū shěng. hǎi líng yuē: tài shī liáng wáng lián nián nán fá, yān yán suì yuè. jīn jǔ bīng bì bù rú bǐ, yuǎn zé bǎi rì, jìn zhǐ xún yuè. wéi ěr jiāng shì wú yǐ zhēng xíng wèi láo, lù lì yī xīn, yǐ chéng dà gōng, dāng hòu jiā jīng shǎng, qí huò chí màn, xíng zī wú shè. hǎi líng kǒng liáng yùn bù jì, mìng zhū jūn dù jiāng wú yǐ tóng pú cóng xíng, wén zhě mò bù yuàn zī. tú dān hòu yǔ tài zǐ guāng yīng jū shǒu, shàng shū lìng zhāng hào zuǒ chéng xiàng xiāo yù cān zhī zhèng shì jìng sì huī liú zhì shěng shì.
海陵召諸將授方略,賜宴於尚書省。海陵曰:「太師梁王連年南伐,淹延歲月。今舉兵必不如彼,遠則百日,近止旬月。惟爾將士無以征行為勞,戮力一心,以成大功,當厚加旌賞,其或弛慢,刑茲無赦。」海陵恐糧運不繼,命諸軍渡江無以僮僕從行,聞者莫不怨咨。徒單後與太子光英居守,尚書令張浩、左丞相蕭玉、參知政事敬嗣暉留治省事。
jiǔ yuè jiǎ wǔ, hǎi líng róng fú chéng mǎ, jù zhuāng qǐ xíng. míng rì, fēi pín jiē xíng, gōng zhōng tòng kū jiǔ zhī. shí yuè yǐ sì, yīn huì shī lù, shì yè èr gēng shǐ zhì méng chéng. dīng wèi, dà jūn dù huái, zhì zhōng liú, hǎi líng bài ér lèi zhī. zhì sù cì, jiàn zhú liáo yuán zhě, shā sì fāng guǎn shǐ zhāng yǒng qián. jiāng zhì lú zhōu, jiàn bái tù, chí shè bù zhōng. jì ér hòu jūn huò zhī yǐ jìn, hǎi líng dà xǐ, yǐ jīn bó cì zhī, gù wèi lǐ tōng yuē: xī wǔ wáng fá zhòu, bái yú yuè yú zhōu zhōng. jīn zhèn huò cǐ, yì jí zhào yě. guǐ hài, hǎi líng zhì hé zhōu, bǎi guān biǎo fèng qǐ jū, hǎi líng wèi qí shǐ: rǔ děng yù cì wǒ dòng jìng xié? zì jīn wù fù lái, qí píng jiāng nán shǐ jìn hè biǎo.
九月甲午,海陵戎服乘馬,具裝啟行。明日,妃嬪皆行,宮中慟哭久之。十月乙巳,陰晦失路,是夜二更始至蒙城。丁未,大軍渡淮,至中流,海陵拜而酹之。至宿次,見築繚垣者,殺四方館使張永鈐。將至廬州,見白兔,馳射不中。既而後軍獲之以進,海陵大喜,以金帛賜之,顧謂李通曰:「昔武王伐紂,白魚躍於舟中。今朕獲此,亦吉兆也。」癸亥,海陵至和州,百官表奉起居,海陵謂其使:「汝等欲伺我動靜邪?自今勿復來,俟平江南始進賀表。」
shì shí, liáng shān luò shuǐ hé, xiān zào zhàn chuán bù dé jìn, nǎi mìng tōng gèng zào zhàn chuán, dū zé kē jí, jiāng shì qī bā rì yè bù dé xiū xī, huài chéng zhōng mín jū yǐ wèi cái mù, zhǔ sǐ rén gāo wèi yóu yòng zhī. suì zhú tái yú jiāng shàng, hǎi líng bèi jīn jiǎ dēng tái, shā hēi mǎ yǐ jì tiān, yǐ yī yáng yī shǐ tóu yú jiāng zhōng. zhào dū du áng fù dū du pú lú hún wèi zhī yuē: zhōu jí yǐ jù, kě yǐ jì jiāng yǐ. pú lú hún yuē: chén guān sòng zhōu shén dà, wǒ zhōu xiǎo ér xíng chí, kǒng bù kě jì. hǎi líng nù yuē: ěr xī cóng liáng wáng zhuī zhào gòu rù hǎi dǎo, qǐ jiē dà zhōu xié? míng rì rǔ yǔ áng xiān jì. áng wén lìng jǐ dù jiāng, bēi jù yù wáng qù. zhì mù, hǎi líng shǐ wèi áng yuē: qián yán yī shí zhī nù ěr, bù xū xiān dù jiāng yě. míng rì, qiǎn wǔ píng jūn dōu zǒng guǎn ā lín wǔ jié jūn fù zǒng guǎn ā sā lǜ zhōu shī xiān jì. sù zhí jiāng jūn wēn dōu ào lá guó zi sī yè mǎ qīn wǔ kù zhí zhǎng xí shī jiē cóng zhàn. hǎi líng zhì huáng qí hóng qí yú àn shàng, yǐ hào lìng jìn zhǐ, hóng qí lì zé jìn, huáng qí pū zé tuì. jì dù jiāng, liǎng zhōu xiān bī nán àn, shuǐ qiǎn bù dé jìn, yǔ sòng bīng xiāng duì shè zhě liáng jiǔ, liǎng zhōu zhōng shǐ jǐn, suì wèi suǒ huò, wáng yī měng ān jūn shì bǎi yú rén. hǎi líng suì hái hé zhōu.
