gāo zōng zhōng zōng zhū zi
高宗中宗諸子
yàn wáng zhōng yuán wáng xiào zé wáng shàng jīn xǔ wáng sù jié xiào jìng huáng dì hóng péi jū dào fù
○燕王忠 原王孝 澤王上金 許王素節 孝敬皇帝弘 裴居道附
zhāng huái tài zi xián xián zi bīn wáng shǒu lǐ
章懷太 子賢 賢子邠王守禮
yì dé tài zǐ zhòng rùn shù rén zhòng fú jié mǐn tài zǐ zhòng jùn shāng dì zhòng mào
懿德太子重潤 庶人重福 節愍太子重俊 殤帝重茂
gāo zōng bā nán: zé tiān shùn shèng huáng hòu shēng zhōng zōng ruì zōng jí xiào jìng huáng dì hóng zhāng huái tài zǐ xián, hòu gōng liú shì shēng yàn wáng zhōng, zhèng shì shēng yuán wáng xiào, yáng shì shēng zé wáng shàng jīn, xiāo shū fēi shēng xǔ wáng sù jié.
高宗八男:則天順聖皇后生中宗、睿宗及孝敬皇帝弘、章懷太子賢,後宮劉氏 生燕王忠,鄭氏生原王孝,楊氏生澤王上金,蕭淑妃生許王素節。
yàn wáng zhōng, zì zhèng běn, gāo zōng zhǎng zi yě. gāo zōng chū rù dōng gōng ér shēng zhōng, yàn gōng liáo yú hóng jiào diàn. tài zōng xìng gōng, gù wèi gōng chén yuē: qǐng lái wáng yè shāo kě, fēi wú jiǔ shí, ér táng tū qīng děng yàn huì zhě, zhèn chū yǒu cǐ sūn, gù xiāng jiù wèi lè ěr. tài zōng jiǔ hān qǐ wǔ, yǐ shǔ qún chén, zài wèi yú shì biàn wǔ, jǐn rì ér bà, cì wù yǒu chà.
燕王忠,字正本,高宗長子也。高宗初入東宮而生忠,宴宮僚於弘教殿。太宗 幸宮,顧謂宮臣曰:「頃來王業稍可,非無酒食,而唐突卿等宴會者,朕初有此孫, 故相就為樂耳。」太宗酒酣起舞,以屬群臣,在位於是遍舞,盡日而罷,賜物有差。
zhēn guān èr shí nián, fēng wèi chén wáng. yǒng huī yuán nián, bài yōng zhōu mù. shí wáng huáng hòu wú zi, qí jiù zhōng shū lìng liǔ shì shuō hòu móu lì zhōng wèi huáng tài zǐ, yǐ zhōng mǔ jiàn, jì qí qīn jǐ, hòu rán zhī. shì yǔ shàng shū yòu pú shè chǔ suì liáng shì zhōng hán yuàn fěng tài wèi zhǎng sūn wú jì yòu pú shè yú zhì níng děng, gù qǐng lì zhōng wèi chǔ hòu, gāo zōng xǔ zhī. sān nián, lì zhōng wèi huáng tài zǐ, dà shè tiān xià, wǔ pǐn yǐ shàng zi wèi fù hòu zhě cì xūn yī jí. liù nián, jiā yuán fú, zhì dà pì zuì yǐ xià bìng jiàng yī děng, dà pú sān rì. qí nián, wáng huáng hòu bèi fèi, wǔ zhāo yí suǒ shēng huáng zǐ hóng nián sān suì. lǐ bù shàng shū xǔ jìng zōng xī zhǐ shàng shū yuē: fú wéi bì xià xiàn zhāng qiān gǔ, hán yù wàn bāng, yuán lì shèng cí, mǔ yí tiān xià. jì ér huáng hòu shēng zǐ, hé chù shǎo yáng. chū zì tú shān, shì wèi wú jūn zhī yìn sù wén tāi jiào, yí zhǎn wèn shù zhī xīn. nǎi fù wèi niè duó zōng, jiàng jū fān dǐ, shì shǐ qián xīng nì cǎi, yáo yuè tāo fēng. chén yǐ yú chéng, qiè suǒ wèi yù. qiě jīn zhī shǒu qì, sù fēi huáng dí, yǒng huī yuán shǐ, guó běn wèi shēng, quán yǐn huì xīng, yuè shēng míng liǎng. jìn zhě yuán fēi zài dàn, zhèng yìn jiàng shén, chóng guāng rì róng, jué huī yí xī. ān kě yǐ zī bàng tǒng, dāo jù wēn wén? guó yǒu zhèng chén, shú táo qí zé! qiè wéi xī gū kè ràng, kě yǐ sī qí liú qiáng shǒu fān, yí zūn wǎng guǐ. zhuī jī tài bó, bù yì xiū zāi? zhǒng wǔ yán líng, gù cháng ān yǐ. níng kě fǎn zhí zhī gàn, jiǔ yì wèi yú tiān tíng dào xí yī shang, shǐ wéi fāng yú zhèn wèi? chǔn ěr lí shù, yún shuí xì xīn? chuí yù hòu kūn, jiāng hé bō měi? gāo zōng cóng zhī. xiǎn qìng yuán nián, fèi zhōng wèi liáng wáng, shòu liáng zhōu dōu dū, cì shí fēng èr qiān hù, wù èr wàn duàn, jiǎ dì yī qū. qí nián, zhuǎn fáng zhōu cì shǐ.
貞觀二十年,封為陳王。永徽元年,拜雍州牧。時王皇后無子,其舅中書令柳 奭說後謀立忠為皇太子,以忠母賤,冀其親己,後然之。奭與尚書右僕射褚遂良、 侍中韓瑗諷、太尉長孫無忌、右僕射于志寧等,固請立忠為儲後,高宗許之。三年, 立忠為皇太子,大赦天下,五品已上子為父後者賜勛一級。六年,加元服,制大辟 罪已下並降一等,大酺三日。其年,王皇后被廢,武昭儀所生皇子弘年三歲。禮部 尚書許敬宗希旨上疏曰:「伏惟陛下憲章千古,含育萬邦,爰立聖慈,母儀天下。 既而皇后生子,合處少陽。出自塗山,是謂吾君之胤;夙聞胎教,宜展問豎之心。 乃復為孽奪宗,降居籓邸,是使前星匿彩,瑤岳韜峰。臣以愚誠,竊所未喻。且今 之守器,素非皇嫡,永徽爰始,國本未生,權引彗星,越升明兩。近者元妃載誕, 正胤降神,重光日融,爝暉宜息。安可以茲傍統,叨據溫文?國有諍臣,孰逃其責! 竊惟息姑克讓,可以思齊;劉強守籓,宜遵往軌。追跡太伯,不亦休哉?踵武延陵, 故常安矣。寧可反植枝幹,久易位於天庭;倒襲衣裳,使違方于震位?蠢爾黎庶, 雲誰繫心?垂裕後昆,將何播美?」高宗從之。顯慶元年,廢忠為梁王,授梁州都 督,賜實封二千戶,物二萬段,甲第一區。其年,轉房州刺史。
zhōng nián jiàn zhǎng dà, cháng kǒng bù zì ān, huò sī yī fù rén zhī fú, yǐ bèi cì kè. yòu shù yǒu yāo mèng, cháng zì zhàn bo. shì fā, wǔ nián, fèi wèi shù rén, xǐ jū qián zhōu, qiú yú chéng gān zhī gù zhái. lín dé yuán nián, yòu wū zhōng yǔ xī tái shì yù shàng guān yí huàn zhě wáng fú shèng móu fǎn, cì sǐ yú liú suǒ, nián èr shí èr, wú zi. yí děng fú zhū. míng nián, huáng tài zǐ hóng biǎo qǐng shōu zàng, xǔ zhī. shén lóng chū, zhuī fēng yàn wáng, zèng tài wèi yáng zhōu dà dū dū.
忠年漸長大,常恐不自安,或私衣婦人之服,以備刺客。又數有妖夢,常自占 卜。事發,五年,廢為庶人,徙居黔州,囚於承乾之故宅。麟德元年,又誣忠與西 台侍御上官儀、宦者王伏勝謀反,賜死於流所,年二十二,無子。儀等伏誅。明年, 皇太子弘表請收葬,許之。神龍初,追封燕王,贈太尉、揚州大都督。
yuán wáng xiào, gāo zōng dì èr zi yě. yǒng huī yuán nián, fēng xǔ wáng. sān nián, bài bīng zhōu dū du. xiǎn qìng sān nián, lèi chú suì zhōu cì shǐ. lín dé yuán nián hōng, zèng yì zhōu dà dū dū, shì yuē dào. shén lóng chū, zhuī zèng yuán wáng sī tú yì zhōu dà dū dū.
原王孝,高宗第二子也。永徽元年,封許王。三年,拜并州都督。顯慶三年, 累除遂州刺史。麟德元年薨,贈益州大都督,諡曰悼。神龍初,追贈原王、司徒、 益州大都督。
zé wáng shàng jīn, gāo zōng dì sān zi yě. yǒng huī yuán nián, fēng sì wáng. sān nián, yáo shòu yì zhōu dà dū dū. gān fēng yuán nián, lèi zhuǎn shòu zhōu cì shǐ, yǒu zuì miǎn guān, xuē fēng yì, réng yú lǐ zhōu ān zhì. shàng jīn jì wèi zé tiān suǒ è, suǒ sī xī zhǐ, qiú suǒ zuì shī yǐ zòu zhī, gù yǒu cǐ chù. yǒng lóng èr nián èr yuè, zé tiān jiǎo kàng biǎo sì wáng shàng jīn pó yáng wáng sù jié xǔ tóng cháo jí zhī lì, yì yáng xuān chéng èr gōng zhǔ yuán mǔ xiāo shì huò qiǎn, cóng fū wài guān, qǐng shòu guān zhí. yǐ shàng jīn wèi miǎn zhōu cì shǐ, sù jié wèi yuè zhōu cì shǐ, réng bù yù cháo jí. sì shèng yuán nián, shàng jīn sù jié, yì yáng xuān chéng èr gōng zhǔ tīng fù āi. wén míng yuán nián, shàng jīn fēng bì wáng, sù jié fēng wèi gé wáng. yòu gǎi shàng jīn fēng wèi zé wáng sū zhōu cì shǐ, sù jié xǔ wáng lóng zhōu cì shǐ. chuí gǒng yuán nián, gǎi chén zhōu cì shǐ. yǒng chāng yuán nián, shòu tài zǐ zuǒ wèi lǜ, chū wèi suí zhōu cì shǐ. zài chū yuán nián, wǔ chéng sì shǐ kù lì zhōu xìng wū gào shàng jīn sù jié móu fǎn, zhào zhì dōu, xì yú yù shǐ tái. shū zhōu cì shǐ xǔ wáng sù jié jiàn shā yú dū chéng nán yì, yīn hài qí zhī dǎng. shàng jīn kǒng jù, zì yì sǐ. zi yì zhēn yì méi yì zhāng yì huán yì jǐn yì suì qī rén bìng pèi liú xiǎn zhōu ér sǐ. shén lóng chū, zhuī fù shàng jīn guān jué, fēng shù zǐ yì xún wèi sì zé wáng.
