zhōng yì yī
◎忠義一
hú shā bǔ tè hǔ pū hū dé zhān gē hán nú cáo guī wēn dí hǎn pú dǔ é lǐ yě nà lán chuò chì wèi quán shàn yáng jiā gǔ shǒu zhōng shí mǒ yuán yì bó dé méi hé shàng wū gǔ sūn wù tún gāo shǒu yuē hé sù jiā ān lǐ wáng wéi hàn yí lá gǔ yǔ niè sòng yǐ wū gǔ lùn róng zǔ wū gǔ lùn zhòng wēn jiǔ zhù lǐ yǎn liú dé jī wáng yì wáng huì qí yīng yáng shù jiǎ fǎ xīn gāo xī
○胡沙補 特虎 仆忽得 粘割韓奴 曹珪 溫迪罕蒲睹 訛里也 納蘭綽赤 魏全 鄯陽 夾谷守中 石抹元毅 伯德梅和尚 烏古孫兀屯 高守約 和速嘉安禮 王維翰 移剌古與涅 宋扆 烏古論榮祖 烏古論仲溫 九住 李演劉德基 王毅 王晦 齊鷹揚 術甲法心 高錫
luán gòng zǐ yuē: mín shēng yú sān, shì zhī rú yī, wéi qí suǒ zài, zé zhì sǐ yān. gōng qīng dài fū jū qí wèi, shí qí lù, guó jiā yǒu nán, zài cháo zhě sǐ qí guān, shǒu jùn yì zhě sǐ chéng guō, zhì jūn lǚ zhě sǐ xíng zhèn, shì jǐng cǎo yě zhī chén fā fèn ér sǐ, jiē qí suǒ yě. gù sǐ dé qí suǒ, zé suǒ yù yǒu shèn yú shēng zhě yān. jīn dài bāo sǐ jié zhī chén, jì zèng guān jué, réng lù yòng qí zi sūn. zhēn yòu yǐ lái, qí lǐ yǒu jiā, lì cí shù bēi, suì shí zhì jì, kě wèi zhì yǐ. shèng yuán zhào xiū liáo jīn sòng shǐ, shǐ chén yì fán lì, fán qián dài zhī zhōng yú suǒ shì zhě, qǐng shū zhī wú huì, cháo tíng cóng zhī. wū hū, rén zāi shèng yuán zhī wèi zhèng yě. sī mǎ qiān jì yù ràng duì zhào xiāng zi zhī yán yuē: rén zhǔ bù yǎn rén zhī měi, ér zhōng chén yǒu chéng míng zhī yì. zhì zāi sī yán, shèng yuán zhī wèi zhèng, zú wèi wàn shì xùn yǐ. zuò zhōng yì chuán.
欒共子曰:「民生於三,事之如一,唯其所在,則致死焉。」公卿大夫居其位,食其祿,國家有難,在朝者死其官,守郡邑者死城郭,治軍旅者死行陣,市井草野之臣發憤而死,皆其所也。故死得其所,則所欲有甚於生者焉。金代褒死節之臣,既贈官爵,仍錄用其子孫。貞祐以來,其禮有加,立祠樹碑,歲時致祭,可謂至矣。聖元詔修遼、金、宋史,史臣議凡例,凡前代之忠於所事者,請書之無諱,朝廷從之。烏乎,仁哉聖元之為政也。司馬遷記豫讓對趙襄子之言曰:「人主不掩人之美,而忠臣有成名之義。」至哉斯言,聖元之為政,足為萬世訓矣。作《忠義傳》。
hú shā bǔ, wán yán bù rén. nián sān shí wǔ cóng jūn, pō jiàn rèn yòng. tài zǔ shǐ pū guā lá wǎng liáo guó qǐng ā sǒng, shí guān qí xíng shì. pū guā lá hái yán liáo bīng bù zhī qí shù, tài zǔ yí zhī, shǐ hú shā bǔ wǎng. hái bào yuē: liáo bīng diào bīng, shàng wèi dà jí. jí jiàn tǒng jūn, shǐ qí sūn bèi jiǎ lì yú bàng, tǒng jūn yuē: rén wèi rǔ bèi qiě fǎn, gù wèi bèi ěr. jí háng dào zhōng, yù bó hǎi jūn, bó hǎi jūn xiàng hú shā bǔ qiě xiào qiě yán yuē: wén nǚ zhí yù wèi luàn, rǔ bèi shì xié. jù yǐ gào tài zǔ, yòu yuē: jīn jǔ dà shì bù kě hòu shí, ruò qí hé dòng, zé liáo bīng shèng jí lái gōng yǐ. chéng qí wèi jí ér zǎo fá zhī, kě yǐ dé zhì. tài zǔ shēn rán zhī. jí pò níng jiāng zhōu, zhàn yú dá lǔ gǔ chéng, jiē yǒu gōng, cì yǐ qí gǔ bìng yù qì xiè. gāo yǒng chāng qǐng hé, hú shā bǔ wǎng zhāo zhī, qǔ hú tū gǔ yǐ guī. gāo yǒng chāng zhà jiàng yú wò lǔ, wò lǔ shǐ hú shā bǔ sā bā wǎng bào. huì gāo zhēn jiàng, yán yǒng chāng fēi zhēn jiàng zhě, wò lǔ nǎi jìn bīng. yǒng chāng nù, suì shā hú shā bǔ, sā bā, jiē zhī jiě zhī. hú shā bǔ jiù zhí, shén sè zì ruò, mà yǒng chāng yuē: rǔ pàn jūn nì tiān, jīn rì shā wǒ, míng rì jí rǔ yǐ. mà bù jué kǒu, zhì sǐ. nián wǔ shí jiǔ. tiān huì zhōng, yǔ sā bā jù zèng yáo zhèn jié dù shǐ.
胡沙補,完顏部人。年三十五從軍,頗見任用。太祖使仆刮剌往遼國請阿竦,實觀其形勢。仆刮剌還言遼兵不知其數,太祖疑之,使胡沙補往。還報曰:「遼兵調兵,尚未大集。」及見統軍,使其孫被甲立於傍,統軍曰:「人謂汝輩且反,故為備耳。」及行道中,遇渤海軍,渤海軍向胡沙補且笑且言曰:「聞女直欲為亂,汝輩是邪。」具以告太祖,又曰:「今舉大事不可後時,若俟河凍,則遼兵盛集來攻矣。乘其未集而早伐之,可以得志。」太祖深然之。及破寧江州,戰於達魯古城,皆有功,賜以旗鼓並御器械。高永昌請和,胡沙補往招之,取胡突古以歸。高永昌詐降於斡魯,斡魯使胡沙補、撒八往報。會高楨降,言永昌非真降者,斡魯乃進兵。永昌怒,遂殺胡沙補,撒八,皆支解之。胡沙補就執,神色自若,罵永昌曰:「汝叛君逆天,今日殺我,明日及汝矣。」罵不絕口,至死。年五十九。天會中,與撒八俱贈遙鎮節度使。
tè hǔ, yǎ tà lán shuǐ rén. qū gàn xióng wěi, gǎn zhàn dòu. dá lǔ gǔ chéng zhī yì, huó nǚ xiàn dí, tè hǔ jiù chū zhī. gōng zhào sàn chéng, liáo bīng sān qiān lái jù, tè hǔ xiān dēng, bài zhī. gōng lú gé yíng, má jí duò mǎ, tè hǔ dú shā liáo bīng shù bèi, yē ér chū zhī. shǎng lài yú wò. zì lín huáng bān shī, zhì liáo hé, yú dǔ lái xí, lóu shì yǐ yǐn qù, tè hǔ dú diàn, mǎ bèi nǎi bù dòu, lóu shì yǔ shù qí lái jiù, tè hǔ zhǐ yuē: wǒ yǐ yī sǐ hàn dí, gōng wù lái, jù bì wú yì. suì méi yú zhèn. huáng tǒng jiān, zèng míng wēi jiāng jūn.
特虎,雅撻瀾水人。軀幹雄偉,敢戰鬥。達魯古城之役,活女陷敵,特虎救出之。攻照散城,遼兵三千來拒,特虎先登,敗之。攻盧葛營,麻吉墮馬,特虎獨殺遼兵數輩,掖而出之。賞賚逾渥。自臨潢班師,至遼河,余睹來襲,婁室已引去,特虎獨殿,馬憊乃步斗,婁室與數騎來救,特虎止曰:「我以一死捍敵,公勿來,俱斃無益。」遂沒於陣。皇統間,贈明威將軍。
pū hū dé, zōng shì zi. chū shì guó xiāng sā gǎi, fá xiāo hǎi lǐ yǒu gōng. yǔ chóu wò jù, zhāo xiáng zhú wēi shuǐ bù zú, chóu wò wèi móu kè, pū hū dé lǐng xíng jūn qiān hù. cóng pò huáng lóng fǔ, zhàn yú dá lǔ gǔ chéng, jiē yǒu gōng. níng jiāng zhōu bó hǎi yǐ sāi bǔ pàn, pū hū dé zhuī fù zhī. tiān fǔ wǔ nián jiǔ yuè, chóu wò pū hū dé wǎng biē gǔ hé jí jūn mǎ, zhú wēi shuǐ bù shí lǐ gǔ dá děng qī rén shā chóu wò pū hū dé, tóu qí shī shuǐ zhōng, jù nián sì shí sān. tài zǔ dào xī, qiǎn shǐ diào fù jiā děng. liù nián zhēng yuè, wò lǔ fá shí lǐ gǔ dá yú shí lǐ hǎn hé, zhuī jí yú hé tà lá shān, shā sì rén, fǔ dìng yú zhòng. zhào wò lǔ qiú chóu wò pū hū dé shī yǐ zàng. tiān juàn zhōng, zèng chóu wò fèng guó shàng jiāng jūn pū hū dé zhāo yì dà jiāng jūn.
仆忽得,宗室子。初事國相撒改,伐蕭海里有功。與酬斡俱,招降燭偎水部族,酬斡為謀克,仆忽得領行軍千戶。從破黃龍府,戰於達魯古城,皆有功。寧江州渤海乙塞補叛,仆忽得追復之。天輔五年九月,酬斡、仆忽得往鱉古河籍軍馬,燭偎水部實里古達等七人殺酬斡、仆忽得,投其屍水中,俱年四十三。太祖悼惜,遣使吊賻加等。六年正月,斡魯伐實里古達於石里罕河,追及於合撻剌山,殺四人,撫定餘眾。詔斡魯求酬斡、仆忽得屍以葬。天眷中,贈酬斡奉國上將軍、仆忽得昭義大將軍。
chóu wò, yì zōng shì zi yě. nián shí wǔ lì jūn, cóng tài zǔ fá liáo, lǜ tāo wēn lù bīng zhāo fǔ sān tǎn shí lǐ hěn bá kǔ sān shuǐ biē gǔ chéng yì, jiē jiàng zhī. bài shì wéi wǔ bǎi yú ā liáng gé chéng, huò qí mín zhòng. zhì shì sǐ yān.
