zhāng zōng èr
◎章宗二
sì nián chūn zhēng yuè jǐ sì shuò, yǐ huáng tài hòu sàng, bù shòu cháo. xīn wèi, yǐ píng zhāng zhèng shì jiā gǔ qīng chén wèi shàng shū yòu chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ. dīng chǒu, qiǎn hù bù shì láng lǐ xiàn kě děng fēn lù quàn nóng shì. guǐ wèi, shàng shū shěng zòu dà xīng fǔ tuī guān sū dé xiù wèi lǐ bù zhǔ shì, shàng yuē:" zhèn jì cháng yǔ qīng, bǎi guān dāng shǐ jiǔ yú qí zhí. bǐ fāng rèn lǐ guān, fù gǎi hù cáo, xún yòu chú lǐ bù, rén cái qǐ néng jiān zhī? ruò jiǔ yú qí zhí, dàn zhōng cái shèng yú xīn rén, shì jì jīng liàn, yì bì yǒu jì, hòu bù kě qīng yì gǎi chú." shàng yòu yán:" fán chēng zhèng yǒu yì jī zhě, wèi qí duàn shì yì cái yě. ruò zhǐ qīng lián, cǐ nǎi běn fèn, yǐ tān wū zhě duō, gù xiǎn qí yì ěr. zǎi chén yòu yán:' jìn yán shì zhě wèi, fāng jīn xiào dì lián chǐ dào quē, qǐ zhèng fēng sú.' cǐ gài guān lì bù néng fèng xuān jiào huà shǐ rán. jīn zhī chá jǔ guān lì zhě, duō zé jìn xiào, yǐ gàn bàn wèi shàng, qí yǒu bǐng xīn kuān hòu, yù xíng dé huà zhě, zhé wèi zhī yū kuò. gù rén rén jiē yǐ jiào huà wéi yú shì, cǐ xiào dì suǒ yǐ fèi yě. ruò yù suǒ sī, guān lì yǒu néng wù xíng dé huà zhě, zhuó ér yòng zhī, zé jiào huà kě xíng, xiào dì kě xìng yǐ. jīn zhī suǒ chá jǔ, jiē xiān cái ér hòu dé. qiǎo huá zhī tú, suī yǒu zāng wū, yī dàn jiàn yòng, yóu wèi néng lì, cǐ lián chǐ suǒ yǐ sàng yě. ruò yù suǒ sī, chá jǔ guān lì, bì shěn zhēn wěi, shǐ yǒu cái wú xíng zhě bù yǐ jì yú, fēi dào qiú jìn zhě jiā zhī jiū hé, zé bēn jīng zhī sú xī, ér lián chǐ kě xìng yǐ!" xīn mǎo, zhèn hé běi zhū lù bèi shuǐ zāi zhě. guǐ sì, yù diǎn jiǎn sī:" xíng gōng wài dì jí wéi liè zhī chù xī yǔ mín gēng, suī jìn dì, tīng mín chí nóng qì chū rù." bǐng shēn, dōng jīng lù fù shǐ wáng shèng jìn yīng, qiǎn yù zhī yuē:" rǔ zhí fēi qīng, mín jiān lì hài, guān lì xié zhèng, lüè bù jù wén, ér nǎi yǐ yīng jìn, cǐ qǐ rǔ suǒ zhí yě! hòu wú fù ěr."
四年春正月己巳朔,以皇太后丧,不受朝。辛未,以平章政事夹谷清臣为尚书右丞相,监修国史。丁丑,遣户部侍郎李献可等分路劝农事。癸未,尚书省奏大兴府推官苏德秀为礼部主事,上曰:“朕既尝语卿,百官当使久于其职。彼方任理官,复改户曹,寻又除礼部,人才岂能兼之?若久于其职,但中材胜于新人,事既经练,亦必有济,后不可轻易改除。”上又言:“凡称政有异迹者,谓其断事轶才也。若止清廉,此乃本分,以贪污者多,故显其异耳。宰臣又言:‘近言事者谓,方今孝弟廉耻道缺,乞正风俗。’此盖官吏不能奉宣教化使然。今之察举官吏者,多责近效,以干办为上,其有秉心宽厚,欲行德化者,辄谓之迂阔。故人人皆以教化为余事,此孝弟所以废也。若谕所司,官吏有能务行德化者,擢而用之,则教化可行,孝弟可兴矣。今之所察举,皆先才而后德。巧猾之徒,虽有脏污,一旦见用,犹为能吏,此廉耻所以丧也。若谕所司,察举官吏,必审真伪,使有才无行者不以觊觎,非道求进者加之纠劾,则奔兢之俗息,而廉耻可兴矣!”辛卯,赈河北诸路被水灾者。癸巳,谕点检司:“行宫外地及围猎之处悉与民耕,虽禁地,听民持农器出入。”丙申,东京路副使王胜进鹰,遣谕之曰:“汝职非轻,民间利害,官吏邪正,略不具闻,而乃以鹰进,此岂汝所职也!后毋复尔。”
èr yuè wù xū shuò, rú chūn shuǐ. shǐ yǐ chūn qiū èr zhòng yuè shàng wù rì jì shè jì. guǐ chǒu, liè yú yáo cūn diàn. guǐ hài, zhì zì chūn shuǐ. bǐng yín, cān zhī zhèng shì zhāng wàn gōng bà.
二月戊戌朔,如春水。始以春、秋二仲月上戊日祭社稷。癸丑,猎于姚村淀。癸亥,至自春水。丙寅,参知政事张万公罢。
sān yuè wù chén shuò, zhū bù tí xíng sī rù jiàn, gè wèn yǐ zhí shì, réng jiè yù yuē:" zhèn tè shè tí xíng sī, běn yù ān mín, yú jīn wǔ nián, xiào yóu wèi zhe. gài duō bù shí běn zhí zhī tǐ, ér tú shì xì suì, yǐ zhì zhōu xiàn lì jiē wèi sù ér bù gǎn xíng shì. nǎi zhě shān dōng mín jiān yú shí, cháng qiǎn shǐ zhèn jì, gài qīng děng bù zhí, gù zhì yú cǐ. jì wǎng zhī shī, qí sī quān gǎi." gēng wǔ, shàng jiàng xìng jǐng míng gōng, yù shǐ zhōng chéng dǒng shī zhōng děng shàng shū qiè jiàn, bù bào. rén shēn, zhāng zài shàng, bǔ quē xǔ ān rén shí yí lù duó jiē jiàn, nǎi zhǐ. zhì dìng mín xí jiǎo dǐ, qiāng bàng zuì. yǐ gōng bù shàng shū xū chí guó wèi cān zhī zhèng shì. bǐng zǐ, tè cì yǒu sī kǒng duān fǔ jí dì, shòu xiǎo xué jiào shòu, xún yǐ nián lǎo, mìng shí zhǔ bù bàn fèng zhì shì. jiǎ shēn, xìng xiāng shān yǒng ān sì jí yù quán shān. jiǎ wǔ, dìng pèi xiǎng gōng chén. chì zì jīn yù shǐ tái zòu shì, xiū qǐ jū zhù bìng lìng huí bì. xià sì yuè dīng yǒu shuò, xìng xìng líng chóng fēi dì. shì rì, shǐ jǔ lè. zì jǐ hài zhì guǐ mǎo, bǎi guān sān biǎo qǐng shàng zūn hào, shàng yuē:" zǔ zōng gǔ xiān yǒu shòu zūn hào zhě, gài yǒu qí dé, gù yǒu qí míng. bǐ nián wǔ gǔ bù dēng, bǎi xìng liú lí, zhèng dāng jiè jù xiū shēn zhī rì, qǐ dé xū shòu róng míng yé?" bù xǔ, réng duàn lái zhāng. wù shēn, qīn dì yú tài miào. gēng xū, rú wàn níng gōng. xīn hài, yòu chéng xiàng qīng chén lǜ bǎi guān jí dié ài děng fù qǐng shàng zūn hào, xué guān liú jī yì lǜ liù xué zhū shēng zhào kǎi děng qī bǎi jiǔ shí wǔ rén yì zǐ chén mén qǐng shàng zūn hào, rú táng yuán hé gù shì, bù xǔ. dīng sì, zhèn hé zhōu jī. chì nǚ zhí jìn shì jí dì hòu, réng shì yǐ qí shè, zhòng xuǎn zhě shēng zhuó zhī. yǐ chǒu, jiǎn shàng jiù shí gǔ mǎ.
三月戊辰朔,诸部提刑司入见,各问以职事,仍诫谕曰:“朕特设提刑司,本欲安民,于今五年,效犹未著。盖多不识本职之体,而徒事细碎,以致州县例皆畏宿而不敢行事。乃者山东民艰于食,尝遣使赈济,盖卿等不职,故至于此。既往之失,其思悛改。”庚午,上将幸景明宫,御史中丞董师中等上书切谏,不报。壬申,章再上,补阙许安仁、拾遗路铎皆谏,乃止。制定民习角牴,枪棒罪。以工部尚书胥持国为参知政事。丙子,特赐有司孔端甫及第,授小学教授,寻以年老,命食主簿半俸致仕。甲申,幸香山永安寺及玉泉山。甲午,定配享功臣。敕自今御史台奏事,修起居注并令回避。夏四月丁酉朔,幸兴陵崇妃第。是日,始举乐。自己亥至癸卯,百官三表请上尊号,上曰:“祖宗古先有受尊号者,盖有其德,故有其名。比年五谷不登,百姓流离,正当戒惧修身之日,岂得虚受荣名耶?”不许,仍断来章。戊申,亲禘于太庙。庚戌,如万宁宫。辛亥,右丞相清臣率百官及耋艾等复请上尊号,学官刘玑亦率六学诸生赵楷等七百九十五人诣紫宸门请上尊号,如唐元和故事,不许。丁巳,赈河州饥。敕女直进士及第后,仍试以骑射,中选者升擢之。乙丑,减尚厩食谷马。
wǔ yuè bǐng yín shuò, cáo wáng yǒng shēng jí zhū wáng qǐng shàng zūn hào, bù xǔ. yǐ shàng jiù jú shǐ shí mǒ zhēn wèi héng cì xià guó shǐ. jǐ sì, shàng yǐ qún chén lèi shàng zūn hào bù shòu, zhào yù zhōng wài, tú zuì yǐ xià dì jiàng yī děng, zhàng yǐ xià yuán zhī. jiǎ xū, guān jià yú jìn jiāo. xīn sì, yù zuǒ sī:" biàn yù zhū lù, lìng yuè jù yǔ zé tián hé fēn shù yǐ wén." guǐ wèi, yǐ jiǔ yǔ, chán.
