kù lì
◎酷吏
gāo lǘ shān pú chá hé zhù
○高闾山 蒲察合住
tài shǐ gōng yǒu yán:" fǎ jiā yán ér shǎo ēn." xìn zāi sī yán yě. jīn fǎ yán mì, lǜ wén suī yīn qián dài ér zēng sǔn zhī, dà dǐ duō zhǔn zhòng diǎn. xī zōng dié xìng dà yù, hǎi líng jiǎn miè zōng shì, gōu jí fù huì, gào jiān shàng biàn zhě shǎng yǐ bù cì. yú shì zhōng wài fēng sú yī biàn, xián shàng wēi nüè yǐ wéi shì gōng, ér chán zéi zuò yān. liú dú yuǎn ěr, cǎn yǐ. jīn shǐ duō quē yì, jù qí jiù lù dé èr rén yān. zuò kù lì chuán.
太史公有言:“法家严而少恩。”信哉斯言也。金法严密,律文虽因前代而增损之,大抵多准重典。熙宗迭兴大狱,海陵翦灭宗室,钩棘傅会,告奸上变者赏以不次。于是中外风俗一变,咸尚威虐以为事功,而谗贼作焉。流毒远迩,惨矣。金史多阙逸,据其旧录得二人焉。作《酷吏传》。
gāo lǘ shān, chéng zhōu xī mù rén. xuǎn chōng hù wèi, diào shùn yì jūn jié dù fù shǐ, zhuǎn táng kuò yí lá dōu zhǎn xiáng wěn, gǎi zhèn wǔ jūn jié dù fù shǐ cáo wáng fǔ wèi, dà míng zhì zhōng. qiān rǔ zhōu cì shǐ, gǎi dān zhōu. zhì jìn bù yī fǎ yòng zhàng jué rén zhě, lǘ shān jiàn zhī xiào yuē:" cǐ yì nán xíng." shì rì, tè yòng dà zhàng zhàng sǐ bù mín yáng xiān, zuò xuē yī guān, jiě zhí. jiǔ zhī, jiàng fèng xiáng zhì zhōng, lì yuán zhōu jì zhōu sì zhōu cì shǐ, gǎi zhèng zhōu fáng yù shǐ, qiān pú yǔ lù jié dù shǐ, yí lín hǎi jūn pán ān jūn níng chāng jūn. zhēn yòu èr nián, chéng pò sǐ zhī.
高闾山,澄州析木人。选充护卫,调顺义军节度副使,转唐括、移剌都飐详稳,改震武军节度副使、曹王府尉,大名治中。迁汝州刺史,改单州。制禁不依法用杖决人者,闾山见之笑曰:“此亦难行。”是日,特用大杖杖死部民杨仙,坐削一官,解职。久之,降凤翔治中,历原州、济州、泗州刺史,改郑州防御使,迁蒲与路节度使,移临海军、盘安军、宁昌军。贞祐二年,城破死之。
pú chá hé zhù, yǐ lì qǐ shēn, jiǔ wèi xuān zōng suǒ xìn, shēng shì xuǎn hè, xìng fù cán kè, rén zhī qí dù guó ér mò gǎn yán. qí zi chōng hù wèi, xiān zhú chū zhī. jì ér hé zhù wèi héng zhōu cì shǐ, xū cì jìn xiàn. hòu dà bīng rù shǎn xī, guān zhōng zhèn dòng. huò yán hé zhù fù héng zhōu wèi běi zǒu jì, cháo tíng mìng kāi fēng jī qí qīn shǔ, hé zhù chū yuàn yán yuē:" shā què wǒ jí tài píng yǐ." xún wèi yù shǐ suǒ hé, chū yì chī shú, zǎi xiàng yǐ wéi bèi lǐ, zhǎn yú kāi fēng fǔ mén zhī xià. gù dāng shí yǒu xuān cháo sān zéi zhī mù, wèi wáng a lǐ pú chá yǎo zhù, hé zhù qí yī yě.
蒲察合住,以吏起身,久为宣宗所信,声势烜赫,性复残刻,人知其蠹国而莫敢言。其子充护卫,先逐出之。继而合住为恒州刺史,需次近县。后大兵入陕西,关中震动。或言合住赴恒州为北走计,朝廷命开封羁其亲属,合住出怨言曰:“杀却我即太平矣。”寻为御史所劾,初议笞赎,宰相以为悖理,斩于开封府门之下。故当时有宣朝三贼之目,谓王阿里、蒲察咬住,合住其一也。
xìng dìng zhōng, fù mǎ pū sàn ā hǎi zhī yù, jīng shī xuān kān qī shí yú suǒ, a lǐ bèi chéng shí qǐ shì yǐ sì qí dú, cháo shì zhuì zhuì mò kè zì bǎo, wéi dú jí wén zhī zài kāi fēng fǔ mù, míng qí bù fǎn, jìng bù shǔ zì, ā hǎi zhū, wén zhī yì wú suǒ wèn.
兴定中,驸马仆散阿海之狱,京师宣勘七十余所,阿里辈乘时起事以肆其毒,朝士惴惴莫克自保,惟独吉文之在开封府幕,明其不反,竟不署字,阿海诛,文之亦无所问。
yǎo zhù, zhèng dà chū zhì shì, jū suī yáng, kuì jūn biàn, yǔ qí jiā jiē bèi shā.
咬住,正大初致仕,居睢阳,溃军变,与其家皆被杀。
chū, xuān zōng xǐ xíng fá, cháo shì wǎng wǎng bèi chī chǔ, zhì yòng dāo zhàng jué shā yán zhě. gāo qí yòng shì, wēi xíng zì zì. nán dù zhī hòu, xí yǐ chéng fēng, suī shì dài fū yì wèi suǒ yí, rú tú dān yòu chéng sī zhōng hǎo yòng má chuí jī rén, hào" má chuí xiàng gōng". lǐ yùn shǐ tè lì hào" bàn jié jiàn", yán qí duǎn xiǎo fēng lì yě. féng nèi hàn bì hào" féng guì". léi yuān wèi yù shǐ, zhì cài zhōu dé jiān háo, zhàng shā wǔ bǎi rén, hào yuē" léi bàn qiān". yòu yǒu wán yán má jīn chū, jiē yǐ kù wén, ér hé zhù wáng a lǐ lǐ huàn zhī tú, xū lì zhōng yóu jiǎo kè zhě yě.
初,宣宗喜刑罚,朝士往往被笞楚,至用刀杖决杀言者。高琪用事,威刑自恣。南渡之后,习以成风,虽士大夫亦为所移,如徒单右丞思忠好用麻椎击人,号“麻椎相公”。李运使特立号“半截剑”,言其短小锋利也。冯内翰璧号“冯刽”。雷渊为御史,至蔡州得奸豪,杖杀五百人,号曰“雷半千”。又有完颜麻斤出,皆以酷闻,而合住、王阿里、李涣之徒,胥吏中尤狡刻者也。
nìng xìng
◎佞幸
xiāo yì zhāng zhòng kē lǐ tōng mǎ qīn gāo huái zhēn xiāo yù xū chí guó
萧肄 张仲轲 李通 马钦 高怀贞 萧裕 胥持国
shì zhī yǒu shì yù zhě, hé cháng bù bèi qí hài zāi. lóng, tiān xià zhī zhì shén yě, yī yǒu shì yù, jiàn zhì yú rén, gù rén jūn yì rán. shì yù bù dú róu màn zhī qīng yì yě, zhēng fá tián liè tǔ mù shén xiān, bǐ wèi nìng zhě jiē yǒu yǐ tóu qí suǒ hào yān. jīn zhǔ nèi gǔ shēng sè, wài hào dà xǐ gōng, mò shèn yú xī zōng hǎi líng, ér zhāng zōng cì zhī. jīn shǐ zì xiāo yì zhì xū chí guó, dé nìng chén zhī yóu zhě qī rén, jiē bèi chǒng yù yú sān jūn zhī cháo, yǐ wáng qí shēn, yǐ dù qí guó, qí huò jiē shǐ yú cǐ, kě bù jiè zāi. zuò nìng xìng chuán.
世之有嗜欲者,何尝不被其害哉。龙,天下之至神也,一有嗜欲,见制于人,故人君亦然。嗜欲不独柔曼之倾意也,征伐、畋猎、土木、神仙,彼为佞者皆有以投其所好焉。金主内蛊声色,外好大喜功,莫甚于熙宗、海陵,而章宗次之。《金史》自萧肄至胥持国,得佞臣之尤者七人,皆被宠遇于三君之朝,以亡其身,以蠹其国,其祸皆始于此,可不戒哉。作《佞幸传》。
xiāo yì, běn xī rén, yǒu chǒng yú xī zōng, fù chǎn shì dào hòu, lèi guān cān zhī zhèng shì. huáng tǒng jiǔ nián sì yuè rén shēn yè, dà fēng yǔ, léi diàn zhèn huài qǐn diàn chī wěi, yǒu huǒ zì wài rù, shāo nèi qǐn wéi màn. dì xǐ bié diàn bì zhī, yù xià zhào zuì jǐ. hàn lín xué shì zhāng jūn shì cǎo. jūn yì yù fèng dá tiān jiè, dāng shēn zì biǎn sǔn, qí wén yǒu yuē:" wéi dé fú lèi, shàng gàn tiān wēi" jí" gù zī guǎ mèi miǎo yǔ xiǎo zi" děng yǔ. yì yì zòu yuē:" fú lèi shì dà wú dào, guǎ zhě gū dú wú qīn, mèi zé yú rén shì fú xiǎo, miǎo zé mù wú suǒ jiàn, xiǎo zǐ yīng hái zhī chēng, cǐ hàn rén tuō wén zì yǐ lì zhǔ shàng yě." dì dà nù, mìng wèi shì zhuāi jūn xià diàn, bǎng zhī shù bǎi, bù sǐ. yǐ shǒu jiàn lí qí kǒu ér hǎi zhī. cì yì tōng tiān xī dài. píng shì ēn xìng, jù shì tóng liè, suì yǔ hǎi líng yǒu è. jí cuàn lì, jiā dà chén guān jué, lì jiā yín qīng guāng lù dài fu. shù rì, zhào yì jí zhī yuē:" xué shì zhāng jūn hé zuì bèi zhū, ěr hé gōng shòu shǎng?" yì bù néng duì. hǎi líng yuē:" zhèn shā rǔ wú nán shì, rén huò yǐ wǒ bào sī yuàn yě." yú shì, zhào chú míng, fàng guī tián lǐ, jìn gù bù dé chū bǎi lǐ wài.
