zhāng zōng èr
◎章宗二
sì nián chūn zhēng yuè jǐ sì shuò, yǐ huáng tài hòu sàng, bù shòu cháo. xīn wèi, yǐ píng zhāng zhèng shì jiā gǔ qīng chén wèi shàng shū yòu chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ. dīng chǒu, qiǎn hù bù shì láng lǐ xiàn kě děng fēn lù quàn nóng shì. guǐ wèi, shàng shū shěng zòu dà xìng fǔ tuī guān sū dé xiù wèi lǐ bù zhǔ shì, shàng yuē: zhèn jì cháng yǔ qīng, bǎi guān dāng shǐ jiǔ yú qí zhí. bǐ fāng rèn lǐ guān, fù gǎi hù cáo, xún yòu chú lǐ bù, rén cái qǐ néng jiān zhī? ruò jiǔ yú qí zhí, dàn zhōng cái shèng yú xīn rén, shì jì jīng liàn, yì bì yǒu jì, hòu bù kě qīng yì gǎi chú. shàng yòu yán: fán chēng zhèng yǒu yì jī zhě, wèi qí duàn shì yì cái yě. ruò zhǐ qīng lián, cǐ nǎi běn fèn, yǐ tān wū zhě duō, gù xiǎn qí yì ěr. zǎi chén yòu yán: jìn yán shì zhě wèi, fāng jīn xiào dì lián chǐ dào quē, qǐ zhèng fēng sú. cǐ gài guān lì bù néng fèng xuān jiào huà shǐ rán. jīn zhī chá jǔ guān lì zhě, duō zé jìn xiào, yǐ gàn bàn wèi shàng, qí yǒu bǐng xīn kuān hòu, yù xíng dé huà zhě, zhé wèi zhī yū kuò. gù rén rén jiē yǐ jiào huà wèi yú shì, cǐ xiào dì suǒ yǐ fèi yě. ruò yù suǒ sī, guān lì yǒu néng wù xíng dé huà zhě, zhuó ér yòng zhī, zé jiào huà kě xíng, xiào dì kě xìng yǐ. jīn zhī suǒ chá jǔ, jiē xiān cái ér hòu dé. qiǎo huá zhī tú, suī yǒu zāng wū, yī dàn jiàn yòng, yóu wèi néng lì, cǐ lián chǐ suǒ yǐ sàng yě. ruò yù suǒ sī, chá jǔ guān lì, bì shěn zhēn wěi, shǐ yǒu cái wú xíng zhě bù yǐ jì yú, fēi dào qiú jìn zhě jiā zhī jiū hé, zé bēn jīng zhī sú xī, ér lián chǐ kě xìng yǐ! xīn mǎo, zhèn hé běi zhū lù bèi shuǐ zāi zhě. guǐ sì, yù diǎn jiǎn sī: xíng gōng wài dì jí wéi liè zhī chù xī yǔ mín gēng, suī jìn dì, tīng mín chí nóng qì chū rù. bǐng shēn, dōng jīng lù fù shǐ wáng shèng jìn yīng, qiǎn yù zhī yuē: rǔ zhí fēi qīng, mín jiān lì hài, guān lì xié zhèng, lüè bù jù wén, ér nǎi yǐ yīng jìn, cǐ qǐ rǔ suǒ zhí yě! hòu wú fù ěr.
四年春正月己巳朔,以皇太后喪,不受朝。辛未,以平章政事夾谷清臣為尚書右丞相,監修國史。丁丑,遣戶部侍郎李獻可等分路勸農事。癸未,尚書省奏大興府推官蘇德秀為禮部主事,上曰:「朕既嘗語卿,百官當使久於其職。彼方任理官,復改戶曹,尋又除禮部,人才豈能兼之?若久於其職,但中材勝於新人,事既經練,亦必有濟,後不可輕易改除。」上又言:「凡稱政有異跡者,謂其斷事軼才也。若止清廉,此乃本分,以貪污者多,故顯其異耳。宰臣又言:『近言事者謂,方今孝弟廉恥道缺,乞正風俗。』此蓋官吏不能奉宣教化使然。今之察舉官吏者,多責近效,以幹辦為上,其有秉心寬厚,欲行德化者,輒謂之迂闊。故人人皆以教化為餘事,此孝弟所以廢也。若諭所司,官吏有能務行德化者,擢而用之,則教化可行,孝弟可興矣。今之所察舉,皆先才而後德。巧猾之徒,雖有髒污,一旦見用,猶為能吏,此廉恥所以喪也。若諭所司,察舉官吏,必審真偽,使有才無行者不以覬覦,非道求進者加之糾劾,則奔兢之俗息,而廉恥可興矣!」辛卯,賑河北諸路被水災者。癸巳,諭點檢司:「行宮外地及圍獵之處悉與民耕,雖禁地,聽民持農器出入。」丙申,東京路副使王勝進鷹,遣諭之曰:「汝職非輕,民間利害,官吏邪正,略不具聞,而乃以鷹進,此豈汝所職也!後毋復爾。」
èr yuè wù xū shuò, rú chūn shuǐ. shǐ yǐ chūn qiū èr zhòng yuè shàng wù rì jì shè jì. guǐ chǒu, liè yú yáo cūn diàn. guǐ hài, zhì zì chūn shuǐ. bǐng yín, cān zhī zhèng shì zhāng wàn gōng bà.
二月戊戌朔,如春水。始以春、秋二仲月上戊日祭社稷。癸丑,獵於姚村淀。癸亥,至自春水。丙寅,參知政事張萬公罷。
sān yuè wù chén shuò, zhū bù tí xíng sī rù jiàn, gè wèn yǐ zhí shì, réng jiè yù yuē: zhèn tè shè tí xíng sī, běn yù ān mín, yú jīn wǔ nián, xiào yóu wèi zhe. gài duō bù shí běn zhí zhī tǐ, ér tú shì xì suì, yǐ zhì zhōu xiàn lì jiē wèi sù ér bù gǎn xíng shì. nǎi zhě shān dōng mín jiān yú shí, cháng qiǎn shǐ zhèn jì, gài qīng děng bù zhí, gù zhì yú cǐ. jì wǎng zhī shī, qí sī quān gǎi. gēng wǔ, shàng jiāng xìng jǐng míng gōng, yù shǐ zhōng chéng dǒng shī zhōng děng shàng shū qiè jiàn, bù bào. rén shēn, zhāng zài shàng, bǔ què xǔ ān rén shí yí lù duó jiē jiàn, nǎi zhǐ. zhì dìng mín xí jiǎo dǐ, qiāng bàng zuì. yǐ gōng bù shàng shū xū chí guó wèi cān zhī zhèng shì. bǐng zǐ, tè cì yǒu sī kǒng duān fǔ jí dì, shòu xiǎo xué jiào shòu, xún yǐ nián lǎo, mìng shí zhǔ bù bàn fèng zhì shì. jiǎ shēn, xìng xiāng shān yǒng ān sì jí yù quán shān. jiǎ wǔ, dìng pèi xiǎng gōng chén. chì zì jīn yù shǐ tái zòu shì, xiū qǐ jū zhù bìng lìng huí bì. xià sì yuè dīng yǒu shuò, xìng xìng líng chóng fēi dì. shì rì, shǐ jǔ lè. zì jǐ hài zhì guǐ mǎo, bǎi guān sān biǎo qǐng shàng zūn hào, shàng yuē: zǔ zōng gǔ xiān yǒu shòu zūn hào zhě, gài yǒu qí dé, gù yǒu qí míng. bǐ nián wǔ gǔ bù dēng, bǎi xìng liú lí, zhèng dāng jiè jù xiū shēn zhī rì, qǐ dé xū shòu róng míng yé? bù xǔ, réng duàn lái zhāng. wù shēn, qīn dì yú tài miào. gēng xū, rú wàn níng gōng. xīn hài, yòu chéng xiàng qīng chén lǜ bǎi guān jí dié ài děng fù qǐng shàng zūn hào, xué guān liú jī yì lǜ liù xué zhū shēng zhào kǎi děng qī bǎi jiǔ shí wǔ rén yì zǐ chén mén qǐng shàng zūn hào, rú táng yuán hé gù shì, bù xǔ. dīng sì, zhèn hé zhōu jī. chì nǚ zhí jìn shì jí dì hòu, réng shì yǐ qí shè, zhōng xuǎn zhě shēng zhuó zhī. yǐ chǒu, jiǎn shàng jiù shí gǔ mǎ.
三月戊辰朔,諸部提刑司入見,各問以職事,仍誡諭曰:「朕特設提刑司,本欲安民,於今五年,效猶未著。蓋多不識本職之體,而徒事細碎,以致州縣例皆畏宿而不敢行事。乃者山東民艱於食,嘗遣使賑濟,蓋卿等不職,故至於此。既往之失,其思悛改。」庚午,上將幸景明宮,御史中丞董師中等上書切諫,不報。壬申,章再上,補闕許安仁、拾遺路鐸皆諫,乃止。制定民習角牴,槍棒罪。以工部尚書胥持國為參知政事。丙子,特賜有司孔端甫及第,授小學教授,尋以年老,命食主簿半俸致仕。甲申,幸香山永安寺及玉泉山。甲午,定配享功臣。敕自今御史台奏事,修起居注並令迴避。夏四月丁酉朔,幸興陵崇妃第。是日,始舉樂。自己亥至癸卯,百官三表請上尊號,上曰:「祖宗古先有受尊號者,蓋有其德,故有其名。比年五穀不登,百姓流離,正當戒懼修身之日,豈得虛受榮名耶?」不許,仍斷來章。戊申,親禘於太廟。庚戌,如萬寧宮。辛亥,右丞相清臣率百官及耋艾等復請上尊號,學官劉璣亦率六學諸生趙楷等七百九十五人詣紫宸門請上尊號,如唐元和故事,不許。丁巳,賑河州飢。敕女直進士及第後,仍試以騎射,中選者升擢之。乙丑,減尚廄食谷馬。
wǔ yuè bǐng yín shuò, cáo wáng yǒng shēng jí zhū wáng qǐng shàng zūn hào, bù xǔ. yǐ shàng jiù jú shǐ shí mǒ zhēn wèi héng cì xià guó shǐ. jǐ sì, shàng yǐ qún chén lèi shàng zūn hào bù shòu, zhào yù zhōng wài, tú zuì yǐ xià dì jiàng yī děng, zhàng yǐ xià yuán zhī. jiǎ xū, guān jià yú jìn jiāo. xīn sì, yù zuǒ sī: biàn yù zhū lù, lìng yuè jù yǔ zé tián hé fēn shù yǐ wén. guǐ wèi, yǐ jiǔ yǔ, chán.
