lǎo nián ǒu huàn wēi jí, jiā yì diào tíng yǐn shí, jiù shí wù zhōng zhī dāng bìng zhě shí zhī shí yì yí shǎo, shǐ fù cháng kōng xū, zé luò mài yì yú zhuǎn yùn, yuán qì jiàn fù, wēi xié zì tuì, nǎi dì yī yào jué.
老年偶患微疾，加意調停飲食，就食物中之當病者食之；食亦宜少，使腹常空虛，則絡脈易於轉運，元氣漸復，微邪自退，乃第一要訣。

yào bù dāng bìng, fú zhī měi wèi jiàn hài, suǒ yǐ yán yī yì, ér yī zhě rì yì duō. shū bù zhī jì bù dāng bìng, biàn yǐn rán shòu qí lèi, bìng jiā bù jué, yī zhě yì bù zì xǐng. yú wèi wēi bìng zì kě wù yào yǒu xǐ, zhòng bìng zé hán liáng gōng bǔ, yòu bù gǎn qīng shì. yàn yún: bù fú yào wèi zhōng yī. yú lǎo nián yóu dāng.
藥不當病，服之每未見害，所以言醫易，而醫者日益多。殊不知既不當病，便隱然受其累，病家不覺，醫者亦不自省。愚謂微病自可勿藥有喜，重病則寒涼攻補，又不敢輕試。諺云：不服藥為中醫。於老年尤當。

bìng yǒu bì yù fú yào zhě, hé píng zhī pǐn shén duō, jǐn kě shī zhì. sú jiàn yǐ wèi qì xuè shuāi ruò, gōng yǔ bǔ jiē bì yòng rén cān. yú wèi rén cān bù guò yào zhōng yī wèi ěr, fēi děi zhī zé shēng, fú dé zé sǐ zhě qiě wèi bì quán lì ér wú hài, gù kě yǐ jí yǐ. gǒu shěn bìng què qiè, bì bù kě yǐ, níng wèi rén sān bì jiè yòng zāi?
病有必欲服藥者，和平之品甚多，盡可施治。俗見以為氣血衰弱，攻與補皆必用人參。愚謂人參不過藥中一味耳，非得之則生，弗得則死者；且未必全利而無害，故可已即已。苟審病確切，必不可已，寧謂人毿必戒用哉？

fán bìng bì xiān zì jǐ tǐ chá, yīn qí suǒ xiàn zhī zhèng, yuán qí zhì bìng zhī yóu. zì dǐng zhì zhǒng, hán rè tòng yǎng hé rú, zì cháo zhì mù, qǐ jū shí xī hé rú, zé bìng qíng yǐ dé, shī zhì yì yì. zhì qiè mài yòu hòu yī céng shì, suǒ yǐ yī zhě zài hu wèn zhī xiáng, gèng zài bìng zhě gào zhī zhōu yě.
凡病必先自己體察，因其所現之證，原其致病之由。自頂至踵，寒熱痛癢何如，自朝至暮，起居食息何如，則病情已得，施治亦易。至切脈又後一層事，所以醫者在乎問之詳，更在病者告之周也。

fāng yào zhī shū, duō kě chōng dòng, dà dǐ gè yǒu suǒ piān, wú bù zì yǐ wèi shì. qiè kǎo fāng shū zuì zhě, mò rú nèi jīng, qí zhōng suǒ zài fāng yào, běn shǔ wú duō, rú bù mèi yòng bàn xià shú mǐ tāng, gǔ zhàng yòng jī shǐ lǐ, shì zhī jìng wú xiào, tā shū kě zhī. zǒng zhī tóng yī yào, ér dì zhī suǒ chǎn gè shū tóng yī bìng ér rén zhī bǐng qì yòu yì gèng yǒu tóng yī rén tóng yī bìng tóng yī yào, ér qián hòu shī zhì, yǒu xiào yǒu bù xiào. nǎi yù yú chuāi mó fǎng fú zhōng qiú qí bì dāng, liáng fēi yì shì, fāng yào zhī suǒ yǐ nán yú qīng xìn yě.
方藥之書，多可充棟，大抵各有所偏，無不自以為是。竊考方書最者，莫如《內經》，其中所載方藥，本屬無多，如不寐用半夏秫米湯，鼓脹用雞矢醴，試之竟無效，他書可知。總之同一藥，而地之所產各殊；同一病而人之稟氣又異；更有同一人、同一病、同一藥，而前後施治，有效有不效。乃欲於揣摹仿佛中求其必當，良非易事，方藥之所以難於輕信也。