萧肄,本奚人,有宠于熙宗,复谄事悼后,累官参知政事。皇统九年四月壬申夜,大风雨,雷电震坏寝殿鸱尾,有火自外入,烧内寝帏幔。帝徙别殿避之,欲下诏罪己。翰林学士张钧视草。钧意欲奉答天戒,当深自贬损,其文有曰:“惟德弗类,上干天威”及“顾兹寡昧眇予小子”等语。肄译奏曰:“弗类是大无道,寡者孤独无亲,昧则于人事弗晓,眇则目无所见,小子婴孩之称,此汉人托文字以詈主上也。”帝大怒,命卫士拽钧下殿,榜之数百,不死。以手剑剺其口而醢之。赐肄通天犀带。凭恃恩幸,倨视同列,遂与海陵有恶。及篡立,加大臣官爵,例加银青光禄大夫。数日,召肄诘之曰:“学士张钧何罪被诛,尔何功受赏?”肄不能对。海陵曰:“朕杀汝无难事,人或以我报私怨也。”于是,诏除名,放归田里,禁锢不得出百里外。
zhāng zhòng kē, yòu míng niú ér, shì jǐng wú lài, shuō chuán qí xiǎo shuō, zá yǐ pái yōu huī xié yǔ wèi yè. hǎi líng yǐn zhī zuǒ yòu, yǐ zī xì xiào. hǎi líng fēng qí guó wáng, yǐ wéi shū biǎo, jí jí wèi, wèi mì shū láng. hǎi líng cháng duì zhòng kē yǔ fēi pín xiè dú, zhòng kē dàn chēng sǐ zuì, bù gǎn yǎng shì. yòu cháng lìng zhòng kē luǒ xíng yǐ guān zhī, shì chén wǎng wǎng lìng luǒ chǐ, suī tú dān zhēn yì bù miǎn cǐ. bīng bù shì láng wán yán pǔ lián dà xīng shǎo yǐn lǐ dūn jiē yǐ zāng bài, hǎi líng zhì zhī yào jìn. líng rén yú qìng ér guān wǔ pǐn dà shì jiā nú wáng zhī zhāng wèi mì shū láng. zhī zhāng gāo zhū piān pì, hǎi líng qīn shì zhī, bù yǐ wéi xiè. táng kuò biàn jiā nú hé shàng wū dài jiā nú gé wēn gé lǔ, jiē zhì sù wèi, yǒu jiǎo xìng zhì yī pǐn zhě. zuǒ yòu huò wú guān zhí rén, huò yǐ míng hū zhī, jí shòu yǐ xiǎn jiē, hǎi líng yǔ qí rén yuē:" ěr fù néng míng zhī hū?" cháng zhì huáng jīn yīn rù jiān, xǐ zhī zhě lìng zì qǔ zhī, qí làn cì rú cǐ. sòng yú táng bì hè dēng bǎo wèi, qiě hái, hǎi líng yǐ yù dài fù cì sòng dì, shǐ wèi sòng dì yuē:" cǐ dài qīng fù suǒ cháng fú, jīn yǐ wéi cì, shǐ qīng rú jiàn ér fù, dāng bù wàng zhèn yì yě." shǐ tuì, zhòng kē yuē:" cǐ xī shì zhī bǎo, kě xī qīng cì." shàng yuē:" jiāng nán zhī dì, tā rì dāng wèi wǒ yǒu, cǐ zhì zhī wài fǔ ěr." yóu shì zhī hǎi líng yǒu nán fá zhī yì.
张仲轲,幼名牛儿,市井无赖,说传奇小说,杂以俳优诙谐语为业。海陵引之左右,以资戏笑。海陵封岐国王,以为书表,及即位,为秘书郎。海陵尝对仲轲与妃嫔亵渎,仲轲但称死罪,不敢仰视。又尝令仲轲倮形以观之,侍臣往往令倮褫,虽徒单贞亦不免此。兵部侍郎完颜普连、大兴少尹李惇皆以赃败,海陵置之要近。伶人于庆儿官五品、大氏家奴王之彰为秘书郎。之彰睾珠偏僻,海陵亲视之,不以为亵。唐括辩家奴和尚、乌带家奴葛温、葛鲁,皆置宿卫,有侥幸至一品者。左右或无官职人,或以名呼之,即授以显阶,海陵语其人曰:“尔复能名之乎?”常置黄金茵褥间,喜之者令自取之,其滥赐如此。宋余唐弼贺登宝位,且还,海陵以玉带附赐宋帝,使谓宋帝曰:“此带卿父所常服,今以为赐,使卿如见而父,当不忘朕意也。”使退,仲轲曰:“此希世之宝,可惜轻赐。”上曰:“江南之地,他日当为我有,此置之外府耳。”由是知海陵有南伐之意。
é qiān mì shū chéng, zhuǎn shǎo jiān. shì shí, yíng jiàn yān jīng gōng shì, yǒu sī qǔ zhēn dìng fǔ tán yuán cái mù, zhòng kē chéng jiàn yán qí zhōng cái mù bù kě yòng, hǎi líng yì zhòng kē shòu qǐng tuō, miǎn zhòng kē guān. wèi jǐ, fù yòng wèi shǎo jiān. hǎi líng liè yú tú nǐ shān, cì yú duó wǎ, lèi tiān ér bài, wèi qún chén yuē:" zhèn yòu shí xí shè, zhì yī mén xià, mò zhù yuē:' ruò wǒ yì rì dà guì, dāng shǐ yī shǐ héng jiā mén jí shàng.' jí shè, guǒ héng jiā mén jí shàng. hòu wèi zhōng jīng liú shǒu, cháng dà liè yú cǐ dì, wéi wèi hé, dǎo yuē:' wǒ ruò yǒu dà wèi, bǎi bù zhī nèi dāng huò sān lù. ruò zhǐ wèi gōng xiāng, huò yī ér yǐ.' yú shì bù jí bǎi bù lián huò sān lù. yòu zhù yuē:' ruò tǒng yī hǎi nèi, dāng fù huò yī dà lù.' yú shì guǒ huò yī dà lù. cǐ shì cháng yǔ xiāo yù yán zhī, zhèn jīn fù zhì cǐ dì, gù bài diàn yān." hǎi líng yì yù qǔ jiāng nán, gù xiān shè jī xiáng yǐ fěng qún chén, shì yǐ zhòng kē měi xiān féng qí yì, dǎo zhī nán fá.
俄迁秘书丞,转少监。是时,营建燕京宫室,有司取真定府潭园材木,仲轲乘间言其中材木不可用,海陵意仲轲受请托,免仲轲官。未几,复用为少监。海陵猎于途你山,次于铎瓦,酹天而拜,谓群臣曰:“朕幼时习射,至一门下,默祝曰:‘若我异日大贵,当使一矢横加门脊上。’及射,果横加门脊上。后为中京留守,尝大猎于此地,围未合,祷曰:‘我若有大位,百步之内当获三鹿。若止为公相,获一而已。’于是不及百步连获三鹿。又祝曰:‘若统一海内,当复获一大鹿。’于是果获一大鹿。此事尝与萧裕言之,朕今复至此地,故拜奠焉。”海陵意欲取江南,故先设禨祥以讽群臣,是以仲轲每先逢其意,导之南伐。
zhēn yuán èr nián zhēng yuè, sòng hè zhēng dàn shǐ shī jù cháo cí, hǎi líng shǐ zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī wèn shī jù yuē:" sòng guó jǐ kē qǔ shì?" duì yuē:" shī fù jīng yì cè lùn jiān xíng." yòu wèn:" qín huì zuò hé guān, nián jīn jǐ hé?" duì yuē:" guì wèi shàng shū zuǒ pú yè zhōng shū mén xià píng zhāng shì, nián liù shí wǔ yǐ." fù wèi zhī yuē:" wǒ wén qín huì xián, gù wèn zhī."
贞元二年正月,宋贺正旦使施巨朝辞,海陵使左宣徽使敬嗣晖问施巨曰:“宋国几科取士?”对曰:“诗赋、经义、策论兼行。”又问:“秦桧作何官,年今几何?”对曰:“桧为尚书左仆射中书门下平章事,年六十五矣。”复谓之曰:“我闻秦桧贤,故问之。”
zhèng lóng èr nián, zhòng kē wèi zuǒ jiàn yì dài fū, xiū qǐ jū zhù, dàn shí jiàn yì fèng, bù dé yán shì. sān nián zhēng yuè, sòng hè zhèng shǐ sūn dào fū bì cí, hǎi líng shǐ zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī yù zhī yuē:" guī bái ěr dì, shì wǒ shàng guó duō yǒu bù chéng, jīn lüè jǔ èr shì: ěr mín yǒu táo rù wǒ jìng zhě, biān lì jiē jí fā huán, wǒ mín yǒu táo pàn rù ěr jìng zhě, yǒu sī suǒ zhī wǎng wǎng tuō cí bù fā, yī yě. ěr yú yán biān dào mǎi ān mǎ, bèi zhàn zhèn, èr yě. qiě mǎ dài rén ér hòu kě yòng, rú wú qí rén, dé mǎ bǎi wàn yì xī yǐ wéi? wǒ yì qǐ néng wú bèi. qiě wǒ bù qǔ ěr guó zé yǐ, rú yù qǔ zhī, gù fēi nàn shì. wǒ wén jiē nà pàn wáng dào mǎi ān mǎ, jiē ěr guó yáng tài wèi suǒ wéi, cháng yīn fú huò wèn zhī qí rén, wú néng wéi zhě yě." yòu yuē:" wén qín huì yǐ sǐ, guǒ fǒu?" dào fū duì yuē:" guì shí sǐ yǐ, péi chén yì guì suǒ jiàn yòng zhě." yòu yuē:" ěr guó bǐ lái xíng shì, shū bù shì qín huì shí hé yě?" dào fū yuē:" róng péi chén hái guó, yī yī jù wén sòng dì." hǎi líng gài yù nán fá, gù xiān shè nà pàn wáng dào mǎi mǎ èr shì, ér zá yǐ tā cí yán zhī.