是時,梁山濼水涸,先造戰船不得進,乃命通更造戰船,督責苛急,將士七八日夜不得休息,壞城中民居以為材木,煮死人膏為油用之。遂築台於江上,海陵被金甲登台,殺黑馬以祭天,以一羊一豕投於江中。召都督昂、副都督蒲盧渾謂之曰:「舟楫已具,可以濟江矣。」蒲盧渾曰:「臣觀宋舟甚大,我舟小而行遲,恐不可濟。」海陵怒曰:「爾昔從梁王追趙構入海島,豈皆大舟邪?明日汝與昂先濟。」昂聞令己渡江,悲懼欲亡去。至暮,海陵使謂昂曰:「前言一時之怒耳,不須先渡江也。」明日,遣武平軍都總管阿鄰、武捷軍副總管阿撒率舟師先濟。宿直將軍溫都奧剌、國子司業馬欽、武庫直長習失皆從戰。海陵置黃旗紅旗於岸上,以號令進止,紅旗立則進,黃旗仆則退。既渡江,兩舟先逼南岸,水淺不得進,與宋兵相對射者良久,兩舟中矢盡,遂為所獲,亡一猛安、軍士百餘人。海陵遂還和州。
yú shì shàng shū shěng shǐ yòu sī láng zhōng wú bǔ kě yuán wài láng wáng quán zòu bào: shì zōng jí wèi yú dōng jīng, gǎi yuán dà dìng. hǎi líng qián cǐ yǐ qiǎn hù wèi móu liáng hǔ tè lí bǔ wǎng dōng jīng, yù hài shì zōng. xíng zhì liáo shuǐ, yù shì zōng zhào shǐ sā bā, zhí ér shā zhī, suì hái jūn zhōng. hǎi líng fǔ bì tàn yuē: zhèn běn yù píng jiāng nán gǎi yuán dà dìng, cǐ qǐ fēi tiān hū! nǎi chū sù suǒ shū qǔ yī róng yī tiān xià dà dìng gǎi yuán shì, yǐ shì qún chén. suì zhào zhū jiāng shuài móu běi guī, qiě fēn bīng dù jiāng.
於是尚書省使右司郎中吾補可、員外郎王全奏報:世宗即位於東京,改元大定。海陵前此已遣護衛謀良虎、特離補往東京,欲害世宗。行至遼水,遇世宗詔使撒八,執而殺之,遂還軍中。海陵拊髀嘆曰:「朕本欲平江南改元大定,此豈非天乎!」乃出素所書取一戎衣天下大定改元事,以示群臣。遂召諸將帥謀北歸,且分兵渡江。
yì dìng, tōng fù rù zòu yuē: bì xià qīn shī shēn rù yì jìng, wú gōng ér hái, ruò zhòng sàn yú qián, dí chéng yú hòu, fēi wàn quán jì. ruò liú bīng dù jiāng, chē jià běi hái, zhū jiāng yì jiāng jiě tǐ. jīn yàn běi zhū jūn jìn liáo yáng zhě kǒng yǒu yì zhì, yí xiān fā bīng dù jiāng, liǎn zhōu fén zhī, jué qí guī wàng. rán hòu bì xià běi hái, nán běi jiē zhǐ rì ér dìng yǐ. hǎi líng rán zhī, míng rì suì qū yáng zhōu. guò wū jiāng xiàn, guān xiàng yǔ cí, tàn yuē: rú cǐ yīng xióng bù dé tiān xià, chéng kě xī yě.
議定,通復入奏曰:「陛下親師深入異境,無功而還,若眾散於前,敵乘於後,非萬全計。若留兵渡江,車駕北還,諸將亦將解體。今燕北諸軍近遼陽者恐有異志,宜先發兵渡江,斂舟焚之,絕其歸望。然後陛下北還,南北皆指日而定矣。」海陵然之,明日遂趨揚州。過烏江縣,觀項羽祠,嘆曰:「如此英雄不得天下,誠可惜也。」
hǎi líng zhì yáng zhōu, shǐ fú bǎo yē lǜ méi dá hù shén guǒ jūn è huái dù, fán zì jūn zhōng hái zhì huái shàng, wú dū du fǔ wén zì jiē shā zhī. nǎi chū nèi jiàn shì yǐ jīn lóng, tí yuē yù jiàn, xì bó shū qí shàng, shǐ rén chéng zhōu shè zhī nán àn, qí shū yán sòng guó qiǎn rén fén huǐ nán jīng gōng shì jí yán biān mǎi mǎ zhāo yòu jūn mín, jīn xìng shī wèn zuì, yì zài diào fá, dà jūn suǒ zhì, bì wú qiū háo zhī fàn. yǐ cǐ zhāo yù sòng rén. yú shì, sòng jiāng wáng quán yì zòng suǒ huò jīn jūn shì sān rén, jī shū shù hǎi líng zuì, tōng zòu qí shū, jí mìng fén zhī.
