zhāo míng tài zǐ āi tài zǐ mǐn huái tài zǐ
昭明太子 哀太子 愍懷太子

zhāo míng tài zǐ tǒng, zì dé shī, gāo zǔ zhǎng zi yě. mǔ yuē dīng guì pín. chū, gāo zǔ wèi yǒu nán, yì shī qǐ, tài zǐ yǐ qí zhōng xìng yuán nián jiǔ yuè shēng yú xiāng yáng. gāo zǔ jì shòu chán, yǒu sī zòu lì chǔ fù, gāo zǔ yǐ tiān xià shǐ dìng, bǎi dù duō què, wèi zhī xǔ yě. qún chén gù qǐng, tiān jiān yuán nián shí yī yuè, lì wèi huáng tài zǐ. shí tài zǐ nián yòu, yī jiù jū yú nèi, bài dōng gōng guān shǔ wén wǔ, jiē rù zhí yǒng fú shěng.
昭明太子統，字德施，高祖長子也。母曰丁貴嬪。初，高祖未有男，義師起， 太子以齊中興元年九月生於襄陽。高祖既受禪，有司奏立儲副，高祖以天下始定， 百度多闕，未之許也。群臣固請，天監元年十一月，立為皇太子。時太子年幼，依 舊居於內，拜東宮官屬文武，皆入直永福省。

tài zǐ shēng ér cōng ruì, sān suì shòu xiào jīng lùn yǔ, wǔ suì biàn dú wǔ jīng, xī néng fěng sòng. wǔ nián wǔ yuè gēng xū, shǐ chū jū dōng gōng. tài zǐ xìng rén xiào, zì chū gōng, héng sī liàn bù lè. gāo zǔ zhī zhī, měi wǔ rì yī cháo, duō biàn liú yǒng fú shěng, huò wǔ rì sān rì nǎi hái gōng. bā nián jiǔ yuè, yú shòu ān diàn jiǎng xiào jīng, jǐn tōng dà yì. jiǎng bì, qīn lín shì diàn yú guó xué. shí sì nián zhēng yuè shuò dàn, gāo zǔ lín xuān, guān tài zǐ yú tài jí diàn. jiù zhì, tài zǐ zhe yuǎn yóu guān, jīn chán cuì ruí yīng zhì shì, zhào jiā jīn bó shān.
太子生而聰睿，三歲受《孝經》、《論語》，五歲遍讀五經，悉能諷誦。五年 五月庚戌，始出居東宮。太子性仁孝，自出宮，恆思戀不樂。高祖知之，每五日一 朝，多便留永福省，或五日三日乃還宮。八年九月，於壽安殿講《孝經》，盡通大 義。講畢，親臨釋奠於國學。十四年正月朔旦，高祖臨軒，冠太子於太極殿。舊制， 太子著遠遊冠，金蟬翠緌纓；至是，詔加金博山。

tài zǐ měi zī mào, shàn jǔ zhǐ. dú shū shù xíng bìng xià, guò mù jiē yì. měi yóu yàn zǔ dào, fù shī zhì shí shù yùn. huò mìng zuò jù yùn fù zhī, jiē shǔ sī biàn chéng, wú suǒ diǎn yì. gāo zǔ dà hóng fó jiào, qīn zì jiǎng shuō tài zǐ yì chóng xìn sān bǎo, biàn lǎn zhòng jīng. nǎi yú gōng nèi bié lì huì yì diàn, zhuān wèi fǎ jí zhī suǒ. zhāo yǐn míng sēng, tán lùn bù jué. tài zi zì lì sān dì fǎ shēn yì, bìng yǒu xīn yì. pǔ tōng yuán nián sì yuè, gān lù jiàng yú huì yì diàn, xián yǐ wèi zhì dé suǒ gǎn yān.
太子美姿貌，善舉止。讀書數行並下，過目皆憶。每游宴祖道，賦詩至十數韻。 或命作劇韻賦之，皆屬思便成，無所點易。高祖大弘佛教，親自講說；太子亦崇信 三寶，遍覽眾經。乃於宮內別立慧義殿，專為法集之所。招引名僧，談論不絕。太 子自立三諦、法身義，並有新意。普通元年四月，甘露降于慧義殿，咸以為至德所 感焉。