正隆二年,仲轲为左谏议大夫,修起居注,但食谏议俸,不得言事。三年正月,宋贺正使孙道夫陛辞,海陵使左宣徽使敬嗣晖谕之曰:“归白尔帝,事我上国多有不诚,今略举二事:尔民有逃入我境者,边吏皆即发还,我民有逃叛入尔境者,有司索之往往托辞不发,一也。尔于沿边盗买鞍马,备战阵,二也。且马待人而后可用,如无其人,得马百万亦奚以为?我亦岂能无备。且我不取尔国则已,如欲取之,固非难事。我闻接纳叛亡、盗买鞍马,皆尔国杨太尉所为,常因俘获问知其人,无能为者也。”又曰:“闻秦桧已死,果否?”道夫对曰:“桧实死矣,陪臣亦桧所荐用者。”又曰:“尔国比来行事,殊不似秦桧时何也?”道夫曰:“容陪臣还国,一一具闻宋帝。”海陵盖欲南伐,故先设纳叛亡、盗买马二事,而杂以他辞言之。
hǎi líng zhào zhòng kē yòu bǔ quē mǎ qīn jiào shū láng tián yǔ xìn zhí zhǎng xí shī rù biàn diàn shì zuò. hǎi líng yǔ zhòng kē lùn hàn shū, wèi zhòng kē yuē:" hàn zhī fēng jiāng bù guò qī bā qiān lǐ, jīn wú guó fú yuán wàn lǐ, kě wèi dà yǐ." zhòng kē yuē:" běn cháo jiāng tǔ suī dà, ér tiān xià yǒu sì zhǔ, nán yǒu sòng, dōng yǒu gāo lí, xī yǒu xià, ruò néng yī zhī, nǎi wèi dà ěr." hǎi líng yuē:" bǐ qiě hé zuì ér fá zhī?" zhòng kē yuē:" chén wén sòng rén mǎi mǎ xiū qì xiè, zhāo nà shān dōng pàn wáng, qǐ dé wèi wú zuì?" hǎi líng xǐ yuē:" xiàng zhě liáng chōng cháng wèi zhèn yán, sòng yǒu liú guì fēi zhě zī zhì yàn měi, shǔ zhī huá ruǐ wú zhī xī shī suǒ bù jí yě. jīn yī jǔ ér liǎng de zhī, sú suǒ wèi' yīn xíng diào shǒu' yě. jiāng nán wén wǒ jǔ bīng, bì yuǎn cuàn ěr." qīn yǔ yǔ xìn jù duì yuē:" hǎi dǎo mán yuè, chén děng jiē zhī dào lù, bǐ jiāng ān wǎng?" qīn yòu yuē:" chén zài sòng shí, cháng shuài jūn zhēng mán, suǒ yǐ zhī yě." hǎi líng wèi xí shī yuē:" rǔ gǎn zhàn hū?" duì yuē:" shòu ēn rì jiǔ, sǐ yì hé bì." hǎi líng yuē:" rǔ liào bǐ gǎn chū bīng fǒu, bǐ ruò chū bīng, rǔ guǒ néng sǐ dí hū?" xí shī liáng jiǔ yuē:" chén suī nuò ruò, yì jiāng yǔ zhī wèi dí yǐ." hǎi líng yuē:" bǐ jiāng chū bīng hé dì?" yuē:" bù guò huái shàng ěr." hǎi líng yuē:" rán zé tiān yǔ wǒ yě." jì ér yuē:" zhèn jǔ bīng miè sòng, yuǎn bù guò èr sān nián, rán hòu tǎo píng gāo lí xià guó. yī tǒng zhī hòu, lùn gōng qiān zhì, fēn shǎng jiàng shì, bǐ bì wàng láo yǐ."
海陵召仲轲、右补阙马钦、校书郎田与信、直长习失入便殿侍坐。海陵与仲轲论《汉书》,谓仲轲曰:“汉之封疆不过七八千里,今吾国幅员万里,可谓大矣。”仲轲曰:“本朝疆土虽大,而天下有四主,南有宋,东有高丽,西有夏,若能一之,乃为大耳。”海陵曰:“彼且何罪而伐之?”仲轲曰:“臣闻宋人买马修器械,招纳山东叛亡,岂得为无罪?”海陵喜曰:“向者梁珫尝为朕言,宋有刘贵妃者姿质艳美,蜀之华蕊、吴之西施所不及也。今一举而两得之,俗所谓‘因行掉手’也。江南闻我举兵,必远窜耳。”钦与与信俱对曰:“海岛、蛮越,臣等皆知道路,彼将安往?”钦又曰:“臣在宋时,尝帅军征蛮,所以知也。”海陵谓习失曰:“汝敢战乎?”对曰:“受恩日久,死亦何避。”海陵曰:“汝料彼敢出兵否,彼若出兵,汝果能死敌乎?”习失良久曰:“臣虽懦弱,亦将与之为敌矣。”海陵曰:“彼将出兵何地?”曰:“不过淮上耳。”海陵曰:“然则天与我也。”既而曰:“朕举兵灭宋,远不过二三年,然后讨平高丽、夏国。一统之后,论功迁秩,分赏将士,彼必忘劳矣。”
sì nián sān yuè, zhòng kē sǐ. dōng zhì qián yī xī, hǎi líng mèng zhòng kē qiú jiǔ, jì jué, jiē dào liáng jiǔ, qiǎn shǐ zhě diàn qí mù.
四年三月,仲轲死。冬至前一夕,海陵梦仲轲求酒,既觉,嗟悼良久,遣使者奠其墓。
lǐ tōng, yǐ biàn pì cè mèi de xìng yú hǎi líng. lèi guān yòu sī láng zhōng, qiān lì bù shàng shū. qǐng yè huì lù fú còu qí mén. zhèng lóng èr nián zhēng yuè yǐ yǒu, zhào zuǒ yòu sī yù shǐ zhōng chéng yǐ xià zòu shì biàn diàn, hǎi líng yuē:" zhī zi mò ruò fù, zhī chén mò ruò jūn, zhèn cháng shì zhī yǐ. zhèn xún jí rén cái, rǔ děng ruò bù jǔ tóng lèi, bì jǔ qí xiāng shàn zhě. zhèn wén nǚ zhí qì dān zhī shì jìn zhě, bì lài xíng bù shàng shū wū dài qiān shū shū mì yáo shè wèi zhī xiān róng, zuǒ sī yuán wài láng a lǐ gǔ liè rèn qí shì. bó hǎi hàn rén shì jìn zhě, bì lài lì bù shàng shū lǐ tōng hù bù shàng shū xǔ lín wèi zhī xiān róng, zuǒ sī láng zhōng wáng wèi rèn qí shì. fán zài shì bǎn, zhèn shí zhě guǎ, bù shí zhě zhòng, mò fēi rén chén, qǐ yǒu yuǎn jìn qīn shū zhī yì zāi. gǒu fèng zhí wú qiān, shàng shū shì láng jié dù shǐ biàn kě dé, wàn yī huò zuì, bì fá wú shè." qǐng zhī, bài cān zhī zhèng shì.
李通,以便辟侧媚得幸于海陵。累官右司郎中,迁吏部尚书。请谒贿赂辐辏其门。正隆二年正月乙酉,诏左右司御史中丞以下奏事便殿,海陵曰:“知子莫若父,知臣莫若君,朕尝试之矣。朕询及人材,汝等若不举同类,必举其相善者。朕闻女直、契丹之仕进者,必赖刑部尚书乌带、签书枢密遥设为之先容,左司员外郎阿里骨列任其事。渤海、汉人仕进者,必赖吏部尚书李通、户部尚书许霖为之先容,左司郎中王蔚任其事。凡在仕版,朕识者寡,不识者众,莫非人臣,岂有远近亲疏之异哉。苟奉职无愆,尚书侍郎节度使便可得,万一获罪,必罚无赦。”顷之,拜参知政事。
hǎi líng shì lěi shì qiáng shèng, yù dà sì zhēng fá, yǐ yì tiān xià, cháng yuē:" tiān xià yī jiā, rán hòu kě yǐ wéi zhèng tǒng." tōng chuāi zhī qí yì, suì yǔ zhāng zhòng kē mǎ qīn huàn zhě liáng chōng jìn xí qún xiǎo bèi, shèng tán jiāng nán fù shù, zǐ nǚ yù bó zhī duō, féng qí yì ér xiān dào zhī. hǎi líng xìn qí yán, yǐ tōng wèi móu zhǔ, suì yì xīng bīng fá jiāng nán. sì nián èr yuè, hǎi líng yù zǎi xiàng yuē" sòng guó suī chén fú, yǒu shì yuē ér wú chéng shí, bǐ wén yán biān mǎi mǎ jí zhāo nà pàn wáng, bù kě bù bèi." qiǎn shǐ jí zhū lù měng ān bù zú jí zhōu xiàn bó hǎi dīng zhuāng chōng jūn, réng kuò zhū dào mín mǎ. yú shì, qiǎn shǐ fēn wǎng shàng jīng sù pín lù hú lǐ gǎi lù hé lǎn lù pú yǔ lù tài zhōu xián píng fǔ dōng jīng pó sù lù hé sū guǎn lín huáng fǔ xī nán zhāo tǎo sī xī běi zhāo tǎo sī běi jīng hé jiān fǔ zhēn dìng fǔ yì dōu fǔ dōng píng fǔ dà míng fǔ xī jīng lù, fán nián èr shí yǐ shàng wǔ shí yǐ xià zhě jiē jí zhī, suī qīn lǎo dīng duō, qiú yī zi liú shì, yì bù tīng, wǔ nián shí yī yuè, shǐ yì dōu yǐn jīng děng sān shí yī rén yā zhū lù jūn qì yú jūn xíng yào huì chù ān zhì, qí jūn zhì fēn gěi zhī. qí fēn gěi zhī yú yǔ shàn wán bù jí zhě, jiē jù ér fén zhī.