澤王上金,高宗第三子也。永徽元年,封巳王。三年,遙授益州大都督。乾 封元年,累轉壽州刺史,有罪免官,削封邑,仍於澧州安置。上金既為則天所惡, 所司希旨,求索罪失以奏之,故有此黜。永隆二年二月,則天矯抗表巳王上金、 鄱陽王素節許同朝集之例,義陽、宣城二公主緣母蕭氏獲譴,從夫外官,請授官職。 以上金為沔州刺史,素節為岳州刺史,仍不預朝集。嗣聖元年,上金、素節,義陽、 宣城二公主聽赴哀。文明元年,上金封畢王,素節封為葛王。又改上金封為澤王、 蘇州刺史,素節許王、隆州刺史。垂拱元年,改陳州刺史。永昌元年,授太子左衛 率,出為隨州刺史。載初元年,武承嗣使酷吏周興誣告上金、素節謀反,召至都, 繫於御史台。舒州刺史、許王素節見殺於都城南驛,因害其支黨。上金恐懼,自縊 死。子義珍、義玫、義璋、義環、義瑾、義璲七人並配流顯州而死。神龍初,追復 上金官爵,封庶子義珣為嗣澤王。
xiān shì, yì xún cuàn zài lǐng wài, nì yú yōng bǎo zhī jiān. jí shào fēng wú jǐ, yǒu rén gào yì xún fēi shàng jīn zi, jiǎ mào xí jué. yì xún bù néng zì míng, fù liú yú lǐng wài. kāi yuán chū, fēng sù jié zi qiú wèi sì zé wáng, jì shàng jīn hòu. shí èr nián, yù zhēn gōng zhǔ biǎo chēng yì xún shí shàng jīn yí yìn, bèi sì xǔ wáng guàn xiōng dì lì qí fēng jué, móu gòu fèi zhī. jīn shàng yóu shì xuē qiú wáng jué, fù zhào yì xún wèi sì zé wáng, bài lǜ gèng lìng. yīn shì, zhū zōng shì fēi běn zōng xí jué, zì zhōng xìng yǐ hòu jì wèi sì wáng zhě, jiē lìng guī zōng, xuē qí jué yì yě.
先是,義珣竄在嶺外,匿於傭保之間。及紹封無幾,有人告義珣非上金子,假 冒襲爵。義珣不能自明,複流於嶺外。開元初,封素節子璆為嗣澤王,繼上金後。 十二年,玉真公主表稱義珣實上金遺胤,被嗣許王瓘兄弟利其封爵,謀構廢之。今 上由是削璆王爵,復召義珣為嗣澤王,拜率更令。因是,諸宗室非本宗襲爵,自中 興已後繼為嗣王者,皆令歸宗,削其爵邑也。
xǔ wáng sù jié, gāo zōng dì sì zǐ yě. nián liù suì, yǒng huī èr nián, fēng yōng wáng, xún shòu yōng zhōu mù. sù jié néng rì sòng gǔ shī fù wǔ bǎi yú yán, shòu yè yú xué shí xú qí dān, jīng qín bù juàn, gāo zōng shén ài zhī. yòu zhuǎn qí zhōu cì shǐ. nián shí èr, gǎi fēng huán wáng.
許王素節,高宗第四子也。年六歲,永徽二年,封雍王,尋授雍州牧。素節能 日誦古詩賦五百餘言,受業於學十徐齊聃,精勤不倦,高宗甚愛之。又轉岐州刺史。 年十二,改封郇王。
chū, zé tiān wèi wèi huáng hòu yě, yǔ sù jié mǔ xiāo shū fēi zhēng chǒng, dì xiāng zèn huǐ. liù nián, zé tiān lì wèi huáng hòu hòu, shū fēi jìng wèi zé tiān suǒ zèn huǐ, yōu rǔ ér shā zhī. sù jié yóu bèi chán jí, chū wèi shēn zhōu cì shǐ. gān fēng chū, xià chì yuē: sù jié jì jiù jí huàn, yí bù xū rù cháo. ér sù jié shí wú jí. sù jié zì yǐ jiǔ guāi cháo jìn, suì zhe zhōng xiào lùn yǐ jiàn yì, cí duō bù zài. shí wáng fǔ cāng cáo cān jūn zhāng jiǎn zhī yīn shǐ qián fēng cǐ lùn yǐ jìn, zé tiān jiàn zhī, yú bù yuè, wū yǐ zāng huì, jiàng fēng pó yáng jùn wáng, réng yú yuán zhōu ān zhì. yí fèng èr nián, jìn gù zhōng shēn, yòu gǎi yú yuè zhōu ān zhì. yǒng lóng yuán nián, zhuǎn yuè zhōu cì shǐ, hòu gǎi fēng gé wáng. zé tiān chēng zhì, yòu jìn fēng xǔ wáng, lèi chú shū zhōu cì shǐ. tiān shòu zhōng, yǔ shàng jīn tóng bèi wū gào, zhuī fù dōu. lín fā zhōu, wén yǒu zāo sàng kū zhě, wèi zuǒ yòu yuē: bìng sǐ hé yóu kě dé, gèng hé xū kū! xíng zhì dū chéng nán lóng mén yì, bèi yì sǐ, nián sì shí sān, zé tiān lìng yǐ shù rén lǐ zàng zhī. zhōng zōng jí wèi, zhuī fēng xǔ wáng, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī xǔ zhōu cì shǐ, réng yǐ lǐ gǎi zàng, péi yú qián líng.
初,則天未為皇后也,與素節母蕭淑妃爭寵,遞相譖毀。六年,則天立為皇后 後,淑妃竟為則天所譖毀,幽辱而殺之。素節尤被讒嫉,出為申州刺史。乾封初, 下敕曰:「素節既舊疾患,宜不須入朝。」而素節實無疾。素節自以久乖朝覲,遂 著《忠孝論》以見意,詞多不載。時王府倉曹參軍張柬之因使潛封此論以進,則天 見之,逾不悅,誣以贓賄,降封鄱陽郡王,仍於袁州安置。儀鳳二年,禁錮終身, 又改於岳州安置。永隆元年,轉岳州刺史,後改封葛王。則天稱制,又進封許王, 累除舒州刺史。天授中,與上金同被誣告,追赴都。臨發州,聞有遭喪哭者,謂左 右曰:「病死何由可得,更何須哭!」行至都城南龍門驛,被縊死,年四十三,則 天令以庶人禮葬之。中宗即位,追封許王,贈開府儀同三司、許州刺史,仍以禮改 葬,陪於乾陵。
sù jié bèi shā zhī shí, zi yīng wǎn jī yì děng jiǔ rén bìng wèi zé tiān suǒ shā, wéi shǎo zǐ lín guàn qiú qīn gǔ yǐ nián xiǎo, tè lìng zhǎng jìn léi zhōu. shén lóng chū, fēng guàn wèi sì xǔ wáng. kāi yuán chū, fēng lín wèi sì yuè wáng, yǐ shào yuè wáng zhēn zhī hòu. qiú wèi sì zé wáng, yǐ jì bó fù zé wáng shàng jīn zhī hòu. lín, guān zhì yòu jiān mén jiāng jūn, zú. guàn, kāi yuán shí yī nián wèi wèi wèi qīng. yǐ yì bó shàng jīn nán bù dé chéng xí, yǐ dì qiú jì zhī, jù qiǎn guàn wèi è zhōu bié jià. yú shì xià zhào jué qí wài jì, nǎi yǐ gù zé wáng shàng jīn nán yì xún wèi sì zé wáng, jiāng wáng yī wèi xìn ān jùn wáng, sì shǔ wáng yú wèi guǎng hàn jùn wáng, sì mì wáng chè wèi pú yáng jùn wáng, sì cáo wáng zhēn wèi jì guó gōng, sì zhào wáng jū wèi zhōng shān jùn wáng, wǔ yáng jùn wáng jì zōng wèi lǐ guó gōng. guàn lèi qiān bīn zhōu cì shǐ mì shū jiān shǒu tài zǐ zhān shì. qiú xìng rén hòu jǐn yuàn, jū jiā yōng mù, cháo tíng zhòng zhī. tiān bǎo liù zài zú, zèng shǔ jùn dà dū dū. guàn wǎn yǒu zi, mìng qiú zi yì wèi sì. jí zú, yǒu jiě xū èr zi, jiē yòu rú. shí yī zài, yì xí fēng xǔ wáng. shí sì zài, jiě qǔ yáng xiān nǚ, nǎi xí xǔ wáng. qiú chū wèi sì zé wáng, jiàng wèi yǐng guó gōng zōng wáng qīng tóng zhèng yuán, tè fēng bāo xìn jùn wáng. jìn lóng chí huáng dé sòng, qiān zōng zhèng qīng guāng lù qīng diàn zhōng jiān. tiān bǎo chū, zhòng bài zōng wǔ qīng, jiā jīn zǐ guāng lù dài fū. qiú yǒu dì cōng mǐn, wén shàn ruò jīng, zōng zi zhōng yǒu yī shàn, wú bù jiàn bá, gù zōng zhī jū shěng tà zhě, duō shì qiú zhī suǒ jǔ. jiǔ zài zú, zèng jiāng líng dà dū dū.