海陵至揚州,使符寶耶律沒答護神果軍扼淮渡,凡自軍中還至淮上,無都督府文字皆殺之。乃出內箭飾以金龍,題曰御箭,系帛書其上,使人乘舟射之南岸,其書言「宋國遣人焚毀南京宮室、及沿邊買馬、招誘軍民,今興師問罪,義在吊伐,大軍所至,必無秋毫之犯。」以此招諭宋人。於是,宋將王權亦縱所獲金軍士三人,齎書數海陵罪,通奏其書,即命焚之。
hǎi líng nù, jí yù dù jiāng. xiāo qí gāo sēng yù yòu qí dǎng yǐ wáng, shì jué, mìng zhòng rèn cuò zhī. nǎi xià lìng, jūn shì wáng zhě shā qí pú lǐ yǎn, pú lǐ yǎn wáng zhě shā qí móu kè, móu kè wáng zhě shā qí měng ān, měng ān wáng zhě shā qí zǒng guǎn, yóu shì jūn shì yì wēi jù. jiǎ wǔ, lìng jūn zhōng yùn yā gú chuán jí liáng chuán yú guā zhōu dù, qī yǐ míng rì dù jiāng, gǎn hòu zhě sǐ.
海陵怒,亟欲渡江。驍騎高僧欲誘其黨以亡,事覺,命眾刃剉之。乃下令,軍士亡者殺其蒲里衍,蒲里衍亡者殺其謀克,謀克亡者殺其猛安,猛安亡者殺其總管,由是軍士益危懼。甲午,令軍中運鴉鶻船及糧船於瓜州渡,期以明日渡江,敢後者死。
yǐ wèi, wán yán yuán yí děng yǐ bīng fàn yù yíng, hǎi líng yù shì. dū du fǔ yǐ nán fá zhī jì jiē tōng děng zàn chéng zhī, tú dān yǒng nián nǎi qí yīn qī, guō ān guó zhòng suǒ gòng è, jiē shā zhī. dà dìng èr nián, zhào xuē tōng guān jué, rén xīn shǐ kuài.
乙未,完顏元宜等以兵犯御營,海陵遇弒。都督府以南伐之計皆通等贊成之,徒單永年乃其姻戚,郭安國眾所共惡,皆殺之。大定二年,詔削通官爵,人心始快。
mǎ qīn, yòu míng hán gē, cháng shì jiāng nán, gù néng zhī jiāng nán dào lù. zhèng lóng sān nián, hǎi líng jiāng nán fá, suì zhào yòng qīn, zì guì dé xiàn lìng wèi yòu bǔ què. qīn wèi rén qīng tuō bù shí dà tǐ, hǎi líng měi zhào jiàn yǔ yǔ, qīn chū gōng zhé yǐ yǔ rén yuē: shàng yǔ wǒ lùn mǒu shì, jiāng xíng zhī yǐ. qí shì hǎi líng rú liáo yǒu rán. lèi qiān guó zi sī yè. hǎi líng zhì hé zhōu, yù qiǎn pú lú hún dù jiāng, pú lú hún yán zhōu xiǎo bù kě jì, hǎi líng shǐ rén zhào qīn, xiān jiè zuǒ yòu yuē: qīn ruò yán zhōu xiǎo bù kě dù jiāng, jí shā zhī. qīn zhì, wèn yuē: cǐ zhōu kě dù jiāng fǒu? qīn yuē: chén dé fá yì kě dù yě. dà dìng èr nián, chú míng. shì rì, qǐ qián hàn lín dài zhì dà yǐng wèi mì shū chéng. yǐng zài zhèng lóng jiān cháng yán shān dōng dào zéi, hǎi líng è qí yán, zhàng zhī chú míng. shì zōng jiā yǐng zhōng zhí, è qīn qiǎo nìng, gù fù yòng yǐng ér fàng qīn yān.
馬欽,幼名韓哥,嘗仕江南,故能知江南道路。正隆三年,海陵將南伐,遂召用欽,自貴德縣令為右補闕。欽為人輕脫不識大體,海陵每召見與語,欽出宮輒以語人曰:「上與我論某事,將行之矣。」其視海陵如僚友然。累遷國子司業。海陵至和州,欲遣蒲盧渾渡江,蒲盧渾言舟小不可濟,海陵使人召欽,先戒左右曰:「欽若言舟小不可渡江,即殺之。」欽至,問曰:「此舟可渡江否?」欽曰:「臣得筏亦可渡也。」大定二年,除名。是日,起前翰林待制大穎為秘書丞。穎在正隆間嘗言山東盜賊,海陵惡其言,杖之除名。世宗嘉穎忠直,惡欽巧佞,故復用穎而放欽焉。
gāo huái zhēn, wèi shàng shū shěng lìng shǐ, sù yǔ hǎi líng xiá nì. hǎi líng jiǔ xù bù chén zhī xīn, cháng yǔ huái zhēn gè yán suǒ zhì, hǎi líng yuē: wú zhì yǒu sān: guó jiā dà shì jiē zì wǒ chū, yī yě. shuài shī fá guó, zhí qí jūn zhǎng wèn zuì yú qián, èr yě. dé tiān xià jué sè ér qī zhī, sān yě. yóu shì xiǎo rén nìng fū jiē zhī qí zhì, zhēng jìn yú shuō. dà dìng xiàn chéng zhāng zhōng fǔ wèi hǎi líng yuē: mèng gōng yǔ dì jī qiú, gōng chéng mǎ chōng guò zhī, dì zhuì mǎ xià. hǎi líng wén zhī dà xǐ. huì xī zōng zài wèi jiǔ, wěi zhèng dà chén, hǎi líng yǐ jìn shǔ wèi zǎi xiàng, zhuān wēi fú bǐng, suì chéng shì nì zhī jì, jiē huái zhēn bèi xiǎo rén cóng yú dǎo zhī. hǎi líng cuàn lì, yǐ huái zhēn wèi xiū qǐ jū zhù, huái zhēn gù fù bīn zhōu cì shǐ zèng zhōng fèng dài fū. huái zhēn lèi qiān lǐ bù shì láng. dà dìng èr nián, jiàng fèng zhèng dài fū, fàng guī tián lǐ. wǔ nián, yǔ xǔ lín jù cì qǐ fù, huái zhēn wèi dìng guó jūn jié dù shǐ. shàng jiè zhī yuē: rǔ děng zài zhèng lóng shí, jiān nìng tān sī, wù lùn bǐ zhī. zhèn niàn méi shēn bù chǐ zé wú yǐ zì xīn. ruò hù jiù bù quān, bì bù dài rǔ yǐ.
