gāo zōng zhōng zōng zhū zǐ
高宗中宗诸子
yàn wáng zhōng yuán wáng xiào zé wáng shàng jīn xǔ wáng sù jié xiào jìng huáng dì hóng péi jū dào fù
○燕王忠 原王孝 泽王上金 许王素节 孝敬皇帝弘 裴居道附
zhāng huái tài zi xián xián zi bīn wáng shǒu lǐ
章怀太 子贤 贤子邠王守礼
yì dé tài zǐ zhòng rùn shù rén zhòng fú jié mǐn tài zǐ zhòng jùn shāng dì zhòng mào
懿德太子重润 庶人重福 节愍太子重俊 殇帝重茂
gāo zōng bā nán: zé tiān shùn shèng huáng hòu shēng zhōng zōng ruì zōng jí xiào jìng huáng dì hóng zhāng huái tài zǐ xián, hòu gōng liú shì shēng yàn wáng zhōng, zhèng shì shēng yuán wáng xiào, yáng shì shēng zé wáng shàng jīn, xiāo shū fēi shēng xǔ wáng sù jié.
高宗八男:则天顺圣皇后生中宗、睿宗及孝敬皇帝弘、章怀太子贤,后宫刘氏 生燕王忠,郑氏生原王孝,杨氏生泽王上金,萧淑妃生许王素节。
yàn wáng zhōng, zì zhèng běn, gāo zōng zhǎng zǐ yě. gāo zōng chū rù dōng gōng ér shēng zhōng, yàn gōng liáo yú hóng jiào diàn. tài zōng xìng gōng, gù wèi gōng chén yuē:" qǐng lái wáng yè shāo kě, fēi wú jiǔ shí, ér táng tū qīng děng yàn huì zhě, zhèn chū yǒu cǐ sūn, gù xiāng jiù wéi lè ěr." tài zōng jiǔ hān qǐ wǔ, yǐ shǔ qún chén, zài wèi yú shì biàn wǔ, jǐn rì ér bà, cì wù yǒu chà.
燕王忠,字正本,高宗长子也。高宗初入东宫而生忠,宴宫僚于弘教殿。太宗 幸宫,顾谓宫臣曰:“顷来王业稍可,非无酒食,而唐突卿等宴会者,朕初有此孙, 故相就为乐耳。”太宗酒酣起舞,以属群臣,在位于是遍舞,尽日而罢,赐物有差。
zhēn guān èr shí nián, fēng wèi chén wáng. yǒng huī yuán nián, bài yōng zhōu mù. shí wáng huáng hòu wú zi, qí jiù zhōng shū lìng liǔ shì shuō hòu móu lì zhōng wèi huáng tài zǐ, yǐ zhōng mǔ jiàn, jì qí qīn jǐ, hòu rán zhī. shì yǔ shàng shū yòu pú yè chǔ suì liáng shì zhōng hán yuàn fěng tài wèi zhǎng sūn wú jì yòu pú yè yú zhì níng děng, gù qǐng lì zhōng wèi chǔ hòu, gāo zōng xǔ zhī. sān nián, lì zhōng wèi huáng tài zǐ, dà shè tiān xià, wǔ pǐn yǐ shàng zi wèi fù hòu zhě cì xūn yī jí. liù nián, jiā yuán fú, zhì dà pì zuì yǐ xià bìng jiàng yī děng, dà pú sān rì. qí nián, wáng huáng hòu bèi fèi, wǔ zhāo yí suǒ shēng huáng zǐ hóng nián sān suì. lǐ bù shàng shū xǔ jìng zōng xī zhǐ shàng shū yuē:" fú wéi bì xià xiàn zhāng qiān gǔ, hán yù wàn bāng, yuán lì shèng cí, mǔ yí tiān xià. jì ér huáng hòu shēng zǐ, hé chù shǎo yáng. chū zì tú shān, shì wèi wú jūn zhī yìn sù wén tāi jiào, yí zhǎn wèn shù zhī xīn. nǎi fù wèi niè duó zōng, jiàng jū fān dǐ, shì shǐ qián xīng nì cǎi, yáo yuè tāo fēng. chén yǐ yú chéng, qiè suǒ wèi yù. qiě jīn zhī shǒu qì, sù fēi huáng dí, yǒng huī yuán shǐ, guó běn wèi shēng, quán yǐn huì xīng, yuè shēng míng liǎng. jìn zhě yuán fēi zài dàn, zhèng yìn jiàng shén, chóng guāng rì róng, jué huī yí xī. ān kě yǐ zī bàng tǒng, dāo jù wēn wén? guó yǒu zhēng chén, shú táo qí zé! qiè wéi xī gū kè ràng, kě yǐ sī qí liú qiáng shǒu fān, yí zūn wǎng guǐ. zhuī jī tài bó, bù yì xiū zāi? zhǒng wǔ yán líng, gù cháng ān yǐ. nìng kě fǎn zhí zhī gàn, jiǔ yì wèi yú tiān tíng dào xí yī shang, shǐ wéi fāng yú zhèn wèi? chǔn ěr lí shù, yún shuí xì xīn? chuí yù hòu kūn, jiāng hé bō měi?" gāo zōng cóng zhī. xiǎn qìng yuán nián, fèi zhōng wèi liáng wáng, shòu liáng zhōu dōu dū, cì shí fēng èr qiān hù, wù èr wàn duàn, jiǎ dì yī qū. qí nián, zhuǎn fáng zhōu cì shǐ.
贞观二十年,封为陈王。永徽元年,拜雍州牧。时王皇后无子,其舅中书令柳 奭说后谋立忠为皇太子,以忠母贱,冀其亲己,后然之。奭与尚书右仆射褚遂良、 侍中韩瑗讽、太尉长孙无忌、右仆射于志宁等,固请立忠为储后,高宗许之。三年, 立忠为皇太子,大赦天下,五品已上子为父后者赐勋一级。六年,加元服,制大辟 罪已下并降一等,大酺三日。其年,王皇后被废,武昭仪所生皇子弘年三岁。礼部 尚书许敬宗希旨上疏曰:“伏惟陛下宪章千古,含育万邦,爰立圣慈,母仪天下。 既而皇后生子,合处少阳。出自涂山,是谓吾君之胤;夙闻胎教,宜展问竖之心。 乃复为孽夺宗,降居籓邸,是使前星匿彩,瑶岳韬峰。臣以愚诚,窃所未喻。且今 之守器,素非皇嫡,永徽爰始,国本未生,权引彗星,越升明两。近者元妃载诞, 正胤降神,重光日融,爝晖宜息。安可以兹傍统,叨据温文?国有诤臣,孰逃其责! 窃惟息姑克让,可以思齐;刘强守籓,宜遵往轨。追迹太伯,不亦休哉?踵武延陵, 故常安矣。宁可反植枝干,久易位于天庭;倒袭衣裳,使违方于震位?蠢尔黎庶, 云谁系心?垂裕后昆,将何播美?”高宗从之。显庆元年,废忠为梁王,授梁州都 督,赐实封二千户,物二万段,甲第一区。其年,转房州刺史。
zhōng nián jiàn zhǎng dà, cháng kǒng bù zì ān, huò sī yī fù rén zhī fú, yǐ bèi cì kè. yòu shù yǒu yāo mèng, cháng zì zhàn bo. shì fā, wǔ nián, fèi wèi shù rén, xǐ jū qián zhōu, qiú yú chéng gān zhī gù zhái. lín dé yuán nián, yòu wū zhōng yǔ xī tái shì yù shàng guān yí huàn zhě wáng fú shèng móu fǎn, cì sǐ yú liú suǒ, nián èr shí èr, wú zi. yí děng fú zhū. míng nián, huáng tài zǐ hóng biǎo qǐng shōu zàng, xǔ zhī. shén lóng chū, zhuī fēng yàn wáng, zèng tài wèi yáng zhōu dà dū dū.
忠年渐长大,常恐不自安,或私衣妇人之服,以备刺客。又数有妖梦,常自占 卜。事发,五年,废为庶人,徙居黔州,囚于承乾之故宅。麟德元年,又诬忠与西 台侍御上官仪、宦者王伏胜谋反,赐死于流所,年二十二,无子。仪等伏诛。明年, 皇太子弘表请收葬,许之。神龙初,追封燕王,赠太尉、扬州大都督。
yuán wáng xiào, gāo zōng dì èr zi yě. yǒng huī yuán nián, fēng xǔ wáng. sān nián, bài bīng zhōu dū du. xiǎn qìng sān nián, lèi chú suì zhōu cì shǐ. lín dé yuán nián hōng, zèng yì zhōu dà dū dū, shì yuē dào. shén lóng chū, zhuī zèng yuán wáng sī tú yì zhōu dà dū dū.
原王孝,高宗第二子也。永徽元年,封许王。三年,拜并州都督。显庆三年, 累除遂州刺史。麟德元年薨,赠益州大都督,谥曰悼。神龙初,追赠原王、司徒、 益州大都督。
zé wáng shàng jīn, gāo zōng dì sān zi yě. yǒng huī yuán nián, fēng sì wáng. sān nián, yáo shòu yì zhōu dà dū dū. gān fēng yuán nián, lèi zhuǎn shòu zhōu cì shǐ, yǒu zuì miǎn guān, xuē fēng yì, réng yú lǐ zhōu ān zhì. shàng jīn jì wèi zé tiān suǒ è, suǒ sī xī zhǐ, qiú suǒ zuì shī yǐ zòu zhī, gù yǒu cǐ chù. yǒng lóng èr nián èr yuè, zé tiān jiǎo kàng biǎo sì wáng shàng jīn pó yáng wáng sù jié xǔ tóng cháo jí zhī lì, yì yáng xuān chéng èr gōng zhǔ yuán mǔ xiāo shì huò qiǎn, cóng fū wài guān, qǐng shòu guān zhí. yǐ shàng jīn wèi miǎn zhōu cì shǐ, sù jié wèi yuè zhōu cì shǐ, réng bù yù cháo jí. sì shèng yuán nián, shàng jīn sù jié, yì yáng xuān chéng èr gōng zhǔ tīng fù āi. wén míng yuán nián, shàng jīn fēng bì wáng, sù jié fēng wèi gé wáng. yòu gǎi shàng jīn fēng wèi zé wáng sū zhōu cì shǐ, sù jié xǔ wáng lóng zhōu cì shǐ. chuí gǒng yuán nián, gǎi chén zhōu cì shǐ. yǒng chāng yuán nián, shòu tài zǐ zuǒ wèi lǜ, chū wèi suí zhōu cì shǐ. zài chū yuán nián, wǔ chéng sì shǐ kù lì zhōu xìng wū gào shàng jīn sù jié móu fǎn, zhào zhì dōu, xì yú yù shǐ tái. shū zhōu cì shǐ xǔ wáng sù jié jiàn shā yú dū chéng nán yì, yīn hài qí zhī dǎng. shàng jīn kǒng jù, zì yì sǐ. zi yì zhēn yì méi yì zhāng yì huán yì jǐn yì suì qī rén bìng pèi liú xiǎn zhōu ér sǐ. shén lóng chū, zhuī fù shàng jīn guān jué, fēng shù zǐ yì xún wèi sì zé wáng.