五月丙寅朔,曹王永升及诸王请上尊号,不许。以尚厩局使石抹贞为横赐夏国使。己巳,上以群臣累上尊号不受,诏谕中外,徒罪以下递降一等,杖以下原之。甲戌,观稼于近郊。辛巳,谕左司:“遍谕诸路,令月具雨泽田禾分数以闻。”癸未,以久雨,鋋。
liù yuè guǐ chǒu, cì yǒu sī suǒ jǔ dé xíng cái néng zhī shì ān zhōu cuī bǐng rén gǔn zhōu dí jū jǐn zhōu qí wén yǐ dà míng sūn kě jiǔ chén xìn rén yīng zhōu dǒng kuí bìng tóng jìn shì chū shēn. bǐng chén, yǐ qíng, zhì jì yuè zhèn hǎi dú. rén xū, shàng shū yòu chéng xiàng jiā gǔ qīng chén jìn fēng dài guó gōng, xī jīng liú shǒu wán yán shǒu zhēn wèi píng zhāng zhèng shì, fēng xiāo guó gōng. shàng shū yòu chéng liú wěi hōng. qiū qī yuè xīn sì, nán jīng lù tí xíng sī zì xǔ zhōu qiān zhì nán jīng. jǐ chǒu, zhì sān pǐn yǐ shàng guān yǒu gù zhě, ruò qīn xián xūn jiù, shàng shū shěng jí yù wén zòu, yì jiā zhuī zèng. mìng yǐ yín gǎi zhù" lǐ xìn zhī bǎo", réng tú yǐ jīn. yǐ tóng pàn dà mù qīn fǔ shì xiāng wèi shū mì shǐ. yǐ yù shǐ zhōng chéng dǒng shī zhōng děng wéi hè sòng shēng rì shǐ.
六月癸丑,赐有司所举德行才能之士安州崔秉仁、衮州翟驹、锦州齐文乙、大名孙可久、陈信仁、应州董戣并同进士出身。丙辰,以晴,致祭岳镇海渎。壬戌,尚书右丞相夹谷清臣进封戴国公,西京留守完颜守贞为平章政事,封萧国公。尚书右丞刘玮薨。秋七月辛巳,南京路提刑司自许州迁治南京。己丑,制三品以上官有故者,若亲、贤、勋、旧,尚书省即与闻奏,议加追赠。命以银改铸“礼信之宝”,仍涂以金。以同判大睦亲府事襄为枢密使。以御史中丞董师中等为贺宋生日使。
bā yuè jǐ hài, shū mì shǐ xiāng shuài bǎi liáo zài qǐng shàng zūn hào, bù xǔ. shì rì, suì xīng tài bái zhòu jiàn. gēng zǐ, dà shè. jiǎ chén, zhì zì wàn níng gōng. dīng wèi, shì diàn kǒng zǐ miào, běi miàn zài bài. xīn hài, guó shǐ yuàn jìn shì zōng shí lù, shàng fú páo dài, yù rén zhèng diàn, jiàng zuò, lì shòu zhī.
八月己亥,枢密使襄帅百僚再请上尊号,不许。是日,岁星、太白昼见。庚子,大赦。甲辰,至自万宁宫。丁未,释奠孔子庙,北面再拜。辛亥,国史院进《世宗实录》,上服袍带,御仁政殿,降座,立受之。
jiǔ yuè jiǎ zǐ shuò, tiān shòu jié, yù dà ān diàn, shòu qīn wáng bǎi guān jí sòng gāo lí xià shǐ cháo hè. wù chén, yǐ cān zhī zhèng shì lái gǔ héng wèi shàng shū yòu chéng, hù bù shàng shū mǎ qí wèi cān zhī zhèng shì. chì shàng shū shěng:" dà dìng èr shí jiǔ nián yǐ hòu tǔ shù yán shì, huò xì guó jiā huò biān guān dà lì hài yǐ cháng shī xíng zhě, kě tè bǔ yī guān, yǒu yì yú guān mín, liàng gěi yǐ shǎng." yǐ xī shàng gé mén shǐ dà niè wèi xià guó shēng rì shǐ. gēng wǔ, rú shān líng, cì fèng xiān xiàn. xīn wèi, bài tiān yú xiàn xī. rén shēn, zhì diàn zhū líng. guǐ yǒu, rú qiū shān.
九月甲子朔,天寿节,御大安殿,受亲王百官及宋、高丽、夏使朝贺。戊辰,以参知政事来谷衡为尚书右丞,户部尚书马琪为参知政事。敕尚书省:“大定二十九年以后土庶言事,或系国家或边关大利害已尝施行者,可特补一官,有益于官民,量给以赏。”以西上阁门使大枿为夏国生日使。庚午,如山陵,次奉先县。辛未,拜天于县西。壬申,致奠诸陵。癸酉,如秋山。
shí yī yuè gēng wǔ, yòu chéng xiàng qīng chén cān zhī zhèng shì chí guó shàng biǎo gài xián, yōu zhào bù xǔ. wù yín, yǐ hàn lín zhí xué shì wán yán kuāng děng wéi hè sòng zhēng dàn shǐ, mìng kuāng quán yì míng bì, yǐ bì sòng huì. rén wǔ, mù bīng. bǐng xū, zhào zhū zhí guān yǐ zāng wū bù zhí bèi zuì yǐ lián néng huò shēng zhě, lìng suí lù jīng fǔ zhōu xiàn liè qí xìng míng, jiē zhī gōng shǔ, yǐ shì quàn chéng. gēng yín, xià guó sì zǐ lǐ chún yòu qiǎn shǐ lái fù gào.
十一月庚午,右丞相清臣、参知政事持国上表丐闲,优诏不许。戊寅,以翰林直学士完颜匡等为贺宋正旦使,命匡权易名弼,以避宋讳。壬午,木冰。丙戌,诏诸职官以赃污不职被罪、以廉能获升者,令随路、京、府、州、县列其姓名,揭之公署,以示劝惩。庚寅,夏国嗣子李纯佑遣使来讣告。
shí èr yuè jiǎ wǔ shuò, xià guó lǐ chún yòu qiǎn shǐ fèng gù wáng rén xiào qiǎn biǎo yǐ jìn. yù dà xīng fǔ yú nuǎn tāng yuàn rì gěi mǐ wǔ shí, yǐ shàn pín zhě. wù xū, dìng wǔ jūn jié dù shǐ zhèng wáng yǒng dǎo yǐ móu fǎn, fú zhū. jǐ hài, yù yǒu sī, yǐ zhèng wáng cái chǎn fēn cì zhū wáng, zé guó gōng zhǔ cái wù fēn cì zhū gōng zhǔ. jiǎ chén, zhū wáng fǔ zēng zhì sī mǎ yī rén. yǐ gē shí liè chéng wèi gāo lí shēng rì shǐ, xī shàng gé mén shǐ dà niè děng wéi xià guó chì jì wèi wèn shǐ. gēng xū, shàng shū shěng yǐ kē mù jìn duō de rén, qǐ shì jǔ zēng qǔ jìn shì. shàng rán zhī, zhào yǒu sī:" huì shì wú xiàn rén shù." jiǎ yín, cè cháng bái shān zhī shén wèi kāi tiān hóng shèng dì. bǐng chén, liè yú jìn jiāo. shì suì, dà yǒu nián. xíng míng shēn jì jí hé běi xī lù shí liù móu kè zhī dì, yě cán chéng jiǎn.
十二月甲午朔,夏国李纯佑遣使奉故王仁孝遣表以进。谕大兴府于暖汤院日给米五石,以赡贫者。戊戌,定武军节度使郑王永蹈以谋反,伏诛。己亥,谕有司,以郑王财产分赐诸王,泽国公主财物分赐诸公主。甲辰,诸王府增置司马一人。以纥石烈珵为高丽生日使,西上阁门使大枿等为夏国敕祭慰问使。庚戌,尚书省以科目近多得人,乞是举增取进士。上然之,诏有司:“会试毋限人数。”甲寅,册长白山之神为开天弘圣帝。丙辰,猎于近郊。是岁,大有年。邢、洺、深、冀及河北西路十六谋克之地,野蚕成茧。
wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ shuò, sòng gāo lí xià qiǎn shǐ lái hè. yǐ chǒu, zhāo róng lǐ shì jìn wèi shū fēi. jǐ sì, chū yòng táng sòng diǎn lǐ, huáng hòu jì chén jiē fèi wù. shàng shū shěng jìn qū tián fǎ, zhào xiāng qí dì yí, wù cóng mín biàn. yòu yán qiǎn guān shào nóng zhī rǎo, mìng tí xíng sī jìn zhǐ zhī. yǐ hài, yǐ yè lǔ gǔ shén shǐ zhì nǚ zhí zì, zhào jiā fēng zèng, yī cāng jié lì miào zhōu zhì lì, cí yú shàng jīng nà lǐ hún zhuāng. suì shí zhì jì, lìng qí zǐ sūn bài diàn, běn lù guān yī rén jí běn qiān hù chūn qiū èr jì. xīn sì, qián zhōng dōu lù dōu zhuǎn yùn shǐ wáng jì jiàn sān jǔ zhōng chǎng rén cài zhōu wén shāng jīng míng xíng xiū, zú bèi gù wèn. qián hé běi xī lù zhuǎn lián shǐ lǐ yáng yán qìng yáng fǔ jìn shì lǐ jiǎng chún dé bó xué, xiāng qū yù zhī. jiàng zhōu lǐ tiān qí yīng zhōu kāng jìn hóu lǚ fù tíng shì, jiē yǒu cái dé. shàng yuē:" wén shāng kě lìng zhào zhī. lǐ jiǎng gěi zhǔ bù bàn fèng zhōng shēn, yú cì tóng jìn shì chū shēn." qiǎn guó zǐ jì jiǔ liú jī cè lǐ chún yòu wèi xià guó wáng. dīng hài, xìng chéng nán bié gōng.