素節被殺之時,子瑛、琬、璣、易等九人並為則天所殺,惟少子琳、瓘、璆、 欽古以年小,特令長禁雷州。神龍初,封瓘為嗣許王。開元初,封琳為嗣越王,以 紹越王貞之後。璆為嗣澤王,以繼伯父澤王上金之後。琳,官至右監門將軍,卒。 瓘,開元十一年為衛慰卿。以抑伯上金男不得承襲,以弟璆繼之,遽譴瓘為鄂州別 駕。於是下詔絕其外繼,乃以故澤王上金男義珣為嗣澤王,江王禕為信安郡王,嗣 蜀王褕為廣漢郡王,嗣密王徹為濮陽郡王,嗣曹王臻為濟國公,嗣趙王琚為中山郡 王,武陽郡王繼宗為澧國公。瓘累遷邠州刺史、秘書監、守太子詹事。璆性仁厚謹 願,居家邕睦,朝廷重之。天寶六載卒,贈蜀郡大都督。瓘晚有子,命璆子益為嗣。 及卒,有解、需二子,皆幼孺。十一載,益襲封許王。十四載,解娶楊銛女,乃襲 許王。璆初為嗣澤王,降為郢國公、宗王卿同正員,特封褒信郡王。進《龍池皇德 頌》,遷宗正卿、光祿卿、殿中監。天寶初,重拜宗五卿,加金紫光祿大夫。璆友 弟聰敏,聞善若驚,宗子中有一善,無不薦拔,故宗枝居省闥者,多是璆之所舉。 九載卒,贈江陵大都督。
xiào jìng huáng dì hóng, gāo zōng dì wǔ zǐ yě. yǒng huī sì nián, fēng dài wáng. xiǎn qìng yuán nián, lì wèi huáng tài zǐ, dà shè gǎi yuán. hóng cháng shòu chūn qiū zuǒ shì chuán yú lǜ gèng lìng guō yú, zhì chǔ zi shāng chén zhī shì, fèi juǎn ér tàn yuē: cǐ shì chén zǐ suǒ bù rěn wén, jīng jí shèng rén chuí xùn, hé gù shū cǐ? yú duì yuē: kǒng zǐ xiū chūn qiū, yì jiàn bāo biǎn, gù shàn è bì shū. bāo shàn yǐ shì dài, biǎn è yǐ jiè hòu, gù shǐ shāng chén zhī è, xiǎn yú qiān zài. tài zǐ yuē: fēi wéi kǒu bù kě dào, gù yì ěr bù rěn wén, qǐng gǎi dú yú shū. yú zài bài hè yuē: lǐ míng shèng mǔ, zēng zǐ bù rù yì hào zhāo gē, mò zǐ huí chē. diàn xià chéng xiào míng zī, ruì qíng tiān fā, xiōng bèi zhī jī, chù yú shì tīng. xún fèng dé yīn, shí shēn qìng yuè. chén wén ān shàng lǐ rén, mò shàn yú lǐ, fēi lǐ wú yǐ shì tiān dì zhī shén, fēi lǐ wú yǐ biàn jūn chén zhī wèi, gù xiān wáng zhòng yān. kǒng zǐ yuē: bù xué lǐ, wú yǐ lì. qǐng tíng chūn qiū ér dú lǐ jì. tài zǐ cóng zhī. lóng shuò yuán nián, mìng zhòng shū lìng tài zǐ bīn kè xǔ jìng zōng, shì zhōng jiān tài zǐ yòu shù zǐ xǔ yǔ shī, zhōng shū shì láng shàng guān yí, tài zǐ zhōng shè rén yáng sī jiǎn děng yú wén sī diàn bó cǎi gǔ jīn wén jí, zhāi qí yīng cí lì jù, yǐ lèi xiāng cóng, lēi chéng wǔ bǎi juǎn, míng yuē yáo shān yù cǎi, biǎo shàng zhī. zhì cì wù sān wàn duàn, jìng zōng yǐ xià jiā jí cì bó yǒu chà. zǒng zhāng yuán nián èr yuè, qīn shì cài sī chéng guǎn, yīn qǐng zèng yán huí tài zǐ shǎo shī, céng cān tài zǐ shǎo bǎo, gāo zōng bìng cóng zhī.
孝敬皇帝弘,高宗第五子也。永徽四年,封代王。顯慶元年,立為皇太子,大 赦改元。弘嘗受《春秋左氏傳》於率更令郭瑜,至楚子商臣之事,廢卷而嘆曰: 「此事臣子所不忍聞,經籍聖人垂訓,何故書此?」瑜對曰:「孔子修《春秋》, 義薦褒貶,故善惡必書。褒善以示代,貶惡以誡後,故使商臣之惡,顯於千載。」 太子曰:「非唯口不可道,故亦耳不忍聞,請改讀余書。」瑜再拜賀曰:「里名勝 母,曾子不入;邑號朝歌,墨子回車。殿下誠孝冥資,睿情天發,凶悖之跡,黜於 視聽。循奉德音,實深慶躍。臣聞安上理人,莫善於禮,非禮無以事天地之神,非 禮無以辨君臣之位,故先王重焉。孔子曰:『不學《禮》,無以立。』請停《春秋》 而讀《禮記》。」太子從之。龍朔元年,命中書令、太子賓客許敬宗,侍中兼太子 右庶子許圉師,中書侍郎上官儀,太子中舍人楊思儉等於文思殿博採古今文集,摘 其英詞麗句,以類相從,勒成五百卷,名曰《瑤山玉彩》,表上之。制賜物三萬段, 敬宗已下加級、賜帛有差。總章元年二月,親釋菜司成館,因請贈顏回太子少師, 曾參太子少保,高宗並從之。
shí yǒu chì, zhēng biān liáo jūn rén táo wáng xiàn nèi bù shǒu jí gèng yǒu táo wáng zhě, shēn bìng chù zhǎn, jiā kǒu méi guān. tài zǐ shàng biǎo jiàn yuē: qiè wén suǒ sī yǐ bèi jūn zhī rén, shēn jiǔ bù chū, jiā kǒu jiē nǐ méi guān. yì yǒu xiàn wài chū shǒu, wèi jīng duàn zuì, zhū zhōu qiú jìn, rén shù zhì duō. huò lín shí yù bìng, bù jí jūn wǔ, yuán zī bù jù, suì jí táo wáng huò yīn qiáo cǎi, bèi zéi chāo lüè huò dù hǎi lái qù, piào méi cāng bō huò shēn rù zéi tíng, yǒu bèi shāng shā. jūn fǎ yán zhòng, jiē xū xiāng qiàn. ruò bù jí qiàn, jí bù yīn zhàn wáng, jí tóng duì zhī rén, jiān hé yǒu zuì. suì yǒu wú gù sǐ shī, duō zhù wèi táo. jūn lǚ zhī zhōng, bù xiá kān dāng, zhí jù duì sī tōng zhuàng, jiāng zuò zhēn táo, jiā kǒu lìng zǒng méi guān, lùn qíng shí kě āi mǐn. shū yuē: yǔ qí shā bù gū, níng shī bù jīng. fú yuàn táo wáng zhī jiā, miǎn qí pèi méi. zhì cóng zhī.
時有敕,征邊遼軍人逃亡限內不首及更有逃亡者,身並處斬,家口沒官。太子 上表諫曰:「竊聞所司以背軍之人,身久不出,家口皆擬沒官。亦有限外出首,未 經斷罪,諸州囚禁,人數至多。或臨時遇病,不及軍伍,緣茲怖懼,遂即逃亡;或 因樵採,被賊抄掠;或渡海來去,漂沒滄波;或深入賊庭,有被傷殺。軍法嚴重, 皆須相傔。若不及傔,及不因戰亡,即同隊之人,兼合有罪。遂有無故死失,多注 為逃。軍旅之中,不暇勘當,直據隊司通狀,將作真逃,家口令總沒官,論情實可 哀愍。《書》曰:『與其殺不辜,寧失不經。』伏願逃亡之家,免其配沒。」制從 之。
xián hēng èr nián, jià xìng dōng dōu, liú tài zǐ yú jīng shī jiān guó. shí shǔ dà hàn, guān zhōng jī fá, lìng qǔ kuò xià bīng shì liáng shì zhī, jiàn yǒu shí yú pí péng shí zhě, nǎi lìng jiā lìng děng gè gěi mǐ shǐ zú. shì shí dài zhì dé zhāng wén guàn jiān zuǒ shù zǐ, yǔ yòu shù zǐ xiāo dé zhāo tóng wèi fǔ bì, tài zǐ duō jí bìng, shù zhèng jiē jué yú zhì dé děng. shí yì yáng xuān chéng èr gōng zhǔ yǐ mǔ dé zuì, yōu yú yè tíng, tài zǐ jiàn zhī jīng cè, jù zòu qǐng lìng chū jiàng. yòu qǐng yǐ tóng zhōu shā yuàn dì fēn jiè pín rén. zhào bìng xǔ zhī. yòu zhào yì dōng dōu, nà yòu wèi jiāng jūn péi jū dào nǚ wèi fēi. suǒ sī zòu yǐ bái yàn wèi zhì, shì huì yuàn zhōng huò bái yàn, gāo zōng xǐ yuē: hàn huò zhū yàn, suì wèi lè fǔ jīn huò bái yàn, dé wèi hūn zhì. bǐ lǐ dàn chéng yáo sòng, cǐ lǐ biàn shǒu rén lún, yì dài xiāng wàng, wǒ wú cán dé yě. péi shì shén yǒu fù lǐ, gāo zōng cháng wèi shì chén yuē: dōng gōng nèi zhèng, wú wú yōu yǐ.