泽王上金,高宗第三子也。永徽元年,封巳王。三年,遥授益州大都督。乾 封元年,累转寿州刺史,有罪免官,削封邑,仍于澧州安置。上金既为则天所恶, 所司希旨,求索罪失以奏之,故有此黜。永隆二年二月,则天矫抗表巳王上金、 鄱阳王素节许同朝集之例,义阳、宣城二公主缘母萧氏获谴,从夫外官,请授官职。 以上金为沔州刺史,素节为岳州刺史,仍不预朝集。嗣圣元年,上金、素节,义阳、 宣城二公主听赴哀。文明元年,上金封毕王,素节封为葛王。又改上金封为泽王、 苏州刺史,素节许王、隆州刺史。垂拱元年,改陈州刺史。永昌元年,授太子左卫 率,出为随州刺史。载初元年,武承嗣使酷吏周兴诬告上金、素节谋反,召至都, 系于御史台。舒州刺史、许王素节见杀于都城南驿,因害其支党。上金恐惧,自缢 死。子义珍、义玫、义璋、义环、义瑾、义璲七人并配流显州而死。神龙初,追复 上金官爵,封庶子义珣为嗣泽王。
xiān shì, yì xún cuàn zài lǐng wài, nì yú yōng bǎo zhī jiān. jí shào fēng wú jǐ, yǒu rén gào yì xún fēi shàng jīn zi, jiǎ mào xí jué. yì xún bù néng zì míng, fù liú yú lǐng wài. kāi yuán chū, fēng sù jiē zǐ qiú wèi sì zé wáng, jì shàng jīn hòu. shí èr nián, yù zhēn gōng zhǔ biǎo chēng yì xún shí shàng jīn yí yìn, bèi sì xǔ wáng guàn xiōng dì lì qí fēng jué, móu gòu fèi zhī. jīn shàng yóu shì xuē qiú wáng jué, fù zhào yì xún wèi sì zé wáng, bài lǜ gèng lìng. yīn shì, zhū zōng shì fēi běn zōng xí jué, zì zhōng xìng yǐ hòu jì wèi sì wáng zhě, jiē lìng guī zōng, xuē qí jué yì yě.
先是,义珣窜在岭外,匿于佣保之间。及绍封无几,有人告义珣非上金子,假 冒袭爵。义珣不能自明,复流于岭外。开元初,封素节子璆为嗣泽王,继上金后。 十二年,玉真公主表称义珣实上金遗胤,被嗣许王瓘兄弟利其封爵,谋构废之。今 上由是削璆王爵,复召义珣为嗣泽王,拜率更令。因是,诸宗室非本宗袭爵,自中 兴已后继为嗣王者,皆令归宗,削其爵邑也。
xǔ wáng sù jié, gāo zōng dì sì zǐ yě. nián liù suì, yǒng huī èr nián, fēng yōng wáng, xún shòu yōng zhōu mù. sù jié néng rì sòng gǔ shī fù wǔ bǎi yú yán, shòu yè yú xué shí xú qí dān, jīng qín bù juàn, gāo zōng shén ài zhī. yòu zhuǎn qí zhōu cì shǐ. nián shí èr, gǎi fēng huán wáng.
许王素节,高宗第四子也。年六岁,永徽二年,封雍王,寻授雍州牧。素节能 日诵古诗赋五百余言,受业于学十徐齐聃,精勤不倦,高宗甚爱之。又转岐州刺史。 年十二,改封郇王。
chū, zé tiān wèi wèi huáng hòu yě, yǔ sù jié mǔ xiāo shū fēi zhēng chǒng, dì xiāng zèn huǐ. liù nián, zé tiān lì wèi huáng hòu hòu, shū fēi jìng wèi zé tiān suǒ zèn huǐ, yōu rǔ ér shā zhī. sù jié yóu bèi chán jí, chū wèi shēn zhōu cì shǐ. gān fēng chū, xià chì yuē:" sù jié jì jiù jí huàn, yí bù xū rù cháo." ér sù jié shí wú jí. sù jié zì yǐ jiǔ guāi cháo jìn, suì zhe zhōng xiào lùn yǐ jiàn yì, cí duō bù zài. shí wáng fǔ cāng cáo cān jūn zhāng jiǎn zhī yīn shǐ qián fēng cǐ lùn yǐ jìn, zé tiān jiàn zhī, yú bù yuè, wū yǐ zāng huì, jiàng fēng pó yáng jùn wáng, réng yú yuán zhōu ān zhì. yí fèng èr nián, jìn gù zhōng shēn, yòu gǎi yú yuè zhōu ān zhì. yǒng lóng yuán nián, zhuǎn yuè zhōu cì shǐ, hòu gǎi fēng gé wáng. zé tiān chēng zhì, yòu jìn fēng xǔ wáng, lèi chú shū zhōu cì shǐ. tiān shòu zhōng, yǔ shàng jīn tóng bèi wū gào, zhuī fù dōu. lín fā zhōu, wén yǒu zāo sàng kū zhě, wèi zuǒ yòu yuē:" bìng sǐ hé yóu kě dé, gèng hé xū kū!" xíng zhì dū chéng nán lóng mén yì, bèi yì sǐ, nián sì shí sān, zé tiān lìng yǐ shù rén lǐ zàng zhī. zhōng zōng jí wèi, zhuī fēng xǔ wáng, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī xǔ zhōu cì shǐ, réng yǐ lǐ gǎi zàng, péi yú qián líng.
初,则天未为皇后也,与素节母萧淑妃争宠,递相谮毁。六年,则天立为皇后 后,淑妃竟为则天所谮毁,幽辱而杀之。素节尤被谗嫉,出为申州刺史。乾封初, 下敕曰:“素节既旧疾患,宜不须入朝。”而素节实无疾。素节自以久乖朝觐,遂 著《忠孝论》以见意,词多不载。时王府仓曹参军张柬之因使潜封此论以进,则天 见之,逾不悦,诬以赃贿,降封鄱阳郡王,仍于袁州安置。仪凤二年,禁锢终身, 又改于岳州安置。永隆元年,转岳州刺史,后改封葛王。则天称制,又进封许王, 累除舒州刺史。天授中,与上金同被诬告,追赴都。临发州,闻有遭丧哭者,谓左 右曰:“病死何由可得,更何须哭!”行至都城南龙门驿,被缢死,年四十三,则 天令以庶人礼葬之。中宗即位,追封许王,赠开府仪同三司、许州刺史,仍以礼改 葬,陪于乾陵。
sù jié bèi shā zhī shí, zi yīng wǎn jī yì děng jiǔ rén bìng wèi zé tiān suǒ shā, wéi shǎo zǐ lín guàn qiú qīn gǔ yǐ nián xiǎo, tè lìng zhǎng jìn léi zhōu. shén lóng chū, fēng guàn wèi sì xǔ wáng. kāi yuán chū, fēng lín wèi sì yuè wáng, yǐ shào yuè wáng zhēn zhī hòu. qiú wèi sì zé wáng, yǐ jì bó fù zé wáng shàng jīn zhī hòu. lín, guān zhì yòu jiān mén jiāng jūn, zú. guàn, kāi yuán shí yī nián wèi wèi wèi qīng. yǐ yì bó shàng jīn nán bù dé chéng xí, yǐ dì qiú jì zhī, jù qiǎn guàn wèi è zhōu bié jià. yú shì xià zhào jué qí wài jì, nǎi yǐ gù zé wáng shàng jīn nán yì xún wèi sì zé wáng, jiāng wáng yī wèi xìn ān jùn wáng, sì shǔ wáng yú wèi guǎng hàn jùn wáng, sì mì wáng chè wèi pú yáng jùn wáng, sì cáo wáng zhēn wèi jì guó gōng, sì zhào wáng jū wèi zhōng shān jùn wáng, wǔ yáng jùn wáng jì zōng wèi lǐ guó gōng. guàn lèi qiān bīn zhōu cì shǐ mì shū jiān shǒu tài zǐ zhān shì. qiú xìng rén hòu jǐn yuàn, jū jiā yōng mù, cháo tíng zhòng zhī. tiān bǎo liù zài zú, zèng shǔ jùn dà dū dū. guàn wǎn yǒu zi, mìng qiú zi yì wèi sì. jí zú, yǒu jiě xū èr zi, jiē yòu rú. shí yī zài, yì xí fēng xǔ wáng. shí sì zài, jiě qǔ yáng xiān nǚ, nǎi xí xǔ wáng. qiú chū wèi sì zé wáng, jiàng wèi yǐng guó gōng zōng wáng qīng tóng zhèng yuán, tè fēng bāo xìn jùn wáng. jìn lóng chí huáng dé sòng, qiān zōng zhèng qīng guāng lù qīng diàn zhōng jiān. tiān bǎo chū, zhòng bài zōng wǔ qīng, jiā jīn zǐ guāng lù dài fu. qiú yǒu dì cōng mǐn, wén shàn ruò jīng, zōng zi zhōng yǒu yī shàn, wú bù jiàn bá, gù zōng zhī jū shěng tà zhě, duō shì qiú zhī suǒ jǔ. jiǔ zài zú, zèng jiāng líng dà dū dū.