sān nián shí yī yuè, shǐ xìng wáng dàn hōng. jiù shì, yǐ dōng gōng lǐ jué bàng qīn, shū hàn bìng yī cháng yí. tài zǐ yì yǐ wèi yí, mìng pú shè liú xiào chuò yì qí shì. xiào chuò yì yuē: àn zhāng jìng zhuàn dōng gōng yí jì, chēng sān cháo fā āi zhě, yú yuè bù jǔ lè gǔ chuī qǐn zòu, fú xiàn yì rán. xún bàng jué zhī yì, yì zài qù fú, fú suī kě duó, qíng qǐ wú bēi? náo gē chuò zòu, liáng yì wèi cǐ. jì yǒu bēi qíng, yí chēng jiān mù, zú kū zhī hòu, yī cháng jǔ lè, chēng bēi jìng, cǐ lǐ lì xiāng fú. wèi yóu yīng chēng jiān mù, zhì zú kū. pú shè xú miǎn zuǒ lǜ zhōu shě jiā lìng lù xiāng bìng tóng xiào chuò yì. tài zǐ lìng yuē: zhāng jìng yí jì yún yī shì lǐ, zhōng fú yuè chēng mù dào. yòu yún fán sān cháo fā āi zhě, yú yuè bù jǔ lè. liú pú shè yì, yún bàng jué zhī yì, yì zài qù fú, fú suī kě duó, qíng qǐ wú bēi, zú kū zhī hòu, yī cháng jǔ lè, chēng bēi jìng, cǐ lǐ lì xiāng fú. xún qíng bēi zhī shuō, fēi zhǐ zú kū zhī hòu, yuán qíng wèi lùn, cǐ zì nán yī yě. yòng zhāng jìng zhī jǔ lè, qì zhāng jìng zhī chēng bēi, yī jìng zhī yán, qǔ shě yǒu yì, cǐ zì nán èr yě. lù jiā lìng zhǐ yún duō lì nián suǒ, kǒng fēi shì zhèng suī fù lèi rěn suǒ yòng, yì cháng wèi ān. jìn yì cháng jīng yǐ cǐ wèn wài, yóu lái lì yì, wèi yóu yīng yǒu mù dào zhī yán. zhāng qǐ bù zhī jǔ lè wèi dà, chēng bēi shì xiǎo suǒ yǐ yòng xiǎo ér hū dà, liáng yì yǒu yǐ. zhì rú yuán zhèng liù yì, shì wèi guó zhāng suī qíng huò wèi ān, ér lǐ bù kě fèi. náo chuī jūn lè, bǐ zhī yì rán. shū shū fāng zhī, shì zé chéng xiǎo, chā kě yuán xīn. shēng lè zì wài, shū shū zì nèi, lè zì tā, shū zì jǐ. liú pú shè zhī yì, jí qíng wèi ān. kě lìng zhū xián gèng gòng xiáng zhōng. sī nóng qīng míng shān bīn bù bīng xiào wèi zhū yì yì, chēng mù dào zhī jiě, yí zhōng fú yuè. yú shì lìng fù diǎn shū zūn yòng, yǐ wèi yǒng zhǔn.
三年十一月，始興王憺薨。舊事，以東宮禮絕傍親，書翰並依常儀。太子意以 為疑，命僕射劉孝綽議其事。孝綽議曰：「案張鏡撰《東宮儀記》，稱『三朝發哀 者，逾月不舉樂；鼓吹寢奏，服限亦然』。尋傍絕之義，義在去服，服雖可奪，情 豈無悲？鐃歌輟奏，良亦為此。既有悲情，宜稱兼慕，卒哭之後，依常舉樂，稱悲 竟，此理例相符。謂猶應稱兼慕，至卒哭。」僕射徐勉、左率周舍、家令陸襄並同 孝綽議。太子令曰：「張鏡《儀記》雲『依《士禮》，終服月稱慕悼』。又雲『凡 三朝發哀者，逾月不舉樂』。劉僕射議，雲『傍絕之義，義在去服，服雖可奪，情 豈無悲，卒哭之後，依常舉樂，稱悲竟，此理例相符』。尋情悲之說，非止卒哭之 後，緣情為論，此自難一也。用張鏡之舉樂，棄張鏡之稱悲，一鏡之言，取捨有異， 此自難二也。陸家令止雲『多歷年所』，恐非事證；雖復累稔所用，意常未安。近 亦常經以此問外，由來立意，謂猶應有慕悼之言。張豈不知舉樂為大，稱悲事小； 所以用小而忽大，良亦有以。至如元正六佾，事為國章；雖情或未安，而禮不可廢。 鐃吹軍樂，比之亦然。書疏方之，事則成小，差可緣心。聲樂自外，書疏自內，樂 自他，書自己。劉僕射之議，即情未安。可令諸賢更共詳衷。」司農卿明山賓、步 兵校尉硃異議，稱「慕悼之解，宜終服月」。於是令付典書遵用，以為永准。