高懷貞,為尚書省令史,素與海陵狎昵。海陵久蓄不臣之心,嘗與懷貞各言所志,海陵曰:「吾志有三:國家大事皆自我出,一也。帥師伐國,執其君長問罪於前,二也。得天下絕色而妻之,三也。」由是小人佞夫皆知其志,爭進諛說。大定縣丞張忠輔謂海陵曰:「夢公與帝擊球,公乘馬衝過之,帝墜馬下。」海陵聞之大喜。會熙宗在位久,委政大臣,海陵以近屬為宰相,專威福柄,遂成弒逆之計,皆懷貞輩小人從臾導之。海陵篡立,以懷貞為修起居注,懷貞故父濱州刺史贈中奉大夫。懷貞累遷禮部侍郎。大定二年,降奉政大夫,放歸田裡。五年,與許霖俱賜起復,懷貞為定國軍節度使。上戒之曰:「汝等在正隆時,奸佞貪私,物論鄙之。朕念沒身不齒則無以自新。若怙舊不悛,必不貸汝矣。」
xiāo yù, běn míng yáo zhé, xī rén. chū yǐ měng ān jū zhōng jīng, hǎi líng wèi zhōng jīng liú shǒu, yǔ yù xiāng jié, měi yǔ lùn tiān xià shì. yù chuāi hǎi líng yǒu jì yú xīn, mì wèi hǎi líng yuē: liú shǒu xiān tài shī, tài zǔ zhǎng zi. dé wàng rú cǐ, rén xīn tiān yì yí yǒu suǒ shǔ, chéng yǒu zhì jǔ dà shì, gù jié lì yǐ cóng. hǎi líng xǐ shòu zhī, suì yǔ móu yì. hǎi líng jìng chéng shì nì zhī móu zhě, yù qǐ zhī yě.
蕭裕,本名遙折,奚人。初以猛安居中京,海陵為中京留守,與裕相結,每與論天下事。裕揣海陵有覬覦心,密謂海陵曰:「留守先太師,太祖長子。德望如此,人心天意宜有所屬,誠有志舉大事,顧竭力以從。」海陵喜受之,遂與謀議。海陵竟成弒逆之謀者,裕啟之也。
hǎi líng wèi zuǒ chéng, chú yù bīng bù shì láng, gǎi tóng zhī nán jīng liú shǒu shì, gǎi běi jīng. hǎi líng lǐng xíng tái shàng shū shěng shì, dào guò běi jīng, wèi yù yuē: wǒ yù jiù hé nán bīng jiàn lì wèi hào, xiān dìng liǎng hé, jǔ bīng ér běi. jūn wèi wǒ jié zhū měng ān yǐ yīng wǒ. dìng yuē ér qù. hǎi líng suī zì liáng xiāng zhào hái, bù néng rú yuē, suì shì xī zōng cuàn lì, yǐ yù wèi mì shū jiān.