běn cǎo suǒ zài yào pǐn, měi yuē fú zhī yán nián fú zhī zhǎng shēng, bù guò jí yán qí xiào ér yǐ, yǐ shēn yī shì kě hū? suī fú shuāi bǔ ruò, gù yào zhī néng shì, gù yǒu wèi zhì yǐ bìng, bù ruò zhì wèi bìng. yú wèi yǐ fāng yào zhì wèi bìng, bù ruò yǐ qǐ jū yǐn shí diào shè yú wèi bìng.
《本草》所載藥品，每曰「服之延年」、「服之長生」，不過極言其效而已，以身一試可乎？雖扶衰補弱，固藥之能事，故有謂「治已病，不若治未病。」愚謂以方藥治未病，不若以起居飲食調攝於未病。

fán gǎn fēng gǎn hán shǔ, dāng shí fēi bì jù j jí, cāng cù bìng. nèi jīng suǒ wèi xié zhī zhōng rén yě, bù zhī yú qí shēn. rán shēn zhī shòu fēng shòu hán shǔ, wèi yǒu bù zì zhī. bìng suī wèi xiàn, jí yī nuǎn yǐn rè, lìng yǒu wēi hàn, xié yì kě cóng hàn jiě. dào dé jīng yuē: fū wéi bìng bìng, shì yǐ bù bìng.
凡感風感寒暑，當時非必遽[jù急，倉猝]病。《內經》所謂「邪之中人也，不知於其身。」然身之受風受寒暑，未有不自知。病雖未現，即衣暖飲熱，令有微汗，邪亦可從汗解。《道德經》曰：「夫惟病病，是以不病。」

bìng zhōng shí zhōu, yí dàn shí, qīng huǒ lì shuǐ, néng shǐ wǔ cáng ān hé, què yǒu míng yàn, huàn xiè xiè zhě yóu yàn, nèi jīng yuē: wèi yáng ruò ér bǎi bìng shēng, pí yīn zú ér wàn xié xī. pí wèi nǎi hòu tiān zhī běn, lǎo nián gèng yǐ diào pí wèi wèi qiè yào.
病中食粥，宜淡食，清火利水，能使五藏安和，確有明驗，患泄瀉者尤驗，《內經》曰：「胃陽弱而百病生，脾陰足而萬邪息。」脾胃乃後天之本，老年更以調脾胃為切要。

rén rǔ zhī, fāng jiā wèi zhī bái zhū shā, yòu yuē xiān rén jiǔ. fú shí fǎ: yǐ cí wǎn jìn gǔn shuǐ nèi, hòu rè, jǐ rǔ rù wǎn, yī xī jǐn zhī, wù shǎo lěng yòu fǎ: yǐ yín guō rù rǔ, hōng gān chéng fěn, hé yǐ rén cān mò, wán rú zǎo hé dà, fù kōng shí qín q n hán zài lǐ miàn huà liǎng sān wán. lǎo rén diào yǎng zhī pǐn, wú yǐ guò cǐ, cǐ zé quán lì ér wú hài, rán fēi dà yǒu lì zhě bù néng bàn.
人乳汁，方家謂之「白硃砂」，又曰「仙人酒」。服食法：以瓷碗浸滾水內，候熱，擠乳入碗，一吸盡之，勿少冷；又法：以銀鍋入乳，烘乾成粉，和以人參末，丸如棗核大，腹空時噙[qín含在裡面]化兩三丸。老人調養之品，無以過此，此則全利而無害，然非大有力者不能辦。

chéng zǐ yuē: wǒ cháng xià gé ér dōng qiú, jī shí ér kě yǐn, jié shì yù dìng xīn qì, rú sī ér yǐ yǐ! gài wèi yǎng shēng què bìng, bù dài tā qiú. rán dìng xīn qì, shí shì zuì nán shì, yì shì zhì yào shì. dōng pō shī yún: ān xīn shì yào gèng wú fāng.
程子曰：「我嘗夏葛而冬裘，飢食而渴飲，節嗜欲、定心氣，如斯而已矣！」蓋謂養生卻病，不待他求。然定心氣，實是最難事，亦是至要事。東坡詩云：「安心是藥更無方。」

shù jiā yǒu yán nián dān yào zhī fāng, zuì yì huò rén, fú zhī bù dàn wú yàn, bì děi bào jí. qí yào dà dǐ duàn liàn jīn shí, gù jùn lì mí shén. liè zǐ yuē: bǐng shēng shòu xíng, jì yǒu zhì zhī zhě yǐ! yào shí qí rú rǔ hū? huò yǒu yǐ zhǎng shēng zhī shuō wèn chéng zǐ, chéng zǐ yuē: pì rú yī lú huǒ, zhì zhī fēng zhōng zé yì guò, zhì zhī mì shì zé nán guò. gù zhī rén dàn kě yǐ jiǔ shēng, ér bù néng zhǎng shēng. lǎo nián rén wéi dāng jǐn shǒu jìn yú, wù zhì zhī fēng zhōng kě ěr.
術家有延年丹藥之方，最易惑人，服之不但無驗，必得暴疾。其藥大抵鍛煉金石，故峻歷彌甚。《列子》曰：「稟生受形，既有制之者矣！藥石其如汝乎？」或有以長生之說問程子，程子曰：「譬如一爐火，置之風中則易過，置之密室則難過。」故知人但可以久生，而不能長生。老年人惟當謹守燼餘，勿置之風中可耳。

