mǎ suì zi chàng suì xiōng xuàn
○马燧 子暢 燧兄炫
hún jiān zi gǎo jīn suì
浑瑊 子镐 钅岁
mǎ suì, zì xún měi, rǔ zhōu jiá chéng rén, qí xiān zì yòu fú fēng xǐ yān. zǔ mín, guān zhì zuǒ yù qián wèi cāng cáo. fù jì lóng, cháng jǔ míng sūn wú, tì tǎng shàn bīng fǎ, guān zhì lán zhōu cì shǐ yōu zhōu jīng lüè jūn shǐ. suì shǎo shí, cháng yǔ zhū xiōng dú shū, nǎi chuò juǎn tàn yuē:" tiān xià jiāng yǒu shì yǐ, zhàng fū dāng jiàn gōng yú dài, yǐ jì sì hǎi, ān néng kū kū wèi yī rú zāi!" suì zī dù kuí yì, zhǎng liù chǐ èr cùn, chén yǒng duō zhì lüè, gāi shè qún shū, yóu shàn bīng fǎ.
马燧,字洵美,汝州郏城人,其先自右扶风徙焉。祖珉,官至左玉钤卫仓曹。 父季龙,尝举明《孙》《吴》,俶傥善兵法,官至岚州刺史、幽州经略军使。燧少 时,尝与诸兄读书,乃辍卷叹曰:“天下将有事矣,丈夫当建功于代,以济四海, 安能矻矻为一儒哉!”燧姿度魁异,长六尺二寸,沉勇多智略,该涉群书,尤善兵 法。
ān lù shān fǎn, bǐ guāng lù qīng jiǎ xún shǒu fàn yáng. suì shuō xún yuē:" lù shān fù ēn shǒu luàn, suī xiàn luò chéng, bì dāng yí miè. gōng hé jiàn bù dài zhī gōng, zhū qí nì jiāng xiàng rùn kè niú tíng jiè, bá qí gēn dǐ, lù shān xī bù néng rù guān, zé zuò ér shòu qín, tiān xià kě dìng yě." xún suī shàn zhī, jì bù shí jué, shì xiè, lù shān guǒ qiǎn hán zhāo yáng lái zhào xún. zhāo yáng zhì fàn yáng, yǔ xún yǔ, yīn fú zhuàng shì yǐ gōng xián yì shā zhī. suì tuō shēn zǒu xī shān, yǐn zhě xú yù nì zhī. yú yuè, jiān xíng guī píng yuán. píng yuán bù shǒu, fù zǒu wèi jùn.
安禄山反,俾光禄卿贾循守范阳。燧说循曰:“禄山负恩首乱,虽陷洛城,必 当夷灭。公盍建不代之功,诛其逆将向润客、牛廷玠,拔其根柢,禄山西不能入关, 则坐而受擒,天下可定也。”循虽善之,计不时决,事泄,禄山果遣韩朝阳来召循。 朝阳至范阳,与循语,阴伏壮士以弓弦缢杀之。燧脱身走西山,隐者徐遇匿之。逾 月,间行归平原。平原不守,复走魏郡。
bǎo yìng zhōng, zé lù jié dù shǐ lǐ bào yù shǔ zòu zhào chéng wèi. shì shí huí hé dà jūn hái guó, shì fù dōng dōu zhī gōng, jué jiàng zì suī, suǒ guò huò lǔ lüě lǐn sù, gōng xì xiǎo bù rú yì, zì xíng shā hài. bào yù jù gōng bàn, bīn jiè jiē dàn bù gǎn xíng, suì zì zàn qǐng zhǔ yóu yì. bǐ huí hé zhì, zé xiān lù qí qú shuài, yǔ míng yào yuē, huí hé nǎi shòu suì qí zhì wèi shí, fàn lìng zhě mìng suì lù zhī. qǔ sǐ qiú gěi zuǒ yòu sī yì, xiǎo wéi lìng, zhé shā zhī. huí hé xiāng gù shī sè, lǔ shè qí jìng, wú gǎn bào lüè. bào yù yì qí zhī. suì yīn shuō bào yù yuē:" shǔ zhě yǔ huí hé yán, suì dé qí qíng. jīn pū gù huái ēn shì gōng shù dǎng, lǐ huái xiān zhāng zhōng zhì xuē sōng tián chéng sì fēn shòu jiāng tǔ, jiē chū yú huái ēn, qí zi chàng tiāo yǒng bú yì. yǐ suì dù zhī, jiāng bì kuī tài yuán xī shān yǐ wéi luàn, gōng yí shēn bèi zhī." wú hé, huái ēn guǒ yǔ tài yuán dōu jiāng lǐ jié chéng tōng móu, jiāng qǔ tài yuán, qí shuài xīn yún jīng jué zhī, zhǎn jié chéng, gù chéng zì shǒu, huái ēn qiǎn qí zi chàng lǜ bīng wéi zhī. chū, huí hé běi guī, qiǎn qí jiāng ān kè shí cháng tíng jiāng bīng shù bǎi jí yòu mù fù lì zhě fù shù qiān rén yǐ shǒu hé yáng, dōng dōu suǒ lǔ lüě zhòng huò, xī jī hé yáng. shì shí, huái ēn yí xuē sōng zì xiāng wèi kuì liáng yǐ jué hé jīn. bào yù lìng suì yì xuē sōng shuō zhī, sōng nǎi jué huái ēn cóng shùn. shǔ zòu zuǒ wǔ wèi bīng cáo. lì tài zǐ tōng shì shè rén, qiān zhe zuò láng yíng tián pàn guān. wú jǐ, qiān mì shū shǎo jiān jiān diàn zhōng shì yù shǐ, wèi jié dù pàn guān chéng wù láng, qiān zhèng zhōu cì shǐ. suì nǎi quàn kè nóng mǔ, zǒng qí hù jí, suì yī shuì zhī, zhōu rén yǐ wéi biàn. dà lì sì nián, gǎi huái zhōu cì shǐ. chéng luàn bīng zhī hòu, qí xià dà hàn, rén shī gēng jià suì nǎi wù xiū jiào huà, jiāng lì yǒu fù mǔ zhě, suì zhé zào zhī shī jìng, shōu zàng bào gǔ, qù qí fán kē. zhì qiū, jiè zhōng shēng lǔ gǔ, rén pō lài zhī.
宝应中,泽潞节度使李抱玉署奏赵城尉。是时回纥大军还国,恃复东都之功, 倔强恣睢,所过或虏掠廪粟,供饩小不如意,恣行杀害。抱玉具供办,宾介皆惮不 敢行,燧自赞请主邮驿。比回纥至,则先赂其渠帅,与明要约,回纥乃授燧旗帜为 识,犯令者命燧戮之。取死囚给左右厮役,小违令,辄杀之。回纥相顾失色,虏涉 其境,无敢暴掠。抱玉益奇之。燧因说抱玉曰:“属者与回纥言,燧得其情。今仆 固怀恩恃功树党,李怀仙、张忠志、薛嵩、田承嗣分授疆土,皆出于怀恩,其子瑒 佻勇不义。以燧度之,将必窥太原西山以为乱,公宜深备之。”无何,怀恩果与太 原都将李竭诚通谋,将取太原,其帅辛云京觉之,斩竭诚,固城自守,怀恩遣其子 瑒率兵围之。初,回纥北归,遣其将安恪、石常庭将兵数百及诱募附丽者复数千人 以守河阳,东都所虏掠重货,悉积河阳。是时,怀恩遗薛嵩自相、卫馈粮以绝河津。 抱玉令燧诣薛嵩说之,嵩乃绝怀恩从顺。署奏左武卫兵曹。历太子通事舍人,迁著 作郎、营田判官。无几,迁秘书少监、兼殿中侍御史,为节度判官、承务郎,迁郑 州刺史。燧乃劝课农亩,总其户籍,岁一税之,州人以为便。大历四年,改怀州刺 史。乘乱兵之后,其夏大旱,人失耕稼;燧乃务修教化,将吏有父母者,燧辄造之 施敬,收葬暴骨,去其烦苛。至秋,界中生鲁谷,人颇赖之。
bào yù yí zhèn fèng xiáng, yǐ qiān yáng bèi biān, shǔ zòu lǒng zhōu cì shǐ jiān yù shǐ zhōng chéng. zhōu xī yǒu tōng dào, guǎng èr bǎi yú bù, shàng lián jùn shān, shān yǔ tǔ bō xiāng zhí, lǔ měi rù kòu, jiē chū yú cǐ. suì nǎi àn xíng xiǎn yì, lì shí zhǒng shù yǐ sāi zhī, xià zhì èr mén, shè lí lǔ, bā rì ér gōng bì. huì bào yù rù jìn, yǔ suì jù xíng. jiǔ zhī, dài zōng zhī qí néng, zhào jiàn, bài shāng zhōu cì shǐ jiān yù shǐ zhōng chéng fáng yù shuǐ lù yùn shǐ.
抱玉移镇凤翔,以汧阳被边,署奏陇州刺史、兼御史中丞。州西有通道,广二 百余步,上连峻山,山与吐蕃相直,虏每入寇,皆出于此。燧乃按行险易,立石种 树以塞之,下置二门,设篱橹,八日而功毕。会抱玉入觐,与燧俱行。久之,代宗 知其能,召见,拜商州刺史、兼御史中丞、防御水陆运使。
dà lì shí nián, hé yáng sān chéng bīng luàn, zhú zhèn jiāng cháng xiū míng, yǐ suì jiǎn jiào zuǒ sàn qí cháng shì yù shǐ dài fū hé yáng sān chéng shǐ. shí yī nián wǔ yuè, biàn zhōu dà jiàng lǐ líng yào fǎn, yīn jù zhōu chéng, jué yùn lù, yǐ yāo jié zhì. dài zōng wù gū xī rén, yīn shòu líng yào biàn sòng děng bā zhōu jié dù liú hòu. líng yào bù shòu mìng. nǎi qián jié wèi bó tián chéng sì nǎi qiǎn xiōng zi yuè jiāng bīng yuán líng yào, pò yǒng píng jūn jiāng liú qià. zhào suì yǔ huái xī jié dù shǐ lǐ zhōng chén hé jūn tǎo líng yào. zhōng chén jù zéi, fén lú shè xī zǒu. suì quàn qí hái bīng, qǐng wèi qián fēng, jī pò tián yuè, jìn bī biàn zhōu. zhōng chén xíng biàn nán, suì yǐn jūn xíng biàn běi, yòu bài líng yào jiāng zhāng qīng yú xī liáng gù. líng yào xuǎn ruì bīng bā qiān, hào wèi" è láng jūn" suì dú yǐn jūn jī pò zhī, jìn zhì jùn yí. shì shí, hé yáng bīng guān zhū jūn. chéng sì yòu qiǎn yuè jiāng bīng èr wàn jiù líng yào, pò yǒng píng jūn jiāng dù rú jiāng, lüè cáo zhōu, yòu bài lǐ zhèng jǐ yóu jūn, jī zǒu liú qià zhǎng sūn quán xù děng jūn, chéng shèng qù biàn zhōu yī shè, fāng zhèn ér jìn. zhōng chén huì sòng zhōu huái nán zhè xī bīng, yǔ zhàn bù lì, qǐng jiù yú suì, suì yǐn sì qiān rén wéi qí bīng jī pò zhī, tián yuè pǐ mǎ dùn qù. líng yào zhī yuè bài, míng rì yǐ bǎi qí yè zǒu, biàn zhōu xī jiàng, suì ràng gōng yú zhōng chén. zhōng chén sù bào lì, suì bù yù rù biàn chéng, nǎi yǐn jūn tuì shě yú bǎn qiáo. zhōng chén rù chéng, guǒ zhuān qí gōng, yīn huì jī shā sòng zhōu cì shǐ lǐ sēng huì. suì hái hé yáng.
大历十年,河阳三城兵乱,逐镇将常休明,以燧检校左散骑常侍、御史大夫、 河阳三城使。十一年五月,汴州大将李灵耀反,因据州城,绝运路,以邀节制。代 宗务姑息人,因授灵耀汴、宋等八州节度留后。灵耀不受命。乃潜结魏博;田承嗣 乃遣兄子悦将兵援灵耀,破永平军将刘洽。诏燧与淮西节度使李忠臣合军讨灵耀。 忠臣惧贼,焚庐舍西走。燧劝其还兵,请为前锋,击破田悦,进逼汴州。忠臣行汴 南,燧引军行汴北,又败灵耀将张清于西梁固。灵耀选锐兵八千,号为“饿狼军”; 燧独引军击破之,进至浚仪。是时,河阳兵冠诸军。承嗣又遣悦将兵二万救灵耀, 破永平军将杜如江,略曹州,又败李正己游军,击走刘洽、长孙全绪等军,乘胜去 汴州一舍,方阵而进。忠臣会宋州、淮南、浙西兵,与战不利,请救于燧,燧引四 千人为奇兵击破之,田悦匹马遁去。灵耀知悦败,明日以百骑夜走,汴州悉降,燧 让功于忠臣。忠臣素暴戾,燧不欲入汴城,乃引军退舍于板桥。忠臣入城,果专其 功,因会击杀宋州刺史李僧惠。燧还河阳。
dà lì shí sì nián liù yuè, jiǎn jiào gōng bù shàng shū tài yuán yǐn běi dōu liú shǒu hé dōng jié dù liú hòu, xún wèi jié dù shǐ. tài yuán chéng qián zhèng bào fáng bǎi jǐng bài jūn zhī hòu, bīng jiǎ guǎ ruò, suì nǎi xī zhào jiāng lì mù mǎ sī yì, de shù qiān rén, xī bǔ qí zú, jiào zhī shù yuè, wèi jīng qí. zào jiǎ zhě bì lìng cháng duǎn sān děng, chēng qí suǒ yī, yǐ biàn jìn qū. yòu zào zhàn chē, méng yǐ suān ní xiàng, liè jǐ yú hòu, xíng zé zài bīng jiǎ, zhǐ zé wèi yíng zhèn, huò sāi xiǎn yǐ è bēn chōng, qì xiè wú bù xī lì. jū yī nián, chén bīng sān wàn, kāi guǎng chǎng yǐ xí zhàn zhèn, jiào qí jìn tuì zuò zuò zhī shì.
