wén yuàn shàng
文苑上

kǒng shào ān zi zhēn sūn ruò sī
○孔紹安 子禎 孫若思

yuán lǎng dì chéng xù lì zhēn sūn yì hè dé rén yǔ bào cài yǔn gōng zhèng shì yì xiè yǎn cuī xìn míng zhāng yùn gǔ liú yìn zhī dì zǐ yán yòu xiōng zi cáng qì zhāng chāng líng cuī xíng gōng mèng lì zhēn dǒng sī gōng yuán sī jìng xú qí dān dù yì jiǎn cóng zǔ dì shěn yán
袁朗 弟承序 利貞 孫誼 賀德仁 庾 抱 蔡允恭 鄭世翼 謝偃 崔信明 張蘊古 劉胤之 弟子延祐 兄子藏器 張昌齡 崔行功 孟利貞 董思恭 元思敬 徐齊聃 杜易簡 從祖弟審言

lú zhào lín yáng jiǒng wáng bó xiōng jù miǎn
盧照鄰 楊炯 王勃 兄勮 勔

luò bīn wáng dèng xuán tǐng
駱賓王 鄧玄挺

chén guān qián dài bǐng bǐ lùn wén zhě duō yǐ. mò bù xiàn zhāng mó gào, zǔ shù shī sāo yuǎn zōng máo zhèng zhī xùn lùn, jìn bǐ bān yáng zhī shù zuò. wèi cǎi cǎi piě yīn, dú gāo bǐ xìng zhī yuán zhàn zhàn jiāng fēng, zhǎng shàn yǒng gē zhī tǐ. shū bù zhī shì dài yǒu wén zhì, fēng sú yǒu chún lí xué shí yǒu qiǎn shēn, cái xìng yǒu gōng zhuō. xī zhòng ní yǎn sān dài zhī yì, shān zhū guó zhī shī, fēi qiú shèng yú xī xián, yào qǔ míng yú jīn dài. shí yǐ chún pǔ zhī shí shāng zhì, mín sú zhī yǔ bù jīng, gù shì yǐ wén yán, kǎo zhī xián sòng. rán hòu zhì yuǎn bù ní, yǒng dài zuò chéng, jí zhī shì gǔ fēi jīn, wèi wèi tōng lùn. fū zhí jiàn xiě xíng, chí héng pǐn wù, fēi bó lè bù néng fēn nú jì zhī zhuàng, fēi yán líng bù néng bié yǎ zhèng zhī yīn. ruò kōng hùn chuī yú zhī rén, jí yì wén sháo zhī tàn. jìn dài wéi shěn yǐn qí zhēn zhuó èr nán, pōu chén sān biàn shū yún yuān zhī yì yù, zhèn pān lù zhī fēng huī. bǐ lǜ lǚ hé xié, gōng shāng jí qià, bù dú zi jiàn zǒng jiàn ān zhī bà, kè ér shàn jiāng zuǒ zhī xióng. yuán jí wǒ cháo, tǐng shēng xián jùn, wén huáng dì jiě róng yī ér kāi xué xiào, shì bì bó ér lǐ rú shēng mén luó tǔ fèng zhī cái, rén shàn wò shé zhī jià. mí bù fā yán wèi lùn, xià bǐ chéng wén, zú yǐ wěi sú jīng bāng, qǐ zhǐ diāo zhāng rù jù. yùn xié jīn zòu, cí bǐng dān qīng, gù zhēn guān zhī fēng, tóng hū sān dài. gāo zōng tiān hòu, yóu zhòng xiáng yán tiān zǐ fù héng fén zhī shī, chén xià jì bǎi liáng zhī zòu wēi wēi jì jì, huī shuò gǔ jīn. rú yàn xǔ zhī rùn sè wáng yán, wú lù zhī pù yáng hóng yè, yuán zhěn liú bì zhī duì cè, wáng wéi dù fǔ zhī diāo chóng, bìng fēi yì yè shǐ rán, zì shì tiān jī xiù jué. ruò suí zhū sè zé, wú jiǎ cuì mó, kǒng jī cuì yǔ, zì chéng huá cǎi, zhì zhī wén yuàn, shí huàn xiāng tú. qí jiān jué wèi chóng gāo, bié wèi zhī chuán. jīn cǎi kǒng shào ān yǐ xià, wèi wén yuàn sān piān, kǎi huái cái qiáo cuì zhī tú, qiān gǔ jiàn zhī yú zuò zhě.
臣觀前代秉筆論文者多矣。莫不憲章《謨》、《誥》，祖述《詩》、《騷》； 遠宗毛、鄭之訓論，近鄙班、揚之述作。謂「采采苤諲」，獨高比興之源；「湛湛 江楓」，長擅詠歌之體。殊不知世代有文質，風俗有淳醨；學識有淺深，才性有工 拙。昔仲尼演三代之《易》，刪諸國之《詩》，非求勝於昔賢，要取名於今代。實 以淳樸之時傷質，民俗之語不經，故飾以文言，考之弦誦。然後致遠不泥，永代作 程，即知是古非今，未為通論。夫執鑒寫形，持衡品物，非伯樂不能分駑驥之狀， 非延陵不能別《雅》、《鄭》之音。若空混吹竽之人，即異聞《韶》之嘆。近代唯 沈隱俟斟酌《二南》，剖陳三變；攄雲、淵之抑鬱，振潘、陸之風徽。俾律呂和諧， 宮商輯洽，不獨子建總建安之霸，客兒擅江左之雄。爰及我朝，挺生賢俊，文皇帝 解戎衣而開學校，飾賁帛而禮儒生；門羅吐鳳之才，人擅握蛇之價。靡不發言為論， 下筆成文，足以緯俗經邦，豈止雕章縟句。韻諧金奏，詞炳丹青，故貞觀之風，同 乎三代。高宗、天后，尤重詳延；天子賦橫汾之詩，臣下繼柏梁之奏；巍巍濟濟， 輝爍古今。如燕、許之潤色王言，吳、陸之鋪揚鴻業，元稹、劉賁之對策，王維、 杜甫之雕蟲，並非肄業使然，自是天機秀絕。若隋珠色澤，無假淬磨，孔璣翠羽， 自成華彩，置之文苑，實煥緗圖。其間爵位崇高，別為之傳。今采孔紹安已下，為 《文苑》三篇，凱懷才憔悴之徒，千古見知於作者。

kǒng shào ān, yuè zhōu shān yīn rén, chén lì bù shàng shū huàn zhī zǐ. shǎo yǔ xiōng shào xīn, jù yǐ wén cí zhī míng. shí sān, chén wáng rù suí, xǐ jū jīng zhào hù xiàn. bì mén dú shū, sòng gǔ wén jí shù shí wàn yán, wài xiōng yú shì nán tàn yì zhī. shào xīn cháng wèi shì nán yuē: běn cháo lún xiàn, fēn cóng yān miè, dàn jiàn cǐ dì, qiè wèi jiā zú bù wáng yǐ! shí yǒu cí rén sūn wàn shòu, yǔ shào ān dǔ wàng nián zhī hǎo, shí rén chēng wèi sūn kǒng. shào ān dà yè mò wèi jiān chá yù shǐ. shí gāo zǔ wèi suí tǎo zéi yú hé dōng, zhào shào ān jiān gāo zǔ zhī jūn, shēn jiàn jiē yù. jí gāo zǔ shòu chán, shào ān zì luò yáng jiān xíng lái bēn. gāo zǔ jiàn zhī shén yuè, bài nèi shǐ shè rén, cì zhái yī qū liáng mǎ liǎng pǐ qián mǐ juàn bù děng. shí xià hóu duān yì cháng wèi yù shǐ, jiān gāo zǔ jūn, xiān shào ān guī cháo, shòu mì shū jiān. shào ān yīn shì yàn, yīng zhào yǒng shí liú shī yuē: zhǐ wèi shí lái wǎn, kāi huā bù jí chūn. shí rén chēng zhī. xún zhào zhuàn liáng shǐ, wèi chéng ér zú. yǒu wén jí wǔ juǎn.
孔紹安，越州山陰人，陳吏部尚書奐之子。少與兄紹新，俱以文詞知名。十三， 陳亡入隋，徙居京兆鄠縣。閉門讀書，誦古文集數十萬言，外兄虞世南嘆異之。紹 新嘗謂世南曰：「本朝淪陷，分從湮滅，但見此弟，竊謂家族不亡矣！」時有詞人 孫萬壽，與紹安篤忘年之好，時人稱為孫、孔。紹安大業末為監察御史。時高祖為 隋討賊於河東，詔紹安監高祖之軍，深見接遇。及高祖受禪，紹安自洛陽間行來奔。 高祖見之甚悅，拜內史舍人，賜宅一區、良馬兩匹、錢米絹布等。時夏侯端亦嘗為 御史，監高祖軍，先紹安歸朝，授秘書監。紹安因侍宴，應詔詠《石榴詩》曰： 「只為時來晚，開花不及春。」時人稱之。尋詔撰《梁史》，未成而卒。有文集五 卷。

zi zhēn, gāo zōng shí wèi sū zhōu zhǎng shǐ. cáo wáng míng wèi cì shǐ, bù xún fǎ dù, zhēn měi jìn jiàn. míng yuē: guǎ rén tiān zǐ zhī dì, qǐ shī yú wèi wáng zāi! zhēn yuē: ēn chǒng bù kě shì, dài wáng bù fèng xíng guó mìng, kǒng jīn zhī róng wèi, fēi dài wáng suǒ bǎo, dú bù jiàn huái nán zhī shì hū? míng bù yuè. míng zuǒ yòu yǒu qīn bào xià rén zhě, zhēn bǔ ér zhàng shā zhī. míng hòu guǒ zuò fǎ, qiān yú qián zhōng, wèi rén yuē: wú kuì bù yòng kǒng zhǎng shǐ yán, yǐ jí yú cǐ! zhēn lèi qiān jiàng zhōu cì shǐ, fēng wǔ chāng xiàn zi. zú, shì yuē wēn.
子禎，高宗時為蘇州長史。曹王明為刺史，不循法度，禎每進諫。明曰：「寡 人天子之弟，豈失於為王哉！」禎曰：「恩寵不可恃，大王不奉行國命，恐今之榮 位，非大王所保，獨不見淮南之事乎？」明不悅。明左右有侵暴下人者，禎捕而杖 殺之。明後果坐法，遷於黔中，謂人曰：「吾愧不用孔長史言，以及於此！」禎累 遷絳州刺史，封武昌縣子。卒，諡曰溫。

zi jì xǔ, zǎo zhī míng, guān zhì zuǒ bǔ què.
子季詡，早知名，官至左補闕。

shào ān sūn ruò sī.
紹安孫若思。

ruò sī gū, mǔ chǔ shì qīn zì jiào xùn, suì yǐ xué xíng zhī míng. nián shào shí, yǒu rén jī chǔ suì liáng shū jī shù juǎn yǐ yí ruò sī, wéi shòu qí yī juàn. qí rén yuē: cǐ shū dāng jīn suǒ zhòng, jià bǐ huáng jīn, hé bù zǒng qǔ? ruò sī yuē: ruò jià bǐ jīn bǎo, cǐ wèi duō yǐ! gèng jié qù bàn yǐ hái zhī. míng jīng jǔ, lèi qiān kù bù láng zhōng. ruò sī cháng wèi rén yuē: shì zhì láng zhōng zú yǐ! zhì shì chí yī shí zhǐ shuǐ, zhì yú zuò yòu, yǐ shì yǒu zhǐ zú zhī yì. xún qiān gěi shì zhōng.
若思孤，母褚氏親自教訓，遂以學行知名。年少時，有人齎褚遂良書跡數卷以 遺若思，唯受其一卷。其人曰：「此書當今所重，價比黃金，何不總取？」若思曰： 「若價比金寶，此為多矣！」更截去半以還之。明經舉，累遷庫部郎中。若思常謂 人曰：「仕至郎中足矣！」至是持一石止水，置於座右，以示有止足之意。尋遷給 事中。

zhōng zōng jí wèi, jìng huī huán yàn fàn děng zhī guó zhèng, yǐ ruò sī duō shí gù shì, suǒ yǒu gǎi gé dà shì jí yí yì, duō fǎng yú ruò sī. zài zhuǎn lǐ bù shì láng, chū wèi zhōu cì shǐ. xiān shì, zhū zhōu bié jià, jiē yǐ zōng shì wèi zhī, bù wèi cì shǐ zhì jìng, yóu shì duō xíng bù fǎ. ruò sī zhì zhōu, jǔ zòu bié jià lǐ dào qīn fàn zhuàng, qǐng jiā jū xùn. nǎi zhào bié jià yú cì shǐ zhì lǐ, zì ruò sī shǐ yě. é yǐ qīng bái chēng, jiā yín qīng guāng lù dài fū, cì juàn bǎi pǐ. lì rǔ zhōu cì shǐ tài zǐ yòu yù dé, fēng liáng jùn gōng. kāi yuán shí qī nián zú, shì yuē huì.
中宗即位，敬暉、桓彥范等知國政，以若思多識故事，所有改革大事及疑議， 多訪於若思。再轉禮部侍郎，出衛州刺史。先是，諸州別駕，皆以宗室為之，不為 刺史致敬，由是多行不法。若思至州，舉奏別駕李道欽犯狀，請加鞫訊。乃詔別駕 於刺史致禮，自若思始也。俄以清白稱，加銀青光祿大夫，賜絹百匹。歷汝州刺史、 太子右諭德，封梁郡公。開元十七年卒，諡曰惠。

yuán lǎng, yōng zhōu zhǎng ān rén, chén shàng shū zuǒ pú shè shū zhī zǐ. qí xiān zì chén jùn shì jiāng zuǒ, shì wèi guān zú, chén wáng xǐ guān zhōng.
袁朗，雍州長安人，陳尚書左僕射樞之子。其先自陳郡仕江左，世為冠族，陳 亡徙關中。

lǎng qín xué, hǎo shǔ wén. zài chén, shì hè mì shū láng, shén wèi shàng shū lìng jiāng zǒng suǒ zhòng. cháng zhì qiān zì shī, dāng shí yǐ wèi shèng zuò. chén hòu zhǔ wén ér zhào rù jìn zhōng, shǐ wèi yuè fù, lǎng rǎn hàn lì chéng. hòu zhǔ yuē: guān cǐ fù, xiè xī yì bù néng dú měi yú qián yǐ! yòu shǐ wèi zhī cǎo jiā lián èr sòng, shēn jiàn yōu shǎng. lì tài zi xǐ mǎ dé jiào diàn xué shì, qiān mì shū chéng. chén wáng, shì suí wèi shàng shū yí cáo láng. wǔ dé chū, shòu qí wáng wén xué cí bù láng zhōng, fēng rǔ nán xiàn nán, zài zhuǎn gěi shì zhōng. zhēn guān chū zú guān. tài zōng wèi zhī fèi cháo yī rì, wèi gāo shì lián yuē: yuán lǎng zài rèn suī jìn, rán qí xìng jǐn hòu, tè shǐ rén shāng xī. yīn chì gěi qí sàng shì, bìng cún wèn qī zǐ. yǒu wén jí shí sì juǎn.
朗勤學，好屬文。在陳，釋褐秘書郎，甚為尚書令江總所重。嘗制千字詩，當 時以為盛作。陳後主聞而召入禁中，使為《月賦》，朗染翰立成。後主曰：「觀此 賦，謝希逸不能獨美於前矣！」又使為《芝草》、《嘉蓮》二頌，深見優賞。歷太 子洗馬、德教殿學士，遷秘書丞。陳亡，仕隋為尚書儀曹郎。武德初，授齊王文學、 祠部郎中，封汝南縣男，再轉給事中。貞觀初卒官。太宗為之廢朝一日，謂高士廉 曰：「袁朗在任雖近，然其性謹厚，特使人傷惜。」因敕給其喪事，並存問妻子。 有文集十四卷。

cóng fù dì chéng xù, chén shàng shū pú shè xiàn zhī zǐ. wǔ dé zhōng, qí wáng yuán jí wén qí míng, zhào wèi xué shì. fǔ fèi, lèi zhuǎn jiàn chāng lìng. zài rèn qīng jìng, shì lì huái zhī. gāo zōng zài fān, tài zōng xuǎn xué xíng zhī shì wèi qí liáo shǔ, wèi zhōng shū shì láng cén wén běn yuē: liáng chén míng chén, yǒu shuí kě chēng? fù yǒu zǐ dì kān zhāo yǐn fǒu? wén běn yīn yán: suí shī rù chén, bǎi sī bēn sàn, mò yǒu liú zhě, wéi yuán xiàn dú zài qí zhǔ zhī bàng. wáng shì chōng jiāng shòu suí chán, qún liáo biǎo qǐng quàn jìn, xiàn zi gěi shì zhōng chéng jiā tuō jí, dú bù shǔ míng. cǐ fù zǐ zú chēng zhōng liè. chéng jiā dì chéng xù, qīng zhēn yǎ cāo, shí jì xiān fēng. yóu shì zhào shǒu jìn wáng yǒu, réng lìng shì dú, jiā shòu hóng wén guǎn xué shì. wèi jǐ, zú.
從父弟承序，陳尚書僕射憲之子。武德中，齊王元吉聞其名，召為學士。府廢， 累轉建昌令。在任清靜，士吏懷之。高宗在籓，太宗選學行之士為其僚屬，謂中書 侍郎岑文本曰：「梁、陳名臣，有誰可稱？復有子弟堪招引否？」文本因言：「隋 師入陳，百司奔散，莫有留者，唯袁憲獨在其主之傍。王世充將受隋禪，群僚表請 勸進，憲子給事中承家託疾，獨不署名。此父子足稱忠烈。承家弟承序，清貞雅操， 實繼先風。」由是召守晉王友，仍令侍讀，加授弘文館學士。未幾，卒。

lǎng cóng zǔ dì lì zhēn, chén zhōng shū lìng jìng zhī sūn yě. gāo zōng shí wèi tài cháng bó shì zhōu wáng shì dú. yǒng lóng èr nián, wáng lì wèi huáng tài zǐ, bǎi guān shàng lǐ. gāo zōng jiāng huì bǎi guān jí mìng fù yú xuān zhèng diàn, bìng shè jiǔ bù jì jí sàn lè. lì zhēn shàng shū jiàn yuē: chén yǐ qián diàn zhèng qǐn, fēi mìng fù yàn huì zhī dì xiàng què lù mén, fēi chàng yōu jìn yù zhī suǒ. wàng zhào mìng fù huì yú bié diàn, jiǔ bù jì cóng dōng xī mén rù, sàn lè yī sè, fú wàng tíng shěng. ruò yú sān diàn bié suǒ, zì kě bèi jí ēn sī. wēi chén yōng bì, bù xián diǎn zé, tiǎn yù lǐ sī, qīng chén kuáng gǔ. dì nà qí yán, jí lìng yí yú lín dé diàn. zhì huì rì, jiǔ hān, dì shǐ zhōng shū shì láng xuē yuán chāo wèi lì zhēn yuē: qīng mén chéng zhōng gěng, néng kàng shū zhí yán, bù jiā hòu cì, hé yǐ jiǎng quàn! cì wù bǎi duàn. é qiān cí bù yuán wài láng, zú. zhōng zōng jí wèi, yǐ shì dú ēn, zhuī zèng mì shū shǎo jiān.
朗從祖弟利貞，陳中書令敬之孫也。高宗時為太常博士、周王侍讀。永隆二年， 王立為皇太子，百官上禮。高宗將會百官及命婦於宣政殿，並設九部伎及散樂。利 貞上疏諫曰：「臣以前殿正寢，非命婦宴會之地；象闕路門，非倡優進御之所。望 詔命婦會於別殿，九部伎從東西門入，散樂一色，伏望停省。若於三殿別所，自可 備極恩私。微臣庸蔽，不閒典則，忝預禮司，輕陳狂瞽。」帝納其言，即令移於麟 德殿。至會日，酒酣，帝使中書侍郎薛元超謂利貞曰：「卿門承忠鯁，能抗疏直言， 不加厚賜，何以獎勸！」賜物百段。俄遷祠部員外郎，卒。中宗即位，以侍讀恩， 追贈秘書少監。

lǎng shí sān dài zǔ hàn sī tú pāng, pāng shēng wèi guó láng zhōng yù shǐ dài fū huàn, huàn shēng jìn shàng shū zhǔn, zhǔn shēng dōng jìn yòu jiāng jūn yù zhāng tài shǒu chōng, chōng shēng sī tú cóng shì zhōng láng dān, dān shēng láng yá nèi shǐ zhì, zhì shēng dān yáng yǐn sòng gōng zhǎng shǐ bào, bào shēng sòng wú jùn tài shǒu xún, lěi dài yǒu gāo míng zhòng wèi, qián shǐ yǒu chuán. wǔ dài shū zǔ sòng tài wèi shū, gāo zǔ fù zuǒ pú shè yōng zhōu cì shǐ yǐ, gāo zǔ sī kōng chá, jiē sǐ guó nán. zēng zǔ liáng zhōng shū jiān sī kōng mù gōng áng, shì qí wèi wú xìng tài shǒu, jí liáng gāo zǔ chán qí, jiǔ cí cháo mìng. fù shū, shū fù xiàn, shì chén, jiē wèi chén pú shè. shū zǔ jìng, zhōng shū lìng. jí chén wáng, xiàn mào nán fú hù hòu zhǔ. lǎng zì yǐ zhōng wài rén wù, wèi hǎi nèi guān zú, suī láng xié wáng shì jì yǒu tái dǐng, ér lì cháo zì wèi zuǒ mìng, bǐ zhī bù yǐ wèi wǔ.
朗十三代祖漢司徒滂，滂生魏國郎中、御史大夫渙，渙生晉尚書准，准生東晉 右將軍、豫章太守沖，沖生司徒從事中郎耽，耽生琅邪內史質，質生丹陽尹、宋公 長史豹，豹生宋吳郡太守洵，累代有高名重位，前史有傳。五代叔祖宋太尉淑，高 祖父左僕射、雍州刺史顗，高祖司空察，皆死國難。曾祖梁中書監、司空、穆公昂， 仕齊為吳興太守，及梁高祖禪齊，久辭朝命。父樞，叔父憲，仕陳，皆為陳僕射。 叔祖敬，中書令。及陳亡，憲冒難扶護後主。朗自以中外人物，為海內冠族，雖琅 邪王氏繼有台鼎，而歷朝自為佐命，鄙之不以為伍。

lǎng sūn yì, yòu yú shì nán wài sūn. shén gōng zhōng, wèi sū zhōu cì shǐ. cháng yīn shì shì, sī mǎ qīng hé zhāng pèi tōng yè, pèi jí shì zhōng wén guàn zhī zǐ. yì yī zhī yuē: sī mǎ hé shì? pèi yuē: cǐ zhōu dé yī zhǎng shǐ, shì lǒng xī lǐ dǎn, tiān xià jiǎ mén. yì yuē: sī mǎ hé yán zhī shī! mén hù xū lì dài rén xián, míng jié fēng jiào, wèi yī guān gù zhǔ, shǐ kě chēng jǔ, lǎo fū shì yě! fū shān dōng rén shàng yú hūn gòu, qiú yú lù lì zuò shí zhù shí, jiàn wēi shòu mìng, zé kuàng dài wú rén. hé kě shuō zhī, yǐ wèi mén hù! pèi huái cán ér tuì. shí rén yǐ wèi kǒu shí.
朗孫誼，又虞世南外孫。神功中，為蘇州刺史。嘗因視事，司馬、清河張沛通 謁，沛即侍中文瓘之子。誼揖之曰：「司馬何事？」沛曰：「此州得一長史，是隴 西李亶，天下甲門。」誼曰：「司馬何言之失！門戶須歷代人賢，名節風教，為衣 冠顧矚，始可稱舉，老夫是也！夫山東人尚於婚媾，求於祿利；作時柱石，見危授 命，則曠代無人。何可說之，以為門戶！」沛懷慚而退。時人以為口實。