五月丙寅朔,曹王永升及諸王請上尊號,不許。以尚廄局使石抹貞為橫賜夏國使。己巳,上以群臣累上尊號不受,詔諭中外,徒罪以下遞降一等,杖以下原之。甲戌,觀稼於近郊。辛巳,諭左司:「遍諭諸路,令月具雨澤田禾分數以聞。」癸未,以久雨,鋋。
liù yuè guǐ chǒu, cì yǒu sī suǒ jǔ dé xíng cái néng zhī shì ān zhōu cuī bǐng rén gǔn zhōu dí jū jǐn zhōu qí wén yǐ dà míng sūn kě jiǔ chén xìn rén yīng zhōu dǒng kuí bìng tóng jìn shì chū shēn. bǐng chén, yǐ qíng, zhì jì yuè zhèn hǎi dú. rén xū, shàng shū yòu chéng xiàng jiā gǔ qīng chén jìn fēng dài guó gōng, xī jīng liú shǒu wán yán shǒu zhēn wèi píng zhāng zhèng shì, fēng xiāo guó gōng. shàng shū yòu chéng liú wěi hōng. qiū qī yuè xīn sì, nán jīng lù tí xíng sī zì xǔ zhōu qiān zhì nán jīng. jǐ chǒu, zhì sān pǐn yǐ shàng guān yǒu gù zhě, ruò qīn xián xūn jiù, shàng shū shěng jí yǔ wén zòu, yì jiā zhuī zèng. mìng yǐ yín gǎi zhù lǐ xìn zhī bǎo, réng tú yǐ jīn. yǐ tóng pàn dà mù qīn fǔ shì xiāng wèi shū mì shǐ. yǐ yù shǐ zhōng chéng dǒng shī zhōng děng wèi hè sòng shēng rì shǐ.
六月癸丑,賜有司所舉德行才能之士安州崔秉仁、袞州翟駒、錦州齊文乙、大名孫可久、陳信仁、應州董戣並同進士出身。丙辰,以晴,致祭岳鎮海瀆。壬戌,尚書右丞相夾谷清臣進封戴國公,西京留守完顏守貞為平章政事,封蕭國公。尚書右丞劉瑋薨。秋七月辛巳,南京路提刑司自許州遷治南京。己丑,制三品以上官有故者,若親、賢、勛、舊,尚書省即與聞奏,議加追贈。命以銀改鑄「禮信之寶」,仍塗以金。以同判大睦親府事襄為樞密使。以御史中丞董師中等為賀宋生日使。
bā yuè jǐ hài, shū mì shǐ xiāng shuài bǎi liáo zài qǐng shàng zūn hào, bù xǔ. shì rì, suì xīng tài bái zhòu jiàn. gēng zǐ, dà shè. jiǎ chén, zhì zì wàn níng gōng. dīng wèi, shì diàn kǒng zǐ miào, běi miàn zài bài. xīn hài, guó shǐ yuàn jìn shì zōng shí lù, shàng fú páo dài, yù rén zhèng diàn, jiàng zuò, lì shòu zhī.
八月己亥,樞密使襄帥百僚再請上尊號,不許。是日,歲星、太白晝見。庚子,大赦。甲辰,至自萬寧宮。丁未,釋奠孔子廟,北面再拜。辛亥,國史院進《世宗實錄》,上服袍帶,御仁政殿,降座,立受之。
jiǔ yuè jiǎ zǐ shuò, tiān shòu jié, yù dà ān diàn, shòu qīn wáng bǎi guān jí sòng gāo lì xià shǐ cháo hè. wù chén, yǐ cān zhī zhèng shì lái gǔ héng wèi shàng shū yòu chéng, hù bù shàng shū mǎ qí wèi cān zhī zhèng shì. chì shàng shū shěng: dà dìng èr shí jiǔ nián yǐ hòu tǔ shù yán shì, huò xì guó jiā huò biān guān dà lì hài yǐ cháng shī xíng zhě, kě tè bǔ yī guān, yǒu yì yú guān mín, liàng gěi yǐ shǎng. yǐ xī shàng gé mén shǐ dà niè wèi xià guó shēng rì shǐ. gēng wǔ, rú shān líng, cì fèng xiān xiàn. xīn wèi, bài tiān yú xiàn xī. rén shēn, zhì diàn zhū líng. guǐ yǒu, rú qiū shān.
九月甲子朔,天壽節,御大安殿,受親王百官及宋、高麗、夏使朝賀。戊辰,以參知政事來谷衡為尚書右丞,戶部尚書馬琪為參知政事。敕尚書省:「大定二十九年以后土庶言事,或系國家或邊關大利害已嘗施行者,可特補一官,有益於官民,量給以賞。」以西上閣門使大枿為夏國生日使。庚午,如山陵,次奉先縣。辛未,拜天於縣西。壬申,致奠諸陵。癸酉,如秋山。
shí yī yuè gēng wǔ, yòu chéng xiàng qīng chén cān zhī zhèng shì chí guó shàng biǎo gài xián, yōu zhào bù xǔ. wù yín, yǐ hàn lín zhí xué shì wán yán kuāng děng wèi hè sòng zhēng dàn shǐ, mìng kuāng quán yì míng bì, yǐ bì sòng huì. rén wǔ, mù bīng. bǐng xū, zhào zhū zhí guān yǐ zāng wū bù zhí bèi zuì yǐ lián néng huò shēng zhě, lìng suí lù jīng fǔ zhōu xiàn liè qí xìng míng, jiē zhī gōng shǔ, yǐ shì quàn chéng. gēng yín, xià guó sì zǐ lǐ chún yòu qiǎn shǐ lái fù gào.
十一月庚午,右丞相清臣、參知政事持國上表丐閒,優詔不許。戊寅,以翰林直學士完顏匡等為賀宋正旦使,命匡權易名弼,以避宋諱。壬午,木冰。丙戌,詔諸職官以贓污不職被罪、以廉能獲升者,令隨路、京、府、州、縣列其姓名,揭之公署,以示勸懲。庚寅,夏國嗣子李純佑遣使來訃告。
shí èr yuè jiǎ wǔ shuò, xià guó lǐ chún yòu qiǎn shǐ fèng gù wáng rén xiào qiǎn biǎo yǐ jìn. yù dà xìng fǔ yú nuǎn tāng yuàn rì gěi mǐ wǔ shí, yǐ shàn pín zhě. wù xū, dìng wǔ jūn jié dù shǐ zhèng wáng yǒng dǎo yǐ móu fǎn, fú zhū. jǐ hài, yù yǒu sī, yǐ zhèng wáng cái chǎn fēn cì zhū wáng, zé guó gōng zhǔ cái wù fēn cì zhū gōng zhǔ. jiǎ chén, zhū wáng fǔ zēng zhì sī mǎ yī rén. yǐ hé shí liè chéng wèi gāo lì shēng rì shǐ, xī shàng gé mén shǐ dà niè děng wèi xià guó chì jì wèi wèn shǐ. gēng xū, shàng shū shěng yǐ kē mù jìn duō de rén, qǐ shì jǔ zēng qǔ jìn shì. shàng rán zhī, zhào yǒu sī: huì shì wú xiàn rén shù. jiǎ yín, cè zhǎng bái shān zhī shén wèi kāi tiān hóng shèng dì. bǐng chén, liè yú jìn jiāo. shì suì, dà yǒu nián. xíng míng shēn jì jí hé běi xī lù shí liù móu kè zhī dì, yě cán chéng jiǎn.
十二月甲午朔,夏國李純佑遣使奉故王仁孝遣表以進。諭大興府於暖湯院日給米五石,以贍貧者。戊戌,定武軍節度使鄭王永蹈以謀反,伏誅。己亥,諭有司,以鄭王財產分賜諸王,澤國公主財物分賜諸公主。甲辰,諸王府增置司馬一人。以紇石烈珵為高麗生日使,西上閣門使大枿等為夏國敕祭慰問使。庚戌,尚書省以科目近多得人,乞是舉增取進士。上然之,詔有司:「會試毋限人數。」甲寅,冊長白山之神為開天弘聖帝。丙辰,獵於近郊。是歲,大有年。邢、洺、深、冀及河北西路十六謀克之地,野蠶成繭。
wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ shuò, sòng gāo lì xià qiǎn shǐ lái hè. yǐ chǒu, zhāo róng lǐ shì jìn wèi shū fēi. jǐ sì, chū yòng táng sòng diǎn lǐ, huáng hòu jì chén jiē fèi wù. shàng shū shěng jìn qū tián fǎ, zhào xiāng qí dì yí, wù cóng mín biàn. yòu yán qiǎn guān shào nóng zhī rǎo, mìng tí xíng sī jìn zhǐ zhī. yǐ hài, yǐ yè lǔ gǔ shén shǐ zhì nǚ zhí zì, zhào jiā fēng zèng, yī cāng xié lì miào zhōu zhì lì, cí yú shàng jīng nà lǐ hún zhuāng. suì shí zhì jì, lìng qí zi sūn bài diàn, běn lù guān yī rén jí běn qiān hù chūn qiū èr jì. xīn sì, qián zhōng dōu lù dōu zhuǎn yùn shǐ wáng jì jiàn sān jǔ zhōng chǎng rén cài zhōu wén shāng jīng míng xíng xiū, zú bèi gù wèn. qián hé běi xī lù zhuǎn lián shǐ lǐ yáng yán qìng yáng fǔ jìn shì lǐ jiǎng chún dé bó xué, xiāng qū yù zhī. jiàng zhōu lǐ tiān qí yīng zhōu kāng jìn hóu lǚ fù tíng shì, jiē yǒu cái dé. shàng yuē: wén shāng kě lìng zhào zhī. lǐ jiǎng gěi zhǔ bù bàn fèng zhōng shēn, yú cì tóng jìn shì chū shēn. qiǎn guó zi jì jiǔ liú jī cè lǐ chún yòu wèi xià guó wáng. dīng hài, xìng chéng nán bié gōng.