大历十四年六月,检校工部尚书、太原尹、北都留守、河东节度留后,寻为节 度使。太原承前政鲍防百井败军之后,兵甲寡弱,燧乃悉召将吏牧马厮役,得数千 人,悉补骑卒,教之数月,为精骑。造甲者必令长短三等,称其所衣,以便进趋。 又造战车,蒙以狻猊象,列戟于后,行则载兵甲,止则为营阵,或塞险以遏奔冲, 器械无不犀利。居一年,陈兵三万,开广场以习战阵,教其进退坐作之势。
jiàn zhōng èr nián liù yuè, cháo yú jīng shī, jiā jiǎn jiào bīng bù shàng shū, lìng hái tài yuán. chū, tián yuè xīn dài chéng sì tǒng bīng, kǒng rén bù fù jǐ, zhà xiào chéng kuǎn, suì shàng shū míng qí bì fǎn, yí xiān bèi zhī. qí nián, yuè guǒ yǔ zī qīng héng jì tōng móu, zì jiāng bīng sān wàn wéi xíng zhōu, cì lín míng, zhù zhòng chéng, jué qí nèi wài, yǐ jù jiù bīng. xíng zhōu jiāng lǐ hóng lín míng jiāng zhāng pī, jiē jiān shǒu bù bá. zhāo yì jūn gào jí, nǎi zhào suì jiāng bù qí èr wàn yǔ zhāo yì jié dù shǐ lǐ bào zhēn shén cè xíng yíng bīng mǎ shǐ lǐ chéng hé jūn jiù lín míng. suì jūn chū guō kǒu, bīng wèi guò xiǎn, nǎi qiǎn chí shū yù yuè, qiě shì zhī hǎo, yuè wèi suì wèi zhī. shí yī yuè, shī cì hán dān, yuè qiǎn shǐ zhì, suì jiē zhǎn zhī yǐ xùn qiǎn bīng jī pò qí zhī jūn, shè shā qí jiāng chéng xuàn zhī. yuè zì gōng lín míng, qiǎn dà jiàng yáng cháo guāng jiāng bīng wàn rén, yú lín míng nán shuāng gāng dōng xī liè èr zhà yǐ yù suì. suì nǎi lǜ lǐ bào zhēn lǐ chéng jìn jūn, yíng yú èr zhà zhī zhōng. qí yè, dōng zhà zǒu guī yuè. míng rì, suì jìn jūn yíng míng shān, qǔ qí qì zhà yǐ zhì zī zhòng. yuè wèi jiāng lì yuē:" cháo guāng jiān zhà bù xià wàn rén, jiǎ lìng suì děng jǐn ruì gōng zhī, bǐ shù rì, jì bù néng xià, shā shāng bì shén. wú cǐ bì bá lín míng, shǎng láo jūn shì ér yǔ zhī zhàn, bì shèng zhī shù yě." yuè nǎi fēn héng zhōu lǐ wéi yuè jiù bīng wǔ qiān yǐ zhù cháo guāng, suì lǜ jūn gōng cháo guāng, tián yuè jiāng wàn yú rén jiù zhī. suì nǎi lìng dà jiàng lǐ zì liáng lǐ fèng guó jiāng qí bīng hé shén cè jūn yú shuāng gāng yù zhī, lìng yuē:" lìng yuè dé guò, dāng zhǎn ěr!" zì liáng děng jī què yuè. suì nǎi lìng tuī huǒ chē yǐ fén qí zhà, zhǎn cháo guāng jí dà jiàng lú zi chāng, zhǎn shǒu wǔ qiān yú jí, shēng lǔ bā bǎi yú rén. jū wǔ rì, jìn jūn zhì lín míng, tián yuè xī jūn zhàn. suì zì jiāng ruì bīng è qí chōng kǒu, fán bǎi yú hé, shì jiē jué sǐ, yuè bīng dà bài, zhǎn shǒu wàn yú jí, shēng lǔ jiǔ bǎi rén, dé gǔ sān shí wàn hú, qì jiǎ chēng shì. yuè shōu bài bīng yè dùn, xíng zhōu wéi yì jiě. yǐ gōng jiā yòu pú yè. xiān zhàn, suì shì jūn zhōng, zhàn shèng qǐng yǐ jiā cái xíng shǎng, jì shèng, jǐn chū qí sī cái yǐ bān jiàng shì. dé zōng jiā zhī, zhào dù zhī chū qián wǔ wàn guàn xíng shǎng, hái suì jiā cái. xún jiā wèi bó zhāo tǎo shǐ.
建中二年六月,朝于京师,加检校兵部尚书,令还太原。初,田悦新代承嗣统 兵,恐人不附己,诈效诚款,燧上疏明其必反,宜先备之。其年,悦果与淄青、恆 冀通谋,自将兵三万围邢州,次临洺,筑重城,绝其内外,以拒救兵。邢州将李洪、 临洺将张伾,皆坚守不拔。昭义军告急,乃诏燧将步骑二万与昭义节度使李抱真、 神策行营兵马使李晟合军救临洺。燧军出郭口,兵未过险,乃遣持书喻悦,且示 之好,悦谓燧畏之。十一月,师次邯郸,悦遣使至,燧皆斩之以徇;遣兵击破其支 军,射杀其将成炫之。悦自攻临洺,遣大将杨朝光将兵万人,于临洺南双冈东西列 二栅以御燧。燧乃率李抱真、李晟进军,营于二栅之中。其夜,东栅走归悦。明日, 燧进军营明山,取其弃栅以置辎重。悦谓将吏曰:“朝光坚栅不下万人,假令燧等 尽锐攻之,比数日,计不能下,杀伤必甚。吾此必拔临洺,赏劳军士而与之战,必 胜之术也。”悦乃分恆州李惟岳救兵五千以助朝光,燧率军攻朝光,田悦将万余人 救之。燧乃令大将李自良、李奉国将骑兵合神策军于双冈御之,令曰:“令悦得过, 当斩尔!”自良等击却悦。燧乃令推火车以焚其栅,斩朝光及大将卢子昌,斩首五 千余级,生虏八百余人。居五日,进军至临洺,田悦悉军战。燧自将锐兵扼其冲口, 凡百余合,士皆决死,悦兵大败,斩首万余级,生虏九百人,得谷三十万斛,器甲 称是。悦收败兵夜遁,邢州围亦解。以功加右仆射。先战,燧誓军中,战胜请以家 财行赏,既胜,尽出其私财以颁将士。德宗嘉之,诏度支出钱五万贯行赏,还燧家 财。寻加魏博招讨使。
sān nián zhēng yuè, tián yuè qiú jiù yú zī qīng héng jì, lǐ nà qiǎn dà jiàng wèi jùn jiāng bīng wàn rén jiù yuè, lǐ wéi yuè yì qiǎn bīng sān qiān fù yuán. yuè shōu hé sàn zú èr wàn yú rén, bì yú huán shuǐ, zī qīng jūn qí dōng, héng jì jūn qí xī, shǒu wěi xiāng yìng. suì lǜ zhū jūn jìn tún yú yè, zòu qǐng yì hé yáng bīng, zhào hé yáng jié dù shǐ lǐ péng jiāng bīng huì zhī. jūn cì yú zhāng, yuè qiǎn jiàng wáng guāng jìn yǐ bīng shǒu cháng qiáo, zhù yuè chéng yǐ wéi gù, jūn bù dé dù. suì nǎi yú xià liú yǐ chē shù bǎi chéng, wéi yǐ tiě suǒ, suǒ jué zhōng liú, shí yǐ tǔ náng yǐ è shuǐ, shuǐ shāo qiǎn, zhū jūn bì dù. shì shí jūn liáng shǎo, yuè shēn bì bù zhàn, yù lǎo suì jūn. suì lìng zhū jūn chí shí rì liáng, jìn cì cāng kǒu, yǔ yuè jiā huán shuǐ ér jūn. bào zhēn yǔ lǐ péng wèn: " liáng shǎo ér shēn rù, hé yě?" suì yuē:" liáng shǎo lì sù zhàn, bīng fǎ shàn yú zhì rén, bù zhì yú rén. jīn tián yuè yǔ zī qīng héng sān jūn wéi shǒu wěi, jì yù bù zhàn, yǐ lǎo wǒ shī ruò fēn jūn jī qí zuǒ yòu, bīng shǎo wèi kě bì pò, yuè qiě lái jiù, shì qián hòu shòu dí yě. bīng fǎ suǒ wèi gōng qí bì jiù, bǐ gù dāng zhàn yě, suì wèi zhū jūn hé ér pò zhī." suì nǎi zào sān qiáo dào yú huán shuǐ, rì tiǎo zhàn, yuè bù gǎn chū. héng zhōu bīng yǐ jūn shǎo, jù wèi suì suǒ bìng, yǐn jūn hé yú yuè. yuè wèi suì míng rì fù tiǎo zhàn, nǎi fú bīng wàn rén, yù yāo suì. suì nǎi lìng zhū jūn bàn yè jiē shí, xiān jī míng shí jī gǔ chuī jiǎo, qián shī bàng huán shuǐ jìng qū wèi zhōu, lìng yuē:" wén zéi zhì, zé zhǐ wèi zhèn." yòu lìng bǎi qí chuī gǔ jiǎo, jiē liú yú hòu, réng bào xīn chí huǒ, dài jūn bì fā, zhǐ gǔ jiǎo nì qí páng, cì yuè jūn bì dù, fén qí qiáo. jūn xíng shí shù lǐ, yuè nǎi lǜ zī qīng héng zhōu bù qí sì wàn yú rén yú qiáo yǎn qí hòu, chéng fēng zòng huǒ, gǔ zào ér jìn. suì nǎi zuò, shēn lìng wú dòng, mìng qián chú cǎo zhǎn zhēn jí guǎng bǎi bù yǐ wéi zhèn suì chū zhèn, mù yǒng lì dé wǔ qiān yú rén, fēn wéi qián liè, yǐ qí zéi zhì. bǐ yuè jūn zhì, zé huǒ zhǐ qì fá, lì shǎo shuāi, nǎi zòng bīng jī zhī, yuè jūn dà bài. shí shén cè zhāo yì hé yáng jūn xiǎo què, hé dōng jūn jì shèng, zhū jūn hái dòu, hé jī yòu dà pò zhī. pò huán shuǐ, yuè jūn zǒu qiáo, qiáo yǐ fén yǐ. yuè jūn luàn, fù shuǐ, zhǎn shǒu èr wàn yú jí, shā dà jiàng sūn jìn qīng ān mò chuài, shēng huò sān qiān yú rén, nì sǐ zhě bù kě shèng jì. zī qīng jūn dài jìn, sǐ zhě xiāng zhěn jiè sān shí yú lǐ. yuè shōu bài zú qiān yú rén zǒu wèi zhōu, zhì mén, zhōu jiāng lǐ cháng chūn bì mén bù nà. jiǔ zhī, zhuī bīng bù zhì, bǐ míng, nǎi nà yuè. yuè jì rù, shā cháng chūn, yīng chéng zì shǒu. shù rì, lǐ zài chūn yǐ bó zhōu jiàng, yuè xiōng áng yǐ míng zhōu jiàng, wáng guāng jìn yǐ cháng qiáo jiàng. yuè qiǎn fú lín lǐ yáo jiāng wǔ bǎi qí sòng zī qīng bīng hái zhèn, lín yáo yīn lái jiàng suì. wèi zhōu xiān yǐn yù hé rù chéng nán liú, suì lìng sāi qí lǐng kǒu, hé liú jué, chéng zhōng yì kǒng. yuè nǎi qiǎn xǔ shì zé hóu zāng tú bù jiān xíng shuō zhū tāo wáng wǔ jùn, jiè bīng qiú jiù. shí wáng wǔ jùn yǐ shā lǐ wéi yuè, chuán shǒu jīng shī, shòu wǔ jùn héng jì guān chá dōu fáng yù shǐ shí wǔ jùn tóng liè zhāng xiào zhōng yǐ wèi yì dìng jié dù shǐ, wǔ jùn dú wèi fáng yù shǐ, yòu gē zhào shēn èr zhōu wèi yī zhèn, yǐ kāng rì zhī wèi guān chá shǐ, shèn wéi yuàn wàng, qiě sù qīng xiào zhōng, chǐ míng zài xià. shí zhū tāo tǎo lǐ wéi yuè, bá shēn zhōu, qiú lì yōu zhōu bù dé, yì yuàn wàng. yóu shì tāo wǔ jùn tóng móu jiù yuè. yuè shì yān zhào zhī yuán, yòu chū bīng èr wàn bèi chéng ér zhèn, suì fù yǔ zhū jūn jī pò zhī. wǔ yuè, jiā suì tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. liù yuè, zhū tāo wáng wǔ jùn lián bīng wǔ wàn lái jiù yuè, zhì yú chéng xià. zhū shuài yì tuì bīng, suì gù bù kě, dé zōng qiǎn shuò fāng jié dù shǐ lǐ huái guāng jiāng shuò fāng jūn bù qí wàn wǔ qiān rén fù suì. shì yuè huì, huái guāng yì zhì. huái guāng yǒng ér wú móu, jūn zhì zhī rì, wèi xiū xī, jiān qǐng yǔ tāo děng zhàn, wáng shī bù lì. yuè děng jué shuǐ guàn suì děng jūn, suì bīng qū liáng shǎo, qī yuè, suì yǔ zhū jūn tuì cì wèi xiàn. shì yuè, zhào jiā suì wèi zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, jiān wèi bó bèi sì zhōu jié dù guān chá zhāo tǎo děng shǐ. tián yuè zhū tāo wáng wǔ jùn jūn yì zhì wèi xiàn, yǔ guān jūn gé hé duì lěi. shí yī yuè, sān dào yú wèi xiàn jūn zhōng dì xiāng tuī jiǎng wáng hào: zhū tāo chēng jì wáng, tián yuè chēng wèi wáng, wáng wǔ jùn chēng zhào wáng yòu qiǎn shǐ yú lǐ nà, nà chēng qí wáng. sì dào gòng tuī huái xī lǐ xī liè wèi tiān xià bīng mǎ yuán shuài tài wèi jiàn xìng wáng, jiē wěi shǔ guān hào, rú guó chū xíng tái zhī zhì, ér míng mù pō yǒu yāo pì zhě, rán wèi gǎn wěi chēng nián hào. ér wǔ dào hé cóng tú qīng shè jì, liǎng hé dǐng fèi, kòu dào héng xíng suì děng suī zhì zài qín wáng, jìng mò néng qū rǎng huàn nàn.