素节被杀之时,子瑛、琬、玑、易等九人并为则天所杀,惟少子琳、瓘、璆、 钦古以年小,特令长禁雷州。神龙初,封瓘为嗣许王。开元初,封琳为嗣越王,以 绍越王贞之后。璆为嗣泽王,以继伯父泽王上金之后。琳,官至右监门将军,卒。 瓘,开元十一年为卫慰卿。以抑伯上金男不得承袭,以弟璆继之,遽谴瓘为鄂州别 驾。于是下诏绝其外继,乃以故泽王上金男义珣为嗣泽王,江王祎为信安郡王,嗣 蜀王褕为广汉郡王,嗣密王彻为濮阳郡王,嗣曹王臻为济国公,嗣赵王琚为中山郡 王,武阳郡王继宗为澧国公。瓘累迁邠州刺史、秘书监、守太子詹事。璆性仁厚谨 愿,居家邕睦,朝廷重之。天宝六载卒,赠蜀郡大都督。瓘晚有子,命璆子益为嗣。 及卒,有解、需二子,皆幼孺。十一载,益袭封许王。十四载,解娶杨銛女,乃袭 许王。璆初为嗣泽王,降为郢国公、宗王卿同正员,特封褒信郡王。进《龙池皇德 颂》,迁宗正卿、光禄卿、殿中监。天宝初,重拜宗五卿,加金紫光禄大夫。璆友 弟聪敏,闻善若惊,宗子中有一善,无不荐拔,故宗枝居省闼者,多是璆之所举。 九载卒,赠江陵大都督。
xiào jìng huáng dì hóng, gāo zōng dì wǔ zǐ yě. yǒng huī sì nián, fēng dài wáng. xiǎn qìng yuán nián, lì wèi huáng tài zǐ, dà shè gǎi yuán. hóng cháng shòu chūn qiū zuǒ shì chuán yú lǜ gèng lìng guō yú, zhì chǔ zi shāng chén zhī shì, fèi juàn ér tàn yuē: " cǐ shì chén zǐ suǒ bù rěn wén, jīng jí shèng rén chuí xùn, hé gù shū cǐ?" yú duì yuē:" kǒng zǐ xiū chūn qiū, yì jiàn bāo biǎn, gù shàn è bì shū. bāo shàn yǐ shì dài, biǎn è yǐ jiè hòu, gù shǐ shāng chén zhī è, xiǎn yú qiān zǎi." tài zǐ yuē:" fēi wéi kǒu bù kě dào, gù yì ěr bù rěn wén, qǐng gǎi dú yú shū." yú zài bài hè yuē:" lǐ míng shèng mǔ, zēng zǐ bù rù yì hào zhāo gē, mò zǐ huí chē. diàn xià chéng xiào míng zī, ruì qíng tiān fā, xiōng bèi zhī jī, chù yú shì tīng. xún fèng dé yīn, shí shēn qìng yuè. chén wén ān shàng lǐ rén, mò shàn yú lǐ, fēi lǐ wú yǐ shì tiān dì zhī shén, fēi lǐ wú yǐ biàn jūn chén zhī wèi, gù xiān wáng zhòng yān. kǒng zǐ yuē:' bù xué lǐ, wú yǐ lì.' qǐng tíng chūn qiū ér dú lǐ jì." tài zǐ cóng zhī. lóng shuò yuán nián, mìng zhòng shū lìng tài zǐ bīn kè xǔ jìng zōng, shì zhōng jiān tài zǐ yòu shù zǐ xǔ yǔ shī, zhōng shū shì láng shàng guān yí, tài zǐ zhōng shè rén yáng sī jiǎn děng yú wén sī diàn bó cǎi gǔ jīn wén jí, zhāi qí yīng cí lì jù, yǐ lèi xiāng cóng, lēi chéng wǔ bǎi juǎn, míng yuē yáo shān yù cǎi, biǎo shàng zhī. zhì cì wù sān wàn duàn, jìng zōng yǐ xià jiā jí cì bó yǒu chà. zǒng zhāng yuán nián èr yuè, qīn shì cài sī chéng guǎn, yīn qǐng zèng yán huí tài zǐ shǎo shī, zēng shēn tài zǐ shǎo bǎo, gāo zōng bìng cóng zhī.
孝敬皇帝弘,高宗第五子也。永徽四年,封代王。显庆元年,立为皇太子,大 赦改元。弘尝受《春秋左氏传》于率更令郭瑜,至楚子商臣之事,废卷而叹曰: “此事臣子所不忍闻,经籍圣人垂训,何故书此?”瑜对曰:“孔子修《春秋》, 义荐褒贬,故善恶必书。褒善以示代,贬恶以诫后,故使商臣之恶,显于千载。” 太子曰:“非唯口不可道,故亦耳不忍闻,请改读余书。”瑜再拜贺曰:“里名胜 母,曾子不入;邑号朝歌,墨子回车。殿下诚孝冥资,睿情天发,凶悖之迹,黜于 视听。循奉德音,实深庆跃。臣闻安上理人,莫善于礼,非礼无以事天地之神,非 礼无以辨君臣之位,故先王重焉。孔子曰:‘不学《礼》,无以立。’请停《春秋》 而读《礼记》。”太子从之。龙朔元年,命中书令、太子宾客许敬宗,侍中兼太子 右庶子许圉师,中书侍郎上官仪,太子中舍人杨思俭等于文思殿博采古今文集,摘 其英词丽句,以类相从,勒成五百卷,名曰《瑶山玉彩》,表上之。制赐物三万段, 敬宗已下加级、赐帛有差。总章元年二月,亲释菜司成馆,因请赠颜回太子少师, 曾参太子少保,高宗并从之。
shí yǒu chì, zhēng biān liáo jūn rén táo wáng xiàn nèi bù shǒu jí gèng yǒu táo wáng zhě, shēn bìng chǔ zhǎn, jiā kǒu méi guān. tài zǐ shàng biǎo jiàn yuē:" qiè wén suǒ sī yǐ bèi jūn zhī rén, shēn jiǔ bù chū, jiā kǒu jiē nǐ méi guān. yì yǒu xiàn wài chū shǒu, wèi jīng duàn zuì, zhū zhōu qiú jìn, rén shù zhì duō. huò lín shí yù bìng, bù jí jūn wǔ, yuán zī bù jù, suì jí táo wáng huò yīn qiáo cǎi, bèi zéi chāo lüè huò dù hǎi lái qù, piào méi cāng bō huò shēn rù zéi tíng, yǒu bèi shāng shā. jūn fǎ yán zhòng, jiē xū xiāng qiàn. ruò bù jí qiàn, jí bù yīn zhàn wáng, jí tóng duì zhī rén, jiān hé yǒu zuì. suì yǒu wú gù sǐ shī, duō zhù wèi táo. jūn lǚ zhī zhōng, bù xiá kān dāng, zhí jù duì sī tōng zhuàng, jiāng zuò zhēn táo, jiā kǒu lìng zǒng méi guān, lùn qíng shí kě āi mǐn. shū yuē:' yǔ qí shā bù gū, níng shī bù jīng.' fú yuàn táo wáng zhī jiā, miǎn qí pèi méi." zhì cóng zhī.
时有敕,征边辽军人逃亡限内不首及更有逃亡者,身并处斩,家口没官。太子 上表谏曰:“窃闻所司以背军之人,身久不出,家口皆拟没官。亦有限外出首,未 经断罪,诸州囚禁,人数至多。或临时遇病,不及军伍,缘兹怖惧,遂即逃亡;或 因樵采,被贼抄掠;或渡海来去,漂没沧波;或深入贼庭,有被伤杀。军法严重, 皆须相傔。若不及傔,及不因战亡,即同队之人,兼合有罪。遂有无故死失,多注 为逃。军旅之中,不暇勘当,直据队司通状,将作真逃,家口令总没官,论情实可 哀愍。《书》曰:‘与其杀不辜,宁失不经。’伏愿逃亡之家,免其配没。”制从 之。
xián hēng èr nián, jià xìng dōng dōu, liú tài zǐ yú jīng shī jiān guó. shí shǔ dà hàn, guān zhōng jī fá, lìng qǔ kuò xià bīng shì liáng shì zhī, jiàn yǒu shí yú pí péng shí zhě, nǎi lìng jiā lìng děng gè gěi mǐ shǐ zú. shì shí dài zhì dé zhāng wén guàn jiān zuǒ shù zǐ, yǔ yòu shù zǐ xiāo dé zhāo tóng wèi fǔ bì, tài zǐ duō jí bìng, shù zhèng jiē jué yú zhì dé děng. shí yì yáng xuān chéng èr gōng zhǔ yǐ mǔ dé zuì, yōu yú yè tíng, tài zǐ jiàn zhī jīng cè, jù zòu qǐng lìng chū jiàng. yòu qǐng yǐ tóng zhōu shā yuàn dì fēn jiè pín rén. zhào bìng xǔ zhī. yòu zhào yì dōng dōu, nà yòu wèi jiāng jūn péi jū dào nǚ wèi fēi. suǒ sī zòu yǐ bái yàn wèi zhì, shì huì yuàn zhōng huò bái yàn, gāo zōng xǐ yuē:" hàn huò zhū yàn, suì wéi lè fǔ jīn huò bái yàn, dé wèi hūn zhì. bǐ lǐ dàn chéng yáo sòng, cǐ lǐ biàn shǒu rén lún, yì dài xiāng wàng, wǒ wú cán dé yě." péi shì shén yǒu fù lǐ, gāo zōng cháng wèi shì chén yuē:" dōng gōng nèi zhèng, wú wú yōu yǐ."