酬斡,亦宗室子也。年十五隸軍,從太祖伐遼,率濤溫路兵招撫三坦、石里很、跋苦三水鱉古城邑,皆降之。敗室韋五百於阿良葛城,獲其民眾。至是死焉。
zhān gē hán nú, yǐ hù wèi cóng zōng bì zhēng fá, cì kǎi jiǎ gōng shǐ zhàn mǎ. chū, tài zǔ rù jū yōng guān, liáo lín yá yē lù: dà shí zì gǔ běi kǒu wáng qù, yǐ qí zhòng lái xí fèng shèng zhōu, bì yú lóng mén dōng èr shí wǔ lǐ, lóu shì wǎng qǔ zhī, huò dà shí bìng jiàng qí zhòng. zōng wàng xí liáo zhǔ zī zhòng yú qīng zhǒng, yǐ dà shí wèi xiāng dǎo, zhào yuē: liáo zhào wáng xí ní liè lín yá dà shí běi wáng hē lǐ zhì jié dù shǐ é lǐ cì bèi jǐn chì gǒu ér zhāo tǎo dí liù xiáng wěn liù jīn tóng zhī hǎi lǐ jí zhū guān mín, bìng shì qí zuì. fù zhào wò lǔ yuē: lín yá dà shí suī fēi jiàng fù, qí wèi xiāng dǎo yǒu láo, kě míng yù zhī. shí tiān fǔ liù nián yě. jì ér wáng qù, bù zhī suǒ wǎng.
粘割韓奴,以護衛從宗弼征伐,賜鎧甲弓矢戰馬。初,太祖入居庸關,遼林牙耶律大石自古北口亡去,以其眾來襲奉聖州,壁於龍門東二十五里,婁室往取之,獲大石並降其眾。宗望襲遼主輜重於青冢,以大石為鄉導,詔曰:「遼趙王習泥烈、林牙大石、北王喝里質、節度使訛里刺、孛堇赤狗兒、招討迪六、祥穩六斤、同知海里及諸官民,並釋其罪。」復詔斡魯曰:「林牙大石雖非降附,其為鄉導有勞,可明諭之。」時天輔六年也。既而亡去,不知所往。
tiān huì èr nián, liáo xiáng wěn tà bù yě lái jiàng, yán dà shí chēng wáng yú běi fāng, shǔ zhì nán běi miàn guān liáo, yǒu zhàn mǎ wàn pǐ, chù chǎn shén zhòng. zhào yuē: zhuī xí liáo zhǔ, bì zhuó shì yí ér xíng. gōng tǎo dà shí, xū qí bào xià. sān nián, dōu tǒng wán yán xī yǐn yán, wén xià rén yǔ yē lù: dà shí yuē yuē: dà jīn jì huò liáo zhǔ, zhū jūn jiē jiāng guī yǐ, yí hé bīng yǐ qǔ shān xī zhū bù. zhào dá yuē: xià rén huò yǔ dà shí hé móu wèi xìn, bù kě bù chá, qí yán bèi zhī. qī nián, tài zhōu lù dōu tǒng pó lú huǒ zòu: dà shí yǐ dé běi bù èr yíng, kǒng hòu nán zhì, qiě jìn qún mù, yí liè tún shù. zhào dá yuē: yǐ èr yíng zhī gù fā bīng, zhū bù bì rǎo, dāng jǐn chì hòu ér yǐ. bā nián, qiǎn yē lǜ yú dǔ shí jiā nú bá lí sù zhuī tǎo dà shí, zhēng bīng zhū bù, zhū bù bù cóng, shí jiā nú zhì wù nà shuǐ ér hái. yú dǔ bào yuán shuài fǔ yuē: wén yē lù: dà shí zài hé zhōu zhī yù, kǒng yǔ xià rén hé, dāng qiǎn shǐ suǒ zhī. xià guó bào yuē: xiǎo guó yǔ hé zhōu rǎng dì bù xiāng jiē, qiě bù zhī dà shí suǒ wǎng yě. huáng tǒng sì nián, huí hé qiǎn shǐ rù gòng, yán dà shí yǔ qí guó xiāng lín, dà shí yǐ sǐ. zhào qiǎn hán nú yǔ qí shǐ jù wǎng, yīn guān qí guó fēng sú, jiā wǔ yì jiāng jūn, fèng shǐ dà shí. hán nú qù hòu bù fù wén wèn.
天會二年,遼詳穩撻不野來降,言大石稱王於北方,署置南北面官僚,有戰馬萬匹,畜產甚眾。詔曰:「追襲遼主,必酌事宜而行。攻討大石,須俟報下。」三年,都統完顏希尹言,聞夏人與耶律大石約曰:「大金既獲遼主,諸軍皆將歸矣,宜合兵以取山西諸部。」詔答曰:「夏人或與大石合謀為釁,不可不察,其嚴備之。」七年,泰州路都統婆盧火奏:「大石已得北部二營,恐後難制,且近群牧,宜列屯戍。」詔答曰:「以二營之故發兵,諸部必擾,當謹斥候而已。」八年,遣耶律余睹、石家奴、拔離速追討大石,徵兵諸部,諸部不從,石家奴至兀納水而還。余睹報元帥府曰:「聞耶律大石在和州之域,恐與夏人合,當遣使索之。」夏國報曰:「小國與和州壤地不相接,且不知大石所往也。」皇統四年,回紇遣使入貢,言大石與其國相鄰,大石已死。詔遣韓奴與其使俱往,因觀其國風俗,加武義將軍,奉使大石。韓奴去後不復聞問。
dà dìng zhōng, huí hé yí xí lǎn sān rén zhì xī nán zhāo tǎo sī mào yì, zì yán: běn guó huí hé zōu kuò fān bù, suǒ jū chéng míng gǔ sī é lǔ duǒ, sú wú bīng qì, yǐ tián wèi yè, suǒ huò shí fēn zhī yī shū guān. qí lǎo xiāng chuán, xiān shí qì dān zhì bù néng jù, yīn chén zhī. qì dān suǒ jū tún yíng, chéng mǎ xíng zì dàn zhì rì zhōng shǐ zhōu zā. jìn suì qì dān shǐ qí nǚ xù ā běn sī lǐng bīng wǔ wàn běi gōng yè bù niǎn děng bù zú, bù kè ér hái, zhì jīn xiāng gōng wèi yǐ. zhào yuē: cǐ rén fēi lì cháo tíng fān bù, bù xū fà qiǎn, kě yú xián píng fǔ jiù yǒu huí hé rén zhōng ān zhì, wú lìng shī suǒ.
大定中,回紇移習覽三人至西南招討司貿易,自言:「本國回紇鄒括番部,所居城名骨斯訛魯朵,俗無兵器,以田為業,所獲十分之一輸官。耆老相傳,先時契丹至不能拒,因臣之。契丹所居屯營,乘馬行自旦至日中始周匝。近歲契丹使其女婿阿本斯領兵五萬北攻葉不輦等部族,不克而還,至今相攻未已。」詔曰:「此人非隸朝廷番部,不鬚髮遣,可於咸平府舊有回紇人中安置,毋令失所。」
shì suì, zhān bá ēn jūn zhǎng sā lǐ yǎ yín tè sī lǜ kāng lǐ bù zhǎng bèi gǔ jí hù sān wàn yú qiú nèi fù, qǐ nà qián dà shí suǒ jiàng pái yìn, shòu cháo tíng pái yìn. zhào xī nán zhāo tǎo sī qiǎn rén wèi wèn, qiě guān qí yì. tū lǐ yú dǔ tōng shì ā lǔ dài zhì qí guó jiàn sā lǐ yǎ, jù yán yuàn guī cháo tíng, qǐ xiáng pái yìn, wú tā yì yě. yīn yuē: wǎng nián dà guó cháng qiǎn zhān gē hán nú zì hé zhōu wǎng shǐ dà shí, jì rù qí jìng, dà shí fāng shì yě, yǔ hán nú xiāng yù, wèn hán nú hé rén gǎn bù xià mǎ, hán nú yuē: wǒ shàng guó shǐ yě, fèng tiān zǐ zhī mìng lái zhāo rǔ jiàng, rǔ dāng xià mǎ tīng zhào. dà shí yuē: rǔ dān shǐ lái, yù shì kǒu shé yé? shǐ rén zuó xià, shǐ hán nú guì, hán nú mà yuē: fǎn zéi, tiān zǐ bù rěn yú ěr jiā bīng, qiǎn zhāo rǔ. ěr zòng bù néng miàn fù qǐng zuì què xià, yì dāng jǐn jìng tiān zǐ zhī shǐ, nǎi gǎn fǎn jiā rǔ hū! dà shí nù, nǎi shā zhī. cǐ shí dà shí lín yá yǐ sǐ, zi sūn xiāng jì, xī fāng zhū bù réng yǐ dà shí hū zhī. yú dǔ ā lǔ dài hái zòu, bìng zòu hán nú shì. shì zōng jiā hán nú zhōng jié, zèng zhāo yì dà jiāng jūn, zhào qí zi yǒng hé xiàn shāng jiǔ dōu jiān xiáng gǔ rǔ zhōu xún jiǎn lóu shì yù zhī yuē: rǔ fù fèng shǐ wàn lǐ, bù rǔ jūn mìng, néng jǐn sǐ jié, zhèn shén mǐn zhī. xiáng gǔ wèi shàng niǎn jú zhí zhǎng, qiān wǔ yì jiāng jūn, lóu shì wèi wǔ qì shǔ zhí zhǎng.