海陵恃累世强盛,欲大肆征伐,以一天下,尝曰:“天下一家,然后可以为正统。”通揣知其意,遂与张仲轲、马钦、宦者梁珫近习群小辈,盛谈江南富庶,子女玉帛之多,逢其意而先道之。海陵信其言,以通为谋主,遂议兴兵伐江南。四年二月,海陵谕宰相曰“宋国虽臣服,有誓约而无诚实,比闻沿边买马及招纳叛亡,不可不备。”遣使籍诸路猛安部族、及州县渤海丁庄充军,仍括诸道民马。于是,遣使分往上京、速频路、胡里改路、曷懒路、蒲与路、泰州、咸平府、东京、婆速路、曷苏馆、临潢府、西南招讨司、西北招讨司、北京、河间府、真定府、益都府、东平府、大名府、西京路,凡年二十以上、五十以下者皆籍之,虽亲老丁多,求一子留侍,亦不听,五年十一月,使益都尹京等三十一人押诸路军器于军行要会处安置,俟军至分给之。其分给之余与缮完不及者,皆聚而焚之。
liù nián zhēng yuè, hǎi líng shǐ tōng yù zhǐ sòng shǐ xú dù děng yuē:" zhèn xī cóng liáng wáng cháng jū nán jīng, lè qí fēng tǔ. dì wáng xún shòu, zì gǔ yǒu zhī. huái yòu duō xì dì, yù xiào liè qí jiān, cóng bīng bù yú wàn rén. rǔ děng guī gào rǔ zhǔ, lìng yǒu sī xuān yù zhèn yì, shǐ huái nán zhī mín wú huái yí jù." èr yuè, tōng jìn bài yòu chéng, zhào yuē:" qīng diǎn lǐng shàn wán bīng xiè, jīn yǐ bì gōng, zhèn jiā qīng zhōng jǐn, gù yǒu shì mìng, qí jiāng nán shì bì, bié dāng jīng shǎng."
六年正月,海陵使通谕旨宋使徐度等曰:“朕昔从梁王尝居南京,乐其风土。帝王巡狩,自古有之。淮右多隙地,欲校猎其间,从兵不逾万人。汝等归告汝主,令有司宣谕朕意,使淮南之民无怀疑惧。”二月,通进拜右丞,诏曰:“卿典领缮完兵械,今已毕功,朕嘉卿忠谨,故有是命,俟江南事毕,别当旌赏。”
sì yuè, qiān shū shū mì yuàn shì gāo jǐng shān wèi cì sòng dì shēng rì shǐ, yòu sī yuán wài láng wáng quán fù zhī, hǎi líng wèi quán yuē:" rǔ jiàn sòng zhǔ, jí miàn shù qí fén nán jīng gōng shì yán biān mǎi mǎ zhāo zhì pàn wáng zhī zuì, dāng lìng dà chén mǒu rén mǒu rén lái cǐ, zhèn jiāng qīn jié wèn zhī, qiě suǒ hàn huái zhī dì, rú bù cóng, jí lì shēng dǐ zé zhī, bǐ bì bù gǎn hài rǔ." hǎi líng gài shǐ wáng quán jī nù sòng zhǔ, jiāng yǐ wéi nán fá zhī míng yě. wèi jǐng shān yuē:" huí rì, yǐ quán suǒ yán zòu wén." quán zhì sòng, yī rú hǎi líng zhī yán dǐ zé sòng zhǔ, sòng zhǔ wèi quán yuē:" wén gōng běi fāng míng jiā, hé nǎi rú shì?" quán fù yuē:" zhào huán jīn yǐ sǐ yǐ." sòng zhǔ jù qǐ fā āi ér bà. hǎi líng zhì nán jīng, sòng qiǎn shǐ hè qiān dū, hǎi líng shǐ hán rǔ jiā jiù jìng shàng zhǐ zhī yuē:" zhèn shǐ zhì cǐ, bǐ wén běi fāng xiǎo jǐng, yù fù guī zhōng dōu, wú yōng lái hè." sòng shǐ nǎi hái.
四月,签书枢密院事高景山为赐宋帝生日使,右司员外郎王全副之,海陵谓全曰:“汝见宋主,即面数其焚南京宫室、沿边买马、招致叛亡之罪,当令大臣某人某人来此,朕将亲诘问之,且索汉、淮之地,如不从,即厉声诋责之,彼必不敢害汝。”海陵盖使王全激怒宋主,将以为南伐之名也。谓景山曰:“回日,以全所言奏闻。”全至宋,一如海陵之言诋责宋主,宋主谓全曰:“闻公北方名家,何乃如是?”全复曰:“赵桓今已死矣。”宋主遽起发哀而罢。海陵至南京,宋遣使贺迁都,海陵使韩汝嘉就境上止之曰:“朕始至此,比闻北方小警,欲复归中都,无庸来贺。”宋使乃还。
yú shì, dà kuò tiān xià luó mǎ, guān zhì qī pǐn tīng liú yī mǎ, děng ér shàng zhī. bìng jiù jí mín mǎ, qí zài dōng zhě gěi xī jūn, zài xī zhě gěi dōng jūn, dōng xī jiāo xiāng wǎng lái, zhòu yè luò yì bù jué, sǐ zhě láng jí yú dào. qí wáng shī duō zhě, guān lì jù zuì huò zì shā. suǒ guò róu jiàn mín tián, diào fā qiān mǎ fū yì. zhào hé nán zhōu xiàn suǒ zhù liáng mǐ yǐ bèi dà jūn, bù dé tā yòng, ér luó mǎ suǒ zhì dāng gěi chú sù, wú kě gěi, yǒu sī yǐ wéi qǐng, hǎi líng yuē:" cǐ fāng bǐ suì mín jiān chǔ chù shàng duō, jīn hé jià mǎn yě, luó mǎ kě jiù mù tián zhōng, jiè lìng zài suì bù huò, yì hé shāng hū." jí zhēng fā zhū dào gōng jiàng zhì jīng shī, yì sǐ zhě bù kě shèng shǔ, tiān xià shǐ sāo rán yǐ. diào zhū lù mǎ yǐ hù kǒu wèi lǜ, fù shì yǒu zhì liù shí pǐ zhě. fán diào mǎ wǔ shí liù wàn yú pǐ, réng lìng běn jiā yǎng sì, yǐ qí shī qī.
于是,大括天下骡马,官至七品听留一马,等而上之。并旧籍民马,其在东者给西军,在西者给东军,东西交相往来,昼夜络绎不绝,死者狼籍于道。其亡失多者,官吏惧罪或自杀。所过蹂践民田,调发牵马夫役。诏河南州县所贮粮米以备大军,不得他用,而骡马所至当给刍粟,无可给,有司以为请,海陵曰:“此方比岁民间储畜尚多,今禾稼满野,骡马可就牧田中,借令再岁不获,亦何伤乎。”及征发诸道工匠至京师,疫死者不可胜数,天下始骚然矣。调诸路马以户口为率,富室有至六十匹者。凡调马五十六万余匹,仍令本家养饲,以俟师期。
hǎi líng yīn chū liè, suì zhì tōng zhōu guān zào zhàn chuán, jí zhū lù shuǐ shǒu dé sān wàn yú rén. jí dōng hǎi xiàn rén zhāng wàng xú yuán fǎn, qiǎn dōu shuǐ jiān xú wén děng lǜ shī fú hǎi tǎo zhī, hǎi líng yuē:" zhèn yì bù zài yī yì, jiāng shì zhōu shī ěr." yú shì mín bù kān mìng, dào zéi fēng qǐ, dà zhě lián chéng yì, xiǎo zhě bǎo shān zé, qiǎn hù wèi pǔ lián èr shí sì rén, gè shòu jiǎ shì wǔ shí rén, fēn wǎng shān dōng hé běi hé dōng zhōng dōu děng lù jié zhèn zhōu jùn tún zhù, bǔ zhuō dào zéi. yǐ hù wèi wán xī wèi dìng wǔ jūn jié dù fù shǐ, shàng xián wèi ān wǔ jūn jié dù fù shǐ, pú jiǎ wèi zhāo yì jūn jié dù fù shǐ, jiē gěi yín pái, shǐ dū zé zhī. shì shí, shān dōng zéi fàn yí zhōu, lín yí lìng hú sā lì zhàn ér sǐ. dà míng fǔ zéi wáng jiǔ děng jù chéng pàn, zhòng zhì shù wàn. qì dān biān liù jīn wáng sān bèi jiē yǐ shí shù qí zhāng qí zhì, bái zhòu gōng xíng, guān jūn bù gǎn shuí hé, suǒ guò zhōu xiàn, kāi jié fǔ kù wù zhì yú shì, lìng rén rǎng qǔ zhī, xiǎo rén jiē xǐ zéi zhì, ér liáng mín bù shèng qí hài. tài fǔ jiān gāo yàn fú dà lǐ zhèng yē lǜ dào hàn lín dài zhì dà yǐng chū shǐ hái cháo, jiē yán dào zéi shì. hǎi líng è wén, nù ér zhàng zhī, yǐng réng chú míng, zì shì rén rén bù fù gǎn yán.
海陵因出猎,遂至通州观造战船,籍诸路水手得三万余人。及东海县人张旺、徐元反,遣都水监徐文等率师浮海讨之,海陵曰:“朕意不在一邑,将试舟师耳。”于是民不堪命,盗贼蜂起,大者连城邑,小者保山泽,遣护卫普连二十四人,各授甲士五十人,分往山东、河北、河东、中都等路节镇州郡屯驻,捕捉盗贼。以护卫顽犀为定武军节度副使,尚贤为安武军节度副使,蒲甲为昭义军节度副使,皆给银牌,使督责之。是时,山东贼犯沂州,临沂令胡撒力战而死。大名府贼王九等据城叛,众至数万。契丹边六斤、王三辈皆以十数骑张旗帜,白昼公行,官军不敢谁何,所过州县,开劫府库物置于市,令人攘取之,小人皆喜贼至,而良民不胜其害。太府监高彦福、大理正耶律道、翰林待制大颖出使还朝,皆言盗贼事。海陵恶闻,怒而杖之,颖仍除名,自是人人不复敢言。
hǎi líng zì jiāng, fēn zhū dào bīng wèi shén cè shén wēi shén jié shén ruì shén yì shén yì shén yǒng shén guǒ shén lüè shén fēng wǔ shèng wǔ dìng wǔ wēi wǔ ān wǔ jié wǔ píng wǔ chéng wǔ yì wǔ ruì wǔ yáng wǔ yì wǔ zhèn wēi dìng wēi xìn wēi shèng wēi jié wēi liè wēi yì wēi zhèn wēi lüè wēi guǒ wēi yǒng sān shí èr jūn, zhì dōu zǒng guǎn fù zǒng guǎn gè yī yuán, fēn lì zuǒ yòu lǐng jūn dà dū dū jí sān dào dū tǒng zhì fǔ. zhì zhū jūn xún chá shǐ fù gè yī yuán. yǐ tài bǎo bēn dǔ wèi zuǒ lǐng jūn dà tí dū, tōng wèi fù dà dū dū. hǎi líng yǐ bēn dǔ jiù jiāng, shǐ shuài zhū jūn yǐ cóng rén wàng, shí shǐ tōng zhuān qí shì.