咸亨二年,駕幸東都,留太子於京師監國。時屬大旱,關中飢乏,令取廓下兵 士糧視之,見有食榆皮蓬實者,乃令家令等各給米使足。是時戴至德、張文瓘兼左 庶子,與右庶子蕭德昭同為輔弼,太子多疾病,庶政皆決於至德等。時義陽、宣城 二公主以母得罪,幽於掖庭,太子見之驚惻,遽奏請令出降。又請以同州沙苑地分 借貧人。詔並許之。又召詣東都,納右衛將軍裴居道女為妃。所司奏以白雁為贄, 適會苑中獲白雁,高宗喜曰:「漢獲硃雁,遂為樂府;今獲白雁,得為婚贄。彼禮 但成謠頌,此禮便首人倫,異代相望,我無慚德也。」裴氏甚有婦禮,高宗嘗謂侍 臣曰:「東宮內政,吾無憂矣。」
shàng yuán èr nián, tài zǐ cóng xìng hé bì gōng, xún hōng, nián èr shí sì. zhì yuē: huáng tài zǐ hóng, shēng zhī dàn zhì, wéi jǐ yù xìng. zhí chéng qū hè, sù jìng zhe yú sān cháo zhōng qǐn wèn ān, rén xiào wén yú sì hǎi. zì yǎn guī zài shǒu, chén zhài yīng shēn, gù wéi yào zhǎng zhī zhēn, tè qiè zhōng xīn zhī niàn, shù qí quán fù, yǐ chán hóng míng. jí còu lǐ wēi hé, jiāng xùn yú wèi, ér hóng tiān zī rén hòu, xiào xīn chún què, jì chéng zhèn mìng, yǎn chuā bù yán, yīn zī gǎn jié, jiù jí zēng shén. yì zhào yōu xì, fāng chóng xià wǔ zhī jī wǔ fú wú zhēng, é qiān shàng bīn zhī jià. xī zhōu wén zhì ài, suì yán qìng yú jiǔ líng zhèn zhī bù cí, jù yǒng jué yú qiān gǔ. tiān xìng zhī zhòng, zhuī huái gěng yè, yí shēn wǎng mìng, jiā yǐ zūn míng. fū shì zhě, xíng zhī jī yě hào zhě, shì zhī biǎo yě. cí huì ài qīn yuē xiào, sǐ bù wàng jūn yuē jìng, shì wèi xiào jìng huáng dì. qí nián, zàng yú gōu shì xiàn jǐng shān zhī gōng líng. zhì dù yī zhǔn tiān zǐ zhī lǐ, bǎi guān cóng quán zhì sān shí liù rì jiàng fú. gāo zōng qīn wèi zhì ruì dé jì, bìng zì shū zhī yú shí, shù yú líng cè. chū, jiāng yíng zhú gōng líng, gōng fèi jù yì, wàn xìng yàn yì, hū jiē mǎn dào, suì luàn tóu zhuān wǎ ér sàn.
上元二年,太子從幸合璧宮,尋薨,年二十四。制曰:「皇太子弘,生知誕質, 惟幾毓性。直城趨賀,肅敬著於三朝;中寢問安,仁孝聞於四海。自琰圭在手,沉 瘵嬰身,顧惟耀掌之珍,特切鍾心之念,庶其痊復,以禪鴻名。及腠理微和,將遜 於位,而弘天資仁厚,孝心純確,既承朕命,掩欻不言,因茲感結,舊疾增甚。億 兆攸系,方崇下武之基;五福無徵,俄遷上賓之駕。昔周文至愛,遂延慶於九齡; 朕之不慈,遽永訣於千古。天性之重,追懷哽咽,宜申往命,加以尊名。夫諡者, 行之跡也;號者,事之表也。慈惠愛親曰『孝』,死不忘君曰『敬』,諡為孝敬皇 帝。」其年,葬於緱氏縣景山之恭陵。制度一準天子之禮,百官從權制三十六日降 服。高宗親為制《睿德紀》,並自書之於石,樹於陵側。初,將營築恭陵,功費鉅 億,萬姓厭役,呼嗟滿道,遂亂投磚瓦而散。
tài zǐ wú zi, zhǎng shòu zhōng, zhì lìng chǔ wáng huì jì qí hòu. zhōng zōng jiàn zuò, zhì fù yú tài miào, hào yuē yì zōng, yòu zhuī zèng fēi péi shì wèi āi huáng hòu. jǐng yún yuán nián, zhōng shū lìng yáo yuán zhī lì bù shàng shū sòng jǐng zòu yán: zhǔn lǐ, dà xíng huáng dì shān líng shì zhōng, jí hé fù miào. qí tài miào dì qī shì, xiān fù huáng kūn yì zōng xiào jìng huáng dì āi huáng hòu péi shì shén zhǔ. fú yǐ yì zōng wèi dēng dà wèi, bēng hòu zhuī zūn, zhì shén lóng zhī chū, nǎi tè lìng shēng fù. chūn qiū zhī yì, guó jūn jí wèi wèi yú nián zhě, bù hé liè zhāo mù. yòu gǔ zhě zǔ zōng gè bié lì miào, xiào jìng huáng dì gōng líng jì zài luò zhōu, wàng yú dōng dōu bié lì yì zōng zhī miào, qiān fù xiào jìng huáng dì āi huáng hòu shén zhǔ, mìng yǒu sī yǐ shí xiǎng jì, zé bù wéi xiān zhǐ, yòu xié gǔ xùn, rén shén yǔn mù, jìn tuì dé yí. zài cǐ shén zhǔ, wàng rù jiā shì ān zhì, fú yuàn bì xià yǐ lǐ duàn ēn. zhào cóng zhī. kāi yuán liù nián, yǒu sī shàng yán: xiào jìng huáng dì jīn bié miào jiāng jiàn, hēng fù yǒu qī, zhǔn lǐ, bù hé gèng yǐ yì zōng wèi miào hào, qǐng yǐ běn shì xiào jìng wèi miào chēng. yú shì shǐ tíng yì zōng zhī hào.
太子無子,長壽中,制令楚王諱繼其後。中宗踐祚,制祔於太廟,號曰義宗, 又追贈妃裴氏為哀皇后。景雲元年,中書令姚元之、吏部尚書宋璟奏言:「准禮, 大行皇帝山陵事終,即合祔廟。其太廟第七室,先祔皇昆義宗孝敬皇帝、哀皇后裴 氏神主。伏以義宗未登大位,崩後追尊,至神龍之初,乃特令升祔。《春秋》之義, 國君即位未逾年者,不合列昭穆。又古者祖宗各別立廟,孝敬皇帝恭陵既在洛州, 望於東都別立義宗之廟,遷祔孝敬皇帝、哀皇后神主,命有司以時享祭,則不違先 旨,又協古訓,人神允穆,進退得宜。在此神主,望入夾室安置,伏願陛下以禮斷 恩。」詔從之。開元六年,有司上言:「孝敬皇帝今別廟將建,亨祔有期,准禮, 不合更以義宗為廟號,請以本諡孝敬為廟稱。」於是始停義宗之號。
péi jū dào, jiàng zhōu wén xǐ rén, suí bīng bù shì láng jìng mín sūn yě. fù xī zài, zhēn guān zhōng wèi shàng shū zuǒ chéng. jū dào yǐ nǚ wèi tài zǐ fēi, zé tiān shí, lì wèi nà yán nèi shǐ tài zǐ shǎo bǎo, fēng yì guó gōng. zài chū yuán nián chūn, wèi kù lì suǒ xiàn, xià yù sǐ.
裴居道,絳州聞喜人,隋兵部侍郎鏡民孫也。父熙載,貞觀中為尚書左丞。居 道以女為太子妃,則天時,歷位納言、內史、太子少保,封翼國公。載初元年春, 為酷吏所陷,下獄死。
zhāng huái tài zǐ xián, zì míng yǔn, gāo zōng dì liù zǐ yě. yǒng huī liù nián, fēng lù wáng. xiǎn qìng yuán nián, qiān shòu qí zhōu cì shǐ. qí nián, jiā yōng zhōu mù yōu zhōu dū du. shí shǐ chū gé, róng zhǐ duān yǎ, shēn wèi gāo zōng suǒ jiē shǎng. gāo zōng cháng wèi sī kōng lǐ xūn yuē: cǐ ér yǐ dú dé shàng shū lǐ jì lùn yǔ, sòng gǔ shī fù fù shí yú piān, zàn jīng lǐng lǎn, suì jí bù wàng. wǒ céng qiǎn dú lùn yǔ, zhì xián xián yì sè, suì zài sān fù sòng. wǒ wèn hé wèi rú cǐ, nǎi yán xìng ài cǐ yán. fāng zhī sù chéng cōng mǐn, chū zì tiān xìng. lóng shuò yuán nián, xǐ fēng pèi wáng, jiā yáng zhōu dū du jiān zuǒ wǔ wèi dà jiāng jūn, yōng zhōu mù rú gù. èr nián, jiā yáng zhōu dà dū dū. lín dé èr nián, jiā yòu wèi dà jiāng jūn. xián hēng sān nián, gǎi míng dé, xǐ fēng yōng wáng, shòu liáng zhōu dà dū dū, yōng zhōu mù yòu wèi dà jiāng jūn rú gù, shí shí fēng yī qiān hù. shàng yuán yuán nián, yòu yī jiù míng xián.