五年春正月癸朔,宋、高麗、夏遣使來賀。乙丑,昭容李氏進位淑妃。己巳,初用唐、宋典禮,皇后忌辰皆廢務。尚書省進區田法,詔相其地宜,務從民便。又言遣官劭農之擾,命提刑司禁止之。乙亥,以葉魯、穀神始制女直字,詔加封贈,依倉頡立廟盩厔例,祠於上京納里渾莊。歲時致祭,令其子孫拜奠,本路官一人及本千戶春秋二祭。辛巳,前中都路都轉運使王寂薦三舉終場人蔡州文商經明行修,足備顧問。前河北西路轉連使李揚言慶陽府進士李獎純德博學,鄉曲譽之。絳州李天祺、應州康晉侯屢赴廷試,皆有才德。上曰:「文商可令召之。李獎給主簿半俸終身,余賜同進士出身。」遣國子祭酒劉璣冊李純佑為夏國王。丁亥,幸城南別宮。
èr yuè dīng yǒu, chū dìng zhǎng lì quàn kè néng fǒu shǎng gé. shàng shū shěng zòu: lǐ guān yán xiào yì huáng tài hòu xiáng chú yǐ jiǔ, yí yì lóng qìng gōng wèi dōng gōng, cí xùn diàn wèi chéng huá diàn. cóng zhī. zhào gòu qiú chóng wén zǒng mù nèi suǒ què shū jí. wù xū, jì shè jì, yǐ xuān xiàn huáng hòu jì chén, yòng xī níng sì yí, lè xiàn ér bù zuò. jiǎ chén, yùn wáng cóng hōng. jǐ yǒu, zǎi chén qǐng bà běi biān tún zhù jūn mǎ, bù yǔn. guǐ chǒu, yǐ qí hé xiàn mín zhāng juān jì yáng xiàn wáng chēn hé zhōu lǐ qí jí yì hào shī, zhào fù zhī zhōng shēn, réng zhe yú lìng. mìng xuān huī shǐ yí lá mǐn hù bù zhǔ shì chì zhǎn shí lǐ gē xiāng shì běi biān yíng tún, jīng huà zhǎng jiǔ zhī jì.
二月丁酉,初定長吏勸課能否賞格。尚書省奏:「禮官言孝懿皇太后祥除已久,宜易隆慶宮為東宮,慈訓殿為承華殿。」從之。詔購求《崇文總目》內所闕書籍。戊戌,祭社稷,以宣獻皇后忌辰,用熙寧祀儀,樂縣而不作。甲辰,鄆王琮薨。己酉,宰臣請罷北邊屯駐軍馬,不允。癸丑,以齊河縣民張涓、濟陽縣王琛、河州李錡急義好施,詔復之終身,仍著於令。命宣徽使移剌敏、戶部主事赤盞實理哥相視北邊營屯,經畫長久之計。
sān yuè rén shēn, chū dìng xiàn qián jìn. gēng chén, chū dìng rì yuè fēng yǔ léi shī cháng sì. wù zǐ, zhì hóng wén yuàn, yì xiě jīng shū. xià sì yuè rén chén shuò, xìng běi yuàn. gēng zǐ, zhào gè lù suǒ jǔ dé xíng cái néng zhī shì, zhuō zhōu shí qí yún zhōng liú zhì zhèng zhōu lǐ shēng ēn zhōu fù lì jì nán zhào zhì xìng zhōng tián hù fāng liù rén, bìng tè cì tóng jìn shì chū shēn. yǐ wén shāng wèi guó zi jiào shòu, tè qiān dēng shì láng. jǐ yǒu, zhào zì jīn kuāng dú chuáng tà zhī shì wú yǐ jīn yù. rén zǐ, tè cì hàn lín dài zhì wēn dí hǎn dí hàn lín xué shì chéng zhǐ zhōng fèng dài fū. yǐ mǎo, xìng jǐng míng gōng, dǒng shī zhōng jiǎ shǒu qiān lù duó xiān hòu fán liǎng shàng fēng shì qiè jiàn, bù bào.
三月壬申,初定限錢禁。庚辰,初定日月風雨雷師常祀。戊子,置弘文院,譯寫經書。夏四月壬辰朔,幸北苑。庚子,詔各路所舉德行才能之士,涿州時琦、雲中劉摯、鄭州李升、恩州傅礪、濟南趙摯、興中田扈方六人,並特賜同進士出身。以文商為國子教授,特遷登仕郎。己酉,詔自今筐櫝床榻之飾毋以金玉。壬子,特賜翰林待制溫迪罕迪翰林學士承旨、中奉大夫。乙卯,幸景明宮,董師中、賈守謙、路鐸先後凡兩上封事切諫,不報。
wǔ yuè gēng wǔ, cì wū shí sā bā. wù zǐ, huán fǔ èr zhōu hàn, qiǎn shǐ dǎo yú jìn shān.
五月庚午,次烏十撒八。戊子,桓、撫二州旱,遣使禱於縉山。
liù yuè rén chén, rú bīng jǐng. jǐ hài, chū liè. dēng hú tǔ bái shān. lèi jiǔ zài bài. cáo wáng yǒng shēng yǐ xià jìn jiǔ. bǐng wǔ, bài tiān, qū shè xī běi lù, jǐ wèi, rú chá shā qiū shān. shì yuè, sòng qián zhǔ yǎn cú.
六月壬辰,如冰井。己亥,出獵。登胡土白山。酹酒再拜。曹王永升以下進酒。丙午,拜天,曲赦西北路,己未,如查沙秋山。是月,宋前主甗殂。
qī yuè wù chén, liè yú huō chì huǒ, yī fā guàn shuāng lù. shì rì, huò lù èr bǎi èr shí èr, cì hù cóng guān yǒu chà. xīn sì, cì lǔ wēn hé shī bù. shì rì, shàng qīn shè, huò huáng yáng sì bǎi qī shí yī. yǐ yǒu, cì bīng jǐng. bǐng xū, yǐ tiān shòu jié, yàn shū guāng diàn, fán cóng guān jí chéng yīng rén yù tán ēn qiān zhì zhě, bìng shòu xuān chì yú diàn qián. shí jiǔ yǔ chū jì, yǒu lóng yè wěi yú diàn qián yún jiān. wù zǐ, yù shàn gēng zhōng yǒu fā, shàng jǔ shì ér qì zhī, jiè zuǒ yòu wú xuān yán.
七月戊辰,獵於豁赤火,一發貫雙鹿。是日,獲鹿二百二十二,賜扈從官有差。辛巳,次魯溫合失不。是日,上親射,獲黃羊四百七十一。乙酉,次冰井。丙戌,以天壽節,宴樞光殿,凡從官及承應人遇覃恩遷秩者,並受宣敕於殿前。時久雨初霽,有龍曳尾於殿前雲間。戊子,御膳羹中有發,上舉視而棄之,戒左右毋宣言。
bā yuè xīn hài, zhì zì jǐng míng gōng. rén zǐ, hé jué yáng wǔ gù dī, guàn fēng qiū ér dōng. dīng sì, cì cóng xìng shān hòu qīn jūn yín juàn yǒu chà.
八月辛亥,至自景明宮。壬子,河決陽武故堤,灌封丘而東。丁巳,賜從幸山後親軍銀、絹有差。
jiǔ yuè wù wǔ shuò, tiān shòu jié, sòng gāo lì xià qiǎn shǐ lái hè. rén xū, mìng zēng dìng bǔ dào guān bèi shā fù qián jí guān shǎng gé. jiǎ zǐ, dōu shuǐ jiān guān wáng rǔ jiā děng zuò hé jué, gè xuē guān liǎng jiē, zhàng qī shí, bà zhī. yǐ chǒu, shàng yù ruì sī diàn, zhū lù tí xíng shǐ rù jiàn. wù chén, chū lìng mín mǎi pū suí chù jīn yín tóng yě. mìng cān zhī zhèng shì mǎ qí wǎng shì hé jué, réng xǔ pián yí cóng shì. rén shēn, sòng zhǔ qiǎn shǐ lái gào āi. wù yín, yǐ zhī dà xìng fǔ shì ní páng gǔ děng wèi jiàn sòng guó diào jì shǐ. chì shàng shū shěng, jí bǎi guān yì bèi biān shì. rén wǔ, tè tuī ēn dōng gōng jiù rén sī jīng wáng bó wēn děng bā rén guān yǒu chà. jiǎ shēn, mìng shàng jīng děng jiǔ lù bìng zhū mǒ jí jiū děng chù xuǎn jūn sān wàn, qí lái chūn diào fā, réng mìng zhū lù bìng běi zǔ qǐ yǐ liù nián xià huì bīng lín huáng. dōng shí yuè gēng yín, yòu chéng xiàng jiā gǔ qīng chén děng biǎo qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. sòng yí shǐ xiàn qiǎn liú wù. rén yín, yòu chéng xiàng qīng chén fù qīng shàng zūn hào, guó zi jì jiǔ liú jī yì lǜ liù xué zhū shēng shàng biǎo chén qǐng, bù yǔn. qiǎn hù bù yuán wài láng hé gé zhèn hé jué bèi zāi rén hù. gēng xū, zhāng rǔ bì qī gāo tuó wò yǐ móu nì, fú zhū. rén zǐ, shàng shū shěng zòu, shēng tí xíng sī suǒ chá lián guān nán pí xiàn lìng shǐ sù yǐ xià shí yǒu èr rén, ér dà xìng zhǔ bù méng kuò mán dōu yì zài xuǎn zhōng, shàng zhī qí rén, yuē: mán dōu jiāo fú rén yě, shēng zhī kě hū? yǔ qí rèn jiāo fú, shú ruò yòng chún hòu. kuàng mán dōu cháng cái, cái zhì guò rén yóu bù dāng yòng, kǒng bài fēng sú, kuàng cháng cái yé! qí zài chá zhī.