海陵為左丞,除裕兵部侍郎,改同知南京留守事,改北京。海陵領行台尚書省事,道過北京,謂裕曰:「我欲就河南兵建立位號,先定兩河,舉兵而北。君為我結諸猛安以應我。」定約而去。海陵雖自良鄉召還,不能如約,遂弒熙宗篡立,以裕為秘書監。
hǎi líng xīn jì tài zōng zhū zi, yù chú zhī, yǔ yù mì móu. yù qīng xiǎn qiǎo zhà, yīn gòu zhì tài fù zōng běn bǐng dé děng fǎn zhuàng, hǎi líng shā zōng běn, táng kuò biàn qiǎn shǐ shā bǐng dé zōng yì jí tài zōng zi sūn qī shí yú rén qín wáng zōng hàn zi sūn sān shí yú rén. zōng běn yǐ sǐ, yù nǎi qiú zōng běn mén kè xiāo yù, jiào yǐ jù kuǎn fǎn zhuàng, lìng zuò zhǔ míng shàng biàn. hǎi líng jì zhào tiān xià, tiān xià yuān zhī. hǎi líng shǎng zhū zōng běn gōng, yǐ yù wèi shàng shū zuǒ chéng, jiā yí tóng sān sī, shòu měng ān, cì qián èr qiān wàn, mǎ sì bǎi pǐ niú sì bǎi tóu yáng sì qiān kǒu. zài yuè yuè, wèi píng zhāng zhèng shì jiān xiū guó shǐ. jiù zhì, shǒu xiàng jiān xiū guó shǐ, hǎi líng yǐ mìng yù, wèi yù yuē: tài zǔ yǐ shén wǔ shòu mìng, fēng gōng mào liè guāng yú sì hǎi, kǒng shǐ guān yǒu yí yì, gù yǐ mìng qīng. jiǔ zhī, yù wèi yòu chéng xiàng jiān zhōng shū lìng. yù zài xiàng wèi, rèn zhí yòng shì pō zhuān zì, wēi fú zài jǐ, shì qīng cháo tíng. hǎi líng yǐ xìn zhī, tā xiāng yǎng chéng ér yǐ.
海陵心忌太宗諸子,欲除之,與裕密謀。裕傾險巧詐,因構致太傅宗本、秉德等反狀,海陵殺宗本,唐括辯遣使殺秉德、宗懿及太宗子孫七十餘人、秦王宗翰子孫三十餘人。宗本已死,裕乃求宗本門客蕭玉,教以具款反狀,令作主名上變。海陵既詔天下,天下冤之。海陵賞誅宗本功,以裕為尚書左丞,加儀同三司,授猛安,賜錢二千萬,馬四百匹、牛四百頭、羊四千口。再閱月,為平章政事、監修國史。舊制,首相監修國史,海陵以命裕,謂裕曰:「太祖以神武受命,豐功茂烈光於四海,恐史官有遺逸,故以命卿。」久之,裕為右丞相、兼中書令。裕在相位,任職用事頗專恣,威福在己,勢傾朝廷。海陵倚信之,他相仰成而已。
yù yǔ gāo yào shī shàn, cháng yǐ hǎi líng mì yǔ gào yào shī, yào shī yǐ qí yán zòu hǎi líng, qiě yuē: yù yǒu yuàn wàng xīn. hǎi líng zhào yù jiè yù zhī, ér bù yǐ wèi zuì yě. huò yǒu yán yù shàn quán zhě, hǎi líng yǐ wèi jì yù zhě zhòng, bù zhī xìn. yòu yǐ wèi rén jiàn yù dì xiāo zuò wèi zuǒ fù diǎn jiǎn, mèi fū yē lǜ pì lí lá wèi zuǒ wèi jiāng jūn, shì wèi xiàng píng jí, suì shēng jì jí, nǎi chū zuò wèi yì dōu yǐn, pì lí lá wèi níng chāng jūn jié dù shǐ, yǐ jué zhòng yí. yù bù zhī hǎi líng yì, jù jiàn chū qí qīn biǎo bǔ wài, bù lìng jǐ zhī zhī, zì shì shēn niàn kǒng hǎi líng yí jǐ. hǎi líng dì tài shī gǔn lǐng sān xǐng shì, gòng zài xiàng wèi, yǐ yù duō zì yòng, pō fáng xián zhī, yù nǎi wèi hǎi líng shǐ gǔn bèi zhī yě. ér hǎi líng cāi rěn shì shā, yù kǒng jí huò, suì yǔ qián zhēn dìng yǐn xiāo féng jiā nú qián yù shǐ zhōng chéng xiāo zhāo zhé bó zhōu tóng zhī yáo shè yù nǚ fū è lá bǔ móu lì wáng liáo yù wáng yán xǐ zhī sūn. yù shǐ qīn xìn xiāo tún nà wǎng jié xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo hǎo hú, hǎo hú jí huái zhōng. huái zhōng yī wéi wèi jué, wèi tún nà yuē: cǐ dà shì, rǔ guī qiǎn yī zhòng rén lái. yù nǎi shǐ zhāo zhé wǎng. zhāo zhé qián wèi zhōng chéng, yǐ zuì miǎn, yǐ cǐ dé yì huái zhōng. huái zhōng wèn zhāo zhé yǔ móu zhě fù yǒu hé rén, zhāo zhé yuē: wǔ yuàn jié dù shǐ yē lǜ lǎng yì shì yě. huái zhōng jiù yǔ lǎng yǒu xì, ér zhāo zhé cháng shàng tà lǎn biàn shì, huái zhōng yí zhāo zhé fǎn fù, yīn zhí zhāo zhé, shōu lǎng xì yù, qiǎn shǐ shàng biàn. yáo shè yì yǔ bǐ yàn lìng shǐ bái dá shū, shǐ bái dá zhù yù yǐ qǔ fù guì, bái dá zòu qí shū. hǎi líng xìn yù bù yí, wèi bái dá gòu wū zhī, mìng shā bái dá yú shì. zhí bái dá chū xuān huá mén, diǎn jiǎn tú dān zhēn dé xiāo huái zhōng shàng biàn shì rù zòu, yù jiàn bái dá, wèn qí gù, yīn zhǐ zhī. tú dān zhēn yǐ zòu biàn shì, yǐ bái dá wèi qǐng, hǎi líng jù shǐ shì zhī.