咸亨二年,驾幸东都,留太子于京师监国。时属大旱,关中饥乏,令取廓下兵 士粮视之,见有食榆皮蓬实者,乃令家令等各给米使足。是时戴至德、张文瓘兼左 庶子,与右庶子萧德昭同为辅弼,太子多疾病,庶政皆决于至德等。时义阳、宣城 二公主以母得罪,幽于掖庭,太子见之惊恻,遽奏请令出降。又请以同州沙苑地分 借贫人。诏并许之。又召诣东都,纳右卫将军裴居道女为妃。所司奏以白雁为贽, 适会苑中获白雁,高宗喜曰:“汉获硃雁,遂为乐府;今获白雁,得为婚贽。彼礼 但成谣颂,此礼便首人伦,异代相望,我无惭德也。”裴氏甚有妇礼,高宗尝谓侍 臣曰:“东宫内政,吾无忧矣。”
shàng yuán èr nián, tài zǐ cóng xìng hé bì gōng, xún hōng, nián èr shí sì. zhì yuē:" huáng tài zǐ hóng, shēng zhī dàn zhì, wéi jǐ yù xìng. zhí chéng qū hè, sù jìng zhe yú sān cháo zhōng qǐn wèn ān, rén xiào wén yú sì hǎi. zì yǎn guī zài shǒu, chén zhài yīng shēn, gù wéi yào zhǎng zhī zhēn, tè qiè zhōng xīn zhī niàn, shù qí quán fù, yǐ chán hóng míng. jí còu lǐ wēi hé, jiāng xùn yú wèi, ér hóng tiān zī rén hòu, xiào xīn chún què, jì chéng zhèn mìng, yǎn chuā bù yán, yīn zī gǎn jié, jiù jí zēng shén. yì zhào yōu xì, fāng chóng xià wǔ zhī jī wǔ fú wú zhēng, é qiān shàng bīn zhī jià. xī zhōu wén zhì ài, suì yán qìng yú jiǔ líng zhèn zhī bù cí, jù yǒng jué yú qiān gǔ. tiān xìng zhī zhòng, zhuī huái gěng yè, yí shēn wǎng mìng, jiā yǐ zūn míng. fū shì zhě, xíng zhī jī yě hào zhě, shì zhī biǎo yě. cí huì ài qīn yuē' xiào', sǐ bù wàng jūn yuē' jìng', shì wèi xiào jìng huáng dì." qí nián, zàng yú gōu shì xiàn jǐng shān zhī gōng líng. zhì dù yī zhǔn tiān zǐ zhī lǐ, bǎi guān cóng quán zhì sān shí liù rì jiàng fú. gāo zōng qīn wèi zhì ruì dé jì, bìng zì shū zhī yú shí, shù yú líng cè. chū, jiāng yíng zhù gōng líng, gōng fèi jù yì, wàn xìng yàn yì, hū jiē mǎn dào, suì luàn tóu zhuān wǎ ér sàn.
上元二年,太子从幸合璧宫,寻薨,年二十四。制曰:“皇太子弘,生知诞质, 惟几毓性。直城趋贺,肃敬著于三朝;中寝问安,仁孝闻于四海。自琰圭在手,沉 瘵婴身,顾惟耀掌之珍,特切钟心之念,庶其痊复,以禅鸿名。及腠理微和,将逊 于位,而弘天资仁厚,孝心纯确,既承朕命,掩欻不言,因兹感结,旧疾增甚。亿 兆攸系,方崇下武之基;五福无徵,俄迁上宾之驾。昔周文至爱,遂延庆于九龄; 朕之不慈,遽永诀于千古。天性之重,追怀哽咽,宜申往命,加以尊名。夫谥者, 行之迹也;号者,事之表也。慈惠爱亲曰‘孝’,死不忘君曰‘敬’,谥为孝敬皇 帝。”其年,葬于缑氏县景山之恭陵。制度一准天子之礼,百官从权制三十六日降 服。高宗亲为制《睿德纪》,并自书之于石,树于陵侧。初,将营筑恭陵,功费钜 亿,万姓厌役,呼嗟满道,遂乱投砖瓦而散。
tài zǐ wú zi, cháng shòu zhōng, zhì lìng chǔ wáng huì jì qí hòu. zhōng zōng jiàn zuò, zhì fù yú tài miào, hào yuē yì zōng, yòu zhuī zèng fēi péi shì wèi āi huáng hòu. jǐng yún yuán nián, zhōng shū lìng yáo yuán zhī lì bù shàng shū sòng jǐng zòu yán:" zhǔn lǐ, dà xíng huáng dì shān líng shì zhōng, jí hé fù miào. qí tài miào dì qī shì, xiān fù huáng kūn yì zōng xiào jìng huáng dì āi huáng hòu péi shì shén zhǔ. fú yǐ yì zōng wèi dēng dà wèi, bēng hòu zhuī zūn, zhì shén lóng zhī chū, nǎi tè lìng shēng fù. chūn qiū zhī yì, guó jūn jí wèi wèi yú nián zhě, bù hé liè zhāo mù. yòu gǔ zhě zǔ zōng gè bié lì miào, xiào jìng huáng dì gōng líng jì zài luò zhōu, wàng yú dōng dōu bié lì yì zōng zhī miào, qiān fù xiào jìng huáng dì āi huáng hòu shén zhǔ, mìng yǒu sī yǐ shí xiǎng jì, zé bù wéi xiān zhǐ, yòu xié gǔ xùn, rén shén yǔn mù, jìn tuì dé yí. zài cǐ shén zhǔ, wàng rù jiā shì ān zhì, fú yuàn bì xià yǐ lǐ duàn ēn." zhào cóng zhī. kāi yuán liù nián, yǒu sī shàng yán:" xiào jìng huáng dì jīn bié miào jiāng jiàn, hēng fù yǒu qī, zhǔn lǐ, bù hé gèng yǐ yì zōng wèi miào hào, qǐng yǐ běn shì xiào jìng wèi miào chēng." yú shì shǐ tíng yì zōng zhī hào.
太子无子,长寿中,制令楚王讳继其后。中宗践祚,制祔于太庙,号曰义宗, 又追赠妃裴氏为哀皇后。景云元年,中书令姚元之、吏部尚书宋璟奏言:“准礼, 大行皇帝山陵事终,即合祔庙。其太庙第七室,先祔皇昆义宗孝敬皇帝、哀皇后裴 氏神主。伏以义宗未登大位,崩后追尊,至神龙之初,乃特令升祔。《春秋》之义, 国君即位未逾年者,不合列昭穆。又古者祖宗各别立庙,孝敬皇帝恭陵既在洛州, 望于东都别立义宗之庙,迁祔孝敬皇帝、哀皇后神主,命有司以时享祭,则不违先 旨,又协古训,人神允穆,进退得宜。在此神主,望入夹室安置,伏愿陛下以礼断 恩。”诏从之。开元六年,有司上言:“孝敬皇帝今别庙将建,亨祔有期,准礼, 不合更以义宗为庙号,请以本谥孝敬为庙称。”于是始停义宗之号。
péi jū dào, jiàng zhōu wén xǐ rén, suí bīng bù shì láng jìng mín sūn yě. fù xī zài, zhēn guān zhōng wèi shàng shū zuǒ chéng. jū dào yǐ nǚ wèi tài zǐ fēi, zé tiān shí, lì wèi nà yán nèi shǐ tài zǐ shǎo bǎo, fēng yì guó gōng. zài chū yuán nián chūn, wèi kù lì suǒ xiàn, xià yù sǐ.
裴居道,绛州闻喜人,隋兵部侍郎镜民孙也。父熙载,贞观中为尚书左丞。居 道以女为太子妃,则天时,历位纳言、内史、太子少保,封翼国公。载初元年春, 为酷吏所陷,下狱死。
zhāng huái tài zǐ xián, zì míng yǔn, gāo zōng dì liù zǐ yě. yǒng huī liù nián, fēng lù wáng. xiǎn qìng yuán nián, qiān shòu qí zhōu cì shǐ. qí nián, jiā yōng zhōu mù yōu zhōu dū du. shí shǐ chū gé, róng zhǐ duān yǎ, shēn wèi gāo zōng suǒ jiē shǎng. gāo zōng cháng wèi sī kōng lǐ xūn yuē:" cǐ ér yǐ dú dé shàng shū lǐ jì lún yǔ, sòng gǔ shī fù fù shí yú piān, zàn jīng lǐng lǎn, suì jí bù wàng. wǒ céng qiǎn dú lún yǔ, zhì' xián xián yì sè', suì zài sān fù sòng. wǒ wèn hé wéi rú cǐ, nǎi yán xìng ài cǐ yán. fāng zhī sù chéng cōng mǐn, chū zì tiān xìng." lóng shuò yuán nián, xǐ fēng pèi wáng, jiā yáng zhōu dū du jiān zuǒ wǔ wèi dà jiàng jūn, yōng zhōu mù rú gù. èr nián, jiā yáng zhōu dà dū dū. lín dé èr nián, jiā yòu wèi dà jiàng jūn. xián hēng sān nián, gǎi míng dé, xǐ fēng yōng wáng, shòu liáng zhōu dà dū dū, yōng zhōu mù yòu wèi dà jiàng jūn rú gù, shí shí fēng yī qiān hù. shàng yuán yuán nián, yòu yī jiù míng xián.