hè dé rén, yuè zhōu shān yīn rén yě. fù lǎng, chén sàn qí cháng shì. dé rén shǎo yǔ cóng xiōng jī jù shì guó zi jì jiǔ zhōu hóng zhèng, xián yǐ cí xué jiàn chēng. shí rén yǔ yuē: xué xíng kě shī hè dé jī, wén zhì bīn bīn hè dé rén. dé rén xiōng dì bā rén, shí rén fāng zhī xún shì. chén pó yáng wáng bó shān wèi huì jī tài shǒu, gǎi qí suǒ jū gān pāng lǐ wèi gāo yáng lǐ. dé rén shì chén, zhì wú xìng wáng yǒu.
賀德仁，越州山陰人也。父朗，陳散騎常侍。德仁少與從兄基俱事國子祭酒周 弘正，咸以詞學見稱。時人語曰：「學行可師賀德基，文質彬彬賀德仁。」德仁兄 弟八人，時人方之荀氏。陳鄱陽王伯山為會稽太守，改其所居甘滂里為高陽里。德 仁事陳，至吳興王友。

rù suí, pú shè yáng sù jiàn zhī, shòu yù zhāng wáng fǔ jì shì cān jūn. wáng yǐ shī zī lǐ zhī, ēn yù shén hòu. jí yáng dì jí wèi, yù zhāng wáng gǎi fēng qí wáng, yòu shòu qí wáng fǔ shǔ. jí qí wáng huò qiǎn, fǔ liáo jiē bèi zhū zé, wéi dé rén yǐ zhōng jǐn miǎn zuì, chū bǔ hé dōng jùn sī fǎ. sù yǔ yǐn tài zǐ shàn, jí gāo zǔ píng jīng shī, yǐn tài zǐ fēng lǒng xī gōng, yòng dé rén wèi lǒng xī gōng yǒu. xún qiān tài zǐ zhōng shè rén, yǐ shuāi lǎo bù xí lì shì, zhuǎn tài zǐ xǐ mǎ. shí xiāo dé yán yì wèi xǐ mǎ, chén zi liáng wèi yòu wèi lǜ fǔ zhǎng shǐ, jiē wèi dōng gōng xué shì. zhēn guān chū, dé rén zhuǎn zhào wáng yǒu. wú jǐ, zú, nián qī shí yú. yǒu wén jí èr shí juǎn.
入隋，僕射楊素薦之，授豫章王府記室參軍。王以師資禮之，恩遇甚厚。及煬 帝即位，豫章王改封齊王，又授齊王府屬。及齊王獲譴，府僚皆被誅責，唯德仁以 忠謹免罪，出補河東郡司法。素與隱太子善，及高祖平京師，隱太子封隴西公，用 德仁為隴西公友。尋遷太子中舍人，以衰老不習吏事，轉太子洗馬。時蕭德言亦為 洗馬，陳子良為右衛率府長史，皆為東宮學士。貞觀初，德仁轉趙王友。無幾，卒， 年七十餘。有文集二十卷。

dé rén dì zǐ jì ái, yì yǐ bó xué zhī míng. gāo zōng shí, jì guān zhì tài zǐ xǐ mǎ, xiū wǔ lǐ. ái zhì lǜ gèng lìng, jiān tài zǐ shì dú. xiōng dì bìng wèi chóng xián guǎn xué shì, xué zhě róng zhī.
德仁弟子紀、敳，亦以博學知名。高宗時，紀官至太子洗馬，修《五禮》。敳 至率更令，兼太子侍讀。兄弟並為崇賢館學士，學者榮之。

yǔ bào, rùn zhōu jiāng níng rén yě, qí xiān zì yǐng chuān xǐ jiā yān. zǔ zhòng, chén yù shǐ zhōng chéng. fù chāo, nán píng wáng jì shì. bào kāi huáng zhōng wèi yán zhōu cān jūn shì. hòu lèi suì, diào lì bù. shàng shū niú hóng zhī qí yǒu xué shù, gěi bǐ zhá lìng zì xù. yuán hàn biàn jiù, hóng shén qí zhī. hòu bǔ yuán dé tài zǐ xué shì, lǐ cì shén yōu. huì huáng sūn zài dàn, tài zǐ yàn bīn kè, bào yú zuò zhōng xiàn dí huáng sūn sòng, shēn bèi jiē shǎng. hòu wèi yuè guī zhǔ bù, chēng bìng bù xíng. yì níng zhōng, yǐn tài zǐ hóng yǐn wèi lǒng xī gōng fǔ jì shì. shí jūn guó duō wù, gōng fǔ wén xí jiē chū yú bào. xún zhuǎn tài zǐ shè rén, wèi jǐ, zú. yǒu jí shí juǎn.
庾抱，潤州江寧人也，其先自潁川徙家焉。祖眾，陳御史中丞。父超，南平王 記室。抱開皇中為延州參軍事。後累歲，調吏部。尚書牛弘知其有學術，給筆札令 自序。援翰便就，弘甚奇之。後補元德太子學士，禮賜甚優。會皇孫載誕，太子宴 賓客，抱於坐中獻《嫡皇孫頌》，深被嗟賞。後為越巂主簿，稱病不行。義寧中， 隱太子弘引為隴西公府記室。時軍國多務，公府文檄皆出於抱。尋轉太子舍人，未 幾，卒。有集十卷。

cài yǔn gōng, jīng zhōu jiāng líng rén yě. zǔ diǎn, liáng shàng shū yí cáo láng. fù dà yè, hòu liáng zuǒ mín shàng shū. yǔn gōng yǒu fēng cǎi, shàn zhuì wén. shì suí lì zhù zuò zuǒ láng qǐ jū shè rén. yǎ shàn yín yǒng. yáng dì shǔ cí fù, duō lìng fěng sòng zhī. cháng qiǎn jiào gōng nǚ, yǔn gōng shēn yǐ wèi chǐ, yīn chēng qì jí, bù shí yīng zhào. yáng dì yòu xǔ shòu yǐ nèi shǐ shè rén, gèng lìng rù nèi jiào gōng rén, yǔn gōng gù cí bù jiù, yǐ shì shāo bèi shū jué. jiāng dū zhī nán, yǔn gōng cóng yǔ wén huà jí xī shàng, méi yú dòu jiàn dé. jí píng dōng xià, tài zōng yǐn wèi qín fǔ cān jūn, jiān wén xué guǎn xué shì. zhēn guān chū, chú tài zǐ xǐ mǎ. xún zhì shì, zú yú jiā. yǒu jí shí juǎn, yòu zhuàn hòu liáng chūn qiū shí juǎn.
蔡允恭，荊州江陵人也。祖點，梁尚書儀曹郎。父大業，後梁左民尚書。允恭 有風彩，善綴文。仕隋歷著作佐郎、起居舍人。雅善吟詠。煬帝屬詞賦，多令諷誦 之。嘗遣教宮女，允恭深以為恥，因稱氣疾，不時應召。煬帝又許授以內史舍人， 更令入內教宮人，允恭固辭不就，以是稍被疏絕。江都之難，允恭從宇文化及西上， 沒於竇建德。及平東夏，太宗引為秦府參軍，兼文學館學士。貞觀初，除太子洗馬。 尋致仕，卒於家。有集十卷，又撰《後梁春秋》十卷。

zhèng shì yì, zhèng zhōu xíng yáng rén yě, shì wèi zhe xìng. zǔ jìng dé, zhōu yí tóng dà jiāng jūn. fù jī, sī wǔ zhōng shì. shì yì ruò guàn yǒu shèng míng. wǔ dé zhōng, lì wàn nián chéng yáng zhōu lù shì cān jūn. shù yǐ yán cí wǔ wù, chēng wèi qīng báo. shí cuī xìn míng zì wèi wén zhāng dú bù, duō suǒ líng lì shì yì yù zhū jiāng zhōng, wèi zhī yuē: cháng wén fēng luò wú jiāng lěng. xìn míng xīn rán shì bǎi yú piān. shì yì lǎn zhī wèi zhōng, yuē: suǒ jiàn bù rú suǒ wén. tóu zhī yú jiāng, xìn míng bù néng duì, yōng jí ér qù. shì yì zhēn guān zhōng zuò yuàn bàng, pèi liú guī zhōu, zú. wén jí duō yí shī, zhuàn jiāo yóu chuán, pō xíng yú shí.
鄭世翼，鄭州滎陽人也，世為著姓。祖敬德，周儀同大將軍。父機，司武中士。 世翼弱冠有盛名。武德中，歷萬年丞、揚州錄事參軍。數以言辭忤物，稱為輕薄。 時崔信明自謂文章獨步，多所凌轢；世翼遇諸江中，謂之曰：「嘗聞『楓落吳江冷。』」 信明欣然示百餘篇。世翼覽之未終，曰：「所見不如所聞。」投之於江，信明不能 對，擁楫而去。世翼貞觀中坐怨謗，配流巂州，卒。文集多遺失，撰《交遊傳》， 頗行於時。

xiè yǎn, wèi xiàn rén yě, běn xìng zhí lēi shì. zǔ xiào zhèng, běi qí sàn qí cháng shì, gǎi xìng xiè shì. yǎn shì suí wèi sàn cóng zhèng yuán láng. zhēn guān chū, yīng zhào duì cè jí dì, lì gāo líng zhǔ bù. shí yī nián, jià xìng dōng dōu, gǔ luò fàn yì luò yáng gōng, zhào qiú zhí jiàn zhī shì. yǎn shàng fēng shì, jí yán dé shī. tài zōng chēng shàn, yǐn wèi hóng wén guǎn zhí xué shì, bài wèi wáng fǔ gōng cáo. yǎn cháng wèi chén yǐng èr fù, shén gōng. tài zōng wén ér zhào jiàn, zì zhì fù xù, yán qū yǔ yì ān, gōng dé mào shèng. lìng qí wèi fù, yǎn fèng zhào zhuàn chéng, míng yuē shù shèng fù, cì cǎi shù shí pǐ. yǎn yòu xiàn wéi huáng jiè dé fù yǐ shēn fěng, yuē:
謝偃，衛縣人也，本姓直勒氏。祖孝政，北齊散騎常侍，改姓謝氏。偃仕隋為 散從正員郎。貞觀初，應詔對策及第，歷高陵主簿。十一年，駕幸東都，谷、洛泛 溢洛陽宮，詔求直諫之士。偃上封事，極言得失。太宗稱善，引為弘文館直學士， 拜魏王府功曹。偃嘗為《塵》、《影》二賦，甚工。太宗聞而詔見，自製賦序，言 「區宇乂安，功德茂盛」。令其為賦，偃奉詔撰成，名曰《述聖賦》，賜采數十匹。 偃又獻《惟皇誡德賦》以申諷，曰：

chén wén lǐ wàng luàn, ān wàng wēi, yì wàng láo, dé wàng shī. cǐ sì zhě, rén jūn mò bù jiē rán. shì yǐ xià jié yǐ yáo tái xuán shì wèi lì, ér bù wù míng tiáo nán cháo zhī huò yīn xīn yǐ xiàng zhù yù bēi wèi huá, ér bù zhī mù yě bái qí zhī bài. gù dāng qí shèng yě, wèi sì hǎi wèi jǐ lì jí qí shuāi yān, nǎi pǐ fū zhī bù zhì. dāng qí xìn yě, wèi tiān xià wèi wú wēi jí qí yí yě, zé gù pàn jiē chóu dí. shì zhī bì yǒu qí dé, zé chéng jié róng yí, huà xíng huāng yì. gǒu shī qí dù, zé biàn shēng gǔ ròu, xìn qǐ fù xīn yǐ! shì yǐ wèi rén zhǔ zhě, bù kě wàng chū. chù diàn táng, zé sī qián zhǔ zhī suǒ yǐ wáng cháo wàn guó, zé sī jīn jǐ zhī suǒ yǐ guì xún fǔ kù, zé sī jīn jǐ zhī suǒ yǐ dé shì gōng chén, zé sī qí wèi jǐ zhī shǐ jiàn míng jiāng, zé sī qí yòng lì zhī chū. gǒu fú wàng jiù, zé rén wú yì xīn, hé huàn hū tiān xià zhī bù huà! gù dàn xíng zhī zé wèi yáo shùn, mù shī zhī zé wèi jié zhòu, qǐ yì rén zāi! qí cí yuē:
臣聞理忘亂，安忘危，逸忘勞，得忘失。此四者，人君莫不皆然。是以夏桀以 瑤台璇室為麗，而不悟鳴條南巢之禍；殷辛以象箸玉杯為華，而不知牧野白旗之敗。 故當其盛也，謂四海為己力；及其衰焉，乃匹夫之不制。當其信也，謂天下為無危； 及其疑也，則顧盼皆仇敵。是知必有其德，則誠結戎夷，化行荒裔。苟失其度，則 變生骨肉，釁起腹心矣！是以為人主者，不可忘初。處殿堂，則思前主之所以亡； 朝萬國，則思今己之所以貴；巡府庫，則思今己之所以得；視功臣，則思其為己之 始；見名將，則思其用力之初。苟弗忘舊，則人無易心，何患乎天下之不化！故旦 行之則為堯、舜，暮失之則為桀、紂，豈異人哉！其詞曰：

zhōu fén jí yǐ qiān guān, zǒng yǔ zhòu ér yī kuī jié shéng wǎng ér mò jì, shū qì chóng ér kě zhī. wéi huáng wáng zhī dié dài, xìn bù zhòu zhī héng guī, mò bù lǜ shī zhě cháng dé, huái ān zhě bì wēi. shì yǐ zhàn zhàn chù chù, rì shèn yī rì, shǒu yuē shǒu jiǎn, qù shē qù yì. wài wú huāng qín, nèi wú huāng sè, wéi xián shì shòu, wéi rén sī xù. zé sān huáng bù zú liù, wǔ dì bù zú shí. ruò fú shì shèng jiāo lì, hěn lì jué qiáng, zhōng liáng shì qì, chǎn nìng sī jiǎng. gòu chóng tái yǐ zào tiān, chuān shēn chí yǐ jué rǎng. hòu fù zhòng liǎn, jī bǎo cáng qiǎng wú zuì jiā xíng, yǒu gōng bù shǎng. zé xià jié kě èr, yīn xīn yì liǎng. zài wēi suǒ shì, jū ān wù wàng. gōng chén wú zhú, gù rén wú fàng. fàng gù zhě wáng, zhú gōng zhě sàng. sì hǎi jí jí, jiǔ tǔ màn màn, fù zhī shén yì, cún zhī shí nán. shì yǐ yī rén yǒu yuè, wàn guó tóng huān yī rén shī suǒ, zhào shù jù cán. xǐ zé lóng dōng kě rè, nù zé shèng xià chéng hán yī dòng ér bā biǎo luàn, yī yán ér tiān xià ān. jǔ jūn guò zhě yuē zhōng, shù zhǔ měi zhě wèi nìng, gǒu chéng yán yǐ shùn zhǐ, bì bì shì ér chēng shèng. gù shǐ qū zhě luàn zhí, xié zhě yí zhèng gǎi huá fú yǐ jiù hú, biàn yǎ yīn ér rù zhèng suī wǎng gǔ zhī guǐ zhú, yì dāng jīn zhī guī jìng. cuī wéi lóng diàn, hè yì fèng mén, bāo sì hǎi yǐ chēng zhǔ, guān tiān xià ér dú zūn. jì xiōng rì ér zǐ yuè, yì fù gān ér mǔ kūn. shì zé jīn cuì yì mù, tīng zé sī zhú yíng ěr. xìn shǎng fá zhī zài gōng, shí róng rǔ zhī yóu jǐ yǔ yì huáng ér yì pǐ, yán yáo shùn zhī kě nǐ. jiāo zhì zì cǐ ér shēng, chǐ xīn yīn zī ér qǐ. cháng jù fù ér jù wáng, bì sī zú ér sī zhǐ wù wàng qián lóng zhī chū, dāng huái bù yī zhī shǐ. zài wèi chēng bǎo, jū qì yuē shén, zhōng gǔ tíng shè, yù bó jiē chén. dé bì yǒu zhào, shī bì yǒu yīn yī tì yī lì, huò zhōu huò qín. jì chéng qián dài, dāng sī hòu rén. wéi dé kě yǐ jiǔ, tiān dào wú cháng qīn.
周墳籍以遷觀，總宇宙而一窺；結繩往而莫紀，書契崇而可知。惟皇王之迭代， 信步驟之恆規，莫不慮失者常得，懷安者必危。是以戰戰怵怵，日慎一日，守約守 儉，去奢去逸。外無荒禽，內無荒色，唯賢是授，唯人斯恤。則三皇不足六，五帝 不足十。若夫恃聖驕力，狠戾倔強，忠良是棄，諂佞斯獎。構崇台以造天，穿深池 以絕壤。厚賦重斂，積寶藏鏹；無罪加刑，有功不賞。則夏桀可二，殷辛易兩。在 危所恃，居安勿忘。功臣無逐，故人無放。放故者亡，逐功者喪。四海岌岌，九土 漫漫，覆之甚易，存之實難。是以一人有悅，萬國同歡；一人失所，兆庶俱殘。喜 則隆冬可熱，怒則盛夏成寒；一動而八表亂，一言而天下安。舉君過者曰忠，述主 美者為佞，苟承顏以順旨，必蔽視而稱聖。故使曲者亂直，邪者疑正；改華服以就 胡，變雅音而入鄭；雖往古之軌躅，亦當今之龜鏡。崔嵬龍殿，赫奕鳳門，苞四海 以稱主，冠天下而獨尊。既兄日而姊月，亦父乾而母坤。視則金翠溢目，聽則絲竹 盈耳。信賞罰之在躬，實榮辱之由己；語義皇而易匹，言堯、舜之可擬。驕志自此 而生，侈心因茲而起。常懼覆而懼亡，必思足而思止；勿忘潛龍之初，當懷布衣之 始。在位稱寶，居器曰神，鐘鼓庭設，玉帛階陳。得必有兆，失必有因；一替一立， 或周或秦。既承前代，當思後人。唯德可以久，天道無常親。

shí lǐ bǎi yào gōng wèi wǔ yán shī, ér yǎn shàn zuò fù, shí rén chēng wèi lǐ shī xiè fù yān. shí qī nián, fǔ fèi, chū wèi xiāng tán lìng, zú. wén jí shí juǎn.
時李百藥工為五言詩，而偃善作賦，時人稱為李詩謝賦焉。十七年，府廢，出 為湘潭令，卒。文集十卷。

cuī xìn míng, qīng zhōu yì dōu rén yě, hòu wèi qī bīng shàng shū guāng bó céng sūn yě. zǔ tāo, běi hǎi jùn shǒu. xìn míng yǐ wǔ yuè wǔ rì rì zhèng zhōng shí shēng, yǒu yì què shù tóu, shēn xíng shén xiǎo, wǔ sè bì bèi, jí yú tíng shù gǔ yì qí míng, shēng qīng wǎn liàng. suí tài shǐ lìng shǐ liáng shǐ zhì qīng zhōu, yù ér zhàn zhī yuē: wǔ yuè wèi huǒ, huǒ wèi lí, lí wèi wén cǎi. rì zhèng zhōng, wén zhī shèng yě. yòu yǒu què wǔ sè, fèn yì ér míng. cǐ ér bì wén zǎo huàn làn, shēng míng bō yú tiān xià. què xíng jì xiǎo, lù wèi dài bù gāo. jí zhǎng, bó wén qiáng jì, xià bǐ chéng zhāng. xiāng rén gāo xiào jī yǒu zhī rén zhī jiàn, měi wèi rén yuē: cuī xìn míng cái xué fù shàn, suī míng guān yī shí, dàn hèn qí wèi bù dá ěr!
崔信明，青州益都人也，後魏七兵尚書光伯曾孫也。祖縚，北海郡守。信明以 五月五日日正中時生，有異雀數頭，身形甚小，五色畢備，集於庭樹；鼓翼齊鳴， 聲清宛亮。隋太史令史良使至青州，遇而占之曰：「五月為火，火為《離》，《離》 為文彩。日正中，文之盛也。又有雀五色，奮翼而鳴。此兒必文藻煥爛，聲名播於 天下。雀形既小，祿位殆不高。」及長，博聞強記，下筆成章。鄉人高孝基有知人 之鑑，每謂人曰：「崔信明才學富贍，雖名冠一時，但恨其位不達耳！」

dà yè zhōng, wèi yáo chéng lìng. dòu jiàn dé jiàn hào, yù yǐn yòng zhī. xìn míng zú dì jìng sù wèi jiàn dé hóng lú qīng, shuō xìn míng yuē: suí zhǔ wú dào, tiān xià dǐng fèi, yì guān lǐ lè, sǎo dì wú yú. xiōng dùn jī xià liáo, bù bèi shōu yòng, yù ràng suǒ yǐ bù bào fàn zhōng xíng, zhǐ yǐ zhòng rén yù wǒ zhě yě. xià wáng yīng wǔ, yǒu bìng tūn tiān xià zhī xīn, shì nǚ qiǎng fù ér zhì zhě, bù kě chēng shù. cǐ shí bù lì gōng lì shì, qǐ shì jiàn jǐ ér zuò zhě hū? xìn míng yuē: xī shēn xū hǎi pàn yú zhě, shàng néng gù qí jié wú zhōng bù néng qū shēn wěi zhǔ, qiú dǒu shāo zhī zhí. suì yú chéng ér dùn, yǐn yú tài xíng shān. zhēn guān liù nián, yīng zhào jǔ, shòu xìng shì chéng. qiān qín chuān lìng, zú.
大業中，為堯城令。竇建德僭號，欲引用之。信明族弟敬素為建德鴻臚卿，說 信明曰：「隋主無道，天下鼎沸，衣冠禮樂，掃地無餘。兄遁跡下僚，不被收用， 豫讓所以不報范中行，只以眾人遇我者也。夏王英武，有併吞天下之心，士女襁負 而至者，不可稱數。此時不立功立事，豈是見幾而作者乎？」信明曰：「昔申胥海 畔漁者，尚能固其節；吾終不能屈身偽主，求斗筲之職。」遂逾城而遁，隱於太行 山。貞觀六年，應詔舉，授興世丞。遷秦川令，卒。

xìn míng pō jiǎn ào zì fá, cháng fù shī yín xiào, zì wèi guò yú lǐ bǎi yào, shí rén duō bù xǔ zhī. yòu jīn qí mén zú, qīng wǔ sì hǎi shì wàng, yóu shì wèi shì suǒ jī.
信明頗蹇傲自伐，常賦詩吟嘯，自謂過於李百藥，時人多不許之。又矜其門族， 輕侮四海士望，由是為世所譏。

zi dōng rì, zé tiān shí wèi huáng mén shì láng, bèi kù lì suǒ shā.
子冬日，則天時為黃門侍郎，被酷吏所殺。

zhāng yùn gǔ, xiāng zhōu huán shuǐ rén yě. xìng cōng mǐn, bó shè shū chuán, shàn zhuì wén, néng bèi bēi fù jú. yóu xiǎo shí wù, wèi zhōu lǘ suǒ chēng. zì yōu zhōu zǒng guǎn fǔ jì shì zhí zhōng shū shěng. tài zōng chū jí wèi, shàng dà bǎo zhēn yǐ fěng, qí cí yuē:
張蘊古，相州洹水人也。性聰敏，博涉書傳，善綴文，能背碑覆局。尤曉時務， 為州閭所稱。自幽州總管府記室直中書省。太宗初即位，上《大寶箴》以諷，其詞 曰：