裕與高藥師善,嘗以海陵密語告藥師,藥師以其言奏海陵,且曰:「裕有怨望心。」海陵召裕戒諭之,而不以為罪也。或有言裕擅權者,海陵以為忌裕者眾,不之信。又以為人見裕弟蕭祚為左副點檢,妹夫耶律辟離剌為左衛將軍,勢位相憑藉,遂生忌嫉,乃出祚為益都尹,辟離剌為寧昌軍節度使,以絕眾疑。裕不知海陵意,遽見出其親表補外,不令己知之,自是深念恐海陵疑己。海陵弟太師袞領三省事,共在相位,以裕多自用,頗防閒之,裕乃謂海陵使袞備之也。而海陵猜忍嗜殺,裕恐及禍,遂與前真定尹蕭馮家奴、前御史中丞蕭招折、博州同知遙設、裕女夫遏剌補謀立亡遼豫王延禧之孫。裕使親信蕭屯納往結西北路招討使蕭好胡,好胡即懷忠。懷忠依違未決,謂屯納曰:「此大事,汝歸遣一重人來。」裕乃使招折往。招折前為中丞,以罪免,以此得詣懷忠。懷忠問招折與謀者復有何人,招折曰:「五院節度使耶律朗亦是也。」懷忠舊與朗有隙,而招折嘗上撻懶變事,懷忠疑招折反覆,因執招折,收朗系獄,遣使上變。遙設亦與筆硯令史白答書,使白答助裕以取富貴,白答奏其書。海陵信裕不疑,謂白答構誣之,命殺白答於市。執白答出宣華門,點檢徒單貞得蕭懷忠上變事入奏,遇見白答,問其故,因止之。徒單貞已奏變事,以白答為請,海陵遽使釋之。
hǎi líng shǐ zǎi xiàng wèn yù, yù jí kuǎn fú. hǎi líng shén jīng è, yóu wèi néng jǐn xìn, yǐn jiàn yù, qīn wèn zhī. yù yuē: dà zhàng fū suǒ wèi, shì zhì cǐ yòu qǐ kě huì. huì líng fù wèn yuē: rǔ hé yuàn yú zhèn ér zuò cǐ shì? yù yuē: bì xià fán shì jiē yǔ chén yì, jí chú zuò děng nǎi bù lìng chén zhī zhī. lǐng shěng guó wáng měi shì wèi chén zhuān quán, pō yǒu dī fáng, kǒng shì de bì xià zhǐ yì. bì xià yǔ táng kuò biàn jí chén yuē tóng shēng sǐ, biàn yǐ qiáng rěn guǒ gǎn zhì zhī sǐ dì, chén jiē zhī zhī, kǒng bù de sǐ suǒ, yǐ cǐ móu fǎn, xìng gǒu miǎn ěr. tài zōng zi sūn wú zuì, jiē sǐ chén shǒu, chén zhī sǐ yì wǎn yǐ. hǎi líng fù wèi yù yuē: zhèn wèi tiān zǐ, ruò yú rǔ yǒu yí, suī rǔ dì bèi zài cháo, qǐ bù néng shī xíng, yǐ cǐ yí wǒ, rǔ shí cuò wù. tài zōng zhū zi qǐ dú zài rǔ, zhèn wèi guó jiā jì yě. yòu wèi zhī yuē: zì lái yǔ rǔ xiāng hǎo, suī yǒu cǐ zuì, dài rǔ xìng mìng, wéi bù dé zuò zǎi xiàng, lìng rǔ zhōng shēn shǒu rǔ zǔ xiān fén lǒng. yù yuē: chén zǐ jì fàn rú cǐ zuì nì, hé miàn mù jiàn tiān xià rén, dàn yuàn jiǎo sǐ, yǐ jiè qí yú bù zhōng zhě. hǎi líng suì yǐ dāo cì zuǒ bì, qǔ xuè tú yù miàn, wèi zhī yuē: rǔ sǐ zhī hòu, dāng zhī zhèn běn wú yí rǔ xīn. yù yuē: jiǔ méng bì xià fēi cháng juàn yù, yǎng liàn tú qiè, zì zhī cuò móu, suī huǐ hé jí. hǎi líng kū sòng yù chū mén, shā zhī, bìng zhū yáo shè jí féng jiā nú. féng jiā nú qī, yù wáng nǚ yě, yǔ qí zi gǔ jiē yǔ fǎn móu, bìng shā zhī. qiǎn hù wèi páng gé wǎng xī běi lù zhāo tǎo sī zhū lǎng jí zhāo zhé, ér tún nà è lá bǔ jiē chū zǒu, bǔ dé tún nà qì shì, è lá bǔ zì yì sǐ.