章怀太子贤,字明允,高宗第六子也。永徽六年,封潞王。显庆元年,迁授岐 州刺史。其年,加雍州牧、幽州都督。时始出阁,容止端雅,深为高宗所嗟赏。高 宗尝谓司空李勋曰:“此兒已读得《尚书》、《礼记》、《论语》,诵古诗赋复十 余篇,暂经领览,遂即不忘。我曾遣读《论语》,至‘贤贤易色’,遂再三覆诵。 我问何为如此,乃言性爱此言。方知夙成聪敏,出自天性。”龙朔元年,徙封沛王, 加扬州都督、兼左武卫大将军,雍州牧如故。二年,加扬州大都督。麟德二年,加 右卫大将军。咸亨三年,改名德,徙封雍王,授凉州大都督,雍州牧、右卫大将军 如故,食实封一千户。上元元年,又依旧名贤。
shàng yuán èr shàng, xiào jìng huáng dì hōng. qí nián liù yuè, lì wèi huáng tài zǐ, dà shè tiān xià, xún lìng jiān guó. xián chù shì míng shěn, wéi shí lùn suǒ chēng. yí fèng yuán nián, shǒu chì bāo zhī yuē:" huáng tài zǐ xián zì qǐng jiān guó, liú xīn zhèng yào. fǔ zì zhī dào, jì jǐn yú āi jīn xíng gāng suǒ shī, wù cún yú shěn chá. jiā yǐ tīng lǎn yú xiá, zhuān jīng fén diǎn. wǎng shèng yí biān, xián kuī hú ào xiān wáng cè fǔ, bèi tǎo jīng huá. hǎo shàn zài zhāng, zuò zhēn sī zài, jiā guó zhī jì, shēn fù suǒ huái. kě cì wù wǔ bǎi duàn." xián yòu zhāo jí dāng shí xué zhě tài zǐ zuǒ shù zǐ zhāng dà ān xiǎn mǎ liú nè yán luò zhōu sī hù gé xī xuán xué shì xǔ shū yá chéng xuán yī shǐ cáng zhū zhōu bǎo níng děng, zhù fàn yè hòu hàn shū, biǎo shàng zhī, cì wù sān wàn duàn, réng yǐ qí shū fù mì gé.
上元二上,孝敬皇帝薨。其年六月,立为皇太子,大赦天下,寻令监国。贤处 事明审,为时论所称。仪凤元年,手敕褒之曰:“皇太子贤自顷监国,留心政要。 抚字之道,既尽于哀矜;刑纲所施,务存于审察。加以听览余暇,专精坟典。往圣 遗编,咸窥壶奥;先王策府,备讨菁华。好善载彰,作贞斯在,家国之寄,深副所 怀。可赐物五百段。”贤又招集当时学者太子左庶子张大安、洗马刘讷言、洛州司 户格希玄、学士许叔牙成玄一史藏诸周宝宁等,注范晔《后汉书》,表上之,赐物 三万段,仍以其书付秘阁。
shí zhèng yì dài fū míng chóng yǎn yǐ fú hé zhī shù wèi zé tiān suǒ rèn shǐ, mì chēng" yīng wáng zhuàng lèi tài zōng". yòu gōng rén qián yì yún" xián shì hòu zǐ hán guó fū rén suǒ shēng", xián yì zì yí jù. zé tiān yòu cháng wèi xián zhuàn shǎo yáng zhèng fàn jí xiào zǐ chuán yǐ cì zhī, réng shù zuò shū yǐ zé ràng xián, xián yú bù zì ān. diào lù èr nián, chóng yǎn wèi dào suǒ shā, zé tiān yí xián suǒ wéi. é shǐ rén fā qí yīn móu shì, zhào lìng zhōng shū shì láng xuē yuán chāo huáng mén shì láng péi yán yù shǐ dà fū gāo zhì zhōu yǔ fǎ guān tuī jū zhī, yú dōng gōng mǎ fāng sōu dé zào jiǎ shù bǎi lǐng, nǎi fèi xián wèi shù rén, yōu yú bié suǒ. yǒng chún èr nián, qiān yú bā zhōu. wén míng yuán nián, zé tiān lín cháo, lìng zuǒ jīn wú jiāng jūn qiū shén jī wǎng bā zhōu jiǎn jiào xián zhái, yǐ bèi wài yú. shén jī suì bì yú bié shì, bī lìng zì shā, nián sān shí èr. zé tiān jǔ āi yú xiǎn fú mén, biǎn shén jī wèi dié zhōu cì shǐ, zhuī fēng xián wèi yōng wáng. shén lóng chū, zhuī zèng sī tú, réng qiǎn shǐ yíng qí sàng jiù, péi zàng yú qián líng. ruì zōng jiàn zuò, yòu zhuī zèng huáng tài zǐ, shì yuē zhāng huái. yǒu sān zi: guāng shùn shǒu lǐ shǒu yì.
时正议大夫明崇俨以符劾之术为则天所任使,密称“英王状类太宗”。又宫人 潜议云“贤是后姊韩国夫人所生”,贤亦自疑惧。则天又尝为贤撰《少阳政范》及 《孝子传》以赐之,仍数作书以责让贤,贤逾不自安。调露二年,崇俨为盗所杀, 则天疑贤所为。俄使人发其阴谋事,诏令中书侍郎薛元超、黄门侍郎裴炎、御史大 夫高智周与法官推鞫之,于东宫马坊搜得皁甲数百领,乃废贤为庶人,幽于别所。 永淳二年,迁于巴州。文明元年,则天临朝,令左金吾将军丘神勣往巴州检校贤宅, 以备外虞。神勣遂闭于别室,逼令自杀,年三十二。则天举哀于显福门,贬神勣为 叠州刺史,追封贤为雍王。神龙初,追赠司徒,仍遣使迎其丧柩,陪葬于乾陵。睿 宗践祚,又追赠皇太子,谥曰章怀。有三子:光顺、守礼、守义。
guāng shùn, dà shòu zhōng fēng ān lè jùn wáng, xún bèi zhū.
光顺,大授中封安乐郡王,寻被诛。
shǒu yì, wén míng nián fēng qián wéi jùn wáng. chuí gǒng sì nián, xǐ fēng yǒng ān jùn wáng, bìng zú.
守义,文明年封犍为郡王。垂拱四年,徙封永安郡王,病卒。
shǒu lǐ běn míng guāng rén, chuí gǒng chū gǎi míng shǒu lǐ, shòu tài zǐ xiǎn mǎ, fēng sì yōng wáng. shí zhōng zōng qiān yú fáng líng, ruì zōng suī jū dì wèi, jué rén cháo yè, zhū wǔ zàn chéng gé mìng zhī jì, shēn jí zōng zhī. shǒu lǐ yǐ fù dé zuì, yǔ ruì zōng zhū zǐ tóng chǔ yú gōng zhōng, fán shí yú nián bù chū tíng yuàn. zhì shèng lì yuán nián, ruì zōng zì huáng sì fēng wèi xiāng wáng, xǔ chū wài dǐ. ruì zōng zhū zǐ wǔ zǐ jiē fēng jùn wáng, yǔ shǒu lǐ shǐ jū yú wài. shén lóng yuán nián, zhōng zōng zuǎn wèi, shòu shǒu lǐ guāng lù qīng tóng zhèng yuán. shén lóng zhōng, yí zhào jìn fēng bīn wáng, cì shí fēng wǔ bǎi hù. jǐng yún èr nián, dài guāng lù qīng, jiān yōu zhōu cì shǐ, zhuǎn zuǒ jīn wú wèi dà jiàng jūn, yáo lǐng chán yú dà dū hù. xiān tiān èr nián, qiān sī kōng. kāi yuán chū, lì guó lǒng xiāng jìn huá liù zhōu cì shǐ, fēi zòu shì jí dà shì, bìng shàng zuǒ zhī zhōu. shí níng shēn qí xuē bīn tóng wèi cì shǐ, jiē zé shǒu liáo yǐ chí gāng jì. yuán gān yào yuán jiā zuò pān hǎo lǐ jiē wèi bīn fǔ zhǎng shǐ jiān zhōu zuǒ, shǒu lǐ wéi yì liè jì lè yǐn xuè ér yǐ. jiǔ nián yǐ hòu, zhū wáng bìng zhēng hái jīng shī.
守礼本名光仁,垂拱初改名守礼,授太子洗马,封嗣雍王。时中宗迁于房陵, 睿宗虽居帝位,绝人朝谒,诸武赞成革命之计,深嫉宗枝。守礼以父得罪,与睿宗 诸子同处于宫中,凡十余年不出庭院。至圣历元年,睿宗自皇嗣封为相王,许出外 邸。睿宗诸子五子皆封郡王,与守礼始居于外。神龙元年,中宗纂位,授守礼光禄 卿同正员。神龙中,遗诏进封邠王,赐实封五百户。景云二年,带光禄卿,兼幽州 刺史,转左金吾卫大将军,遥领单于大都护。先天二年,迁司空。开元初,历虢、 陇、襄、晋、滑六州刺史,非奏事及大事,并上佐知州。时宁、申、岐、薛、邠同 为刺史,皆择首僚以持纲纪。源乾曜、袁嘉祚、潘好礼皆为邠府长史兼州佐,守礼 唯弋猎、伎乐、饮谑而已。九年已后,诸王并征还京师。
shǒu lǐ yǐ wài zhī wèi wáng, cái shí wěi xià, yóu bù dǎi qí xuē. duō chǒng bì, bù xiū fēng jiào, nán nǚ liù shí yú rén, nán wú zhōng cái, nǚ fù zhēn chēng, shǒu lǐ jū zhī zì ruò, gāo gē jī gǔ. cháng dài shù qiān guàn qián zhài, huò yǒu jiàn zhī zhě yuē:" wáng nián jiàn gāo, jiā lěi shén zhòng, xū yǒu ài xī." shǒu lǐ yuē:" qǐ yǒu tiān zǐ xiōng méi rén zàng?" zhū wáng yīn nèi yàn yán zhī, yǐ wéi huān xiào. shí jī yīn lèi rì, shǒu lǐ bái yú zhū wáng yuē:" yù qíng." guǒ qíng. qiān yáng shè xún, shǒu lǐ yuē:" jí yǔ." guǒ lián shù. qí wáng děng zòu zhī, yún:" bīn gē yǒu shù." shǒu lǐ yuē: " chén wú shù yě. zé tiān shí yǐ zhāng huái qiān zhé, chén yōu bì gōng zhōng shí yú nián, měi suì bèi chì zhàng shù dùn, jiàn bān hén shén hòu. yù yǔ, chén jí shàng jí chén mèn, yù qíng, jí qīng jiàn, chén yǐ cǐ zhī zhī, fēi yǒu shù yě." tì sì zhān jīn, xuán zōng yì mǐn rán. èr shí jiǔ nián hōng, nián qī shí yú, zèng tài wèi.