五年春正月癸朔,宋、高丽、夏遣使来贺。乙丑,昭容李氏进位淑妃。己巳,初用唐、宋典礼,皇后忌辰皆废务。尚书省进区田法,诏相其地宜,务从民便。又言遣官劭农之扰,命提刑司禁止之。乙亥,以叶鲁、谷神始制女直字,诏加封赠,依仓颉立庙盩厔例,祠于上京纳里浑庄。岁时致祭,令其子孙拜奠,本路官一人及本千户春秋二祭。辛巳,前中都路都转运使王寂荐三举终场人蔡州文商经明行修,足备顾问。前河北西路转连使李扬言庆阳府进士李奖纯德博学,乡曲誉之。绛州李天祺、应州康晋侯屡赴廷试,皆有才德。上曰:“文商可令召之。李奖给主簿半俸终身,余赐同进士出身。”遣国子祭酒刘玑册李纯佑为夏国王。丁亥,幸城南别宫。
èr yuè dīng yǒu, chū dìng zhǎng lì quàn kè néng fǒu shǎng gé. shàng shū shěng zòu:" lǐ guān yán xiào yì huáng tài hòu xiáng chú yǐ jiǔ, yí yì lóng qìng gōng wèi dōng gōng, cí xùn diàn wèi chéng huá diàn." cóng zhī. zhào gòu qiú chóng wén zǒng mù nèi suǒ quē shū jí. wù xū, jì shè jì, yǐ xuān xiàn huáng hòu jì chén, yòng xī níng sì yí, lè xiàn ér bù zuò. jiǎ chén, yùn wáng cóng hōng. jǐ yǒu, zǎi chén qǐng bà běi biān tún zhù jūn mǎ, bù yǔn. guǐ chǒu, yǐ qí hé xiàn mín zhāng juān jì yáng xiàn wáng chēn hé zhōu lǐ qí jí yì hào shī, zhào fù zhī zhōng shēn, réng zhe yú lìng. mìng xuān huī shǐ yí lá mǐn hù bù zhǔ shì chì zhǎn shí lǐ gē xiāng shì běi biān yíng tún, jīng huà cháng jiǔ zhī jì.
二月丁酉,初定长吏劝课能否赏格。尚书省奏:“礼官言孝懿皇太后祥除已久,宜易隆庆宫为东宫,慈训殿为承华殿。”从之。诏购求《崇文总目》内所阙书籍。戊戌,祭社稷,以宣献皇后忌辰,用熙宁祀仪,乐县而不作。甲辰,郓王琮薨。己酉,宰臣请罢北边屯驻军马,不允。癸丑,以齐河县民张涓、济阳县王琛、河州李锜急义好施,诏复之终身,仍著于令。命宣徽使移剌敏、户部主事赤盏实理哥相视北边营屯,经画长久之计。
sān yuè rén shēn, chū dìng xiàn qián jìn. gēng chén, chū dìng rì yuè fēng yǔ léi shī cháng sì. wù zǐ, zhì hóng wén yuàn, yì xiě jīng shū. xià sì yuè rén chén shuò, xìng běi yuàn. gēng zǐ, zhào gè lù suǒ jǔ dé xíng cái néng zhī shì, zhuō zhōu shí qí yún zhōng liú zhì zhèng zhōu lǐ shēng ēn zhōu fù lì jǐ nán zhào zhì xìng zhōng tián hù fāng liù rén, bìng tè cì tóng jìn shì chū shēn. yǐ wén shāng wèi guó zǐ jiào shòu, tè qiān dēng shì láng. jǐ yǒu, zhào zì jīn kuāng dú chuáng tà zhī shì wú yǐ jīn yù. rén zǐ, tè cì hàn lín dài zhì wēn dí hǎn dí hàn lín xué shì chéng zhǐ zhōng fèng dài fū. yǐ mǎo, xìng jǐng míng gōng, dǒng shī zhōng jiǎ shǒu qiān lù duó xiān hòu fán liǎng shàng fēng shì qiè jiàn, bù bào.
三月壬申,初定限钱禁。庚辰,初定日月风雨雷师常祀。戊子,置弘文院,译写经书。夏四月壬辰朔,幸北苑。庚子,诏各路所举德行才能之士,涿州时琦、云中刘挚、郑州李升、恩州傅砺、济南赵挚、兴中田扈方六人,并特赐同进士出身。以文商为国子教授,特迁登仕郎。己酉,诏自今筐椟床榻之饰毋以金玉。壬子,特赐翰林待制温迪罕迪翰林学士承旨、中奉大夫。乙卯,幸景明宫,董师中、贾守谦、路铎先后凡两上封事切谏,不报。
wǔ yuè gēng wǔ, cì wū shí sā bā. wù zǐ, huán fǔ èr zhōu hàn, qiǎn shǐ dǎo yú jìn shān.
五月庚午,次乌十撒八。戊子,桓、抚二州旱,遣使祷于缙山。
liù yuè rén chén, rú bīng jǐng. jǐ hài, chū liè. dēng hú tǔ bái shān. lèi jiǔ zài bài. cáo wáng yǒng shēng yǐ xià jìn jiǔ. bǐng wǔ, bài tiān, qū shè xī běi lù, jǐ wèi, rú chá shā qiū shān. shì yuè, sòng qián zhǔ yǎn cú.
六月壬辰,如冰井。己亥,出猎。登胡土白山。酹酒再拜。曹王永升以下进酒。丙午,拜天,曲赦西北路,己未,如查沙秋山。是月,宋前主甗殂。
qī yuè wù chén, liè yú huō chì huǒ, yī fà guàn shuāng lù. shì rì, huò lù èr bǎi èr shí èr, cì hù cóng guān yǒu chà. xīn sì, cì lǔ wēn hé shī bù. shì rì, shàng qīn shè, huò huáng yáng sì bǎi qī shí yī. yǐ yǒu, cì bīng jǐng. bǐng xū, yǐ tiān shòu jié, yàn shū guāng diàn, fán cóng guān jí chéng yìng rén yù tán ēn qiān zhì zhě, bìng shòu xuān chì yú diàn qián. shí jiǔ yǔ chū jì, yǒu lóng yè wěi yú diàn qián yún jiān. wù zǐ, yù shàn gēng zhōng yǒu fā, shàng jǔ shì ér qì zhī, jiè zuǒ yòu wú xuān yán.
七月戊辰,猎于豁赤火,一发贯双鹿。是日,获鹿二百二十二,赐扈从官有差。辛巳,次鲁温合失不。是日,上亲射,获黄羊四百七十一。乙酉,次冰井。丙戌,以天寿节,宴枢光殿,凡从官及承应人遇覃恩迁秩者,并受宣敕于殿前。时久雨初霁,有龙曳尾于殿前云间。戊子,御膳羹中有发,上举视而弃之,戒左右毋宣言。
bā yuè xīn hài, zhì zì jǐng míng gōng. rén zǐ, hé jué yáng wǔ gù dī, guàn fēng qiū ér dōng. dīng sì, cì cóng xìng shān hòu qīn jūn yín juàn yǒu chà.
八月辛亥,至自景明宫。壬子,河决阳武故堤,灌封丘而东。丁巳,赐从幸山后亲军银、绢有差。
jiǔ yuè wù wǔ shuò, tiān shòu jié, sòng gāo lí xià qiǎn shǐ lái hè. rén xū, mìng zēng dìng bǔ dào guān bèi shā fù qián jí guān shǎng gé. jiǎ zǐ, dōu shuǐ jiān guān wáng rǔ jiā děng zuò hé jué, gè xuē guān liǎng jiē, zhàng qī shí, bà zhī. yǐ chǒu, shàng yù ruì sī diàn, zhū lù tí xíng shǐ rù jiàn. wù chén, chū lìng mín mǎi pū suí chù jīn yín tóng yě. mìng cān zhī zhèng shì mǎ qí wǎng shì hé jué, réng xǔ pián yí cóng shì. rén shēn, sòng zhǔ qiǎn shǐ lái gào āi. wù yín, yǐ zhī dà xīng fǔ shì ní páng gǔ děng wéi jiàn sòng guó diào jì shǐ. chì shàng shū shěng, jí bǎi guān yì bèi biān shì. rén wǔ, tè tuī ēn dōng gōng jiù rén sī jīng wáng bó wēn děng bā rén guān yǒu chà. jiǎ shēn, mìng shàng jīng děng jiǔ lù bìng zhū mǒ jí jiū děng chù xuǎn jūn sān wàn, qí lái chūn diào fā, réng mìng zhū lù bìng běi zǔ qǐ yǐ liù nián xià huì bīng lín huáng. dōng shí yuè gēng yín, yòu chéng xiàng jiā gǔ qīng chén děng biǎo qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. sòng yí shǐ xiàn qiǎn liú wù. rén yín, yòu chéng xiàng qīng chén fù qīng shàng zūn hào, guó zǐ jì jiǔ liú jī yì lǜ liù xué zhū shēng shàng biǎo chén qǐng, bù yǔn. qiǎn hù bù yuán wài láng hé gé zhèn hé jué bèi zāi rén hù. gēng xū, zhāng rǔ bì qī gāo tuó wò yǐ móu nì, fú zhū. rén zǐ, shàng shū shěng zòu, shēng tí xíng sī suǒ chá lián guān nán pí xiàn lìng shǐ sù yǐ xià shí yǒu èr rén, ér dà xīng zhǔ bù méng kuò mán dōu yì zài xuǎn zhòng, shàng zhī qí rén, yuē:" mán dōu jiāo fú rén yě, shēng zhī kě hū? yǔ qí rèn jiāo fú, shú ruò yòng chún hòu. kuàng mán dōu cháng cái, cái zhì guò rén yóu bù dàng yòng, kǒng bài fēng sú, kuàng cháng cái yé! qí zài chá zhī."