海陵自将,分诸道兵为神策、神威、神捷、神锐、神毅、神翼、神勇、神果、神略、神锋、武胜、武定、武威、武安、武捷、武平、武成、武毅、武锐、武扬、武翼、武震、威定、威信、威胜、威捷、威烈、威毅、威震、威略、威果、威勇三十二军,置都总管、副总管各一员,分隶左右领军大都督及三道都统制府。置诸军巡察使、副各一员。以太保奔睹为左领军大提督,通为副大都督。海陵以奔睹旧将,使帅诸军以从人望,实使通专其事。
hǎi líng zhào zhū jiàng shòu fāng lüè, cì yàn yú shàng shū shěng. hǎi líng yuē:" tài shī liáng wáng lián nián nán fá, yān yán suì yuè. jīn jǔ bīng bì bù rú bǐ, yuǎn zé bǎi rì, jìn zhǐ xún yuè. wéi ěr jiàng shì wú yǐ zhēng xíng wéi láo, lù lì yī xīn, yǐ chéng dà gōng, dāng hòu jiā jīng shǎng, qí huò chí màn, xíng zī wú shè." hǎi líng kǒng liáng yùn bù jì, mìng zhū jūn dù jiāng wú yǐ tóng pú cóng xíng, wén zhě mò bù yuàn zī. tú dān hòu yǔ tài zǐ guāng yīng jū shǒu, shàng shū lìng zhāng hào zuǒ chéng xiàng xiāo yù cān zhī zhèng shì jìng sì huī liú zhì shěng shì.
海陵召诸将授方略,赐宴于尚书省。海陵曰:“太师梁王连年南伐,淹延岁月。今举兵必不如彼,远则百日,近止旬月。惟尔将士无以征行为劳,戮力一心,以成大功,当厚加旌赏,其或弛慢,刑兹无赦。”海陵恐粮运不继,命诸军渡江无以僮仆从行,闻者莫不怨咨。徒单后与太子光英居守,尚书令张浩、左丞相萧玉、参知政事敬嗣晖留治省事。
jiǔ yuè jiǎ wǔ, hǎi líng róng fú chéng mǎ, jù zhuāng qǐ xíng. míng rì, fēi pín jiē xíng, gōng zhōng tòng kū jiǔ zhī. shí yuè yǐ sì, yīn huì shī lù, shì yè èr gēng shǐ zhì méng chéng. dīng wèi, dà jūn dù huái, zhì zhōng liú, hǎi líng bài ér lèi zhī. zhì sù cì, jiàn zhù liáo yuán zhě, shā sì fāng guǎn shǐ zhāng yǒng qián. jiāng zhì lú zhōu, jiàn bái tù, chí shè bù zhōng. jì ér hòu jūn huò zhī yǐ jìn, hǎi líng dà xǐ, yǐ jīn bó cì zhī, gù wèi lǐ tōng yuē:" xī wǔ wáng fá zhòu, bái yú yuè yú zhōu zhōng. jīn zhèn huò cǐ, yì jí zhào yě." guǐ hài, hǎi líng zhì hé zhōu, bǎi guān biǎo fèng qǐ jū, hǎi líng wèi qí shǐ:" rǔ děng yù cì wǒ dòng jìng xié? zì jīn wù fù lái, qí píng jiāng nán shǐ jìn hè biǎo."
九月甲午,海陵戎服乘马,具装启行。明日,妃嫔皆行,宫中恸哭久之。十月乙巳,阴晦失路,是夜二更始至蒙城。丁未,大军渡淮,至中流,海陵拜而酹之。至宿次,见筑缭垣者,杀四方馆使张永钤。将至庐州,见白兔,驰射不中。既而后军获之以进,海陵大喜,以金帛赐之,顾谓李通曰:“昔武王伐纣,白鱼跃于舟中。今朕获此,亦吉兆也。”癸亥,海陵至和州,百官表奉起居,海陵谓其使:“汝等欲伺我动静邪?自今勿复来,俟平江南始进贺表。”
shì shí, liáng shān luò shuǐ hé, xiān zào zhàn chuán bù dé jìn, nǎi mìng tōng gèng zào zhàn chuán, dū zé kē jí, jiàng shì qī bā rì yè bù dé xiū xī, huài chéng zhōng mín jū yǐ wéi cái mù, zhǔ sǐ rén gāo wèi yóu yòng zhī. suì zhù tái yú jiāng shàng, hǎi líng bèi jīn jiǎ dēng tái, shā hēi mǎ yǐ jì tiān, yǐ yī yáng yī shǐ tóu yú jiāng zhōng. zhào dū du áng fù dū du pú lú hún wèi zhī yuē:" zhōu jí yǐ jù, kě yǐ jì jiāng yǐ." pú lú hún yuē:" chén guān sòng zhōu shén dà, wǒ zhōu xiǎo ér xíng chí, kǒng bù kě jì." hǎi líng nù yuē:" ěr xī cóng liáng wáng zhuī zhào gòu rù hǎi dǎo, qǐ jiē dà zhōu xié? míng rì rǔ yǔ áng xiān jì." áng wén lìng jǐ dù jiāng, bēi jù yù wáng qù. zhì mù, hǎi líng shǐ wèi áng yuē:" qián yán yī shí zhī nù ěr, bù xū xiān dù jiāng yě." míng rì, qiǎn wǔ píng jūn dōu zǒng guǎn ā lín wǔ jié jūn fù zǒng guǎn ā sā lǜ zhōu shī xiān jì. sù zhí jiāng jūn wēn dōu ào lá guó zǐ sī yè mǎ qīn wǔ kù zhí zhǎng xí shī jiē cóng zhàn. hǎi líng zhì huáng qí hóng qí yú àn shàng, yǐ hào lìng jìn zhǐ, hóng qí lì zé jìn, huáng qí pū zé tuì. jì dù jiāng, liǎng zhōu xiān bī nán àn, shuǐ qiǎn bù dé jìn, yǔ sòng bīng xiāng duì shè zhě liáng jiǔ, liǎng zhōu zhōng shǐ jǐn, suì wèi suǒ huò, wáng yī měng ān jūn shì bǎi yú rén. hǎi líng suì hái hé zhōu.
是时,梁山泺水涸,先造战船不得进,乃命通更造战船,督责苛急,将士七八日夜不得休息,坏城中民居以为材木,煮死人膏为油用之。遂筑台于江上,海陵被金甲登台,杀黑马以祭天,以一羊一豕投于江中。召都督昂、副都督蒲卢浑谓之曰:“舟楫已具,可以济江矣。”蒲卢浑曰:“臣观宋舟甚大,我舟小而行迟,恐不可济。”海陵怒曰:“尔昔从梁王追赵构入海岛,岂皆大舟邪?明日汝与昂先济。”昂闻令己渡江,悲惧欲亡去。至暮,海陵使谓昂曰:“前言一时之怒耳,不须先渡江也。”明日,遣武平军都总管阿邻、武捷军副总管阿撒率舟师先济。宿直将军温都奥剌、国子司业马钦、武库直长习失皆从战。海陵置黄旗红旗于岸上,以号令进止,红旗立则进,黄旗仆则退。既渡江,两舟先逼南岸,水浅不得进,与宋兵相对射者良久,两舟中矢尽,遂为所获,亡一猛安、军士百余人。海陵遂还和州。
yú shì shàng shū shěng shǐ yòu sī láng zhōng wú bǔ kě yuán wài láng wáng quán zòu bào: shì zōng jí wèi yú dōng jīng, gǎi yuán dà dìng. hǎi líng qián cǐ yǐ qiǎn hù wèi móu liáng hǔ tè lí bǔ wǎng dōng jīng, yù hài shì zōng. xíng zhì liáo shuǐ, yù shì zōng zhào shǐ sā bā, zhí ér shā zhī, suì hái jūn zhōng. hǎi líng fǔ bì tàn yuē:" zhèn běn yù píng jiāng nán gǎi yuán dà dìng, cǐ qǐ fēi tiān hū!" nǎi chū sù suǒ shū qǔ yī róng yī tiān xià dà dìng gǎi yuán shì, yǐ shì qún chén. suì zhào zhū jiàng shuài móu běi guī, qiě fēn bīng dù jiāng.
于是尚书省使右司郎中吾补可、员外郎王全奏报:世宗即位于东京,改元大定。海陵前此已遣护卫谋良虎、特离补往东京,欲害世宗。行至辽水,遇世宗诏使撒八,执而杀之,遂还军中。海陵拊髀叹曰:“朕本欲平江南改元大定,此岂非天乎!”乃出素所书取一戎衣天下大定改元事,以示群臣。遂召诸将帅谋北归,且分兵渡江。
yì dìng, tōng fù rù zòu yuē:" bì xià qīn shī shēn rù yì jìng, wú gōng ér hái, ruò zhòng sàn yú qián, dí chéng yú hòu, fēi wàn quán jì. ruò liú bīng dù jiāng, chē jià běi hái, zhū jiàng yì jiāng jiě tǐ. jīn yàn běi zhū jūn jìn liáo yáng zhě kǒng yǒu yì zhì, yí xiān fā bīng dù jiāng, liǎn zhōu fén zhī, jué qí guī wàng. rán hòu bì xià běi hái, nán běi jiē zhǐ rì ér dìng yǐ." hǎi líng rán zhī, míng rì suì qū yáng zhōu. guò wū jiāng xiàn, guān xiàng yǔ cí, tàn yuē:" rú cǐ yīng xióng bù dé tiān xià, chéng kě xī yě."
议定,通复入奏曰:“陛下亲师深入异境,无功而还,若众散于前,敌乘于后,非万全计。若留兵渡江,车驾北还,诸将亦将解体。今燕北诸军近辽阳者恐有异志,宜先发兵渡江,敛舟焚之,绝其归望。然后陛下北还,南北皆指日而定矣。”海陵然之,明日遂趋扬州。过乌江县,观项羽祠,叹曰:“如此英雄不得天下,诚可惜也。”
hǎi líng zhì yáng zhōu, shǐ fú bǎo yē lǜ méi dá hù shén guǒ jūn è huái dù, fán zì jūn zhōng hái zhì huái shàng, wú dū du fǔ wén zì jiē shā zhī. nǎi chū nèi jiàn shì yǐ jīn lóng, tí yuē yù jiàn, xì bó shū qí shàng, shǐ rén chéng zhōu shè zhī nán àn, qí shū yán" sòng guó qiǎn rén fén huǐ nán jīng gōng shì jí yán biān mǎi mǎ zhāo yòu jūn mín, jīn xīng shī wèn zuì, yì zài diào fá, dà jūn suǒ zhì, bì wú qiū háo zhī fàn." yǐ cǐ zhāo yù sòng rén. yú shì, sòng jiāng wáng quán yì zòng suǒ huò jīn jūn shì sān rén, jī shū shù hǎi líng zuì, tōng zòu qí shū, jí mìng fén zhī.