是歲,粘拔恩君長撒里雅寅特斯率康里部長孛古及戶三萬餘求內附,乞納前大石所降牌印,受朝廷牌印。詔西南招討司遣人慰問,且觀其意。禿里余睹、通事阿魯帶至其國見撒里雅,具言願歸朝廷,乞降牌印,無他意也。因曰:「往年大國嘗遣粘割韓奴自和州往使大石,既入其境,大石方適野,與韓奴相遇,問韓奴何人敢不下馬,韓奴曰:『 我上國使也,奉天子之命來招汝降,汝當下馬聽詔。』大石曰:『汝單使來,欲事口舌耶?』使人捽下,使韓奴跪,韓奴罵曰:『反賊,天子不忍於爾加兵,遣招汝。爾縱不能面縛請罪闕下,亦當盡敬天子之使,乃敢反加辱乎!』大石怒,乃殺之。此時大石林牙已死,子孫相繼,西方諸部仍以大石呼之。』」余睹、阿魯帶還奏,並奏韓奴事。世宗嘉韓奴忠節,贈昭毅大將軍,召其子永和縣商酒都監詳古、汝州巡檢婁室諭之曰:「汝父奉使萬里,不辱君命,能盡死節,朕甚閔之。」詳古為尚輦局直長,遷武義將軍,婁室為武器署直長。
cáo guī, xú zhōu rén. dà dìng sì nián, zhōu rén jiāng zhì zuò luàn, guī zi bì zài zéi dǎng zhōng, guī móu zhū zhì, bìng bì shā zhī. shàng shū shěng yì, dāng bǔ èr guān zá bān xù. zhào yuē: guī chì xīn wèi guó, dà yì miè qīn, zì gǔ hǎn wén yě. fǎ suī rú shì, rán wèi zú yǐ dāng qí gōng, gèng jìn yī guān, zhèng bān yòng zhī.
曹珪,徐州人。大定四年,州人江志作亂,珪子弼在賊黨中,珪謀誅志,並弼殺之。尚書省議,當補二官雜班敘。詔曰:「圭赤心為國,大義滅親,自古罕聞也。法雖如是,然未足以當其功,更進一官,正班用之。」
wēn dí hǎn pú dǔ, wèi wù zhě qún mù shǐ. xī běi lù qì dān sā bā děng fǎn, zhū qún mù jiē yīng zhī. pú dǔ wén luàn zuò, xuǎn jiā nú cái yǒng zhě shù shí rén, gěi yǐ bīng zhàng, yīn wèi zhī bèi. zéi bù dé fā, nǎi dài zhū nú yuē: guān yuè bīng qì, yuàn jiè bīng zhàng yǐ yīng yuè. zhū nú yǐ wèi shí rán, suì jiè yǔ zhī. míng dàn, zéi zhì, pú dǔ wú yǐ yù zhī. zéi zhí pú dǔ ér wèn zhī yuē: jīn yù fǎn wèi? pú dǔ yuē: wú jiā shì shòu guó hòu ēn, zǐ zhí jiē shì huàn, bù néng cóng rǔ fǎn ér lèi wú zú yě. zéi nù, luán ér shā zhī, zi yǔ sūn jiē yǔ hài.
溫迪罕蒲睹,為兀者群牧使。西北路契丹撒八等反,諸群牧皆應之。蒲睹聞亂作,選家奴材勇者數十人,給以兵仗,陰為之備。賊不得發,乃紿諸奴曰:「官閱兵器,願借兵仗以應閱。」諸奴以為實然,遂借與之。明旦,賊至,蒲睹無以御之。賊執蒲睹而問之曰:「今欲反未?」蒲睹曰:「吾家世受國厚恩,子侄皆仕宦,不能從汝反而累吾族也。」賊怒,臠而殺之,子與孫皆與害。
shì shí, dí wò qún mù shǐ tú dān sài lǐ fù shǐ chì zhǎn hú shī dá, yé lǔ wǎ qún mù shǐ hè shòu, ōu lǐ bù qún mù shǐ wán yán shù lǐ gǔ fù shǐ wán yán cí bù shī, bo dí bù bù fù shǐ chì zhǎn hú shī lài, sù mù diǎn zhǎn xiáng wěn jiā gǔ mǎi zhù, hú dǔ zhǎn xiáng wěn wán yán sù méi gé, xiá mù zhǎn xiáng wěn gāo péng zǔ děng jiē yù hài.
是時,迪斡群牧使徒單賽里、副使赤盞胡失答,耶魯瓦群牧使鶴壽,歐里不群牧使完顏術里骨、副使完顏辭不失,卜迪不部副使赤盞胡失賴,速木典颭詳穩加古買住,胡睹颭詳穩完顏速沒葛,轄木颭詳穩高彭祖等皆遇害。
hè shòu, yùn wáng áng zi, běn míng wú dōu bù. wǔ yuàn bù rén lǎo hé shàng lǜ zhòng lái zhāo hè shòu yǔ jù fǎn, hè shòu yuē: wú zōng shì zi, shòu guó hòu ēn, níng shā wǒ, bù néng yǔ zéi jù fǎn. suì yǔ èr zi jiē bèi shā.
鶴壽,鄆王昂子,本名吾都不。五院部人老和尚率眾來招鶴壽與俱反,鶴壽曰:「吾宗室子,受國厚恩,寧殺我,不能與賊俱反。」遂與二子皆被殺。
é lǐ yě, qì dān rén. wèi shàng jiù jú zhí zhǎng. dà dìng chū, zhāo yù qì dān, wō wò chì lìng é lǐ yě guì jiàn, é lǐ yě bù cóng, wèi yuē: wǒ cháo tíng shǐ yě, qǐ kě qū jié yú rǔ. rǔ děng zǎo jiàng kě quán xìng mìng, ruò dà jūn zhì, rǔ bèi huǐ jiāng hé jí. wō wò nù yuē: rǔ běn qì dān rén, ér bù wǒ cóng, gǎn chū shì yán. suì hài zhī. cóng xíng xiāo qí jūn shì rùn sūn shǐ dà xí mǎ xiǎo dǐ pō dá jiē bèi hài. sān nián, zèng é lǐ yě xuān wǔ jiāng jūn, lù qí zi ā bù shā wèi wài zhàng xiǎo dǐ. rùn sūn shǐ dà jiē zèng xiū wǔ xiào wèi. pō dá zèng zhōng yì xiào wèi.
訛里也,契丹人。為尚廄局直長。大定初,招諭契丹,窩斡叱令訛里也跪見,訛里也不從,謂曰:「我朝廷使也,豈可屈節於汝。汝等早降可全性命,若大軍至,汝輩悔將何及。」窩斡怒曰:「汝本契丹人,而不我從,敢出是言。」遂害之。從行驍騎軍士閏孫、史大、習馬小底頗答皆被害。三年,贈訛里也宣武將軍,錄其子阿不沙為外帳小底。閏孫、史大皆贈修武校尉。頗答贈忠翊校尉。
nà lán chuò chì, xián píng lù yī gǎi hé měng ān rén. qì dān kuò lǐ shǐ rén zhāo zhī, chuò chì bù cóng. kuò lǐ bīng qiě zhì, chuò chì suì tuán jié páng jìn cūn zhài wèi bīng, chū jiā mǎ bǎi yú pǐ gěi zhī, jiào yǐ zhàn zhèn jī cì zhī fǎ, xiāng yǔ jù kuò lǐ yú yī gǎi dù kǒu, yóu shì zéi zhòng yuè yú bù dé jìn. jì ér kuò lǐ bīng sì wàn rén dà zhì, chuò chì jù zhàn, zéi bīng shí bèi, suì jiàn zhí, luán ér shā zhī. zhào zèng guān liǎng jiē, èr zi jiē de yòng yīn.
納蘭綽赤,咸平路伊改河猛安人。契丹括里使人招之,綽赤不從。括里兵且至,綽赤遂團結旁近村寨為兵,出家馬百餘匹給之,教以戰陣擊刺之法,相與拒括里於伊改渡口,由是賊眾月余不得進。既而括里兵四萬人大至,綽赤拒戰,賊兵十倍,遂見執,臠而殺之。詔贈官兩階,二子皆得用蔭。
wèi quán, shòu zhōu rén. tài hé liù nián, sòng lǐ shuǎng wéi shòu zhōu, cì shǐ tú dān xī jǐn jí chéng zhōng bīng mín jí bù qǔ sī yì dé sān qiān yú rén, suí jī jù shǒu jiān shén. xī shàn fǔ yù, dé zhòng qíng, suī fù rén jiē lè wèi yòng. tóng zhī pú liè gǔ zhōng liú shǐ zú, xī yì lì bù shuāi, mù rén wǎng zhuó shuǎng yíng, quán zài xuǎn zhōng, wèi shuǎng bīng suǒ zhí. shuǎng wèi quán yuē: ruò wèi wǒ mà jīn zhǔ, miǎn ruò sǐ. quán zhì chéng xià, fǎn mà sòng zhǔ, shuǎng nǎi shā zhī, zhì sǐ mà bù jué kǒu.
魏全,壽州人。泰和六年,宋李爽圍壽州,刺史徒單羲盡籍城中兵民及部曲廝役得三千餘人,隨機拒守堅甚。羲善撫御,得眾情,雖婦人皆樂為用。同知蒲烈古中流矢卒,羲益勵不衰,募人往斫爽營,全在選中,為爽兵所執。爽謂全曰:「若為我罵金主,免若死。」全至城下,反罵宋主,爽乃殺之,至死罵不絕口。
pū sàn kuí qiǎn hé nán tǒng jūn pàn guān qǐ zhù jí mǎi gē děng yǐ qí èr qiān rén jiù shòu zhōu, qù shòu zhōu shí yú lǐ yǔ shuǎng bīng yù, qǐ zhù fēn liǎng yì jiā jī shuǎng bīng, dà pò zhī, zhǎn shǒu wàn yú jí, zhuī bēn zhì chéng xià, bá qí sān shān, fén qí fú liáng. xī chū bīng yīng zhī, shuǎng bīng dà kuì, fù huái sǐ zhě shén zhòng. shuǎng yǔ qí fù tián lín jǐn tuō shēn qù, yú bīng tuō zhě shí zhī sì. zhào qiān xī fáng yù shǐ qǐ zhù tóng zhī chāng wǔ jūn jié dù shǐ shì mǎi gē hé nán lù tǒng jūn pàn guān.
仆散揆遣河南統軍判官乞住及買哥等以騎二千人救壽州,去壽州十餘里與爽兵遇,乞住分兩翼夾擊爽兵,大破之,斬首萬餘級,追奔至城下,拔其三柵,焚其浮梁。羲出兵應之,爽兵大潰,赴淮死者甚眾。爽與其副田林僅脫身去,余兵脫者十之四。詔遷羲防禦使、乞住同知昌武軍節度使事、買哥河南路統軍判官。
zèng pú liè gǔ zhāo yǒng dà jiāng jūn, guān qí zi tú lá.
贈蒲烈古昭勇大將軍,官其子圖剌。
zèng quán xuān wǔ jiāng jūn méng chéng xiàn lìng, fēng qí qī wèi xiāng jūn, cì zài zhōu guān shě sān jiān qián bǎi wàn, qí qí zi nián zhì shí wǔ suì shōu chōng bā guàn shí zhèng bān jú fēn chéng yīng, yòng suǒ zèng guān yīn, réng yǐ quán sǐ jié sòng shǐ guǎn, lòu bǎn bān yù tiān xià.