守礼以外枝为王,才识猥下,尤不逮岐、薛。多宠嬖,不修风教,男女六十余 人,男无中才,女负贞称,守礼居之自若,高歌击鼓。常带数千贯钱债,或有谏之 者曰:“王年渐高,家累甚众,须有爱惜。”守礼曰:“岂有天子兄没人葬?”诸 王因内宴言之,以为欢笑。时积阴累日,守礼白于诸王曰:“欲晴。”果晴。愆阳 涉旬,守礼曰:“即雨。”果连澍。岐王等奏之,云:“邠哥有术。”守礼曰: “臣无术也。则天时以章怀迁谪,臣幽闭宫中十余年,每岁被敕杖数顿,见瘢痕甚 厚。欲雨,臣脊上即沉闷,欲晴,即轻健,臣以此知之,非有术也。”涕泗沾襟, 玄宗亦悯然。二十九年薨,年七十余,赠太尉。
zi chéng hóng, kāi yuán chū fēng guǎng wǔ jùn wáng, lì mì shū yuán wài jiān, yòu wèi zōng zhèng qīng tóng zhèng yuán. guǎng dé yuán nián, tǔ bō líng fàn shàng dōu, shèng yú xìng shǎn. fān hún zhī zhòng rù chéng, tǔ bō zǎi xiàng mǎ zhòng yīng lì chéng hóng wèi dì, yǐ yú kě fēng huò huán děng wéi zǎi xiàng, bǔ shǔ bǎi yú rén. xún yú rì, zéi tuì, guō zi yí lǜ zhòng rù chéng, sòng chéng hóng yú xíng zài, shàng bù zhī zé, zhǐ yú guó zhōu. xín sǐ. chéng níng, tiān bǎo chū, shòu lǜ gèng lìng tóng zhèng yuán, sì bīn wáng. chéng cǎi, zhì dé èr zài, dùn fēng wèi huáng jùn wáng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī. yǔ pū gù huái ēn shǐ huí hé hé qīn, yīn nà qí nǚ wèi fēi, cè wèi pí jiā gōng zhǔ. huí hé zhe xūn, chéng cǎi shén yù ēn chǒng. qián yuán yuán nián liù yuè zú, zèng sī kōng.
子承宏,开元初封广武郡王,历秘书员外监,又为宗正卿同正员。广德元年, 吐蕃凌犯上都,乘舆幸陕。蕃、浑之众入城,吐蕃宰相马重英立承宏为帝,以于可 封、霍环等为宰相,补署百余人。旬余日,贼退,郭子仪率众入城,送承宏于行在, 上不之责,止于虢州。寻死。承宁,天宝初,授率更令同正员,嗣邠王。承寀,至 德二载,燉封为煌郡王,加开府仪同三司。与仆固怀恩使回纥和亲,因纳其女为妃, 册为毗伽公主。回纥著勋,承寀甚遇恩宠。乾元元年六月卒,赠司空。
táng fǎ, sì jùn wáng dàn jiā sì pǐn jiē, qīn wáng zǐ lì zhe fēi. kāi yuán zhōng, zhāng jiǔ líng wèi zhōng shū lìng, zòu qǐng níng xuē wáng nán bìng cì zǐ, bīn wáng sān nán yī zǐ, yú èr shí rén yī fēi, guān yì bù yuè liù jú láng, wáng fǔ yuàn shǔ réng yuán wài zhì. shí wǔ zài, hù cóng zhì bā shǔ, yī lì zhe zǐ.
唐法,嗣郡王但加四品阶,亲王子例著绯。开元中,张九龄为中书令,奏请宁、 薛王男并赐紫,邠王三男衣紫,余二十人衣绯,官亦不越六局郎,王府掾属仍员外 置。十五载,扈从至巴蜀,依例著紫。
zhōng zōng sì nán: zhāng shù rén shēng yì dé tài zǐ zhòng rùn, hòu gōng shēng shù rén zhòng fú jié mǐn tài zǐ zhòng jùn shāng dì zhòng mào.
中宗四男:章庶人生懿德太子重润,后宫生庶人重福、节愍太子重俊、殇帝重 茂。
yì dé tài zǐ zhòng rùn, zhōng zōng zhǎng zǐ yě. běn míng zhòng zhào, yǐ bì zé tiān huì, gù gǎi yān. kāi yào èr nián, zhōng zōng wèi huáng tài zǐ, shēng zhòng rùn yú dōng gōng nèi diàn, gāo zōng shén yuè. jí yuè mǎn, dà shè tiān xià, gǎi yuán wèi yǒng chún. shì suì, lì wèi huáng tài sūn, kāi fǔ zhì guān shǔ. jí zhōng zōng qiān yú fáng zhōu, qí fǔ zuò fèi. shèng lì chū, zhōng zōng wèi huáng tài zi, fēng wèi shào wáng. dà zú yuán nián, wéi rén suǒ gòu, yǔ qí mèi yǒng tài jùn zhǔ xù wèi wáng wǔ yán jī děng qiè yì zhāng yì zhī xiōng dì hé dé zì rù gōng zhōng, zé tiān lìng zhàng shā, shí nián shí jiǔ. zhòng rùn fēng shén jùn lǎng, zǎo yǐ xiào yǒu zhī míng, jì sǐ fēi qí zuì, dà wéi dāng shí suǒ dào xī. zhōng zōng jí wèi, zhuī zèng huáng tài zǐ, shì yuē yì dé, péi zàng qián líng. réng wèi pìn guó zǐ jiàn chéng péi cuì wáng nǚ wèi míng hūn, yǔ zhī hé zàng. yòu zèng yǒng tài jùn zhǔ wèi gōng zhǔ, lìng bèi lǐ gǎi zàng, réng hào qí mù wèi líng yān.
懿德太子重润,中宗长子也。本名重照,以避则天讳,故改焉。开耀二年,中 宗为皇太子,生重润于东宫内殿,高宗甚悦。及月满,大赦天下,改元为永淳。是 岁,立为皇太孙,开府置官属。及中宗迁于房州,其府坐废。圣历初,中宗为皇太 子,封为邵王。大足元年,为人所构,与其妹永泰郡主、婿魏王武延基等窃议张易 之兄弟何得恣入宫中,则天令杖杀,时年十九。重润风神俊朗,早以孝友知名,既 死非其罪,大为当时所悼惜。中宗即位,追赠皇太子,谥曰懿德,陪葬乾陵。仍为 聘国子监丞裴粹亡女为冥婚,与之合葬。又赠永泰郡主为公主,令备礼改葬,仍号 其墓为陵焉。
shù rén zhòng fú, zhōng zōng dì èr zi yě. chū fēng táng chāng wáng, shèng lì sān nián, xǐ fēng píng ēn wáng. cháng ān sì nián, jìn fēng qiáo wáng, lì qiān guó zǐ jì jiǔ zuǒ sàn qí cháng shì. shén lóng chū, wèi wéi shù rén suǒ zèn, yún yǔ zhāng yì zhī xiōng dì qián gòu chéng zhòng rùn zhī zuì, yóu shì zuǒ shòu pú zhōu yuán wài cì shǐ, zhuǎn jūn zhōu, sī fáng shǒu, bù xǔ shì shì. jǐng lóng sān nián, zhōng zōng qīn sì nán jiāo, dà shè tiān xià, liú rén bìng fàng hái. zhòng fú bù dé guī jīng shī, yóu shēn yù yàng, shàng biǎo zì chén yuē: " chén wén gōng tóng shǎng yì, zé láo chén yí zuì jūn xíng shū, zé bǎi xìng huò. fú wéi bì xià dé móu zào huà, míng qí rì yuè, ēn jí fēi niǎo, huì jiā zǒu shòu. jìn zhě fén chái zhǎn lǐ, jiāo sì shàng xuán, wàn wù zhān kǎi tì zhī rén, liù hé chéng kuàng dàng zhī zé. shì wú qīng zhòng, xián shè chú zhī. cāng shēng bìng dé shè chú, chì zǐ piān jiā bìn qì, huáng tiān píng fēn zhī dào gù cǐ hū? tiān xià zhī rén, wén zhě wèi chén liú tì. kuàng bì xià cí niàn, qǐ bù mǐn chén xī huáng? fú wàng shě chén zuì qiān, xǔ chén cháo yè. tǎng dé yī yǎng yún bì, zài dǔ bì shèng yán, suī méi jiǔ quán, shí wèi wàn zú. zhòng tóu huāng jiǎo, yì suǒ gān xīn." biǎo zòu bù bào.
庶人重福,中宗第二子也。初封唐昌王,圣历三年,徙封平恩王。长安四年, 进封谯王,历迁国子祭酒、左散骑常侍。神龙初,为韦庶人所谮,云与张易之兄弟 潜构成重润之罪,由是左授濮州员外刺史,转均州,司防守,不许视事。景龙三年, 中宗亲祀南郊,大赦天下,流人并放还。重福不得归京师,尤深郁怏,上表自陈曰: “臣闻功同赏异,则劳臣疑;罪均刑殊,则百姓惑。伏惟陛下德侔造化,明齐日月, 恩及飞鸟,惠加走兽。近者焚柴展礼,郊祀上玄,万物沾恺悌之仁,六合承旷荡之 泽。事无轻重,咸赦除之。苍生并得赦除,赤子偏加摈弃,皇天平分之道;固此乎? 天下之人,闻者为臣流涕。况陛下慈念,岂不愍臣恓惶?伏望舍臣罪愆,许臣朝谒。 傥得一仰云陛,再睹陛圣颜,虽没九泉,实为万足。重投荒徼,亦所甘心。”表奏 不报。
jí wéi shù rén lín cháo, jù lìng zuǒ tún wèi dà jiàng jūn zhào chéng ēn yǐ bīng wǔ bǎi rén jiù jūn zhōu shǒu wèi zhòng fú. é ér wéi shì fú zhū, ruì zōng jí wèi, yòu zhuǎn jí zhōu cì shǐ. wèi jí xíng, luò yáng rén zhāng líng jūn jìn jì yú zhòng fú yuē:" dài wáng dì jū dí zhǎng, zì hé jì wèi tiān zǐ. xiāng wáng suī yǒu tǎo píng wéi shì gōng, ān kě yuè cì ér jū dà wèi! xī hàn zhū zhū lǚ, yóu yíng dài wáng, jīn dōng dōu bǎi guān shì shù, jiē yuàn wáng lái. wáng ruò qián xíng zhí yì luò yáng, yì shì cóng tiān shàng luò, qiǎn rén xí shā liú shǒu, jí yōng bīng xī jù shǎn zhōu, dōng xià hé běi, cǐ tiān xià kě tú yě." chū, jǐng lóng sān nián, zhèng yīn zì lì bù shì láng chū wèi jiāng zhōu sī mǎ, biàn dào yì zhòng fú yīn xiāng jié tuō. zhì shì yòu yǔ líng jūn tōng chuán dòng jìng, yì mì qiǎn shǐ quàn zhòng fú gòu nì, yù tuī zūn zhòng fú wèi tiān zǐ, wēn wáng zhòng mào wèi huáng tài dì, zì shǔ wèi zuǒ chéng xiàng. zhòng fú nǎi qiǎn jiā chén wáng dào xiān fù dōng dōu, qián mù yǒng gǎn zhī shì, zhòng fú jù zì jūn zhōu zhà chéng yì yǔ líng jūn jì jìn.