jīn lái gǔ wǎng, fǔ chá yǎng guān, wéi pì zuò fú, wèi jūn shí nán. zhǔ pǔ tiān zhī xià, chù wáng gōng zhī shàng rèn tǔ gòng qí suǒ qiú, jù liáo hé qí suǒ chàng. shì gù jìng jù zhī xīn rì chí, xié pì zhī qíng zhuǎn fàng, qǐ zhī shì qǐ hū suǒ hū, huò shēng hū wú wàng. gù yǐ shèng rén shòu mìng, zhěng nì hēng tún, guī guò yú jǐ, tuī ēn yú mín. dà míng wú piān zhào, zhì gōng wú sī qīn. gù yǐ yī rén zhì tiān xià, bù yǐ tiān xià fèng yī rén. lǐ yǐ jìn qí shē, lè yǐ fáng qí yì. zuǒ yán ér yòu shì, chū jǐng ér rù bì. sì shí tóng qí cǎn shū, sān guāng tóng qí dé shī. gù shēn wèi zhī dù, ér shēng wèi zhī lǜ. wù wèi wú zhī, jū gāo tīng bēi wù wèi hé hài, jī xiǎo chéng dà. lè bù kě jí, jí lè shēng āi yù bù kě zòng, zòng yù chéng zāi. zhuàng jiǔ zhòng yú nèi, suǒ jū bù guò róng xī bǐ hūn bù zhī, yáo qí tái ér qióng qí shì. luó bā pǐn yú qián, suǒ shí bù guò shì kǒu wéi kuáng wǎng niàn, qiū qí zāo ér chí qí jiǔ. wù nèi huāng yú sè, wù wài huāng yú qín, wù guì nán dé zhī huò, wù tīng wáng guó zhī yīn. nèi huāng fá rén xìng, wài huāng dàng rén xīn, nán dé zhī huò chǐ, wáng guó zhī shēng yín. wù wèi wǒ zūn ér ào xián wǔ shì, wù wèi wǒ zhì ér jù jiàn jīn jǐ. wén zhī xià wáng, jù kuì pín qǐ yì yǒu wèi dì, qiān jū bù zhǐ. ān bǐ fǎn cè, rú chūn yáng qiū lù, wēi wēi dàng dàng, huī hàn gāo dà dù fǔ zī shù shì, rú lǚ báo lín shēn, zhàn zhàn lì lì, yòng zhōu wén xiǎo xīn.
今來古往，俯察仰觀，惟闢作福，為君實難。主普天之下，處王公之上；任土 貢其所求，具僚和其所唱。是故競懼之心日弛，邪僻之情轉放，豈知事起乎所忽， 禍生乎無妄。固以聖人受命，拯溺亨屯，歸過於己，推恩於民。大明無偏照，至公 無私親。故以一人治天下，不以天下奉一人。禮以禁其奢，樂以防其佚。左言而右 事，出警而入蹕。四時同其慘舒，三光同其得失。故身為之度，而聲為之律。勿謂 無知，居高聽卑；勿謂何害，積小成大。樂不可極，極樂生哀；欲不可縱，縱慾成 災。壯九重於內，所居不過容膝；彼昏不知，瑤其台而瓊其室。羅八品於前，所食 不過適口；唯狂罔念，丘其糟而池其酒。勿內荒於色，勿外荒於禽，勿貴難得之貨， 勿聽亡國之音。內荒伐人性，外荒盪人心，難得之貨侈，亡國之聲淫。勿謂我尊而 傲賢侮士，勿謂我智而拒諫矜己。聞之夏王，據饋頻起；亦有魏帝，牽裾不止。安 彼反側，如春陽秋露，巍巍蕩蕩，恢漢高大度；撫茲庶事，如履薄臨深，戰戰慄栗， 用周文小心。

shī yún: bù shí bù zhī, shū yuē: wú piān wú dǎng. yī bǐ cǐ yú xiōng yì, juān hǎo è yú xīn xiǎng. zhòng qì ér hòu jiā xíng, zhòng yuè ér hòu mìng shǎng. ruò qí qiáng ér zhì qí luàn, shēn qí qū ér zhí qí wǎng. gù yuē: rú héng rú shí, bù dìng wù yǐ shù, wù zhī xuán zhě, qīng zhòng zì jù rú shuǐ rú jìng, bù shì wù yǐ qíng, wù zhī jiàn zhě, yán chī zì shēng. wù hún hún ér zhuó, wù jiǎo jiǎo ér qīng, wù méi méi ér àn, wù chá chá ér míng. suī miǎn liú bì mù ér shì yú wèi xíng, suī tǒu kuàng sāi ěr ér tīng yú wú shēng. zòng xīn hū zhàn rán zhī yù, yóu shén yú zhì dào zhī jīng. kòu zhī zhě yīng hóng xiān ér xiào xiǎng, zhuó zhī zhě suí shēn qiǎn ér jiē yíng. gù yuē: tiān zhī qīng, dì zhī níng, wáng zhī zhēn. sì shí bù yán ér dài xù, wàn wù wú wèi ér shòu chéng. qǐ zhī dì yǒu qí lì, ér tiān xià hé píng.
《詩》云：「不識不知」，《書》曰：「無偏無黨」。一彼此於胸臆，捐好惡 於心想。眾棄而後加刑，眾悅而後命賞。弱其強而治其亂，申其屈而直其枉。故曰： 「如衡如石，不定物以數，物之懸者，輕重自具；如水如鏡，不示物以情，物之鑑 者，妍媸自生。」勿渾渾而濁，勿皎皎而清，勿沒沒而暗，勿察察而明。雖冕旒蔽 目而視於未形，雖黈纊塞耳而聽於無聲。縱心乎湛然之域，游神於至道之精。扣之 者應洪纖而效響，酌之者隨深淺而皆盈。故曰：天之清，地之寧，王之貞。四時不 言而代序，萬物無為而受成。豈知帝有其力，而天下和平。

wú wáng bō luàn, kān yǐ zhì lì, mín jù qí wēi, wèi huái qí dé. wǒ huáng fǔ yùn, shàn yǐ chún fēng, mín huái qí shǐ, wèi bǎo qí zhōng. yuán shù jīn jìng, qióng shén jǐn shèng shǐ rén yǐ xīn, yīng yán yǐ xíng. bāo kuò zhì tǐ, yì yáng cí lìng, tiān xià wèi gōng, yī rén yǒu qìng. kāi luó qǐ zhù, yuán qín mìng shī, yī rì èr rì, niàn zī zài zī. wéi rén suǒ zhào, zì tiān yòu zhī. zhēng chén sī zhí, gǎn gào qián yí!
吾王撥亂，戡以智力，民懼其威，未懷其德。我皇撫運，扇以淳風，民懷其始， 未保其終。爰述金鏡，窮神盡聖；使人以心，應言以行。包括治體，抑揚詞令，天 下為公，一人有慶。開羅起祝，援琴命詩，一日二日，念茲在茲。唯人所召，自天 祐之。爭臣司直，敢告前疑！

tài zōng jiā zhī, cì yǐ shù bó, chú dà lǐ chéng.
太宗嘉之，賜以束帛，除大理丞。

chū, hé nèi rén lǐ xiào dé, sù yǒu fēng jí, ér yǔ shè wàng yāo. yùn gǔ jiū qí yù, chēng hǎo dé diān bìng yǒu zhēng, fǎ bù dāng zuò. zhì shū shì yù shǐ quán wàn jì hé yùn gǔ jiā zhù xiāng zhōu, hǎo dé zhī xiōng hòu dé wèi qí cì shǐ, qíng zài ā zòng, zòu shì bù shí. tài zōng dà nù, yuē: xiǎo zi nǎi gǎn luàn wú fǎ yé? lìng zhǎn yú dōng shì. tài zōng xún huǐ, yīn fā zhì, fán jué sǐ zhě, mìng suǒ sī wǔ fù zòu, zì yùn gǔ shǐ yě.
初，河內人李孝德，素有風疾，而語涉妄妖。蘊古究其獄，稱好德癲病有徵， 法不當坐。治書侍御史權萬紀劾蘊古家住相州，好德之兄厚德為其刺史，情在阿縱， 奏事不實。太宗大怒，曰：「小子乃敢亂吾法耶？」令斬於東市。太宗尋悔，因發 制，凡決死者，命所司五覆奏，自蘊古始也。

liú yìn zhī, xú zhōu péng chéng rén yě. zǔ yī zhī, hòu wèi lín huái zhèn jiāng. yìn zhī shǎo yǒu xué yè, yǔ suí xìn dōu chéng sūn wàn shòu zōng zhèng qīng lǐ bǎi yào wèi wàng nián zhī yǒu. wǔ dé zhōng, yù shǐ dài fū dù yān biǎo jiàn zhī, zài qiān xìn dōu lìng, shén cún huì zhèng. yǒng huī chū, lèi zhuǎn zhù zuò láng hóng wén guǎn xué shì, yǔ guó zi jì jiǔ líng hú dé fēn zhù zuò láng yáng rén qīng děng, zhuàn chéng guó shǐ jí shí lù, zòu shàng zhī, fēng yáng chéng xiàn nán. xún yǐ lǎo, bù kān zhù shù, chū wèi chǔ zhōu cì shǐ, zú.
劉胤之，徐州彭城人也。祖禕之，後魏臨淮鎮將。胤之少有學業，與隋信都丞 孫萬壽、宗正卿李百藥為忘年之友。武德中，御史大夫杜淹表薦之，再遷信都令， 甚存惠政。永徽初，累轉著作郎、弘文館學士，與國子祭酒令狐德棻、著作郎楊仁 卿等，撰成國史及實錄，奏上之，封陽城縣男。尋以老，不堪著述，出為楚州刺史， 卒。

dì zǐ yán yòu, ruò guàn běn zhōu jǔ jìn shì, lèi bǔ wèi nán wèi. dāo bǐ lì néng, wèi jī yì dāng shí zhī guān. sī kōng lǐ jī cháng wèi yuē: zú xià chūn qiū fǔ ěr, biàn shàn dà míng, yí shāo zì biǎn yì, wú wèi dú chū rén yòu yě. hòu lì yòu sī láng zhōng, jiǎn xiào sī bīn shǎo qīng, fēng xuē xiàn nán.
弟子延祐，弱冠本州舉進士，累補渭南尉。刀筆吏能，為畿邑當時之冠。司空 李勣嘗謂曰：「足下春秋甫爾，便擅大名，宜稍自貶抑，無為獨出人右也。」後歷 右司郎中，檢校司賓少卿，封薛縣男。

xú jìng yè zhī luàn, yáng zhōu chū píng, suǒ yǒu xíng míng, mò néng jué dìng, yán yòu fèng shǐ zhì jūn suǒ jué zhī. shí yì zhě duàn shòu zéi wǔ pǐn guān zhě zhǎn, liù pǐn zhě liú. yán yòu yǐ wèi zhū fēi yuán móu, pò xié cóng dào, zé zhì jí xíng, shì shè wǎng làn, nǎi duàn shòu zéi wǔ pǐn zhě liú, liù pǐn yǐ xià jù chú míng ér yǐ. qí dé quán jì zhě shén zhòng.
徐敬業之亂，揚州初平，所有刑名，莫能決定，延祐奉使至軍所決之。時議者 斷受賊五品官者斬，六品者流。延祐以為諸非元謀，迫脅從盜，則置極刑，事涉枉 濫，乃斷受賊五品者流，六品已下俱除名而已。其得全濟者甚眾。

chū wèi jī zhōu cì shǐ, zhuǎn ān nán dōu hù. lǐng nán lǐ hù, jiù shū bàn kè, jí yán yòu dào, suì lēi quán shū. yóu shì qí xià jiē yuàn, móu yù jiāng pàn, yán yòu nǎi zhū qí shǒu è lǐ sì xiān. chuí gǒng sān nián, sì xiān dǎng yǔ dīng jiàn lǐ sī shèn děng, suì lǜ zhòng wéi ān nán fǔ. shí chéng zhōng shèng bīng bù guò shù bǎi, nǎi jìn mén jiān shǒu, yǐ hòu lín jìng zhī yuán. guǎng zhōu dà zú féng zi yóu xìng zāi lè huò, yù yīn wēi lì gōng, suì àn bīng zòng dí, shǐ qí wèi hài zī shén. yán yòu suì wèi sī shèn suǒ hài. qí hòu guì zhōu sī mǎ cáo xuán jìng lǜ bīng tǎo sī shèn děng, qín zhī. jǐn zhǎn yú ān nán chéng xià.
出為箕州刺史，轉安南都護。嶺南俚戶，舊輸半課，及延祐到，遂勒全輸。由 是其下皆怨，謀欲將叛，延祐乃誅其首惡李嗣仙。垂拱三年，嗣仙黨與丁建、李思 慎等，遂率眾圍安南府。時城中勝兵不過數百，乃禁門堅守，以候鄰境之援。廣州 大族馮子猷幸災樂禍，欲因危立功，遂按兵縱敵，使其為害滋甚。延祐遂為思慎所 害。其後桂州司馬曹玄靜率兵討思慎等，擒之。盡斬於安南城下。

yìn zhī cóng fù xiōng zi cáng qì, yì yǒu cí xué, guān zhì sòng zhōu sī mǎ. cáng qì zi zhī róu, kāi yuán chū, wèi gōng bù shàng shū. zhī róu dì zhī jǐ, bì xuán zōng míng gǎi zi xuán. zì yǒu chuán.
胤之從父兄子藏器，亦有詞學，官至宋州司馬。藏器子知柔，開元初，為工部 尚書。知柔弟知幾，避玄宗名改子玄。自有傳。

zhāng chāng líng, jì zhōu nán gōng rén. ruò guàn yǐ wén cí zhī míng. běn zhōu yù yǐ xiù cái jǔ zhī, chāng líng yǐ shí fèi cǐ kē yǐ jiǔ, gù cí. nǎi chōng jìn shì gòng jǔ jí dì. zhēn guān èr shí yī nián, cuì wēi gōng chéng, yì què xiàn sòng. tài zōng zhào jiàn, shì zuò xī bīng zhào cǎo, é qǐng ér jiù. tài zōng shén yuè, yīn wèi zhī yuē: xī mí héng pān yuè, jiē shì cái ào wù, yǐ zhì fēi mìng. rǔ cái bù jiǎn èr xián, yí zhuī jiàn qián guǐ, yǐ fù wú suǒ qǔ yě. nǎi chì yú tōng shì shè rén lǐ gòng fèng. xún wèi kūn shān dào héng jūn jì shì, pò lú míng yuè, píng guī zī, jūn shū lù bù, jiē chāng líng zhī wén yě. zài zhuǎn zhǎng ān wèi, chū wèi xiāng zhōu sī hù, dīng yōu qù guān. hòu hè lán mǐn zhī zòu yǐn yú běi mén xiū zhuàn, xún yòu bà qù. gān fēng yuán nián zú. wén jí èr shí juǎn.
張昌齡，冀州南宮人。弱冠以文詞知名。本州欲以秀才舉之，昌齡以時廢此科 已久，固辭。乃充進士貢舉及第。貞觀二十一年，翠微宮成，詣闕獻頌。太宗召見， 試作《息兵詔》草，俄頃而就。太宗甚悅，因謂之曰：「昔禰衡、潘岳，皆恃才傲 物，以至非命。汝才不減二賢，宜追鑒前軌，以副吾所取也。」乃敕於通事舍人里 供奉。尋為崑山道行軍記室，破盧明月，平龜茲，軍書露布，皆昌齡之文也。再轉 長安尉，出為襄州司戶，丁憂去官。後賀蘭敏之奏引於北門修撰，尋又罷去。乾封 元年卒。文集二十卷。

xiōng chāng zōng, yì yǒu xué yè, guān zhì tài zǐ shè rén xiū wén guǎn xué shì. zhuàn gǔ wén jì nián xīn chuán sān shí juǎn.
兄昌宗，亦有學業，官至太子舍人、修文館學士。撰《古文紀年新傳》三十卷。

cuī xíng gōng, héng zhōu jǐng xíng rén, běi qí jù lù tài shǒu bó ràng céng sūn yě, zì bó líng xǐ jiā yān. xíng gōng shǎo hǎo xué, zhōng shū shì láng táng jiǎn ài qí cái, yǐ nǚ qī zhī. jiǎn qián hòu zhēng tǎo, suǒ yǒu wén biǎo, jiē xíng gōng zhī wén. gāo zōng shí, lèi zhuǎn lì bù láng zhōng. yǐ shàn fū zòu, cháng jiān tōng shì shè rén nèi gòng fèng. zuò shì biǎn wèi yóu ān lìng, xún zhēng wèi sī wén láng zhōng. dāng shí cháo tíng dà shǒu bǐ, duō shì xíng gōng jí lán tái shì láng lǐ huái yǎn zhī cí.
崔行功，恆州井陘人，北齊鉅鹿太守伯讓曾孫也，自博陵徙家焉。行功少好學， 中書侍郎唐儉愛其才，以女妻之。儉前後征討，所有文表，皆行功之文。高宗時， 累轉吏部郎中。以善敷奏，嘗兼通事舍人、內供奉。坐事貶為游安令，尋征為司文 郎中。當時朝廷大手筆，多是行功及蘭台侍郎李懷儼之詞。

xiān shì, tài zōng mìng mì shū jiān wèi zhēng xiě sì bù qún shū, jiāng jìn nèi zhù kù, bié zhì chóu xiào èr shí rén shū shǒu yī bǎi rén. zhēng gǎi zhí zhī hòu, lìng yú shì nán yán shī gǔ děng xù qí shì. zhì gāo zōng chū, qí gōng wèi bì. xiǎn qìng zhōng, bà chóu xiào jí yù shū shǒu, lìng gōng shū rén shàn xiě, jì zhí chóu yōng, zé sàn guān suí fān chóu xiào. qí hòu yòu zhào dōng tái shì láng zhào rén běn dōng tái shè rén zhāng wén guàn jí xíng gōng huái yǎn děng xiāng cì chōng shǐ jiǎn xiào. yòu zhì xiáng zhèng xué shì yǐ xiào lǐ zhī, xíng gōng réng zhuān zhī yù jí. qiān lán tái shì láng.
先是，太宗命秘書監魏徵寫四部群書，將進內貯庫，別置讎校二十人、書手一 百人。征改職之後，令虞世南、顏師古等續其事。至高宗初，其功未畢。顯慶中， 罷讎校及御書手，令工書人繕寫，計直酬傭，擇散官隨番讎校。其後又詔東台侍郎 趙仁本、東台舍人張文瓘及行功、懷儼等相次充使檢校。又置詳正學士以校理之， 行功仍專知御集。遷蘭台侍郎。

xián hēng zhōng, guān míng fù jiù, gǎi wèi mì shū shǎo jiān. shàng yuán yuán nián, zú guān. yǒu jí liù shí juǎn. xiōng zi xuán wěi, bié yǒu chuán.
咸亨中，官名復舊，改為秘書少監。上元元年，卒官。有集六十卷。兄子玄暐， 別有傳。

xíng gōng qián hòu yù zhuàn jìn shū jí wén sī bó yào děng. tóng shí yòu yǒu mèng lì zhēn dǒng sī gōng yuán sī jìng děng, bìng yǐ wén zǎo zhī míng.
行功前後預撰《晉書》及《文思博要》等。同時又有孟利貞、董思恭、元思敬 等，並以文藻知名。

mèng lì zhēn zhě, huá zhōu huá yīn rén yě. fù shén qìng, gāo zōng chū wèi qìn zhōu cì shǐ, yǐ qīng jiè zhù míng. lì zhēn chū wèi tài zǐ sī yì láng, zhōng zōng zài dōng gōng, shēn jù zhī. shòu zhào yǔ shǎo shī xǔ jìng zōng chóng xián guǎn xué shì guō yú gù yìn dǒng sī gōng děng zhuàn yáo shān yù cǎi wǔ bǎi juǎn. lóng shuò èr nián zòu shàng zhī, gāo zōng chēng shàn, jiā jí cì wù yǒu chà. lì zhēn lèi zhuǎn zhù zuò láng, jiā hóng wén guǎn xué shì. chuí gǒng chū zú. yòu zhuàn xù wén xuǎn shí sān juǎn.
孟利貞者，華州華陰人也。父神慶，高宗初為沁州刺史，以清介著名。利貞初 為太子司議郎，中宗在東宮，深懼之。受詔與少師許敬宗、崇賢館學士郭瑜、顧胤、 董思恭等撰《瑤山玉彩》五百卷。龍朔二年奏上之，高宗稱善，加級賜物有差。利 貞累轉著作郎，加弘文館學士。垂拱初卒。又撰《續文選》十三卷。

xiōng yǔn zhōng, chuí gǒng zhōng wèi tiān guān shì láng.
兄允忠，垂拱中為天官侍郎。

dǒng sī gōng zhě, sū zhōu wú rén. suǒ zhe piān yǒng, shén wèi shí rén suǒ zhòng. chū wèi yòu shǐ, zhī kǎo gōng jǔ shì, zuò yù xiè wèn mù, pèi liú lǐng biǎo ér sǐ.
董思恭者，蘇州吳人。所著篇詠，甚為時人所重。初為右史，知考功舉事，坐 預泄問目，配流嶺表而死。

yuán sī jìng zhě, zǒng zhāng zhōng wèi xié lǜ láng. yù xiū fāng lín yào lǎn, yòu zhuàn shī rén xiù jù liǎng juǎn, chuán yú shì.
元思敬者，總章中為協律郎。預修《芳林要覽》，又撰《詩人秀句》兩卷，傳 於世。

xú qí dān, hú zhōu zhǎng chéng rén yě. fù xiào dé, yǐ nǚ wèi cái rén, guān zhì guǒ zhōu cì shǐ. qí dān shǎo shàn shǔ wén, gāo zōng shí lèi qiān lán tái shè rén. shí chì lìng yǒu tū jué qiú zhǎng zǐ dì shì dōng gōng, qí dān shàng shū yuē:
徐齊聃，湖州長城人也。父孝德，以女為才人，官至果州刺史。齊聃少善屬文， 高宗時累遷蘭台舍人。時敕令有突厥酋長子弟事東宮，齊聃上疏曰：

xī jī sòng yǔ bó qín tóng yè, jìn chǔ yǐ shī kuàng wèi yǒu, fěi wéi zhuān lài shī zī, gù yì xiáng guān jìn xí. huáng tài zǐ zì kě zhāo jí yuán qǐ, wù mèi yīng liú. jiē tà xiǎo chén, bì cǎi yú duān shì qū chí suǒ rèn, bìng guī yú zhèng rén. fāng liú hǎo shàn zhī fēng, yǒng bō chóng xián zhī měi. jīn nǎi shǐ zhān qiú zhī zǐ, jiě biàn ér shì chūn wéi mào dùn zhī miáo, xuē yī rèn ér péi wàng yuàn. zài yú dào yì, chén qiè yǒu yí. shī yún: jìng shèn wēi yí, yǐ jìn yǒu dé. shū yuē: rèn guān wéi xián cái, zuǒ yòu wéi qí rén. gài yīn qín yú cǐ, fáng wēi zhī zhì yě.
昔姬誦與伯禽同業，晉儲以師曠為友，匪唯專賴師資，固亦詳觀近習。皇太子 自可招集園、綺，寤寐應、劉。階闥小臣，必采於端士；驅馳所任，並歸於正人。 方流好善之風，永播崇賢之美。今乃使氈裘之子，解辮而侍春闈；冒頓之苗，削衤 任而陪望苑。在於道義，臣竊有疑。詩云：「敬慎威儀，以近有德。」《書》曰： 「任官惟賢才，左右惟其人。」蓋殷勤於此，防微之至也。

qí dān yòu cháng shàng zòu yuē: qí xiàn gōng jí bì xià wài shì, suī zi sūn yǒu fàn, bù hé shàng yán yú zǔ. jīn zhōu zhōng xiào gōng miào shén xiū chóng, ér qí xiàn gōng miào jù huǐ huài, bù shěn bì xià jiāng hé yǐ zhòng shì hǎi nèi, yǐ zhāng xiào lǐ zhī fēng? dì jiē nà qí yán.
齊聃又嘗上奏曰：「齊獻公即陛下外氏，雖子孫有犯，不合上延於祖。今周忠 孝公廟甚修崇，而齊獻公廟遽毀壞，不審陛下將何以重示海內，以彰孝理之風？」 帝皆納其言。