贈全宣武將軍、蒙城縣令,封其妻為鄉君,賜在州官舍三間、錢百萬,俟其子年至十五歲收充八貫石正班局分承應,用所贈官蔭,仍以全死節送史館,鏤版頒諭天下。
shàn yáng, zōng shì zi. wèi fú bǎo zhī hòu. wán yán shí gǔ nǎi wèi hù wèi shí rén zhǎng. zhì níng yuán nián bā yuè, hé shí liè zhí zhōng zuò luàn, rù zì tōng xuán mén. shì rì, biàn qǐ cāng cù, zhōng wài bù zhī suǒ wèi, shàn yáng shí gǔ nǎi wǎng tiān wáng sì zhào dà hàn jūn wǔ bǎi rén fù nán, yǔ zhí zhōng zhàn yú dōng huá mén wài. zhí zhōng yáng yán yuē: dà hàn jūn fǎn yǐ, shā yī rén zhě shǎng yín yī dìng. zhí zhōng bīng zhòng, dà hàn jūn shǎo, èr rén bù shèng ér sǐ. xū yú, zhí zhōng bīng shā wǔ bǎi rén dài jǐn.
鄯陽,宗室子。為符寶祗候。完顏石古乃為護衛十人長。至寧元年八月,紇石烈執中作亂,入自通玄門。是日,變起倉猝,中外不知所為,鄯陽、石古乃往天王寺召大漢軍五百人赴難,與執中戰於東華門外。執中揚言曰:「大漢軍反矣,殺一人者賞銀一錠。」執中兵眾,大漢軍少,二人不勝而死。須臾,執中兵殺五百人殆盡。
zhí zhōng sǐ, zhào xuē guān jué. zhào yuē: xuān wǔ jiāng jūn hù wèi shí rén zhǎng wán yán shí gǔ nǎi, xiū wǔ xiào wèi fú bǎo zhī hòu shàn yáng, zhōng xiào yǒng guǒ, méi yú wáng shì. shí gǔ nǎi zèng zhèn guó shàng jiāng jūn shùn zhōu cì shǐ, shàn yáng zèng xuān wǔ jiāng jūn shùn tiān jūn jié dù fù shǐ. cháng cóng jù zhàn měng ān shǎng qián wǔ bǎi guàn móu kè sān bǎi guàn pú niǎn sàn jūn èr bǎi guàn, gè qiān liǎng jiē. zhàn méi zhě, zèng shǎng fù qí jiā. shí gǔ nǎi zi shàng yòu, yǐ bā guàn shí fèng gěi zhī, qí nián shí wǔ yǐ wén.
執中死,詔削官爵。詔曰:「宣武將軍、護衛十人長完顏石古乃,修武校尉、符寶祗候鄯陽,忠孝勇果,沒於王事。石古乃贈鎮國上將軍、順州刺史,鄯陽贈宣武將軍、順天軍節度副使。嘗從拒戰猛安賞錢五百貫、謀克三百貫、蒲輦散軍二百貫,各遷兩階。戰沒者,贈賞付其家。石古乃子尚幼,以八貫石俸給之,俟年十五以聞。
jiā gǔ shǒu zhōng, xián píng rén, běn míng ā tǔ gǔ. dà dìng èr shí èr nián jìn shì, lì qīng chí wén xǐ zhǔ bù, bǔ shàng shū shěng lìng shǐ, chú xíng bù zhǔ shì jiān chá yù shǐ xiū qǐ jū zhù. zhuǎn lǐ bù yuán wài láng dà míng zhì zhōng, lì sōng zuó běi jīng lín táo lù àn chá fù shǐ. yǐ yōu qù guān, qǐ fù tóng zhī hé lǎn lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn fǔ shì, zuò shì zhé hán zhōu cì shǐ, xún fù tóng zhī píng liáng fǔ shì. dà ān èr nián, wèi qín zhōu fáng yù shǐ, qiān tōng yuǎn jūn jié dù shǐ. zhì níng mò, yí zhāng huà jūn, wèi xíng, xià bīng shù wàn rù gǒng zhōu. shǒu zhōng chéng chéng bèi shǒu, bīng shǎo bù néng zhī, chéng xiàn, guān lì jǐn jiàng, shǒu zhōng dú bù qū. xià rén zhuàng zhī, qiě yòu qiě xié, shǒu zhōng yì jiān, suì zài ér xī. zhì píng liáng, yào yǐ zhāo xiáng fǔ rén, shǒu zhōng yáng xǔ, zhì chéng xià jí dà hū yuē: wài bīng shǐ jǐn qiě dùn yǐ, shèn wù jiàng. xià rén jiāo rèn shā zhī.
夾谷守中,咸平人,本名阿土古。大定二十二年進士,歷清池、聞喜主簿,補尚書省令史,除刑部主事、監察御史、修起居注。轉禮部員外郎、大名治中,歷嵩琢、北京、臨洮路按察副使。以憂去官,起復同知曷懶路兵馬都總管府事,坐事謫韓州刺史,尋復同知平涼府事。大安二年,為秦州防禦使,遷通遠軍節度使。至寧末,移彰化軍,未行,夏兵數萬入鞏州。守中乘城備守,兵少不能支,城陷,官吏盡降,守中獨不屈。夏人壯之,且誘且脅,守中益堅,遂載而西。至平涼,要以招降府人,守中佯許,至城下即大呼曰:「外兵矢盡且遁矣,慎勿降。」夏人交刃殺之。
xìng dìng yuán nián, jiān chá yù shǐ guō zhe àn xíng qín zhōng, dé qí shì yǐ wén. zhào zèng zī shàn dài fū dōng jīng liú shǒu, réng shōu qí zi wù mǔ wèi bǐ yàn chéng fèng.
興定元年,監察御史郭著按行秦中,得其事以聞。詔贈資善大夫、東京留守,仍收其子兀母為筆硯承奉。
shí mǒ yuán yì, běn míng shén sī, xián píng fǔ lù zhuó chì liè měng ān shā guǒ gē xiān móu kè rén yě. yǐ yīn bǔ lì bù lìng shǐ. zài diào jǐng zhōu níng jīn lìng, yǒu jù dào bái zhòu zì jié wèi mín hài, yuán yì yǐ shù fáng hàn, zéi sàn qù. rù wèi dà lǐ zhī fǎ, chú tóng zhī bó zhōu fáng yù shǐ shì, bèi shěng xí, lù shǎn yòu wǔ lù xíng yù, wú yuān rén. fù wěi shòu sòng suì bì, gù shì yǒu sī yí wù, yuán yì yī wú suǒ shòu. míng chāng chū, yì zhào wèi dà míng děng lù tí xíng pàn guān, yǐ zuì qiān fén yáng jūn jié dù fù shǐ. shí shí lán jiān zéi dǎng xiào jù, sì xíng piāo lüè, cháo tíng mìng yuán yì bǔ zhī, zéi wèi ér dùn. yuán yì zhuī xí, jǐn yì zhī, èr jìng yǐ ān. qiān tóng zhī wǔ shèng jūn jié dù shǐ shì, bié jùn yǒu shā rén zhě, lǚ jū bù fú, yuán yì xùn bù shù yǔ, jí jù fú. hé dōng běi lù tián duō shān bǎn qiāo jí, dà bǐ shí dìng wèi shàng fù, mín lì jiǔ kùn, cháo tíng mìng xiāng dì gèng fù, yuán yì yǐ sān rǎng fǎ píng zhī, mín lài qí lì. gǎi zhāng dé fǔ zhì zhōng, xún yǐ biān jǐng shòu fǔ zhōu cì shǐ. huì biān jiāng shī shǒu, chú liáng mǎ niú fén piāo dài jǐn, yuán yì lǜ lì zú sān shí yú rén chū zhōu jīng huà jūn xiǎng, zú yǔ dí yù. zhōu cuì jì cóng lì jiān qǐng hái, yuán yì yuē: wǒ bèi zé rèn biān shǒu, yù dí ér bēn, qí rú bǎi xìng hé? zòng dé zì ān, fù hé miàn mù jiàn cháo tíng hū! suì zhí gōng shǐ lìng zhòng. zhòng gǎn qí zhōng, zhēng wèi xiào sǐ. yuán yì lì zhàn, shè wú bù zhōng. dí qù ér fù hé, yuán yì qì yù lì, áo zhàn jiǔ zhī, zhòng guǎ bù dí, suì yù hài, shí nián sì shí qī. shì wén, shàng shēn jīng dào, zèng xìn wǔ jiāng jūn, zhào yòng qí zi shì jī shì yí sī chéng yīng.
石抹元毅,本名神思,咸平府路酌赤烈猛安莎果歌仙謀克人也。以蔭補吏部令史。再調景州寧津令,有劇盜白晝恣劫為民害,元毅以術防捍,賊散去。入為大理知法,除同知亳州防禦使事,被省檄,錄陝右五路刑獄,無冤人。復委受宋歲幣,故事有私遺物,元毅一無所受。明昌初,驛召為大名等路提刑判官,以最遷汾陽軍節度副使。時石、嵐間賊黨嘯聚,肆行剽掠,朝廷命元毅捕之,賊畏而遁。元毅追襲,盡殪之,二境以安。遷同知武勝軍節度使事,別郡有殺人者,屢鞫不伏,元毅訊不數語,即具服。河東北路田多山坂磽瘠,大比時定為上賦,民力久困,朝廷命相地更賦,元毅以三壤法平之,民賴其利。改彰德府治中,尋以邊警授撫州刺史。會邊將失守,芻糧馬牛焚剽殆盡,元毅率吏卒三十餘人出州經畫軍餉,卒與敵遇。州倅暨從吏堅請還,元毅曰:「我輩責任邊守,遇敵而奔,其如百姓何?縱得自安,復何面目見朝廷乎!」遂執弓矢令眾。眾感其忠,爭為效死。元毅力戰,射無不中。敵去而複合,元毅氣愈厲,鏖戰久之,眾寡不敵,遂遇害,時年四十七。事聞,上深驚悼,贈信武將軍,召用其子世勣侍儀司承應。
shì jī hòu dēng jìn shì dì, zòu míng zhī rì, shàng wèi zǎi chén yuē: cǐ shén sī zi yé. tàn shǎng zhě jiǔ zhī. yuán yì xìng shěn hòu, wǔ yǒng guò rén, měi dú shū jiàn gǔ rén zhōng yì shì, wèi cháng bù jiē tàn shǎng mù, xǐ dòng yán sè, gù lín nán néng sǐ suǒ shì yún.