章懷太子賢,字明允,高宗第六子也。永徽六年,封潞王。顯慶元年,遷授岐 州刺史。其年,加雍州牧、幽州都督。時始出閣,容止端雅,深為高宗所嗟賞。高 宗嘗謂司空李勛曰:「此兒已讀得《尚書》、《禮記》、《論語》,誦古詩賦復十 余篇,暫經領覽,遂即不忘。我曾遣讀《論語》,至『賢賢易色』,遂再三覆誦。 我問何為如此,乃言性愛此言。方知夙成聰敏,出自天性。」龍朔元年,徙封沛王, 加揚州都督、兼左武衛大將軍,雍州牧如故。二年,加揚州大都督。麟德二年,加 右衛大將軍。咸亨三年,改名德,徙封雍王,授涼州大都督,雍州牧、右衛大將軍 如故,食實封一千戶。上元元年,又依舊名賢。
shàng yuán èr shàng, xiào jìng huáng dì hōng. qí nián liù yuè, lì wèi huáng tài zǐ, dà shè tiān xià, xún lìng jiān guó. xián chù shì míng shěn, wèi shí lùn suǒ chēng. yí fèng yuán nián, shǒu chì bāo zhī yuē: huáng tài zǐ xián zì qǐng jiān guó, liú xīn zhèng yào. fǔ zì zhī dào, jì jǐn yú āi jīn xíng gāng suǒ shī, wù cún yú shěn chá. jiā yǐ tīng lǎn yú xiá, zhuān jīng fén diǎn. wǎng shèng yí biān, xián kuī hú ào xiān wáng cè fǔ, bèi tǎo jīng huá. hǎo shàn zài zhāng, zuò zhēn sī zài, jiā guó zhī jì, shēn fù suǒ huái. kě cì wù wǔ bǎi duàn. xián yòu zhāo jí dāng shí xué zhě tài zǐ zuǒ shù zǐ zhāng dà ān xǐ mǎ liú nè yán luò zhōu sī hù gé xī xuán xué shì xǔ shū yá chéng xuán yī shǐ cáng zhū zhōu bǎo níng děng, zhù fàn yè hòu hàn shū, biǎo shàng zhī, cì wù sān wàn duàn, réng yǐ qí shū fù mì gé.
上元二上,孝敬皇帝薨。其年六月,立為皇太子,大赦天下,尋令監國。賢處 事明審,為時論所稱。儀鳳元年,手敕褒之曰:「皇太子賢自頃監國,留心政要。 撫字之道,既盡於哀矜;刑綱所施,務存於審察。加以聽覽餘暇,專精墳典。往聖 遺編,咸窺壺奧;先王策府,備討菁華。好善載彰,作貞斯在,家國之寄,深副所 懷。可賜物五百段。」賢又招集當時學者太子左庶子張大安、洗馬劉訥言、洛州司 戶格希玄、學士許叔牙成玄一史藏諸周寶寧等,注范曄《後漢書》,表上之,賜物 三萬段,仍以其書付秘閣。
shí zhèng yì dài fū míng chóng yǎn yǐ fú hé zhī shù wèi zé tiān suǒ rèn shǐ, mì chēng yīng wáng zhuàng lèi tài zōng. yòu gōng rén qián yì yún xián shì hòu zǐ hán guó fū rén suǒ shēng, xián yì zì yí jù. zé tiān yòu cháng wèi xián zhuàn shǎo yáng zhèng fàn jí xiào zǐ chuán yǐ cì zhī, réng shù zuò shū yǐ zé ràng xián, xián yú bù zì ān. diào lù èr nián, chóng yǎn wèi dào suǒ shā, zé tiān yí xián suǒ wèi. é shǐ rén fā qí yīn móu shì, zhào lìng zhōng shū shì láng xuē yuán chāo huáng mén shì láng péi yán yù shǐ dà fū gāo zhì zhōu yǔ fǎ guān tuī jū zhī, yú dōng gōng mǎ fāng sōu dé zào jiǎ shù bǎi lǐng, nǎi fèi xián wèi shù rén, yōu yú bié suǒ. yǒng chún èr nián, qiān yú bā zhōu. wén míng yuán nián, zé tiān lín cháo, lìng zuǒ jīn wú jiāng jūn qiū shén jī wǎng bā zhōu jiǎn xiào xián zhái, yǐ bèi wài yú. shén jī suì bì yú bié shì, bī lìng zì shā, nián sān shí èr. zé tiān jǔ āi yú xiǎn fú mén, biǎn shén jī wèi dié zhōu cì shǐ, zhuī fēng xián wèi yōng wáng. shén lóng chū, zhuī zèng sī tú, réng qiǎn shǐ yíng qí sàng jiù, péi zàng yú qián líng. ruì zōng jiàn zuò, yòu zhuī zèng huáng tài zǐ, shì yuē zhāng huái. yǒu sān zi: guāng shùn shǒu lǐ shǒu yì.
時正議大夫明崇儼以符劾之術為則天所任使,密稱「英王狀類太宗」。又宮人 潛議雲「賢是後姊韓國夫人所生」,賢亦自疑懼。則天又嘗為賢撰《少陽政范》及 《孝子傳》以賜之,仍數作書以責讓賢,賢逾不自安。調露二年,崇儼為盜所殺, 則天疑賢所為。俄使人發其陰謀事,詔令中書侍郎薛元超、黃門侍郎裴炎、御史大 夫高智周與法官推鞫之,於東宮馬坊搜得皁甲數百領,乃廢賢為庶人,幽於別所。 永淳二年,遷於巴州。文明元年,則天臨朝,令左金吾將軍丘神勣往巴州檢校賢宅, 以備外虞。神勣遂閉於別室,逼令自殺,年三十二。則天舉哀於顯福門,貶神勣為 疊州刺史,追封賢為雍王。神龍初,追贈司徒,仍遣使迎其喪柩,陪葬於乾陵。睿 宗踐祚,又追贈皇太子,諡曰章懷。有三子:光順、守禮、守義。
guāng shùn, dà shòu zhōng fēng ān lè jùn wáng, xún bèi zhū.
光順,大授中封安樂郡王,尋被誅。
shǒu yì, wén míng nián fēng jiān wèi jùn wáng. chuí gǒng sì nián, xǐ fēng yǒng ān jùn wáng, bìng zú.
守義,文明年封犍為郡王。垂拱四年,徙封永安郡王,病卒。
shǒu lǐ běn míng guāng rén, chuí gǒng chū gǎi míng shǒu lǐ, shòu tài zǐ xǐ mǎ, fēng sì yōng wáng. shí zhōng zōng qiān yú fáng líng, ruì zōng suī jū dì wèi, jué rén cháo yè, zhū wǔ zàn chéng gé mìng zhī jì, shēn jí zōng zhī. shǒu lǐ yǐ fù dé zuì, yǔ ruì zōng zhū zi tóng chù yú gōng zhōng, fán shí yú nián bù chū tíng yuàn. zhì shèng lì yuán nián, ruì zōng zì huáng sì fēng wèi xiāng wáng, xǔ chū wài dǐ. ruì zōng zhū zi wǔ zǐ jiē fēng jùn wáng, yǔ shǒu lǐ shǐ jū yú wài. shén lóng yuán nián, zhōng zōng zuǎn wèi, shòu shǒu lǐ guāng lù qīng tóng zhèng yuán. shén lóng zhōng, yí zhào jìn fēng bīn wáng, cì shí fēng wǔ bǎi hù. jǐng yún èr nián, dài guāng lù qīng, jiān yōu zhōu cì shǐ, zhuǎn zuǒ jīn wú wèi dà jiāng jūn, yáo lǐng dān yú dà dū hù. xiān tiān èr nián, qiān sī kōng. kāi yuán chū, lì guó lǒng xiāng jìn huá liù zhōu cì shǐ, fēi zòu shì jí dà shì, bìng shàng zuǒ zhī zhōu. shí níng shēn qí xuē bīn tóng wèi cì shǐ, jiē zé shǒu liáo yǐ chí gāng jì. yuán gān yào yuán jiā zuò pān hǎo lǐ jiē wèi bīn fǔ zhǎng shǐ jiān zhōu zuǒ, shǒu lǐ wéi yì liè jì lè yǐn xuè ér yǐ. jiǔ nián yǐ hòu, zhū wáng bìng zhēng hái jīng shī.
守禮本名光仁,垂拱初改名守禮,授太子洗馬,封嗣雍王。時中宗遷於房陵, 睿宗雖居帝位,絕人朝謁,諸武贊成革命之計,深嫉宗枝。守禮以父得罪,與睿宗 諸子同處於宮中,凡十餘年不出庭院。至聖曆元年,睿宗自皇嗣封為相王,許出外 邸。睿宗諸子五子皆封郡王,與守禮始居於外。神龍元年,中宗纂位,授守禮光祿 卿同正員。神龍中,遺詔進封邠王,賜實封五百戶。景雲二年,帶光祿卿,兼幽州 刺史,轉左金吾衛大將軍,遙領單于大都護。先天二年,遷司空。開元初,歷虢、 隴、襄、晉、滑六州刺史,非奏事及大事,並上佐知州。時寧、申、岐、薛、邠同 為刺史,皆擇首僚以持綱紀。源乾曜、袁嘉祚、潘好禮皆為邠府長史兼州佐,守禮 唯弋獵、伎樂、飲謔而已。九年已後,諸王並征還京師。
shǒu lǐ yǐ wài zhī wèi wáng, cái shí wěi xià, yóu bù dǎi qí xuē. duō chǒng bì, bù xiū fēng jiào, nán nǚ liù shí yú rén, nán wú zhōng cái, nǚ fù zhēn chēng, shǒu lǐ jū zhī zì ruò, gāo gē jī gǔ. cháng dài shù qiān guàn qián zhài, huò yǒu jiàn zhī zhě yuē: wáng nián jiàn gāo, jiā lěi shén zhòng, xū yǒu ài xī. shǒu lǐ yuē: qǐ yǒu tiān zǐ xiōng méi rén zàng? zhū wáng yīn nèi yàn yán zhī, yǐ wèi huān xiào. shí jī yīn lèi rì, shǒu lǐ bái yú zhū wáng yuē: yù qíng. guǒ qíng. qiān yáng shè xún, shǒu lǐ yuē: jí yǔ. guǒ lián shù. qí wáng děng zòu zhī, yún: bīn gē yǒu shù. shǒu lǐ yuē: chén wú shù yě. zé tiān shí yǐ zhāng huái qiān zhé, chén yōu bì gōng zhōng shí yú nián, měi suì bèi chì zhàng shù dùn, jiàn bān hén shén hòu. yù yǔ, chén jí shàng jí chén mèn, yù qíng, jí qīng jiàn, chén yǐ cǐ zhī zhī, fēi yǒu shù yě. tì sì zhān jīn, xuán zōng yì mǐn rán. èr shí jiǔ nián hōng, nián qī shí yú, zèng tài wèi.