三年正月,田悦求救于淄青、恆冀,李纳遣大将卫俊将兵万人救悦,李惟岳亦 遣兵三千赴援。悦收合散卒二万余人,壁于洹水,淄青军其东,恆冀军其西,首尾 相应。燧率诸军进屯于鄴,奏请益河阳兵,诏河阳节度使李芃将兵会之。军次于漳, 悦遣将王光进以兵守长桥,筑月城以为固,军不得渡。燧乃于下流以车数百乘,维 以铁锁,锁绝中流,实以土囊以遏水,水稍浅,诸军毕渡。是时军粮少,悦深壁不 战,欲老燧军。燧令诸军持十日粮,进次仓口,与悦夹洹水而军。抱真与李芃问: “粮少而深入,何也?”燧曰:“粮少利速战,兵法善于致人,不致于人。今田悦 与淄青、恆三军为首尾,计欲不战,以老我师;若分军击其左右,兵少未可必破, 悦且来救,是前后受敌也。兵法所谓攻其必救,彼固当战也,燧为诸军合而破之。” 燧乃造三桥道逾洹水,日挑战,悦不敢出。恆州兵以军少,惧为燧所并,引军合于 悦。悦谓燧明日复挑战,乃伏兵万人,欲邀燧。燧乃令诸军半夜皆食,先鸡鸣时击 鼓吹角,潜师傍洹水径趋魏州,令曰:“闻贼至,则止为阵。”又令百骑吹鼓角, 皆留于后,仍抱薪持火,待军毕发,止鼓角匿其旁,伺悦军毕渡,焚其桥。军行十 数里,悦乃率淄青、恆州步骑四万余人逾桥掩其后,乘风纵火,鼓噪而进。燧乃坐, 申令无动,命前除草斩榛棘广百步以为阵;燧出阵,募勇力得五千余人,分为前列, 以俟贼至。比悦军至,则火止气乏,力少衰,乃纵兵击之,悦军大败。时神策、昭 义、河阳军小却,河东军既胜,诸军还斗,合击又大破之。迫洹水,悦军走桥,桥 已焚矣。悦军乱,赴水,斩首二万余级,杀大将孙晋卿、安墨啜,生获三千余人, 溺死者不可胜纪。淄青军殆尽,死者相枕藉三十余里。悦收败卒千余人走魏州,至 门,州将李长春闭门不纳。久之,追兵不至,比明,乃纳悦。悦既入,杀长春,婴 城自守。数日,李再春以博州降,悦兄昂以洺州降,王光进以长桥降。悦遣符璘、 李瑶将五百骑送淄青兵还镇,璘、瑶因来降燧。魏州先引御河入城南流,燧令塞其 领口,河流绝,城中益恐。悦乃遣许士则、侯臧徒步间行说硃滔、王武俊,借兵求 救。时王武俊已杀李惟岳,传首京师,授武俊恆冀观察都防御使;时武俊同列张孝 忠已为易定节度使,武俊独为防御使,又割赵、深二州为一镇,以康日知为观察使, 甚为怨望,且素轻孝忠,耻名在下。时硃滔讨李惟岳,拔深州,求隶幽州不得,亦 怨望。由是滔、武俊同谋救悦。悦恃燕、赵之援,又出兵二万背城而阵,燧复与诸 军击破之。五月,加燧同中书门下平章事。六月,硃滔、王武俊联兵五万来救悦, 至于城下。诸帅议退兵,燧固不可,德宗遣朔方节度使李怀光将朔方军步骑万五千 人赴燧。是月晦,怀光亦至。怀光勇而无谋,军至之日,未休息,坚请与滔等战, 王师不利。悦等决水灌燧等军,燧兵屈粮少,七月,燧与诸军退次魏县。是月,诏 加燧魏州大都督府长史,兼魏、博、贝四州节度、观察、招讨等使。田悦、硃滔、 王武俊军亦至魏县,与官军隔河对垒。十一月,三盗于魏县军中递相推奖王号:硃 滔称冀王,田悦称魏王,王武俊称赵王;又遣使于李纳,纳称齐王。四道共推淮西 李希烈为天下兵马元帅、太尉、建兴王,皆伪署官号,如国初行台之制,而名目颇 有妖僻者,然未敢伪称年号。而五盗合从图倾社稷,两河鼎沸,寇盗横行;燧等虽 志在勤王,竟莫能驱攘患难。
sì nián shí yuè, jīng shī fàn guān, dì xìng fèng tiān, suì yǐn jūn hái tài yuán. yì zhě yún:" suì ruò chéng tián yuè huán shuǐ zhī bài, bìng lì gōng zhī, shí chéng zhōng bài zú wú sān èr qiān rén, jiē yí shāng wèi qǐ, rì xī qí jiàng suì yǔ bào zhēn bù hé, qiān yán yú jī zéi, nǎi zhì sān dào lián jié, zhì jīn wèi gěng, zhí suì zhī yóu." suì zhì tài yuán, qiǎn xíng jūn sī mǎ wáng quán jiāng bīng wǔ qiān fù fèng tiān, yòu qiǎn nán huì jí dà jiàng zhī zǐ yǔ jù lái, bì yú zhōng wèi qiáo. jí dì xìng liáng zhōu, quán huì lǐng bīng hái zhèn. suì yǐ jìn yáng wáng yè suǒ qǐ, dù dū chéng dōng miàn píng yì shòu dí, shí tiān xià sāo dòng, běi biān shù yǒu jǐng jí, nǎi yǐn jìn shuǐ jià fén ér zhù chéng zhī dōng, zhū yǐ wéi chí, kòu zhì jì shěng shǒu pí zhě wàn rén yòu jué fén shuǐ huán chéng, duō wèi chí zhǎo, shù liǔ yǐ gù dī. xún jiān bǎo níng jūn jié dù shǐ.
四年十月,泾师犯关,帝幸奉天,燧引军还太原。议者云:“燧若乘田悦洹水 之败,并力攻之,时城中败卒无三二千人,皆夷伤未起,日夕俟降;燧与抱真不和, 迁延于击贼,乃致三盗连结,至今为梗,职燧之由。”燧至太原,遣行军司马王权 将兵五千赴奉天,又遣男汇及大将之子与俱来,壁于中渭桥。及帝幸梁州,权、汇 领兵还镇。燧以晋阳王业所起,度都城东面平易受敌,时天下骚动,北边数有警急, 乃引晋水架汾而注城之东,潴以为池,寇至计省守陴者万人;又决汾水环城,多为 池沼,树柳以固堤。寻兼保宁军节度使。
xìng yuán yuán nián zhēng yuè, jiā jiǎn jiào sī tú, fēng běi píng jùn wáng. qī yuè, dé zōng hái jīng, jiā suì fèng chéng jūn jí jìn jiàng cí xí jié dù bìng guǎn nèi zhū jūn xíng yíng fù yuán shuài, lìng yǔ shì zhōng hún jiān zhèn guó jūn jié dù shǐ luò yuán guāng tóng tǎo hé zhōng. chū, lǐ huái guāng jù hé zhōng, suì qiǎn shǐ zhāo yù zhī, huái guāng mèi xù yào tíng zhēn shǒu jìn zhōu, yá jiāng máo cháo yì pū shǒu xí zhōu, zhèng kàng shǒu cí zhōu, jiē xiāng cì jiàng suì. chū, wáng wǔ jùn zì wèi xiàn hái zhèn, suī qù wěi hào, ér gōng wéi zhào zhōu bù jiě, kāng rì zhī jiǒng cù, yù qì zhào zhōu, suì zòu yuē:" kě zhào wǔ jùn yǔ bào zhēn tóng jī zhū tāo, yǐ shēn zhào lì wǔ jùn, qǐng gǎi rì zhī wèi jìn cí xí jié dù shǐ." rì zhī wèi zhì ér sān zhōu jiàng suì, gù yòu jiā suì jìn cí xí jié dù shǐ. suì nǎi biǎo ràng sān zhōu yú rì zhī, qiě yán yīn jiàng ér shòu zhī, kǒng hòu yǒu gōng zhě zhǒng yǐ wéi cháng. shàng jiā ér xǔ zhī. suì nǎi qiǎn shǐ yíng rì zhī, jì zhì, jí fǔ kù ér guī zhī, rì zhī xǐ qiě guò wàng.
兴元元年正月,加检校司徒,封北平郡王。七月,德宗还京,加燧奉诚军及晋、 绛、慈、隰节度并管内诸军行营副元帅,令与侍中浑瑊、镇国军节度使骆元光同讨 河中。初,李怀光据河中,燧遣使招谕之,怀光妹婿要廷珍守晋州,衙将毛朝易攵 守隰州,郑抗守慈州,皆相次降燧。初,王武俊自魏县还镇,虽去伪号,而攻围赵 州不解,康日知窘蹙,欲弃赵州,燧奏曰:“可诏武俊与抱真同击硃滔,以深、赵 隶武俊,请改日知为晋、慈、隰节度使。”日知未至而三州降燧,故又加燧晋、慈、 隰节度使。燧乃表让三州于日知,且言因降而授之,恐后有功者踵以为常。上嘉而 许之。燧乃遣使迎日知,既至,籍府库而归之,日知喜且过望。
jiǔ yuè shí wǔ rì, suì shuài bù qí sān wàn cì yú jiàng, fēn bīng shōu xià xiàn, lüè jì shān, gōng lóng mén, jiàng qí jiāng féng wàn xìng rèn xiàng yù. suì yǐ bīng gōng jiàng zhōu, shí yuè, bá qí wài chéng, qí yè wěi cì shǐ wáng kè tóng yǔ dà jiàng dá xī xiǎo jìn qì chéng zǒu, jiàng qí zhòng sì qiān rén. yòu qiǎn dà jiàng lǐ zì liáng gǔ xiù fēn bīng lüè dìng wén xǐ xià xiàn wàn quán yú xiāng yǒng lè yī shì liù xiàn, jiàng qí jiāng xīn shēn jí bīng wǔ qiān rén. gǔ xiù yǐ fàn lìng lǔ shì nǚ, zhǎn zhī yǐ xùn.
九月十五日,燧帅步骑三万次于绛,分兵收夏县,略稷山,攻龙门,降其将冯 万兴、任象玉。燧以兵攻绛州,十月,拔其外城,其夜伪刺史王克同与大将达奚小 进弃城走,降其众四千人。又遣大将李自良、谷秀分兵略定闻喜、夏县、万泉、虞 乡、永乐、猗氏六县,降其将辛兟及兵五千人。谷秀以犯令虏士女,斩之以徇。
zhēn yuán yuán nián, jūn cì bǎo dǐng, bài zéi qí bīng yú táo chéng, qián fēng jiāng lǐ àn zhuī jī zhī, shè shā zéi jiāng xú bó wén, zhǎn shǒu wàn yú jí, huò mǎ wǔ bǎi pǐ. shì suì, tiān xià huáng hàn, wù jià téng yǒng, jūn fá liáng xiǎng, ér jīng shī yán shì duō qǐng shou shě huái guāng, shàng yì wèi jué. suì yǐ huái guāng nì jié yóu shén, hé zhōng mì ěr jīng yì, fǎn fù bù kě bǎo xìn, shě zhī wú yǐ shì tiān xià, lǜ shàng wèi zuǒ yòu suǒ huò, qiě bīng shì shàng mì. liù yuè, suì nǎi shě jūn yǐ shù bǎi qí cháo yú jīng shī. bǐ zhào jiàn, suì yuē:" chén suī bù wǔ, dé chú liáng zhī yī yuè, zú yǐ píng hé zhōng." shàng xǔ zhī.
贞元元年,军次宝鼎,败贼骑兵于陶城,前锋将李黯追击之,射杀贼将徐伯文, 斩首万馀级,获马五百匹。是岁,天下蝗旱,物价腾踊,军乏粮饷,而京师言事多 请扌舍怀光,上意未决。燧以怀光逆节尤甚,河中密迩京邑,反覆不可保信,舍之 无以示天下,虑上为左右所惑,且兵事尚密。六月,燧乃舍军以数百骑朝于京师。 比召见,燧曰:“臣虽不武,得刍粮支一月,足以平河中。”上许之。
qī yuè, suì yīn cháo jīng shī, nǎi yǔ hún jiān luò yuán guāng hán yóu guī hé jūn, cì yú cháng chūn gōng. huái guāng jiāng xú tíng guāng yǐ bīng liù qiān shǒu gōng chéng, yù bèi shén yán. suì dù cháng chūn bù xià, zé huái guāng zì gù, gōng zhī kuàng rì chí jiǔ, suǒ shāng bì shén, nǎi tǐng shēn zhì chéng xià hū tíng guāng. tíng guāng sù dàn suì wēi míng, zé bài yú chéng shàng. suì dù tíng guāng xīn yǐ qū, nǎi xú wèi zhī yuē:" wǒ lái zì cháo tíng, kě xī miàn shòu mìng." tíng guāng fù bài. suì nǎi yù zhī yuē:" gōng děng jiē shuò fāng jiàng shì, lù shān yǐ lái, shǒu jiàn dà dòng, sì shí yú nián, gōng fá zuì gāo, nài hé qì zǔ fù zhī dòng lì, bèi jūn shàng, wèi zú miè zhī jì yé! cóng wú, fēi zhǐ miǎn huò, fù guì kě tú yě." zéi tú jiē bú duì. suì yòu yuē:" ěr yǐ wú yán bù chéng, jīn xiāng qù bù yuǎn shù bù, ěr dāng shè wǒ!" nǎi pī jīn shì zhī. tíng guāng gǎn qì fǔ fú, jūn shì yì qì xià. xiān yī rì, zéi jiāo lí bǎo shǒu jiàng wèi guī yǐ bīng èr qiān yīn bǎo jiàng suì tíng guāng dōng dào jì jué, nǎi lǜ zhòng chū jiàng. suì yǐ shù qí jìng rù chéng, chù zhī bù yí, mò bù wèi fú, zhòng dà hū yuē:" wú bèi fù dé wèi wáng rén yǐ!" hún jiān yóu shì fú suì, sī wèi cān zuǒ yuē:" yǔ cháng wèi mǎ gōng yòng bīng yǔ yǔ bù xiāng yuǎn, dàn jǐng guài lèi bài tián yuè jīn guān qí xíng bīng liào dí, wú bù dài yuǎn yǐ!" bā yuè, suì yí jūn yú jiāo lí bǎo. qí yè, zéi tài yuán bǎo shǒu jiāng wú jiǒng qì bǎo ér dùn, qí xià jiē jiàng. suì lǜ zhū jūn jì hé, bīng fán bā wàn, zhèn yú chéng xià. shì rì, zéi jiāng niú míng jùn zhǎn huái guāng shǒu yǐ chéng jiàng. qí shǒu bīng yóu yī wàn liù qiān rén, zhǎn zéi jiāng yán yàn mèng bǎo zhāng qīng wú jiǒng děng qī rén yǐ xùn, wèi huái guāng xié lǔ zhě jiē shě zhī.