世勣後登進士第,奏名之日,上謂宰臣曰:「此神思子耶。」嘆賞者久之。元毅性沈厚,武勇過人,每讀書見古人忠義事,未嘗不嗟嘆賞慕,喜動顏色,故臨難能死所事雲。
bó dé méi hé shàng, tài zhōu rén yě. xìng gěng zhí, shàng qì jié. zhèng lóng wǔ nián, shōu chōng hù wèi, shòu hé lǔ wǎn qún mù fù shǐ. wèi jǐ, fù zhào wèi hù wèi shí rén zhǎng, gǎi shàng jiù jú fù shǐ, qiān běn jú shǐ, zhuǎn yòu wèi jiāng jūn gǒng wèi shǐ. diǎn shàng jiù zhě shí yú nián, jī láo tè qiān guān èr jiē, chú fù zhōu cì shǐ. míng chāng chū, wèi xī běi lù fù zhāo tǎo, shōu tài zhōu fáng yù shǐ, shēng wǔ shèng jūn jié dù shǐ. liù nián, yí zhèn chóng yì jūn. shí yǒu shì běi biān, zuǒ chéng xiàng jiā gǔ qīng chén xíng shěng yú lín huáng, xí wèi fù tǒng. huì dí rù lín huáng, méi hé shàng jì hù wèi pì hé tǔ děng lǐng jūn nì jī zhī. dí jī zhèn yǐ dài, méi hé shàng zhí dǎo qí zhèn, shā shāng shén zhòng. dí zhī gū jūn wú jì, jù bīng wéi zhī. dù bù néng miǎn, nǎi xià mǎ xiāng bèi shè, fù shā bǎi yú rén, shǐ jǐn yóu yǐ gōng tí jī, wèi liú shǐ suǒ zhōng sǐ, pì hé tǔ děng jiē méi.
伯德梅和尚,泰州人也。性鯁直,尚氣節。正隆五年,收充護衛,授曷魯碗群牧副使。未幾,復召為護衛十人長,改尚廄局副使,遷本局使,轉右衛將軍拱衛使。典尚廄者十餘年,積勞特遷官二階,除復州刺史。明昌初,為西北路副招討,收泰州防禦使,升武勝軍節度使。六年,移鎮崇義軍。時有事北邊,左丞相夾谷清臣行省於臨潢,檄為副統。會敵入臨潢,梅和尚暨護衛辟合土等領軍逆擊之。敵積陣以待,梅和尚直搗其陣,殺傷甚眾。敵知孤軍無繼,聚兵圍之。度不能免,乃下馬相背射,復殺百餘人,矢盡猶以弓提擊,為流矢所中死,辟合土等皆沒。
shàng wén zhī zhèn dào, zhào zèng lóng hǔ wèi shàng jiāng jūn, liè qiān shí jiē, tè cì qián èr shí wàn, mìng yǐ lǐ zàng zhī, tè jiē guān gěi, yǐ qí zǐ dōu nú wèi jūn qián měng ān, zhōng nú hù sàng, jiù chà quán tóng zhī lín huáng fǔ shì lǐ dá kě wèi chì jì shǐ, tóng zhī dé chāng jūn jié dù shǐ shì shí mǒ hé shàng wèi chì zàng shǐ. chéng ān wǔ nián, shàng yù shàng shū shěng yuē: méi hé shàng sǐ wáng shì, qí zǐ dōu nú cóng jūn jiǔ yǒu gōng, qí yì suǒ yǐ chóu zhī. nǎi mìng wèi diǎn shǔ chéng.
上聞之震悼,詔贈龍虎衛上將軍,躐遷十階,特賜錢二十萬,命以禮葬之,特皆官給,以其子都奴為軍前猛安,中奴護喪,就差權同知臨潢府事李達可為敕祭使,同知德昌軍節度使事石抹和尚為敕葬使。承安五年,上諭尚書省曰:「梅和尚死王事,其子都奴從軍久有功,其議所以酬之。」乃命為典署丞。
wū gǔ sūn wù tún, shàng jīng lù rén. dà dìng mò, xí měng ān. míng chāng qī nián, yǐ běn bīng chōng wàn hù, bèi biān yǒu gōng, chú guī dé jūn jié dù fù shǐ, gǎi pán ān jūn, chá lián, qiān tóng zhī sù pín lù jié dù shǐ shì. yǐ yōu qù guān, qǐ fù guī dé fǔ zhì zhōng, qiān táng zhōu cì shǐ. tài hé liù nián sì yuè, sòng huáng fǔ bīn bù qí wàn rén qīn táng zhōu, wù tún bīng shén shǎo, qiǎn mì yáng wèi bái sàn bù xún jiǎn pú xián gè yǐ wǔ shí rén chéng chéng jù shǒu. wù tún jiàn sòng bīng zài chéng dōng běi zhě kě pò, lìng jūn shì pàn guān sā hǔ dài yǐ jīng bīng bǎi rén zì xī mén chū, rào chū dōng běi sòng bīng yíng hòu yǎn jī zhī, shā shù shí bǎi rén, sòng bīng dà luàn, dài yè nǎi dùn qù. wǔ yuè, huáng fǔ bīn fù yǐ bīng shù wàn lái gōng, xíng shěng qiǎn mì yáng fù xún jiǎn nà hé jūn shèng jiù táng zhōu. wù tún chū bīng yǔ jūn shèng hé bīng chéng dōng běi, shè fú bīng yǐ dài zhī. nǎi fēn qí bīng wèi sān, yī chū yī rù yǐ zhì sòng bīng. sòng bīng xiàn yú nào, fú bīng fā, zhōng chōng sòng bīng wèi èr, suì dà kuì. zhuī bēn zhì hú yáng, zhǎn shǒu wàn yú jí, huò mǎ sān bǎi pǐ. sòng bié jiāng yǐ bīng sān qiān lái xí, yù zhī zhú lín sì, yì zhī. nà hé jūn shèng shǒu shā sòng jiāng, qǔ qí jīn dài yìn zhāng yǐ xiàn. zhào qiān wù tún tóng zhī hé nán fǔ shì, jūn shèng qiān liáng xiàn lìng, gè jìn liǎng jiē. wù tún shǎng yín sān bǎi wǔ shí liǎng zhòng cǎi shí duān, wèi yòu fù yuán shuài wán yán kuāng yòu yì dōu tǒng. kuāng qǔ zǎo yáng, qiǎn yuán tún xí shén mǎ pō, sòng bīng wǔ wàn rén jiā shuǐ zhèn, yǐ qiáng nǔ jù àn, wù tún fēn bīng duó qí sān qiáo, zì chén zhì wǔ lián bá shí sān shān, suì qǔ shén mǎ pō. cóng gōng xiāng, zhì hàn jiāng, wù tún luàn liú jìng dù. fù jìn yī jiē, hào píng nán hǔ wēi jiāng jūn. sòng rén qǐng hé, qiān hé nán fù tǒng jūn. dà ān chū, qiān chāng wǔ jūn jié dù shǐ, fù tǒng jūn rú gù. qiān xī nán lù zhāo tǎo shǐ. wù tún yù xià yán kù, jūn shì duō wáng, zhàng liù shí. chú tóng zhī shàng jīng liú shǒu shì. dà ān sān nián, jiāng bīng èr wàn rù wèi zhōng dōu, qiān yuán shuài yòu dōu jiān zhuǎn zuǒ dōu jiān, jiān běi jīng liú shǒu. yǒu gōng, cì jīn tǔ gú zhòng cǎi shí duān. qiān yuán shuài zuǒ jiān jūn, liú shǒu rú gù. zhēn yòu yuán nián rùn yuè, yǐ bīng rù wèi zhōng dōu, zhào yǐ bīng wàn liù qiān rén shǒu dìng xìng, jūn bài, wù tún zhàn méi.
烏古孫兀屯,上京路人。大定末,襲猛安。明昌七年,以本兵充萬戶,備邊有功,除歸德軍節度副使,改盤安軍,察廉,遷同知速頻路節度使事。以憂去官,起復歸德府治中,遷唐州刺史。泰和六年四月,宋皇甫斌步騎萬人侵唐州,兀屯兵甚少,遣泌陽尉白散不、巡檢蒲閒各以五十人乘城拒守。兀屯見宋兵在城東北者可破,令軍事判官撒虎帶以精兵百人自西門出,繞出東北宋兵營後掩擊之,殺數十百人,宋兵大亂,迨夜乃遁去。五月,皇甫斌復以兵數萬來攻,行省遣泌陽副巡檢納合軍勝救唐州。兀屯出兵與軍勝合兵城東北,設伏兵以待之。乃分騎兵為三,一出一入以致宋兵。宋兵陷於淖,伏兵發,中沖宋兵為二,遂大潰。追奔至湖陽,斬首萬餘級,獲馬三百匹。宋別將以兵三千來襲,遇之竹林寺,殪之。納合軍勝手殺宋將,取其金帶印章以獻。詔遷兀屯同知河南府事,軍勝遷梁縣令,各進兩階。兀屯賞銀三百五十兩、重彩十端,為右副元帥完顏匡右翼都統。匡取棗陽,遣元屯襲神馬坡,宋兵五萬人夾水陣,以強弩拒岸,兀屯分兵奪其三橋,自辰至午連拔十三柵,遂取神馬坡。從攻襄,至漢江,兀屯亂流徑度。復進一階,號平南虎威將軍。宋人請和,遷河南副統軍。大安初,遷昌武軍節度使,副統軍如故。遷西南路招討使。兀屯御下嚴酷,軍士多亡,杖六十。除同知上京留守事。大安三年,將兵二萬入衛中都,遷元帥右都監、轉左都監,兼北京留守。有功,賜金吐鶻、重彩十端。遷元帥左監軍,留守如故。貞祐元年閏月,以兵入衛中都,詔以兵萬六千人守定興,軍敗,兀屯戰沒。
gāo shǒu yuē, zì cóng jiǎn, liáo yáng rén. dà dìng èr shí bā nián jìn shì, lèi guān guān zhōu cì shǐ. dà yuán bīng xùn dì hé shuò, guō bāng xiàn yǐ guī shùn, cóng zhì chéng xià, hū shǒu yuē yuē: cóng jiǎn dāng jì quán jiā shì. shǒu yuē fú gù, zhì zài sān, níng yuē lì shēng yuē: wú bù rǔ shí yě. chéng pò bèi zhí, shǐ zhī guì, shǒu yuē bù qū, suì sǐ. zhào zèng chóng yì jūn jié dù shǐ, shì zhōng jìng.