海陵至扬州,使符宝耶律没答护神果军扼淮渡,凡自军中还至淮上,无都督府文字皆杀之。乃出内箭饰以金龙,题曰御箭,系帛书其上,使人乘舟射之南岸,其书言“宋国遣人焚毁南京宫室、及沿边买马、招诱军民,今兴师问罪,义在吊伐,大军所至,必无秋毫之犯。”以此招谕宋人。于是,宋将王权亦纵所获金军士三人,赍书数海陵罪,通奏其书,即命焚之。
hǎi líng nù, jí yù dù jiāng. xiāo qí gāo sēng yù yòu qí dǎng yǐ wáng, shì jué, mìng zhòng rèn cuò zhī. nǎi xià lìng, jūn shì wáng zhě shā qí pú lǐ yǎn, pú lǐ yǎn wáng zhě shā qí móu kè, móu kè wáng zhě shā qí měng ān, měng ān wáng zhě shā qí zǒng guǎn, yóu shì jūn shì yì wēi jù. jiǎ wǔ, lìng jūn zhōng yùn yā gǔ chuán jí liáng chuán yú guā zhōu dù, qī yǐ míng rì dù jiāng, gǎn hòu zhě sǐ.
海陵怒,亟欲渡江。骁骑高僧欲诱其党以亡,事觉,命众刃剉之。乃下令,军士亡者杀其蒲里衍,蒲里衍亡者杀其谋克,谋克亡者杀其猛安,猛安亡者杀其总管,由是军士益危惧。甲午,令军中运鸦鹘船及粮船于瓜州渡,期以明日渡江,敢后者死。
yǐ wèi, wán yán yuán yí děng yǐ bīng fàn yù yíng, hǎi líng yù shì. dū du fǔ yǐ nán fá zhī jì jiē tōng děng zàn chéng zhī, tú dān yǒng nián nǎi qí yīn qī, guō ān guó zhòng suǒ gòng è, jiē shā zhī. dà dìng èr nián, zhào xuē tōng guān jué, rén xīn shǐ kuài.
乙未,完颜元宜等以兵犯御营,海陵遇弑。都督府以南伐之计皆通等赞成之,徒单永年乃其姻戚,郭安国众所共恶,皆杀之。大定二年,诏削通官爵,人心始快。
mǎ qīn, yòu míng hán gē, cháng shì jiāng nán, gù néng zhī jiāng nán dào lù. zhèng lóng sān nián, hǎi líng jiāng nán fá, suì zhào yòng qīn, zì guì dé xiàn lìng wèi yòu bǔ quē. qīn wéi rén qīng tuō bù shí dà tǐ, hǎi líng měi zhào jiàn yǔ yǔ, qīn chū gōng zhé yǐ yǔ rén yuē:" shàng yǔ wǒ lùn mǒu shì, jiāng xíng zhī yǐ." qí shì hǎi líng rú liáo yǒu rán. lèi qiān guó zǐ sī yè. hǎi líng zhì hé zhōu, yù qiǎn pú lú hún dù jiāng, pú lú hún yán zhōu xiǎo bù kě jì, hǎi líng shǐ rén zhào qīn, xiān jiè zuǒ yòu yuē:" qīn ruò yán zhōu xiǎo bù kě dù jiāng, jí shā zhī." qīn zhì, wèn yuē:" cǐ zhōu kě dù jiāng fǒu?" qīn yuē:" chén dé fá yì kě dù yě." dà dìng èr nián, chú míng. shì rì, qǐ qián hàn lín dài zhì dà yǐng wèi mì shū chéng. yǐng zài zhèng lóng jiān cháng yán shān dōng dào zéi, hǎi líng è qí yán, zhàng zhī chú míng. shì zōng jiā yǐng zhōng zhí, è qīn qiǎo nìng, gù fù yòng yǐng ér fàng qīn yān.
马钦,幼名韩哥,尝仕江南,故能知江南道路。正隆三年,海陵将南伐,遂召用钦,自贵德县令为右补阙。钦为人轻脱不识大体,海陵每召见与语,钦出宫辄以语人曰:“上与我论某事,将行之矣。”其视海陵如僚友然。累迁国子司业。海陵至和州,欲遣蒲卢浑渡江,蒲卢浑言舟小不可济,海陵使人召钦,先戒左右曰:“钦若言舟小不可渡江,即杀之。”钦至,问曰:“此舟可渡江否?”钦曰:“臣得筏亦可渡也。”大定二年,除名。是日,起前翰林待制大颖为秘书丞。颖在正隆间尝言山东盗贼,海陵恶其言,杖之除名。世宗嘉颖忠直,恶钦巧佞,故复用颖而放钦焉。
gāo huái zhēn, wèi shàng shū shěng lìng shǐ, sù yǔ hǎi líng xiá nì. hǎi líng jiǔ xù bù chén zhī xīn, cháng yǔ huái zhēn gè yán suǒ zhì, hǎi líng yuē:" wú zhì yǒu sān: guó jiā dà shì jiē zì wǒ chū, yī yě. shuài shī fá guó, zhí qí jūn zhǎng wèn zuì yú qián, èr yě. dé tiān xià jué sè ér qī zhī, sān yě." yóu shì xiǎo rén nìng fū jiē zhī qí zhì, zhēng jìn yú shuō. dà dìng xiàn chéng zhāng zhōng fǔ wèi hǎi líng yuē:" mèng gōng yǔ dì jī qiú, gōng chéng mǎ chōng guò zhī, dì zhuì mǎ xià." hǎi líng wén zhī dà xǐ. huì xī zōng zài wèi jiǔ, wěi zhèng dà chén, hǎi líng yǐ jìn shǔ wèi zǎi xiàng, zhuān wēi fú bǐng, suì chéng shì nì zhī jì, jiē huái zhēn bèi xiǎo rén cóng yú dǎo zhī. hǎi líng cuàn lì, yǐ huái zhēn wèi xiū qǐ jū zhù, huái zhēn gù fù bīn zhōu cì shǐ zèng zhōng fèng dài fū. huái zhēn lèi qiān lǐ bù shì láng. dà dìng èr nián, jiàng fèng zhèng dài fū, fàng guī tián lǐ. wǔ nián, yǔ xǔ lín jù cì qǐ fù, huái zhēn wèi dìng guó jūn jié dù shǐ. shàng jiè zhī yuē:" rǔ děng zài zhèng lóng shí, jiān nìng tān sī, wù lùn bǐ zhī. zhèn niàn méi shēn bù chǐ zé wú yǐ zì xīn. ruò hù jiù bù quān, bì bù dài rǔ yǐ."
高怀贞,为尚书省令史,素与海陵狎昵。海陵久蓄不臣之心,尝与怀贞各言所志,海陵曰:“吾志有三:国家大事皆自我出,一也。帅师伐国,执其君长问罪于前,二也。得天下绝色而妻之,三也。”由是小人佞夫皆知其志,争进谀说。大定县丞张忠辅谓海陵曰:“梦公与帝击球,公乘马冲过之,帝坠马下。”海陵闻之大喜。会熙宗在位久,委政大臣,海陵以近属为宰相,专威福柄,遂成弑逆之计,皆怀贞辈小人从臾导之。海陵篡立,以怀贞为修起居注,怀贞故父滨州刺史赠中奉大夫。怀贞累迁礼部侍郎。大定二年,降奉政大夫,放归田里。五年,与许霖俱赐起复,怀贞为定国军节度使。上戒之曰:“汝等在正隆时,奸佞贪私,物论鄙之。朕念没身不齿则无以自新。若怙旧不悛,必不贷汝矣。”
xiāo yù, běn míng yáo zhé, xī rén. chū yǐ měng ān jū zhōng jīng, hǎi líng wèi zhōng jīng liú shǒu, yǔ yù xiāng jié, měi yǔ lùn tiān xià shì. yù chuāi hǎi líng yǒu jì yú xīn, mì wèi hǎi líng yuē:" liú shǒu xiān tài shī, tài zǔ zhǎng zǐ. dé wàng rú cǐ, rén xīn tiān yì yí yǒu suǒ shǔ, chéng yǒu zhì jǔ dà shì, gù jié lì yǐ cóng." hǎi líng xǐ shòu zhī, suì yǔ móu yì. hǎi líng jìng chéng shì nì zhī móu zhě, yù qǐ zhī yě.
萧裕,本名遥折,奚人。初以猛安居中京,海陵为中京留守,与裕相结,每与论天下事。裕揣海陵有觊觎心,密谓海陵曰:“留守先太师,太祖长子。德望如此,人心天意宜有所属,诚有志举大事,顾竭力以从。”海陵喜受之,遂与谋议。海陵竟成弑逆之谋者,裕启之也。
hǎi líng wèi zuǒ chéng, chú yù bīng bù shì láng, gǎi tóng zhī nán jīng liú shǒu shì, gǎi běi jīng. hǎi líng lǐng xíng tái shàng shū shěng shì, dào guò běi jīng, wèi yù yuē:" wǒ yù jiù hé nán bīng jiàn lì wèi hào, xiān dìng liǎng hé, jǔ bīng ér běi. jūn wèi wǒ jié zhū měng ān yǐ yīng wǒ." dìng yuē ér qù. hǎi líng suī zì liáng xiāng zhào hái, bù néng rú yuē, suì shì xī zōng cuàn lì, yǐ yù wèi mì shū jiān.