及韦庶人临朝,遽令左屯卫大将军赵承恩以兵五百人就均州守卫重福。俄而韦 氏伏诛,睿宗即位,又转集州刺史。未及行,洛阳人张灵均进计于重福曰:“大王 地居嫡长,自合继为天子。相王虽有讨平韦氏功,安可越次而居大位!昔汉诛诸吕, 犹迎代王,今东都百官士庶,皆愿王来。王若潜行直诣洛阳,亦是从天上落,遣人 袭杀留守,即拥兵西据陕州,东下河北,此天下可图也。”初,景龙三年,郑愔自 吏部侍郎出为江州司马,便道诣重福阴相结托。至是又与灵均通传动静,亦密遣使 劝重福构逆,预推尊重福为天子,温王重茂为皇太弟,自署为左丞相。重福乃遣家 臣王道先赴东都,潜募勇敢之士,重福遽自均州诈乘驿与灵均继进。
wáng dào shǐ zhì dōng dōu, é yǒu xiè qí móu zhě, luò zhōu sī mǎ cuī rì zhī bǔ huò qí dǎng shù shí rén. jīng wén zhòng fú zhì, wáng dào děng lǜ zhòng suí zhòng fú jìng qǔ zuǒ yòu tún yíng bīng zuò luàn, jiāng zhì tiān jīn qiáo, yuàn cóng zhě yǐ shù bǎi rén, jiē zhí chí qì zhàng, zhù qí wēi shì. shì yù shǐ lǐ yōng xiān yì zuǒ yè mén, lìng bì guān jù shǒu. yòu zhì yòu tún yíng hào lìng yún:" zhòng fú suī xiān dì zhī zǐ, yǐ dé zuì yú xiān dì, jīn zhě wú gù rù chéng, bì shì zuò luàn. jūn děng jiē wěi zhì shèng cháo, yí jǐn chéng jié, lì gōng lì shì, yǐ qǔ fù guì." yǒu qǐng, zhòng fú guǒ lái duó yòu tún yíng, jiān bì bù dòng, yíng zhōng shǐ shè rú yǔ. biàn qù dà chén yè mén, nǐ qǔ liú shǒu, yù mén bì, suì zòng huǒ yǐ shāo chéng mén. zuǒ tún yíng bīng yòu lái bī zhī, zhòng fú dù shù qióng, chū zì shàng dōng mén ér dùn, nì yú shān gǔ jiān. míng rì, dōng dōu liú shǒu péi tán děng dà chū bīng sōu suǒ, zhòng fú jiǒng pò, zì tóu cáo hé ér sǐ, zhé shī sān rì, shí nián sān shí yī. zhào yuē:" jí zhōu cì shǐ qiáo wáng zhòng fú, yòu zé xiōng wán, zhǎng ér xiǎn bì. xìng tuō tǐ yú xiān shèng, cháng tōng jiāo yú jù nì. zi ér bù zǐ, zì jué yú tiān. yǒu guó yǒu jiā, mò róng yú dài. wǎng zhě pō bù hán rěn, zhǎng lìng yōu zhí. zì dà xíng yàn jià, wéi shì lín cháo, jiāng sì tú miè, yóu jiā fáng wèi. jì tiān yǒu chéng mìng, jí yú zhèn gōng, yǒng huái yóu zǐ zhī qíng, shù xié xiān qīn zhī yì. suǒ yǐ kāi zhì liáo shǔ, rèn lóng cì jǔ, jì qí quān gǎi, yǐ hù ēn róng. ér guà wù yǒu tú, kuáng jiǎo wèi xī. biàn jí sī chū jūn zhōu, zhà chéng yì qí, zhì yú dū xià, suì chěng qí móu. xiān fàn tún bīng, cì shāo zuǒ yē, jì qióng lì qū, tóu hé ér bì. suī rén suǒ gòng qì, bāng yǒu cháng xíng, wǒ fēi bù cí, ěr zì zhāo jiù. qiě wén qí gù, yǒu cè yú huái. xī liú zhǎng jì mò, chǔ yīng suì yǔn, yǐ lǐ shōu zàng, yì wéi jiù zhāng, qū fǎ shēn ēn, yí réng jiù chǒng. kě yǐ sān pǐn lǐ zàng."
王道始至东都,俄有泄其谋者,洛州司马崔日知捕获其党数十人。经闻重福至, 王道等率众随重福径取左右屯营兵作乱,将至天津桥,愿从者已数百人,皆执持器 仗,助其威势。侍御史李邕先诣左掖门,令闭关拒守。又至右屯营号令云:“重福 虽先帝之子,已得罪于先帝,今者无故入城,必是作乱。君等皆委质圣朝,宜尽诚 节,立功立事,以取富贵。”有顷,重福果来夺右屯营,坚壁不动,营中矢射如雨。 便趣大臣掖门,拟取留守,遇门闭,遂纵火以烧城门。左屯营兵又来逼之,重福度 数穷,出自上东门而遁,匿于山谷间。明日,东都留守裴谈等大出兵搜索,重福窘 迫,自投漕河而死,磔尸三日,时年三十一。诏曰:“集州刺史谯王重福,幼则凶 顽,长而险诐。幸托体于先圣,尝通交于巨逆。子而不子,自绝于天。有国有家, 莫容于代。往者颇不含忍,长令幽絷。自大行晏驾,韦氏临朝,将肆屠灭,尤加防 卫。洎天有成命,集于朕躬,永怀犹子之情,庶协先亲之义。所以开置僚属,任隆 刺举,冀其悛改,以怙恩荣。而诖误有徒,狂狡未息。便即私出均州,诈乘驿骑, 至于都下,遂逞其谋。先犯屯兵,次烧左掖,计穷力屈,投河而毙。虽人所共弃, 邦有常刑,我非不慈,尔自招咎。且闻其故,有恻于怀。昔刘长既殁,楚英遂殒, 以礼收葬,抑惟旧章,屈法申恩,宜仍旧宠。可以三品礼葬。”
jié mǐn tài zǐ zhòng jùn, zhōng zōng dì sān zi yě. shèng lì yuán nián, fēng yì xīng jùn wáng. cháng ān zhōng, lèi shòu wèi wèi yuán wài shǎo qīng. shén lóng chū, fēng wèi wáng, bài luò zhōu mù, cì shí fēng qiān hù, xún qiān zuǒ wèi dà jiàng jūn, jiān yáo shòu yáng zhōu dà dū dū. èr nián qiū, lì wèi huáng tài zǐ. zhòng jùn xìng suī míng guǒ, wèi yǒu xián shī fū, jǔ shì duō bù fǎ. é yǐ mì shū jiān yáng jiǎo tài cháng qīng wǔ chóng xùn bìng wèi tài zǐ bīn kè. jiǎo děng jiē zhǔ xù nián shào, wéi yǐ cù jū wěi xì qǔ xiá yú zhòng jùn, jìng wú tiáo hù zhī yì. zuǒ shù zǐ yáo tǐng shù shàng shū jiàn zhēng, yòu shù zǐ píng zhēn shèn yòu xiàn xiào jīng yì yǎng dé chuán yǐ fěng, zhòng jùn jiē yōu nà yān.