九月戊午朔,天壽節,宋、高麗、夏遣使來賀。壬戌,命增定捕盜官被殺賻錢及官賞格。甲子,都水監官王汝嘉等坐河決,各削官兩階,杖七十,罷之。乙丑,上御睿思殿,諸路提刑使入見。戊辰,初令民買撲隨處金、銀、銅冶。命參知政事馬琪往視河決,仍許便宜從事。壬申,宋主遣使來告哀。戊寅,以知大興府事尼厖古等為鑑宋國弔祭使。敕尚書省,集百官議備邊事。壬午,特推恩東宮舊人司經王伯溫等八人官有差。甲申,命上京等九路並諸抹及糺等處選軍三萬,俟來春調發,仍命諸路並北阻棨以六年夏會兵臨潢。冬十月庚寅,右丞相夾谷清臣等表請上尊號,不允。宋遺使獻遣留物。壬寅,右丞相清臣復清上尊號,國子祭酒劉璣亦率六學諸生上表陳請,不允。遣戶部員外郎何格賑河決被災人戶。庚戌,張汝弼妻高陀斡以謀逆,伏誅。壬子,尚書省奏,升提刑司所察廉官南皮縣令史肅以下十有二人,而大興主簿蒙括蠻都亦在選中,上知其人,曰:「蠻都澆浮人也,升之可乎?與其任澆浮,孰若用淳厚。況蠻都常才,才智過人猶不當用,恐敗風俗,況常才耶!其再察之。」
rùn yuè wù wǔ shuò, sòng zhǔ qiǎn shǐ bào jí wèi. jiǎ zǐ, qīn wáng bǎi guān gè fèng biǎo qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. bǐng yín, yǐ dài guó gōng huān dōu děng wǔ rén pèi xiǎng zǔ miào tíng. jiǎ xū, yǐ hé dōng nán běi tí xíng shǐ wáng qǐ děng wèi hè sòng zhǔ jí wèi shǐ. yǐ hài, liè yú jìn jiāo. wù yín, shàng wèn fǔ chén yuē: kǒng zǐ miào zhū chù hé rú? píng zhāng zhèng shì shǒu zhēn yuē: zhū xiàn jiàn yì jiàn lì. shàng yīn yuē: sēng tú xiū shì yǔ xiàng shén yán, dào liú cì zhī, wéi rú zhě yú kǒng zǐ miào zuì wèi miè liè. shǒu zhēn yuē: rú zhě bù néng zhǎng jū xué xiào, fēi ruò sēng dào jiǔ chù sì guān. shàng yuē: sēng dào yǐ fó lǎo yíng lì, gù wù zài zhuāng yán hóng chǐ, qǐ rén shī lì zì duō, suǒ yǐ wèi guān měi yě. gēng chén, cān zhī zhèng shì mǎ qí zì xíng shěng huí, jù zòu hé fáng lì hài, yǔ zài qí fù zhōng. bǐng xū, yǐ hàn lín dài zhì ào tún zhōng xiào quán hù bù shì láng, tài fǔ shǎo jiān wēn fǎng quán gōng bù shì láng, xíng hù gōng bù shì, xiū zhì hé fáng. yǐ yǐn jìn shǐ wán yán zhōng wèi xià guó shēng rì shǐ.
閏月戊午朔,宋主遣使報即位。甲子,親王、百官各奉表請上尊號,不允。丙寅,以代國公歡都等五人配享祖廟廷。甲戌,以河東南、北提刑使王啟等為賀宋主即位使。乙亥,獵於近郊。戊寅,上問輔臣曰:「孔子廟諸處何如?」平章政事守貞曰:「諸縣見議建立。」上因曰:「僧徒修飾宇像甚嚴,道流次之,惟儒者於孔子廟最為滅裂。」守貞曰:「儒者不能長居學校,非若僧道久處寺觀。」上曰:「僧道以佛、老營利,故務在莊嚴閎侈,起人施利自多,所以為觀美也。」庚辰,參知政事馬琪自行省回,具奏河防利害,語載《琪傅》中。丙戌,以翰林待制奧屯忠孝權戶部侍郎,太府少監溫昉權工部侍郎,行戶、工部事,修治河防。以引進使完顏衷為夏國生日使。
shí yī yuè guǐ sì, zhào bà zǐ jīng lǐng suǒ hù wéi chǎng. gēng zǐ, yǐ yòu xuān huī shǐ yí lá mǐn děng wèi hè sòng zhēng dàn shǐ. guǐ chǒu, tài bái zhòu jiàn.
十一月癸巳,詔罷紫荊嶺所護圍場。庚子,以右宣徽使移剌敏等為賀宋正旦使。癸丑,太白晝見。
shí èr yuè xīn yǒu, píng zhāng zhèng shì wán yán shǒu zhēn bà. yǐ zhī dà xìng fǔ shì ní páng gǔ jiàn wèi cān zhī zhèng shì, yǐ hù zhōng láng zhōng lǐ jìng yì wèi cì gāo lì shēng rì shǐ. dīng mǎo, miǎn bèi huáng hé shuǐ zāi jīn nián qiū shuì. xīn sì, chì jiǎn xiū nèi sī bèi yíng zào jūn qiān rén, dū chéng suǒ wǔ bǎi rén. guǐ wèi, chì shàng shū shěng, zì jīn xiàn líng zhī jiā hé zhě shǎng.
十二月辛酉,平章政事完顏守貞罷。以知大興府事尼厖古鑒為參知政事,以戶中郎中李敬義為賜高麗生日使。丁卯,免被黃河水災今年秋稅。辛巳,敕減修內司備營造軍千人,都城所五百人。癸未,敕尚書省,自今獻靈芝嘉禾者賞。
liù nián chūn zhēng yuè dīng hài shuò, shòu sòng gāo lì xià shǐ cháo hè. gēng yín, tài bái zhòu jiàn. xīn mǎo, chì yǒu sī gěi tiān shuǐ jùn gōng jiā shǔ tián zhái. rén chén, rú chūn shuǐ. gēng xū, bà shǎn xī kuò dì. xīn hài, yù xū chí guó, hé shàng yì fū jù jū, kǒng shēng jí yì, kě lǐn yī hù shì zhī. yǐ mǎo, cì yù lín.
六年春正月丁亥朔,受宋、高麗、夏使朝賀。庚寅,太白晝見。辛卯,敕有司給天水郡公家屬田宅。壬辰,如春水。庚戌,罷陝西括地。辛亥,諭胥持國,河上役夫聚居,恐生疾疫,可廩醫護視之。乙卯,次御林。
èr yuè dīng sì shuò, chì yǒu sī: xíng gōng cè jí liè suǒ yǒu nóng zhě wù jìn. jǐ wèi, shǐ jì gāo méi. gēng wǔ, zhì zì chūn shuǐ. dīng chǒu, jīng shī dì zhèn. dà yǔ báo, zhòu huì, zhèn yīng tiān mén yòu chī wěi. guǐ wèi, sòng qiǎn shǐ lái bào xiè.
二月丁巳朔,敕有司:「行宮側及獵所有農者勿禁。」己未,始祭高禖。庚午,至自春水。丁丑,京師地震。大雨雹,晝晦,震應天門右鴟尾。癸未,宋遣使來報謝。
sān yuè bǐng xū shuò, rì yǒu shí zhī. jiǎ wǔ, yǐ hàn lín zhí xué shì bèi shù lǔ zi yuán jiān yòu sī jiàn, jiān chá yù shǐ tián zhòng lǐ wèi zuǒ shí qiǎn, hàn lín xiū zhuàn pū sàn é kě jiān yòu shí yí, yù zhī yuē: guó jiā shè zhì jiàn guān, fēi qǔ xū míng, gài zé shí xiào, shù jǐ yǒu suǒ bì yì. qīng děng jiē cháo tíng xuǎn zhuó, zhì zhī jiàn zhí, rú guó jiā lì hài guān lì xié zhèng, jí yán wú yǐn. jìn lù duó zuǒ qiān, běn yǐ tā zuì, qīng děng wù yǐ bèi zé, suì wèi suō bù yán, qí xī xīn lù lì, wú dé jiān mò. bǐng shēn, rú wàn níng gōng. wù xū, yǐ běi biān liáng yùn, kuò qún mù suǒ sān zhāo tǎo sī měng ān móu kè suí jiū jí dié lá táng gǔ bù zhū mǒ xī jīng tài yuán guān mín tuó wǔ qiān chōng zhī, wéi mín yǐ tuó zài wèi yè zhě wù kuò. yǐ yín wǔ shí wàn liǎng qián èr shí sān wàn liù qiān jiǔ bǎi guàn yǐ bèi zhī gěi. yín wǔ wàn liǎng jīn yú èr qiān bā bǎi liǎng jīn pái bǎi liǎng yín yú bā qiān liǎng juàn wǔ wàn pǐ zá cǎi qiān duān yī sì bǎi sì shí liù xí yǐ bèi shǎng láo. gēng zǐ, yǐ jùn jǔ cái xíng zhī shì dí jiè rán yǐ xià sān rén tè cì jìn shì jí dì, lǐ zhēn gù yǐ xià shí wǔ rén tóng jìn shì chū shēn. xià sì yuè guǐ hài, chì yǒu sī: yǐ zēng xiū qū fù xuān shèng miào gōng bì, cì yǎn shèng gōng yǐ xià sān xiàn fǎ fú jí dēng gē lè yī bù, réng qiǎn tài cháng jiù gōng wǎng jiào kǒng shì zǐ dì, yǐ bèi jì lǐ. jiǎ zǐ, yǐ shàng shū zuǒ chéng wū lín dá yuàn wèi píng zhāng zhèng shì, yòu chéng jiā gǔ héng wèi shàng shū zuǒ chéng. bǐng zǐ, xìng yù quán shān. wù yín, yǐ xiū hé fáng gōng bì, cān zhī zhèng shì xū chí guó jìn guān èr jiē, hàn lín dài zhì ào tún zhōng xiào yǐ xià sān shí liù rén gè yī jiē, huò jiā lìng wáng wéi hàn yǐ xià wǔ shí liù rén gè cì yín bì yǒu chà. gēng chén, yǐ shàng shū yòu chéng xiàng lái gǔ qīng chén wèi zuǒ chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng mì guó gōng. shū mì shǐ xiāng wèi shàng shū yòu chéng xiàng, fēng rèn guó gōng. cān zhī zhèng shì xū chí guó wèi shàng shū yòu chéng. rén wǔ, cì zǎi chén shǒu zhào, yǐ fēng sú bù chún, guān lì gǒu qiě, zé zhī.