九月戊午朔,天寿节,宋、高丽、夏遣使来贺。壬戌,命增定捕盗官被杀赙钱及官赏格。甲子,都水监官王汝嘉等坐河决,各削官两阶,杖七十,罢之。乙丑,上御睿思殿,诸路提刑使入见。戊辰,初令民买扑随处金、银、铜冶。命参知政事马琪往视河决,仍许便宜从事。壬申,宋主遣使来告哀。戊寅,以知大兴府事尼厖古等为鉴宋国吊祭使。敕尚书省,集百官议备边事。壬午,特推恩东宫旧人司经王伯温等八人官有差。甲申,命上京等九路并诸抹及糺等处选军三万,俟来春调发,仍命诸路并北阻棨以六年夏会兵临潢。冬十月庚寅,右丞相夹谷清臣等表请上尊号,不允。宋遗使献遣留物。壬寅,右丞相清臣复清上尊号,国子祭酒刘玑亦率六学诸生上表陈请,不允。遣户部员外郎何格赈河决被灾人户。庚戌,张汝弼妻高陀斡以谋逆,伏诛。壬子,尚书省奏,升提刑司所察廉官南皮县令史肃以下十有二人,而大兴主簿蒙括蛮都亦在选中,上知其人,曰:“蛮都浇浮人也,升之可乎?与其任浇浮,孰若用淳厚。况蛮都常才,才智过人犹不当用,恐败风俗,况常才耶!其再察之。”
rùn yuè wù wǔ shuò, sòng zhǔ qiǎn shǐ bào jí wèi. jiǎ zǐ, qīn wáng bǎi guān gè fèng biǎo qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. bǐng yín, yǐ dài guó gōng huān dōu děng wǔ rén pèi xiǎng zǔ miào tíng. jiǎ xū, yǐ hé dōng nán běi tí xíng shǐ wáng qǐ děng wéi hè sòng zhǔ jí wèi shǐ. yǐ hài, liè yú jìn jiāo. wù yín, shàng wèn fǔ chén yuē:" kǒng zǐ miào zhū chù hé rú?" píng zhāng zhèng shì shǒu zhēn yuē:" zhū xiàn jiàn yì jiàn lì." shàng yīn yuē:" sēng tú xiū shì yǔ xiàng shén yán, dào liú cì zhī, wéi rú zhě yú kǒng zǐ miào zuì wéi miè liè." shǒu zhēn yuē:" rú zhě bù néng zhǎng jū xué xiào, fēi ruò sēng dào jiǔ chù sì guàn." shàng yuē:" sēng dào yǐ fó lǎo yíng lì, gù wù zài zhuāng yán hóng chǐ, qǐ rén shī lì zì duō, suǒ yǐ wéi guān měi yě." gēng chén, cān zhī zhèng shì mǎ qí zì xíng shěng huí, jù zòu hé fáng lì hài, yǔ zài qí fù zhōng. bǐng xū, yǐ hàn lín dài zhì ào tún zhōng xiào quán hù bù shì láng, tài fǔ shǎo jiān wēn fǎng quán gōng bù shì láng, xíng hù gōng bù shì, xiū zhì hé fáng. yǐ yǐn jìn shǐ wán yán zhōng wèi xià guó shēng rì shǐ.
闰月戊午朔,宋主遣使报即位。甲子,亲王、百官各奉表请上尊号,不允。丙寅,以代国公欢都等五人配享祖庙廷。甲戌,以河东南、北提刑使王启等为贺宋主即位使。乙亥,猎于近郊。戊寅,上问辅臣曰:“孔子庙诸处何如?”平章政事守贞曰:“诸县见议建立。”上因曰:“僧徒修饰宇像甚严,道流次之,惟儒者于孔子庙最为灭裂。”守贞曰:“儒者不能长居学校,非若僧道久处寺观。”上曰:“僧道以佛、老营利,故务在庄严闳侈,起人施利自多,所以为观美也。”庚辰,参知政事马琪自行省回,具奏河防利害,语载《琪傅》中。丙戌,以翰林待制奥屯忠孝权户部侍郎,太府少监温昉权工部侍郎,行户、工部事,修治河防。以引进使完颜衷为夏国生日使。
shí yī yuè guǐ sì, zhào bà zǐ jīng lǐng suǒ hù wéi chǎng. gēng zǐ, yǐ yòu xuān huī shǐ yí lá mǐn děng wéi hè sòng zhēng dàn shǐ. guǐ chǒu, tài bái zhòu jiàn.
十一月癸巳,诏罢紫荆岭所护围场。庚子,以右宣徽使移剌敏等为贺宋正旦使。癸丑,太白昼见。
shí èr yuè xīn yǒu, píng zhāng zhèng shì wán yán shǒu zhēn bà. yǐ zhī dà xīng fǔ shì ní páng gǔ jiàn wèi cān zhī zhèng shì, yǐ hù zhōng láng zhōng lǐ jìng yì wèi cì gāo lí shēng rì shǐ. dīng mǎo, miǎn bèi huáng hé shuǐ zāi jīn nián qiū shuì. xīn sì, chì jiǎn xiū nèi sī bèi yíng zào jūn qiān rén, dū chéng suǒ wǔ bǎi rén. guǐ wèi, chì shàng shū shěng, zì jīn xiàn líng zhī jiā hé zhě shǎng.
十二月辛酉,平章政事完颜守贞罢。以知大兴府事尼厖古鉴为参知政事,以户中郎中李敬义为赐高丽生日使。丁卯,免被黄河水灾今年秋税。辛巳,敕减修内司备营造军千人,都城所五百人。癸未,敕尚书省,自今献灵芝嘉禾者赏。
liù nián chūn zhēng yuè dīng hài shuò, shòu sòng gāo lí xià shǐ cháo hè. gēng yín, tài bái zhòu jiàn. xīn mǎo, chì yǒu sī gěi tiān shuǐ jùn gōng jiā shǔ tián zhái. rén chén, rú chūn shuǐ. gēng xū, bà shǎn xī kuò dì. xīn hài, yù xū chí guó, hé shàng yì fū jù jū, kǒng shēng jí yì, kě lǐn yī hù shì zhī. yǐ mǎo, cì yù lín.
六年春正月丁亥朔,受宋、高丽、夏使朝贺。庚寅,太白昼见。辛卯,敕有司给天水郡公家属田宅。壬辰,如春水。庚戌,罢陕西括地。辛亥,谕胥持国,河上役夫聚居,恐生疾疫,可廪医护视之。乙卯,次御林。
èr yuè dīng sì shuò, chì yǒu sī:" xíng gōng cè jí liè suǒ yǒu nóng zhě wù jìn." jǐ wèi, shǐ jì gāo méi. gēng wǔ, zhì zì chūn shuǐ. dīng chǒu, jīng shī dì zhèn. dà yǔ báo, zhòu huì, zhèn yìng tiān mén yòu chī wěi. guǐ wèi, sòng qiǎn shǐ lái bào xiè.
二月丁巳朔,敕有司:“行宫侧及猎所有农者勿禁。”己未,始祭高禖。庚午,至自春水。丁丑,京师地震。大雨雹,昼晦,震应天门右鸱尾。癸未,宋遣使来报谢。
sān yuè bǐng xū shuò, rì yǒu shí zhī. jiǎ wǔ, yǐ hàn lín zhí xué shì bèi shù lǔ zi yuán jiān yòu sī jiàn, jiān chá yù shǐ tián zhòng lǐ wèi zuǒ shí qiǎn, hàn lín xiū zhuàn pū sàn é kě jiān yòu shí yí, yù zhī yuē:" guó jiā shè zhì jiàn guān, fēi qǔ xū míng, gài zé shí xiào, shù jī yǒu suǒ bì yì. qīng děng jiē cháo tíng xuǎn zhuó, zhì zhī jiàn zhí, rú guó jiā lì hài guān lì xié zhèng, jí yán wú yǐn. jìn lù duó zuǒ qiān, běn yǐ tā zuì, qīng děng wù yǐ bèi zé, suì wèi suō bù yán, qí xī xīn lù lì, wú dé jiān mò." bǐng shēn, rú wàn níng gōng. wù xū, yǐ běi biān liáng yùn, kuò qún mù suǒ sān zhāo tǎo sī měng ān móu kè suí jiū jí dié lá táng gǔ bù zhū mǒ xī jīng tài yuán guān mín tuó wǔ qiān chōng zhī, wéi mín yǐ tuó zài wèi yè zhě wù kuò. yǐ yín wǔ shí wàn liǎng qián èr shí sān wàn liù qiān jiǔ bǎi guàn yǐ bèi zhī gěi. yín wǔ wàn liǎng jīn yú èr qiān bā bǎi liǎng jīn pái bǎi liǎng yín yú bā qiān liǎng juàn wǔ wàn pǐ zá cǎi qiān duān yī sì bǎi sì shí liù xí yǐ bèi shǎng láo. gēng zǐ, yǐ jùn jǔ cái xíng zhī shì dí jiè rán yǐ xià sān rén tè cì jìn shì jí dì, lǐ zhēn gù yǐ xià shí wǔ rén tóng jìn shì chū shēn. xià sì yuè guǐ hài, chì yǒu sī:" yǐ zēng xiū qū fù xuān shèng miào gōng bì, cì yǎn shèng gōng yǐ xià sān xiàn fǎ fú jí dēng gē lè yī bù, réng qiǎn tài cháng jiù gōng wǎng jiào kǒng shì zǐ dì, yǐ bèi jì lǐ." jiǎ zǐ, yǐ shàng shū zuǒ chéng wū lín dá yuàn wèi píng zhāng zhèng shì, yòu chéng jiā gǔ héng wèi shàng shū zuǒ chéng. bǐng zǐ, xìng yù quán shān. wù yín, yǐ xiū hé fáng gōng bì, cān zhī zhèng shì xū chí guó jìn guān èr jiē, hàn lín dài zhì ào tún zhōng xiào yǐ xià sān shí liù rén gè yī jiē, huò jiā lìng wáng wéi hàn yǐ xià wǔ shí liù rén gè cì yín bì yǒu chà. gēng chén, yǐ shàng shū yòu chéng xiàng lái gǔ qīng chén wèi zuǒ chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng mì guó gōng. shū mì shǐ xiāng wèi shàng shū yòu chéng xiàng, fēng rèn guó gōng. cān zhī zhèng shì xū chí guó wèi shàng shū yòu chéng. rén wǔ, cì zǎi chén shǒu zhào, yǐ fēng sú bù chún, guān lì gǒu qiě, zé zhī.