海陵为左丞,除裕兵部侍郎,改同知南京留守事,改北京。海陵领行台尚书省事,道过北京,谓裕曰:“我欲就河南兵建立位号,先定两河,举兵而北。君为我结诸猛安以应我。”定约而去。海陵虽自良乡召还,不能如约,遂弑熙宗篡立,以裕为秘书监。
hǎi líng xīn jì tài zōng zhū zǐ, yù chú zhī, yǔ yù mì móu. yù qīng xiǎn qiǎo zhà, yīn gòu zhì tài fù zōng běn bǐng dé děng fǎn zhuàng, hǎi líng shā zōng běn, táng kuò biàn qiǎn shǐ shā bǐng dé zōng yì jí tài zōng zǐ sūn qī shí yú rén qín wáng zōng hàn zǐ sūn sān shí yú rén. zōng běn yǐ sǐ, yù nǎi qiú zōng běn mén kè xiāo yù, jiào yǐ jù kuǎn fǎn zhuàng, lìng zuò zhǔ míng shàng biàn. hǎi líng jì zhào tiān xià, tiān xià yuān zhī. hǎi líng shǎng zhū zōng běn gōng, yǐ yù wèi shàng shū zuǒ chéng, jiā yí tóng sān sī, shòu měng ān, cì qián èr qiān wàn, mǎ sì bǎi pǐ niú sì bǎi tóu yáng sì qiān kǒu. zài yuè yuè, wèi píng zhāng zhèng shì jiān xiū guó shǐ. jiù zhì, shǒu xiàng jiān xiū guó shǐ, hǎi líng yǐ mìng yù, wèi yù yuē:" tài zǔ yǐ shén wǔ shòu mìng, fēng gōng mào liè guāng yú sì hǎi, kǒng shǐ guān yǒu yí yì, gù yǐ mìng qīng." jiǔ zhī, yù wèi yòu chéng xiàng jiān zhōng shū lìng. yù zài xiàng wèi, rèn zhí yòng shì pō zhuān zì, wēi fú zài jǐ, shì qīng cháo tíng. hǎi líng yǐ xìn zhī, tā xiāng yǎng chéng ér yǐ.
海陵心忌太宗诸子,欲除之,与裕密谋。裕倾险巧诈,因构致太傅宗本、秉德等反状,海陵杀宗本,唐括辩遣使杀秉德、宗懿及太宗子孙七十余人、秦王宗翰子孙三十余人。宗本已死,裕乃求宗本门客萧玉,教以具款反状,令作主名上变。海陵既诏天下,天下冤之。海陵赏诛宗本功,以裕为尚书左丞,加仪同三司,授猛安,赐钱二千万,马四百匹、牛四百头、羊四千口。再阅月,为平章政事、监修国史。旧制,首相监修国史,海陵以命裕,谓裕曰:“太祖以神武受命,丰功茂烈光于四海,恐史官有遗逸,故以命卿。”久之,裕为右丞相、兼中书令。裕在相位,任职用事颇专恣,威福在己,势倾朝廷。海陵倚信之,他相仰成而已。
yù yǔ gāo yào shī shàn, cháng yǐ hǎi líng mì yǔ gào yào shī, yào shī yǐ qí yán zòu hǎi líng, qiě yuē:" yù yǒu yuàn wàng xīn." hǎi líng zhào yù jiè yù zhī, ér bù yǐ wéi zuì yě. huò yǒu yán yù shàn quán zhě, hǎi líng yǐ wéi jì yù zhě zhòng, bù zhī xìn. yòu yǐ wéi rén jiàn yù dì xiāo zuò wèi zuǒ fù diǎn jiǎn, mèi fū yē lǜ pì lí lá wèi zuǒ wèi jiāng jūn, shì wèi xiàng píng jiè, suì shēng jì jí, nǎi chū zuò wèi yì dōu yǐn, pì lí lá wèi níng chāng jūn jié dù shǐ, yǐ jué zhòng yí. yù bù zhī hǎi líng yì, jù jiàn chū qí qīn biǎo bǔ wài, bù lìng jǐ zhī zhī, zì shì shēn niàn kǒng hǎi líng yí jǐ. hǎi líng dì tài shī gǔn lǐng sān xǐng shì, gòng zài xiàng wèi, yǐ yù duō zì yòng, pō fáng xián zhī, yù nǎi wèi hǎi líng shǐ gǔn bèi zhī yě. ér hǎi líng cāi rěn shì shā, yù kǒng jí huò, suì yǔ qián zhēn dìng yǐn xiāo féng jiā nú qián yù shǐ zhōng chéng xiāo zhāo zhé bó zhōu tóng zhī yáo shè yù nǚ fū è lá bǔ móu lì wáng liáo yù wáng yán xǐ zhī sūn. yù shǐ qīn xìn xiāo tún nà wǎng jié xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo hǎo hú, hǎo hú jí huái zhōng. huái zhōng yī wéi wèi jué, wèi tún nà yuē:" cǐ dà shì, rǔ guī qiǎn yī zhòng rén lái." yù nǎi shǐ zhāo zhé wǎng. zhāo zhé qián wèi zhōng chéng, yǐ zuì miǎn, yǐ cǐ dé yì huái zhōng. huái zhōng wèn zhāo zhé yǔ móu zhě fù yǒu hé rén, zhāo zhé yuē:" wǔ yuàn jié dù shǐ yē lǜ lǎng yì shì yě." huái zhōng jiù yǔ lǎng yǒu xì, ér zhāo zhé cháng shàng tà lǎn biàn shì, huái zhōng yí zhāo zhé fǎn fù, yīn zhí zhāo zhé, shōu lǎng xì yù, qiǎn shǐ shàng biàn. yáo shè yì yǔ bǐ yàn lìng shǐ bái dá shū, shǐ bái dá zhù yù yǐ qǔ fù guì, bái dá zòu qí shū. hǎi líng xìn yù bù yí, wèi bái dá gòu wū zhī, mìng shā bái dá yú shì. zhí bái dá chū xuān huá mén, diǎn jiǎn tú dān zhēn dé xiāo huái zhōng shàng biàn shì rù zòu, yù jiàn bái dá, wèn qí gù, yīn zhǐ zhī. tú dān zhēn yǐ zòu biàn shì, yǐ bái dá wèi qǐng, hǎi líng jù shǐ shì zhī.
裕与高药师善,尝以海陵密语告药师,药师以其言奏海陵,且曰:“裕有怨望心。”海陵召裕戒谕之,而不以为罪也。或有言裕擅权者,海陵以为忌裕者众,不之信。又以为人见裕弟萧祚为左副点检,妹夫耶律辟离剌为左卫将军,势位相凭藉,遂生忌嫉,乃出祚为益都尹,辟离剌为宁昌军节度使,以绝众疑。裕不知海陵意,遽见出其亲表补外,不令己知之,自是深念恐海陵疑己。海陵弟太师衮领三省事,共在相位,以裕多自用,颇防闲之,裕乃谓海陵使衮备之也。而海陵猜忍嗜杀,裕恐及祸,遂与前真定尹萧冯家奴、前御史中丞萧招折、博州同知遥设、裕女夫遏剌补谋立亡辽豫王延禧之孙。裕使亲信萧屯纳往结西北路招讨使萧好胡,好胡即怀忠。怀忠依违未决,谓屯纳曰:“此大事,汝归遣一重人来。”裕乃使招折往。招折前为中丞,以罪免,以此得诣怀忠。怀忠问招折与谋者复有何人,招折曰:“五院节度使耶律朗亦是也。”怀忠旧与朗有隙,而招折尝上挞懒变事,怀忠疑招折反复,因执招折,收朗系狱,遣使上变。遥设亦与笔砚令史白答书,使白答助裕以取富贵,白答奏其书。海陵信裕不疑,谓白答构诬之,命杀白答于市。执白答出宣华门,点检徒单贞得萧怀忠上变事入奏,遇见白答,问其故,因止之。徒单贞已奏变事,以白答为请,海陵遽使释之。
hǎi líng shǐ zǎi xiàng wèn yù, yù jí kuǎn fú. hǎi líng shén jīng è, yóu wèi néng jǐn xìn, yǐn jiàn yù, qīn wèn zhī. yù yuē:" dà zhàng fū suǒ wéi, shì zhì cǐ yòu qǐ kě huì." huì líng fù wèn yuē:" rǔ hé yuàn yú zhèn ér zuò cǐ shì?" yù yuē:" bì xià fán shì jiē yǔ chén yì, jí chú zuò děng nǎi bù lìng chén zhī zhī. lǐng shěng guó wáng měi shì wèi chén zhuān quán, pō yǒu dī fáng, kǒng shì de bì xià zhǐ yì. bì xià yǔ táng kuò biàn jí chén yuē tóng shēng sǐ, biàn yǐ qiáng rěn guǒ gǎn zhì zhī sǐ dì, chén jiē zhī zhī, kǒng bù de sǐ suǒ, yǐ cǐ móu fǎn, xìng gǒu miǎn ěr. tài zōng zǐ sūn wú zuì, jiē sǐ chén shǒu, chén zhī sǐ yì wǎn yǐ." hǎi líng fù wèi yù yuē:" zhèn wèi tiān zǐ, ruò yú rǔ yǒu yí, suī rǔ dì bèi zài cháo, qǐ bù néng shī xíng, yǐ cǐ yí wǒ, rǔ shí cuò wù. tài zōng zhū zǐ qǐ dú zài rǔ, zhèn wèi guó jiā jì yě." yòu wèi zhī yuē:" zì lái yǔ rǔ xiāng hǎo, suī yǒu cǐ zuì, dài rǔ xìng mìng, wéi bù dé zuò zǎi xiàng, lìng rǔ zhōng shēn shǒu rǔ zǔ xiān fén lǒng." yù yuē:" chén zǐ jì fàn rú cǐ zuì nì, hé miàn mù jiàn tiān xià rén, dàn yuàn jiǎo sǐ, yǐ jiè qí yú bù zhōng zhě." hǎi líng suì yǐ dāo cì zuǒ bì, qǔ xuè tú yù miàn, wèi zhī yuē:" rǔ sǐ zhī hòu, dāng zhī zhèn běn wú yí rǔ xīn." yù yuē:" jiǔ méng bì xià fēi cháng juàn yù, yǎng liàn tú qiè, zì zhī cuò móu, suī huǐ hé jí." hǎi líng kū sòng yù chū mén, shā zhī, bìng zhū yáo shè jí féng jiā nú. féng jiā nú qī, yù wáng nǚ yě, yǔ qí zi gǔ jiē yǔ fǎn móu, bìng shā zhī. qiǎn hù wèi páng gé wǎng xī běi lù zhāo tǎo sī zhū lǎng jí zhāo zhé, ér tún nà è lá bǔ jiē chū zǒu, bǔ dé tún nà qì shì, è lá bǔ zì yì sǐ.