节愍太子重俊,中宗第三子也。圣历元年,封义兴郡王。长安中,累授卫尉员 外少卿。神龙初,封卫王,拜洛州牧,赐实封千户,寻迁左卫大将军,兼遥授扬州 大都督。二年秋,立为皇太子。重俊性虽明果,未有贤师傅,举事多不法。俄以秘 书监杨璬、太常卿武崇训并为太子宾客。璬等皆主婿年少,唯以蹴鞠猥戏取狎于重 俊,竟无调护之意。左庶子姚珽数上疏谏诤,右庶子平贞慎又献《孝经议》、《养 德传》以讽,重俊皆优纳焉。
shí wǔ sān sī de xìng zhōng gōng, shēn jì zhòng jùn. sān sī zi chóng xùn shàng ān lè gōng zhǔ, cháng jiào gōng zhǔ líng hū zhòng jùn, yǐ qí fēi wéi shì suǒ shēng, cháng hū zhī wèi nú. huò quàn gōng zhǔ qǐng fèi zhòng jùn wèi wáng, zì lì wèi huáng tài nǚ, zhòng jùn bù shèng fèn hèn. sān nián qī yuè, lǜ zuǒ yǔ lín dà jiàng jūn lǐ duō zuò yòu yǔ lín jiāng jūn lǐ sī chōng lǐ chéng kuàng dú gū yī zhī shā zhā zhōng yì děng, jiǎo zhì fā zuǒ yòu yǔ lín bīng jí qiān qí sān bǎi yú rén, shā sān sī jí chóng xùn yú qí dì, bìng shā dǎng yǔ shí yú rén. yòu lìng zuǒ jīn wú dà jiàng jūn chéng wáng qiān lǐ fēn bīng shǒu gōng chéng zhū mén, zì lǜ bīng qū sù zhāng mén, zhǎn guān ér rù, qiú wéi shù rén jí ān lè gōng zhǔ suǒ zài. yòu yǐ zhāo róng shàng guān shì sù yǔ sān sī jiān tōng, kòu gé suǒ zhī. wéi shù rén jí gōng zhǔ jù yōng dì chí fù xuán wǔ mén lóu, zhào zuǒ yǔ lín jiāng jūn liú rén jǐng děng, lìng lǜ liú jūn fēi qí jí bǎi yú rén yú lóu xià liè shǒu. é ér duō zuò děng bīng zhì, yù tū xuán wǔ mén lóu, sù wèi zhě jù zhī bù dé jìn. dì jù kǎn hū duō zuò děng suǒ jiāng qiān qí, wèi yuē:" rǔ bìng shì wǒ zhǎo yá, hé gù zuò nì? ruò néng guī shùn, zhǎn duō zuò děng, yǔ rǔ fù guì." yú shì qiān qí wáng huān xǐ děng dǎo gē, zhǎn duō zuò jí lǐ chéng kuàng dú gū yī zhī shā zhā zhōng yì děng yú lóu xià, yú dǎng suì kuì sàn. zhòng jùn jì bài, lǜ qí shǔ bǎi yú qí qū sù zhāng mén, bēn zhōng nán shān. dì lìng zhǎng shàng guǒ yì zhào sī shèn lǜ qīng qí zhuī zhī. zhòng jùn zhì yú xiàn xī shí yú lǐ, qí bù néng shǔ, wéi cóng nú shù rén. huì rì mù qì lín xià, wèi zuǒ yòu suǒ shā. zhì jīn xiāo shǒu yú cháo, yòu xiàn zhī yú tài miào, bìng yǐ jì sān sī chóng xùn shī jiù.
时武三思得幸中宫,深忌重俊。三思子崇训尚安乐公主,常教公主凌忽重俊, 以其非韦氏所生,常呼之为奴。或劝公主请废重俊为王,自立为皇太女,重俊不胜 忿恨。三年七月,率左羽林大将军李多祚、右羽林将军李思冲、李承况、独孤祎之、 沙吒忠义等,矫制发左右羽林兵及千骑三百余人,杀三思及崇训于其第,并杀党与 十余人。又令左金吾大将军成王千里分兵守宫城诸门,自率兵趋肃章门,斩关而入, 求韦庶人及安乐公主所在。又以昭容上官氏素与三思奸通,扣閤索之。韦庶人及公 主遽拥帝驰赴玄武门楼,召左羽林将军刘仁景等,令率留军飞骑及百余人于楼下列 守。俄而多祚等兵至,欲突玄武门楼,宿卫者拒之;不得进。帝据槛呼多祚等所将 千骑,谓曰:“汝并是我爪牙,何故作逆?若能归顺,斩多祚等,与汝富贵。”于 是千骑王欢喜等倒戈,斩多祚及李承况、独孤祎之、沙吒忠义等于楼下,余党遂溃 散。重俊既败,率其属百余骑趋肃章门,奔终南山。帝令长上果毅赵思慎率轻骑追 之。重俊至雩县西十余里,骑不能属,唯从奴数人。会日暮憩林下,为左右所杀。 制今枭首于朝,又献之于太庙,并以祭三思、崇训尸柩。
ruì zōng jí wèi, xià zhì yuē:" zhèn wén céng shì zhī xiào yě, cí qīn huò yú yí tīng zhào lǔ zhī zú yě, míng zhǔ āi ér wàng sī. lì kǎo qián wén, lǜ yóu jiù diǎn. zhòng jùn, dà xíng zhī zǐ, yuán liáng shǒu qì. wǎng lí gòu jiān, kùn yú chán jí. mò gù fū yuè, qīng dào jiǎ bīng, yǒu cǐ zhū yí, wú bù bēi wǎn. jīn sì xiōng xián fú, shí qǐ hé zhuī, fāng shēn chì jūn zhī yuān, yǐ shū huáng quán zhī tòng. kě zèng huáng tài zǐ." shì yuē jié mǐn, péi zàng dìng líng. yī zi zōng huī, kāi yuán chū fēng hú yáng jùn wáng. chū, zhòng jùn bèi hài, gōng fǔ liáo lì mò gǎn jìn zhě, yǒng hé chéng níng jiā xù jiě yī guǒ zhòng jùn shǒu hào kū, shí rén yì zhī. zōng chǔ kè wén ér dà nù, shōu fù zhì yù, biǎn wèi píng xìng chéng, xún zú. ruì zōng jiàn zuò, xià zhì yuē: " níng jiā xù néng zhòng míng jié, shì gāo luán xiàng, yōu tú yǐ wǎng, shēng qì lǐn rán. jìng yán zhōng yì, zhuī cún bāo chǒng. kě zèng yǒng hé xiàn lìng." zōng huī, tiān bǎo zhōng wèi wèi wèi yuán wài qīng. shí yī zài, wáng hóng fǎn, zōng huī yǐ mài zhái yǔ hóng, biǎn fú chuān jùn zhǎng shǐ, liàng yí lú yáng zhǎng shǐ. zhì dé yuán nián, zhuī fù xíng zài suǒ, shòu tè jìn hóng lú qīng. zōng huī wú tā cái, yǐ wài zú zhī qīn, shòu ēn gù zhuǎn lóng. tài cháng yuán wài qīng zú.
睿宗即位,下制曰:“朕闻曾氏之孝也,慈亲惑于疑听;赵虏之族也,明主哀 而望思。历考前闻,率由旧典。重俊,大行之子,元良守器。往罹构间,困于谗嫉。 莫顾鈇钺,轻盗甲兵,有此诛夷,无不悲惋。今四凶咸服,十起何追,方申赤军之 冤,以纾黄泉之痛。可赠皇太子。”谥曰节愍,陪葬定陵。一子宗晖,开元初封湖 阳郡王。初,重俊被害,宫府僚吏莫敢近者,永和丞甯嘉勖解衣裹重俊首号哭,时 人义之。宗楚客闻而大怒,收付制狱,贬为平兴丞,寻卒。睿宗践祚,下制曰: “宁嘉勖能重名节,事高栾、向,幽涂已往,生气凛然。静言忠义,追存褒宠。可 赠永和县令。”宗晖,天宝中为卫尉员外卿。十一载,王鉷反,宗晖以卖宅与鉷, 贬涪川郡长史,量移卢阳长史。至德元年,追赴行在所,授特进、鸿胪卿。宗晖无 他才,以外族之亲,受恩顾转隆。太常员外卿卒。
shāng huáng dì zhòng mào, zhōng zōng dì sì zǐ yě. shèng lì sān nián, fēng běi hǎi wáng. shén lóng chū, jìn fēng wēn wáng, shòu yòu wèi dà jiàng jūn, jiān yáo lǐng bīng zhōu dà dū dū, wèi chū gé. jǐng lóng sì nián, zhōng zōng bēng, wéi shù rén lì zhòng mào wèi dì, ér zì lín cháo chēng zhì. jí wéi shì bài, zhòng mào suì xùn wèi, ràng shū fù xiāng wáng, tuì jū bié suǒ. jǐng yún èr nián, gǎi fēng xiāng wáng, qiān yú jí zhōu, lìng zhōng láng jiàng lǜ bīng wǔ bǎi rén shǒu wèi. kāi yuán èr nián, zhuǎn fáng zhōu cì shǐ. xún hōng, shí nián shí qī, shì yuē shāng huáng dì, zàng yú wǔ gōng xī yuán.
殇皇帝重茂,中宗第四子也。圣历三年,封北海王。神龙初,进封温王,授右 卫大将军,兼遥领并州大都督,未出閤。景龙四年,中宗崩,韦庶人立重茂为帝, 而自临朝称制。及韦氏败,重茂遂逊位,让叔父相王,退居别所。景云二年,改封 襄王,迁于集州,令中郎将率兵五百人守卫。开元二年,转房州刺史。寻薨,时年 十七,谥曰殇皇帝,葬于武功西原。
shǐ chén yuē: qián dài yǐ bì fù niè zǐ pò guó wáng jiā zhě duō yǐ, rán wèi rú dà dì xiào hé zhī shén yě. gāo zōng bā zi, èr wáng zǎo shì, wèi wǔ hòu suǒ bì zhě sì rén, zhāng huái yǐ mǔ zǐ zhī ài, yǐng wù zhī xián, yóu bù miǎn yú hǔ kǒu. kuàng yàn zé sù jié yì fù zhī yìn hū! fù zài hú xīn, chǎn zī zhèn dú, bēi fū! xiào hé mǔ xiāo, fù ào nǚ bào, rú zhì shēn qún mèi zhī zhōng, ān yǒu bǎo qí zhōng jí zāi! tiān jiàng dí dàng hūn fēn, fēi zhòng mào suǒ néng zhī yě.
史臣曰:前代以嬖妇孽子破国亡家者多矣,然未如大帝、孝和之甚也。高宗八 子,二王早世,为武后所毙者四人,章怀以母子之爱,颖悟之贤,犹不免于虎口。 况燕、泽、素节异腹之胤乎!覆载胡心,产兹鸩毒,悲夫!孝和母嚣,妇傲女暴, 如置身群魅之中,安有保其终吉哉!天将涤荡昏氛,非重茂所能枝也。
zàn yuē: fù zǐ tiān xìng, bì néng hài zhèng. yí jiù shēn shēng, fān wèi bù lìng. táng nián jūn dé, zhāng huái zuì rén. xiōng mǔ wèi míng, qǔ lè yú shēn.
赞曰:父子天性,嬖能害正。宜臼、申生,翻为不令。唐年钧德,章怀最仁。 凶母畏明,取乐于身。