qí dān shàn yú wén gào, shén wèi dāng shí suǒ chēng. gāo zōng ài qí wén, lìng shì zhōu wáng děng shǔ wén, yǐ zhí zài shū jù, réng chì jiān rì lái wǎng yān. yǐ lòu xiè jī mì, zuǒ shòu qí zhōu sī mǎ. é yòu zuò shì pèi liú qīn zhōu. xián hēng zhōng zú, nián sì shí yú. ruì zōng jí wèi, zhuī lù jiù ēn, lèi zèng lǐ bù shàng shū.
齊聃善於文誥，甚為當時所稱。高宗愛其文，令侍周王等屬文，以職在樞劇， 仍敕間日來往焉。以漏泄機密，左授蘄州司馬。俄又坐事配流欽州。咸亨中卒，年 四十餘。睿宗即位，追錄舊恩，累贈禮部尚書。

zi jiān, bié yǒu chuán.
子堅，別有傳。

dù yì jiǎn, xiāng zhōu xiāng yáng rén, zhōu xiá zhōu cì shǐ shū pí céng sūn yě. jiǔ suì néng shǔ wén, jí zhǎng, bó xué yǒu gāo míng. yí xiōng zhōng shū lìng cén wén běn shén tuī zhòng zhī. dēng jìn shì dì, lèi zhuǎn diàn zhōng shì yù shǐ. xián hēng zhōng, wèi kǎo gōng yuán wài láng. shí lì bù shì láng péi xíng jiǎn lǐ jìng xuán xiāng yǔ bù yè, yì jiǎn yǔ lì bù yuán wài láng jiǎ yán zhōng xī xíng jiǎn zhī zhǐ, shàng fēng chén jìng xuán zuì zhuàng. gāo zōng è qí péng dǎng, zuǒ zhuǎn yì jiǎn wèi kāi zhōu sī mǎ, xún zú.
杜易簡，襄州襄陽人，周硤州刺史叔毗曾孫也。九歲能屬文，及長，博學有高 名。姨兄中書令岑文本甚推重之。登進士第，累轉殿中侍御史。咸亨中，為考功員 外郎。時吏部侍郎裴行儉、李敬玄相與不葉，易簡與吏部員外郎賈言忠希行儉之旨， 上封陳敬玄罪狀。高宗惡其朋黨，左轉易簡為開州司馬，尋卒。

yì jiǎn pō shàn zhù shù, zhuàn yù shǐ tái zá zhù wǔ juǎn, wén jí èr shí juǎn, xíng yú dài.
易簡頗善著述，撰《御史台雜注》五卷，文集二十卷，行於代。

yì jiǎn cóng zǔ dì shěn yán.
易簡從祖弟審言。

shěn yán, jìn shì jǔ, chū wèi xí chéng wèi. yǎ shàn wǔ yán shī, gōng shū hàn, yǒu néng míng. rán shì cái jiǎn ào, shén wèi shí bèi suǒ jí. gān fēng zhōng, sū wèi dào wèi tiān guān shì láng, shěn yán yù xuǎn. shì pàn qì, wèi rén yuē: sū wèi dào bì sǐ. rén wèn qí gù, shěn yán yuē: jiàn wú pàn, jí zì dāng xiū sǐ yǐ! yòu cháng wèi rén yuē: wú zhī wén zhāng, hé dé qū sòng zuò yá guān wú zhī shū jī, hé dé wáng xī zhī běi miàn. qí jīn dàn rú cǐ.
審言，進士舉，初為隰城尉。雅善五言詩，工書翰，有能名。然恃才謇傲，甚 為時輩所嫉。乾封中，蘇味道為天官侍郎，審言預選。試判訖，謂人曰：「蘇味道 必死。」人問其故，審言曰：「見吾判，即自當羞死矣！」又嘗謂人曰：「吾之文 章，合得屈、宋作衙官；吾之書跡，合得王羲之北面。」其矜誕如此。

lèi zhuǎn luò yáng chéng. zuò shì biǎn shòu jí zhōu sī hù cān jūn. yòu yǔ zhōu liáo bù yè, sī mǎ zhōu jì zhòng yǔ yuán wài sī hù guō ruò nè gòng gòu shěn yán zuì zhuàng, xì yù, jiāng yīn shì shā zhī. jì ér jì zhòng děng fǔ zhōng hān yàn, shěn yán zi bìng nián shí sān, huái rèn yǐ jī zhī. jì zhòng zhōng shāng sǐ, ér bìng yì wèi zuǒ yòu suǒ shā. jì zhòng lín sǐ yuē: wú bù zhī shěn yán yǒu xiào zǐ, guō ruò nè wù wǒ zhì cǐ! shěn yán yīn cǐ miǎn guān, hái dōng dōu, zì wèi wén jì bìng. shì yǒu xián āi bìng xiào liè, sū tǐng wèi mù zhì, liú yǔn jì wèi jì wén. hòu zé tiān zhào jiàn shěn yán, jiāng jiā zhuó yòng. wèn yuē: qīng huān xǐ fǒu? shěn yán dǎo wǔ xiè ēn. yīn lìng zuò huān xǐ shī, shén jiàn jiā shǎng, bài zhù zuò zuǒ láng. é qiān shàn bù yuán wài láng. shén lóng chū, zuò yǔ zhāng yì zhī xiōng dì jiāo wǎng, pèi liú lǐng wài. xún zhào shòu guó zi jiān zhǔ bù, jiā xiū wén guǎn zhí xué shì. nián liù shí yú zú. yǒu wén jí shí juǎn.
累轉洛陽丞。坐事貶授吉州司戶參軍。又與州僚不葉，司馬周季重與員外司戶 郭若訥共構審言罪狀，系獄，將因事殺之。既而季重等府中酣宴，審言子並年十三， 懷刃以擊之。季重中傷死，而並亦為左右所殺。季重臨死曰：「吾不知審言有孝子， 郭若訥誤我至此！」審言因此免官，還東都，自為文祭並。士友咸哀並孝烈，蘇頲 為墓誌，劉允濟為祭文。後則天召見審言，將加擢用。問曰：「卿歡喜否？」審言 蹈舞謝恩。因令作《歡喜詩》，甚見嘉賞，拜著作佐郎。俄遷膳部員外郎。神龍初， 坐與張易之兄弟交往，配流嶺外。尋召授國子監主簿，加修文館直學士。年六十餘 卒。有文集十卷。

cì zǐ xián. xián zi fǔ, bié yǒu chuán.
次子閒。閒子甫，別有傳。

lú zhào lín, zì shēng zhī, yōu zhōu fàn yáng rén yě. nián shí yú suì, jiù cáo xiàn wáng yì fāng shòu cāng yǎ jí jīng shǐ, bó xué shàn shǔ wén. chū shòu dèng wáng fǔ diǎn qiān, wáng shén ài zhòng zhī, céng wèi qún guān yuē: cǐ jí guǎ rén xiāng rú yě. hòu bài xīn dū wèi. yīn rǎn fēng jí qù guān, chù tài bái shān zhōng, yǐ fú ěr wèi shì. hòu jí zhuǎn dǔ, xǐ jū yáng dí zhī jù cí shān, zhe shì jí wén wǔ bēi děng sòng. pō yǒu sāo rén zhī fēng, shén wèi wén shì suǒ zhòng.
盧照鄰，字升之，幽州范陽人也。年十餘歲，就曹憲、王義方授《蒼》、《雅》 及經史，博學善屬文。初授鄧王府典簽，王甚愛重之，曾謂群官曰：「此即寡人相 如也。」後拜新都尉。因染風疾去官，處太白山中，以服餌為事。後疾轉篤，徙居 陽翟之具茨山，著《釋疾文》、《五悲》等誦。頗有騷人之風，甚為文士所重。

zhào lín jì chén gù luán fèi, bù kān qí kǔ, cháng yǔ qīn shǔ zhí bié, suì zì tóu yǐng shuǐ ér sǐ, shí nián sì shí. wén jí èr shí juǎn.
照鄰既沉痼攣廢，不堪其苦，嘗與親屬執別，遂自投潁水而死，時年四十。文 集二十卷。

xiōng guāng chéng, yì zhī míng, zhǎng shòu zhōng wèi lǒng zhōu cì shǐ.
兄光乘，亦知名，長壽中為隴州刺史。

yáng jiǒng, huá yīn rén. bó zǔ qián wēi, wǔ dé zhōng guān zhì yòu wèi jiāng jūn. jiǒng yòu cōng mǐn bó xué, shàn shǔ wén. shén tóng jǔ, bài xiào shū láng, wèi chóng wén guǎn xué shì. yí fèng zhōng, tài cháng bó shì sū zhī jǐ shàng biǎo, yǐ gōng qīng yǐ xià miǎn fú, qǐng bié lì jié wén. chì xià yǒu sī xiáng yì, jiǒng xiàn yì yuē:
楊炯，華陰人。伯祖虔威，武德中官至右衛將軍。炯幼聰敏博學，善屬文。神 童舉，拜校書郎，為崇文館學士。儀鳳中，太常博士蘇知几上表，以公卿已下冕服， 請別立節文。敕下有司詳議，炯獻議曰：

gǔ zhě tài hào páo xī shì, yǎng yǐ guān xiàng, fǔ yǐ chá fǎ, zào shū qì ér wén jí shēng. cì yǒu huáng dì xuān yuán shì, zhǎng ér dūn mǐn, chéng ér cōng míng, chuí yī shang ér tiān xià lǐ. qí hòu shù qiān wǔ dé, jūn fēi yī xìng, tǐ guó jīng yě, jiàn bāng shè dōu, wén zhì suǒ yǐ zài ér fù, zhēng shuò suǒ yǐ sān ér gǎi. fū gǎi zhēng shuò zhě, wèi xià hòu shì zhī jiàn yín, yīn rén jiàn chǒu, zhōu rén jiàn zi. zhì yú yǐ rì xì yuè, yǐ yuè xì shí, yǐ shí xì nián, cǐ sān wáng xiāng xí zhī dào yě! fū yì fú sè zhě, wèi xià hòu shì shàng hēi, yīn rén shàng bái, zhōu rén shàng chì. zhì yú shān lóng huá chóng zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú, cǐ yòu bǎi dài kě zhī zhī dào.
古者太昊庖羲氏，仰以觀象，俯以察法，造書契而文籍生。次有黃帝軒轅氏， 長而敦敏，成而聰明，垂衣裳而天下理。其後數遷五德，君非一姓，體國經野，建 邦設都，文質所以再而復，正朔所以三而改。夫改正朔者，謂夏后氏之建寅，殷人 建丑，周人建子。至於以日系月，以月系時，以時系年，此三王相襲之道也！夫易 服色者，謂夏后氏尚黑，殷人尚白，周人尚赤。至於山、龍、華蟲、宗彝、藻、火、 粉米、黼、黻，此又百代可知之道。

jǐn àn yú shū yuē: yǔ yù guān gǔ rén zhī xiàng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng zuò huì, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú chī xiù. yóu cǐ yán zhī, zé qí suǒ cóng lái zhě shàng yǐ. rì yuè xīng chén zhě, míng guāng zhào xià tǔ yě. shān zhě, bù sàn yún yǔ, xiàng shèng wáng dà zé zhān xià yě. lóng zhě, biàn huà wú fāng, xiàng shèng wáng yīng shí bù jiào yě. huá chóng zhě, zhì yě, shēn bèi wǔ cǎi, xiàng shèng wáng tǐ jiān wén míng yě. zōng yí zhě, wǔ wèi yě, yǐ gāng měng zhì wù, xiàng shèng wáng shén wǔ dìng luàn yě. zǎo zhě, zhú shuǐ shàng xià, xiàng shèng wáng suí dài ér yīng yě. huǒ zhě, táo yě pēng rèn, xiàng shèng wáng zhì dé rì xīn yě. fěn mǐ zhě, rén shì yǐ shēng, xiàng shèng wáng wèi wù zhī suǒ lài yě. fǔ néng duàn gē, xiàng shèng wáng lín shì néng jué yě. fú zhě, liǎng jǐ xiāng bèi, xiàng jūn chén kě fǒu xiāng jì yě.
謹按《虞書》曰：「予欲觀古人之象，日、月、星辰、山、龍、華蟲作會，宗 彝、藻、火、粉米、黼、黻、絺繡。」由此言之，則其所從來者尚矣。日月星辰者， 明光照下土也。山者，布散雲雨，象聖王大澤沾下也。龍者，變化無方，象聖王應 時布教也。華蟲者，雉也，身被五彩，象聖王體兼文明也。宗彝者，武蜼也，以剛 猛制物，象聖王神武定亂也。藻者，逐水上下，象聖王隨代而應也。火者，陶冶烹 飪，象聖王至德日新也。粉米者，人恃以生，象聖王為物之所賴也。黼能斷割，象 聖王臨事能決也。黻者，兩己相背，象君臣可否相濟也。

dài yǒu zhōu shì, nǎi yǐ rì yuè xīng chén wèi jīng qí zhī jié, yòu dēng lóng yú shān, dēng huǒ yú zōng yí, yú shì hū zhì gǔn miǎn yǐ sì xiān wáng yě. jiǔ zhāng zhě, fǎ yáng shù yě, yǐ lóng wèi shǒu zhāng. gǔn zhě, juǎn yě, lóng dé shén yì, yīng biàn qián jiàn, biǎo shèng wáng shēn shí yuǎn zhì, juǎn shū shén huà yě. yòu zhì chù miǎn yǐ jì xiān gōng yě. chù zhě, zhì yě, yǒu gěng jiè zhī zhì, biǎo gōng yǒu xián cái, néng shǒu gěng jiè zhī jié yě. yòu zhì cuì miǎn yǐ jì sì wàng yě. sì wàng zhě, yuè dú zhī shén yě. wǔ wèi zhě, shān lín suǒ shēng, míng qí xiàng yě. zhì chī miǎn yǐ jì shè jì yě. shè jì zhě, tǔ gǔ zhī shén yě. fěn mǐ yóu zhī ér chéng, xiàng qí gōng yě. yòu zhì xuán miǎn yǐ jì qún xiǎo sì yě. bǎi shén yì xíng, nán kě biàn nǐ, dàn qǔ fú zhī xiāng bèi, zhāo yì míng yě. fū yǐ zhōu gōng zhī duō cái yě, gù zhì dìng zhì lǐ, gōng chéng zuò lè. fū yǐ kǒng xuān zhī jiāng shèng yě, gù xíng xià zhī shí, fú zhōu zhī miǎn. xiān wáng zhī fǎ fú, nǎi cǐ zhī zì chū yǐ tiān xià zhī néng shì, yòu yú shì hū bì yǐ.
迨有周氏，乃以日月星辰為旌旗之節，又登龍於山，登火於宗彝，於是乎制袞 冕以祀先王也。九章者，法陽數也，以龍為首章。袞者，卷也，龍德神異，應變潛 見，表聖王深識遠智，卷舒神化也。又制柷冕以祭先公也。柷者，雉也，有耿介之 志，表公有賢才，能守耿介之節也。又制毳冕以祭四望也。四望者，岳瀆之神也。 武蜼者，山林所生，明其象也。制絺冕以祭社稷也。社稷者，土谷之神也。粉米由 之而成，象其功也。又制玄冕以祭群小祀也。百神異形，難可遍擬，但取黻之相背， 昭異名也。夫以周公之多才也，故治定製禮，功成作樂。夫以孔宣之將聖也，故行 夏之時，服周之冕。先王之法服，乃此之自出矣；天下之能事，又於是乎畢矣。

jīn zhī jǐ biǎo zhuàng qǐng zhì dà míng miǎn shí sān zhāng, chéng yú fú zhī zhě. jǐn àn, rì yuè xīng chén zhě, yǐ shī yú jīng qí yǐ. lóng wǔ shān huǒ zhě, yòu bù yú yú gǔ yǐ. ér yún lín fèng yǒu sì líng zhī míng, xuán guī yǒu fù tú zhī yīng, yún yǒu jì guān zhī hào, shuǐ yǒu shèng dé zhī xiáng, cǐ gài bié biǎo xiū zhēng, zhōng shì wú yú bǐ xiàng. rán zé huáng wáng shòu mìng, tiān dì xìng fú, yǎng guān zé bì hé zhū lián, fǔ chá zé yín huáng yù zǐ. dān nán gōng zhī fěn bì, bù zú xiě qí xíng zhuàng qìng dōng guān zhī qiān huáng, wèi kě jì qí míng shí. gù bù kě bì chén yú fǎ fú yě. yún zhě, lóng zhī qì yě shuǐ zhě, zǎo zhī zì shēng yě. yòu bù jiǎ bié wèi zhāng mù, cǐ gài bù jīng zhī shén yě!
今知幾表狀請制大明冕十三章，乘輿服之者。謹按，日月星辰者，已施於旌旗 矣。龍武山火者，又不逾於古矣。而雲麟鳳有四靈之名，玄龜有負圖之應，雲有紀 官之號，水有盛德之祥，此蓋別表休徵，終是無逾比象。然則皇王受命，天地興符， 仰觀則璧合珠連，俯察則銀黃玉紫。殫南宮之粉壁，不足寫其形狀；罄東觀之鉛黃， 未可紀其名實。固不可畢陳於法服也。雲者，龍之氣也；水者，藻之自生也。又不 假別為章目，此蓋不經之甚也！

yòu luán miǎn bā zhāng, sān gōng fú zhī zhě. luán zhě, tài píng zhī ruì yě, fēi sān gōng zhī dé yě. yīng zhān zhě, zhì niǎo yě, shì kě yǐ biàn xiáng xíng zhī zhí yě. xióng pí zhě, měng shòu yě, shì kě yǐ jīng wǔ chén zhī lì yě. yòu chēng zǎo wèi shuǐ cǎo, wú suǒ fǎ xiàng, yǐn zhāng héng fù dì dào jiā yú zǎo jǐng, pī hóng pā zhī xiá liè, qǐng wèi lián huá, qǔ qí wén cǎi zhě. fū jiā zhě, lián yě. ruò yǐ lián dài zǎo, biàn gǔ cóng jīn, jì bù zhī cǎo mù zhī míng, yì wèi dá wén zhāng zhī yì, cǐ yòu bù jīng zhī shén yě!
又鸞冕八章，三公服之者。鸞者，太平之瑞也，非三公之德也。鷹鸇者，鷙鳥 也，適可以辨祥刑之職也。熊羆者，猛獸也，適可以旌武臣之力也。又稱藻為水草， 無所法象，引張衡賦「蒂倒茄於藻井，披紅葩之狎獵」，請為蓮華，取其文彩者。 夫茄者，蓮也。若以蓮代藻，變古從今，既不知草木之名，亦未達文章之意，此又 不經之甚也！

yòu cuì miǎn liù zhāng, sān pǐn fú zhī zhě. àn cǐ wáng zhě sì sì wàng fú zhī míng yě. jīn sān pǐn nǎi dé tóng wáng zhī cuì miǎn, ér sān gōng bù dé tóng wáng zhī gǔn míng, qǐ wéi diān dào yī shang, yì yì zì xiāng máo dùn, cǐ yòu bù jīng zhī shén yě!
又毳冕六章，三品服之者。按此王者祀四望服之名也。今三品乃得同王之毳冕， 而三公不得同王之袞名，豈唯顛倒衣裳，抑亦自相矛盾，此又不經之甚也！

yòu fú miǎn sì zhāng, wǔ pǐn fú zhī zhě. kǎo zhī yú gǔ, zé wú qí míng yàn zhī yú jīn, zé fēi zhāng shǒu, cǐ yòu bù jīng zhī shén yě!
又黻冕四章，五品服之者。考之於古，則無其名；驗之於今，則非章首，此又 不經之甚也！

ruò fú lǐ wéi cóng sú, zé mìng wèi zhì, lìng wèi zhào, nǎi qín huáng zhī gù shì, yóu kě yǐ shì yú jīn yǐ! ruò fú yì qǔ suí shí, zé chū chēng jǐng, rù chēng bì, nǎi hàn guó zhī jiù yí, yóu kě yǐ xíng yú dài yǐ. yì hé qǔ biàn zhōu gōng zhī guǐ wù, gǎi xuān ní zhī fǎ dù zhě zāi!
若夫禮唯從俗，則命為制，令為詔，乃秦皇之故事，猶可以適於今矣！若夫義 取隨時，則出稱警，入稱蹕，乃漢國之舊儀，猶可以行於代矣。亦何取變周公之軌 物，改宣尼之法度者哉！

yóu shì jìng qǐn zhī jǐ suǒ qǐng.
由是竟寢知幾所請。

é qiān zhān shì sī zhí. zé tiān chū, zuò cóng zǔ dì shén ràng fàn nì, zuǒ zhuǎn zǐ zhōu sī fǎ cān jūn. zhì mǎn, xuǎn shòu yíng chuān lìng. rú yì yuán nián qī yuè wàng rì, gōng zhōng chū yú lán pén, fēn sòng fó sì, zé tiān yù luò nán mén, yǔ bǎi liáo guān zhī. jiǒng xiàn yú lán pén fù, cí shén yǎ lì. jiǒng zhì guān, wèi zhèng cán kù, rén lì dòng bù rú yì, zhé bàng shā zhī. yòu suǒ jū fǔ shě, duō jìn shì tíng tái, jiē shū bǎng é, wèi zhī měi míng, dà wèi yuǎn jìn suǒ xiào. wú hé zú guān. zhōng zōng jí wèi, yǐ jiù liáo zhuī zèng zhù zuò láng. wén jí sān shí juǎn.
俄遷詹事司直。則天初，坐從祖弟神讓犯逆，左轉梓州司法參軍。秩滿，選授 盈川令。如意元年七月望日，宮中出盂蘭盆，分送佛寺，則天御洛南門，與百僚觀 之。炯獻《盂蘭盆賦》，詞甚雅麗。炯至官，為政殘酷，人吏動不如意，輒搒殺之。 又所居府舍，多進士亭台，皆書榜額，為之美名，大為遠近所笑。無何卒官。中宗 即位，以舊僚追贈著作郎。文集三十卷。

jiǒng yǔ wáng bó lú zhào lín luò bīn wáng yǐ wén cí qí míng, hǎi nèi chēng wèi wáng yáng lú luò, yì hào wèi sì jié. jiǒng wén zhī, wèi rén yuē: wú kuì zài lú qián, chǐ jū wáng hòu. dāng shí yì zhě, yì yǐ wèi rán.
炯與王勃、盧照鄰、駱賓王以文詞齊名，海內稱為王楊盧駱，亦號為「四傑」。 炯聞之，謂人曰：「吾愧在盧前，恥居王后。」當時議者，亦以為然。

qí hòu cuī róng lǐ jiào zhāng shuō jù zhòng sì jié zhī wén. cuī róng yuē: wáng bó wén zhāng hóng yì, yǒu jué chén zhī jī, gù fēi cháng liú suǒ jí. jiǒng yǔ zhào lín kě yǐ qǐ zhī, yíng chuān zhī yán xìn yǐ! shuō yuē: yáng yíng chuān wén sī rú xuán hé zhù shuǐ, zhuó zhī bù jié, jì yōu yú lú, yì bù jiǎn wáng. chǐ jū wáng hòu, xìn rán kuì zài lú qián, qiān yě.
其後崔融、李嶠、張說俱重四傑之文。崔融曰：「王勃文章宏逸，有絕塵之跡， 固非常流所及。炯與照鄰可以企之，盈川之言信矣！」說曰：「楊盈川文思如懸河 注水，酌之不竭，既優於盧，亦不減王。『恥居王后』，信然；『愧在盧前』，謙 也。」