高守約,字從簡,遼陽人。大定二十八年進士,累官觀州刺史。大元兵徇地河朔,郭邦獻已歸順,從至城下,呼守約曰:「從簡當計全家室。」守約弗顧,至再三,寧約厲聲曰:「吾不汝識也。」城破被執,使之跪,守約不屈,遂死。詔贈崇義軍節度使,諡忠敬。
hé sù jiā ān lǐ, zì zi jìng, běn míng zhuó, dà míng lù rén. yǐng wù bó xué, yān guàn jīng shǐ. dà dìng èr shí bā nián jìn shì. zhì níng mò, wèi tài ān zhōu cì shǐ. zhēn yòu chū, shān dōng bèi bīng, jùn xiàn wàng fēng ér dùn, huò quàn ān lǐ qù zhī, ān lǐ yuē: wǒ qù, chéng shuí yǔ shǒu, qiě bì nán fù guó jiā zhī ēn hū? nǎi tuán liàn shàn wán, wèi yù shǒu jì. yǐ ér dà yuán bīng zhì, zhàn xún rì bù néng xià, wèi zhī yuē: cǐ gū chéng ěr, nèi wú liáng chǔ, wài wú bīng yuán, bù jiàng wú yí lèi yǐ. ān lǐ bù tīng. chéng pò bèi zhí, chū bù shí qí wèi shuí, huò wàng yǐ jiǔ jiān duì, ān lǐ yuē: wǒ cì shǐ yě, hé yǐ huì wèi? shǐ zhī guì, ān lǐ bù qū, suì yǐ gē zhuàng qí xiōng ér shā zhī. zhào zèng tài dìng jūn jié dù shǐ, shì jiān zhēn.
和速嘉安禮,字子敬,本名酌,大名路人。穎悟博學,淹貫經史。大定二十八年進士。至寧末,為泰安州刺史。貞祐初,山東被兵,郡縣望風而遁,或勸安禮去之,安禮曰:「我去,城誰與守,且避難負國家之恩乎?」乃團練繕完,為御守計。已而大元兵至,戰旬日不能下,謂之曰:「此孤城耳,內無糧儲,外無兵援,不降無遺類矣。」安禮不聽。城破被執,初不識其為誰,或妄以酒監對,安禮曰:「我刺史也,何以諱為?」使之跪,安禮不屈,遂以戈撞其胸而殺之。詔贈泰定軍節度使,諡堅貞。
wáng wéi hàn, zì zhī hàn, lì zhōu lóng shān rén. fù tíng, liáo jì lǜ xiàn rén bǎo xiàn dōng shān, hòu yǐ zhòng jiàng. wéi hàn hǎo xué bù juàn, zhōng dà dìng èr shí bā nián jìn shì. diào guì dé zhōu jūn shì pàn guān, chá lián qiān yǒng bà lìng. xiàn háo yù cháng shì wéi hàn, shè shì chén sù, wéi hàn qióng jìng zhī, suì fú qí zhà, zhàng shā zhī, jiàn sòng shuāi xī. lì hóng zhèng huò jiā lìng, zuǒ xū chí guó zhì hé jué, yǒu láo, qiān yī jiē. gǎi běi jīng zhuǎn yùn hù jí pàn guān, bǔ shàng shū shěng lìng shǐ. chú tóng zhī bǎo jìng jūn jié dù shǐ shì, jiǎn kuò hù jí, yī jùn chēng píng. shǔ xiàn yǒu nú shā qí zhǔ rén zhě, wū zhǔ rén dì shā zhī, xíng bù yí zhī. wéi hàn shěn yàn, nǎi wēi xíng wù sè zhī, dé qí zhuàng, nú suì yǐn fú. gǎi zhōng dōu zhuǎn yùn fù shǐ, shè shì yù shǐ, zòu shì diàn zhōng, zhāng zōng yuē: jiā yù shǐ. jiù chú shì yù shǐ. gǎi zuǒ sī yuán wài láng, zhuǎn yòu sī lǎng zhōng. pū sàn kuí fá sòng, wéi hàn xíng shěng zuǒ yòu sī láng zhōng. tài hé qī nián, hé nán hàn huáng, zhào wéi hàn tǐ jiū tián hé fēn shù yǐ wén. qī yuè, yǔ, fù zhào wéi hàn yuē: yǔ suī zhān zú, qiū zhǒng guò shí, shǐ duō zhǒng shū cài yóu yù yú huāng lái yě. huáng nǎn yí zi, rú hé kě jué? jiù yǒu huáng chù lái suì yí shū mài, yù bǎi xìng shǐ zhī zhī.
王維翰,字之翰,利州龍山人。父庭,遼季率縣人保縣東山,後以眾降。維翰好學不倦,中大定二十八年進士。調貴德州軍事判官,察廉遷永霸令。縣豪欲嘗試維翰,設事陳訴,維翰窮竟之,遂伏其詐,杖殺之,健訟衰息。歷弘政、獲嘉令,佐胥持國治河決,有勞,遷一階。改北京轉運戶籍判官,補尚書省令史。除同知保靜軍節度使事,檢括戶籍,一郡稱平。屬縣有奴殺其主人者,誣主人弟殺之,刑部疑之。維翰審讞,乃微行物色之,得其狀,奴遂引服。改中都轉運副使,攝侍御史,奏事殿中,章宗曰:「佳御史。」就除侍御史。改左司員外郎,轉右司朗中。仆散揆伐宋,維翰行省左右司郎中。泰和七年,河南旱蝗,詔維翰體究田禾分數以聞。七月,雨,復詔維翰曰:「雨雖沾足,秋種過時,使多種蔬菜猶愈於荒萊也。蝗蝻遺子,如何可絕?」舊有蝗處來歲宜菽麥,諭百姓使知之。」
bā nián, sòng rén shòu méng, hái wèi yòu sī láng zhōng, jìn guān yī jiē. shàng wèn: sòng rén qǐng hé fù néng bèi méng fǒu? wéi hàn duì yuē: sòng zhǔ dài yú zhèng shì, nán bīng tiāo ruò, liǎng huái bīng hòu qiān lǐ xiāo tiáo, qí chén chéng hán tuō zhòu sū shī dàn, wú fù gǎn zhí qí jiù zhě, bù zú yōu yě. wéi běi fāng dāng láo shèng lǜ ěr. jiǔ zhī, qiān dà lǐ qīng jiān lù wáng fù, tóng zhī shěn guān yuàn shì. xīn gé, jiào fāng lè gōng jiē zhì sì pǐn, huàn wén wǔ zhèng zī, fú jīn zǐ. wéi hàn zòu: líng yōu jiàn gōng, yī jìn shēn zhī fú, fēi suǒ yǐ zūn cháo tíng yě. cóng zhī. dà ān chū, quán yòu jiàn yì dài fū, sān sī yù shuì jiān jià, wéi hàn jiàn bù tīng. zhuǎn yù shǐ zhōng chéng, wú hé, qiān gōng bù shàng shū jiān dà lǐ qīng, gǎi xíng bù shàng shū, bài cān zhī zhèng shì.
八年,宋人受盟,還為右司郎中,進官一階。上問:「宋人請和復能背盟否?」維翰對曰:「宋主怠於政事,南兵佻弱,兩淮兵後千里蕭條,其臣懲韓侂胄、蘇師旦,無復敢執其咎者,不足憂也。唯北方當勞聖慮耳。」久之,遷大理卿、兼潞王傅,同知審官院事。新格,教坊樂工階至四品,換文武正資,服金紫。維翰奏:「伶優賤工,衣縉紳之服,非所以尊朝廷也。」從之。大安初,權右諫議大夫,三司欲稅間架,維翰諫不聽。轉御史中丞,無何,遷工部尚書、兼大理卿,改刑部尚書,拜參知政事。
zhēn yòu chū, bà wèi dìng hǎi jūn jié dù shǐ. shì shí, dào lù bù tōng, wéi hàn zhōu xíng yù dào, hū wèi zhī yuē: ěr bèi běn liáng mín, yīn luàn zhì cǐ, cái wù bù xī, wù kǒng wú jiā. dào gǎn qí yán ér qù. zhì zhèn, wú bīng bèi, lín jùn jiē wàng fēng bēn kuì, wéi hàn wèi lì mín yuē: gū chéng bù kě shǒu. cǐ zhōu zǔ shān fú hǎi, dāng yǒu shēng dì, wú jù wèi yú ròu yě. nǎi zòng bǎi xìng bì nán. wéi hàn lǜ lì mín yuàn cóng zhě bēn dōng běi shān, jié yíng bǎo zì shǒu, lì qióng bèi zhí bù kěn jiàng. qī yáo shì yì bù kěn qū, yǔ wéi hàn jù sǐ. zhào zèng zhōng fèng dài fū, yáo shì ruì guó fū rén, shì zhēn jié.
貞祐初,罷為定海軍節度使。是時,道路不通,維翰舟行遇盜,呼謂之曰:「爾輩本良民,因亂至此,財物不惜,勿恐吾家。」盜感其言而去。至鎮,無兵備,鄰郡皆望風奔潰,維翰謂吏民曰:「孤城不可守。此州阻山浮海,當有生地,無俱為魚肉也。」乃縱百姓避難。維翰率吏民願從者奔東北山,結營堡自守,力窮被執不肯降。妻姚氏亦不肯屈,與維翰俱死。詔贈中奉大夫,姚氏芮國夫人,諡貞潔。
yí lá gǔ yǔ niè, ān huà jūn jié dù shǐ. zhēn yòu chū, dà yuán nián bīng qǔ mì zhōu, gǔ yǔ niè lǜ bīng lì zhàn, liú shǐ lián zhōng qí jǐng, jì bá qù fù zhōng qí jiá, sǐ yān. zhēn yòu sān nián, zhào zèng ān yuǎn dà jiāng jūn zhī yì dōu fǔ shì.