七月,燧因朝京师,乃与浑瑊、骆元光、韩游瑰合军,次于长春宫。怀光将徐 廷光以兵六千守宫城,御备甚严。燧度长春不下,则怀光自固,攻之旷日持久,所 伤必甚,乃挺身至城下呼廷光。廷光素惮燧威名,则拜于城上。燧度廷光心已屈, 乃徐谓之曰:“我来自朝廷,可西面受命。”廷光复拜。燧乃喻之曰:“公等皆朔 方将士,禄山以来,首建大动,四十馀年,功伐最高,奈何弃祖父之动力,背君上, 为族灭之计耶!从吾,非止免祸,富贵可图也。”贼徒皆不对。燧又曰:“尔以吾 言不诚,今相去不远数步,尔当射我!”乃披襟示之。廷光感泣俯伏,军士亦泣下。 先一日,贼焦篱堡守将尉珪以兵二千因堡降燧;廷光东道既绝,乃率众出降。燧以 数骑径入城,处之不疑,莫不畏服,众大呼曰:“吾辈复得为王人矣!”浑瑊由是 服燧,私谓参佐曰:“予尝谓马公用兵与予不相远,但警怪累败田悦;今观其行兵 料敌,吾不迨远矣!”八月,燧移军于焦篱堡。其夜,贼太原堡守将吴冏弃堡而遁, 其下皆降。燧率诸军济河,兵凡八万,阵于城下。是日,贼将牛名俊斩怀光首以城 降。其守兵犹一万六千人,斩贼将阎晏、孟宝、张清、吴冏等七人以徇,为怀光胁 虏者皆舍之。
suì zì cháo jīng shī hái xíng yíng, fán èr shí qī rì ér hé zhōng píng. zhào shū bāo měi, qiān guāng lù dài fu, jiān shì zhōng, réng yǔ yī zi wǔ pǐn zhèng yuán guān. yàn cì bì, hái tài yuán. shì xíng yě, dé zōng cì suì chén yǐ tái héng èr míng. xù yuē:
燧自朝京师还行营,凡二十七日而河中平。诏书褒美,迁光禄大夫,兼侍中, 仍与一子五品正员官。宴赐毕,还太原。是行也,德宗赐燧《宸扆》、《台衡》二 铭。序曰:
zhèn měi lǎn shàng gǔ zhī shū, yòng jí táng yú zhī jì, jūn chén xiāng de, shèng xián tóng shí, rì xī zī zī, jiǎng lùn zhì dào, huò chén qí jiàn jiè, huò fěng yǐ yǒng gē, huàn hū diǎn mó, bǎi dài shì shì, yǒu yǐ jiàn qǐ wò zhī dào, lǐ huà zhī duān, yì shén mù zhī, ér wèi néng dài yě. qǐng líng jiān jié dù shǐ dù xī quán zhù shū shàng xiàn, duō suǒ guī jiàn, liáo wèi jūn chén zhēn, yòng dá qí yì. hé dōng děng dào fù yuán shuài sī tú suì gù qǐng lè shí, yí jué hòu rén. zhèn yǐ wén jì fēi gōng, yì yòu fēi bèi, chuí zhū lái yì, liáng suǒ nǜ yān. qǐ yǔ zhě shāng, yīn zhī yǒu zuò, shù hū zhāo xī zì jǐng, qiě bǐ hòu dài zhī wǒ wén wǔ diàn bāng zhī chén yú.
朕每览上古之书,用及唐、虞之际,君臣相得,圣贤同时,日夕孜孜,讲论至 道,或陈其鉴诫,或讽以咏歌,焕乎典谟,百代是式,有以见启沃之道,理化之端, 意甚慕之,而未能迨也。顷灵监节度使杜希全著书上献,多所规谏,聊为《君臣箴》, 用答其意。河东等道副元帅、司徒燧固请勒石,贻厥后人。朕以文既非工,义又非 备,垂诸来裔,良所恧焉。起予者商,因之有作,庶乎朝夕自儆,且俾后代知我文 武殿邦之臣欤。
chén yǐ míng yuē:
《宸扆铭》曰:
tiān shēng zhēng rén, xìng mìng yuán chún, shì yù jiāo chí, lì hài jiū fēn. wú zhǔ nǎi luàn, shù zhī yǐ jūn, jiǔ yù máng máng, wàn qíng yún yún. mù bù bèi dǔ, ěr nán biàn wén, dǔ zhī wén zhī, shěn yòu fēi zhēn. shì shī qí yuán, dào yuǎn mò qīn, lǐ xíng qí yào, huà xíng rú shén. shī yuán wéi hé, bù zì zhèng shēn, zhèng shēn zhī fāng, xiān chéng qí yì. wǎng cóng ěr yù, wǎng zài ěr wěi, tǐ dào chóng dé, běn rén lǜ yì. bì xìn ruò hán shǔ, wú sī xiàng tiān dì, gǎn ér suì tōng, bǎi lǜ yī zhì. rèn rén zhī shù, gè dāng qí qì, shě duǎn cóng zhǎng, lǐ wú qiú bèi. shì duō zǒng jí, zhòng cái xián suì, zhī ér bì rèn, rèn ér wù èr. yǐ tiān xià zhī mù wèi jiàn, wǒ jiàn sī míng yǐ tiān xià zhī xīn wèi móu, wǒ móu zé zhì. qiú xián wéi guǎng, biàn lǐ wéi jīng, nì ěr fú xīn, bì jiā nǎi chéng. shùn zhǐ gǒu róng, yì chá qí qíng, chì qù jiān yú, quán dù zhōng zhēn. xiān rén lì yán, wèi dài zuò chéng, è è zhě chāng, wěi wěi zhě qīng, xì yǐ xīng wáng, hé yún qí qīng. chéng tiān zǐ rén, fū qǐ bù guì? yī xī zhé wáng, sù yè zhī wèi. yù xiǔ wèi jiè, nà huáng wèi zhì, shén jiāng hài yíng, tiān fěi jiǎ yì. sì hǎi wéi jiā, fū qǐ bù fù? yī xī zhé wáng, qín jiǎn gù lòu. tǔ jiē wǎng shì, lù tái bà gòu, yuǎn qí jì yín qiǎo, fàng zhēn qín guài shòu. jìng zhī shèn zhī, tiān mìng kě yòu. yù lìng bì xíng, shùn rén zhī qíng, yù chéng bì zhe, qīng jǐ zhī lǜ, xīn wú yì zhà, shì bì zhōng shù. fán jiāng yǒu wéi, mí bù sān sī, xǐ nù yǐ jié, dòng jìng yǐ shí. háo lí huò chà, huò hài yì suí, màn yì jué chū, huǐ qí hé zhuī. xíng bù kě zhǎng, wǔ bù kě shì, zuò wēi chěng lì, lì jiē sī qǐ. chuí liú bì cōng, tǒu kuàng sāi ěr, hán hóng guāng dà, shì yì wèi měi. fù zhī rú tiān, ài zhī rú zi, rén xīn gǎn rén, lǜ tǔ zì lǐ. jiē yǔ guǎ mèi, sì shǒu pī tú, kòu róng jiàn xìng, dé huà wèi fú. dà yè jīng jīng, qí gǎn yǐ yú, fǔ chá wù qíng, yǎng jī diǎn mó, zuò jiè sī yán, zhì yú zuò yú.
天生蒸人,性命元淳,嗜欲交驰,利害纠纷。无主乃乱,树之以君,九域茫茫, 万情云云。目不备睹,耳难遍闻,睹之闻之,矧又非真。事失其源,道远莫亲,理 行其要,化行如神。失源维何,不自正身,正身之方,先诚其意。罔从尔欲,罔载 尔伪,体道崇德,本仁率义。必信若寒暑,无私象天地,感而遂通,百虑一致。任 人之术,各当其器,舍短从长,理无求备。事多总集,众才咸遂,知而必任,任而 勿贰。以天下之目为鉴,我鉴斯明;以天下之心为谋,我谋则智。求贤惟广,辩理 惟精,逆耳咈心,必嘉乃诚。顺旨苟容,亦察其情,斥去奸谀,全度忠贞。先人立 言,为代作程,谔谔者昌,唯唯者倾,系以兴亡,曷云其轻。承天子人,夫岂不贵? 伊昔哲王,夙夜祗畏。驭朽为戒,纳隍为志,神将害盈,天匪假易。四海为家,夫 岂不富?伊昔哲王,勤俭固陋。土阶罔饰,露台罢构,远奇伎淫巧,放珍禽怪兽。 敬之慎之,天命可祐。欲令必行,顺人之情,欲诚必著,清己之虑,心无亿诈,事 必忠恕。凡将有为,靡不三思,喜怒以节,动静以时。毫厘或差,祸害亦随,慢易 厥初,悔其曷追。刑不可长,武不可恃,作威逞力,厉阶斯起。垂旒蔽聪,黈纩塞 耳,含弘光大,是亦为美。覆之如天,爱之如子,仁心感人,率土自理。嗟予寡昧, 嗣守丕图,寇戎荐兴,德化未孚。大业兢兢,其敢以渝,俯察物情,仰稽典谟,作 诫斯言,置于坐隅。
tái héng míng yuē:
《台衡铭》曰:
tiān liè tái xīng, chuí xiàng yú rén, shèng rén zé tiān, yì jiàn fǔ chén. yǐ yì yǐ bì, wèi héng wèi jūn, rú ěr mù yīng xīn, rú gǔ gōng lián shēn, shì zé tóng tǐ, shú yún fēi qīn? yīn yáng xiāng tuī, sì xù chéng suì, jūn chén xiāng de, wàn bāng zuò yì. gǎn tóng fēng yún, hé ruò fú qì, yǐ dào kuāng jiù, jǐn guī xiàn tì, mù bì cóng shéng, jīn qí yòng lì. dì zhě zhī shèng, shí wéi táo táng, nǎi wén chóu zī, zè lòu míng yì pū. jì hū yǒu yú, èr bā téng fāng. yuán dài yī yǐn, xiāng yú chéng tāng. zài shēng jiāng yá, liàng bǐ wǔ wáng. dào wú bù xíng, móu wú bù zāng, jūn shèng chén xián, yùn tài shí kāng. hàn gāo jì xìng, xiāo cáo yì zhāng. liè liè wǒ zǔ, yīng qī ér chāng, chǎn miè qún xiōng, dǐ píng sì fāng. wéi wèi jí yīng, qǐ pì fēng jiāng yuē fáng yǔ dù, zhèn lǐ wéi gāng yì yǒu wèi zhēng, zhōng jiǎn áng áng. wěi zī zhòng cái, wèi dòng wèi liáng, dàng dàng wēi wēi, bāng jiā yǒu guāng. shì zhī dào zhī fèi xìng, xì yú shí zhǔ, zhǔ zhī dé shī, zī yú tái fǔ. jīng zhī yǐ wén, wěi zhī yǐ wǔ, chū wèi fāng bó, rù zuò shēn fǔ, jué wéi zài zhāng, quē gǔn sī bǔ. wéi dé shì yǐ, wéi cái shì qiú, rén bù yì zhī, dé yì nán zhōu. fù shuō bǎn zhù, yí wú shè gōu, rèn zhī bù yí, qiān zǎi chuí xiū, tǐ yú zhì gōng, hé bǐ hé chóu. zhuī wéi zhé zhǔ, bì lài liáng bì, shěn yǔ bù dé, àn yú lǐ shù. shī lǚ fán qǐ, zhèng xíng duō shī, gòu zī jiān tún, sù yè zhī lì. yì wǒ dài wǒ, shí wéi xūn xián, nèi xī shù jī, wài zǒng shí lián, wēi wǔ zài yáng, móu yóu rì xuān. cháng chéng yā jìng, jù jiàn jì chuān, tóng dé tóng xīn, fú wēi chí diān. yǔ jiā ěr chéng, ěr xiāng yǔ lǐ, wéi hòu shī dào, yì chén zhī chǐ. zì xī gé yán, shèn zhōng rú shǐ, gōng cáng dǐng yí, dào guān tú shǐ. wú bǐ yī fù, kè zhuān jué měi, zuò jiàn lēi míng, yǒng shì shì jì.