kāi yuán zhōng, shuō wèi jí xián dà xué shì shí yú nián. cháng yǔ xué shì xú jiān lùn jìn dài wén shì, bēi qí diāo sàng. jiān yuē: lǐ zhào gōng cuī wén gōng zhī bǐ shù, shàn jià yī shí, qí jiān shú yōu? shuō yuē: lǐ jiào cuī róng xuē jì sòng zhī wèn zhī wén, rú liáng jīn měi yù, wú shī bù kě. fù jiā mó zhī wén, rú gū fēng jué àn, bì lì wàn rèn, nóng yún yù xìng, zhèn léi jù fā, chéng kě wèi yě, ruò shī yú láng miào, zé hài yǐ! yán cháo yǐn zhī wén, rú lì fú jìng zhuāng, yàn gē zhào wǔ, guān zhě wàng pí, ruò lèi zhī fēng yǎ, zé zuì rén yǐ! wèn hòu jìn cí rén zhī yōu liè, shuō yuē: hán xiū zhī wén, rú dà gēng zhǐ jiǔ, yǎ yǒu diǎn zé, ér báo yú zī wèi. xǔ jǐng xiān zhī wén, rú fēng jī nì lǐ, suī nóng huá kě ài, ér wēi shǎo fēng gǔ. zhāng jiǔ líng zhī wén, rú qīng jiān sù liàn, shí jì shí yòng, ér wēi jiǒng biān fú. wáng hàn zhī wén, rú qióng huái yù jiǎ, suī làn rán kě zhēn, ér duō yǒu diàn quē. jiān yǐ wèi rán.
開元中，說為集賢大學士十餘年。常與學士徐堅論近代文士，悲其凋喪。堅曰： 「李趙公、崔文公之筆術，擅價一時，其間孰優？」說曰：「李嶠、崔融、薛稷、 宋之問之文，如良金美玉，無施不可。富嘉謨之文，如孤峰絕岸，壁立萬仞，濃雲 郁興，震雷俱發，誠可畏也，若施於廊廟，則駭矣！閻朝隱之文，如麗服靚莊， 燕歌趙舞，觀者忘疲，若類之風、雅，則罪人矣！」問後進詞人之優劣，說曰： 「韓休之文，如大羹旨酒，雅有典則，而薄於滋味。許景先之文，如豐肌膩理，雖 穠華可愛，而微少風骨。張九齡之文，如輕縑素練，實濟時用，而微窘邊幅。王翰 之文，如瓊懷玉斝，雖爛然可珍，而多有玷缺。」堅以為然。

qián wēi zi dé gān, gāo zōng mò, lì zé qí biàn xiāng sì zhōu cì shǐ, zhì yǒu wēi míng, jùn rén wèi zhī yǔ yuē: níng shí sān dòu suàn, bù féng yáng dé gān.
虔威子德干，高宗末，歷澤、齊、汴、相四州刺史，治有威名，郡人為之語曰： 「寧食三斗蒜，不逢楊德干。」

zi shén ràng, tiān shòu chū yǔ xú jìng yè yú yáng zhōu móu pàn, fù zǐ fú zhū.
子神讓，天授初與徐敬業於揚州謀叛，父子伏誅。

wáng bó. zì zǐ ān, jiàng zhōu lóng mén rén. zǔ tōng, suí shǔ jùn sī hù shū zuǒ. dà yè mò, qì guān guī, yǐ zhe shū jiǎng xué wèi yè. yī chūn qiū tǐ lì, zì huò lín hòu, lì qín hàn zhì yú hòu wèi, zhe jì nián zhī shū, wèi zhī yuán jīng. yòu yī kǒng zǐ jiā yǔ yáng xióng fǎ yán lì, wèi kè zhǔ duì dá zhī shuō, hào yuē zhōng shuō. jiē wèi rú shì suǒ chēng. yì níng yuán nián zú, mén rén xuē shōu děng xiāng yǔ yì shì yuē wén zhōng zǐ. èr zi: fú zhì fú jiāo.
王勃。字子安，絳州龍門人。祖通，隋蜀郡司戶書佐。大業末，棄官歸，以著 書講學為業。依《春秋》體例，自獲麟後，歷秦、漢至於後魏，著紀年之書，謂之 《元經》。又依《孔子家語》、揚雄《法言》例，為客主對答之說，號曰《中說》。 皆為儒士所稱。義寧元年卒，門人薛收等相與議諡曰文中子。二子：福畤、福郊。

bó liù suì jiě shǔ wén, gòu sī wú zhì, cí qíng yīng mài, yǔ xiōng miǎn jù, cái zǎo xiāng lèi. fù yǒu dù yì jiǎn cháng chēng zhī yuē: cǐ wáng shì sān zhū shù yě. bó nián wèi jí guān, yīng yōu sù jǔ jí dì. gān fēng chū, yì què shàng chén yóu dōng yuè sòng. shí dōng dōu zào qián yuán diàn, yòu shàng qián yuán diàn sòng. pèi wáng xián wén qí míng, zhào wèi pèi fǔ xiū zhuàn, shén ài zhòng zhī. zhū wáng dòu jī, hù yǒu shèng fù, bó xì wèi xí yīng wáng jī wén. gāo zōng lǎn zhī, nù yuē: jù cǐ shì jiāo gòu zhī jiàn. jí rì chì bó, bù lìng rù fǔ. jiǔ zhī, bǔ guó zhōu cān jūn.
勃六歲解屬文，構思無滯，詞情英邁，與兄勔、勮，才藻相類。父友杜易簡常 稱之曰：「此王氏三珠樹也。」勃年未及冠，應幽素舉及第。乾封初，詣闕上《宸 游東嶽頌》。時東都造乾元殿，又上《乾元殿頌》。沛王賢聞其名，召為沛府修撰， 甚愛重之。諸王鬥雞，互有勝負，勃戲為《檄英王雞文》。高宗覽之，怒曰：「據 此是交構之漸。」即日斥勃，不令入府。久之，補虢州參軍。

bó shì cái ào wù, wèi tóng liáo suǒ jí. yǒu guān nú cáo dá fàn zuì, bó nì zhī, yòu jù shì xiè, nǎi shā dá yǐ sāi kǒu. shì fā, dāng zhū, huì shè chú míng. shí bó fù fú zhì wèi yōng zhōu sī hù cān jūn, zuò bó zuǒ qiān jiāo zhǐ lìng. shàng yuán èr nián, bó wǎng jiāo zhǐ shěng fù, dào chū jiāng zhōng, wèi cǎi lián fù yǐ jiàn yì, qí cí shén měi. dù nán hǎi, duò shuǐ ér zú, shí nián èr shí bā.
勃恃才傲物，為同僚所嫉。有官奴曹達犯罪，勃匿之，又懼事泄，乃殺達以塞 口。事發，當誅，會赦除名。時勃父福畤為雍州司戶參軍，坐勃左遷交趾令。上元 二年，勃往交趾省父，道出江中，為《採蓮賦》以見意，其辭甚美。渡南海，墮水 而卒，時年二十八。

bì, ruò guàn jìn shì dēng dì, lèi chú tài zǐ diǎn shàn chéng. zhǎng shòu zhōng, zhuó wèi fèng gé shè rén. shí shòu chūn wáng chéng qì héng yáng wáng chéng yì děng wǔ wáng chū chū gé, tóng rì shòu cè. yǒu sī zhuàn yí zhù, wàng zài cè wén. jí bǎi liáo zài liè, fāng zhī què lǐ, zǎi xiàng xiāng gù shī sè. bì lì zhào shū lì wǔ rén, gè lìng zhí bǐ, kǒu zhàn fēn xiě, yī shí jù bì. cí lǐ diǎn shàn, rén jiē tàn fú. xún jiā hóng wén guǎn xué shì, jiān zhī tiān guān shì láng. bì pō rèn quán shì, jiāo jié fēi lèi. wàn suì tōng tiān èr nián, qí lián yào móu nì shì xiè, bì zuò yǔ yào shàn, bìng dì bì bìng fú zhū.
苾，弱冠進士登第，累除太子典膳丞。長壽中，擢為鳳閣舍人。時壽春王成器、 衡陽王成義等五王初出閣，同日授冊。有司撰儀注，忘載冊文。及百僚在列，方知 闕禮，宰相相顧失色。苾立召書吏五人，各令執筆，口占分寫，一時俱畢。詞理典 贍，人皆嘆服。尋加弘文館學士，兼知天官侍郎。苾頗任權勢，交結非類。萬歲通 天二年，綦連耀謀逆事泄，閟坐與耀善，並弟閟並伏誅。

bì lèi guān zhì jīng zhōu cì shǐ. shén lóng chū, yǒu zhào zhuī fù bì bì guān wèi.
閟累官至涇州刺史。神龍初，有詔追復苾、閟官位。

fú zhì, tiān hòu cháo yǐ zi guì, lèi zhuǎn zé zhōu zhǎng shǐ, zú.
福畤，天后朝以子貴，累轉澤州長史，卒。

chū, lì bù shì láng péi xíng jiǎn diǎn xuǎn, yǒu zhī rén zhī jiàn, jiàn bì yǔ sū wèi dào, wèi rén yuē: èr zi yì dāng zhǎng quán héng zhī rèn. lǐ jìng xuán yóu zhòng yáng jiǒng lú zhào lín luò bīn wáng yǔ bó děng sì rén, bì dāng xiǎn guì. xíng jiǎn yuē: shì zhī zhì yuǎn, xiān qì shí ér hòu wén yì. bó děng suī yǒu wén cái, ér fú zào qiǎn lù, qǐ xiǎng jué lù zhī qì yé! yáng zi chén jìng, yīng zhì lìng zhǎng, yú de lìng zhōng wèi xìng. guǒ rú qí yán.
初，吏部侍郎裴行儉典選，有知人之鑑，見苾與蘇味道，謂人曰：「二子亦當 掌銓衡之任。」李敬玄尤重楊炯、盧照鄰、駱賓王與勃等四人，必當顯貴。行儉曰： 「士之致遠，先器識而後文藝。勃等雖有文才，而浮躁淺露，豈享爵祿之器耶！楊 子沉靜，應至令長，余得令終為幸。」果如其言。

bó wén zhāng mài jié, xià bǐ zé chéng, yóu hǎo zhe shū. zhuàn zhōu yì fā huī wǔ juǎn, jí cì lùn děng shū shù bù. bó wáng hòu, bìng duō yí shī. yǒu wén jí sān shí juǎn. bó cōng jǐng jué zhòng, yú tuī bù lì suàn yóu jīng, cháng zuò dà táng qiān suì lì, yán táng dé líng zhǎng qiān nián, bù hé chéng zhōu suí duǎn zuò. qí lùn dà zhǐ yún: yǐ tǔ wáng zhě, wǔ shí dài ér yī qiān nián jīn wáng zhě, sì shí jiǔ dài ér jiǔ bǎi nián shuǐ wáng zhě, èr shí dài ér liù bǎi nián mù wáng zhě, sān shí dài ér bā bǎi nián huǒ wáng zhě, èr shí dài ér qī bǎi nián. cǐ tiān dì zhī cháng qī, fú lì zhī shù yě. zì huáng dì zhì hàn, bìng shì wǔ yùn zhēn zhǔ. wǔ xíng yǐ biàn, tǔ yùn fù guī, táng dé chéng zhī, yí yǐ! wèi jìn zhì yú zhōu suí, xián fēi zhèng tǒng, wǔ xíng zhī lì qì yě, gù bù kě chéng zhī. dà shuài rú cǐ.
勃文章邁捷，下筆則成，尤好著書。撰《周易發揮》五卷，及《次論》等書數 部。勃亡後，並多遺失。有文集三十卷。勃聰警絕眾，於推步歷算尤精，嘗作《大 唐千歲歷》，言唐德靈長千年，不合承周、隋短祚。其論大旨云：「以土王者，五 十代而一千年；金王者，四十九代而九百年；水王者，二十代而六百年；木王者， 三十代而八百年；火王者，二十代而七百年。此天地之常期，符歷之數也。自黃帝 至漢，並是五運真主。五行已遍，土運復歸，唐德承之，宜矣！魏、晉至於周、隋， 咸非正統，五行之沴氣也，故不可承之。」大率如此。

luò bīn wáng, wù zhōu yì wū rén. shǎo shàn shǔ wén, yóu miào yú wǔ yán shī, cháng zuò dì jīng piān, dāng shí yǐ wèi jué chàng. rán luò tuò wú xíng, hǎo yǔ bó tú yóu. gāo zōng mò, wèi zhǎng ān zhǔ bù. zuò zāng, zuǒ qiān lín hǎi chéng, yàng yàng shī zhì, qì guān ér qù. wén míng zhōng, yǔ xú jìng yè yú yáng zhōu zuò luàn. jìng yè jūn zhōng shū xí, jiē bīn wáng zhī cí yě. jìng yè bài, fú zhū, wén duō sàn shī. zé tiān sù zhòng qí wén, qiǎn shǐ qiú zhī. yǒu yǎn zhōu rén qiè yún qīng jí chéng shí juǎn, shèng chuán yú shì.
駱賓王，婺州義烏人。少善屬文，尤妙於五言詩，嘗作《帝京篇》，當時以為 絕唱。然落魄無行，好與博徒游。高宗末，為長安主簿。坐贓，左遷臨海丞，怏怏 失志，棄官而去。文明中，與徐敬業於揚州作亂。敬業軍中書檄，皆賓王之詞也。 敬業敗，伏誅，文多散失。則天素重其文，遣使求之。有兗州人郄雲卿集成十卷， 盛傳於世。

dèng xuán tǐng, yōng zhōu lán tián rén. shǎo shàn shǔ wén, lèi qiān zuǒ shǐ. zuò yǔ shàng guān yí shàn, chū wèi dùn qiū lìng. yǒu shàn zhèng, xǐ shū láo wèn. lèi shòu zhōng shū shè rén. xìng jùn biàn, jī jié guò rén, měi yǒu cháo xuè, cháo tíng chēng wèi kǒu shí. zé tiān lín cháo, qiān lì bù shì láng, jì bù chēng zhí, shén wèi shí tán suǒ bǐ. yòu huàn xiāo kě zhī jí, xuǎn rén mù wèi dèng kě, wèi bǎng yú qú lù. zì yǒu táng yǐ lái, zhǎng xuǎn zhī shī, wèi yǒu rú xuán tǐng zhě. zuò cǐ zuǒ qiān lǐ zhōu cì shǐ. zài zhōu fù yǐ shàn zhèng wén, qiān jìn zhōu cì shǐ, zhào bài lín tái shǎo jiān, zhòng wèi tiān guān shì láng, qí shī yòu shén yú qián. xuán tǐng nǚ wèi dào wáng zǐ yīn qī, yòu yǔ jiǎng wáng zǐ wěi xiāng shàn. yīn móu yíng zhōng zōng yú fáng líng, yǐ wèn xuán tǐng. wěi yòu cháng wèi xuán tǐng yuē: yù zuò jí jì rú hé? xuán tǐng suī jiē bù dá, ér bù yǐ gào. yǒng chāng yuán nián dé zuì, xià yù sǐ.
鄧玄挺，雍州藍田人。少善屬文，累遷左史。坐與上官儀善，出為頓丘令。有 善政，璽書勞問。累授中書舍人。性俊辨，機捷過人，每有嘲謔，朝廷稱為口實。 則天臨朝，遷吏部侍郎，既不稱職，甚為時談所鄙。又患消渴之疾，選人目為「鄧 渴」，為榜於衢路。自有唐已來，掌選之失，未有如玄挺者。坐此左遷澧州刺史。 在州復以善政聞，遷晉州刺史，召拜麟台少監，重為天官侍郎，其失又甚於前。玄 挺女為道王子諲妻，又與蔣王子煒相善。諲謀迎中宗於房陵，以問玄挺。煒又嘗謂 玄挺曰：「欲作急計如何？」玄挺雖皆不答，而不以告。永昌元年得罪，下獄死。

wén yuàn zhōng
文苑中

guō zhèng yī yuán wàn qǐng fàn lǚ bīng miáo shén kè zhōu sī mào hú chǔ bīn fù
○郭正一 元萬頃 范履冰 苗神客 周思茂 胡楚賓附

qiáo zhī zhī dì kǎn bèi liú xī yí fù
喬知之 弟侃備 劉希夷附

liú yǔn jì fù jiā mó wú shǎo wēi gǔ yǐ fù
劉允濟 富嘉謨 吳少微 谷倚附

yuán bàn qiān qiū yuè fù
員半千 丘悅附

liú xiàn wáng shì sī mǎ huáng liáng zài yán fù
劉憲 王適 司馬鍠 梁載言附

shěn quán qī chén zi áng lǘ qiū jūn fù sòng zhī wèn yán cháo yǐn wáng wú jìng lǐ kuò yǐn yuán kǎi fù
沈佺期 陳子昂 閭丘均附 宋之問 閻朝隱 王無競 李适 尹元凱附

jiǎ céng zi zhì
賈曾 子至

xǔ jǐng xiān hè zhī zhāng hè cháo wàn qí róng zhāng ruò xū xíng jù bāo róng lǐ dēng zhī fù
許景先 賀知 章 賀朝 萬齊融 張若虛 邢巨 包融 李登之附

xí yù xú ān zhēn fù
席豫 徐安貞附

qí huàn wáng huàn lǐ yōng sūn tì zi chéng
齊 浣 王浣 李邕 孫逖 子成

guō zhèng yī, dìng zhōu péng chéng rén. zhēn guān zhōng jǔ jìn shì. lèi zhuǎn zhōng shū shè rén hóng wén guǎn xué shì. yǒng lóng èr nián, qiān mì shū shǎo jiān, jiǎn xiào zhōng shū shì láng, yǔ wèi xuán tóng guō dài jǔ bìng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. zǎi xiàng yǐ píng zhāng shì wèi míng, zì zhèng yī děng shǐ yě. yǒng chún èr nián, zhèng chú zhōng shū shì láng. zhèng yī zài zhōng shū lěi nián, míng xí jiù shì, jiān yǒu cí xué, zhì chì duō chū qí shǒu, dāng shí hào wèi chēng zhí. zé tiān lín cháo, zhuǎn guó zi jì jiǔ, bà zhī zhèng shì. xún chū wèi jìn zhōu cì shǐ, rù wèi lín tái jiān, yòu jiǎn xiào shǎn zhōu cì shǐ. yǒng chāng yuán nián, wèi kù shǐ suǒ xiàn, liú pèi lǐng nán ér sǐ, jiā kǒu jí méi, wén jí duō yí shī.
郭正一，定州彭城人。貞觀中舉進士。累轉中書舍人、弘文館學士。永隆二年， 遷秘書少監，檢校中書侍郎，與魏玄同、郭待舉並同中書門下平章事。宰相以平章 事為名，自正一等始也。永淳二年，正除中書侍郎。正一在中書累年，明習舊事， 兼有詞學，制敕多出其手，當時號為稱職。則天臨朝，轉國子祭酒，罷知政事。尋 出為晉州刺史，入為麟台監，又檢校陝州刺史。永昌元年，為酷史所陷，流配嶺南 而死，家口籍沒，文集多遺失。

xiān shì, yí fèng zhōng, tǔ bō rù kòu, gōng bù shàng shū liú shěn lǐ lǜ bīng shí bā wàn, yǔ fān jiāng lún qīn líng zhàn yú qīng hǎi, wáng shī dà bài, shěn lǐ méi yú zhèn. gāo zōng hài rán, nǎi zhào shì chén wèn yǐ yù róng zhī cè, zhèng yī duì yuē: tǔ fān zuò gěng, nián suì yǐ shēn, mìng jiāng xìng shī, xiāng jì bù jué, kōng láo shì mǎ, xū fèi liáng chǔ, jìn tǎo zé tú sǔn bīng wēi, shēn rù zé wèi qióng cháo xué. chén wàng shǎo fā bīng mù, qiě qiǎn bèi biān, míng lì fēng hòu, wù lìng qīn rǎo. cì guó yòng fēng zú, rén xīn yè tóng, kuān zhī shù nián, kě yī jǔ ér miè. gěi shì zhōng liú qí xián huáng fǔ wén liàng děng yì yǐ wèi yán shǒu wèi biàn. zhèng yī cái lüè, lǜ duō cǐ lèi.
先是，儀鳳中，吐蕃入寇，工部尚書劉審禮率兵十八萬，與蕃將倫欽陵戰於青 海，王師大敗，審禮沒於陣。高宗駭然，乃召侍臣問以御戎之策，正一對曰：「吐 蕃作梗，年歲已深，命將興師，相繼不絕，空勞士馬，虛費糧儲，近討則徒損兵威， 深入則未窮巢穴。臣望少發兵募，且遣備邊，明立烽候，勿令侵擾。伺國用豐足， 人心葉同，寬之數年，可一舉而滅。」給事中劉齊賢、皇甫文亮等亦以為嚴守為便。 正一才略，率多此類。

yuán wàn qǐng, luò yáng rén, hòu wèi jǐng mù huáng dì zhī yìn. zǔ bái zé, wǔ dé zhōng zǒng guǎn. wàn qǐng shàn shǔ wén, qǐ jiā bài tōng shì shè rén. gān fēng zhōng, cóng yīng guó gōng lǐ jī zhēng gāo lì, wèi liáo dōng dào zǒng guǎn jì shì. bié shuài féng běn yǐ dà jūn yuán bì jiāng guō dài fēng, chuán pò shī qī. dài fēng yù zuò shū yǔ jī, kǒng gāo lì zhī qí jiù bīng bù zhì, chéng wēi pò zhī, nǎi zuò lí hé shī zèng jī. jī bù dá qí yì, dà nù yuē: jūn jī jí qiè, hé yòng shī wèi? bì zhǎn zhī! wàn qǐng wèi jiě shì zhī, nǎi zhǐ.
元萬頃，洛陽人，後魏景穆皇帝之胤。祖白澤，武德中總管。萬頃善屬文，起 家拜通事舍人。乾封中，從英國公李勣征高麗，為遼東道總管記室。別帥馮本以大 軍援裨將郭待封，船破失期。待封欲作書與勣，恐高麗知其救兵不至，乘危迫之， 乃作離合詩贈勣。勣不達其意，大怒曰：「軍機急切，何用詩為？必斬之！」萬頃 為解釋之，乃止。

jī cháng lìng wàn qǐng zuò wén xí gāo lì, qí yǔ yǒu jī gāo lì bù zhī shǒu yā lǜ zhī xiǎn, mò lí zhī bào yún jǐn wén mìng yǐ, suì yí bīng gù shǒu yā lǜ, guān jūn bù dé rù, wàn qǐng zuò shì liú yú lǐng wài. hòu huì shè dé hái, bài zhe zuò láng.
勣嘗令萬頃作文檄高麗，其語有譏高麗「不知守鴨綠之險」，莫離支報雲「謹 聞命矣」，遂移兵固守鴨綠，官軍不得入，萬頃坐是流於嶺外。後會赦得還，拜著 作郎。

shí tiān hòu fěng gāo zōng guǎng zhào wén cí zhī shì rù jìn zhōng xiū zhuàn, wàn qǐng yǔ zuǒ shǐ fàn lǚ bīng miáo shén kè, yòu shǐ zhōu sī mào hú chǔ bīn xián yù qí xuǎn, qián hòu zhuàn liè nǚ chuán chén guǐ bǎi liáo xīn jiè lè shū děng fán qiān yú juǎn. cháo tíng yí yì jí bǎi sī biǎo shū, jiē mì lìng wàn qǐng děng cān jué, yǐ fēn zǎi xiàng zhī quán, shí rén wèi zhī běi mén xué shì.
時天后諷高宗廣召文詞之士入禁中修撰，萬頃與左史范履冰、苗神客，右史周 思茂、胡楚賓咸預其選，前後撰《列女傳》、《臣軌》、《百僚新誡》、《樂書》 等凡千餘卷。朝廷疑議及百司表疏，皆密令萬頃等參決，以分宰相之權，時人謂之 「北門學士」。

wàn qǐng shǔ wén mǐn sù, rán xìng shū kuàng, bù jū xì jié, wú rú zhě zhī fēng. zé tiān lín cháo, qiān fèng gé shè rén. wú jǐ, zhuó bài fèng gé shì láng.
萬頃屬文敏速，然性疏曠，不拘細節，無儒者之風。則天臨朝，遷鳳閣舍人。 無幾，擢拜鳳閣侍郎。