bǐ mò huī sǎ, zuì shì lè shì, sù shàn shū huà zhě xìng dào shí, bù fáng ǒu yī wèi zhī. shū bì cǎo shū, huà bì lán zhú, nǎi néng zòng héng rèn yì, fā shū xìng líng, ér wú jū shù zhī xián. bǎo shí hòu bù kě zhuō bǐ, fǔ shǒu yǐ àn, yǒu ài wèi qì. ruò yīn yīng chóu cù bī, zhuǎn chéng mó zhàng.
筆墨揮灑，最是樂事，素善書畫者興到時，不妨偶一為之。書必草書，畫必蘭竹，乃能縱橫任意，發抒性靈，而無拘束之嫌。飽食後不可捉筆，俯首倚案，有礙胃氣。若因應酬促逼，轉成魔障。

qí kě qiǎn xián, yì dòng xīn huǒ qín néng yǎng xìng, xián mó zhǐ jia. sù jí shàn zhǎng, bù bì zì wèi zhī. yōu chuāng suì su shēn yuǎn shì, guān yì tīng qín, yì zú yǐ xiāo yǒng zhòu.
棋可遣閒，易動心火；琴能養性，嫌磨指甲。素即擅長，不必自為之。幽窗邃[suì深遠]室，觀奕聽琴，亦足以消永晝。

néng shī zhě ǒu ěr dé jù, shēn zhǐ ér shū, yǔ yī èr lǎo yǒu gòng shǎng zhī, bù jì gōng zhuō, zì shì qí xìng kě yě. ruò niān tí huò hé yùn, wèi miǎn yī fān zhuó yì. zhì yú tí zhào, jí shòu yán wǎn zhāng, gài nán xùn qíng.
能詩者偶爾得句，伸紙而書，與一二老友共賞之，不計工拙，自適其興可也。若拈題或和韻，未免一番着意。至於題照，及壽言挽章，概難徇情。

fǎ shū míng huà, gǔ rén shǒu jī suǒ cún, jí gǔ rén jīng shén suǒ jì. chuāng míng jǐ jìng, zhǎn wán yī guò, bù chì wù duì gǔ rén dì shěn qí jiā miào, dào xīn lǐng shén huì chù, jǐn yǒu mò rán zì dé zhī qù wèi zài.
法書名畫，古人手跡所存，即古人精神所寄。窗明几淨，展玩一過，不啻晤對古人；諦審其佳妙，到心領神會處，盡有默然自得之趣味在。

yuàn zhōng zhí huā mù shù shí běn, bù qiú míng zhǒng yì huì, sì shí bù jué biàn jiā. hū tóng guàn gài, kě wèi rì kè. wán qí shēng yì, cì qí kāi luò, yuè mù shǎng xīn, wú guò yú shì.
院中植花木數十本，不求名種異卉，四時不絕便佳。呼童灌溉，可為日課。玩其生意，伺其開落，悅目賞心，無過於是。

hè, yě niǎo yě, xìng què xián jìng, yuán pǔ kuān kuò zhī suǒ, jí kě chù. qù lái yǐn zhuó, rèn qí zì rú, duì zhī kě shǐ zào qì dùn juān. ruò lóng huà méi jià yīng wǔ, bù tè jìn sú, bìng fán diào hù, qǐ fēi zhuǎn duō yī lèi. jiē qián dà gāng zhù shuǐ, yǎng jīn yú shù wěi, fú chén xuán rào yú zhōng, fēi bì chí zhǎo, rán hòu kě guān. zhù shí guān yú zhī lè, jí lè yú zhī lè, jì zú yí qíng, jiān kān qīng mù.
鶴，野鳥也，性卻閒靜，園圃寬闊之所，即可畜。去來飲啄，任其自如，對之可使躁氣頓蠲。若籠畫眉、架鸚鵡，不特近俗，並煩調護，豈非轉多一累。階前大缸貯水，養金魚數尾，浮沉旋繞於中，非必池沼，然後可觀。 佇時觀魚之樂，即樂魚之樂，既足怡情，兼堪清目。

fú chén dí yàn, fén xiāng pēng chá, chā píng huā, shàng lián gōu, shì shì bù fáng shēn qīn zhī. shǐ shí yǒu xiǎo láo, pán hái xuè mài, nǎi bù níng zhì. suǒ wèi liú shuǐ bù fǔ, hù shū bù dù yě.
拂塵滌硯，焚香烹茶，插瓶花，上簾鈎，事事不妨身親之。使時有小勞，盤骸血脈，乃不凝滯。所謂「流水不腐，戶樞不蠹」也。