三月丙戌朔,日有食之。甲午,以翰林直學士孛術魯子元兼右司諫,監察御史田仲禮為左拾遣,翰林修撰仆散訛可兼右拾遺,諭之曰:「國家設置諫官,非取虛名,蓋責實效,庶幾有所裨益。卿等皆朝廷選擢,置之諫職,如國家利害、官吏邪正,極言無隱。近路鐸左遷,本以他罪,卿等勿以被責,遂畏縮不言,其悉心戮力,毋得緘默。」丙申,如萬寧宮。戊戌,以北邊糧運,括群牧所、三招討司猛安謀克、隨糺及迭剌、唐古部諸抹、西京、太原官民駝五千充之,惟民以駝載為業者勿括。以銀五十萬兩、錢二十三萬六千九百貫以備支給。銀五萬兩、金盂二千八百兩、金牌百兩、銀盂八千兩、絹五萬匹、雜彩千端、衣四百四十六襲以備賞勞。庚子,以郡舉才行之士翟介然以下三人特賜進士及第,李貞固以下十五人同進士出身。夏四月癸亥,敕有司:「以增修曲阜宣聖廟工畢,賜衍聖公以下三獻法服及登歌樂一部,仍遣太常舊工往教孔氏子弟,以備祭禮。」甲子,以尚書左丞烏林答願為平章政事,右丞夾谷衡為尚書左丞。丙子,幸玉泉山。戊寅,以修河防工畢,參知政事胥持國進官二階,翰林待制奧屯忠孝以下三十六人各一階,獲嘉令王維翰以下五十六人各賜銀弊有差。庚辰,以尚書右丞相來谷清臣為左丞相,監修國史,封密國公。樞密使襄為尚書右丞相,封任國公。參知政事胥持國為尚書右丞。壬午,賜宰臣手詔,以風俗不淳,官吏苟且,責之。
wǔ yuè bǐng xū, mìng jiǎn wàn níng gōng chén shè jiǔ shí sì suǒ. xīn mǎo, yǐ chū shī, qiǎn lǐ bù shàng shū zhāng wěi gào yú miào shè. yǐ wèi, pàn píng yáng fǔ shì hào wáng yǒng zhōng yǐ zuì cì sǐ, bìng jí èr zi, dīng yǒu, zhào zhōng wài. yǐ sì, zhào zhū lù měng ān móu kè nóng xì jiǎng wǔ, běn lù tí xíng sī chá qí duò zhě fá zhī. gēng xū, mìng zuǒ chéng xiàng lái gǔ qīng chén xíng shěng yú lín huáng fǔ.
五月丙戌,命減萬寧宮陳設九十四所。辛卯,以出師,遣禮部尚書張暐告於廟社。乙未,判平陽府事鎬王永中以罪賜死,並及二子,丁酉,詔中外。乙巳,詔諸路猛安謀克農隙講武,本路提刑司察其惰者罰之。庚戌,命左丞相來谷清臣行省於臨潢府。
liù yuè bǐng chén, yòu jiàn yì dài fū jiǎ shǒu qiān yòu shí yí pū sàn é kě zuò hào wáng yǒng zhōng shì zòu duì bù shí, xuē guān èr jiē, bà zhī. yù shǐ zhōng chéng sūn jí kāng, yòu bǔ què méng kuò hú lá yòu shí yí tián zhòng lǐ gè fá jīn èr shí jīn. bǐng yín, yǐ shū mì fù shǐ táng kuò gòng wèi shū mì shǐ. yǐ jiǔ yǔ, chán. gēng chén, tài bái jīng tiān. xīn sì, zuǒ chéng xiàng qīng chén qiǎn shǐ lái xiàn jié.
六月丙辰,右諫議大夫賈守謙、右拾遺仆散訛可坐鎬王永中事奏對不實,削官二階,罷之。御史中丞孫即康,右補闕蒙括胡剌、右拾遺田仲禮各罰金二十斤。丙寅,以樞密副使唐括貢為樞密使。以久雨,鋋。庚辰,太白經天。辛巳,左丞相清臣遣使來獻捷。
qī yuè bǐng shēn, xìng cáo wáng yǒng shēng dì. jiǎ chén, shǐ dìng wén wǔ guān liù guàn shí yǐ shàng chéng yīng rén bìng jí yīn zhě ruò zài jí rú shēng zhāng fú zhì.
七月丙申,幸曹王永升第。甲辰,始定文武官六貫石以上、承應人並及蔭者、若在籍儒生章服制。
bā yuè jǐ wèi, mìng gǔn zhōu zhǎng guān yǐ qū fù xīn xiū miào gào chéng yú xuān shèng. guǐ hài, zhì zì wàn níng gōng. jǐ sì, yǐ wēn dūn bó yīng yán, mìng lǐ bù lìng xué guān jiǎng jīng. xīn wèi, yǐ lì bù shàng shū wú dǐng shū děng hè sòng shēng rì shǐ. rén shēn, xíng shěng dōu shì dú jí yǒng zhōng lái bào jié. yǐ hài, chì gōng zhōng chéng yīng rén chū zhí hòu sān nián nèi fàn zāng zuì zhě, yuán jǔ guān lián zuò, bù zài qù guān zhī xiàn, zhe wèi lìng. xīn sì, mù bō jìn mǎ.
八月己未,命袞州長官以曲阜新修廟告成於宣聖。癸亥,至自萬寧宮。己巳,以溫敦伯英言,命禮部令學官講經。辛未,以吏部尚書吳鼎樞等賀宋生日使。壬申,行省都事獨吉永中來報捷。乙亥,敕宮中承應人出職後三年內犯贓罪者,元舉官連坐,不在去官之限,著為令。辛巳,木波進馬。
jiǔ yuè rén wǔ shuò, tiān shòu jié, sòng gāo lì xià qiǎn shǐ lái hè. jiǎ shēn, cè jìng níng shān shén wèi zhèn ān gōng, hū tǔ bái shān shén wèi ruì shèng gōng. bǐng xū, zhī hé jiān fǔ shì yí lá zhòng fāng wèi yù shǐ dài fū. xīn mǎo, rú qiū shān. yǐ shàng shū zuǒ sī láng zhōng zhān gē hú shàng wèi xià guó shēng rì shǐ. dōng shí yuè bǐng chén, zhì zì qiū shān. dīng sì, yǐ suì xìng chūn shuǐ qiū shān, wǔ rì yī jìn qǐ jū biǎo, zì jīn kě shí rì yī jìn. yǐ hài, mìng shàng shū zuǒ chéng lái gǔ héng xíng shěng yú fǔ zhōu, mìng xuǎn qīn jūn wǔ wèi jūn gè wǔ bǎi rén yǐ cóng, réng gěi qián wǔ qiān wàn.
九月壬午朔,天壽節,宋、高麗、夏遣使來賀。甲申,冊靜寧山神為鎮安公,忽土白山神為瑞聖公。丙戌,知河間府事移剌仲方為御史大夫。辛卯,如秋山。以尚書左司郎中粘割胡上為夏國生日使。冬十月丙辰,至自秋山。丁巳,以歲幸春水、秋山,五日一進起居表,自今可十日一進。乙亥,命尚書左丞來谷衡行省於撫州,命選親軍、武衛軍各五百人以從,仍給錢五千萬。
shí yī yuè wù zǐ, zuǒ chéng xiàng jiā gǔ qīng chén bà, yòu chéng xiàng xiāng dài lǐng xíng shěng shì. bǐng shēn, yǐ xíng bù shàng shū hé shí liè zhēn děng wèi hè sòng zhēng dàn shǐ. rén yín, chū dìng měng ān móu kè zhèn biān hòu fàng miǎn zhě shòu guān gé. jìn shè liáng jūn, yīng yì dàn chéng duì wǔ, bù dé chí bīng qì jí fán kě yǐ shāng rén zhě. jiǎ chén, bào bài dí yú wàng yún. yǐ sì, yǐ shū mì shǐ táng kuò gòng yù shǐ dài fū yí lá zhòng fāng lǐ bù shàng shū zhāng wěi děng èr shí sān rén chōng jì yì guān, fán jūn shì zé yì zhī. wù shēn, chū dìng xiàn guān zēng shuǐ tián shēng chú zhì.
十一月戊子,左丞相夾谷清臣罷,右丞相襄代領行省事。丙申,以刑部尚書紇石烈貞等為賀宋正旦使。壬寅,初定猛安謀克鎮邊後放免者授官格。禁射糧軍,應役但成隊伍,不得持兵器及凡可以傷人者。甲辰,報敗敵於望雲。乙巳,以樞密使唐括貢、御史大夫移剌仲方、禮部尚書張暐等二十三人充計議官,凡軍事則議之。戊申,初定縣官增水田升除制。
shí èr yuè yǐ mǎo, zhào zhāo fǔ běi biān jūn mín. yǐ zhī dēng wén jiǎn yuàn jiǎ yì wèi gāo lì shēng rì shǐ, hù bù yuán wài láng nà lán fǎng wèi héng cì shǐ. wù wǔ, lǐ bù shàng shū zhāng wěi děng jìn dà jīn yí lǐ. dīng mǎo, yīng fèng hàn lín wén zì zhào bǐng wén shàng shū lùn jiān qī. yǐ hài, zhào jiā wǔ zhèn sì dú wáng jué. gēng chén, shàng xìng hòu yuán yuè jūn qì. shì yuè, yòu chéng xiàng xiāng lǜ fù mǎ dū wèi pū sàn kuí děng jìn jūn dà yán luò, fēn bīng gōng qǔ zhū yíng.