三月丙戌朔,日有食之。甲午,以翰林直学士孛术鲁子元兼右司谏,监察御史田仲礼为左拾遣,翰林修撰仆散讹可兼右拾遗,谕之曰:“国家设置谏官,非取虚名,盖责实效,庶几有所裨益。卿等皆朝廷选擢,置之谏职,如国家利害、官吏邪正,极言无隐。近路铎左迁,本以他罪,卿等勿以被责,遂畏缩不言,其悉心戮力,毋得缄默。”丙申,如万宁宫。戊戌,以北边粮运,括群牧所、三招讨司猛安谋克、随糺及迭剌、唐古部诸抹、西京、太原官民驼五千充之,惟民以驼载为业者勿括。以银五十万两、钱二十三万六千九百贯以备支给。银五万两、金盂二千八百两、金牌百两、银盂八千两、绢五万匹、杂彩千端、衣四百四十六袭以备赏劳。庚子,以郡举才行之士翟介然以下三人特赐进士及第,李贞固以下十五人同进士出身。夏四月癸亥,敕有司:“以增修曲阜宣圣庙工毕,赐衍圣公以下三献法服及登歌乐一部,仍遣太常旧工往教孔氏子弟,以备祭礼。”甲子,以尚书左丞乌林答愿为平章政事,右丞夹谷衡为尚书左丞。丙子,幸玉泉山。戊寅,以修河防工毕,参知政事胥持国进官二阶,翰林待制奥屯忠孝以下三十六人各一阶,获嘉令王维翰以下五十六人各赐银弊有差。庚辰,以尚书右丞相来谷清臣为左丞相,监修国史,封密国公。枢密使襄为尚书右丞相,封任国公。参知政事胥持国为尚书右丞。壬午,赐宰臣手诏,以风俗不淳,官吏苟且,责之。
wǔ yuè bǐng xū, mìng jiǎn wàn níng gōng chén shè jiǔ shí sì suǒ. xīn mǎo, yǐ chū shī, qiǎn lǐ bù shàng shū zhāng wěi gào yú miào shè. yǐ wèi, pàn píng yáng fǔ shì gǎo wáng yǒng zhōng yǐ zuì cì sǐ, bìng jí èr zi, dīng yǒu, zhào zhōng wài. yǐ sì, zhào zhū lù měng ān móu kè nóng xì jiǎng wǔ, běn lù tí xíng sī chá qí duò zhě fá zhī. gēng xū, mìng zuǒ chéng xiàng lái gǔ qīng chén xíng shěng yú lín huáng fǔ.
五月丙戌,命减万宁宫陈设九十四所。辛卯,以出师,遣礼部尚书张暐告于庙社。乙未,判平阳府事镐王永中以罪赐死,并及二子,丁酉,诏中外。乙巳,诏诸路猛安谋克农隙讲武,本路提刑司察其惰者罚之。庚戌,命左丞相来谷清臣行省于临潢府。
liù yuè bǐng chén, yòu jiàn yì dài fū jiǎ shǒu qiān yòu shí yí pū sàn é kě zuò gǎo wáng yǒng zhōng shì zòu duì bù shí, xuē guān èr jiē, bà zhī. yù shǐ zhōng chéng sūn jí kāng, yòu bǔ quē méng kuò hú lá yòu shí yí tián zhòng lǐ gè fá jīn èr shí jīn. bǐng yín, yǐ shū mì fù shǐ táng kuò gòng wèi shū mì shǐ. yǐ jiǔ yǔ, chán. gēng chén, tài bái jīng tiān. xīn sì, zuǒ chéng xiàng qīng chén qiǎn shǐ lái xiàn jié.
六月丙辰,右谏议大夫贾守谦、右拾遗仆散讹可坐镐王永中事奏对不实,削官二阶,罢之。御史中丞孙即康,右补阙蒙括胡剌、右拾遗田仲礼各罚金二十斤。丙寅,以枢密副使唐括贡为枢密使。以久雨,鋋。庚辰,太白经天。辛巳,左丞相清臣遣使来献捷。
qī yuè bǐng shēn, xìng cáo wáng yǒng shēng dì. jiǎ chén, shǐ dìng wén wǔ guān liù guàn shí yǐ shàng chéng yìng rén bìng jí yīn zhě ruò zài jí rú shēng zhāng fú zhì.
七月丙申,幸曹王永升第。甲辰,始定文武官六贯石以上、承应人并及荫者、若在籍儒生章服制。
bā yuè jǐ wèi, mìng gǔn zhōu zhǎng guān yǐ qū fù xīn xiū miào gào chéng yú xuān shèng. guǐ hài, zhì zì wàn níng gōng. jǐ sì, yǐ wēn dūn bó yīng yán, mìng lǐ bù lìng xué guān jiǎng jīng. xīn wèi, yǐ lì bù shàng shū wú dǐng shū děng hè sòng shēng rì shǐ. rén shēn, xíng shěng dōu shì dú jí yǒng zhōng lái bào jié. yǐ hài, chì gōng zhōng chéng yìng rén chū zhí hòu sān nián nèi fàn zāng zuì zhě, yuán jǔ guān lián zuò, bù zài qù guān zhī xiàn, zhe wèi lìng. xīn sì, mù bō jìn mǎ.
八月己未,命衮州长官以曲阜新修庙告成于宣圣。癸亥,至自万宁宫。己巳,以温敦伯英言,命礼部令学官讲经。辛未,以吏部尚书吴鼎枢等贺宋生日使。壬申,行省都事独吉永中来报捷。乙亥,敕宫中承应人出职后三年内犯赃罪者,元举官连坐,不在去官之限,著为令。辛巳,木波进马。
jiǔ yuè rén wǔ shuò, tiān shòu jié, sòng gāo lí xià qiǎn shǐ lái hè. jiǎ shēn, cè jìng níng shān shén wèi zhèn ān gōng, hū tǔ bái shān shén wèi ruì shèng gōng. bǐng xū, zhī hé jiān fǔ shì yí lá zhòng fāng wèi yù shǐ dài fū. xīn mǎo, rú qiū shān. yǐ shàng shū zuǒ sī láng zhōng zhān gē hú shàng wèi xià guó shēng rì shǐ. dōng shí yuè bǐng chén, zhì zì qiū shān. dīng sì, yǐ suì xìng chūn shuǐ qiū shān, wǔ rì yī jìn qǐ jū biǎo, zì jīn kě shí rì yī jìn. yǐ hài, mìng shàng shū zuǒ chéng lái gǔ héng xíng shěng yú fǔ zhōu, mìng xuǎn qīn jūn wǔ wèi jūn gè wǔ bǎi rén yǐ cóng, réng gěi qián wǔ qiān wàn.
九月壬午朔,天寿节,宋、高丽、夏遣使来贺。甲申,册静宁山神为镇安公,忽土白山神为瑞圣公。丙戌,知河间府事移剌仲方为御史大夫。辛卯,如秋山。以尚书左司郎中粘割胡上为夏国生日使。冬十月丙辰,至自秋山。丁巳,以岁幸春水、秋山,五日一进起居表,自今可十日一进。乙亥,命尚书左丞来谷衡行省于抚州,命选亲军、武卫军各五百人以从,仍给钱五千万。
shí yī yuè wù zǐ, zuǒ chéng xiàng jiā gǔ qīng chén bà, yòu chéng xiàng xiāng dài lǐng xíng shěng shì. bǐng shēn, yǐ xíng bù shàng shū gē shí liè zhēn děng wéi hè sòng zhēng dàn shǐ. rén yín, chū dìng měng ān móu kè zhèn biān hòu fàng miǎn zhě shòu guān gé. jìn shè liáng jūn, yīng yì dàn chéng duì wǔ, bù dé chí bīng qì jí fán kě yǐ shāng rén zhě. jiǎ chén, bào bài dí yú wàng yún. yǐ sì, yǐ shū mì shǐ táng kuò gòng yù shǐ dài fū yí lá zhòng fāng lǐ bù shàng shū zhāng wěi děng èr shí sān rén chōng jì yì guān, fán jūn shì zé yì zhī. wù shēn, chū dìng xiàn guān zēng shuǐ tián shēng chú zhì.
十一月戊子,左丞相夹谷清臣罢,右丞相襄代领行省事。丙申,以刑部尚书纥石烈贞等为贺宋正旦使。壬寅,初定猛安谋克镇边后放免者授官格。禁射粮军,应役但成队伍,不得持兵器及凡可以伤人者。甲辰,报败敌于望云。乙巳,以枢密使唐括贡、御史大夫移剌仲方、礼部尚书张暐等二十三人充计议官,凡军事则议之。戊申,初定县官增水田升除制。
shí èr yuè yǐ mǎo, zhào zhāo fǔ běi biān jūn mín. yǐ zhī dēng wén jiǎn yuàn jiǎ yì wèi gāo lí shēng rì shǐ, hù bù yuán wài láng nà lán fǎng wèi héng cì shǐ. wù wǔ, lǐ bù shàng shū zhāng wěi děng jìn dà jīn yí lǐ. dīng mǎo, yīng fèng hàn lín wén zì zhào bǐng wén shàng shū lùn jiān qī. yǐ hài, zhào jiā wǔ zhèn sì dú wáng jué. gēng chén, shàng xìng hòu yuán yuè jūn qì. shì yuè, yòu chéng xiàng xiāng lǜ fù mǎ dū wèi pū sàn kuí děng jìn jūn dà yán luò, fēn bīng gōng qǔ zhū yíng.