天列台星,垂象于人,圣人则天,亦建辅臣。以翼以弼,为衡为钧,如耳目应 心,如股肱连身,是则同体,孰云非亲?阴阳相推,四序成岁,君臣相得,万邦作 乂。感同风云,合若符契,以道匡救,尽规献替,木必从绳,金其用砺。帝者之盛, 时惟陶唐,乃闻畴咨,仄陋明易攵。洎乎有虞,二八腾芳。爰迨伊尹,相于成汤。 载生姜牙,谅彼武王。道无不行,谋无不臧,君圣臣贤,运泰时康。汉高既兴,萧、 曹亦彰。烈烈我祖,膺期而昌,剷灭群凶,砥平四方。惟卫及英,启辟封疆;曰房 与杜,振理维纲;亦有魏徵,忠謇昂昂。伟兹众材,为栋为梁,荡荡巍巍,邦家有 光。是知道之废兴,系于时主,主之得失,资于台辅。经之以文,纬之以武,出为 方伯,入作申、甫,绝维载张,阙衮斯补。惟德是倚,惟才是求,人不易知,德亦 难周。傅说板筑,夷吾射钩,任之不疑,千载垂休,体于至公,何鄙何雠。追惟哲 主,必赖良弼,矧予不德,暗于理术。师旅繁起,政刑多失,遘兹艰屯,夙夜祗栗。 翊我戴我,实惟勋贤,内熙庶绩,外总十连,威武载扬,谋猷日宣。长城压境,巨 舰济川,同德同心,扶危持颠。予嘉尔诚,尔相予理,惟后失道,亦臣之耻。自昔 格言,慎终如始,功藏鼎彝,道冠图史。无俾伊、傅,克专厥美,作鉴勒铭,永世 是纪。
suì zhì tài yuán, nǎi lēi èr míng yú qǐ yì táng xī piān, dì wèi tí é, qí chóng chǒng rú cǐ.
燧至太原,乃勒二铭于起义堂西偏,帝为题额,其崇宠如此。
èr nián dōng, tǔ bō dà jiàng shàng jié zàn xiàn yán xià èr zhōu, gè liú bīng shǒu zhī, jié zàn dà jūn tún yú míng shā, zì dōng jí chūn, yáng mǎ duō sǐ, liáng xiǎng bù jì. dé zōng yǐ suì wèi suí yín lín shèng zhāo tǎo shǐ, lìng yǔ huá shuài luò yuán guāng bīn shuài hán yóu guī jí fèng xiáng zhū zhèn zhī shī huì yú hé xī jìn tǎo. suì chū shī, cì shí zhōu. jié zàn wén zhī jù, qiǎn shǐ qǐng hé, réng yuē méng huì, shàng jiē bù xǔ. yòu qiǎn qí dà jiàng lùn jiá rè hòu lǐ bēi cí shēn qíng yú suì qǐng hé, suì pín biǎo lùn zòu, shàng jiān bù xǔ. sān nián zhēng yuè, suì jūn hái tài yuán. sì yuè, suì yǔ lùn jiá rè jù rù cháo, suì shèng yán fān qíng kě bǎo, qǐng xǔ qí méng, shàng rán zhī. suì jì rù cháo, jié zàn jù zì míng shā hái fān. shì suì rùn wǔ yuè shí wǔ rì, shì zhōng hún jiān yǔ fān xiāng shàng jié zàn méng yú píng liáng, wèi fān jūn suǒ jié, láng bèi jǐn miǎn, xiàn jiāng lì liù shí yú yuán, yóu suì zhī miù móu yě, zuò shì duó bīng quán. liù yuè, yǐ suì shǒu sī tú, jiān shì zhōng běi píng wáng rú gù, réng cì jì lè, fèng cháo qǐng ér yǐ.
二年冬,吐蕃大将尚结赞陷盐、夏二州,各留兵守之,结赞大军屯于鸣沙,自 冬及春,羊马多死,粮饷不继。德宗以燧为绥、银、麟胜招讨使,令与华帅骆元光、 邠帅韩游瑰及凤翔诸镇之师会于河西进讨。燧出师,次石州。结赞闻之惧,遣使请 和,仍约盟会,上皆不许。又遣其大将论颊热厚礼卑辞申情于燧请和,燧频表论奏, 上坚不许。三年正月,燧军还太原。四月,燧与论颊热俱入朝,燧盛言蕃情可保, 请许其盟,上然之。燧既入朝,结赞遽自鸣沙还蕃。是岁闰五月十五日,侍中浑瑊 与蕃相尚结赞盟于平凉,为蕃军所劫,狼狈仅免,陷将吏六十余员,由燧之谬谋也, 坐是夺兵权。六月,以燧守司徒,兼侍中、北平王如故,仍赐妓乐,奉朝请而已。
wǔ nián jiǔ yuè, suì yǔ tài wèi lǐ chéng zhào jiàn yú yán yīng diàn, shàng jiā qí yǒu dà xūn lì, jiē tú xíng líng yān gé, liè yú yuán chén zhī cì. jiǔ nián qī yuè, suì duì yú yán yīng. chū, shàng yǐ suì zú jí, bù lìng cháo yè shì rì, suì yǐ dōng shǒu rù cháo, chì xǔ bù bài ér zuò. shí tài wèi chéng chū hōng, dì wèi suì yuē:" cháng shí qīng yǔ tài wèi chéng tóng lái, jīn dú jiàn qīng, bù jué bēi tòng." shàng xū xī jiǔ zhī. suì jì tuì, zú jí, pū yú dì, shàng qīn yē qǐ zhī, sòng jí yú bì, suì dùn shǒu qì xiè. lèi shàng biǎo qǐ hái, chén ràng shì zhōng, yōu zhào bù xǔ. zhēn yuán shí yī nián bā yuè hōng, shí nián qī shí. xiān shì, sī tiān pín zòu yíng huò tài bái fàn tài wēi shàng jiàng, jiān yī yuè ér suì hōng. fèi cháo sì rì, zhào jīng zhào yǐn hán gāo jiān hù sāng shì, sì wú wáng xiàn wèi diào jì zèng fèng shǐ, cè zèng tài wèi, shì yuē zhuāng wǔ. zi huì chàng.
五年九月,燧与太尉李晟召见于延英殿,上嘉其有大勋力,皆图形凌烟阁,列 于元臣之次。九年七月,燧对于延英。初,上以燧足疾,不令朝谒;是日,燧以冬 首入朝,敕许不拜而坐。时太尉晟初薨,帝谓燧曰:“常时卿与太尉晟同来,今独 见卿,不觉悲恸。”上歔欷久之。燧既退,足疾,仆于地,上亲掖起之,送及于陛, 燧顿首泣谢。累上表乞骸,陈让侍中,优诏不许。贞元十一年八月薨,时年七十。 先是,司天频奏荧惑太白犯太微上将,间一月而燧薨。废朝四日,诏京兆尹韩皋监 护丧事,嗣吴王献为吊祭赠赗使,册赠太尉,谥曰庄武。子汇、暢。
chàng yǐ fù yìn lèi qiān zhì hóng lú shǎo qīng, liú jīng shī. jiàn zhōng sān nián, suì tǎo tián yuè yú shān dōng, shí suì hàn, jīng shī kuò lǜ shāng hù, rén xīn shén yáo. fèng xiáng liú zhèn yōu zhōu bīng, duō lí sàn rù nán shān wèi dào. diàn zhōng chéng lǐ yún duān yǔ qí dǎng yuán fēng dān chāo jùn lǐ chéng xìn jì xìn děng yǔ chàng shàn, yīn yǐn shí jù huì, yán shí shì jiāng wēi chàng nǎi qiǎn jiā rén wēn jìng yǔ fù shū, jù chén lì hài, kě bān shī hái zhèn. suì nù, zhí jìng jù zòu qí zhuàng, lìng xiōng xuàn zhí chàng qǐng zuì. dé zōng yǐ suì fāng tǎo zéi, bù jìng qí shì, zhū yún duān děng shí yī rén, chì xuàn jiù dì zhàng chàng sān shí, shàng yú shì bà kuò lǜ zhī lìng. suì zī huò jiǎ tiān xià, suì jì zú, chàng chéng jiù yè, lǚ wèi háo xìng yāo qǔ. zhēn yuán mò, zhōng wèi yáng zhì lián fěng chàng lìng xiàn tián yuán dì zhái, shùn zōng fù cì chàng. chū wèi huì qī suǒ sù, xī qí chǎn, zhōng guì yòu bī qǔ, réng zhǐ shǐ shī yú fú sì, chàng bù gǎn lìn wǎn nián cái chǎn bìng jǐn, shēn mò zhī hòu, zhū zǐ wú shì kě jū, yǐ zhì dòng něi. jīn fèng chéng yuán tíng guǎn, jí chàng jiù dì yě. chàng zhōng shào fǔ jiān, zèng gōng bù shàng shū.
暢以父廕累迁至鸿胪少卿,留京师。建中三年,燧讨田悦于山东,时岁旱,京 师括率商户,人心甚摇。凤翔留镇幽州兵,多离散入南山为盗。殿中丞李云端与其 党袁封、单超俊、李诚信、冀信等与暢善,因饮食聚会,言时事将危;暢乃遣家人 温靖与父书,具陈利害,可班师还镇。燧怒,执靖具奏其状,令兄炫执暢请罪。德 宗以燧方讨贼,不竟其事,诛云端等十一人,敕炫就第杖暢三十,上于是罢括率之 令。燧赀货甲天下,燧既卒,暢承旧业,屡为豪幸邀取。贞元末,中尉杨志廉讽暢 令献田园第宅,顺宗复赐暢。初为汇妻所诉,析其产,中贵又逼取,仍指使施于佛 寺,暢不敢吝;晚年财产并尽,身殁之后,诸子无室可居,以至冻馁。今奉诚园亭 馆,即暢旧第也。暢终少府监,赠工部尚书。
zi jì zǔ, yǐ zǔ yìn, sì suì wèi tài zǐ shè rén, lèi qiān zhì diàn zhōng shǎo jiān, nián sān shí qī zú.
子继祖,以祖廕,四岁为太子舍人,累迁至殿中少监,年三十七卒。
xuàn, zì ruò wēng, suì zhī zhòng xiōng, shǎo yǐ rú xué wén yú shí, yǐn jū sū mén shān, bù yīng pì zhào. zhì dé zhōng, lǐ guāng bì zhèn tài yuán, pì wèi zhǎng shū jì shì dà lǐ píng shì jiān chá yù shǐ, lì shì yù shǐ. cháng cān móu yì, guāng bì shén zhòng zhī, zòu shòu bǐ bù xíng bù láng zhōng. tián shén gōng zhèn biàn zhōu, zòu shòu jié dù pàn guān jiǎn jiào bīng bù láng zhōng. zhuǎn lián zhōu cì shǐ, zhēng bài lì bù láng zhōng, yòu chū wèi láng zhōu cì shǐ, rù wèi dà lǐ shǎo qīng. jiàn zhōng chū, wèi rùn zhōu cì shǐ, chù zhì shǐ liǔ zài yǐ qīng bái wén, zhēng bài tài zǐ yòu shù zǐ, qiān zuǒ sàn qí cháng shì. dì suì wèi sī tú, yǐ qīn bǐ bài xíng bù shì láng, yǐ jí cí, gǎi bīng bù shàng shū zhì shì. zhēn yuán qī nián zú, shí nián qī shí jiǔ.
炫,字弱翁,燧之仲兄,少以儒学闻于时,隐居苏门山,不应辟召。至德中, 李光弼镇太原,辟为掌书记、试大理评事、监察御史,历侍御史。常参谋议,光弼 甚重之,奏授比部、刑部郎中。田神功镇汴州,奏授节度判官、检校兵部郎中。转 连州刺史,征拜吏部郎中,又出为阆州刺史,入为大理少卿。建中初,为润州刺史, 黜陟使柳载以清白闻,征拜太子右庶子,迁左散骑常侍。弟燧为司徒,以亲比拜刑 部侍郎,以疾辞,改兵部尚书致仕。贞元七年卒,时年七十九。
shǐ chén yuē: suì xióng yǒng qiáng lì, cháng xiān jì hòu zhàn, yòu shàn shì shī, jiāng zhàn, qīn zì hào lìng, shì wú bù kāng kǎi gǎn dòng, zhàn jiē jué sǐ, wèi cháng zhé běi, móu dé bīng shèng, guān yú yī shí. rán lì néng qín tián yuè ér bù qǔ, nà fān shuài zhī wěi kuǎn ér bǎo qí bì méng píng liáng zhī huì, dà chén jǐ xiàn, guān jī yáo dòng, cǐ wèi cái yǒu yú ér xīn bù zhì, yì zhě xī ér hèn zhī.
史臣曰:燧雄勇强力,常先计后战,又善誓师,将战,亲自号令,士无不慷慨 感动,战皆决死,未尝折北,谋得兵胜,冠于一时。然力能擒田悦而不取,纳蕃帅 之伪款而保其必盟;平凉之会,大臣几陷,关畿摇动,此谓才有余而心不至,议者 惜而恨之。
hún jiān, gāo lán zhōu rén yě, běn tiě lè jiǔ xìng bù luò zhī hún bù yě. gāo zǔ dà qí lì fā hún ā tān zhī, zhēn guān zhōng wèi gāo lán zhōu cì shǐ. zēng zǔ yuán qìng zǔ dà shòu fù shì zhī, jiē dài wéi gāo lán dū du. dà shòu, kāi yuán chū lì zuǒ lǐng wèi zhōng láng jiàng tài zǐ pū tóng zhèng. shì zhī, shǎo yǒu wǔ yì, cóng shuò fāng jūn, jī zhàn gōng yú biān shàng, lèi qiān zhì kāi fǔ yí tóng sān sī shì tài cháng qīng níng shuò jùn wáng. guǎng dé zhōng, yǔ tǔ bō zhàn, méi yú líng wǔ, nián sì shí jiǔ.
浑瑊,皋兰州人也,本铁勒九姓部落之浑部也。高祖大俟利发浑阿贪支,贞观 中为皋兰州刺史。曾祖元庆、祖大寿、父释之,皆代为皋兰都督。大寿,开元初历 左领卫中郎将、太子仆同正。释之,少有武艺,从朔方军,积战功于边上,累迁至 开府仪同三司、试太常卿、宁朔郡王。广德中,与吐蕃战,没于灵武,年四十九。
jiān běn míng yuē jìn, nián shí yú suì jí shàn qí shè, suí fù zhàn fá, pò hè lǔ bù, xià shí bǎo chéng, shōu lóng jū dǎo, yǒng guān zhū jūn, lèi shòu zhé chōng guǒ yì. hòu jié dù shǐ ān sī shùn qiǎn jiān tí piān shī shēn rù gé lù bù, jīng hú mèi qì, lüè tè luó sī shān, dà pò ā bù sī bù yòu yǔ zhū jūn chéng yǒng qīng zhà tiān ān jūn, qiān zhōng láng jiàng.