十二月乙卯,詔招撫北邊軍民。以知登聞檢院賈益為高麗生日使,戶部員外郎納蘭昉為橫賜使。戊午,禮部尚書張暐等進《大金儀禮》。丁卯,應奉翰林文字趙秉文上書論奸欺。乙亥,詔加五鎮四瀆王爵。庚辰,上幸後園閱軍器。是月,右丞相襄率駙馬都尉仆散揆等進軍大鹽濼,分兵攻取諸營。
chéng ān yuán nián chūn zhēng yuè xīn sì shuò, shòu sòng gāo lì xià shǐ cháo hè. jiǎ shēn, dà yán luò qún mù shǐ yí lá dǔ děng wèi guǎng jí lá bù bīng suǒ qǔ bài, sǐ zhī. dīng hài, guó zi xué qí zhǎng zhāng shǒu yú shàng píng biān yì sān piān, tè shòu běn xué jiào shòu, réng yǐ qí yì fù shǐ guǎn.
承安元年春正月辛巳朔,受宋、高麗、夏使朝賀。甲申,大鹽濼群牧使移剌睹等為廣吉剌部兵所取敗,死之。丁亥,國子學齊長張守愚上《平邊議》三篇,特授本學教授,仍以其議付史館。
èr yuè jiǎ zǐ, mìng yǒu sī sì gāo méi rú xīn yí. dīng mǎo, yòu chéng xiàng xiāng zuǒ chéng héng zhì zì jūn qián. jǐ sì, fù mìng hái jūn. xìng dōu nán xíng gōng chūn shuǐ. jiǎ xū, zhì zì xíng gōng. shì yuè, chū zào hǔ fú fā bīng.
二月甲子,命有司祀高禖如新儀。丁卯,右丞相襄、左丞衡至自軍前。己巳,復命還軍。幸都南行宮春水。甲戌,至自行宮。是月,初造虎符發兵。
sān yuè dīng yǒu, rú wàn níng gōng. bù yǔ, qiǎn gōng wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo. guǐ mǎo, chì shàng shū shěng: xíng yù suī yǐ zòu xíng, qí jiān kǒng yǒu yí wǎng, qí zài yì yǐ wén. rén mìng zhì zhòng, bù kě bù shèn yě. jiǎ chén, qiǎn cān zhī zhèng shì ní páng gǔ jiàn qí yǔ yú shè jì. dīng wèi, fù qiǎn shǐ jiù qí yǔ yú dōng yuè. xià sì yuè xīn hài, mìng shàng shū yòu chéng xū chí guó qí yǔ yú tài miào. rén zǐ, qiǎn shǐ shěn jué yuān yù. jīng chéng jìn sǎn shàn. wù wǔ, chū xíng qū zhǒng fǎ, mín shí wǔ yǐ shàng liù shí yǐ xià yǒu tǔ tián zhě, dīng zhǒng yī mǔ. yǐ chǒu, mìng yù shǐ dài fū yí lá zhòng fāng qí yǔ yú shè jì. rén shēn, mìng cān zhī zhèng shì mǎ qí qí yǔ yú tài miào. jiǎ xū, shàng shū shěng yǐ zhào chéng yuán yán, qǐng zhuī shàng xiào xiào yì huáng tài hòu cè bǎo, rán hòu xíng shì cè lǐ. lǐ guān zhí zòu zūn huáng tài hòu yǐ zhào shì zhōng wài, wú zhuī cè lǐ, cóng zhī. wù yín, shàng yǐ jiǔ bù yǔ, mìng lǐ bù shàng shū zhāng wěi qí yú běi yuè. jǐ mǎo, qiǎn guān wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo.
三月丁酉,如萬寧宮。不雨,遣宮望祭岳鎮海瀆於北郊。癸卯,敕尚書省:「刑獄雖已奏行,其間恐有疑枉,其再議以聞。人命至重,不可不慎也。」甲辰,遣參知政事尼厖古鑒祈雨於社稷。丁未,復遣使就祈雨於東嶽。夏四月辛亥,命尚書右丞胥持國祈雨於太廟。壬子,遣使審決冤獄。京城禁傘扇。戊午,初行區種法,民十五以上、六十以下有土田者,丁種一畝。乙丑,命御史大夫移剌仲方祈雨於社稷。壬申,命參知政事馬琪祈雨於太廟。甲戌,尚書省以趙承元言,請追上孝孝懿皇太后冊寶,然後行諡冊禮。禮官執奏尊皇太后已詔示中外,無追冊禮,從之。戊寅,上以久不雨,命禮部尚書張暐祈於北嶽。己卯,遣官望祭岳鎮海瀆於北郊。
wǔ yuè gēng chén shuò, guān jià yú jìn jiāo, yīn yuè qū tián. yǐ yǒu, yǐ jiǔ hàn, xǐ shì. gēng yín, zhào fù shì rú cháng. rén chén, yǐ shàng yào jú fù shǐ zhān gē zhōng wèi héng cì xià guó shǐ. yǐ wèi, cān zhī zhèng shì ní páng gǔ jiàn hōng. gēng zǐ, yǔ zú.
五月庚辰朔,觀稼於近郊,因閱區田。乙酉,以久旱,徙市。庚寅,詔復市如常。壬辰,以尚藥局副使粘割忠為橫賜夏國使。乙未,參知政事尼厖古鑒薨。庚子,雨足。
liù yuè jiǎ yín, shàng yǐ bǎi xìng jiān shí, zhào chū cāng sù shí wàn shí jiǎn jià yǐ tiào zhī. yǐ chǒu, píng jìn xiàn mín lì tōng jiā cán zì chéng mián duàn, zhǎng qī chǐ yī cùn wǔ fēn, kuò sì chǐ jiǔ cùn, zhào cì juàn shí pǐ. dīng mǎo, chì zì jīn zhǎng lǎo dà shī dà dé bù xiàn nián jiǎ, zhǎng lǎo dà shī xǔ dù dì zǐ sān rén, dà dé èr rén, jiè sēng nián sì shí yǐ shàng zhě dù yī rén. qí dà dìng shí wǔ nián fù jí shā mí nián liù shí yǐ shàng bìng lìng jiè, réng bù xǔ dù dì zǐ. ní dào shì nǚ guān yì rú zhī. yù shǐ dài fū yí lá zhòng fāng bà. gēng wǔ, xìng huán xiù tíng guān jià. guǐ yǒu, zhào yīng jìn jūn qì lù fēn, bù gōng shǒu nǐ yú shè liáng jūn nèi xuǎn zhī, mǎ gōng shǒu nǐ yú měng ān móu kè jūn hù yú dīng nèi xuǎn zhī. qí yǒu wèi bǎi xìng hài, cóng běn zhōu xiàn duàn qiǎn. wú měng ān hù, yú èr bǎi lǐ nèi tún zhù jūn yú dīng nèi qǔ zhī, yī bù gōng shǒu yuè gěi èr guàn shí.
六月甲寅,上以百姓艱食,詔出倉粟十萬石減價以糶之。乙丑,平晉縣民利通家蠶自成綿段,長七尺一寸五分,闊四尺九寸,詔賜絹十匹。丁卯,敕自今長老、大師、大德不限年甲,長老、大師許度弟子三人,大德二人,戒僧年四十以上者度一人。其大定十五年附籍沙彌年六十以上並令戒,仍不許度弟子。尼、道士、女冠亦如之。御史大夫移剌仲方罷。庚午,幸環秀亭觀稼。癸酉,詔應禁軍器路分,步弓手擬於射糧軍內選之,馬弓手擬於猛安謀克軍戶余丁內選之。其有為百姓害,從本州縣斷遣。無猛安戶,於二百里內屯駐軍余丁內取之,依步弓手月給二貫石。
qī yuè gēng chén, yù zǐ chén diàn, shòu zhū wáng bǎi guān hè, cì zhū wáng zǎi zhí jiǔ. chì yǒu sī: yǐ jiǔ wàn zūn zhì tōng qú, cì mín zòng yǐn. yǐ yǒu, chì jīn hòu gāo lì xià shǐ rù jiàn shù zòu, lìng xīn shè gè guó tōng shì jù gōng fú yǔ gé mén shǐ shàng diàn jiān tīng. mìng yǒu sī shōu yì xī běi lù zhèn wáng hái gǔ.
七月庚辰,御紫宸殿,受諸王、百官賀,賜諸王、宰執酒。敕有司:「以酒萬尊置通衢,賜民縱飲。」乙酉,敕今後高麗、夏使入見數奏,令新設各國通事具公服與閣門使上殿監聽。命有司收瘞西北路陣亡骸骨。
bā yuè jǐ yǒu, liè yú jìn jiāo. guǐ chǒu, xìng yù quán shān. jiǎ zǐ, yǐ jiāo sì rì qī zhào zhōng wài. wù chén, zhì zì wàn níng gōng. yǐ shǎn xī xī běi lù zhuǎn yùn shǐ dǒng shī zhōng wèi yù shǐ dài fū. guǐ yǒu, zuǒ chéng héng dīng fù yōu.