海陵使宰相问裕,裕即款伏。海陵甚惊愕,犹未能尽信,引见裕,亲问之。裕曰:“大丈夫所为,事至此又岂可讳。”诲陵复问曰:“汝何怨于朕而作此事?”裕曰:“陛下凡事皆与臣议,及除祚等乃不令臣知之。领省国王每事谓臣专权,颇有提防,恐是得陛下旨意。陛下与唐括辩及臣约同生死,辩以强忍果敢致之死地,臣皆知之,恐不得死所,以此谋反,幸苟免耳。太宗子孙无罪,皆死臣手,臣之死亦晚矣。”海陵复谓裕曰:“朕为天子,若于汝有疑,虽汝弟辈在朝,岂不能施行,以此疑我,汝实错误。太宗诸子岂独在汝,朕为国家计也。”又谓之曰:“自来与汝相好,虽有此罪,贷汝性命,惟不得作宰相,令汝终身守汝祖先坟垅。”裕曰:“臣子既犯如此罪逆,何面目见天下人,但愿绞死,以戒其余不忠者。”海陵遂以刀刺左臂,取血涂裕面,谓之曰:“汝死之后,当知朕本无疑汝心。”裕曰:“久蒙陛下非常眷遇,仰恋徒切,自知错缪,虽悔何及。”海陵哭送裕出门,杀之,并诛遥设及冯家奴。冯家奴妻,豫王女也,与其子谷皆与反谋,并杀之。遣护卫庞葛往西北路招讨司诛朗及招折,而屯纳、遏剌补皆出走,捕得屯纳弃市,遏剌补自缢死。
tún nà chū zǒu, guò hé jiān shǎo yǐn xiāo zhī xiáng, zhī xiáng chū bù zhī yù shì, liú zhī sān rì. tún nà wǎng zhī xiáng chá zā jiā, chá zā qiǎn rén yì zhī xiáng gào gōng yǐn, dé zhī, fù tún nà qiǎn zhī tā suǒ. chá zā jiā nú fā qí shì, lì bù shì láng wā chǎn jū zhī, zhī xiáng yuē:" tún nà sù èr rì ér qù." fǎ jiā yǐ zhī xiáng yǐn qí jiān, qī shàng shū shěng, zuì dāng shú. hǎi líng nù, mìng shā zhī, zhàng wā chǎn jí yì fǎ zhě, chá zā zhàng sì bǎi sǐ.
屯纳出走,过河间少尹萧之详,之详初不知裕事,留之三日。屯纳往之详茶紥家,茶紥遣人诣之详告公引,得之,付屯纳遣之他所。茶紥家奴发其事,吏部侍郎窊产鞫之,之祥曰:“屯纳宿二日而去。”法家以之详隐其间,欺尚书省,罪当赎。海陵怒,命杀之,杖窊产及议法者,茶紥杖四百死。
páng gé shā zhāo zhé děng, bìng shā wú zuì sì rén, hǎi líng bù wèn, zhàng zhī wǔ shí ér yǐ. yǐ yù děng zuì zhào tiān xià. shǎng shàng biàn gōng, huái zhōng qiān shū mì fù shǐ, yǐ bái dá wèi pái yìn yún. gāo yào shī qiān qǐ jū zhù, jìn jiē xiǎn wǔ jiàng jūn. yào shī cháng zòu yù yǒu yuàn wàng, zhì shì shǎng zhī yún.
庞葛杀招折等,并杀无罪四人,海陵不问,杖之五十而已。以裕等罪诏天下。赏上变功,怀忠迁枢密副使,以白答为牌印云。高药师迁起居注,进阶显武将军。药师尝奏裕有怨望,至是赏之云。
xū chí guó, zì bǐng jūn, dài zhōu fán zhì rén. jīng tóng chū shēn, lèi diào bó yě xiàn chéng. shàng shū zhě yán mín jiān mào zhàn guān dì, rú" tài zǐ wù"" dài wáng zhuāng", fēi sī jiā suǒ yí yǒu. bù wěi chí guó àn hé zhī. chí guó hái yán" cǐ dì zì yì dài yǐ wèi mín yǒu, bù kě qǔ yě." shì suì qǐn. xún shòu tài zǐ sī cāng, zhuǎn zhǎng yǐn lìng, jiān sī cāng. huáng tài zǐ shí zhī, zhuó zhī yīng sī lìng, zhāng zōng jí wèi, chú gōng jí fù jiān, cì gōng jí kù qián wǔ shí wàn zhái yī qū. é gǎi tóng qiān xuān huī yuàn shì gōng bù shì láng, bìng lǐng gōng jí jiān. yuè sān yuè, qiān gōng bù shàng shū, shǐ sòng. míng chāng sì nián, bài cān zhī zhèng shì, cì sūn yòng kāng bǎng xià jìn shì dì. huì hé jué yáng wǔ, chí guó qǐng dū yì, suì xíng shàng shū shěng shì. míng nián, jìn shàng shū yòu chéng.
胥持国,字秉钧,代州繁畤人。经童出身,累调博野县丞。上书者言民间冒占官地,如“太子务”、“大王庄”,非私家所宜有。部委持国按核之。持国还言“此地自异代已为民有,不可取也。”事遂寝。寻授太子司仓,转掌饮令,兼司仓。皇太子识之,擢祗应司令,章宗即位,除宫籍副监,赐宫籍库钱五十万、宅一区。俄改同签宣徽院事、工部侍郎,并领宫籍监。阅三月,迁工部尚书,使宋。明昌四年,拜参知政事,赐孙用康榜下进士第。会河决阳武,持国请督役,遂行尚书省事。明年,进尚书右丞。
chí guó wéi rén róu nìng yǒu zhì shù. chū, lǐ fēi qǐ wēi jiàn, de xìng yú shàng. chí guó jiǔ zài tài zǐ gōng, sù zhī shàng hào sè, yīn yǐ mì shù gàn zhī, yòu duō lù yí fēi zuǒ yòu yòng shì rén. fēi yì zì xián mén dì báo, yù jí wài tíng wéi zhòng, nǎi shù chēng yù chí guó néng, yóu shì dà wéi shàng suǒ xìn rèn, yǔ fēi biǎo lǐ, guǎn shàn cháo zhèng. zhū zhèng wáng yǒng dǎo gǎo wáng yǒng zhōng, bà chù wán yán shǒu zhēn děng shì, jiē qǐ yú lǐ fēi chí guó. shì zhī hǎo lì zào jìn zhě jiē qū zǒu qí mén xià. sì fāng wèi zhī yǔ yuē:" jīng tóng zuò xiāng, jiān bì wèi fēi." è qí bēi jiàn yōng bǐ yě.
持国为人柔佞有智术。初,李妃起微贱,得幸于上。持国久在太子宫,素知上好色,阴以秘术干之,又多赂遗妃左右用事人。妃亦自嫌门地薄,欲藉外廷为重,乃数称誉持国能,由是大为上所信任,与妃表里,筦擅朝政。诛郑王永蹈、镐王永中,罢黜完颜守贞等事,皆起于李妃、持国。士之好利躁进者皆趋走其门下。四方为之语曰:“经童作相,监婢为妃。”恶其卑贱庸鄙也。
chéng ān sān nián, yù shǐ tái hé zòu:" yòu sī jiàn zhāng fù hēng yòu shí yí zhāng jiā zhēn tóng zhī ān fēng jūn jié dù shǐ shì zhào shū tóng zhī dìng hǎi jūn jié dù shǐ shì zhāng guāng tíng hù bù zhǔ shì gāo yuán fǔ xíng bù yuán wài láng zhāng yán sǒu shàng shū shěng lìng shǐ fù rǔ méi zhāng hàn péi yuán guō fú, jiē qū zǒu quán mén, rén xì wèi' xū mén shí zhé'. fù hēng jiā zhēn yóu bēi nìng gǒu jìn, bù chēng jiàn zhí. jù yí chù bà." fèng kě. yú shì chí guó yǐ tōng fèng dài fū zhì shì, jiā zhēn děng jiē bǔ wài.
承安三年,御史台劾奏:“右司谏张复亨、右拾遗张嘉贞、同知安丰军节度使事赵枢、同知定海军节度使事张光庭、户部主事高元甫、刑部员外郎张岩叟、尚书省令史傅汝梅、张翰、裴元、郭郛,皆趋走权门,人戏谓‘胥门十哲’。复亨、嘉贞尤卑佞苟进,不称谏职。俱宜黜罢。”奉可。于是持国以通奉大夫致仕,嘉贞等皆补外。
qǐng zhī, qǐ zhī dà míng fǔ shì, wèi xíng, gǎi shū mì fù shǐ, zuǒ shū mì shǐ xiāng zhì jūn yú běi jīng. yī rì, shàng zhào hàn lín xiū zhuàn lù duó wèn yǐ tā shì, yīn yǔ jí dǒng shī zhōng zhāng wàn gōng yōu liè, duó yuē:" shī zhōng fù xū chí guó jìn. chí guó jiān xié xiǎo rén, bù yí diǎn jūn mǎ, yǐ chén dù zhī, bù wéi bù yǔn rén wàng, yì bì bù néng fú jūn xīn, ruò huí rì zài xiāng, bì luàn tiān xià." shàng yuē:" rén chén jìn tuì rén nán, rén jūn jìn tuì rén yì, zhèn qǐ yǐ cǐ rén fù wèi xiāng yé. dì qiān guān èr jiē, shǐ zhī zhì shì ěr." xún zú yú jūn, shì yuē" tōng mǐn". hòu shàng wèn píng zhāng zhèng shì zhāng wàn gōng yuē:" chí guó jīn yǐ sǐ, qí wéi rén jìng rú hé?" wàn gōng duì yuē:" chí guó sù xíng bù chún jǐn, rú huò jiǔ píng lè lóu yī shì, kě zhī yǐ." shàng yuē:" cǐ yì fēi hǎo lì. rú mǎ qí wèi cān zhèng, sī yù shěng yùn, nǎi wèi hǎo lì yě." zi dǐng, bié yǒu chuán.
顷之,起知大名府事,未行,改枢密副使,佐枢密使襄治军于北京。一日,上召翰林修撰路铎问以他事,因语及董师中、张万公优劣,铎曰:“师中附胥持国进。持国奸邪小人,不宜典军马,以臣度之,不惟不允人望,亦必不能服军心,若回日再相,必乱天下。”上曰:“人臣进退人难,人君进退人易,朕岂以此人复为相耶。第迁官二阶,使之致仕耳。”寻卒于军,谥曰“通敏”。后上问平章政事张万公曰:“持国今已死,其为人竟如何?”万公对曰:“持国素行不纯谨,如货酒平乐楼一事,可知矣。”上曰:“此亦非好利。如马琪位参政,私鬻省酝,乃为好利也。”子鼎,别有传。