十二月乙卯,诏招抚北边军民。以知登闻检院贾益为高丽生日使,户部员外郎纳兰昉为横赐使。戊午,礼部尚书张暐等进《大金仪礼》。丁卯,应奉翰林文字赵秉文上书论奸欺。乙亥,诏加五镇四渎王爵。庚辰,上幸后园阅军器。是月,右丞相襄率驸马都尉仆散揆等进军大盐泺,分兵攻取诸营。
chéng ān yuán nián chūn zhēng yuè xīn sì shuò, shòu sòng gāo lí xià shǐ cháo hè. jiǎ shēn, dà yán luò qún mù shǐ yí lá dǔ děng wéi guǎng jí lá bù bīng suǒ qǔ bài, sǐ zhī. dīng hài, guó zǐ xué qí zhǎng zhāng shǒu yú shàng píng biān yì sān piān, tè shòu běn xué jiào shòu, réng yǐ qí yì fù shǐ guǎn.
承安元年春正月辛巳朔,受宋、高丽、夏使朝贺。甲申,大盐泺群牧使移剌睹等为广吉剌部兵所取败,死之。丁亥,国子学齐长张守愚上《平边议》三篇,特授本学教授,仍以其议付史馆。
èr yuè jiǎ zǐ, mìng yǒu sī sì gāo méi rú xīn yí. dīng mǎo, yòu chéng xiàng xiāng zuǒ chéng héng zhì zì jūn qián. jǐ sì, fù mìng hái jūn. xìng dōu nán xíng gōng chūn shuǐ. jiǎ xū, zhì zì xíng gōng. shì yuè, chū zào hǔ fú fā bīng.
二月甲子,命有司祀高禖如新仪。丁卯,右丞相襄、左丞衡至自军前。己巳,复命还军。幸都南行宫春水。甲戌,至自行宫。是月,初造虎符发兵。
sān yuè dīng yǒu, rú wàn níng gōng. bù yǔ, qiǎn gōng wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo. guǐ mǎo, chì shàng shū shěng:" xíng yù suī yǐ zòu xíng, qí jiān kǒng yǒu yí wǎng, qí zài yì yǐ wén. rén mìng zhì zhòng, bù kě bù shèn yě." jiǎ chén, qiǎn cān zhī zhèng shì ní páng gǔ jiàn qí yǔ yú shè jì. dīng wèi, fù qiǎn shǐ jiù qí yǔ yú dōng yuè. xià sì yuè xīn hài, mìng shàng shū yòu chéng xū chí guó qí yǔ yú tài miào. rén zǐ, qiǎn shǐ shěn jué yuān yù. jīng chéng jìn sǎn shàn. wù wǔ, chū xíng qū zhǒng fǎ, mín shí wǔ yǐ shàng liù shí yǐ xià yǒu tǔ tián zhě, dīng zhǒng yī mǔ. yǐ chǒu, mìng yù shǐ dài fū yí lá zhòng fāng qí yǔ yú shè jì. rén shēn, mìng cān zhī zhèng shì mǎ qí qí yǔ yú tài miào. jiǎ xū, shàng shū shěng yǐ zhào chéng yuán yán, qǐng zhuī shàng xiào xiào yì huáng tài hòu cè bǎo, rán hòu xíng shì cè lǐ. lǐ guān zhí zòu zūn huáng tài hòu yǐ zhào shì zhōng wài, wú zhuī cè lǐ, cóng zhī. wù yín, shàng yǐ jiǔ bù yǔ, mìng lǐ bù shàng shū zhāng wěi qí yú běi yuè. jǐ mǎo, qiǎn guān wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo.
三月丁酉,如万宁宫。不雨,遣宫望祭岳镇海渎于北郊。癸卯,敕尚书省:“刑狱虽已奏行,其间恐有疑枉,其再议以闻。人命至重,不可不慎也。”甲辰,遣参知政事尼厖古鉴祈雨于社稷。丁未,复遣使就祈雨于东岳。夏四月辛亥,命尚书右丞胥持国祈雨于太庙。壬子,遣使审决冤狱。京城禁伞扇。戊午,初行区种法,民十五以上、六十以下有土田者,丁种一亩。乙丑,命御史大夫移剌仲方祈雨于社稷。壬申,命参知政事马琪祈雨于太庙。甲戌,尚书省以赵承元言,请追上孝孝懿皇太后册宝,然后行谥册礼。礼官执奏尊皇太后已诏示中外,无追册礼,从之。戊寅,上以久不雨,命礼部尚书张暐祈于北岳。己卯,遣官望祭岳镇海渎于北郊。
wǔ yuè gēng chén shuò, guān jià yú jìn jiāo, yīn yuè qū tián. yǐ yǒu, yǐ jiǔ hàn, xǐ shì. gēng yín, zhào fù shì rú cháng. rén chén, yǐ shàng yào jú fù shǐ zhān gē zhōng wèi héng cì xià guó shǐ. yǐ wèi, cān zhī zhèng shì ní páng gǔ jiàn hōng. gēng zǐ, yǔ zú.
五月庚辰朔,观稼于近郊,因阅区田。乙酉,以久旱,徙市。庚寅,诏复市如常。壬辰,以尚药局副使粘割忠为横赐夏国使。乙未,参知政事尼厖古鉴薨。庚子,雨足。
liù yuè jiǎ yín, shàng yǐ bǎi xìng jiān shí, zhào chū cāng sù shí wàn dàn jiǎn jià yǐ tiào zhī. yǐ chǒu, píng jìn xiàn mín lì tōng jiā cán zì chéng mián duàn, zhǎng qī chǐ yī cùn wǔ fēn, kuò sì chǐ jiǔ cùn, zhào cì juàn shí pǐ. dīng mǎo, chì zì jīn zhǎng lǎo dà shī dà dé bù xiàn nián jiǎ, zhǎng lǎo dà shī xǔ dù dì zǐ sān rén, dà dé èr rén, jiè sēng nián sì shí yǐ shàng zhě dù yī rén. qí dà dìng shí wǔ nián fù jí shā mí nián liù shí yǐ shàng bìng lìng jiè, réng bù xǔ dù dì zǐ. ní dào shì nǚ guān yì rú zhī. yù shǐ dài fū yí lá zhòng fāng bà. gēng wǔ, xìng huán xiù tíng guān jià. guǐ yǒu, zhào yīng jìn jūn qì lù fēn, bù gōng shǒu nǐ yú shè liáng jūn nèi xuǎn zhī, mǎ gōng shǒu nǐ yú měng ān móu kè jūn hù yú dīng nèi xuǎn zhī. qí yǒu wéi bǎi xìng hài, cóng běn zhōu xiàn duàn qiǎn. wú měng ān hù, yú èr bǎi lǐ nèi tún zhù jūn yú dīng nèi qǔ zhī, yī bù gōng shǒu yuè gěi èr guàn shí.
六月甲寅,上以百姓艰食,诏出仓粟十万石减价以粜之。乙丑,平晋县民利通家蚕自成绵段,长七尺一寸五分,阔四尺九寸,诏赐绢十匹。丁卯,敕自今长老、大师、大德不限年甲,长老、大师许度弟子三人,大德二人,戒僧年四十以上者度一人。其大定十五年附籍沙弥年六十以上并令戒,仍不许度弟子。尼、道士、女冠亦如之。御史大夫移剌仲方罢。庚午,幸环秀亭观稼。癸酉,诏应禁军器路分,步弓手拟于射粮军内选之,马弓手拟于猛安谋克军户余丁内选之。其有为百姓害,从本州县断遣。无猛安户,于二百里内屯驻军余丁内取之,依步弓手月给二贯石。
qī yuè gēng chén, yù zǐ chén diàn, shòu zhū wáng bǎi guān hè, cì zhū wáng zǎi zhí jiǔ. chì yǒu sī:" yǐ jiǔ wàn zūn zhì tōng qú, cì mín zòng yǐn." yǐ yǒu, chì jīn hòu gāo lí xià shǐ rù jiàn shù zòu, lìng xīn shè gè guó tōng shì jù gōng fú yǔ gé mén shǐ shàng diàn jiān tīng. mìng yǒu sī shōu yì xī běi lù zhèn wáng hái gǔ.
七月庚辰,御紫宸殿,受诸王、百官贺,赐诸王、宰执酒。敕有司:“以酒万尊置通衢,赐民纵饮。”乙酉,敕今后高丽、夏使入见数奏,令新设各国通事具公服与阁门使上殿监听。命有司收瘗西北路阵亡骸骨。
bā yuè jǐ yǒu, liè yú jìn jiāo. guǐ chǒu, xìng yù quán shān. jiǎ zǐ, yǐ jiāo sì rì qī zhào zhōng wài. wù chén, zhì zì wàn níng gōng. yǐ shǎn xī xī běi lù zhuǎn yùn shǐ dǒng shī zhōng wèi yù shǐ dài fū. guǐ yǒu, zuǒ chéng héng dīng fù yōu.