八月己酉,獵於近郊。癸丑,幸玉泉山。甲子,以郊祀日期詔中外。戊辰,至自萬寧宮。以陝西西北路轉運使董師中為御史大夫。癸酉,左丞衡丁父憂。
jiǔ yuè dīng chǒu shuò, tiān shòu jié, sòng gāo xià qiǎn shǐ lái hè. xìng tiān zhǎng guān. xīn sì, yǐ yòu chéng xiàng xiāng wèi zuǒ chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng cháng shān jùn wáng. rén wǔ, cì xiāng jiǔ bǎi zūn. tài bái zhòu jiàn. guǐ wèi, dōu rén jìn jiǔ sān qiān yī bǎi píng, zhào yǐ cì běi biān jūn lì. yǐ lì bù shàng shū zhāng sì děng wèi hè sòng shēng rì shǐ. guǐ sì, zuǒ chéng héng qǐ fù. dīng yǒu, zhī dà xìng fǔ bo tóng zhī guō zhù yǐ shàn dǎi wèn zǎi chén, gè chī sì shí. xīn chǒu, xī nán lù zhāo tǎo shǐ pū sàn kuí zhì zì jūn. yǐ sì, yǐ guó zi jiān chéng wū gǔ lùn dá jí bù wèi xià guó shēng rì shǐ. dōng shí yuè bǐng wǔ shuò, zhào xuǎn qīn jūn bā bǎi rén shù fǔ zhōu. gēng xū, mìng zuǒ chéng xiàng xiāng xíng shěng yú běi jīng, qiān shū shū mì yuàn shì wán yán kuāng xíng yuàn yú fǔ zhōu. bǐng chén, xiá xiǎng yú tài miào.
九月丁丑朔,天壽節,宋、高、夏遣使來賀。幸天長觀。辛巳,以右丞相襄為左丞相,監修國史,封常山郡王。壬午,賜襄酒百尊。太白晝見。癸未,都人進酒三千一百瓶,詔以賜北邊軍吏。以吏部尚書張嗣等為賀宋生日使。癸巳,左丞衡起復。丁酉,知大興府卜、同知郭鑄以擅逮問宰臣,各笞四十。辛丑,西南路招討使仆散揆至自軍。乙巳,以國子監丞烏古論達吉不為夏國生日使。冬十月丙午朔,詔選親軍八百人戍撫州。庚戌,命左丞相襄行省於北京,簽書樞密院事完顏匡行院於撫州。丙辰,祫享於太廟。
shí yī yuè wù zǐ, cān zhī zhèng shì mǎ qí bà. gēng yín, tè mǎn qún mù qì dān tuó suǒ dé shòu fǎn, tài zhōu jūn jī bài zhī. yù shǐ dài fū dǒng shī zhōng běi jīng liú shǒu yì bìng wèi cān zhī zhèng shì. jiǎ wǔ, yǐ shǎn xī lù tǒng jūn shǐ chóng dào děng wèi hè sòng zhēng dàn shǐ. dīng yǒu, cháo xiǎng yú tài miào. wù xū, yǒu shì yú nán jiāo, dà shè, gǎi yuán. jǐ hài, cáo wáng yǒng shēng lǜ qīn wáng bǎi guān hè. guǐ mǎo, mìng yǒu sī qí xuě, réng qiǎn guān qí yú dōng yuè.
十一月戊子,參知政事馬琪罷。庚寅,特滿群牧契丹陀鎖、德壽反,泰州軍擊敗之。御史大夫董師中、北京留守裔並為參知政事。甲午,以陝西路統軍使崇道等為賀宋正旦使。丁酉,朝享於太廟。戊戌,有事於南郊,大赦,改元。己亥,曹王永升率親王、百官賀。癸卯,命有司祈雪,仍遣官祈於東嶽。
shí èr yuè bǐng wǔ, shū mì shǐ táng kuò gòng lǜ bǎi guān qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. yǐ yǒu, qiǎn tí diǎn tài yī jìn shì jú shǐ lǐ rén huì láo cì běi biān jiāng shì, shòu guān zhě wàn yī qiān rén, shòu shǎng zhě jǐ èr wàn rén, fán yòng yín èr shí wàn liǎng, juàn wǔ wàn pǐ qián sān shí èr guàn. gēng xū, yǐ tóng zhī dēng wén jiǎn yuàn ā bù hǎn dé gāng wèi gāo lì guó shēng rì shǐ, rén zǐ, shū mì shǐ táng kuò gòng fù lǜ bǎi guān qǐng shàng zūn hào, bù yǔn.
十二月丙午,樞密使唐括貢率百官請上尊號,不允。乙酉,遣提點太醫近侍局使李仁惠勞賜北邊將士,授官者萬一千人,授賞者幾二萬人,凡用銀二十萬兩,絹五萬匹、錢三十二貫。庚戌,以同知登聞檢院阿不罕德剛為高麗國生日使,壬子,樞密使唐括貢復率百官請上尊號,不允。
èr nián chūn zhēng yuè yǐ hài shuò, sòng gāo lì xià qiǎn shǐ lái hè. yǐ yǒu, chì zhí guān fàn zāng sī bù dé sù yú tóng guān. dīng hài, rú ān zhōu chūn shuǐ. dīng yǒu, zhì zì chūn shuǐ. xīn chǒu, sòng zhǔ yǐ mǔ hòu sàng, qiǎn shǐ gào āi.
二年春正月乙亥朔,宋、高麗、夏遣使來賀。乙酉,敕職官犯贓私不得訴於同官。丁亥,如安州春水。丁酉,至自春水。辛丑,宋主以母后喪,遣使告哀。
èr yuè dīng sì, chì zì jīn zhí guān fàn zāng, měi xuē yī guān diàn yī nián. shì rì, tài bái zhòu jiàn, jīng tiān. shì yuè, tè mìng xí fēng yǎn shèng gōng kǒng yuán cuò shì xí jiān qū fù lìng.
二月丁巳,敕自今職官犯贓,每削一官殿一年。是日,太白晝見,經天。是月,特命襲封衍聖公孔元措世襲兼曲阜令。
sān yuè jǐ mǎo, qīn wáng bǎi guān fù qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. rén wǔ, mìng shàng shū hù bù shì láng wēn fǎng pèi jīn fú, xíng liù bù shàng shū yú fǔ zhōu. gēng yín, xìng xī yuán yuè jūn qì. xīn mǎo, shǐ dìng bǎo jǔ dé xíng cái néng gé. guǐ sì, píng zhāng zhèng shì wū lín dá yuàn bà. dīng yǒu, shū mì shǐ táng kuò gòng lǜ bǎi guān qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. yǐ cān zhī zhèng shì yì dài zuǒ chéng xiàng xiāng xíng shěng yú běi jīng. xià sì yuè jiǎ yín, rú wàn níng gōng. bǐng chén, mìng yǒu sī qí yǔ, wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo. jiǎ zǐ, qí yǔ yú shè jì. shàng shū shěng zòu: bǐ suì běi biān diào dù pō duō, qǐng jiàng sēng dào kōng míng dù dié zǐ hè shī dé hào yǐ zhù jūn chǔ. cóng zhī. guǐ yǒu, qīn wáng xuān chì shǐ yòng nǚ zhí zì.
三月己卯,親王、百官復請上尊號,不允。壬午,命尚書戶部侍郎溫昉佩金符,行六部尚書於撫州。庚寅,幸西園閱軍器。辛卯,始定保舉德行才能格。癸巳,平章政事烏林答願罷。丁酉,樞密使唐括貢率百官請上尊號,不允。以參知政事裔代左丞相襄行省於北京。夏四月甲寅,如萬寧宮。丙辰,命有司祈雨,望祭岳鎮海瀆於北郊。甲子,祈雨於社稷。尚書省奏:「比歲北邊調度頗多,請降僧道空名度牒紫褐師德號以助軍儲。」從之。癸酉,親王宣敕始用女直字。
wǔ yuè jiǎ xū shuò, yù zǎi chén yuē: bǐ yǐ jūn xū, suí lù fù diào. sī xiàn bù dù huǎn jí, cù qī zhēng liǎn, shǐ mín fèi jí shù bèi, xū lì yòu chéng zhī yǐ qīn bào. qí lìng tí xíng sī jiū chá zhī. bǐng zǐ, jí guān lì yú shàng shū shěng, zhào yù zhī yuē: jīn jì gāng bù lì, guān lì chí màn, qiān yán gǒu jiǎn, xí yǐ chéng bì. zhí guān duō yǐ jí shàn qiú míng, jì dé zì ān, guó jiā hé lài yān? zhì yú xùn qíng mài fǎ, shěng bù lìng shǐ yóu shén. shàng shū shěng qí jiè yù zhī. dīng chǒu, běi jīng xíng shěng cān zhī zhèng shì yì yí zhù lín huáng fǔ. gēng chén, shēng fǔ zhōu wèi zhèn níng jūn. yǐ yǔ zú, bào jì yú shè jì. jiǎ shēn, wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo. dīng hài, zuǒ chéng xiàng xiāng yì lín huáng fǔ. jǐ chǒu, huáng zǐ shēng, gēng yín, zhào zhōng wài, jiàng sǐ zuì, shì tú yǐ xià.
五月甲戌朔,諭宰臣曰:「比以軍須,隨路賦調。司縣不度緩急,促期征斂,使民費及數倍,胥吏又乘之以侵暴。其令提刑司究察之。」丙子,集官吏於尚書省,詔諭之曰:「今紀綱不立,官吏弛慢,遷延苟簡,習以成弊。職官多以吉善求名,計得自安,國家何賴焉?至於徇情賣法,省部令史尤甚。尚書省其戒諭之。」丁丑,北京行省參知政事裔移駐臨潢府。庚辰,升撫州為鎮寧軍。以雨足,報祭於社稷。甲申,望祭岳鎮海瀆於北郊。丁亥,左丞相襄詣臨潢府。己丑,皇子生,庚寅,詔中外,降死罪,釋徒以下。
liù yuè yǐ sì, mìng lǐ bù shàng shū zhāng wěi bào sì gāo méi. bǐng wǔ, yǔ báo. xū shēn, yǐ chéng zhōu cì shǐ wáng zūn gǔ wèi hàn lín zhí xué shì, réng chì wú yǔ xuǎn shù, rù zhí zé zòu wén, huò lín yǔ, miǎn rù zhí, yǐ zūn gǔ nián lǎo, qiě cháng shì jiǎng dú yě. gēng xū, zhào bà yáo guāng diàn gōng zuò. jiǎ yín, zhì quán zhōu pán ān jūn jié dù shǐ, zhì ān fēng xiàn. yǐ mǎo, fēng huáng zǐ wèi shòu wáng.