wàn qǐng sù yǔ xú jìng yè xiōng dì yǒu shàn, yǒng chāng yuán nián wèi kù lì suǒ xiàn, pèi liú lǐng nán ér sǐ. shí shén kè chǔ bīn yǐ zú, lǚ bīng sī mào xiāng cì wèi kù lì suǒ shā.
萬頃素與徐敬業兄弟友善，永昌元年為酷吏所陷，配流嶺南而死。時神客、楚 賓已卒，履冰、思茂相次為酷吏所殺。

fàn lǚ bīng zhě, huái zhōu hé nèi rén. zì zhōu wáng fǔ hù cáo zhào rù jìn zhōng, fán èr shí yú nián. chuí gǒng zhōng, lì luán tái tiān guān èr shì láng. xún qiān chūn guān shàng shū tóng fèng gé luán tái píng zhāng shì, jiān xiū guó shǐ. zài chū yuán nián, zuò cháng jǔ fàn nì zhě bèi shā.
范履冰者，懷州河內人。自周王府戶曹召入禁中，凡二十餘年。垂拱中，歷鸞 台、天官二侍郎。尋遷春官尚書、同鳳閣鸞台平章事，兼修國史。載初元年，坐嘗 舉犯逆者被殺。

miáo shén kè zhě, cāng zhōu dōng guāng rén. guān zhì zhù zuò láng.
苗神客者，滄州東光人。官至著作郎。

zhōu sī mào zhě, bèi zhōu zhāng nán rén. shǎo yǔ dì sī jūn, jù zǎo zhī míng. zì yòu shǐ zhuǎn tài zǐ shè rén. yǔ fàn lǚ bīng zài jìn zhōng zuì méng qīn yù, zhì yú zhèng shì sǔn yì, duō cān yù yān. lèi qiān lín tái shǎo jiān chóng wén guǎn xué shì. chuí gǒng sì nián, xià yù sǐ.
周思茂者，貝州漳南人。少與弟思鈞，俱早知名。自右史轉太子舍人。與范履 冰在禁中最蒙親遇，至於政事損益，多參預焉。累遷麟台少監、崇文館學士。垂拱 四年，下獄死。

hú chǔ bīn zhě, xuān zhōu qiū pǔ rén. shǔ wén mǐn sù, měi yǐn bàn hān ér hòu cāo bǐ. gāo zōng měi lìng zuò wén, bì yǐ jīn yín bēi shèng jiǔ lìng yǐn, biàn yǐ bēi cì zhī. chǔ bīn zhōng rì hān yàn, jiā wú suǒ cáng, fèi jǐn fù rù dài zhào, dé cì yòu chū. rán xìng shèn mì, wèi cháng yán jìn zhōng shì, zuì hòu rén huò wèn zhī, dá yǐ tā shì ér yǐ. zì yīn wáng wén xué bài yòu shǐ chóng xián zhí xué shì ér zú.
胡楚賓者，宣州秋浦人。屬文敏速，每飲半酣而後操筆。高宗每令作文，必以 金銀杯盛酒令飲，便以杯賜之。楚賓終日酣宴，家無所藏，費盡復入待詔，得賜又 出。然性慎密，未嘗言禁中事，醉後人或問之，答以他事而已。自殷王文學拜右史、 崇賢直學士而卒。

qiáo zhī zhī, tóng zhōu féng yì rén yě. fù shī wàng, shàng gāo zǔ nǚ lú líng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, guān zhì tóng zhōu cì shǐ. zhī zhī yǔ dì kǎn bèi, bìng yǐ wén cí zhī míng. zhī zhī yóu chēng jùn cái, suǒ zuò piān yǒng, shí rén duō fěng sòng zhī. zé tiān shí, lèi chú yòu bǔ què, qiān zuǒ sī láng zhōng. zhī zhī yǒu shì bì yuē yǎo niáng, měi lì shàn gē wǔ, wèi wǔ chéng sì suǒ duó. zhī zhī yuàn xī, yīn zuò lǜ zhū piān yǐ jì qíng, mì sòng yǔ bì, bì gǎn fèn zì shā. chéng sì dà nù, yīn fěng kù lì luó zhī zhū zhī.
喬知之，同州馮翊人也。父師望，尚高祖女廬陵公主，拜駙馬都尉，官至同州 刺史。知之與弟侃、備，並以文詞知名。知之尤稱俊才，所作篇詠，時人多諷誦之。 則天時，累除右補闕，遷左司郎中。知之有侍婢曰窈娘，美麗善歌舞，為武承嗣所 奪。知之怨惜，因作《綠珠篇》以寄情，密送與婢，婢感憤自殺。承嗣大怒，因諷 酷吏羅織誅之。

kǎn, kāi yuán chū wèi yǎn zhōu dū du.
侃，開元初為兗州都督。

bèi, yù xiū sān jiào zhū yīng, zhǎng ān zhōng zú yú xiāng yáng lìng.
備，預修《三教珠英》，長安中卒於襄陽令。

shí yòu yǒu rǔ zhōu rén liú xī yí, shàn wèi cóng jūn guī qíng zhī shī, cí diào āi kǔ, wèi shí suǒ zhòng, zhì xíng bù xiū, wèi jiān rén suǒ shā.
時又有汝州人劉希夷，善為從軍閨情之詩，詞調哀苦，為時所重，志行不修， 為奸人所殺。

liú yǔn jì, luò zhōu gǒng rén, qí xiān zì pèi guó xǐ yān. nán qí péng chéng jùn chéng sù liù dài sūn yě. shǎo gū, shì mǔ shén jǐn. bó xué shàn shǔ wén, yǔ jiàng zhōu wáng bó zǎo qí míng, tè xiāng yǒu shàn. ruò guàn, běn zhōu jǔ jìn shì, lèi chú zhù zuò zuǒ láng. yǔn jì cháng cǎi zhí lǔ āi gōng hòu shí èr dài zhì yú zhàn guó yí shì, zhuàn lǔ hòu chūn qiū èr shí juǎn. biǎo shàng zhī, qiān zuǒ shǐ, jiān zhí hóng wén guǎn. chuí gǒng sì nián, míng táng chū chéng, yǔn jì zòu shàng míng táng fù yǐ fěng, zé tiān shén jiā tàn zhī, shǒu zhì bāo měi, bài zhù zuò láng.
劉允濟，洛州鞏人，其先自沛國徙焉。南齊彭城郡丞愬六代孫也。少孤，事母 甚謹。博學善屬文，與絳州王勃早齊名，特相友善。弱冠，本州舉進士，累除著作 佐郎。允濟嘗採摭魯哀公後十二代至於戰國遺事，撰《魯後春秋》二十卷。表上之， 遷左史，兼直弘文館。垂拱四年，明堂初成，允濟奏上《明堂賦》以諷，則天甚嘉 嘆之，手制褒美，拜著作郎。

tiān shòu zhōng, wèi lái jùn chén suǒ gòu, dāng zuò sǐ, yǐ qí mǔ lǎo, tè xǔ zhōng qí yú nián, réng liú xì yù. jiǔ zhī, huì shè miǎn, biǎn shòu dà yǔ wèi. zhǎng ān zhōng, lèi qiān zhù zuò zuǒ láng, jiān xiū guó shǐ. wèi jǐ, zhuó bài fèng gé shè rén. zhōng xìng chū, zuò yǔ zhāng yì zhī kuǎn xiá, zuǒ shòu qīng zhōu zhǎng shǐ, wèi lì qīng bái, hé nán dào xún chá shǐ lù jìng qián shén chēng jiàn zhī. xún dīng mǔ yōu, fú què ér zú.
天授中，為來俊臣所構，當坐死，以其母老，特許終其餘年，仍留系獄。久之， 會赦免，貶授大庾尉。長安中，累遷著作佐郎，兼修國史。未幾，擢拜鳳閣舍人。 中興初，坐與張易之款狎，左授青州長史，為吏清白，河南道巡察使路敬潛甚稱薦 之。尋丁母憂，服闋而卒。

fù jiā mó, yōng zhōu wǔ gōng rén yě. jǔ jìn shì. zhǎng ān zhōng, lèi zhuǎn jìn yáng wèi, yǔ xīn ān wú shǎo wēi yǒu shàn, tóng guān. xiān shì, wén shì zhuàn bēi sòng, jiē yǐ xú yǔ wèi zōng, qì diào jiàn liè. jiā mó yǔ shǎo wēi shǔ cí, jiē yǐ jīng diǎn wèi běn, shí rén qīn mù zhī, wén tǐ yī biàn, chēng wèi fù wú tǐ. jiā mó zuò shuāng lóng quán sòng qiān zhú gǔ sòng, shǎo wēi zhuàn chóng fú sì zhōng míng, cí zuì gāo yǎ, zuò zhě tuī zhòng. bīng zhōu zhǎng shǐ zhāng rén dǎn dài yǐ shū lǐ, zuò bì tóng tà. jiā mó hòu wèi shòu ān wèi, yù xiū sān jiào zhū yīng. zhōng xìng chū, wèi zuǒ tái jiān chá yù shǐ, zú. yǒu wén jí wǔ juǎn.
富嘉謨，雍州武功人也。舉進士。長安中，累轉晉陽尉，與新安吳少微友善， 同官。先是，文士撰碑頌，皆以徐、庾為宗，氣調漸劣。嘉謨與少微屬詞，皆以經 典為本，時人欽慕之，文體一變，稱為富吳體。嘉謨作《雙龍泉頌》、《千蠋谷頌》， 少微撰《崇福寺鐘銘》，詞最高雅，作者推重。并州長史張仁亶待以殊禮，坐必同 榻。嘉謨後為壽安尉，預修《三教珠英》。中興初，為左台監察御史，卒。有文集 五卷。

shǎo wēi yì jǔ jìn shì, lèi zhì jìn yáng wèi. zhōng xìng chū, diào yú lì bù, shì láng wéi sì lì chēng jiàn, bài yòu tái jiān chá yù shǐ. wò bìng, wén jiā mó sǐ, kū ér fù shī, xún yì zú. yǒu wén jí wǔ juǎn.
少微亦舉進士，累至晉陽尉。中興初，調於吏部，侍郎韋嗣立稱薦，拜右台監 察御史。臥病，聞嘉謨死，哭而賦詩，尋亦卒。有文集五卷。

jiā mó yǔ shǎo wēi zài jìn yáng, wèi jùn gǔ yǐ wèi tài yuán zhǔ bù, jiē yǐ wén cí zhù míng, shí rén wèi zhī běi jīng sān jié. yǐ hòu liú yù kè sǐ, wén zhāng yí shī.
嘉謨與少微在晉陽，魏郡谷倚為太原主簿，皆以文詞著名，時人謂之「北京三 傑」。倚後流寓客死，文章遺失。

wēi zǐ gǒng, kāi yuán zhōng, wèi zhōng shū shè rén.
微子鞏，開元中，為中書舍人。

yuán bàn qiān, běn míng yú qìng, jìn zhōu lín fén rén. shǎo yǔ qí zhōu rén hé yàn xiān tóng shī shì xué shì wáng yì fāng, yì fāng jiā zhòng zhī, cháng wèi zhī yuē: wǔ bǎi nián yī xián, zú xià dāng zhī yǐ! yīn gǎi míng bàn qiān. jí yì fāng zú, bàn qiān yǔ yàn xiān jiē zhì fú, sàng bì ér qù.
員半千，本名餘慶，晉州臨汾人。少與齊州人何彥先同師事學士王義方，義方 嘉重之，嘗謂之曰：「五百年一賢，足下當之矣！」因改名半千。及義方卒，半千 與彥先皆制服，喪畢而去。

shàng yuán chū, yīng bā kē jǔ, shòu wǔ zhì wèi. shǔ pín suì hàn jī, quàn xiàn lìng yīn zi liáng kāi cāng yǐ zhèn pín něi, zi liáng bù cóng. huì zi liáng fù zhōu, bàn qiān biàn fā cāng sù yǐ gěi jī rén. huái zhōu cì shǐ guō qí zōng dà jīng, yīn ér àn zhī. shí huáng mén shì láng xuē yuán chāo wèi hé běi dào cún fǔ shǐ, wèi qí zōng yuē: gōng bǎi xìng bù néng jiù zhī, ér shǐ huì guī yī wèi, qǐ bù kuì yě! jù lìng shì zhī. xún yòu yīng yuè mù jǔ.
上元初，應八科舉，授武陟尉。屬頻歲旱飢，勸縣令殷子良開倉以賑貧餒，子 良不從。會子良赴州，半千便發倉粟以給飢人。懷州刺史郭齊宗大驚，因而按之。 時黃門侍郎薛元超為河北道存撫使，謂齊宗曰：「公百姓不能救之，而使惠歸一尉， 豈不愧也！」遽令釋之。尋又應岳牧舉。

gāo zōng yù wǔ chéng diàn, zhào zhū zhōu jǔ rén, qīn wèn yuē: bīng shū suǒ yún tiān zhèn dì zhèn rén zhèn, gè hé wèi yě? bàn qiān yuè cì ér jìn yuē: chén guān zài jí, cǐ shì duō yǐ. huò wèi: tiān zhèn, xīng xiù gū xū dì zhèn, shān chuān xiàng bèi rén zhèn, piān wǔ mí fèng. yǐ chén yú jiàn, wèi bù rán yǐ. fū shī chū yǐ yì, yǒu ruò shí yǔ, dé tiān zhī shí, cǐ tiān zhèn yě bīng zài zú shí, qiě gēng qiě zhàn, de dì zhī lì, cǐ dì zhèn yě shàn yòng bīng zhě, shǐ sān jūn zhī shì, rú fù zǐ xiōng dì, dé rén zhī hé, cǐ rén zhèn yě. sān zhě qù yǐ, qí hé yǐ zhàn! gāo zōng shén jiē shǎng zhī. jí duì cè, zhuó wèi shàng dì.
高宗御武成殿，召諸州舉人，親問曰：「兵書所云天陣、地陣、人陣，各何謂 也？」半千越次而進曰：「臣觀載籍，此事多矣。或謂：天陣，星宿孤虛；地陣， 山川向背；人陣，偏伍彌縫。以臣愚見，謂不然矣。夫師出以義，有若時雨，得天 之時，此天陣也；兵在足食，且耕且戰，得地之利，此地陣也；善用兵者，使三軍 之士，如父子兄弟，得人之和，此人陣也。三者去矣，其何以戰！」高宗甚嗟賞之。 及對策，擢為上第。

chuí gǒng zhōng, lèi bǔ zuǒ wèi zhòu cáo, réng chōng xuān wèi tǔ bō shǐ. jí yǐn cí, zé tiān yuē: jiǔ wén qīng míng, wèi shì gǔ rén, bù yì nǎi zài cháo liè. jìng wài xiǎo shì, bù zú fán qīng, yí liú dài zhì yě. jí rì shǐ rù gé gòng fèng. sì shèng yuán nián, bàn qiān wèi zuǒ wèi zhǎng shǐ, yǔ fèng gé shè rén wáng chù zhī tiān guān shì láng shí bào zhōng, bìng wèi hóng wén guǎn zhí xué shì, réng yǔ zhù zuò zuǒ láng lù jìng chún fēn rì yú xiǎn fú mén dài zhì. bàn qiān yīn zhuàn míng táng xīn lǐ sān juǎn, shàng zhī. zé tiān fēng zhōng yuè, bàn qiān yòu zhuàn fēng chán sì tán bēi shí èr shǒu yǐ jìn, zé tiān chēng shàn. qián hòu cì juàn qiān yú pǐ.
垂拱中，累補左衛胄曹，仍充宣慰吐蕃使。及引辭，則天曰：「久聞卿名，謂 是古人，不意乃在朝列。境外小事，不足煩卿，宜留待制也。」即日使入閣供奉。 嗣聖元年，半千為左衛長史，與鳳閣舍人王處知、天官侍郎石抱忠，並為弘文館直 學士，仍與著作佐郎路敬淳分日於顯福門待制。半千因撰《明堂新禮》三卷，上之。 則天封中嶽，半千又撰《封禪四壇碑》十二首以進，則天稱善。前後賜絹千餘匹。

zhǎng ān zhōng, wǔ qiān zhèng jiàn dài fū, jiān yòu kòng hè nèi gòng fèng. bàn qiān yǐ kòng hè zhī zhí, gǔ wú qí shì, yòu shòu sī rèn zhě lǜ duō qīng báo, fēi cháo tíng jìn dé zhī xuǎn, shàng shū qǐng bà zhī. yóu shì wǔ zhǐ, zuǒ qiān shuǐ bù láng zhōng, yù xiū sān jiào zhū yīng.
長安中，五遷正諫大夫，兼右控鶴內供奉。半千以控鶴之職，古無其事，又授 斯任者率多輕薄，非朝廷進德之選，上疏請罷之。由是忤旨，左遷水部郎中，預修 《三教珠英》。

zhōng zōng shí, wèi háo zhōu cì shǐ. ruì zōng jí wèi, zhēng bài tài zǐ yòu yù dé, jiān chóng wén guǎn xué shì, jiā yín qīng guāng lù dài fū, lèi fēng píng yuán jùn gōng. kāi yuán èr nián zú. wén jí duō yí shī. bàn qiān tóng shí xué shì qiū yuè.
中宗時，為濠州刺史。睿宗即位，征拜太子右諭德，兼崇文館學士，加銀青光 祿大夫，累封平原郡公。開元二年卒。文集多遺失。半千同時學士丘悅。

qiū yuè zhě, hé nán lù hún rén yě. yì yǒu xué yè. jǐng lóng zhōng, wèi xiāng wáng fǔ yuàn, yǔ wén xué wéi lì qì diǎn qiān péi yào qīng jù wèi wáng fǔ zhí xué shì. ruì zōng zài fān shén zhòng zhī, guān zhì qí wáng fù. kāi yuán chū zú. zhuàn sān guó diǎn lüè sān shí juǎn, xíng yú shí.
丘悅者，河南陸渾人也。亦有學業。景龍中，為相王府掾，與文學韋利器、典 簽裴耀卿俱為王府直學士。睿宗在籓甚重之，官至岐王傅。開元初卒。撰《三國典 略》三十卷，行於時。

liú xiàn, sòng zhōu níng líng rén yě. fù sī lì, gāo zōng shí wèi shì yù shǐ. shǔ hé nán hé běi hàn jiǎn, qiǎn yù shǐ zhōng chéng cuī mì děng fēn dào cún wèn zhèn gěi, sī lì shàng shū jiàn yuē: jīn mài xù fāng qiū, cán gōng wèi bì, sān shí zhī wù, wàn xìng suǒ xiān. chì shǐ fǔ xún, rén jiē sǒng biàn, wàng qí jiā yè, jì cǐ tiān ēn, yǒng yuè cān yíng, bì nán yì zhǐ, jí zhòng jì guǎng, fáng fèi yì duō. jiā yǐ tú chéng wǎng hái, jiān zhī chén xī tíng zhì. jì yuán zhèn gěi, xū lì bù shū, běn yù ān cún, què chéng fán rǎo. yòu wú yì zhī chù, qí mǎ shāo nán. jiǎn zé gōng sī, xū yù zhuī jí. yǔ hòu nóng wù, tè qiè cháng qíng, zàn fèi xū yú, jí kuī suì jì. měi wèi yī mǎ, suì láo shù jiā, cóng cǐ xiāng chéng, kǒng gèng zī shén. wàng qiě wěi zhōu xiàn zhèn gěi, dài qiū xián shí chū shǐ bāo biǎn. shū zòu, mì děng suì bù xíng. hòu qiān kǎo gōng yuán wài láng, shǐ zòu qǐng míng jīng jiā tiē jìn shì shì zá wén, zì sī lì shǐ yě. xún zú guān.
劉憲，宋州寧陵人也。父思立，高宗時為侍御史。屬河南、河北旱儉，遣御史 中丞崔謐等分道存問賑給，思立上疏諫曰：「今麥序方秋，蠶功未畢，三時之務， 萬姓所先。敕使撫巡，人皆竦抃，忘其家業，冀此天恩，踴躍參迎，必難抑止，集 眾既廣，妨廢亦多。加以途程往還，兼之晨夕停滯。既緣賑給，須立簿書，本欲安 存，卻成煩擾。又無驛之處，其馬稍難。簡擇公私，須預追集。雨後農務，特切常 情，暫廢須臾，即虧歲計。每為一馬，遂勞數家，從此相乘，恐更滋甚。望且委州 縣賑給，待秋閒時出使褒貶。」疏奏，謐等遂不行。後遷考功員外郎，始奏請明經 加帖、進士試雜文，自思立始也。尋卒官。

xiàn ruò guàn jǔ jìn shì, lèi chú dōng guān yuán wài láng.
憲弱冠舉進士，累除冬官員外郎。

tiān shòu zhōng, shòu zhào tuī àn lái jùn chén. xiàn jí qí kù bào, yù yīn shì shéng zhī, fǎn wèi jùn chén suǒ gòu, biǎn fén shuǐ lìng. zài qiān sī pū chéng. jí jùn chén fú zhū, zhuó xiàn wèi gěi shì zhōng, xún zhuǎn fèng gé shè rén.
天授中，受詔推按來俊臣。憲嫉其酷暴，欲因事繩之，反為俊臣所構，貶濆水 令。再遷司仆丞。及俊臣伏誅，擢憲為給事中，尋轉鳳閣舍人。

shén lóng chū, zuò cháng wèi zhāng yì zhī suǒ yǐn, zì lì bù shì láng chū wèi yú zhōu cì shǐ. é fù rù wèi tài pú shǎo qīng, jiān xiū guó shǐ, jiā xiū wén guǎn xué shì. jǐng yún chū, sān qiān tài zǐ zhān shì
神龍初，坐嘗為張易之所引，自吏部侍郎出為渝州刺史。俄復入為太僕少卿， 兼修國史，加修文館學士。景雲初，三遷太子詹事

xuán zōng zài dōng gōng, liú yì jīng jí, xiàn yīn shàng qǐ yuē: zì gǔ jí jīn, jiē zhòng yú xué. zhì yú guāng yào shèng dé, fā yáng lìng wèn, ān jìng shēn xīn, bǎo níng jiā guó, wú yǐ jiā yān. diàn xià jū fù jūn zhī wèi, yǒu jué rén zhī cái, qǐ jiǎ xún zhāng zhāi jù, gài zī lüè zhī dà yì, yòng gōng shén shǎo, wèi lì jí duō. fú yuàn kè chéng měi zhì, wú qì xiá rì, shàng yǐ wèi zhì zūn zhī xīn, xià yǐ dá shù liáo zhī wàng. shì dú chǔ wú liàng, jīng míng xíng xiū, qí nián sù wàng, shí cì zhào wèn, yǐ chá qí yán, xìng shèn! xuán zōng shén jiā nà zhī. míng nián, xiàn zú, zèng yǎn zhōu dū du. yǒu jí sān shí juǎn.
玄宗在東宮，留意經籍，憲因上啟曰：「自古及今，皆重於學。至於光耀盛德， 發揚令問，安靜身心，保寧家國，無以加焉。殿下居副君之位，有絕人之才，豈假 尋章摘句，蓋資略知大意，用功甚少，為利極多。伏願克成美志，無棄暇日，上以 慰至尊之心，下以答庶僚之望。侍讀褚無量，經明行修，耆年宿望，時賜召問，以 察其言，幸甚！」玄宗甚嘉納之。明年，憲卒，贈兗州都督。有集三十卷。

chū zé tiān shí, chì lì bù hú míng kǎo xuǎn rén pàn, yǐ qiú cái yàn, xiàn yǔ wáng shì sī mǎ huáng liáng zài yán xiāng cì pàn rù dì èr děng.
初則天時，敕吏部糊名考選人判，以求才彥，憲與王適、司馬鍠、梁載言相次 判入第二等。

wáng shì, yōu zhōu rén. guān zhì yōng zhōu sī gōng.
王適，幽州人。官至雍州司功。

sī mǎ lì, luò zhōu wēn rén yě. shén lóng zhōng, zú yú huáng mén shì láng.
司馬皪，洛州溫人也。神龍中，卒於黃門侍郎。