守禮以外枝為王,才識猥下,尤不逮岐、薛。多寵嬖,不修風教,男女六十餘 人,男無中才,女負貞稱,守禮居之自若,高歌擊鼓。常帶數千貫錢債,或有諫之 者曰:「王年漸高,家累甚眾,須有愛惜。」守禮曰:「豈有天子兄沒人葬?」諸 王因內宴言之,以為歡笑。時積陰累日,守禮白於諸王曰:「欲晴。」果晴。愆陽 涉旬,守禮曰:「即雨。」果連澍。岐王等奏之,云:「邠哥有術。」守禮曰: 「臣無術也。則天時以章懷遷謫,臣幽閉宮中十餘年,每歲被敕杖數頓,見瘢痕甚 厚。欲雨,臣脊上即沉悶,欲晴,即輕健,臣以此知之,非有術也。」涕泗沾襟, 玄宗亦憫然。二十九年薨,年七十餘,贈太尉。
zi chéng hóng, kāi yuán chū fēng guǎng wǔ jùn wáng, lì mì shū yuán wài jiān, yòu wèi zōng zhèng qīng tóng zhèng yuán. guǎng dé yuán nián, tǔ bō líng fàn shàng dōu, chéng yú xìng shǎn. fān hún zhī zhòng rù chéng, tǔ bō zǎi xiàng mǎ zhòng yīng lì chéng hóng wèi dì, yǐ yú kě fēng huò huán děng wèi zǎi xiàng, bǔ shǔ bǎi yú rén. xún yú rì, zéi tuì, guō zi yí lǜ zhòng rù chéng, sòng chéng hóng yú xíng zài, shàng bù zhī zé, zhǐ yú guó zhōu. xún sǐ. chéng níng, tiān bǎo chū, shòu lǜ gèng lìng tóng zhèng yuán, sì bīn wáng. chéng cǎi, zhì dé èr zài, dùn fēng wèi huáng jùn wáng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī. yǔ pú gù huái ēn shǐ huí hé hé qīn, yīn nà qí nǚ wèi fēi, cè wèi pí jiā gōng zhǔ. huí hé zhe xūn, chéng cǎi shén yù ēn chǒng. qián yuán yuán nián liù yuè zú, zèng sī kōng.
子承宏,開元初封廣武郡王,歷秘書員外監,又為宗正卿同正員。廣德元年, 吐蕃凌犯上都,乘輿幸陝。蕃、渾之眾入城,吐蕃宰相馬重英立承宏為帝,以於可 封、霍環等為宰相,補署百餘人。旬余日,賊退,郭子儀率眾入城,送承宏於行在, 上不之責,止於虢州。尋死。承寧,天寶初,授率更令同正員,嗣邠王。承寀,至 德二載,燉封為煌郡王,加開府儀同三司。與僕固懷恩使回紇和親,因納其女為妃, 冊為毗伽公主。回紇著勛,承寀甚遇恩寵。乾元元年六月卒,贈司空。
táng fǎ, sì jùn wáng dàn jiā sì pǐn jiē, qīn wáng zǐ lì zhe fēi. kāi yuán zhōng, zhāng jiǔ líng wèi zhōng shū lìng, zòu qǐng níng xuē wáng nán bìng cì zǐ, bīn wáng sān nán yī zǐ, yú èr shí rén yī fēi, guān yì bù yuè liù jú láng, wáng fǔ yuàn shǔ réng yuán wài zhì. shí wǔ zài, hù cóng zhì bā shǔ, yī lì zhe zǐ.
唐法,嗣郡王但加四品階,親王子例著緋。開元中,張九齡為中書令,奏請寧、 薛王男並賜紫,邠王三男衣紫,餘二十人衣緋,官亦不越六局郎,王府掾屬仍員外 置。十五載,扈從至巴蜀,依例著紫。
zhōng zōng sì nán: zhāng shù rén shēng yì dé tài zǐ zhòng rùn, hòu gōng shēng shù rén zhòng fú jié mǐn tài zǐ zhòng jùn shāng dì zhòng mào.
中宗四男:章庶人生懿德太子重潤,後宮生庶人重福、節愍太子重俊、殤帝重 茂。
yì dé tài zǐ zhòng rùn, zhōng zōng zhǎng zi yě. běn míng zhòng zhào, yǐ bì zé tiān huì, gù gǎi yān. kāi yào èr nián, zhōng zōng wèi huáng tài zǐ, shēng zhòng rùn yú dōng gōng nèi diàn, gāo zōng shén yuè. jí yuè mǎn, dà shè tiān xià, gǎi yuán wèi yǒng chún. shì suì, lì wèi huáng tài sūn, kāi fǔ zhì guān shǔ. jí zhōng zōng qiān yú fáng zhōu, qí fǔ zuò fèi. shèng lì chū, zhōng zōng wèi huáng tài zi, fēng wèi shào wáng. dà zú yuán nián, wèi rén suǒ gòu, yǔ qí mèi yǒng tài jùn zhǔ xù wèi wáng wǔ yán jī děng qiè yì zhāng yì zhī xiōng dì hé dé zì rù gōng zhōng, zé tiān lìng zhàng shā, shí nián shí jiǔ. zhòng rùn fēng shén jùn lǎng, zǎo yǐ xiào yǒu zhī míng, jì sǐ fēi qí zuì, dà wèi dāng shí suǒ dào xī. zhōng zōng jí wèi, zhuī zèng huáng tài zǐ, shì yuē yì dé, péi zàng qián líng. réng wèi pìn guó zi jiān chéng péi cuì wáng nǚ wèi míng hūn, yǔ zhī hé zàng. yòu zèng yǒng tài jùn zhǔ wèi gōng zhǔ, lìng bèi lǐ gǎi zàng, réng hào qí mù wèi líng yān.
懿德太子重潤,中宗長子也。本名重照,以避則天諱,故改焉。開耀二年,中 宗為皇太子,生重潤於東宮內殿,高宗甚悅。及月滿,大赦天下,改元為永淳。是 歲,立為皇太孫,開府置官屬。及中宗遷於房州,其府坐廢。聖歷初,中宗為皇太 子,封為邵王。大足元年,為人所構,與其妹永泰郡主、婿魏王武延基等竊議張易 之兄弟何得恣入宮中,則天令杖殺,時年十九。重潤風神俊朗,早以孝友知名,既 死非其罪,大為當時所悼惜。中宗即位,追贈皇太子,諡曰懿德,陪葬乾陵。仍為 聘國子監丞裴粹亡女為冥婚,與之合葬。又贈永泰郡主為公主,令備禮改葬,仍號 其墓為陵焉。
shù rén zhòng fú, zhōng zōng dì èr zi yě. chū fēng táng chāng wáng, shèng lì sān nián, xǐ fēng píng ēn wáng. zhǎng ān sì nián, jìn fēng qiào wáng, lì qiān guó zi jì jiǔ zuǒ sàn qí cháng shì. shén lóng chū, wèi wéi shù rén suǒ zèn, yún yǔ zhāng yì zhī xiōng dì qián gòu chéng zhòng rùn zhī zuì, yóu shì zuǒ shòu pú zhōu yuán wài cì shǐ, zhuǎn jūn zhōu, sī fáng shǒu, bù xǔ shì shì. jǐng lóng sān nián, zhōng zōng qīn sì nán jiāo, dà shè tiān xià, liú rén bìng fàng hái. zhòng fú bù dé guī jīng shī, yóu shēn yù yàng, shàng biǎo zì chén yuē: chén wén gōng tóng shǎng yì, zé láo chén yí zuì jūn xíng shū, zé bǎi xìng huò. fú wéi bì xià dé móu zào huà, míng qí rì yuè, ēn jí fēi niǎo, huì jiā zǒu shòu. jìn zhě fén chái zhǎn lǐ, jiāo sì shàng xuán, wàn wù zhān kǎi tì zhī rén, liù hé chéng kuàng dàng zhī zé. shì wú qīng zhòng, xián shè chú zhī. cāng shēng bìng dé shè chú, chì zǐ piān jiā bìn qì, huáng tiān píng fēn zhī dào gù cǐ hū? tiān xià zhī rén, wén zhě wèi chén liú tì. kuàng bì xià cí niàn, qǐ bù mǐn chén xī huáng? fú wàng shě chén zuì qiān, xǔ chén cháo yè. tǎng dé yī yǎng yún bì, zài dǔ bì shèng yán, suī méi jiǔ quán, shí wèi wàn zú. zhòng tóu huāng jiǎo, yì suǒ gān xīn. biǎo zòu bù bào.
庶人重福,中宗第二子也。初封唐昌王,聖歷三年,徙封平恩王。長安四年, 進封譙王,歷遷國子祭酒、左散騎常侍。神龍初,為韋庶人所譖,雲與張易之兄弟 潛構成重潤之罪,由是左授濮州員外刺史,轉均州,司防守,不許視事。景龍三年, 中宗親祀南郊,大赦天下,流人並放還。重福不得歸京師,尤深郁怏,上表自陳曰: 「臣聞功同賞異,則勞臣疑;罪均刑殊,則百姓惑。伏惟陛下德侔造化,明齊日月, 恩及飛鳥,惠加走獸。近者焚柴展禮,郊祀上玄,萬物沾愷悌之仁,六合承曠盪之 澤。事無輕重,咸赦除之。蒼生並得赦除,赤子偏加擯棄,皇天平分之道;固此乎? 天下之人,聞者為臣流涕。況陛下慈念,豈不愍臣恓惶?伏望舍臣罪愆,許臣朝謁。 儻得一仰雲陛,再睹陛聖顏,雖沒九泉,實為萬足。重投荒徼,亦所甘心。」表奏 不報。
jí wéi shù rén lín cháo, jù lìng zuǒ tún wèi dà jiāng jūn zhào chéng ēn yǐ bīng wǔ bǎi rén jiù jūn zhōu shǒu wèi zhòng fú. é ér wéi shì fú zhū, ruì zōng jí wèi, yòu zhuǎn jí zhōu cì shǐ. wèi jí xíng, luò yáng rén zhāng líng jūn jìn jì yú zhòng fú yuē: dài wáng dì jū dí zhǎng, zì hé jì wèi tiān zǐ. xiāng wáng suī yǒu tǎo píng wéi shì gōng, ān kě yuè cì ér jū dà wèi! xī hàn zhū zhū lǚ, yóu yíng dài wáng, jīn dōng dōu bǎi guān shì shù, jiē yuàn wáng lái. wáng ruò qián xíng zhí yì luò yáng, yì shì cóng tiān shàng luò, qiǎn rén xí shā liú shǒu, jí yōng bīng xī jù shǎn zhōu, dōng xià hé běi, cǐ tiān xià kě tú yě. chū, jǐng lóng sān nián, zhèng yīn zì lì bù shì láng chū wèi jiāng zhōu sī mǎ, biàn dào yì zhòng fú yīn xiāng jié tuō. zhì shì yòu yǔ líng jūn tōng chuán dòng jìng, yì mì qiǎn shǐ quàn zhòng fú gòu nì, yù tuī zūn zhòng fú wèi tiān zǐ, wēn wáng zhòng mào wèi huáng tài dì, zì shǔ wèi zuǒ chéng xiàng. zhòng fú nǎi qiǎn jiā chén wáng dào xiān fù dōng dōu, qián mù yǒng gǎn zhī shì, zhòng fú jù zì jūn zhōu zhà chéng yì yǔ líng jūn jì jìn.