瑊本名曰进,年十余岁即善骑射,随父战伐,破贺鲁部,下石保城,收龙驹岛, 勇冠诸军,累授折冲果毅。后节度使安思顺遣瑊提偏师深入葛禄部,经狐媚碛,略 特罗斯山,大破阿布思部;又与诸军城永清栅、天安军,迁中郎将。
ān lù shān gòu nì, jiān cóng lǐ guāng bì chū shī hé běi, dìng zhū jùn yì. zéi jiāng yǒu lǐ lì jié zhě, sù chēng xiāo yǒng, yǔ jiān gé dòu, lín zhèn zhǎn zhī, qiān yòu xiāo wèi jiāng jūn. jì ér sù zōng jí wèi yú líng wǔ, jiān tǒng bīng fù xíng zài, zhì tiān dé, yù fān jūn rù kòu, jiān jī bài zhī. cóng guō zi yí shōu liǎng jīng, jiān tǎo ān qìng xù, pò zéi yú xīn xiāng. gǎi jiǎn jiào tài pú qīng, chōng wǔ fēng jūn shǐ. yòu cóng pū gù huái ēn tǎo shǐ cháo yì, qián hòu shù shí zhàn. cháo yì píng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī tài cháng qīng, cì shí fēng èr bǎi hù.
安禄山构逆,瑊从李光弼出师河北,定诸郡邑。贼将有李立节者,素称骁勇, 与瑊格斗,临阵斩之,迁右骁卫将军。既而肃宗即位于灵武,瑊统兵赴行在,至天 德,遇蕃军入寇,瑊击败之。从郭子仪收两京,瑊讨安庆绪,破贼于新乡。改检校 太仆卿,充武锋军使。又从仆固怀恩讨史朝义,前后数十战。朝义平,加开府仪同 三司、太常卿,赐实封二百户。
jí huái ēn móu luàn, lìng zǐ xiāo yǔ jiān lǜ jūn wéi yú cì, shuò fāng jiāng shā xiāo, jiān lǜ suǒ bù guī guō zi yí. huì jiān fù shì zhī zhàn sǐ, yòu qǐ fù běn guān, wèi shuò fāng xíng yíng zuǒ xiāng bīng mǎ shǐ. cóng zǐ yí tǎo tǔ bō yú bīn zhōu. yǐ gōng jiā yù shǐ zhōng chéng. jūn hái, shèng qiū yú bīn. huì tǔ bō dà rù kòu, zhì fèng tiān, jiān jù zhàn yú mò gǔ, dà pò fān jūn, yǐ gōng jiā tài zǐ bīn kè, fù tún yú fèng tiān. huá zhōu zhōu zhì guāng fǎn, zi yí fèng zhào tǎo zhī, lìng jiān lǐng mǎ bù wàn rén gōng xià tóng zhōu. zhì guāng píng, zhào yǐ bīn níng qìng sān zhōu lì shuò fāng jūn, zi yí lǐng zhī zǐ yí lìng jiān xiān lǜ bīng zhì bīn zhōu, biàn yú yí lù xiàn fáng qiū. suì yú, jiā jiān yù shǐ dài fū.
及怀恩谋乱,令子歊与瑊率军围榆次,朔方将杀歊,瑊率所部归郭子仪。会瑊 父释之战死,又起复本官,为朔方行营左厢兵马使。从子仪讨吐蕃于邠州。以功加 御史中丞。军还,盛秋于邠。会吐蕃大入寇,至奉天,瑊拒战于漠谷,大破蕃军, 以功加太子宾客,复屯于奉天。华州周智光反,子仪奉诏讨之,令瑊领马步万人攻 下同州。智光平,诏以邠、宁、庆三州隶朔方军,子仪领之;子仪令瑊先率兵至邠 州,便于宜禄县防秋。岁余,加兼御史大夫。
dà lì qī nián, tǔ bō dà kòu biān, jiān yǔ jīng yuán jié dù shǐ mǎ lín huì bīng, dà pò fān zéi yú huáng pú yuán. zì shì, měi nián cháng shù yú cháng wǔ chéng, lín shèng qiū. shí yī nián, lǐng bīn zhōu cì shǐ. qí nián, tǔ bō rù kòu zhōu fāng qú huái ān děng zhèn, jiān jī què zhī. shí èr nián, zi yí rù cháo, lìng jiān zhī bīn níng qìng sān zhōu bīng mǎ liú hòu. shí sān nián, huí hé qīn tài yuán, pò bào fáng jūn, běi guī, pō wéi biān huàn. yǐ jiān wèi shí lǐng guān yǐ nán zhū jūn dōu zhī bīng mǎ shǐ, lǜ bīng jǐ jué zhú zhī, lǔ qí yǐn tuì. qí nián bā yuè, jiā jiǎn jiào gōng bù shàng shū chán yú fù dū hù zhèn wǔ jūn shǐ. shí sì nián, guō zi yí bài tài wèi, hào shàng fù, fēn suǒ guǎn nèi bié zhì sān jié dù, yǐ jiān jiān chán yú dà dū hù, chōng zhèn wǔ jūn dōng shòu xiáng chéng zhèn běi dà dū hù fǔ suí yín lín shèng děng jūn zhōu jié dù fù dà shǐ zhī jié dù shǐ shì guǎn nèi zhī dù yíng tián děng shǐ. qí nián, fù yǐ cuī níng wèi shuò fāng jié dù shǐ, lǐng zi yí jiù guǎn, zhēng jiān wèi zuǒ jīn wú wèi dà jiàng jūn, jiān zuǒ jiē shǐ.
大历七年,吐蕃大寇边,瑊与泾原节度使马璘会兵,大破蕃贼于黄菩原。自是, 每年常戍于长武城,临盛秋。十一年,领邠州刺史。其年,吐蕃入寇州方渠、怀安 等镇,瑊击却之。十二年,子仪入朝,令瑊知邠宁庆三州兵马留后。十三年,回纥 侵太原,破鲍防军,北归,颇为边患。以瑊为石岭关已南诸军都知兵马使,率兵掎 角逐之,虏骑引退。其年八月,加检校工部尚书、单于副都护、振武军使。十四年, 郭子仪拜太尉,号尚父,分所管内别置三节度,以瑊兼单于大都护,充振武军、东 受降城、镇北大都护府、绥银麟胜等军州节度副大使知节度使事、管内支度营田等 使。其年,复以崔宁为朔方节度使,领子仪旧管,征瑊为左金吾卫大将军,兼左街 使。
jiàn zhōng sì nián, lǐ xī liè qiǎn jiàn dié zhà wèi jiān shū yǔ xī liè jiāo tōng, jiān zòu qí zhuàng, shàng tè bǎo zhèng zhī, réng cì jiān mǎ yī pǐ bìng ān pèi, jǐn cǎi èr bǎi pǐ. shí yǐ pǔ wáng wèi jīng xiāng děng dào bīng mǎ yuán shuài tǎo lǐ xī liè, dà kāi fǔ mù, yǐ jiān jiǎn jiào hù bù shàng shū yù shǐ dài fū, chōng zhōng jūn dōu yú hòu. huì jīng shī luàn, dé zōng xìng fèng tiān, hòu sān rì, jiān lǜ jiā rén zǐ dì zì jīng chéng zhì, nǎi shǔ wèi xíng zài dōu yú hòu jiǎn jiào bīng bù shàng shū jīng jī wèi běi jié dù guān chá shǐ. jū shù rì, bīn níng jié dù shǐ hán yóu guī yǔ qìng zhōu cì shǐ lùn wéi míng tǒng bīng sān qiān, zì qián líng běi guò, fù lǐ quán yǐ jù zhū cǐ. huì dié bào cǐ yǐ chū bīng, dì jù lìng zhuī yóu guī bīng, cái zhì fèng tiān, zéi jūn guǒ zhì. yóu guī děng zhàn yú chéng dōng, wáng shī bù lì, suì chéng shèng bēn tū, jiāng rù, guān jūn yǔ zéi gé mén xiāng chí, zì mǎo zhì wǔ, shā shāng pō shén. mén nèi yǒu cǎo chē shù chéng, jiān lìng tuī chē sāi mén, fén zhī yǐ wài yù, chéng huǒ lì zhàn, zéi fāng jiě qù, rán chóng wéi yǐ hé. zéi dà xiū gōng jù, yǐ sēng fǎ jiān wèi jiàng shī, huǐ fó sì fáng yǔ yǐ wéi tī lǔ. shì yuè, zéi zì dīng wèi zhì xīn wèi, sì miàn gōng chéng, zhòu yè shǐ shí bù jué, jiān suí jī yìng dí, jǐn néng zì gù.
建中四年,李希烈遣间谍诈为瑊书与希烈交通,瑊奏其状,上特保证之,仍赐 瑊马一匹并鞍辔,锦采二百匹。时以普王为荆襄等道兵马元帅讨李希烈,大开府幕, 以瑊检校户部尚书、御史大夫,充中军都虞候。会泾师乱,德宗幸奉天,后三日, 瑊率家人子弟自京城至,乃署为行在都虞候、检校兵部尚书、京畿渭北节度观察使。 居数日,邠宁节度使韩游瑰与庆州刺史论惟明统兵三千,自乾陵北过,赴醴泉以拒 硃泚。会谍报泚已出兵,帝遽令追游瑰兵,才至奉天,贼军果至。游瑰等战于城东, 王师不利,遂乘胜奔突,将入,官军与贼隔门相持,自卯至午,杀伤颇甚。门内有 草车数乘,瑊令推车塞门,焚之以外御,乘火力战,贼方解去,然重围已合。贼大 修攻具,以僧法坚为匠师,毁佛寺房宇以为梯橹。是月,贼自丁未至辛未,四面攻 城,昼夜矢石不绝,瑊随机应敌,仅能自固。
shí yī yuè, líng wǔ jié dù shǐ dù xī quán yán zhōu cì shǐ dài xiū yán xià zhōu cì shǐ cháng chūn hé bīng liù qiān rén fù nàn. jiāng zhì, shàng yì qí suǒ xiàng, zǎi xiàng lú qǐ bái zhì zhēn yǐ mò gǔ lù wèi biàn. jiān yuē:" mò gǔ xiǎn ài, bì wèi zéi suǒ yāo, bù ruò qǔ qián líng běi guò, fù bǎi chéng ér xíng, biàn qǔ chéng dōng běi jī zǐ duī xià yíng, yǔ chéng zhōng jǐ jiǎo xiāng yìng, qiě fēn zéi shì, zhū cǐ bì bù gēng yú líng qǐn wǎng lái." qǐ yuē:" mò gǔ lù jìn, ruò lǜ nì zéi yāo jī, jí chū bīng yìng jiē, ruò qǔ qián líng lù, kǒng jīng líng qǐn." jiān yuē:" jīn zhū cǐ wéi chéng, zhǎn fá bǎi chéng, yǐ yè jì zhòu, jīng dòng yǐ duō. jīn chéng zhōng wēi jí, zhù wàng jiù jūn, wéi xī quán děng lǜ xíng fù nàn, ān wēi shì lài, suǒ xì fēi qīng, zhì zhì bù yí chà diē. dàn lìng xī quán děng yú jī zǐ duī xià yíng, gù shǒu shàn dì, zéi cǐ kě yǐ jì pò yě." lú qǐ děng yuē: " bì xià yǐ shùn tǎo nì, bù kě zì jīng líng qǐn." bái zhì zhēn cóng ér zàn zhī, shàng cóng qǐ yì. xī quán děng jìn zhì mò gǔ, guǒ wèi zéi jūn yāo jī, duó jù shuǐ kǒu, chéng gāo yǐ dà nǔ jù shí zuǒ yòu jiā jī, shā shāng pō shén chéng zhōng chū bīng yìng yuán, yì wèi zéi cuò ruì ér tuì. xī quán děng gè guī huán běn zhèn, zéi gōng chéng yú jí, háo qiàn huán zhī. xún rì, fù piān gōng dōng běi jiǎo, shǐ shí luàn rù, zhòu yè rú yǔ, chéng zhōng sǐ shāng zhě shén zhòng. chóng wéi jiù jué, chú sù jù jǐn, chéng zhōng cì zéi xiū xī, zhé qiǎn rén chéng wài jùn shí qiáo cǎi yǐ jìn yù. rén xīn wēi cù, shàng yǔ jiān duì qì. zéi cǐ běi jù qián líng, xià kàn chéng nèi, shēn yī huáng yī, bì yǐ dí shàn, qián hòu zuǒ yòu, jiē zhū zǐ yān guān, yàn cì bài wǔ, fēn yún páng wǔ. chéng zhōng dòng xī, zéi fǔ kuī zhī, màn cí xì wǔ, yǐ wéi pò zài lòu kè zhī qǐng, shí lìng qí jiāng huán chéng zhāo gōng qīng shì shù, zé yǐ bù shí tiān mìng. shí wǔ rì, zéi zào yún qiáo chéng, kuò shù shí zhàng, yǐ jù lún wèi jiǎo, tuī zhī shǐ qián, shī shī zhān shēng niú gé, duō xuán shuǐ náng yǐ wéi zhàng, zhí zhǐ chéng dōng běi yú, liǎng páng gòu mù wèi lú, mào yǐ niú gé, huí huán xiāng shǔ, fù tǔ yùn xīn yú qí xià, yǐ tián háo qiàn, shǐ shí bù néng shāng. chéng zhōng xiōng jù, xiāng gù shī sè. shàng zhào jiān miǎn yù zhī, lìng jī kōng míng gào shēn zì yù shǐ dài fū shí fēng wǔ bǎi yǐ xià zhě qiān yú zhóu, mù zhū jūn tū jiāng gǎn sǐ zhī shì yǐ dāng zhī jiān cì jiān yù bǐ yī guǎn, dāng zhàn shèng, liàng qí gōng fá, jí shǔ qí míng shòu zhī, bù zú zhě, bǐ shū qí shēn, yīn mìng yǐ wèi. réng wèi jiān yuē:" zhèn biàn yǔ qīng bié, gèng bù yòng duì lái, zòng yǒu jí qiè, lìng mǎ chéng qiàn zài qīng chù, dàn lìng fù zòu." jiān fǔ fú wū yè, shàng yì bēi tòng bù zì shèng, fǔ jiān bèi ér qiǎn zhī. qián yī rì, jiān yǔ fáng chéng shǐ hóu zhòng zhuāng chuāi yún qiáo lái lù, xiān záo dì dào, xià kě shēn zhàng yú, shàng jī mǎ fèn, shēn wǔ liù chǐ. cì èr rì, jí lìng ruò huǒ, cì yī rì fù xià chái xīn yè shāo zhī, píng míng, huǒ yàn gāo yú chéng lěi. shì shí, běi fēng zhèng jí, zéi nǎi suí fēng tuī qiáo yǐ báo chéng xià, zéi sān qiān yú rén xiāng jì ér dēng. chéng shàng shì zú jiē jiǔ hán něi, yòu shǎo jiǎ zhòu, jiān dàn gǎn jī chéng lì zhī. yǐ jī ruò zhī zhòng, dāng jù zéi zhī fēng, suī lì zhàn yìng dí, rén yōu bù jì, gōng qīng yǐ xià, yǎng shǒu zhù tiān. zéi tú zhì dì dào suǒ, qiáo jiǎo piān xiàn, bù néng jìn. xū yú, fēng huí yàn zhuǎn, yún qiáo fén wèi huī jìn, zéi fén sǐ zhě shù qiān, chéng zhōng huān zào zhèn dì. shí jiān zhōng liú shǐ, jù zì bá zhī, xuè liú zhān mò, gé dòu bù yǐ, chū bù yán chuāng tòng, yǐ jī shì xīn. shì rì, shàng xiān shòu jiān èr zi guān, yú shòu jiàng xiào yǒu chà. zéi yòu bié zào yún qiáo, zhōu yǐ zhòng tiě, fāng jiù, ér shuò fāng jié dù shǐ lǐ huái guāng zì wèi xiàn xíng yíng fù nàn, xiān qiǎn bīng mǎ shǐ zhāng sháo rù zòu. sháo zhì fèng tiān, yǔ zéi tián qiàn zhě xiāng zá, lín chéng hū dà hū, wèi chéng shàng yuē:" wǒ lǐ huái guāng shǐ yě, huái guāng zì hé běi lǐng dà jūn zhì yǐ." jí shéng yǐn ér dēng. chéng zhōng de huái guāng biǎo, huān shēng zhèn dòng, zéi zhòng bù zhī cè, nǎi lìng yú sháo xún yú chéng shàng. yì rì, huái guāng dà jūn cì lǐ quán, shì yè, zéi jiě wéi ér qù.