liáng zài yán, bó zhōu liáo chéng rén. lì fèng gé shè rén, zhuān zhī zhì gào. zhuàn jù yuán gù shì shí juǎn, shí dào zhì shí liù juǎn, bìng chuán yú shí. zhōng zōng shí wèi huái zhōu cì shǐ.
梁載言，博州聊城人。歷鳳閣舍人，專知制誥。撰《具員故事》十卷，《十道 志》十六卷，並傳於時。中宗時為懷州刺史。

shěn quán qī, xiāng zhōu nèi huáng rén yě. jìn shì jǔ. zhǎng ān zhōng, lèi qiān tōng shì shè rén, yù xiū sān jiào zhū yīng.
沈佺期，相州內黃人也。進士舉。長安中，累遷通事舍人，預修《三教珠英》。

quán qī shàn shǔ wén, yóu zhǎng qī yán zhī zuò, yǔ sòng zhī wèn qí míng, shí rén chēng wèi shěn sòng. zài zhuǎn kǎo gōng yuán wài láng, zuò zāng pèi liú lǐng biǎo. shén lóng zhōng, shòu qǐ jū láng, jiā xiū wén guǎn zhí xué shì. hòu lì zhōng shū shè rén tài zǐ zhān shì. kāi yuán chū zú. yǒu wén jí shí juǎn.
佺期善屬文，尤長七言之作，與宋之問齊名，時人稱為沈宋。再轉考功員外郎， 坐贓配流嶺表。神龍中，授起居郎，加修文館直學士。後歷中書舍人、太子詹事。 開元初卒。有文集十卷。

dì quán jiāo jí zi, yì yǐ wén cí zhī míng.
弟全交及子，亦以文詞知名。

chén zi áng, zǐ zhōu shè hóng rén. jiā shì fù háo. zi áng dú kǔ jié dú shū, yóu shàn shǔ wén. chū wèi gǎn yù shī sān shí shǒu, jīng zhào sī gōng wáng shì jiàn ér jīng yuē: cǐ zi bì wèi tiān xià wén zōng yǐ! yóu shì zhī míng. jǔ jìn shì. huì gāo zōng bēng, líng jià jiāng hái zhǎng ān, zi áng yì què shàng shū, shèng chén dōng dōu xíng shèng, kě yǐ ān zhì shān líng, guān zhōng hàn jiǎn, líng jià xī xíng bù biàn. yuē:
陳子昂，梓州射洪人。家世富豪。子昂獨苦節讀書，尤善屬文。初為《感遇詩》 三十首，京兆司功王適見而驚曰：「此子必為天下文宗矣！」由是知名。舉進士。 會高宗崩，靈駕將還長安，子昂詣闕上書，盛陳東都形勝，可以安置山陵，關中旱 儉，靈駕西行不便。曰：

zǐ zhōu shè hóng xiàn cǎo mǎng yú chén zǐ áng, jǐn dùn shǒu mào sǐ xiàn shū què xià.
梓州射洪縣草莽愚臣子昂，謹頓首冒死獻書闕下。

chén wén míng wáng bù è qiè zhí zhī yán yǐ nà zhōng, liè shì bù dàn sǐ wáng zhī zhū yǐ jí jiàn. gù yǒu fēi cháng zhī cè zhě, bì dài fēi cháng zhī shí dé fēi cháng zhī shí zhě, bì dài fēi cháng zhī zhǔ. rán hòu wēi yán zhèng sè, kàng yì zhí cí, fù tāng huò ér bù huí, zhì zhū yí ér wú huǐ! qǐ tú yù guǐ shì kuā sú, yàn shēng lè sǐ zhě zāi! shí yǐ wèi shā shēn zhī hài xiǎo, cún guó zhī lì dà. gù shěn jì dìng yì ér gān xīn yān. kuàng hū dé fēi cháng zhī shí, yù fēi cháng zhī zhǔ, yán bì huò yòng, sǐ yì hé jīng! qiān zài zhī jī, jiāng bù xiǔ yú jīn rì yǐ!
臣聞明王不惡切直之言以納忠，烈士不憚死亡之誅以極諫。故有非常之策者， 必待非常之時；得非常之時者，必待非常之主。然後危言正色，抗義直辭，赴湯鑊 而不回，至誅夷而無悔！豈徒欲詭世夸俗，厭生樂死者哉！實以為殺身之害小，存 國之利大。故審計定議而甘心焉。況乎得非常之時，遇非常之主，言必獲用，死亦 何驚！千載之跡，將不朽於今日矣！

fú wéi dà xíng huáng dì yí tiān xià, qì qún chén, wàn guó zhèn jīng, bǎi xìng tú liè. bì xià yǐ xùn qí zhī shèng, chéng zōng miào zhī zhòng, tiān xià zhī wàng, yóng yóng rú yě. mò bù jì méng shèng huà, yǐ bǎo yú nián tài píng zhī zhǔ, jiāng fù zài yú zī yǐ! kuàng huáng tài hòu yòu yǐ wén mǔ zhī xián, xié xuān gōng zhī yào, jūn guó dà shì, yí zhào jué zhī táng yú zhī jì, yú sī shèng yǐ!
伏惟大行皇帝遺天下，棄群臣，萬國震驚，百姓屠裂。陛下以徇齊之聖，承宗 廟之重，天下之望，喁喁如也。莫不冀蒙聖化，以保餘年；太平之主，將復在於茲 矣！況皇太后又以文母之賢，協軒宮之耀，軍國大事，遺詔決之；唐、虞之際，於 斯盛矣！

chén fú jiàn zhào shū, zǐ gōng jiāng qiān xī jīng, luán yú yì yù péi xìng. jì fēi shàng cè, zhì zhě shī tú miào táng wèi wén yǒu gǔ gěng zhī mó, cháo tíng duō jiàn yǒu shùn cóng zhī yì chén qiè huò yǐ wèi guò yǐ! fú zì sī zhī, shēng shèng rì, mù huáng fēng, mó dǐng zhì zhǒng, mò fēi tíng yù bù néng lì dān fèng, dǐ zhuó lóng, běi miàn yù jiē, dōng wàng jīn wū, kàng yīn ér zhèng jiàn zhě, shèng wáng zhī zuì rén yě! suǒ yǐ bù gù wàn sǐ, qǐ xiàn yī yán, yuàn méng tīng lǎn, gān jiù dǐng huò, fú wéi bì xià chá zhī.
臣伏見詔書，梓宮將遷西京，鸞輿亦欲陪幸。計非上策，智者失圖；廟堂未聞 有骨鯁之謨，朝廷多見有順從之議；臣竊惑以為過矣！伏自思之，生聖日，沐皇風， 摩頂至踵，莫非亭育；不能歷丹鳳，抵濯龍，北面玉階，東望金屋，抗音而正諫者， 聖王之罪人也！所以不顧萬死，乞獻一言，願蒙聽覽，甘就鼎鑊，伏惟陛下察之。

chén wén qín dū xián yáng zhī shí, hàn dōu zhǎng ān zhī rì, shān hé wèi gù, tiān xià fú yǐ. rán yóu běi qǔ hú wǎn zhī lì, nán zī bā shǔ zhī ráo. zì wèi rù hé, zhuǎn guān dōng zhī sù yú shā jué mò, zhì shān xī zhī chǔ. rán hòu néng xuē píng tiān xià, dàn yā zhū hóu, zhǎng pèi lì cè, héng zhì yǔ zhòu. jīn zé bù rán. yàn dài pò xiōng nú zhī qīn, bā lǒng yīng tǔ bō zhī huàn xī shǔ pí lǎo, qiān lǐ yíng liáng běi guó dīng nán, shí wǔ chéng sāi suì yuè bèn mìng, qí bì bù kān. qín zhī shǒu wěi, jīn wèi què yǐ! jí suǒ yú zhě, dú sān fǔ zhī jiān ěr. qǐng zāo huāng jǐn, rén bèi jiàn jī. zì hé yǐ xī, mò fēi chì dì xún lǒng yǐ běi, hǎn féng qīng cǎo. mò bù fù xiōng zhuǎn xǐ, qī zǐ liú lí, wěi jiā sàng yè, gāo yuán rùn mǎng, cǐ cháo tíng zhī suǒ bèi zhī yě. lài yǐ zōng miào shén líng, huáng tiān huǐ huò, qù suì báo rěn, qián qiū shāo dēng, shǐ léi è zhī yú, dé bǎo xìng mìng, tiān xià xìng shèn, kě wèi hòu yǐ! rán ér liú rén wèi fǎn, tián yě shàng wú, bái gǔ zòng héng, qiān mò wú zhǔ. zhì yú xù jī, yóu kě āi shāng. bì xià bù liào qí nán, guì cóng xiān yì, suì yù zhǎng qū dà jià, àn jié qín jīng, qiān shèng wàn qí, hé fāng qǔ gěi? kuàng shān líng chū zhì, chuān fù wèi yāng tǔ mù gōng jiàng, bì zī tú yì. jīn yù lǜ pí bì zhī zhòng, xìng shù wàn zhī jūn, zhēng fā jìn jī, biān pū léi lǎo, záo shān cǎi shí, qū yǐ jiù gōng. chūn zuò wú shí, qiū chéng jué wàng, diāo zhài yí jiào, zài lí jiān kǔ. tǎng bù kān bì, bì yǒu bū táo, zi lái zhī sòng, jiāng hé yǐ shù zhī? cǐ yì zōng miào zhī dà jī, bù kě bù shěn tú yě! kuàng guó wú jiān suì zhī chǔ, jiā xiān zā shí zhī xù. yī xún bù yǔ, yóu kě shēn yōu, hū jiā shuǐ hàn, rén hé yǐ jì? bì xià bù shēn chá shǐ zhōng, dú wéi qún yì, chén kǒng sān fǔ zhī bì, bù zhǐ rú qián rì yǐ!
臣聞秦都咸陽之時，漢都長安之日，山河為固，天下服矣。然猶北取胡、宛之 利，南資巴蜀之饒。自渭入河，轉關東之粟；逾沙絕漠，致山西之儲。然後能削平 天下，彈壓諸侯，長轡利策，橫制宇宙。今則不然。燕、代迫匈奴之侵，巴、隴嬰 吐蕃之患；西蜀疲老，千里贏糧；北國丁男，十五乘塞；歲月奔命，其弊不堪。秦 之首尾，今為闕矣！即所余者，獨三輔之間耳。頃遭荒饉，人被荐饑。自河已西， 莫非赤地；循隴已北，罕逢青草。莫不父兄轉徙，妻子流離，委家喪業，膏原潤莽， 此朝廷之所備知也。賴以宗廟神靈，皇天悔禍，去歲薄稔，前秋稍登，使羸餓之餘， 得保性命，天下幸甚，可謂厚矣！然而流人未返，田野尚蕪，白骨縱橫，阡陌無主。 至於蓄積，尤可哀傷。陛下不料其難，貴從先意，遂欲長驅大駕，按節秦京，千乘 萬騎，何方取給？況山陵初制，穿復未央；土木工匠，必資徒役。今欲率疲弊之眾， 興數萬之軍，徵發近畿，鞭撲羸老，鑿山採石，驅以就功。春作無時，秋成絕望， 凋瘵遺噍，再罹艱苦。倘不堪弊，必有逋逃，「子來」之頌，將何以述之？此亦宗 廟之大機，不可不審圖也！況國無兼歲之儲，家鮮匝時之蓄。一旬不雨，猶可深憂， 忽加水旱，人何以濟？陛下不深察始終，獨違群議，臣恐三輔之弊，不止如前日矣！

qiě tiān zǐ yǐ sì hǎi wèi jiā, shèng rén bāo liù hé wèi yǔ. lì guān suì gǔ, yǐ zhì yú jīn, hé cháng bù yǐ sān wáng wèi rén, wǔ dì wèi shèng! suī zhōu gōng zhì zuò, fū zǐ zhe míng, mò bù zǔ shù yáo shùn, xiàn zhāng wén wǔ, wèi bǎi wáng zhī hóng liè, zuò qiān zài zhī xióng tú! rán ér shùn sǐ zhì fāng, zàng cāng wú ér bù fǎn yǔ huì qún hòu, mò jī shān ér yǒng zhōng. qǐ qí ài mán yí zhī xiāng ér bǐ zhōng guó zāi? shí jiāng yù shì shèng rén wú wài yě. gù néng shǐ fén jí yǐ wèi měi tán, dì wáng yǐ wèi gāo fàn. kuàng wǒ wēi wēi dà shèng, lì dì dēng huáng, rì yuè suǒ zhào, mò bù lǜ bǐ. hé dú qín fēng zhī dì, kě zhì shān líng hé luò zhī dōu, bù kān yuán qǐn? bì xià qǐ bù chá zhī, yú chén qiè wèi bì xià xī yě! qiě jǐng shān chóng lì, xiù guān qún fēng, běi duì sōng máng, xī wàng rǔ hǎi, jū zhù róng zhī gù dì, lián tài hào zhī yí xū. dì wáng tú jī, zòng héng zuǒ yòu yuán líng zhī měi, fù hé jiā yān! bì xià céng wèi chá zhī, wèi qí bù kě yú chén bǐ jiàn, liáng zú shàng yǐ! kuàng chán jiàn zhī zhōng, tiān dì jiāo huì, běi yǒu tài xíng zhī xiǎn, nán yǒu wǎn yè zhī ráo, dōng yā jiāng huái, shí hú huái zhī lì, xī chí xiáo miǎn, jù guān hé zhī bǎo. yǐ cōng míng zhī zhǔ, yǎng chún cuì zhī rén, tiān xià hé píng, gōng jǐ zhèng nán miàn ér yǐ. bì xià bù sī chán luò zhī zhuàng guān, guān lǒng zhī huāng wú, nǎi yù qì tài shān zhī ān, lǚ jiāo yuán zhī xiǎn, wàng shén qì zhī dà bǎo, xùn céng mǐn zhī xiǎo jié. yú chén àn mèi, yǐ wèi shén yě! bì xià hé bù lǎn zhēng chén zhī cè, cǎi xíng lù zhī yáo, zī mó tài hòu, píng zhāng zǎi fǔ, shǐ cāng shēng zhī wàng, zhī yǒu suǒ ān, tiān xià qǐ bù xìng shèn!
且天子以四海為家，聖人包六合為宇。歷觀邃古，以至於今，何嘗不以三王為 仁，五帝為聖！雖周公製作，夫子著明，莫不祖述堯、舜，憲章文、武，為百王之 鴻烈，作千載之雄圖！然而舜死陟方，葬蒼梧而不返；禹會群後，歿稽山而永終。 豈其愛蠻夷之鄉而鄙中國哉？實將欲示聖人無外也。故能使墳籍以為美談，帝王以 為高范。況我巍巍大聖，轢帝登皇，日月所照，莫不率俾。何獨秦、豐之地，可置 山陵；河、洛之都，不堪園寢？陛下豈不察之，愚臣竊為陛下惜也！且景山崇麗， 秀冠群峰，北對嵩、邙，西望汝海，居祝融之故地，連太昊之遺墟。帝王圖跡，縱 橫左右；園陵之美，復何加焉！陛下曾未察之，謂其不可；愚臣鄙見，良足尚矣！ 況瀍、澗之中，天地交會，北有太行之險，南有宛、葉之饒，東壓江、淮，食湖淮 之利，西馳崤、澠，據關河之寶。以聰明之主，養純粹之人，天下和平，恭己正南 面而已。陛下不思瀍、洛之壯觀，關、隴之荒蕪，乃欲棄太山之安，履焦原之險， 忘神器之大寶，徇曾、閔之小節。愚臣暗昧，以為甚也！陛下何不覽爭臣之策，采 行路之謠，諮謨太后，平章宰輔，使蒼生之望，知有所安，天下豈不幸甚！

xī zhě píng wáng qiān dōu, guāng wǔ dū luò, shān líng qǐn miào, bù zài dōng jīng zōng shè fén yíng, bìng jū xī tǔ. rán ér chūn qiū měi wèi shǐ wáng, hàn shū zài wèi dài zǔ, qǐ qí bù yuàn xiào zāi? hé shèng xián bāo biǎn yú sī làn yǐ? shí yǐ shí yǒu bù kě, shì yǒu bì rán. gài yù yí xiǎo cún dà, qù huò guī fú, shèng rén suǒ yǐ guì yě. fū xiǎo bù rěn, luàn dà móu, zhòng ní zhī zhì jiè, yuàn bì xià chá zhī. ruò yǐ chén yú bù yòng, cháo yì suì xíng, chén kǒng guān lǒng zhī yōu, wú shí xiū yě!
昔者平王遷都，光武都洛，山陵寢廟，不在東京；宗社墳塋，並居西土。然而 《春秋》美為始王，《漢書》載為代祖，豈其不願孝哉？何聖賢褒貶於斯濫矣？實 以時有不可，事有必然。蓋欲遺小存大，去禍歸福，聖人所以貴也。夫小不忍，亂 大謀，仲尼之至誡，願陛下察之。若以臣愚不用，朝議遂行，臣恐關、隴之憂，無 時休也！

chén yòu wén tài yuán xù jù wàn zhī cāng, luò kǒu jī tiān xià zhī sù, guó jiā zhī zī, sī wèi dà yǐ! jīn yù shě ér bù gù, bèi yǐ zhǎng qū, shǐ yǒu shí jīng jiē, tiān xià shī wàng. tǎng shǔ qiè gǒu dào, wàn yī bù tú, xī rù shǎn zhōu zhī jiāo, dōng fàn wǔ láo zhī zhèn, dào áo cāng yī póu zhī sù, bì xià hé yǐ è zhī? cǐ tiān xià zhī zhì jī, bù kě bù shēn jù yě. suī zé dào wèi xuán zhǒng, zhū xíng yǐ jí, miè qí jiǔ zú, fén qí qī zǐ, qì gū suī hèn, jiāng hé jí yān! gù yuē: xiān móu hòu shì zhě yì, xiān shì hòu móu zhě shī. guó zhī lì qì, bù kě yǐ shì rén. sī yán qǐ tú shè yě, gù yuàn bì xià niàn zhī!
臣又聞太原蓄鉅萬之倉，洛口積天下之粟，國家之資，斯為大矣！今欲舍而不 顧，背以長驅，使有識驚嗟，天下失望。倘鼠竊狗盜，萬一不圖，西入陝州之郊， 東犯武牢之鎮，盜敖倉一抔之粟，陛下何以遏之？此天下之至機，不可不深懼也。 雖則盜未旋踵，誅刑已及，滅其九族，焚其妻子，泣辜雖恨，將何及焉！故曰： 「先謀後事者逸，先事後謀者失。」「國之利器，不可以示人。」斯言豈徒設也， 固願陛下念之！

zé tiān zhào jiàn, qí qí duì, bài lín tái zhèng zì. zé tiān jiāng shì yǎ zhōu tǎo shēng qiāng, zi áng shàng shū yuē:
則天召見，奇其對，拜麟台正字。則天將事雅州討生羌，子昂上書曰：

lín tái zhèng zì chén zǐ áng mèi sǐ shàng yán.
麟台正字臣子昂昧死上言。

chén wén dào lù yún: guó jiā yù kāi shǔ shān, zì yǎ zhōu dào rù tǎo shēng qiāng, yīn yǐ xí jī tǔ bō. zhí shì zhě bù shěn tú qí lì hài, suì fā liáng fèng bā yán bīng yǐ xùn zhī. chén yú yǐ wèi xī shǔ zhī huò, zì cǐ jié yǐ!
臣聞道路云：國家欲開蜀山，自雅州道入討生羌，因以襲擊吐蕃。執事者不審 圖其利害，遂發梁、鳳、巴蜒兵以徇之。臣愚以為西蜀之禍，自此結矣！

chén wén luàn shēng, bì yóu yú yuàn. yǎ zhōu biān qiāng, zì guó chū yǐ lái, wèi cháng yī rì wèi dào. jīn yī dàn wú zuì shòu lù, qí yuàn bì shén. yuàn shén jù zhū, bì fēng hài xī shān. xī shān dào qǐ, zé shǔ zhī biān yì, bù dé bù lián bīng bèi shǒu. bīng jiǔ bù jiě, zé shǔ zhī huò gòu yǐ! xī hòu hàn mò xī jīng sàng bài, gài yóu cǐ zhū qiāng. cǐ yī shì yě.
臣聞亂生，必由於怨。雅州邊羌，自國初已來，未嘗一日為盜。今一旦無罪受 戮，其怨必甚。怨甚懼誅，必蜂駭西山。西山盜起，則蜀之邊邑，不得不連兵備守。 兵久不解，則蜀之禍構矣！昔後漢末西京喪敗，蓋由此諸羌。此一事也。

qiě chén wén tǔ bō jié xiá zhī lǔ, jūn zhǎng xiāng xìn, ér duō jiān móu. zì gǎn kàng tiān zhū, ěr lái xiàng èr shí yú zài, dà zhàn zé dà shèng, xiǎo zhàn zé xiǎo shèng, wèi cháng bài yī duì, wáng yī fū. guó jiā wǎng yǐ xuē rén guì guō dài fēng wèi xiāo wǔ zhī jiāng, tú shí yī wàn zhòng yú dà fēi zhī chuān, yī jiǎ bù fǎn. yòu yǐ lǐ jìng xuán liú shěn lǐ wèi láng miào zhī qì, rǔ shí bā wàn zhòng yú qīng hǎi zhī zé, shēn qiú lǔ tíng. shì shí jīng jiǎ yǒng shì, shì rú yún léi, rán jìng bù néng qín yī róng, guó yī chǒu, zhì jīn ér guān lǒng wèi kōng. jīn nǎi yù yǐ lǐ chù yī wèi jiāng, qū qiáo cuì zhī bīng, jiāng xí tǔ bō. chén qiè yōu zhī, ér wèi cǐ lǔ suǒ xiào. cǐ èr shì yě.
且臣聞吐蕃桀黠之虜，君長相信，而多奸謀。自敢抗天誅，邇來向二十餘載， 大戰則大勝，小戰則小勝，未嘗敗一隊，亡一夫。國家往以薛仁貴、郭待封為虓武 之將，屠十一萬眾於大非之川，一甲不返。又以李敬玄、劉審禮為廊廟之器，辱十 八萬眾於青海之澤，身囚虜庭。是時精甲勇士，勢如雲雷，然竟不能擒一戎，馘一 丑，至今而關、隴為空。今乃欲以李處一為將，驅憔悴之兵，將襲吐蕃。臣竊憂之， 而為此虜所笑。此二事也。

qiě fú shì yǒu qiú lì ér dé hài zhě. zé shǔ xī shí bù tōng zhōng guó, qín huì wáng yù dì tiān xià ér bìng zhū hóu, yǐ wèi bù jiān gàn bù qǔ shǔ, shì wèi kě jǔ, nǎi yòng zhāng yí jì, shì měi nǚ, jué jīn niú, yīn jiān yǐ dàn shǔ hóu. shǔ hóu guǒ tān qí lì, shǐ wǔ dīng lì shì záo tōng gǔ, zhàn bāo xié, zhì dào yú qín. zì shì xiǎn zǔ bù guān, shān gǔ bù bì, zhāng yí niè zhǒng chéng biàn, zòng bīng dà pò zhī, shǔ hóu zhū, gàn yì miè. zhì jīn shǔ wèi zhōng zhōu, shì tān lì ér wáng. cǐ sān shì yě.
且夫事有求利而得害者。則蜀昔時不通中國，秦惠王欲帝天下而並諸侯，以為 不兼幹不取蜀，勢未可舉，乃用張儀計，飾美女，譎金牛，因間以啖蜀侯。蜀侯果 貪其利，使五丁力士鑿通谷，棧褒斜，置道於秦。自是險阻不關，山谷不閉，張儀 躡踵乘便，縱兵大破之，蜀侯誅，幹邑滅。至今蜀為中州，是貪利而亡。此三事也。