及韋庶人臨朝,遽令左屯衛大將軍趙承恩以兵五百人就均州守衛重福。俄而韋 氏伏誅,睿宗即位,又轉集州刺史。未及行,洛陽人張靈均進計於重福曰:「大王 地居嫡長,自合繼為天子。相王雖有討平韋氏功,安可越次而居大位!昔漢誅諸呂, 猶迎代王,今東都百官士庶,皆願王來。王若潛行直詣洛陽,亦是從天上落,遣人 襲殺留守,即擁兵西據陝州,東下河北,此天下可圖也。」初,景龍三年,鄭愔自 吏部侍郎出為江州司馬,便道詣重福陰相結托。至是又與靈均通傳動靜,亦密遣使 勸重福構逆,預推尊重福為天子,溫王重茂為皇太弟,自署為左丞相。重福乃遣家 臣王道先赴東都,潛募勇敢之士,重福遽自均州詐乘驛與靈均繼進。
wáng dào shǐ zhì dōng dōu, é yǒu xiè qí móu zhě, luò zhōu sī mǎ cuī rì zhī bǔ huò qí dǎng shù shí rén. jīng wén zhòng fú zhì, wáng dào děng lǜ zhòng suí zhòng fú jìng qǔ zuǒ yòu tún yíng bīng zuò luàn, jiāng zhì tiān jīn qiáo, yuàn cóng zhě yǐ shù bǎi rén, jiē zhí chí qì zhàng, zhù qí wēi shì. shì yù shǐ lǐ yōng xiān yì zuǒ yē mén, lìng bì guān jù shǒu. yòu zhì yòu tún yíng hào lìng yún: zhòng fú suī xiān dì zhī zǐ, yǐ dé zuì yú xiān dì, jīn zhě wú gù rù chéng, bì shì zuò luàn. jūn děng jiē wěi zhì shèng cháo, yí jǐn chéng jié, lì gōng lì shì, yǐ qǔ fù guì. yǒu qǐng, zhòng fú guǒ lái duó yòu tún yíng, jiān bì bù dòng, yíng zhōng shǐ shè rú yǔ. biàn qù dà chén yē mén, nǐ qǔ liú shǒu, yù mén bì, suì zòng huǒ yǐ shāo chéng mén. zuǒ tún yíng bīng yòu lái bī zhī, zhòng fú dù shù qióng, chū zì shàng dōng mén ér dùn, nì yú shān gǔ jiān. míng rì, dōng dōu liú shǒu péi tán děng dà chū bīng sōu suǒ, zhòng fú jiǒng pò, zì tóu cáo hé ér sǐ, zhé shī sān rì, shí nián sān shí yī. zhào yuē: jí zhōu cì shǐ qiào wáng zhòng fú, yòu zé xiōng wán, zhǎng ér xiǎn bì. xìng tuō tǐ yú xiān shèng, cháng tōng jiāo yú jù nì. zi ér bù zǐ, zì jué yú tiān. yǒu guó yǒu jiā, mò róng yú dài. wǎng zhě pō bù hán rěn, zhǎng lìng yōu zhí. zì dà xíng yàn jià, wéi shì lín cháo, jiāng sì tú miè, yóu jiā fáng wèi. jì tiān yǒu chéng mìng, jí yú zhèn gōng, yǒng huái yóu zi zhī qíng, shù xié xiān qīn zhī yì. suǒ yǐ kāi zhì liáo shǔ, rèn lóng cì jǔ, jì qí quān gǎi, yǐ hù ēn róng. ér guà wù yǒu tú, kuáng jiǎo wèi xī. biàn jí sī chū jūn zhōu, zhà chéng yì qí, zhì yú dū xià, suì chěng qí móu. xiān fàn tún bīng, cì shāo zuǒ yē, jì qióng lì qū, tóu hé ér bì. suī rén suǒ gòng qì, bāng yǒu cháng xíng, wǒ fēi bù cí, ěr zì zhāo jiù. qiě wén qí gù, yǒu cè yú huái. xī liú zhǎng jì mò, chǔ yīng suì yǔn, yǐ lǐ shōu zàng, yì wéi jiù zhāng, qū fǎ shēn ēn, yí réng jiù chǒng. kě yǐ sān pǐn lǐ zàng.
王道始至東都,俄有泄其謀者,洛州司馬崔日知捕獲其黨數十人。經聞重福至, 王道等率眾隨重福徑取左右屯營兵作亂,將至天津橋,願從者已數百人,皆執持器 仗,助其威勢。侍御史李邕先詣左掖門,令閉關拒守。又至右屯營號令云:「重福 雖先帝之子,已得罪於先帝,今者無故入城,必是作亂。君等皆委質聖朝,宜盡誠 節,立功立事,以取富貴。」有頃,重福果來奪右屯營,堅壁不動,營中矢射如雨。 便趣大臣掖門,擬取留守,遇門閉,遂縱火以燒城門。左屯營兵又來逼之,重福度 數窮,出自上東門而遁,匿於山谷間。明日,東都留守裴談等大出兵搜索,重福窘 迫,自投漕河而死,磔屍三日,時年三十一。詔曰:「集州刺史譙王重福,幼則凶 頑,長而險詖。幸托體於先聖,嘗通交於巨逆。子而不子,自絕於天。有國有家, 莫容於代。往者頗不含忍,長令幽縶。自大行晏駕,韋氏臨朝,將肆屠滅,尤加防 衛。洎天有成命,集於朕躬,永懷猶子之情,庶協先親之義。所以開置僚屬,任隆 刺舉,冀其悛改,以怙恩榮。而詿誤有徒,狂狡未息。便即私出均州,詐乘驛騎, 至於都下,遂逞其謀。先犯屯兵,次燒左掖,計窮力屈,投河而斃。雖人所共棄, 邦有常刑,我非不慈,爾自招咎。且聞其故,有惻於懷。昔劉長既歿,楚英遂殞, 以禮收葬,抑惟舊章,屈法申恩,宜仍舊寵。可以三品禮葬。」
jié mǐn tài zǐ zhòng jùn, zhōng zōng dì sān zi yě. shèng lì yuán nián, fēng yì xìng jùn wáng. zhǎng ān zhōng, lèi shòu wèi wèi yuán wài shǎo qīng. shén lóng chū, fēng wèi wáng, bài luò zhōu mù, cì shí fēng qiān hù, xún qiān zuǒ wèi dà jiāng jūn, jiān yáo shòu yáng zhōu dà dū dū. èr nián qiū, lì wèi huáng tài zǐ. zhòng jùn xìng suī míng guǒ, wèi yǒu xián shī fù, jǔ shì duō bù fǎ. é yǐ mì shū jiān yáng jiǎo tài cháng qīng wǔ chóng xùn bìng wèi tài zǐ bīn kè. jiǎo děng jiē zhǔ xù nián shào, wéi yǐ cù jū wěi xì qǔ xiá yú zhòng jùn, jìng wú diào hù zhī yì. zuǒ shù zǐ yáo tǐng shù shàng shū jiàn zhèng, yòu shù zǐ píng zhēn shèn yòu xiàn xiào jīng yì yǎng dé chuán yǐ fěng, zhòng jùn jiē yōu nà yān.