六月乙巳,命禮部尚書張暐報祀高禖。丙午,雨雹。戌申,以澄州刺史王遵古為翰林直學士,仍敕無與選述,入直則奏聞,或霖雨,免入直,以遵古年老,且嘗侍講讀也。庚戌,詔罷瑤光殿工作。甲寅,置全州盤安軍節度使,治安豐縣。乙卯,封皇子為壽王。
rùn yuè jiǎ wǔ, chū xī héng mén guān jià. qiū qī yuè rén yín shuò, xìng tiān zhǎng guān, jiàn pǔ tiān dà jiào, jìn tú zǎi qī rì, wú zòu xíng, bǎi sī quán tíng jué fá. jǐ wèi, mìng xī shàng gé mén shǐ liú kuǐ cì cān zhī zhèng shì yì yàn yú xíng shěng. wù chén, tiān shòu jié, yù zǐ chén diàn shòu cháo.
閏月甲午,出西橫門觀稼。秋七月壬寅朔,幸天長觀,建普天大醮,禁屠宰七日,無奏刑,百司權停決罰。己未,命西上閣門使劉頍賜參知政事裔宴於行省。戊辰,天壽節,御紫宸殿受朝。
bā yuè gēng chén, chì jì yì guān suǒ jìn zòu tiě, kě zhí yán lì hài, wù yòng fú cí. xīn sì, yǐ biān shì wèi níng, zhào jí liù pǐn yǐ shàng guān yú shàng shū shěng, wèn gōng shǒu zhī jì. yīng zhōng wài chén liáo bù yǐ zhí wèi gāo xià, huò yǒu fāng lüè cái wǔ, huò zhǎng yú diào dù, gè jǔ sān wǔ rén yǐ bèi xuǎn yòng, wú yǒu gù wàng bù jǐn suǒ huái, qī wǔ rì fēng zhāng yǐ jìn. yì zhě fán bā shí sì rén, yán gōng zhě wǔ, shǒu zhě sì shí liù, qiě gōng qiě shǒu zhě sān shí sān, zhào duì ruì sī diàn, lùn nán jiǔ zhī. guǐ wèi, zhì zì wàn níng gōng. bǐng xū, yǐ zuǒ chéng xiàng xiāng wèi zuǒ fù yuán shuài, cān zhī zhèng shì dǒng shī zhōng shàng shū zuǒ chéng, zuǒ xuān huī shǐ yán shàng shū yòu chéng, hù bù shàng shū yáng bó tōng cān zhī zhèng shì. shàng shū zuǒ chéng jiā gǔ héng bà. yòu chéng xū chí guó zhì shì. gēng yín, cān zhī zhèng shì yì bà. shū mì shǐ táng kuò gòng zhì shì. rén chén, yǐ zuǒ fù yuán shuài xiāng wèi shū mì shǐ jiān píng zhāng zhèng shì.
八月庚辰,敕計議官所進奏帖,可直言利害,勿用浮辭。辛巳,以邊事未寧,詔集六品以上官於尚書省,問攻守之計。應中外臣僚不以職位高下,或有方略材武,或長於調度,各舉三五人以備選用,無有顧望不盡所懷,期五日封章以進。議者凡八十四人,言攻者五,守者四十六,且攻且守者三十三,召對睿思殿,論難久之。癸未,至自萬寧宮。丙戌,以左丞相襄為左副元帥,參知政事董師中尚書左丞,左宣徽使嵒尚書右丞,戶部尚書楊伯通參知政事。尚書左丞夾谷衡罷。右丞胥持國致仕。庚寅,參知政事裔罷。樞密使唐括貢致仕。壬辰,以左副元帥襄為樞密使兼平章政事。
jiǔ yuè xīn chǒu shuò, tiān shòu jié, sòng gāo lì xià qiǎn shǐ lái hè. rén yín, qiǎn guān fēn yì shàng jīng dōng jīng běi jīng xián píng lín huáng xī jīng děng lù zhāo mù hàn jūn, bù zú zé qiān bǔ zhī. yǐ sì, yǐ xià shǐ cháo cí, zhào dá xǔ fù bǎo ān lán zhōu què chǎng. dīng wèi, yǐ zhī guī dé fǔ shì wán yán yù wèi hè sòng shēng rì shǐ. guǐ chǒu, yǐ shàng jīng liú shǒu zhān gē wò tè lá wèi píng zhāng zhèng shì. xīn yǒu, yǐ shū mì shǐ jiān píng zhāng zhèng shì xiāng, zhī dà xìng fǔ shì xū chí guó wèi shū mì fù shǐ quán cān zhī zhèng shì, xíng shěng yú běi jīng. yǐ chǒu, shǐ zhì jūn qì jiān, zhǎng zhì róng qì, bān shào fǔ jiān xià, shè jiǎ fāng lì qì èr shǔ lì yān. dīng mǎo, fēn qiǎn guān yú dōng xī běi jīng, hé běi děng lù, zhōng dōu èr jié zhèn, mǎi niú wǔ wàn tóu. dōng shí yuè gēng wǔ shuò, chū shè jiǎng yì suǒ guān shí yuán, gòng yì qián gǔ, yǐ zhōng dōu lù zhuǎn yùn shǐ sūn duó hù bù shì láng gāo rǔ lì děng wèi zhī. gēng chén, shàng shū shěng zòu, gāo lì guó dié bào, qí wáng yǐ lǎo jí, lìng mǔ dì quán guó shì. rén wǔ, shàng shū shěng xíng tuī pái. dīng hài, huáng zǐ shòu wáng hōng. rén chén, zhào jiǎng yù xī nán lù zhāo tǎo shǐ pū sàn kuí děng yǒu gōng jiāng shì. jiǎ wǔ, dà xuě, yǐ mǐ qiān dàn cì pǔ jì yuàn, lìng wèi zhōu yǐ shí pín mín. bǐng shēn, yǐ lǐ bù yuán wài láng méng kuò rén běn wèi xià guó shēng rì shǐ.
九月辛丑朔,天壽節,宋、高麗、夏遣使來賀。壬寅,遣官分詣上京、東京、北京、咸平、臨潢、西京等路招募漢軍,不足則簽補之。乙巳,以夏使朝辭,詔答許復保安、蘭州榷場。丁未,以知歸德府事完顏愈為賀宋生日使。癸丑,以上京留守粘割斡特剌為平章政事。辛酉,以樞密使兼平章政事襄,知大興府事胥持國為樞密副使、權參知政事,行省於北京。乙丑,始置軍器監,掌治戎器,班少府監下,設甲坊、利器二署隸焉。丁卯,分遣官於東、西、北京,河北等路,中都二節鎮,買牛五萬頭。冬十月庚午朔,初設講議所官十員,共議錢穀,以中都路轉運使孫鐸、戶部侍郎高汝礪等為之。庚辰,尚書省奏,高麗國牒報,其王以老疾,令母弟權國事。壬午,尚書省行推排。丁亥,皇子壽王薨。壬辰,詔獎諭西南路招討使仆散揆等有功將士。甲午,大雪,以米千石賜普濟院,令為粥以食貧民。丙申,以禮部員外郎蒙括仁本為夏國生日使。
shí yī yuè jiǎ chén, dōng zhì, yǒu shì yú nán jiāo. yǐ sì, yǐ xīn guì, chì wéi chǎng dì nèi wú jìn qiáo cǎi. rén zǐ, yù shàng shū shěng: měng ān móu kè jì bù lì tí xíng sī, yí lìng jiān chá yù shǐ chá qí zāng pǐ. gēng shēn, běi jīng liú shǒu yì yǐ xíng shěng shī zhí, zhàng yī bǎi, chú míng. yòu jiàn yì dài fū nà lán fǎng zhàng jiǔ shí, xuē guān èr jiē, bà zhī. jiǎ zǐ, yù zǎi chén yuē: zhèn jū jiǔ zhòng, mín jiān nán yǐ biàn zhī, zǎi xiàng bù jiàn bīn kè, hé yǐ dé zhī mín jiān lì hài.
十一月甲辰,冬至,有事於南郊。乙巳,以薪貴,敕圍場地內無禁樵採。壬子,諭尚書省:「猛安謀克既不隸提刑司,宜令監察御史察其臧否。」庚申,北京留守裔以行省失職,杖一百,除名。右諫議大夫納蘭昉杖九十,削官二階,罷之。甲子,諭宰臣曰:「朕居九重,民間難以遍知,宰相不見賓客,何以得知民間利害。」
shí èr yuè jǐ sì shuò, chì yù shǐ tái jiū chá chǎn nìng qū zǒu yǒu shí jī zhě. jǐ mǎo, shǐ zhù chéng ān bǎo huò. guǐ wèi, qiǎn hù bù shì láng shàng guān yú tǐ jiū xī jīng táo wáng, quàn lǜ yán biān jūn mín gēng zhǒng, hù bù láng zhōng lǐ jìng yì guī cuò lín huáng děng lù nóng wù. yǐ yǒu, yù zǎi chén: jīn hòu shuǐ lǎo hàn huáng dào zéi qiè fā, mìng tí xíng sī yù wèi guī huà. wù zǐ, yù xī nán lù jiāng shì. gēng yín, yù wáng yǒng chéng jìn mǎ bā shí pǐ, cì zhào jiǎng yù, chēng huáng shū yù wáng ér bù míng.
十二月己巳朔,敕御史台糾察諂佞趨走有實跡者。己卯,始鑄「承安寶貨」。癸未,遣戶部侍郎上官瑜體究西京逃亡,勸率沿邊軍民耕種,戶部郎中李敬義規措臨潢等路農務。乙酉,諭宰臣:「今後水潦旱蝗、盜賊竊發,命提刑司預為規畫。」戊子,諭西南路將士。庚寅,豫王永成進馬八十匹,賜詔獎諭,稱皇叔豫王而不名。