八月己酉,猎于近郊。癸丑,幸玉泉山。甲子,以郊祀日期诏中外。戊辰,至自万宁宫。以陕西西北路转运使董师中为御史大夫。癸酉,左丞衡丁父忧。
jiǔ yuè dīng chǒu shuò, tiān shòu jié, sòng gāo xià qiǎn shǐ lái hè. xìng tiān cháng guān. xīn sì, yǐ yòu chéng xiàng xiāng wèi zuǒ chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng cháng shān jùn wáng. rén wǔ, cì xiāng jiǔ bǎi zūn. tài bái zhòu jiàn. guǐ wèi, dōu rén jìn jiǔ sān qiān yī bǎi píng, zhào yǐ cì běi biān jūn lì. yǐ lì bù shàng shū zhāng sì děng wéi hè sòng shēng rì shǐ. guǐ sì, zuǒ chéng héng qǐ fù. dīng yǒu, zhī dà xīng fǔ bo tóng zhī guō zhù yǐ shàn dǎi wèn zǎi chén, gè chī sì shí. xīn chǒu, xī nán lù zhāo tǎo shǐ pū sàn kuí zhì zì jūn. yǐ sì, yǐ guó zǐ jiàn chéng wū gǔ lùn dá jí bù wéi xià guó shēng rì shǐ. dōng shí yuè bǐng wǔ shuò, zhào xuǎn qīn jūn bā bǎi rén shù fǔ zhōu. gēng xū, mìng zuǒ chéng xiàng xiāng xíng shěng yú běi jīng, qiān shū shū mì yuàn shì wán yán kuāng xíng yuàn yú fǔ zhōu. bǐng chén, xiá xiǎng yú tài miào.
九月丁丑朔,天寿节,宋、高、夏遣使来贺。幸天长观。辛巳,以右丞相襄为左丞相,监修国史,封常山郡王。壬午,赐襄酒百尊。太白昼见。癸未,都人进酒三千一百瓶,诏以赐北边军吏。以吏部尚书张嗣等为贺宋生日使。癸巳,左丞衡起复。丁酉,知大兴府卜、同知郭铸以擅逮问宰臣,各笞四十。辛丑,西南路招讨使仆散揆至自军。乙巳,以国子监丞乌古论达吉不为夏国生日使。冬十月丙午朔,诏选亲军八百人戍抚州。庚戌,命左丞相襄行省于北京,签书枢密院事完颜匡行院于抚州。丙辰,祫享于太庙。
shí yī yuè wù zǐ, cān zhī zhèng shì mǎ qí bà. gēng yín, tè mǎn qún mù qì dān tuó suǒ dé shòu fǎn, tài zhōu jūn jī bài zhī. yù shǐ dài fū dǒng shī zhōng běi jīng liú shǒu yì bìng wèi cān zhī zhèng shì. jiǎ wǔ, yǐ shǎn xī lù tǒng jūn shǐ chóng dào děng wéi hè sòng zhēng dàn shǐ. dīng yǒu, cháo xiǎng yú tài miào. wù xū, yǒu shì yú nán jiāo, dà shè, gǎi yuán. jǐ hài, cáo wáng yǒng shēng lǜ qīn wáng bǎi guān hè. guǐ mǎo, mìng yǒu sī qí xuě, réng qiǎn guān qí yú dōng yuè.
十一月戊子,参知政事马琪罢。庚寅,特满群牧契丹陀锁、德寿反,泰州军击败之。御史大夫董师中、北京留守裔并为参知政事。甲午,以陕西路统军使崇道等为贺宋正旦使。丁酉,朝享于太庙。戊戌,有事于南郊,大赦,改元。己亥,曹王永升率亲王、百官贺。癸卯,命有司祈雪,仍遣官祈于东岳。
shí èr yuè bǐng wǔ, shū mì shǐ táng kuò gòng lǜ bǎi guān qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. yǐ yǒu, qiǎn tí diǎn tài yī jìn shì jú shǐ lǐ rén huì láo cì běi biān jiàng shì, shòu guān zhě wàn yī qiān rén, shòu shǎng zhě jǐ èr wàn rén, fán yòng yín èr shí wàn liǎng, juàn wǔ wàn pǐ qián sān shí èr guàn. gēng xū, yǐ tóng zhī dēng wén jiǎn yuàn ā bù hǎn dé gāng wèi gāo lí guó shēng rì shǐ, rén zǐ, shū mì shǐ táng kuò gòng fù lǜ bǎi guān qǐng shàng zūn hào, bù yǔn.
十二月丙午,枢密使唐括贡率百官请上尊号,不允。乙酉,遣提点太医近侍局使李仁惠劳赐北边将士,授官者万一千人,授赏者几二万人,凡用银二十万两,绢五万匹、钱三十二贯。庚戌,以同知登闻检院阿不罕德刚为高丽国生日使,壬子,枢密使唐括贡复率百官请上尊号,不允。
èr nián chūn zhēng yuè yǐ hài shuò, sòng gāo lí xià qiǎn shǐ lái hè. yǐ yǒu, chì zhí guān fàn zāng sī bù dé sù yú tóng guān. dīng hài, rú ān zhōu chūn shuǐ. dīng yǒu, zhì zì chūn shuǐ. xīn chǒu, sòng zhǔ yǐ mǔ hòu sàng, qiǎn shǐ gào āi.
二年春正月乙亥朔,宋、高丽、夏遣使来贺。乙酉,敕职官犯赃私不得诉于同官。丁亥,如安州春水。丁酉,至自春水。辛丑,宋主以母后丧,遣使告哀。
èr yuè dīng sì, chì zì jīn zhí guān fàn zāng, měi xuē yī guān diàn yī nián. shì rì, tài bái zhòu jiàn, jīng tiān. shì yuè, tè mìng xí fēng yǎn shèng gōng kǒng yuán cuò shì xí jiān qū fù lìng.
二月丁巳,敕自今职官犯赃,每削一官殿一年。是日,太白昼见,经天。是月,特命袭封衍圣公孔元措世袭兼曲阜令。
sān yuè jǐ mǎo, qīn wáng bǎi guān fù qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. rén wǔ, mìng shàng shū hù bù shì láng wēn fǎng pèi jīn fú, xíng liù bù shàng shū yú fǔ zhōu. gēng yín, xìng xī yuán yuè jūn qì. xīn mǎo, shǐ dìng bǎo jǔ dé xíng cái néng gé. guǐ sì, píng zhāng zhèng shì wū lín dá yuàn bà. dīng yǒu, shū mì shǐ táng kuò gòng lǜ bǎi guān qǐng shàng zūn hào, bù yǔn. yǐ cān zhī zhèng shì yì dài zuǒ chéng xiàng xiāng xíng shěng yú běi jīng. xià sì yuè jiǎ yín, rú wàn níng gōng. bǐng chén, mìng yǒu sī qí yǔ, wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo. jiǎ zǐ, qí yǔ yú shè jì. shàng shū shěng zòu:" bǐ suì běi biān diào dù pō duō, qǐng xiáng sēng dào kōng míng dù dié zǐ hè shī dé hào yǐ zhù jūn chǔ." cóng zhī. guǐ yǒu, qīn wáng xuān chì shǐ yòng nǚ zhí zì.
三月己卯,亲王、百官复请上尊号,不允。壬午,命尚书户部侍郎温昉佩金符,行六部尚书于抚州。庚寅,幸西园阅军器。辛卯,始定保举德行才能格。癸巳,平章政事乌林答愿罢。丁酉,枢密使唐括贡率百官请上尊号,不允。以参知政事裔代左丞相襄行省于北京。夏四月甲寅,如万宁宫。丙辰,命有司祈雨,望祭岳镇海渎于北郊。甲子,祈雨于社稷。尚书省奏:“比岁北边调度颇多,请降僧道空名度牒紫褐师德号以助军储。”从之。癸酉,亲王宣敕始用女直字。
wǔ yuè jiǎ xū shuò, yù zǎi chén yuē:" bǐ yǐ jūn xū, suí lù fù diào. sī xiàn bù dù huǎn jí, cù qī zhēng liǎn, shǐ mín fèi jí shù bèi, xū lì yòu chéng zhī yǐ qīn bào. qí lìng tí xíng sī jiū chá zhī." bǐng zǐ, jí guān lì yú shàng shū shěng, zhào yù zhī yuē:" jīn jì gāng bù lì, guān lì chí màn, qiān yán gǒu jiǎn, xí yǐ chéng bì. zhí guān duō yǐ jí shàn qiú míng, jì dé zì ān, guó jiā hé lài yān? zhì yú xùn qíng mài fǎ, shěng bù lìng shǐ yóu shén. shàng shū shěng qí jiè yù zhī." dīng chǒu, běi jīng xíng shěng cān zhī zhèng shì yì yí zhù lín huáng fǔ. gēng chén, shēng fǔ zhōu wèi zhèn níng jūn. yǐ yǔ zú, bào jì yú shè jì. jiǎ shēn, wàng jì yuè zhèn hǎi dú yú běi jiāo. dīng hài, zuǒ chéng xiàng xiāng yì lín huáng fǔ. jǐ chǒu, huáng zǐ shēng, gēng yín, zhào zhōng wài, jiàng sǐ zuì, shì tú yǐ xià.
五月甲戌朔,谕宰臣曰:“比以军须,随路赋调。司县不度缓急,促期征敛,使民费及数倍,胥吏又乘之以侵暴。其令提刑司究察之。”丙子,集官吏于尚书省,诏谕之曰:“今纪纲不立,官吏弛慢,迁延苟简,习以成弊。职官多以吉善求名,计得自安,国家何赖焉?至于徇情卖法,省部令史尤甚。尚书省其戒谕之。”丁丑,北京行省参知政事裔移驻临潢府。庚辰,升抚州为镇宁军。以雨足,报祭于社稷。甲申,望祭岳镇海渎于北郊。丁亥,左丞相襄诣临潢府。己丑,皇子生,庚寅,诏中外,降死罪,释徒以下。
liù yuè yǐ sì, mìng lǐ bù shàng shū zhāng wěi bào sì gāo méi. bǐng wǔ, yǔ báo. xū shēn, yǐ chéng zhōu cì shǐ wáng zūn gǔ wèi hàn lín zhí xué shì, réng chì wú yǔ xuǎn shù, rù zhí zé zòu wén, huò lín yǔ, miǎn rù zhí, yǐ zūn gǔ nián lǎo, qiě cháng shì jiǎng dú yě. gēng xū, zhào bà yáo guāng diàn gōng zuò. jiǎ yín, zhì quán zhōu pán ān jūn jié dù shǐ, zhì ān fēng xiàn. yǐ mǎo, fēng huáng zǐ wèi shòu wáng.