移剌古與涅,安化軍節度使。貞祐初,大元年兵取密州,古與涅率兵力戰,流矢連中其頸,既拔去復中其頰,死焉。貞祐三年,詔贈安遠大將軍、知益都府事。
sòng yǐ, zhōng dōu wǎn píng rén yě. zhèng lóng wǔ nián jìn shì. lì chén zhōu níng huà zhōu jūn shì pàn guān, cáo wáng fǔ jì shì cān jūn. shǎn xī xī lù zhuǎn yùn dōu gōu pàn guān. bǔ shàng shū shěng lìng shǐ, chú wǔ dìng jūn jié dù fù shǐ zhōng dōu yòu jǐng xún shǐ. shí gù ān xiàn chéng liú zhāo yǔ bù mín péi yuán zhēng mǎi lín tián, yǐ yòng zhāo shǔ, yì yuán shǐ wú zhēng. yù shǐ tái hé zòu, duó yī guān, jiě zhí, jiàng guǎng níng fǔ tuī guān. gǎi liáo dōng lù yán shǐ. dīng fù yōu, qǐ fù lì bù yuán wài láng, lì jì cáo jǐng zhōu cì shǐ, tóng zhī zhōng dōu lù zhuǎn yùn shǐ shì, qiān běi jīng lín huáng děng lù àn chá shǐ. gǎi ān guó jūn jié dù shǐ hé dōng nán lù zhuǎn yùn shǐ. yù shǐ hé qí qián rèn àn chá qīn mín shě bù chēng zhí, jiàng yí zhōu fáng yù shǐ, yí jùn zhōu, qiān shān dōng xī lù zhuǎn yùn shǐ, gǎi dìng hǎi jūn jié dù shǐ. zhēn yòu èr nián, gǎi qìn nán jūn, zhēng yuè, dà yuán bīng zhì huái zhōu, chéng pò sǐ yān. yǐ tiān zī kè kù, suǒ zhì bù róng wù, yǐ shì cèng dèng yú shì yún.
宋扆,中都宛平人也。正隆五年進士。歷辰州、寧化州軍事判官,曹王府記室參軍。陝西西路轉運都勾判官。補尚書省令史,除武定軍節度副使、中都右警巡使。時固安縣丞劉昭與部民裴原爭買鄰田,扆用昭屬,抑原使毋爭。御史台劾奏,奪一官,解職,降廣寧府推官。改遼東路鹽使。丁父憂,起復吏部員外郎,歷薊、曹、景州刺史,同知中都路轉運使事,遷北京、臨潢等路按察使。改安國軍節度使、河東南路轉運使。御史劾其前任按察侵民舍不稱職,降沂州防禦使,移濬州,遷山東西路轉運使,改定海軍節度使。貞祐二年,改沁南軍,正月,大元兵至懷州,城破死焉。扆天資刻酷,所至不容物,以是蹭蹬於世雲。
wū gǔ lùn róng zǔ, běn míng fú xìng, hé jiān rén. míng chāng èr nián jìn shì, lì guān bǔ shàng shū shěng lìng shǐ, chú dōu zhuǎn yùn sī dōu gōu pàn guān, zhuǎn hóng wén xiào lǐ, shēng zhōng dōu zǒng guǎn fǔ pàn guān, chá lián chú zhèn wǔ jūn jié dù fù shǐ zhāng dé fǔ sī mǎ, lèi qiān hù bù yuán wài láng níng hǎi zhōu cì shǐ. zhēn yòu èr nián chéng pò, róng zǔ yóu lì zhàn, sǐ zhī. zèng ān wǔ jūn jié dù shǐ, cì shì yì yǒng.
烏古論榮祖,本名福興,河間人。明昌二年進士,歷官補尚書省令史,除都轉運司都勾判官,轉弘文校理,升中都總管府判官,察廉除震武軍節度副使、彰德府司馬,累遷戶部員外郎、寧海州刺史。貞祐二年城破,榮祖猶力戰,死之。贈安武軍節度使,賜諡毅勇。
wū gǔ lùn zhòng wēn, běn míng hú lá, gài zhōu àn chūn měng ān rén. dà dìng èr shí wǔ nián jìn shì, lèi guān tài xué zhù jiào yīng fèng hàn lín wén zì hé dōng lù tí xíng pàn guān, gǎi hé běi dōng lù zhuǎn yùn fù shǐ. yù shǐ jiàn qián rèn tí xíng chēng zhí, qiān tóng zhī shùn tiān jūn jié dù shǐ shì, qiān shàng jīng dōng jīng děng lù àn chá sī shì, gǎi tí jǔ zhào zhōu cáo yùn jiān tóng zhī wǔ xìng jūn jié dù shǐ shì dōng shèng zhōu cì shǐ. zuò qián zài shàng jīng bù chēng zhí, jiàng zhèn níng jūn jié dù fù shǐ. gǎi huá zhōu cì shǐ hé dōng nán lù àn chá fù shǐ shòu zhōu fáng yù shǐ. zhēn yòu chū, qiān zhèn xī jūn jié dù shǐ. shì shí, zhōng dōu bèi wéi, suì zhì tài yuán, yí shū ān fǔ shǐ jiǎ yì qiān, yuē yǐ xiāng bīng jiù zhōng dōu. yīn chí yì rú píng yáng, jiāng yǔ yì qiān huì yú jiàng, bù néng jìn, dǐ píng yáng ér hái. zhòng wēn cháng zhì píng yáng, lì mín zhēng liú zhī, zhòng wēn yuē: píng yáng jù zhèn, yì wèi shǒu yù, yú sī jì dé yǐ, rú lán zhōu hé. suì hái zhèn. yǐ ér dà yuán bīng dà zhì, chéng pò, bù qū ér sǐ. zèng zī dé dài fū pó sù lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn, shì zhōng yì, suì shí zhì jì.
烏古論仲溫,本名胡剌,蓋州按春猛安人。大定二十五年進士,累官太學助教、應奉翰林文字、河東路提刑判官,改河北東路轉運副使。御史薦前任提刑稱職,遷同知順天軍節度使事,簽上京、東京等路按察司事,改提舉肇州漕運、兼同知武興軍節度使事、東勝州刺史。坐前在上京不稱職,降鎮寧軍節度副使。改滑州刺史、河東南路按察副使、壽州防禦使。貞祐初,遷鎮西軍節度使。是時,中都被圍,遂至太原,移書安撫使賈益謙,約以鄉兵救中都。因馳驛如平陽,將與益謙會於絳,不能進,抵平陽而還。仲溫嘗治平陽,吏民爭留之,仲溫曰:「平陽巨鎮,易為守御,於私計得矣,如嵐州何。」遂還鎮。已而大元兵大至,城破,不屈而死。贈資德大夫、婆速路兵馬都總管,諡忠毅,歲時致祭。
jiǔ zhù, zōng shì zi, wèi wǔ zhōu cì shǐ, táng kuò bèi guǒ sù wèi jūn shì pàn guān. zhēn yòu èr nián shí yī yuè, dà yuán bīng qǔ jiǔ zhù zǐ zhí dǐ chéng xià, wèi zhī yuē: shān dōng hé běi jīn jiē jiàng wǒ, rǔ zhī jiā shǔ wǒ yì dé yǐ, gǒu bù sù jiàng, qiě shā zhī yě. jiǔ zhù yuē: dāng yǐ sǐ bào guó, huáng xù jiā wèi. wú hé, chéng pò, lì zhàn ér sǐ, bèi guǒ sù yì bù qū sǐ yān. zhào zèng jiǔ zhù lín hǎi jūn jié dù shǐ, jiā biāo qí wèi shàng jiāng jūn. bèi guǒ sù jiàn zhōu cì shǐ, jiā zhèn guó shàng jiāng jūn. réng lìng shù bēi, suì shí zhì jì.
九住,宗室子,為武州刺史,唐括孛果速為軍事判官。貞祐二年十一月,大元兵取九住子侄抵城下,謂之曰:「山東、河北今皆降我,汝之家屬我亦得已,苟不速降,且殺之也。」九住曰:「當以死報國,遑恤家為。」無何,城破,力戰而死,孛果速亦不屈死焉。詔贈九住臨海軍節度使,加驃騎衛上將軍。孛果速建州刺史,加鎮國上將軍。仍令樹碑,歲時致祭。
lǐ yǎn, zì jù chuān, rèn chéng rén. tài hé liù nián jìn shì dì yī, chú yīng fèng hàn lín wén zì. zài dīng fù mǔ yōu, jū xiāng lǐ, zhēn yòu chū, rèn chéng bèi bīng, yǎn mò shuāi wèi jì zhōu cì shǐ, huà shǒu yù cè. zhào jí zhōu rén wèi bīng. bó zhàn sān rì, zhòng jiē shì rén bù néng zhàn, táo sàn. yǎn bèi zhí, dà jiāng jiàn qí guān fú fēi cháng, qiě zhī qí míng, wèn zhī yuē: rǔ fēi lǐ yīng fèng hū? yǎn dá yuē: wǒ shì yě. shǐ zhī guì, bù kěn, yǐ hǎo yǔ fǔ zhī, yì bù tīng, xǔ zhī guān lù, yǎn yuē: wǒ shū shēng yě, běn cháo hé fù yú wǒ, ér lì rén zhī guān lù zāi! dà jiāng nù, jī zhé qí jìng, suì yè chū shā zhī, shí nián sān shí yú. zèng jì zhōu cì shǐ, zhào yǒu sī wèi lì bēi yún.
李演,字巨川,任城人。泰和六年進士第一,除應奉翰林文字。再丁父母憂,居鄉里,貞祐初,任城被兵,演墨衰為濟州刺史,畫守御策。召集州人為兵。搏戰三日,眾皆市人不能戰,逃散。演被執,大將見其冠服非常,且知其名,問之曰:「汝非李應奉乎?」演答曰:「我是也。」使之跪,不肯,以好語撫之,亦不聽,許之官祿,演曰:「我書生也,本朝何負於我,而利人之官祿哉!」大將怒,擊折其脛,遂曳出殺之,時年三十餘。贈濟州刺史,詔有司為立碑雲。
liú dé jī, dà xìng rén. zhēn yòu yuán nián, tè cì tóng jìn shì chū shēn. shǒu guān biān yì, xià bīng gōng chéng, dé jī zuò tīng shì, jī xīn qí bàng, wèi jiā rén yuē chéng pò jí fén wǒ. jí chéng pò, qí jiā rén bù rěn zòng huǒ, suì bèi zhí. xié shǐ guì jiàng, dé jī bù qū. tóng liáo gù rén dài xià rén yuē: cǐ rén sù bìng kuáng, gù gǎn rú cǐ. dé jī yuē: wèi chén zǐ dāng rú cǐ ěr, wú qǐ kuáng yé? xià rén zhuàng qí yì, nǎi xì zhū yù, jì qí gǎi tú. yǐ ér zhào wèn, dé jī dà mà, zhōng bù néng cóng, yuē: wú qǐ gǒu shēng zhě zāi! suì hài zhī. zèng cháo liè dài fū tóng zhī tōng yuǎn jūn jié dù shǐ shì.