十一月,灵武节度使杜希全、盐州刺史戴休颜、夏州刺史常春合兵六千人赴难。 将至,上议其所向,宰相卢杞、白志贞以漠谷路为便。瑊曰:“漠谷险隘,必为贼 所邀,不若取乾陵北过,附柏城而行,便取城东北鸡子堆下营,与城中掎角相应, 且分贼势,硃泚必不更于陵寝往来。”杞曰:“漠谷路近,若虑逆贼邀击,即出兵 应接,若取乾陵路,恐惊陵寝。”瑊曰:“今硃泚围城,斩伐柏城,以夜继昼,惊 动已多。今城中危急,伫望救军,唯希全等率行赴难,安危是赖,所系非轻,制置 不宜差跌。但令希全等于鸡子堆下营,固守善地,贼泚可以计破也。”卢杞等曰: “陛下以顺讨逆,不可自惊陵寝。”白志贞从而赞之,上从杞议。希全等进至漠谷, 果为贼军邀击,夺据水口,乘高以大弩、巨石左右夹击,杀伤颇甚;城中出兵应援, 亦为贼挫锐而退。希全等各归还本镇,贼攻城逾急,壕堑环之。旬日,复偏攻东北 角,矢石乱入,昼夜如雨,城中死伤者甚众。重围救绝,刍粟俱尽,城中伺贼休息, 辄遣人城外捃拾樵采以进御。人心危蹙,上与瑊对泣。贼泚北据乾陵,下瞰城内, 身衣黄衣,蔽以翟扇,前后左右,皆硃紫阉官,宴赐拜舞,纷纭旁午。城中动息, 贼俯窥之,慢辞戏侮,以为破在漏刻之顷,时令骑将环城招公卿、士庶,责以不识 天命。十五日,贼造云桥成,阔数十丈,以巨轮为脚,推之使前,施湿氈生牛革, 多悬水囊以为障,直指城东北隅,两旁构木为庐,冒以牛革,回环相属,负土运薪 于其下,以填壕堑,矢石不能伤。城中恟惧,相顾失色。上召瑊勉谕之,令赍空名 告身自御史大夫、实封五百已下者千余轴,募诸军突将敢死之士以当之;兼赐瑊御 笔一管,当战胜,量其功伐,即署其名授之,不足者,笔书其身,因命以位。仍谓 瑊曰:“朕便与卿别,更不用对来,纵有急切,令马承倩在卿处,但令附奏。”瑊 俯伏呜咽,上亦悲恸不自胜,抚瑊背而遣之。前一日,瑊与防城使侯仲庄揣云桥来 路,先凿地道,下可深丈余,上积马粪,深五六尺。次二日,即令爇火,次一日复 下柴薪夜烧之,平明,火焰高于城垒。是时,北风正急,贼乃随风推桥以薄城下, 贼三千余人相继而登。城上士卒皆久寒馁,又少甲胄,瑊但感激诚厉之。以饥弱之 众,当剧贼之锋,虽力战应敌,人忧不济,公卿已下,仰首祝天。贼徒至地道所, 桥脚偏陷,不能进。须臾,风回焰转,云桥焚为灰烬,贼焚死者数千,城中欢噪振 地。时瑊中流矢,遽自拔之,血流沾沫,格斗不已,初不言疮痛,以激士心。是日, 上先授瑊二子官,余授将校有差。贼又别造云桥,周以重铁,方就,而朔方节度使 李怀光自魏县行营赴难,先遣兵马使张韶入奏。韶至奉天,与贼填堑者相杂,临城 忽大呼,谓城上曰:“我李怀光使也,怀光自河北领大军至矣。”即绳引而登。城 中得怀光表,欢声振动,贼众不之测,乃令舁韶巡于城上。翌日,怀光大军次醴泉, 是夜,贼解围而去。
xìng yuán yuán nián zhēng yuè, yǐ jiān wèi xíng zài dōu zhī bīng mǎ shǐ. èr yuè, cì shí fēng wǔ bǎi hù. shì yuè, dé zōng yí xìng shān nán. shí huái guāng pàn nì, èr zéi lián jié, kòu dào zòng héng, jiān fēn bù zhū jūn, yǐ wéi yì wèi, cái rù gǔ kǒu, ér huái guāng zhuī qí jù zhì, jiān lìng hóu zhòng zhuāng yǐ hòu jūn jī bài zhī. sān yuè, jiā jiǎn jiào zuǒ pú yè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jiān líng zhōu dū du líng yán fēng xià děng zhōu dìng yuǎn xī chéng tiān dé jūn jié dù děng shǐ, réng chōng shuò fāng bīn níng zhèn wǔ děng dào jiān yǒng píng jūn fèng tiān xíng yíng bīng mǎ fù yuán shuài, shàng lín xuān shòu yuè, yòng hàn bài hán xìn gù shì. shì yuè, jiān jiāng zhū jūn fù jīng jī, zéi jiāng hán mín zhāng tíng zhī sòng guī cháo děng jù wǒ shī yú wǔ gōng, jiān yǔ tǔ bō jiāng lùn mǎng luó zhī zhòng dà pò zéi yú wǔ tíng chuān, zhǎn shǒu wàn yú jí. jiān biàn fù fèng tiān yìng jiē lǐ chéng, kàng jīng chéng xī miàn. wǔ yuè, lǐ chéng zì dōng wèi qiáo dǐ jīng chéng gōng zéi, jiān yì yǔ hán yóu guī dài xiū yán xī miàn zhū jūn huì hé. chéng pò zéi zhī rì, jiān yì jìn shōu xián yáng. xún wén zhū cǐ yáo lìng yán bēn bài, mìng zhū jūn fēn dào yāo jī, qí zhòng lí kuì, xiāng shuài lái jiàng. xuǎn jìn qí sān qiān jí zhuī cǐ zhì jīng zhōu, zéi jiāng zhū cǐ, chuán shǒu lái xiàn. liù yuè, jiā jiān shì zhōng. lùn shōu jīng chéng zhī gōng, jiā shí fēng lǐ chéng yī qiān hù, jiān bā bǎi hù, hán yóu guī dài xiū yán sì bǎi hù, luò yuán guāng shàng kě gū wǔ bǎi hù. qī yuè, dé zōng hái gōng, yǐ jiān shǒu běn guān, jiān hé zhōng yǐn hé zhōng jiàng cí xí jié dù shǐ, réng chōng hé zhōng tóng shǎn guó jié dù jí guǎn nèi zhū jūn xíng yíng bīng mǎ fù yuán shuài, gǎi fēng xián níng jùn wáng. jiǔ yuè, cì jiān dà níng lǐ jiǎ dì nǚ lè wǔ rén, rù dì zhī rì, zǎi chén jié jiāng sòng zhī, yī rú lǐ chéng rù dì zhī yí. yǐ lǐ huái guāng wèi píng, yòu jiā shuò fāng xíng yíng bīng mǎ fù yuán shuài, yǔ hé dōng jié dù shǐ mǎ suì huì bīng jìn tǎo. zhēn yuán yuán nián bā yuè, hé zhōng píng, yǐ gōng jiā jiǎn jiào sī kōng, yǔ yī zi wǔ pǐn zhèng yuán guān. shì dōng wàng, huáng dì qīn jiāo hào tiān shàng dì, jiān rù cháo péi sì bì, hái zhèn hé zhōng.
兴元元年正月,以瑊为行在都知兵马使。二月,赐实封五百户。是月,德宗移 幸山南。时怀光叛逆,二贼连结,寇盗纵横,瑊分布诸军,以为翼卫,才入谷口, 而怀光追骑遽至,瑊令侯仲庄以后军击败之。三月,加检校左仆射、同中书门下平 章事,兼灵州都督、灵盐丰夏等州、定远西城天德军节度等使,仍充朔方邠宁振武 等道兼永平军奉天行营兵马副元帅,上临轩授钺,用汉拜韩信故事。是月,瑊将诸 军赴京畿,贼将韩旻、张廷芝、宋归朝等拒我师于武功,瑊与吐蕃将论莽罗之众大 破贼于武亭川,斩首万余级。瑊便赴奉天应接李晟,抗京城西面。五月,李晟自东 渭桥抵京城攻贼,瑊亦与韩游瑰、戴休颜西面诸军会合。晟破贼之日,瑊亦进收咸 阳。寻闻硃泚、姚令言奔败,命诸军分道邀击,其众离溃,相率来降。选劲骑三千 急追泚至泾州,贼将诛泚,传首来献。六月,加瑊侍中。论收京城之功,加实封李 晟一千户,瑊八百户,韩游瑰、戴休颜四百户,骆元光、尚可孤五百户。七月,德 宗还宫,以瑊守本官,兼河中尹、河中绛慈隰节度使,仍充河中同陕虢节度及管内 诸军行营兵马副元帅,改封咸宁郡王。九月,赐瑊大宁里甲第、女乐五人,入第之 日,宰臣、节将送之,一如李晟入第之仪。以李怀光未平,又加朔方行营兵马副元 帅,与河东节度使马燧会兵进讨。贞元元年八月,河中平,以功加检校司空,与一 子五品正员官。是冬望,皇帝亲郊昊天上帝,瑊入朝陪祀毕,还镇河中。
sān nián, tǔ bō rù kòu, zhì fèng xiáng, wèi lǐ chéng yāo jī zhī, yòu xí pò qí cuī shā bǎo, tǔ bō shēn hèn zhī. shàng jié zàn rù kòu, xiàn wǒ yán xià èr zhōu, yǐ bīng shǒu zhī. yù cháng qū fàn jīng shī, ér wèi jiān yǔ lǐ chéng mǎ suì, yù yīn jì tú zhī. nǎi bēi cí xùn lǐ gào mǎ suì, qǐng zhòng lì méng shì, zé fān jūn yǐn qù, dé zōng bù xǔ. mǎ suì zì rù cháo yán zhī, shàng nǎi lìng cuī hàn rù fān bào jié zàn, yán hái wǒ yán xià, zé xǔ tóng méng. jié zàn wèi hàn yuē:" qīng shuǐ zhī huì, tóng méng rén shǎo, shì yǐ hé hǎo qīng màn bù chéng jīn fān xiāng jí yuán shuài yǐ xià fán èr shí yī rén fù méng, líng zhōu jié dù shǐ dù xī quán jīng yuán jié dù shǐ lǐ guān jiē hé shàn shǒu xìn, jìng wài zhòng zhī, cǐ shí xū qǐng yù méng." hàn yuē méng yú qīng shuǐ, qiě xiān guī wǒ yán xià èr zhōu, jié zàn yuē:" qīng shuǐ fēi jí dì, qǐng huì méng yú yuán zhōu tǔ lí shù." yòu qǐng méng bì guī èr zhōu. hàn guī, bèi zòu qí shì, shén cè jiāng mǎ yǒu lín zòu yuē:" tǔ lí shù dì duō xiǎn, kǒng fān jūn yǐn fú bù lì, bù rú yú píng liáng, qí dì tǎn píng, qiě jìn jīng zhōu, jiù zhī wèi biàn." nǎi dìng méng yú píng liáng chuān. chū, jié zàn qǐng lǐ guān dù xī quán yù méng, yù zhí zhī, jìng fàn jīng shī. zhào bào zhī yuē:" dù xī quán zhí zài líng zhōu, bù kě chū jìng, lǐ guān yòu yǐ gǎi guān jīn qiǎn shì zhōng hún jiān chōng méng huì shǐ." wǔ yuè, jiān zì xián yáng rù cháo, zhào shòu píng liáng méng huì shǐ, bīng bù shàng shū cuī hàn héng fù zhī, sī xūn láng zhōng zhèng shū jǔ wèi pàn guān. jiān tǒng bīng èr wàn, yòu zhào huá zhōu jié dù shǐ luò yuán guāng yǐ běn zhèn bīng cóng jiān. rùn yuè shí wǔ rì, jiān yǔ jié zàn huì píng liáng. chū, yuē yǐ bīng sān qiān liè yú tán zhī dōng xī, sàn shǒu sì bǎi rén zhì tán xià, gè qiǎn yóu jūn xiāng chān cì. shì shí, fān jūn jīng qí shù wàn liè yú tán xī, fān zhī yóu jūn guàn chuān wǒ jūn zhī zhōng. jiān jiāng liáng fèng zhēn lǜ liù shí qí wèi yóu jūn, cái zhì tán suǒ, wèi fān jūn suǒ zhí. jié zàn yòu wèi jiān yuē:" qǐng shì zhōng yǐ xià jù yì guān jiàn pèi." jiān yǔ jiān jūn sòng fèng cháo cuī hàn héng děng rù mù cì, tǎn wú tā lǜ. jié zàn mìng fá gǔ sān tòng, qí zhòng hū zào ér zhì. jiān jù chū zì mù hòu, ǒu dé tā mǎ, kuà ér bēn chí, zhuī qí yún hé, liú shǐ yǔ jí ér bù shāng. huì jiān jiāng xīn róng yǐ shù bǎi rén rù jù běi fù, yǔ zéi xuè zhàn, zhuī qí fāng zhǐ, jiān jǐn dé miǎn, xīn róng bīng jǐn shǐ qióng, lì qū ér jiàng. sòng fèng cháo jiān pàn guān zhèng yǎn, wèi zhuī bīng suǒ shā cuī hàn héng zhōng guān jù wén zhēn liú yán lǐ qīng cháo, hàn héng pàn guān zhèng shū jǔ jiān pàn guān lù mì yuán tóng zhí, dà jiàng jūn fú yú zhǔn mǎ níng shén cè jiāng mèng rì huá lǐ zhì yán lè yǎn míng fàn chéng mǎ yǎn děng liù shí yú rén, jiē xiàn yú zéi. shàng jié zàn zhì yuán zhōu, liè zuò zhàng zhōng, zhào xiàn fān jiāng lì ràng zhī, yīn nù jiān yuē:" wǔ gōng zhī jié, tǔ bō zhī lì, xǔ yǐ jīng zhōu líng zhōu xiāng bào, jìng shí qí yán, fù wǒ shēn yǐ, jǔ guó tóng yuàn. běn jié shì méng, zhì zài qín jiān. wú yǐ wèi jīn jiā dài jiān, jiāng xiàn zàn pǔ jì yǐ shī zhī, xū zhì jūn děng hé wéi?" nǎi fàng jù wén zhēn mǎ níng mǎ yǎn guī cháo. qī yuè, jiān zì fèng tiān rù cháo, sù fú dài zuì, zhào shì zhī ér hòu jiàn. é ér tǔ bō rù kòu jīng jī, jiān zhèn fèng tiān. shí yuè, hái hé zhōng. sì nián qī yuè, jiā bīn níng qìng fù yuán shuài. shí èr nián èr yuè, jiā jiǎn jiào sī tú, jiān zhōng shū lìng, zhū shǐ fù yuán shuài rú gù. shí wǔ nián shí èr yuè èr rì, hōng yú zhèn. fèi cháo wǔ rì, qún chén yú yán yīng fèng wèi. zhào zèng tài shī, shì yuē zhōng wǔ, fù juàn bù sì qiān pǐ mǐ sù sān qiān dàn. jí sàng chē jiāng zhì, yòu wèi fèi cháo. yīng yuán sāng shì, suǒ sī zhǔn shì zhī gěi, mìng jīng zhào yǐn jiān hù. zàng rì, cì juàn wǔ bǎi pǐ.