節愍太子重俊,中宗第三子也。聖曆元年,封義興郡王。長安中,累授衛尉員 外少卿。神龍初,封衛王,拜洛州牧,賜實封千戶,尋遷左衛大將軍,兼遙授揚州 大都督。二年秋,立為皇太子。重俊性雖明果,未有賢師傅,舉事多不法。俄以秘 書監楊璬、太常卿武崇訓並為太子賓客。璬等皆主婿年少,唯以蹴鞠猥戲取狎於重 俊,竟無調護之意。左庶子姚珽數上疏諫諍,右庶子平貞慎又獻《孝經議》、《養 德傳》以諷,重俊皆優納焉。
shí wǔ sān sī de xìng zhōng gōng, shēn jì zhòng jùn. sān sī zi chóng xùn shàng ān lè gōng zhǔ, cháng jiào gōng zhǔ líng hū zhòng jùn, yǐ qí fēi wéi shì suǒ shēng, cháng hū zhī wèi nú. huò quàn gōng zhǔ qǐng fèi zhòng jùn wèi wáng, zì lì wèi huáng tài nǚ, zhòng jùn bù shèng fèn hèn. sān nián qī yuè, lǜ zuǒ yǔ lín dà jiāng jūn lǐ duō zuò yòu yǔ lín jiāng jūn lǐ sī chōng lǐ chéng kuàng dú gū yī zhī shā zhā zhōng yì děng, jiǎo zhì fā zuǒ yòu yǔ lín bīng jí qiān qí sān bǎi yú rén, shā sān sī jí chóng xùn yú qí dì, bìng shā dǎng yǔ shí yú rén. yòu lìng zuǒ jīn wú dà jiāng jūn chéng wáng qiān lǐ fēn bīng shǒu gōng chéng zhū mén, zì lǜ bīng qū sù zhāng mén, zhǎn guān ér rù, qiú wéi shù rén jí ān lè gōng zhǔ suǒ zài. yòu yǐ zhāo róng shàng guān shì sù yǔ sān sī jiān tōng, kòu gé suǒ zhī. wéi shù rén jí gōng zhǔ jù yōng dì chí fù xuán wǔ mén lóu, zhào zuǒ yǔ lín jiāng jūn liú rén jǐng děng, lìng lǜ liú jūn fēi qí jí bǎi yú rén yú lóu xià liè shǒu. é ér duō zuò děng bīng zhì, yù tū xuán wǔ mén lóu, sù wèi zhě jù zhī bù dé jìn. dì jù kǎn hū duō zuò děng suǒ jiāng qiān qí, wèi yuē: rǔ bìng shì wǒ zhǎo yá, hé gù zuò nì? ruò néng guī shùn, zhǎn duō zuò děng, yǔ rǔ fù guì. yú shì qiān qí wáng huān xǐ děng dǎo gē, zhǎn duō zuò jí lǐ chéng kuàng dú gū yī zhī shā zhā zhōng yì děng yú lóu xià, yú dǎng suì kuì sàn. zhòng jùn jì bài, lǜ qí shǔ bǎi yú qí qū sù zhāng mén, bēn zhōng nán shān. dì lìng zhǎng shàng guǒ yì zhào sī shèn lǜ qīng qí zhuī zhī. zhòng jùn zhì yú xiàn xī shí yú lǐ, qí bù néng shǔ, wéi cóng nú shù rén. huì rì mù qì lín xià, wèi zuǒ yòu suǒ shā. zhì jīn xiāo shǒu yú cháo, yòu xiàn zhī yú tài miào, bìng yǐ jì sān sī chóng xùn shī jiù.
時武三思得幸中宮,深忌重俊。三思子崇訓尚安樂公主,常教公主凌忽重俊, 以其非韋氏所生,常呼之為奴。或勸公主請廢重俊為王,自立為皇太女,重俊不勝 忿恨。三年七月,率左羽林大將軍李多祚、右羽林將軍李思沖、李承況、獨孤禕之、 沙吒忠義等,矯制發左右羽林兵及千騎三百餘人,殺三思及崇訓於其第,並殺黨與 十餘人。又令左金吾大將軍成王千里分兵守宮城諸門,自率兵趨肅章門,斬關而入, 求韋庶人及安樂公主所在。又以昭容上官氏素與三思奸通,扣閤索之。韋庶人及公 主遽擁帝馳赴玄武門樓,召左羽林將軍劉仁景等,令率留軍飛騎及百餘人於樓下列 守。俄而多祚等兵至,欲突玄武門樓,宿衛者拒之;不得進。帝據檻呼多祚等所將 千騎,謂曰:「汝並是我爪牙,何故作逆?若能歸順,斬多祚等,與汝富貴。」於 是千騎王歡喜等倒戈,斬多祚及李承況、獨孤禕之、沙吒忠義等於樓下,餘黨遂潰 散。重俊既敗,率其屬百餘騎趨肅章門,奔終南山。帝令長上果毅趙思慎率輕騎追 之。重俊至雩縣西十餘里,騎不能屬,唯從奴數人。會日暮憩林下,為左右所殺。 制今梟首於朝,又獻之於太廟,並以祭三思、崇訓屍柩。
ruì zōng jí wèi, xià zhì yuē: zhèn wén céng shì zhī xiào yě, cí qīn huò yú yí tīng zhào lǔ zhī zú yě, míng zhǔ āi ér wàng sī. lì kǎo qián wén, lǜ yóu jiù diǎn. zhòng jùn, dà xíng zhī zǐ, yuán liáng shǒu qì. wǎng lí gòu jiān, kùn yú chán jí. mò gù fū yuè, qīng dào jiǎ bīng, yǒu cǐ zhū yí, wú bù bēi wǎn. jīn sì xiōng xián fú, shí qǐ hé zhuī, fāng shēn chì jūn zhī yuān, yǐ shū huáng quán zhī tòng. kě zèng huáng tài zǐ. shì yuē jié mǐn, péi zàng dìng líng. yī zi zōng huī, kāi yuán chū fēng hú yáng jùn wáng. chū, zhòng jùn bèi hài, gōng fǔ liáo lì mò gǎn jìn zhě, yǒng hé chéng níng jiā xù jiě yī guǒ zhòng jùn shǒu hào kū, shí rén yì zhī. zōng chǔ kè wén ér dà nù, shōu fù zhì yù, biǎn wèi píng xìng chéng, xún zú. ruì zōng jiàn zuò, xià zhì yuē: níng jiā xù néng zhòng míng jié, shì gāo luán xiàng, yōu tú yǐ wǎng, shēng qì lǐn rán. jìng yán zhōng yì, zhuī cún bāo chǒng. kě zèng yǒng hé xiàn lìng. zōng huī, tiān bǎo zhōng wèi wèi wèi yuán wài qīng. shí yī zài, wáng hóng fǎn, zōng huī yǐ mài zhái yǔ hóng, biǎn fú chuān jùn zhǎng shǐ, liàng yí lú yáng zhǎng shǐ. zhì dé yuán nián, zhuī fù xíng zài suǒ, shòu tè jìn hóng lú qīng. zōng huī wú tā cái, yǐ wài zú zhī qīn, shòu ēn gù zhuǎn lóng. tài cháng yuán wài qīng zú.
睿宗即位,下制曰:「朕聞曾氏之孝也,慈親惑於疑聽;趙虜之族也,明主哀 而望思。歷考前聞,率由舊典。重俊,大行之子,元良守器。往罹構間,困於讒嫉。 莫顧鈇鉞,輕盜甲兵,有此誅夷,無不悲惋。今四凶咸服,十起何追,方申赤軍之 冤,以紓黃泉之痛。可贈皇太子。」諡曰節愍,陪葬定陵。一子宗暉,開元初封湖 陽郡王。初,重俊被害,宮府僚吏莫敢近者,永和丞甯嘉勖解衣裹重俊首號哭,時 人義之。宗楚客聞而大怒,收付制獄,貶為平興丞,尋卒。睿宗踐祚,下制曰: 「寧嘉勖能重名節,事高欒、向,幽塗已往,生氣凜然。靜言忠義,追存褒寵。可 贈永和縣令。」宗暉,天寶中為衛尉員外卿。十一載,王鉷反,宗暉以賣宅與鉷, 貶涪川郡長史,量移盧陽長史。至德元年,追赴行在所,授特進、鴻臚卿。宗暉無 他才,以外族之親,受恩顧轉隆。太常員外卿卒。
shāng huáng dì zhòng mào, zhōng zōng dì sì zǐ yě. shèng lì sān nián, fēng běi hǎi wáng. shén lóng chū, jìn fēng wēn wáng, shòu yòu wèi dà jiāng jūn, jiān yáo lǐng bīng zhōu dà dū dū, wèi chū gé. jǐng lóng sì nián, zhōng zōng bēng, wéi shù rén lì zhòng mào wèi dì, ér zì lín cháo chēng zhì. jí wéi shì bài, zhòng mào suì xùn wèi, ràng shū fù xiāng wáng, tuì jū bié suǒ. jǐng yún èr nián, gǎi fēng xiāng wáng, qiān yú jí zhōu, lìng zhōng láng jiāng lǜ bīng wǔ bǎi rén shǒu wèi. kāi yuán èr nián, zhuǎn fáng zhōu cì shǐ. xún hōng, shí nián shí qī, shì yuē shāng huáng dì, zàng yú wǔ gōng xī yuán.
殤皇帝重茂,中宗第四子也。聖歷三年,封北海王。神龍初,進封溫王,授右 衛大將軍,兼遙領并州大都督,未出閤。景龍四年,中宗崩,韋庶人立重茂為帝, 而自臨朝稱制。及韋氏敗,重茂遂遜位,讓叔父相王,退居別所。景雲二年,改封 襄王,遷於集州,令中郎將率兵五百人守衛。開元二年,轉房州刺史。尋薨,時年 十七,諡曰殤皇帝,葬於武功西原。
shǐ chén yuē: qián dài yǐ bì fù niè zǐ pò guó wáng jiā zhě duō yǐ, rán wèi rú dà dì xiào hé zhī shén yě. gāo zōng bā zi, èr wáng zǎo shì, wèi wǔ hòu suǒ bì zhě sì rén, zhāng huái yǐ mǔ zǐ zhī ài, yǐng wù zhī xián, yóu bù miǎn yú hǔ kǒu. kuàng yàn zé sù jié yì fù zhī yìn hū! fù zài hú xīn, chǎn zī zhèn dú, bēi fū! xiào hé mǔ xiāo, fù ào nǚ bào, rú zhì shēn qún mèi zhī zhōng, ān yǒu bǎo qí zhōng jí zāi! tiān jiāng dí dàng hūn fēn, fēi zhòng mào suǒ néng zhī yě.
史臣曰:前代以嬖婦孽子破國亡家者多矣,然未如大帝、孝和之甚也。高宗八 子,二王早世,為武后所斃者四人,章懷以母子之愛,穎悟之賢,猶不免於虎口。 況燕、澤、素節異腹之胤乎!覆載胡心,產茲鴆毒,悲夫!孝和母囂,婦傲女暴, 如置身群魅之中,安有保其終吉哉!天將滌盪昏氛,非重茂所能枝也。
zàn yuē: fù zǐ tiān xìng, bì néng hài zhèng. yí jiù shēn shēng, fān wèi bù lìng. táng nián jūn dé, zhāng huái zuì rén. xiōng mǔ wèi míng, qǔ lè yú shēn.
贊曰:父子天性,嬖能害正。宜臼、申生,翻為不令。唐年鈞德,章懷最仁。 凶母畏明,取樂於身。