qiě chén wén tǔ bō jié lǔ, ài shǔ zhī zhēn fù, yù dào zhī, jiǔ yǒu rì yǐ. rán qí shì bù néng jǔ zhě, tú yǐ shān chuān zǔ jué, zhàng ài bù tōng, cǐ qí suǒ yǐ dùn è láng zhī huì ér bù dé qīn shí yě. jīn guó jiā nǎi chè biān qiāng, kāi ài dào, shǐ qí shōu bēn wáng zhī zhǒng, wèi xiàng dǎo yǐ gōng biān. shì nǎi jí kòu bīng ér wèi zéi chú dào, jǔ quán shǔ yǐ yí zhī. cǐ sì shì yě.
且臣聞吐蕃羯虜，愛蜀之珍富，欲盜之，久有日矣。然其勢不能舉者，徒以山 川阻絕，障隘不通，此其所以頓餓狼之喙而不得侵食也。今國家乃撤邊羌，開隘道， 使其收奔亡之種，為嚮導以攻邊。是乃藉寇兵而為賊除道，舉全蜀以遺之。此四事 也。

chén qiè guān shǔ wèi xī nán yī dōu huì, guó jiā zhī bǎo kù, tiān xià zhēn huò jù chū qí zhōng. yòu rén fù sù duō, shùn jiāng ér xià, kě yǐ jiān jì zhōng guó. jīn zhí shì zhě nǎi tú jiǎo xìng zhī lì, xī yǐ wěi shì xī qiāng. dì bù zú yǐ fù guó, tú shā wú gū zhī zhòng, yǐ shāng bì xià zhī rén mí fèi suí zhī, wú yì shèng dé. yòu kuàng jiǎo xìng zhī lì, wèi kě tú zāi! cǐ wǔ shì yě.
臣竊觀蜀為西南一都會，國家之寶庫，天下珍貨聚出其中。又人富粟多，順江 而下，可以兼濟中國。今執事者乃圖僥倖之利，悉以委事西羌。地不足以富國，徒 殺無辜之眾，以傷陛下之仁；糜費隨之，無益聖德。又況僥倖之利，未可圖哉！此 五事也。

fū shǔ zhī suǒ shì, yǒu xiǎn yě rén zhī suǒ ān, wú yì yě. jīn guó jiā nǎi kāi qí xiǎn, yì qí rén xiǎn kāi zé biàn kòu, rén yì zé shāng cái. chén kǒng wèi jiàn qiāng róng, yǐ yǒu jiān dào zài qí zhōng yǐ! wǎng nián yì zhōu zhǎng shǐ lǐ chóng zhēn tú cǐ jiān lì, chuán xí chēng tǔ bō yù kòu sōng zhōu, suì shǐ guó jiā shèng jūn shī dà zhuǎn xiǎng yǐ bèi zhī. wèi èr sān nián, bā shǔ èr shí yú zhōu, sāo rán dà bì, jìng bù jiàn tǔ bō zhī miàn, ér chóng zhēn zāng qián yǐ jì jù wàn yǐ. shǔ rén cán pò, jǐ bù kān mìng. cǐ zhī jìn shì, yóu zài rén kǒu, bì xià suǒ qīn zhī. chén yú yì zhě bù yǒu jiān chén yù tú cǐ lì, fù yǐ shēng qiāng wèi jì zhě zāi! cǐ liù shì yě.
夫蜀之所恃，有險也；人之所安，無役也。今國家乃開其險，役其人；險開則 便寇，人役則傷財。臣恐未見羌戎，已有奸盜在其中矣！往年益州長史李崇真圖此 奸利，傳檄稱吐蕃欲寇松州，遂使國家盛軍師、大轉餉以備之。未二三年，巴蜀二 十餘州，騷然大弊，竟不見吐蕃之面，而崇真贓錢已計鉅萬矣。蜀人殘破，幾不堪 命。此之近事，猶在人口，陛下所親知。臣愚意者不有奸臣欲圖此利，復以生羌為 計者哉！此六事也。

qiě shǔ rén wāng liè, bù xí bīng zhàn, yī lǔ chí máo, bǎi rén mò gǎn dāng. yòu shān chuān zǔ kuàng, qù zhōng xià jīng bīng chù yuǎn. jīn guó jiā ruò jī xī qiāng, yǎn tǔ bō, suì néng pò miè qí guó, nú lǔ qí rén, shǐ qí jūn zhǎng xì shǒu běi què, jì yì kě yǐ! ruò bú dào rú cǐ, chén fāng jiàn shǔ zhī biān chuí bù shǒu, ér wèi qiāng yí suǒ héng bào. xī xīn yǒu jiàn bèi fā ér jì yī chuān zhě, yǐ wèi bù chū bǎi nián, cǐ qí wèi róng. chén kǒng bù jí bǎi nián ér shǔ wèi róng. cǐ qī shì yě.
且蜀人尪劣，不習兵戰，一虜持矛，百人莫敢當。又山川阻曠，去中夏精兵處 遠。今國家若擊西羌，掩吐蕃，遂能破滅其國，奴虜其人，使其君長系首北闕，計 亦可矣！若不到如此，臣方見蜀之邊陲不守，而為羌夷所橫暴。昔辛有見被發而祭 伊川者，以為不出百年，此其為戎。臣恐不及百年而蜀為戎。此七事也。

qiě guó jiā jìn zhě fèi ān běi, bá dān yú, qì guī zī, fàng shū lè, tiān xià xī rán, wèi zhī shèng dé. suǒ yǐ zhě hé? gài yǐ bì xià wù zài rén, bù zài guǎng wù zài yǎng, bù zài shā. jiāng yǐ cǐ xī biān bǐ, xiū jiǎ bīng, xíng sān huáng wǔ dì zhī shì zhě yě! jīn yòu xùn tān fū zhī yì, móu dòng bīng gē, jiāng zhū wú zuì zhī róng, ér yí quán shǔ zhī huàn, jiāng hé yǐ lìng tiān xià hū? cǐ yú chén suǒ yǐ bù shèn wù zhě yě. kuàng dāng jīn shān dōng jī, guān lǒng bì, lì suì kū hàn, rén yǒu liú wáng. chéng shì shèng rén níng jìng, sī hé tiān rén zhī shí, bù kě dòng jiǎ bīng, xìng dà yì, yǐ zì shēng luàn. chén yòu liú wén xī jūn shī shǒu, běi jūn bù lì, biān rén máng dòng, qíng yǒu bù ān. jīn zhě fù qū cǐ bīng, tóu zhī bù cè. chén wén zì gǔ wáng guó pò jiā, wèi cháng bù yóu dú bīng. jīn xiǎo rén yì yí dí zhī lì, fēi dì wáng zhī zhì dé yě, yòu kuàng bì zhōng xià zāi!
且國家近者廢安北，拔單于，棄龜茲，放疏勒，天下翕然，謂之盛德。所以者 何？蓋以陛下務在仁，不在廣；務在養，不在殺。將以此息邊鄙，休甲兵，行三皇、 五帝之事者也！今又徇貪夫之議，謀動兵戈，將誅無罪之戎，而遺全蜀之患，將何 以令天下乎？此愚臣所以不甚悟者也。況當今山東飢，關、隴弊，歷歲枯旱，人有 流亡。誠是聖人寧靜，思和天人之時，不可動甲兵，興大役，以自生亂。臣又流聞 西軍失守，北軍不利，邊人忙動，情有不安。今者復驅此兵，投之不測。臣聞自古 亡國破家，未嘗不由黷兵。今小人議夷狄之利，非帝王之至德也，又況弊中夏哉！

chén wén gǔ zhī shàn wèi tiān xià zhě, jì dà ér bù jì xiǎo, wù dé ér bù wù xíng tú qí ān zé sī qí wēi, móu qí lì zé lǜ qí hài rán hòu néng zhǎng xiǎng fú lù. fú yuàn bì xià shú jì zhī!
臣聞古之善為天下者，計大而不計小，務德而不務刑；圖其安則思其危，謀其 利則慮其害；然後能長享福祿。伏願陛下熟計之！

zài zhuǎn yòu shí yí. shù shàng shū chén shì, cí jiē diǎn měi. shí yǒu tóng zhōu xià guī rén xú yuán qìng, fù wèi xiàn wèi zhào shī yùn suǒ shā. hòu shī yùn wèi yù shǐ, yuán qìng biàn xìng míng yú yì jiā yōng lì, hòu shī yùn, shǒu rèn shā zhī. yì zhě yǐ yuán qìng xiào liè, yù shě qí zuì. zi áng jiàn yì yǐ wèi: guó fǎ zhuān shā zhě sǐ, yuán qìng yí zhèng guó fǎ, rán hòu jīng qí lǘ mù, yǐ bāo qí xiào yì kě yě. dāng shí yì zhě, xián yǐ zi áng wèi shì. é shòu lín tái zhèng zì. wǔ yōu yí tǒng jūn běi tǎo qì dān, yǐ zi áng wèi guǎn jì, jūn zhōng wén hàn jiē wěi zhī.
再轉右拾遺。數上疏陳事，詞皆典美。時有同州下邽人徐元慶，父為縣尉趙師 韞所殺。後師韞為御史，元慶變姓名於驛家傭力，候師韞，手刃殺之。議者以元慶 孝烈，欲舍其罪。子昂建議以為：「國法專殺者死，元慶宜正國法，然後旌其閭墓， 以褒其孝義可也。」當時議者，咸以子昂為是。俄授麟台正字。武攸宜統軍北討契 丹，以子昂為管記，軍中文翰皆委之。

zi áng fù zài xiāng, wèi xiàn lìng duàn jiǎn suǒ rǔ, zi áng wén zhī, jù hái xiāng lǐ. jiǎn nǎi yīn shì shōu xì yù zhōng, yōu fèn ér zú, shí nián sì shí yú.
子昂父在鄉，為縣令段簡所辱，子昂聞之，遽還鄉里。簡乃因事收系獄中，憂 憤而卒，時年四十餘。

zi áng biǎn zào wú wēi yí, rán wén cí hóng lì, shén wèi dāng shí suǒ zhòng. yǒu jí shí juǎn, yǒu rén huáng mén shì láng lú cáng yòng wèi zhī xù, shèng xíng yú dài.
子昂褊躁無威儀，然文詞宏麗，甚為當時所重。有集十卷，友人黃門侍郎盧藏 用為之序，盛行於代。

zi áng zú hòu, yì zhōu chéng dū rén lǘ qiū jūn, yì yǐ wén zhāng zhe chēng. jǐng lóng zhōng, wèi ān lè gōng zhǔ suǒ jiàn, qǐ jiā bài tài cháng bó shì. ér gōng zhǔ bèi zhū, jūn zuò biǎn wèi xún zhōu sī cāng, zú. yǒu jí shí juǎn.
子昂卒後，益州成都人閭丘均，亦以文章著稱。景龍中，為安樂公主所薦，起 家拜太常博士。而公主被誅，均坐貶為循州司倉，卒。有集十卷。

sòng zhī wèn, guó zhōu hóng nóng rén. fù lìng wén, yǒu yǒng lì, ér gōng shū, shàn shǔ wén. gāo zōng shí, wèi zuǒ xiāo wèi láng jiāng dōng tái xiáng zhèng xué shì. zhī wèn ruò guàn zhī míng, yóu shàn wǔ yán shī, dāng shí wú néng chū qí yòu zhě. chū zhēng lìng yǔ yáng jiǒng fēn zhí nèi jiào, é shòu luò zhōu cān jūn, lèi zhuǎn shàng fāng jiān chéng zuǒ fèng chén nèi gòng fèng. yì zhī xiōng dì yǎ ài qí cái, zhī wèn yì qīng fù yān. yù xiū sān jiào zhū yīng, cháng hù cóng yóu yàn. zé tiān xìng luò yáng lóng mén, lìng cóng guān fù shī, zuǒ shǐ dōng fāng qiú shī xiān chéng, zé tiān yǐ jǐn páo cì zhī. jí zhī wèn shī chéng, zé tiān chēng qí cí yù gāo, duó qiú jǐn páo yǐ shǎng zhī.
宋之問，虢州弘農人。父令文，有勇力，而工書，善屬文。高宗時，為左驍衛 郎將、東台詳正學士。之問弱冠知名，尤善五言詩，當時無能出其右者。初徵令與 楊炯分直內教，俄授洛州參軍，累轉尚方監丞、左奉宸內供奉。易之兄弟雅愛其才， 之問亦傾附焉。預修《三教珠英》，常扈從游宴。則天幸洛陽龍門，令從官賦詩， 左史東方虬詩先成，則天以錦袍賜之。及之問詩成，則天稱其詞愈高，奪虬錦袍以 賞之。

jí yì zhī děng bài, zuǒ qiān lóng zhōu cān jūn. wèi jǐ, táo hái, nì yú luò yáng rén zhāng zhòng zhī jiā. zhòng zhī yǔ fù mǎ dū wèi wáng tóng jiǎo děng móu shā wǔ sān sī, zhī wèn lìng xiōng zi fā qí shì yǐ zì shú. jí tóng jiǎo děng huò zuì, qǐ zhī wèn wèi hóng lú zhǔ bù, yóu shì shēn wèi yì shì suǒ jī.
及易之等敗，左遷瀧州參軍。未幾，逃還，匿於洛陽人張仲之家。仲之與駙馬 都尉王同皎等謀殺武三思，之問令兄子發其事以自贖。及同皎等獲罪，起之問為鴻 臚主薄，由是深為義士所譏。

jǐng lóng zhōng, zài zhuǎn kǎo gōng yuán wài láng. shí zhōng zōng zēng zhì xiū wén guǎn xué shì, zé cháo zhōng wén xué zhī shì, zhī wèn yǔ xuē jì dù shěn yán děng shǒu yīng qí xuǎn, dāng shí róng zhī. jí diǎn jǔ, yǐn bá hòu jìn, duō zhī míng zhě. xún zhuǎn yuè zhōu zhǎng shǐ.
景龍中，再轉考功員外郎。時中宗增置修文館學士，擇朝中文學之士，之問與 薛稷、杜審言等首膺其選，當時榮之。及典舉，引拔後進，多知名者。尋轉越州長 史。

ruì zōng jí wèi, yǐ zhī wèn cháng fù zhāng yì zhī wǔ sān sī, pèi xǐ qīn zhōu. xiān tiān zhōng, cì sǐ yú xǐ suǒ. zhī wèn zài bèi cuàn zhé, jīng tú jiāng lǐng, suǒ yǒu piān yǒng, chuán bù yuǎn jìn. yǒu rén wǔ píng yī wèi zhī zuǎn jí, chéng shí juǎn, chuán yú dài.
睿宗即位，以之問嘗附張易之、武三思，配徙欽州。先天中，賜死於徙所。之 問再被竄謫，經途江、嶺，所有篇詠，傳布遠近。友人武平一為之纂集，成十卷， 傳於代。

shì rén yǐ zhī wèn fù wèi sān jué, zhī wèn yǐ wén cí zhī míng, dì zhī tì yǒu yǒng lì, zhī xùn shàn shū, yì zhě yún gè dé fù zhī yī jué.
世人以之問父為三絕，之問以文詞知名，弟之悌有勇力，之遜善書，議者雲各 得父之一絕。

zhī tì, kāi yuán zhōng zì yòu yǔ lín jiāng jūn chū wèi yì zhōu zhǎng shǐ jiàn nán jié dù jiān cǎi fǎng shǐ. xún qiān tài yuán yǐn.
之悌，開元中自右羽林將軍出為益州長史、劍南節度兼採訪使。尋遷太原尹。

yán cháo yǐn, zhào zhōu luán chéng rén yě. shǎo yǔ xiōng jìng jǐ dì xiān zhōu jù zhī míng. cháo yǐn wén zhāng suī wú fēng yǎ zhī tǐ, shàn gòu qí, shén wèi shí rén suǒ shǎng. lèi qiān gěi shì zhōng, yù xiū sān jiào zhū yīng. zhāng yì zhī děng suǒ zuò piān shí, duō shì cháo yǐn jí sòng zhī wèn qián dài wèi zhī. shèng lì èr nián, zé tiān bù yù, lìng cháo yǐn wǎng shǎo shì shān qí dǎo. cháo yǐn nǎi qū shēn yuè mèi, yǐ shēn wèi xī shēng, qǐng dài shàng suǒ kǔ. jí jiāng kāng fù, cì juàn cǎi bǎi pǐ jīn yín qì shí shì. é zhuǎn lín tái shǎo jiān. yì zhī fú zhū, zuò xǐ lǐng wài. xún zhào hái. xiān tiān zhōng, fù wèi mì shū shǎo jiān. yòu zuò shì biǎn wèi tōng zhōu bié jià, zú guān.
閻朝隱，趙州欒城人也。少與兄鏡幾、弟仙舟俱知名。朝隱文章雖無《風》、 《雅》之體，善構奇，甚為時人所賞。累遷給事中，預修《三教珠英》。張易之等 所作篇什，多是朝隱及宋之問潛代為之。聖歷二年，則天不豫，令朝隱往少室山祈 禱。朝隱乃曲申悅媚，以身為犧牲，請代上所苦。及將康復，賜絹彩百匹、金銀器 十事。俄轉麟台少監。易之伏誅，坐徙嶺外。尋召還。先天中，復為秘書少監。又 坐事貶為通州別駕，卒官。

cháo yǐn xiū sān jiào zhū yīng shí, chéng jūn jì jiǔ lǐ jiào yǔ zhāng chāng zōng wèi xiū shū shǐ, jǐn shōu tiān xià wén cí zhī shì wèi xué shì, yù qí liè zhě, yǒu wáng wú jìng lǐ kuò yǐn yuán kǎi, bìng zhī míng yú shí. zì yú yǒu shì jī zhě, gè jiàn qí běn chuán.
朝隱修《三教珠英》時，成均祭酒李嶠與張昌宗為修書使，盡收天下文詞之士 為學士，預其列者，有王無競、李适、尹元凱，並知名於時。自余有事跡者，各見 其本傳。

wáng wú jìng zhě, zì zhòng liè. qí xiān láng yá rén, yīn guān xǐ jū dōng lái, sòng tài wèi hóng zhī shí yī dài sūn. fù kǎn, dì zhōu sī mǎ.
王無競者，字仲烈。其先琅邪人，因官徙居東萊，宋太尉弘之十一代孫。父侃， 棣州司馬。

wú jìng yǒu wén xué, chū yīng xià bǐ chéng zhāng jǔ jí dì, jiě hè shòu zhào zhōu luán chéng xiàn wèi, lì mì shū shěng zhèng zì, zhuǎn yòu wǔ wèi cāng cáo luò yáng xiàn wèi, qiān jiān chá yù shǐ, zhuǎn diàn zhōng. jiù lì, měi rì gèng zhí yú diàn qián. zhèng bān shí, zǎi xiàng zōng chǔ kè yáng zài sī cháng lí bān ǒu yǔ, wú jìng qián yuē: cháo lǐ zhì jìng, gōng děng dà chén, bù yí qīng yì yǐ màn héng diǎn. chǔ kè děng dà nù, zhuǎn wú jìng wèi tài zǐ shè rén. shén lóng chū, zuò hē dǐ quán xìng, chū wèi sū zhōu sī mǎ. jí zhāng yì zhī děng bài, yǐ cháng jiāo wǎng, zài biǎn lǐng wài, zú yú guǎng zhōu, nián wǔ shí sì.
無競有文學，初應下筆成章舉及第，解褐授趙州欒城縣尉，歷秘書省正字，轉 右武衛倉曹、洛陽縣尉，遷監察御史，轉殿中。舊例，每日更直於殿前。正班時， 宰相宗楚客、楊再思常離班偶語，無競前曰：「朝禮至敬，公等大臣，不宜輕易以 慢恆典。」楚客等大怒，轉無競為太子舍人。神龍初，坐訶詆權幸，出為蘇州司馬。 及張易之等敗，以嘗交往，再貶嶺外，卒於廣州，年五十四。

lǐ kuò zhě, yōng zhōu wàn nián rén. jǐng lóng zhōng, wèi zhōng shū shè rén, é zhuǎn gōng bù shì láng. ruì zōng shí, tiān tāi dào shì sī mǎ chéng zhēn bèi zhēng zhì jīng shī. jí hái, shì zèng shī, xù qí gāo shàng zhī zhì, qí cí shén měi, dāng shí cháo tíng zhī shì, wú bù shǔ hé, fán sān bǎi yú rén. xú yàn bó biān ér xù zhī, wèi zhī bái yún jì, pō chuán yú dài. xún zú.
李适者，雍州萬年人。景龍中，為中書舍人，俄轉工部侍郎。睿宗時，天台道 士司馬承禎被征至京師。及還，適贈詩，序其高尚之致，其詞甚美，當時朝廷之士， 無不屬和，凡三百餘人。徐彥伯編而敘之，謂之《白雲記》，頗傳於代。尋卒。

yǐn yuán kǎi zhě, yíng zhōu lè shòu rén. chū wèi cí zhōu sī cāng, zuò shì miǎn, nǎi qī chí shān lín, bù qiú shì jìn, chuí sān shí nián. yǔ zhāng shuō lú cáng yòng tè xiāng yǒu shàn, zhēng bài yòu bǔ què. zú yú bīng zhōu sī mǎ.
尹元凱者，瀛州樂壽人。初為磁州司倉，坐事免，乃棲遲山林，不求仕進，垂 三十年。與張說、盧藏用特相友善，征拜右補闕。卒於并州司馬。

jiǎ céng, hé nán luò yáng rén yě. fù yán zhōng, gān fēng zhōng wèi shì yù shǐ. shí cháo tíng yǒu shì liáo dōng, yán zhōng fèng shǐ wǎng zhī jūn liáng. jí hái, gāo zōng wèn yǐ jūn shì, yán zhōng huà qí shān chuān dì shì, jí chén liáo dōng kě píng zhī zhuàng, gāo zōng dà yuè. yòu wèn zhū jiāng yōu liè, yán zhōng yuē: lǐ jī xiān cháo jiù chén, shèng jiàn suǒ xī. páng tóng shàn suī fēi dòu jiāng, ér chí jūn yán zhěng. xuē rén guì yǒng guān sān jūn, míng kě zhèn dí. gāo kǎn jiǎn sù zì chù, zhōng guǒ yǒu móu. qì bì hé lì chén yì chí zhòng, yǒu tǒng yù zhī cái, rán pō yǒu jì qián zhī pǐ. zhū jiāng sù yè xiǎo xīn, wàng shēn yōu guó, mò guò yú lǐ jī zhě. gāo zōng shēn rán zhī. lèi zhuǎn lì bù yuán wài láng. zuò shì zuǒ qiān shào zhōu sī mǎ, zú.
賈曾，河南洛陽人也。父言忠，乾封中為侍御史。時朝廷有事遼東，言忠奉使 往支軍糧。及還，高宗問以軍事，言忠畫其山川地勢，及陳遼東可平之狀，高宗大 悅。又問諸將優劣，言忠曰：「李勣先朝舊臣，聖鑒所悉。龐同善雖非斗將，而持 軍嚴整。薛仁貴勇冠三軍，名可振敵。高侃儉素自處，忠果有謀。契苾何力沉毅持 重，有統御之才，然頗有忌前之癖。諸將夙夜小心，忘身憂國，莫過於李勣者。」 高宗深然之。累轉吏部員外郎。坐事左遷邵州司馬，卒。

céng shǎo zhī míng. jǐng yún zhōng, wèi lì bù yuán wài láng. xuán zōng zài dōng gōng, shèng zé gōng liáo, bài céng wèi tài zǐ shè rén. shí tài zǐ pín qiǎn shǐ fǎng zhào nǚ lè, mìng gōng chén jiù lǜ gèng shǔ yuè lè, duō zòu nǚ jì. céng qǐ jiàn yuē:
曾少知名。景雲中，為吏部員外郎。玄宗在東宮，盛擇宮僚，拜曾為太子舍人。 時太子頻遣使訪召女樂，命宮臣就率更署閱樂，多奏女妓。曾啟諫曰：

chén wén zuò lè chóng dé, yǐ gǎn rén shén, sháo xià yǒu róng, xián yīng yǒu jié, fù rén xiè dú, wú yù qí jiān.
臣聞作樂崇德，以感人神，《韶》、《夏》有容，《咸》、《英》有節，婦人 媟黷，無豫其間。