三年,吐蕃入寇,至凤翔,为李晟邀击之,又袭破其摧沙堡,吐蕃深恨之。尚 结赞入寇,陷我盐、夏二州,以兵守之。欲长驱犯京师,而畏瑊与李晟、马燧,欲 阴计图之。乃卑词逊礼告马燧,请重立盟誓,则蕃军引去,德宗不许。马燧自入朝 言之,上乃令崔翰入蕃报结赞,言还我盐、夏,则许同盟。结赞谓翰曰:“清水之 会,同盟人少,是以和好轻慢不成;今蕃相及元帅已下凡二十一人赴盟,灵州节度 使杜希全、泾原节度使李观皆和善守信,境外重之,此时须请预盟。”翰约盟于清 水,且先归我盐、夏二州,结赞曰:“清水非吉地,请会盟于原州土梨树。”又请 盟毕归二州。翰归,备奏其事,神策将马有麟奏曰:“土梨树地多险,恐蕃军隐伏 不利,不如于平凉,其地坦平,且近泾州,就之为便。”乃定盟于平凉川。初,结 赞请李观、杜希全预盟,欲执之,径犯京师。诏报之曰:“杜希全职在灵州,不可 出境,李观又已改官;今遣侍中浑瑊充盟会使。”五月,瑊自咸阳入朝,诏授平凉 盟会使,兵部尚书崔汉衡副之,司勋郎中郑叔矩为判官。瑊统兵二万,又诏华州节 度使骆元光以本镇兵从瑊。闰月十五日,瑊与结赞会平凉。初,约以兵三千列于坛 之东西,散手四百人至坛下,各遣游军相觇伺。是时,蕃军精骑数万列于坛西,蕃 之游军贯穿我军之中。瑊将梁奉贞率六十骑为游军,才至坛所,为蕃军所执。结赞 又谓瑊曰:“请侍中已下具衣冠剑珮。”瑊与监军宋凤朝、崔汉衡等入幕次,坦无 他虑。结赞命伐鼓三通,其众呼噪而至。瑊遽出自幕后,偶得他马,跨而奔驰,追 骑云合,流矢雨集而不伤。会瑊将辛荣以数百人入据北阜,与贼血战,追骑方止, 瑊仅得免,辛荣兵尽矢穷,力屈而降。宋凤朝、瑊判官郑弇,为追兵所杀;崔汉衡、 中官俱文珍、刘延、李清朝,汉衡判官郑叔矩、瑊判官路泌、袁同直,大将军扶余 准、马宁、神策将孟日华、李至言、乐演明、范澄、马弇等六十余人,皆陷于贼。 尚结赞至原州,列坐帐中,召陷蕃将吏让之,因怒瑊曰:“武功之捷,吐蕃之力, 许以泾州、灵州相报,竟食其言,负我深矣,举国同怨。本劫是盟,志在擒瑊。吾 已为金枷待瑊,将献赞普;既已失之,虚致君等何为?”乃放俱文珍、马宁、马弇 归朝。七月,瑊自奉天入朝,素服待罪,诏释之而后见。俄而吐蕃入寇京畿,瑊镇 奉天。十月,还河中。四年七月,加邠、宁、庆副元帅。十二年二月,加检校司徒, 兼中书令,诸使、副元帅如故。十五年十二月二日,薨于镇。废朝五日,群臣于延 英奉慰。诏赠太师,谥曰忠武,赙绢布四千匹、米粟三千石。及丧车将至,又为废 朝。应缘丧事,所司准式支给,命京兆尹监护。葬日,赐绢五百匹。
jiān zhōng qín jǐn shèn, gōng gāo bù fá, zài fān fāng suì shí gòng fèng, bì gōng qīn yuè shì měi yǒu bān xī, suī jū yuǎn dì, rú zài dì qián. wèi jí jiàng xiàng, wú wàng qiān yì, wù lùn fāng zhī jīn rì dī, gù shēn wèi dé zōng wěi xìn, cāi jiān bù néng rù, jūn zǐ duō zhī. zi liàn gǎo jīn suì.
瑊忠勤谨慎,功高不伐,在籓方岁时贡奉,必躬亲阅视;每有颁锡,虽居远地, 如在帝前。位极将相,无忘谦抑,物论方之金日磾,故深为德宗委信,猜间不能入, 君子多之。子练、镐、钅岁。
gǎo, jiān dì èr zi. xìng qiān jǐn, duō yǔ shì dài fū yóu. lì yán táng èr zhōu cì shǐ, jūn zhèng lì zhí, yǒu kě chēng zhě. jí yuán hé zhōng, zhū dào chū shī tǎo wáng chéng zōng, shǔ yì wǔ jūn jié dù shǐ rèn dí jiǎn bìng bù néng jūn, yǐ gǎo jí fù wēi míng, zú yǐ zhèn dìng, nǎi yǐ gǎo jiǎn jiào yòu sàn qí cháng shì, chōng yì wǔ jūn jié dù fù shǐ. jiǔ yuè liù rì, jiā jiǎn jiào gōng bù shàng shū, dài dí jiǎn wèi jié dù shǐ. gǎo zhì bīng liàn zú, pō yǒu wēi wàng, rán bù néng guān xìn yǎng ruì, yǐ qī bì shèng. zhèn dìng xiāng qù jiǔ shí lǐ, yuán hé shí yī nián dōng, gǎo lǜ quán shī yā zéi jìng ér jūn, jù zéi lěi sān shí lǐ. gǎo móu lǜ bù zhōu, dàn yào bīng fēng, wú suǒ kòng zhì, zéi nǎi fēn bīng qián rù dìng zhōu jiè fén shāo qū lüè. gǎo nù, jìn gōng zéi lěi, jiāo fēng ér bài, shī tú dài sàng qí bàn, yú zhòng hái dìng zhōu, luàn bù kě è, cháo tíng nǎi chú chén chǔ dài zhī. chǔ wén luàn, chí rù dìng zhōu. gǎo wèi luàn bīng suǒ jié, yǐ zhì luǒ lù. chǔ jì zhěng jí, yú luàn bīng chù lǜ liǎn yī fú hái gǎo, fāng dé guī cháo, zuò biǎn sháo zhōu cì shǐ. hòu dài zhōu cì shǐ hán zhòng huá zòu shōu de gǎo gōng jūn qián juàn shí yú wàn guàn pǐ, zài biǎn xún zhōu cì shǐ. suì yú zú.
镐,瑊第二子。性谦谨,多与士大夫游。历延、唐二州刺史,军政吏职,有可 称者。及元和中,诸道出师讨王承宗,属义武军节度使任迪简病不能军,以镐藉父 威名,足以镇定,乃以镐检校右散骑常侍,充义武军节度副使。九月六日,加检校 工部尚书,代迪简为节度使。镐治兵练卒,颇有威望,然不能观衅养锐,以期必胜。 镇、定相去九十里,元和十一年冬,镐率全师压贼境而军,距贼垒三十里。镐谋虑 不周,但耀兵锋,无所控制,贼乃分兵潜入定州界焚烧驱掠。镐怒,进攻贼垒,交 锋而败,师徒殆丧其半,余众还定州,乱不可遏,朝廷乃除陈楚代之。楚闻乱,驰 入定州。镐为乱兵所劫,以至裸露。楚既整戢,于乱兵处率敛衣服还镐,方得归朝, 坐贬韶州刺史。后代州刺史韩重华奏收得镐供军钱绢十余万贯匹,再贬循州刺史。 岁余卒。
jīn suì, jiān dì sān zi, yǐ yìn qǐ jiā wèi zhū wèi cān jūn, lì zhū wèi jiāng jūn. yuán hé chū, chū wèi fēng zhōu cì shǐ tiān dé jūn shǐ, zuò zāng biǎn yuán zhōu sī hù, xiàn zōng sī xián níng zhī xūn, bǐ lì cóng qīng. wǔ nián, zhēng wèi yuán wáng fù, fù cì jīn zǐ, qiān diàn zhōng jiān. kāi chéng chū, zǎi xiàng nǐ shòu zhōu cì shǐ, wén zōng yuē:" jīn suì, xūn chén zǐ dì, qǐ kě wěi yǐ mù mín? zhòng ní yǒu yán,' bù rú duō yǔ zhī yì', jīn wǒ niàn qí xiān rén zhī gōng, yǔ zhī zhì fù kě yě." zǎi chén yuē:" jīn suì cháng lì míng jùn, yǒu zhèng néng." nǎi cóng zhī. sān nián, rù wèi yòu jīn wú wèi dà jiàng jūn zhī jiē shì, lì zhū wèi dà jiàng jūn, zú.
钅岁,瑊第三子,以廕起家为诸卫参军,历诸卫将军。元和初,出为丰州刺史、 天德军使,坐赃贬袁州司户,宪宗思咸宁之勋,比例从轻。五年,征为袁王傅,复 赐金紫,迁殿中监。开成初,宰相拟寿州刺史,文宗曰:“钅岁,勋臣子弟,岂可 委以牧民?仲尼有言,‘不如多与之邑’,今我念其先人之功,与之致富可也。” 宰臣曰:“钅岁常历名郡,有政能。”乃从之。三年,入为右金吾卫大将军、知街 事,历诸卫大将军,卒。
shǐ chén yuē: mǎ sī tú zhī fāng lüè, hún xián níng zhī zhōng jìn, gè fèn jié yì, wéi shí míng chén. rán yuán chéng zhī shī, shī cè yú tián yuè píng liáng zhī huì, jǐ xiàn yú tǔ bō, cǐ yì shù yǒu suǒ bù zhì yě. miǎn sī jiàn zhōng zhī luàn, sì hǎi bō téng, zéi cǐ qiè fā zhī chén, zōng sì bù jué rú xiàn, gǒu fēi zhōng chén zhì mìng, huà wēi wèi ān, zé lǐ shì zhī zōng shè qīng yǐ.
史臣曰:马司徒之方略,浑咸宁之忠荩,各奋节义,为时名臣。然元城之师, 失策于田悦;平凉之会,几陷于吐蕃,此亦术有所不至也。缅思建中之乱,四海波 腾,贼泚窃发之辰,宗祀不绝如线,苟非忠臣致命,化危为安,则李氏之宗社倾矣。
zàn yuē: běi píng zhī xūn, pái nàn jiě fēn. xián níng dǎo yì, gǎn kǎi kuāng jūn. zài lóng jī gòu, kè tiǎn hūn fēn. huí tiān pěng rì, shí lài jiāng jūn.
赞曰:北平之勋,排难解纷。咸宁蹈义,感慨匡君。再隆基构,克殄昏氛。回 天捧日,实赖将军。