六月乙巳,命礼部尚书张暐报祀高禖。丙午,雨雹。戌申,以澄州刺史王遵古为翰林直学士,仍敕无与选述,入直则奏闻,或霖雨,免入直,以遵古年老,且尝侍讲读也。庚戌,诏罢瑶光殿工作。甲寅,置全州盘安军节度使,治安丰县。乙卯,封皇子为寿王。
rùn yuè jiǎ wǔ, chū xī héng mén guān jià. qiū qī yuè rén yín shuò, xìng tiān cháng guān, jiàn pǔ tiān dà jiào, jìn tú zǎi qī rì, wú zòu xíng, bǎi sī quán tíng jué fá. jǐ wèi, mìng xī shàng gé mén shǐ liú kuǐ cì cān zhī zhèng shì yì yàn yú xíng shěng. wù chén, tiān shòu jié, yù zǐ chén diàn shòu cháo.
闰月甲午,出西横门观稼。秋七月壬寅朔,幸天长观,建普天大醮,禁屠宰七日,无奏刑,百司权停决罚。己未,命西上阁门使刘頍赐参知政事裔宴于行省。戊辰,天寿节,御紫宸殿受朝。
bā yuè gēng chén, chì jì yì guān suǒ jìn zòu tiě, kě zhí yán lì hài, wù yòng fú cí. xīn sì, yǐ biān shì wèi níng, zhào jí liù pǐn yǐ shàng guān yú shàng shū shěng, wèn gōng shǒu zhī jì. yīng zhōng wài chén liáo bù yǐ zhí wèi gāo xià, huò yǒu fāng lüè cái wǔ, huò cháng yú diào dù, gè jǔ sān wǔ rén yǐ bèi xuǎn yòng, wú yǒu gù wàng bù jìn suǒ huái, qī wǔ rì fēng zhāng yǐ jìn. yì zhě fán bā shí sì rén, yán gōng zhě wǔ, shǒu zhě sì shí liù, qiě gōng qiě shǒu zhě sān shí sān, zhào duì ruì sī diàn, lùn nàn jiǔ zhī. guǐ wèi, zhì zì wàn níng gōng. bǐng xū, yǐ zuǒ chéng xiàng xiāng wèi zuǒ fù yuán shuài, cān zhī zhèng shì dǒng shī zhōng shàng shū zuǒ chéng, zuǒ xuān huī shǐ yán shàng shū yòu chéng, hù bù shàng shū yáng bó tōng cān zhī zhèng shì. shàng shū zuǒ chéng jiā gǔ héng bà. yòu chéng xū chí guó zhì shì. gēng yín, cān zhī zhèng shì yì bà. shū mì shǐ táng kuò gòng zhì shì. rén chén, yǐ zuǒ fù yuán shuài xiāng wèi shū mì shǐ jiān píng zhāng zhèng shì.
八月庚辰,敕计议官所进奏帖,可直言利害,勿用浮辞。辛巳,以边事未宁,诏集六品以上官于尚书省,问攻守之计。应中外臣僚不以职位高下,或有方略材武,或长于调度,各举三五人以备选用,无有顾望不尽所怀,期五日封章以进。议者凡八十四人,言攻者五,守者四十六,且攻且守者三十三,召对睿思殿,论难久之。癸未,至自万宁宫。丙戌,以左丞相襄为左副元帅,参知政事董师中尚书左丞,左宣徽使嵒尚书右丞,户部尚书杨伯通参知政事。尚书左丞夹谷衡罢。右丞胥持国致仕。庚寅,参知政事裔罢。枢密使唐括贡致仕。壬辰,以左副元帅襄为枢密使兼平章政事。
jiǔ yuè xīn chǒu shuò, tiān shòu jié, sòng gāo lí xià qiǎn shǐ lái hè. rén yín, qiǎn guān fēn yì shàng jīng dōng jīng běi jīng xián píng lín huáng xī jīng děng lù zhāo mù hàn jūn, bù zú zé qiān bǔ zhī. yǐ sì, yǐ xià shǐ cháo cí, zhào dá xǔ fù bǎo ān lán zhōu què chǎng. dīng wèi, yǐ zhī guī dé fǔ shì wán yán yù wèi hè sòng shēng rì shǐ. guǐ chǒu, yǐ shàng jīng liú shǒu zhān gē wò tè lá wèi píng zhāng zhèng shì. xīn yǒu, yǐ shū mì shǐ jiān píng zhāng zhèng shì xiāng, zhī dà xīng fǔ shì xū chí guó wèi shū mì fù shǐ quán cān zhī zhèng shì, xíng shěng yú běi jīng. yǐ chǒu, shǐ zhì jūn qì jiān, zhǎng zhì róng qì, bān shào fǔ jiān xià, shè jiǎ fāng lì qì èr shǔ lì yān. dīng mǎo, fēn qiǎn guān yú dōng xī běi jīng, hé běi děng lù, zhōng dōu èr jié zhèn, mǎi niú wǔ wàn tóu. dōng shí yuè gēng wǔ shuò, chū shè jiǎng yì suǒ guān shí yuán, gòng yì qián gǔ, yǐ zhōng dōu lù zhuǎn yùn shǐ sūn duó hù bù shì láng gāo rǔ lì děng wéi zhī. gēng chén, shàng shū shěng zòu, gāo lí guó dié bào, qí wáng yǐ lǎo jí, lìng mǔ dì quán guó shì. rén wǔ, shàng shū shěng xíng tuī pái. dīng hài, huáng zǐ shòu wáng hōng. rén chén, zhào jiǎng yù xī nán lù zhāo tǎo shǐ pū sàn kuí děng yǒu gōng jiàng shì. jiǎ wǔ, dà xuě, yǐ mǐ qiān dàn cì pǔ jì yuàn, lìng wèi zhōu yǐ shí pín mín. bǐng shēn, yǐ lǐ bù yuán wài láng méng kuò rén běn wèi xià guó shēng rì shǐ.
九月辛丑朔,天寿节,宋、高丽、夏遣使来贺。壬寅,遣官分诣上京、东京、北京、咸平、临潢、西京等路招募汉军,不足则签补之。乙巳,以夏使朝辞,诏答许复保安、兰州榷场。丁未,以知归德府事完颜愈为贺宋生日使。癸丑,以上京留守粘割斡特剌为平章政事。辛酉,以枢密使兼平章政事襄,知大兴府事胥持国为枢密副使、权参知政事,行省于北京。乙丑,始置军器监,掌治戎器,班少府监下,设甲坊、利器二署隶焉。丁卯,分遣官于东、西、北京,河北等路,中都二节镇,买牛五万头。冬十月庚午朔,初设讲议所官十员,共议钱谷,以中都路转运使孙铎、户部侍郎高汝砺等为之。庚辰,尚书省奏,高丽国牒报,其王以老疾,令母弟权国事。壬午,尚书省行推排。丁亥,皇子寿王薨。壬辰,诏奖谕西南路招讨使仆散揆等有功将士。甲午,大雪,以米千石赐普济院,令为粥以食贫民。丙申,以礼部员外郎蒙括仁本为夏国生日使。
shí yī yuè jiǎ chén, dōng zhì, yǒu shì yú nán jiāo. yǐ sì, yǐ xīn guì, chì wéi chǎng dì nèi wú jìn qiáo cǎi. rén zǐ, yù shàng shū shěng:" měng ān móu kè jì bù lì tí xíng sī, yí lìng jiān chá yù shǐ chá qí zāng pǐ." gēng shēn, běi jīng liú shǒu yì yǐ xíng shěng shī zhí, zhàng yī bǎi, chú míng. yòu jiàn yì dài fū nà lán fǎng zhàng jiǔ shí, xuē guān èr jiē, bà zhī. jiǎ zǐ, yù zǎi chén yuē:" zhèn jū jiǔ zhòng, mín jiān nán yǐ biàn zhī, zǎi xiàng bú jiàn bīn kè, hé yǐ dé zhī mín jiān lì hài."
十一月甲辰,冬至,有事于南郊。乙巳,以薪贵,敕围场地内无禁樵采。壬子,谕尚书省:“猛安谋克既不隶提刑司,宜令监察御史察其臧否。”庚申,北京留守裔以行省失职,杖一百,除名。右谏议大夫纳兰昉杖九十,削官二阶,罢之。甲子,谕宰臣曰:“朕居九重,民间难以遍知,宰相不见宾客,何以得知民间利害。”
shí èr yuè jǐ sì shuò, chì yù shǐ tái jiū chá chǎn nìng qū zǒu yǒu shí jī zhě. jǐ mǎo, shǐ zhù" chéng ān bǎo huò". guǐ wèi, qiǎn hù bù shì láng shàng guān yú tǐ jiū xī jīng táo wáng, quàn lǜ yán biān jūn mín gēng zhòng, hù bù láng zhōng lǐ jìng yì guī cuò lín huáng děng lù nóng wù. yǐ yǒu, yù zǎi chén:" jīn hòu shuǐ lǎo hàn huáng dào zéi qiè fā, mìng tí xíng sī yù wèi guī huà." wù zǐ, yù xī nán lù jiàng shì. gēng yín, yù wáng yǒng chéng jìn mǎ bā shí pǐ, cì zhào jiǎng yù, chēng huáng shū yù wáng ér bù míng.
十二月己巳朔,敕御史台纠察谄佞趋走有实迹者。己卯,始铸“承安宝货”。癸未,遣户部侍郎上官瑜体究西京逃亡,劝率沿边军民耕种,户部郎中李敬义规措临潢等路农务。乙酉,谕宰臣:“今后水潦旱蝗、盗贼窃发,命提刑司预为规画。”戊子,谕西南路将士。庚寅,豫王永成进马八十匹,赐诏奖谕,称皇叔豫王而不名。