海陵使宰相問裕,裕即款伏。海陵甚驚愕,猶未能盡信,引見裕,親問之。裕曰:「大丈夫所為,事至此又豈可諱。」誨陵復問曰:「汝何怨於朕而作此事?」裕曰:「陛下凡事皆與臣議,及除祚等乃不令臣知之。領省國王每事謂臣專權,頗有提防,恐是得陛下旨意。陛下與唐括辯及臣約同生死,辯以強忍果敢致之死地,臣皆知之,恐不得死所,以此謀反,幸苟免耳。太宗子孫無罪,皆死臣手,臣之死亦晚矣。」海陵復謂裕曰:「朕為天子,若於汝有疑,雖汝弟輩在朝,豈不能施行,以此疑我,汝實錯誤。太宗諸子豈獨在汝,朕為國家計也。」又謂之曰:「自來與汝相好,雖有此罪,貸汝性命,惟不得作宰相,令汝終身守汝祖先墳壠。」裕曰:「臣子既犯如此罪逆,何面目見天下人,但願絞死,以戒其餘不忠者。」海陵遂以刀刺左臂,取血塗裕面,謂之曰:「汝死之後,當知朕本無疑汝心。」裕曰:「久蒙陛下非常眷遇,仰戀徒切,自知錯繆,雖悔何及。」海陵哭送裕出門,殺之,並誅遙設及馮家奴。馮家奴妻,豫王女也,與其子谷皆與反謀,並殺之。遣護衛龐葛往西北路招討司誅朗及招折,而屯納、遏剌補皆出走,捕得屯納棄市,遏剌補自縊死。
tún nà chū zǒu, guò hé jiān shǎo yǐn xiāo zhī xiáng, zhī xiáng chū bù zhī yù shì, liú zhī sān rì. tún nà wǎng zhī xiáng chá zā jiā, chá zā qiǎn rén yì zhī xiáng gào gōng yǐn, dé zhī, fù tún nà qiǎn zhī tā suǒ. chá zā jiā nú fā qí shì, lì bù shì láng wā chǎn jū zhī, zhī xiáng yuē: tún nà sù èr rì ér qù. fǎ jiā yǐ zhī xiáng yǐn qí jiān, qī shàng shū shěng, zuì dāng shú. hǎi líng nù, mìng shā zhī, zhàng wā chǎn jí yì fǎ zhě, chá zā zhàng sì bǎi sǐ.
屯納出走,過河間少尹蕭之詳,之詳初不知裕事,留之三日。屯納往之詳茶紥家,茶紥遣人詣之詳告公引,得之,付屯納遣之他所。茶紥家奴發其事,吏部侍郎窊產鞫之,之祥曰:「屯納宿二日而去。」法家以之詳隱其間,欺尚書省,罪當贖。海陵怒,命殺之,杖窊產及議法者,茶紥杖四百死。
páng gé shā zhāo zhé děng, bìng shā wú zuì sì rén, hǎi líng bù wèn, zhàng zhī wǔ shí ér yǐ. yǐ yù děng zuì zhào tiān xià. shǎng shàng biàn gōng, huái zhōng qiān shū mì fù shǐ, yǐ bái dá wèi pái yìn yún. gāo yào shī qiān qǐ jū zhù, jìn jiē xiǎn wǔ jiāng jūn. yào shī cháng zòu yù yǒu yuàn wàng, zhì shì shǎng zhī yún.
龐葛殺招折等,並殺無罪四人,海陵不問,杖之五十而已。以裕等罪詔天下。賞上變功,懷忠遷樞密副使,以白答為牌印雲。高藥師遷起居注,進階顯武將軍。藥師嘗奏裕有怨望,至是賞之雲。
xū chí guó, zì bǐng jūn, dài zhōu fán zhì rén. jīng tóng chū shēn, lèi diào bó yě xiàn chéng. shàng shū zhě yán mín jiān mào zhàn guān dì, rú tài zǐ wù dài wáng zhuāng, fēi sī jiā suǒ yí yǒu. bù wěi chí guó àn hé zhī. chí guó hái yán cǐ dì zì yì dài yǐ wèi mín yǒu, bù kě qǔ yě. shì suì qǐn. xún shòu tài zǐ sī cāng, zhuǎn zhǎng yǐn lìng, jiān sī cāng. huáng tài zǐ shí zhī, zhuó zhī yīng sī lìng, zhāng zōng jí wèi, chú gōng jí fù jiān, cì gōng jí kù qián wǔ shí wàn zhái yī qū. é gǎi tóng qiān xuān huī yuàn shì gōng bù shì láng, bìng lǐng gōng jí jiān. yuè sān yuè, qiān gōng bù shàng shū, shǐ sòng. míng chāng sì nián, bài cān zhī zhèng shì, cì sūn yòng kāng bǎng xià jìn shì dì. huì hé jué yáng wǔ, chí guó qǐng dū yì, suì xíng shàng shū shěng shì. míng nián, jìn shàng shū yòu chéng.