劉德基,大興人。貞祐元年,特賜同進士出身。守官邊邑,夏兵攻城,德基坐廳事,積薪其傍,謂家人曰「城破即焚我。」及城破,其家人不忍縱火,遂被執。脅使跪降,德基不屈。同僚故人紿夏人曰:「此人素病狂,故敢如此。」德基曰:「為臣子當如此爾,吾豈狂耶?」夏人壯其義,乃係諸獄,冀其改圖。已而召問,德基大罵,終不能從,曰:「吾豈苟生者哉!」遂害之。贈朝列大夫、同知通遠軍節度使事。
wáng yì, dà xìng rén. jīng yì jìn shì, lèi guān dōng míng lìng. zhēn yòu èr nián, dōng míng wéi jí, yì lǜ mín bīng yuàn zhàn zhě shù bǎi rén jù shǒu. chéng pò, yì yóu lǜ zhòng kàng zhàn, lì qióng bèi zhí, yǔ xiàn rén wáng bā děng sì rén tóng qū zhī guō wài. xiān shā èr rén, wáng bā jí qián guì jiāng jiàng, yì yǐ zú bó zhī, lì shēng yuē: zhōng chén bù zuǒ èr zhǔ, rǔ nǎi jiàng hū! qū yì zhě yǐ rèn zhuó qí jìng, yì bù qū ér sǐ. zèng cáo zhōu cì shǐ.
王毅,大興人。經義進士,累官東明令。貞祐二年,東明圍急,毅率民兵願戰者數百人拒守。城破,毅猶率眾抗戰,力窮被執,與縣人王八等四人同驅之郭外。先殺二人,王八即前跪將降,毅以足踣之,厲聲曰:「忠臣不佐二主,汝乃降乎!」驅毅者以刃斫其脛,毅不屈而死。贈曹州刺史。
wáng huì, zì zǐ míng, zé zhōu gāo píng rén. shǎo fù qì zì měi, cháng mù zhāng yǒng zhī wèi rén, yǒu qī yǔ rén yǒu sī, huì shǒu rèn shā zhī. zhōng míng chāng èr nián jìn shì, diào zhǎng gé zhǔ bù, yǒu néng shēng. chá lián chú liáo dōng lù zhuǎn yùn sī dōu gōu pàn guān, tí xíng sī jǔ qí néng, zhuǎn běi jīng zhuǎn yùn hù jí pàn guān. qiān ān yáng lìng, lèi chú qiān shǎn xī xī lù àn chá sī shì, gǎi píng liáng zhì zhōng. zhào wèi shào fǔ shǎo jiān, qiān hù bù láng zhōng. zhēn yòu chū, zhōng dōu jiè yán, huò jǔ huì yǒu jiāng shuài cái, bǐ mù rén zì jiāng, de sǐ shì wàn yú tǒng zhī. lǜ suǒ tǒng wèi sòng tōng zhōu sù rù zhōng dōu, yǒu gōng, qiān huò wáng fù. yǐ bù bīng shǒu shùn zhōu. tōng zhōu wéi jí, huì gōng niú lán shān yǐ jiě tōng zhōu zhī wéi. cì lài yōu wò, qiān hàn lín shì dú xué shì, jiā quàn nóng shǐ. jiǔ yuè, shùn zhōu shòu bīng, huì yǒu bié bù zài cāng jǐng, qiǎn rén tū wéi zhào zhī, zhòng jiē yǒng yuè sī fèn, ér zhǔ zhě bù kěn fā. wáng zhēn, huì zhī gù bù qǔ yě, miǎn zhòu chū jiàn, qiě bài yuē: shì jí yǐ, zì kǔ hé wèi, gǒu néng xiāng cóng, kě bù shī fù guì. huì yuē: cháo tíng hé fù rǔ yé? zhēn yuē: zhēn suī fù guó, bù rěn fù gōng. yīn qì xià. huì chì yuē: wú nián liù shí, zhì wèi sān pǐn, sǐ zé wú fēn, jù cóng rǔ yé. jiāng shè zhī, zhēn yǎn qì ér qù. wú hé, jiāng shì zhuì chéng chū jiàng, huì bèi zhí, bù kěn jiàng, suì jiù sǐ.
王晦,字子明,澤州高平人。少負氣自渼,常慕張詠之為人,友妻與人有私,晦手刃殺之。中明昌二年進士,調長葛主簿,有能聲。察廉除遼東路轉運司都勾判官,提刑司舉其能,轉北京轉運戶籍判官。遷安陽令,累除簽陝西西路按察司事,改平涼治中。召為少府少監,遷戶部郎中。貞祐初,中都戒嚴,或舉晦有將帥才,俾募人自將,得死士萬餘統之。率所統衛送通州粟入中都,有功,遷霍王傅。以部兵守順州。通州圍急,晦攻牛欄山以解通州之圍。賜賚優渥,遷翰林侍讀學士,加勸農使。九月,順州受兵,晦有別部在滄、景,遣人突圍召之,眾皆踴躍思奮,而主者不肯發。王臻,晦之故部曲也,免胄出見,且拜曰:「事急矣,自苦何為,苟能相從,可不失富貴。」晦曰:「朝廷何負汝耶?」臻曰:「臻雖負國,不忍負公。」因泣下。晦叱曰:「吾年六十,致位三品,死則吾分,詎從汝耶。」將射之,臻掩泣而去。無何,將士縋城出降,晦被執,不肯降,遂就死。
chū, huì jiù zhí, wèi qí ài jiāng niú dòu yuē: ruò néng sǐ hū? yuē: dòu méng gōng jiàn zhī, ān rěn dú shēng. bìng jiàn shā. zhào zèng róng lù dài fū shū mì fù shǐ, réng mìng yǒu sī lì bēi, suì shí zhì jì. lù qí zi rǔ lín wèi bǐ yàn chéng fèng.
初,晦就執,謂其愛將牛斗曰:「若能死乎?」曰:「斗蒙公見知,安忍獨生。」並見殺。詔贈榮祿大夫、樞密副使,仍命有司立碑,歲時致祭。錄其子汝霖為筆硯承奉。
qí yīng yáng, zī zhōu jūn shì pàn guān. yáng mǐn zhōng, tún liú xiàn wèi zhì shì. zhāng qǐ lǘ, zī zhōu mín. zhēn yòu chū, dà yuán bīng qǔ zī zhōu, yīng yáng děng mù bīng bèi yù, chéng pò, lǜ zhòng xiàng zhàn. yīng yáng děng sān rén chuàng shén bèi zhí, yù jiàng zhī, yīng yáng cì shǒu zhě shāo dài, jí qǐ duó shuò shā shù rén, yǔ mǐn zhōng qǐ lǘ jiē bù qū yǐ sǐ. zhào zèng yīng yáng jiā yì dài fū zī zhōu cì shǐ, réng lì miào yú zhōu, yǐ shí zhì jì. mǐn zhōng zèng zhāo yǒng dà jiāng jūn tóng zhī héng hǎi jūn jié dù shǐ shì. qǐ lǘ tè zèng xuān wǔ jiāng jūn tóng zhī zī zhōu jūn zhōu shì.
齊鷹揚,淄州軍事判官。楊敏中,屯留縣尉致仕。張乞驢,淄州民。貞祐初,大元兵取淄州,鷹揚等募兵備御,城破,率眾巷戰。鷹揚等三人創甚被執,欲降之,鷹揚伺守者稍怠,即起奪槊殺數人,與敏中、乞驢皆不屈以死。詔贈鷹揚嘉議大夫、淄州刺史,仍立廟於州,以時致祭。敏中贈昭勇大將軍、同知橫海軍節度使事。乞驢特贈宣武將軍、同知淄州軍州事。
shù jiǎ fǎ xīn, jì zhōu měng ān rén. guān zhì běi jīng fù liú shǒu. zhēn yòu èr nián, wèi tí kòng, yǔ tóng zhī shùn zhōu jūn zhōu shì wēn dí hǎn yǎo chá lá jù shǒu mì yún xiàn. fǎ xīn jiā shǔ zài jì zhōu, dà yuán bīng dé zhī, yǐ shì fǎ xīn yuē: ruò sù jiàng dāng yǐ fù rǔ, fǒu zé shā zhī. fǎ xīn yuē: wú shì běn cháo shòu hòu ēn, zhàn zé sù zhàn, zhōng bù néng jiàng yě, qǐ yǐ jiā rén sǐ shēng wèi jì yé. chéng pò, sǐ yú zhèn. yǎo chá lá bèi zhí, yì bù qū ér sǐ.
術甲法心,薊州猛安人。官至北京副留守。貞祐二年,為提控,與同知順州軍州事溫迪罕咬查剌俱守密雲縣。法心家屬在薊州,大元兵得之,以示法心曰:「若速降當以付汝,否則殺之。」法心曰:「吾事本朝受厚恩,戰則速戰,終不能降也,豈以家人死生為計耶。」城破,死於陣。咬查剌被執,亦不屈而死。
pán ān jūn jié dù pàn guān pú chá zhǎn shě yǔ jī zé xiàn lìng wēn dí hǎn shí fāng nú tóng shǒu jì zhōu, zhòng kuì ér chū, zhǎn shě shí fāng nú sǐ zhī.
盤安軍節度判官蒲察颭舍與雞澤縣令溫迪罕十方奴同守薊州,眾潰而出,颭舍、十方奴死之。
zhào zèng fǎ xīn kāi fǔ yí tóng sān sī shū mì fù shǐ, fēng sù guó gōng, yǎo chá lá zhèn guó shàng jiāng jūn shùn zhōu cì shǐ, zhǎn shě jīn zǐ guāng lù dài fū jì zhōu cì shǐ, shí fāng nú zhèn guó shàng jiāng jūn jì zhōu cì shǐ. réng mìng shù bēi, yǐ shí zhì jì
詔贈法心開府儀同三司、樞密副使,封宿國公,咬查剌鎮國上將軍、順州刺史,颭舍金紫光祿大夫、薊州刺史,十方奴鎮國上將軍、薊州刺史。仍命樹碑,以時致祭
gāo xī, zì yǒng zhī, dé jī zi. yǐ yīn bǔ guān. jī láo diào zī zhōu jiǔ shǐ, kè zuì. qiān píng xiāng lìng. chá lián qiān liáo dōng lù zhuǎn yùn zhī dù pàn guān tài cāng shǐ fǎ wù kù shǐ jiān shàng lín zhì zhí zhǎng tí jǔ dū chéng suǒ, lì běi jīng liáo dōng zhuǎn yùn fù shǐ tóng zhī nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ shì. zhēn yòu chū, lèi qiān hé běi dōng lù àn chá zhuǎn yùn shǐ. chéng pò, suì zì tóu chéng xià ér sǐ.
高錫,字永之,德基子。以蔭補官。積勞調淄州酒使,課最。遷平鄉令。察廉遷遼東路轉運支度判官、太倉使、法物庫使、兼尚林置直長、提舉都城所,歷北京、遼東轉運副使、同知南京路轉運使事。貞祐初,累遷河北東路按察轉運使。城破,遂自投城下而死。