胥持國,字秉鈞,代州繁畤人。經童出身,累調博野縣丞。上書者言民間冒占官地,如「太子務」、「大王莊」,非私家所宜有。部委持國按核之。持國還言「此地自異代已為民有,不可取也。」事遂寢。尋授太子司倉,轉掌飲令,兼司倉。皇太子識之,擢祗應司令,章宗即位,除宮籍副監,賜宮籍庫錢五十萬、宅一區。俄改同簽宣徽院事、工部侍郎,並領宮籍監。閱三月,遷工部尚書,使宋。明昌四年,拜參知政事,賜孫用康榜下進士第。會河決陽武,持國請督役,遂行尚書省事。明年,進尚書右丞。
chí guó wèi rén róu nìng yǒu zhì shù. chū, lǐ fēi qǐ wēi jiàn, de xìng yú shàng. chí guó jiǔ zài tài zǐ gōng, sù zhī shàng hào sè, yīn yǐ mì shù gàn zhī, yòu duō lù yí fēi zuǒ yòu yòng shì rén. fēi yì zì xián mén dì báo, yù jí wài tíng wèi zhòng, nǎi shù chēng yù chí guó néng, yóu shì dà wèi shàng suǒ xìn rèn, yǔ fēi biǎo lǐ, guǎn shàn cháo zhèng. zhū zhèng wáng yǒng dǎo hào wáng yǒng zhōng, bà chù wán yán shǒu zhēn děng shì, jiē qǐ yú lǐ fēi chí guó. shì zhī hǎo lì zào jìn zhě jiē qū zǒu qí mén xià. sì fāng wèi zhī yǔ yuē: jīng tóng zuò xiāng, jiān bì wèi fēi. è qí bēi jiàn yōng bǐ yě.
持國為人柔佞有智術。初,李妃起微賤,得幸於上。持國久在太子宮,素知上好色,陰以秘術干之,又多賂遺妃左右用事人。妃亦自嫌門地薄,欲藉外廷為重,乃數稱譽持國能,由是大為上所信任,與妃表里,筦擅朝政。誅鄭王永蹈、鎬王永中,罷黜完顏守貞等事,皆起於李妃、持國。士之好利躁進者皆趨走其門下。四方為之語曰:「經童作相,監婢為妃。」惡其卑賤庸鄙也。
chéng ān sān nián, yù shǐ tái hé zòu: yòu sī jiàn zhāng fù hēng yòu shí yí zhāng jiā zhēn tóng zhī ān fēng jūn jié dù shǐ shì zhào shū tóng zhī dìng hǎi jūn jié dù shǐ shì zhāng guāng tíng hù bù zhǔ shì gāo yuán fǔ xíng bù yuán wài láng zhāng yán sǒu shàng shū shěng lìng shǐ fù rǔ méi zhāng hàn péi yuán guō fú, jiē qū zǒu quán mén, rén xì wèi xū mén shí zhé. fù hēng jiā zhēn yóu bēi nìng gǒu jìn, bù chēng jiàn zhí. jù yí chù bà. fèng kě. yú shì chí guó yǐ tōng fèng dài fū zhì shì, jiā zhēn děng jiē bǔ wài.
承安三年,御史台劾奏:「右司諫張復亨、右拾遺張嘉貞、同知安豐軍節度使事趙樞、同知定海軍節度使事張光庭、戶部主事高元甫、刑部員外郎張岩叟、尚書省令史傅汝梅、張翰、裴元、郭郛,皆趨走權門,人戲謂『胥門十哲』。復亨、嘉貞尤卑佞苟進,不稱諫職。俱宜黜罷。」奉可。於是持國以通奉大夫致仕,嘉貞等皆補外。
qǐng zhī, qǐ zhī dà míng fǔ shì, wèi xíng, gǎi shū mì fù shǐ, zuǒ shū mì shǐ xiāng zhì jūn yú běi jīng. yī rì, shàng zhào hàn lín xiū zhuàn lù duó wèn yǐ tā shì, yīn yǔ jí dǒng shī zhōng zhāng wàn gōng yōu liè, duó yuē: shī zhōng fù xū chí guó jìn. chí guó jiān xié xiǎo rén, bù yí diǎn jūn mǎ, yǐ chén dù zhī, bù wéi bù yǔn rén wàng, yì bì bù néng fú jūn xīn, ruò huí rì zài xiāng, bì luàn tiān xià. shàng yuē: rén chén jìn tuì rén nán, rén jūn jìn tuì rén yì, zhèn qǐ yǐ cǐ rén fù wèi xiāng yé. dì qiān guān èr jiē, shǐ zhī zhì shì ěr. xún zú yú jūn, shì yuē tōng mǐn. hòu shàng wèn píng zhāng zhèng shì zhāng wàn gōng yuē: chí guó jīn yǐ sǐ, qí wèi rén jìng rú hé? wàn gōng duì yuē: chí guó sù xíng bù chún jǐn, rú huò jiǔ píng lè lóu yī shì, kě zhī yǐ. shàng yuē: cǐ yì fēi hǎo lì. rú mǎ qí wèi cān zhèng, sī yù shěng yùn, nǎi wèi hǎo lì yě. zi dǐng, bié yǒu chuán.
頃之,起知大名府事,未行,改樞密副使,佐樞密使襄治軍於北京。一日,上召翰林修撰路鐸問以他事,因語及董師中、張萬公優劣,鐸曰:「師中附胥持國進。持國奸邪小人,不宜典軍馬,以臣度之,不惟不允人望,亦必不能服軍心,若回日再相,必亂天下。」上曰:「人臣進退人難,人君進退人易,朕豈以此人復為相耶。第遷官二階,使之致仕耳。」尋卒於軍,諡曰「通敏」。後上問平章政事張萬公曰:「持國今已死,其為人竟如何?」萬公對曰:「持國素行不純謹,如貨酒平樂樓一事,可知矣。」上曰:「此亦非好利。如馬琪位參政,私鬻省醞,乃為好利也。」子鼎,別有傳。