qī nián shí yī yuè, guì pín yǒu jí, tài zǐ hái yǒng fú shěng, zhāo xī shì jí, yī bù jiě dài. jí hōng, bù cóng sàng hái gōng, zhì bìn, shuǐ jiāng bù rù kǒu, měi kū zhé tòng jué. gāo zǔ qiǎn zhōng shū shè rén gù xié xuān zhǐ yuē: huǐ bù miè xìng, shèng rén zhī zhì. lǐ, bù shèng sàng bǐ yú bù xiào. yǒu wǒ zài, nà de zì huǐ rú cǐ! kě jí qiáng jìn yǐn shí. tài zǐ fèng chì, nǎi jìn shù hé. zì shì zhì zàng, rì jìn mài zhōu yī shēng. gāo zǔ yòu chì yuē: wén rǔ suǒ jìn guò shǎo, zhuǎn jiù léi zhài. wǒ bǐ gèng wú yú bìng, zhèng wèi rǔ rú cǐ, xiōng zhōng yì pǐ sāi chéng jí. gù yīng qiáng jiā zhān zhōu, bù shǐ wǒ héng ěr xuán xīn. suī lǚ fèng chì quàn bī, rì zhǐ yī yì, bù cháng cài guǒ zhī wèi. tǐ sù zhuàng, yāo dài shí wéi, zhì shì jiǎn xuē guò bàn. měi rù cháo, shì shù jiàn zhě mò bù xià qì.
七年十一月，貴嬪有疾，太子還永福省，朝夕侍疾，衣不解帶。及薨，步從喪 還宮，至殯，水漿不入口，每哭輒慟絕。高祖遣中書舍人顧協宣旨曰：「毀不滅性， 聖人之制。《禮》，不勝喪比於不孝。有我在，那得自毀如此！可即強進飲食。」 太子奉敕，乃進數合。自是至葬，日進麥粥一升。高祖又敕曰：「聞汝所進過少， 轉就羸瘵。我比更無餘病，正為汝如此，胸中亦圮塞成疾。故應強加饘粥，不使我 恆爾懸心。」雖屢奉敕勸逼，日止一溢，不嘗菜果之味。體素壯，腰帶十圍，至是 減削過半。每入朝，士庶見者莫不下泣。

tài zǐ zì jiā yuán fú, gāo zǔ biàn shǐ shěng wàn jī, nèi wài bǎi sī, zòu shì zhě tián sāi yú qián. tài zǐ míng yú shù shì, xiān háo bì xiǎo, měi suǒ zòu yǒu miù wù jí qiǎo wàng, jiē jí jiù biàn xī, shì qí kě fǒu, xú lìng gǎi zhèng, wèi cháng dàn jiū yī rén. píng duàn fǎ yù, duō suǒ quán yòu, tiān xià jiē chēng rén.
太子自加元服，高祖便使省萬機，內外百司，奏事者填塞於前。太子明於庶事， 纖毫必曉，每所奏有謬誤及巧妄，皆即就辯析，示其可否，徐令改正，未嘗彈糾一 人。平斷法獄，多所全宥，天下皆稱仁。

xìng kuān hé róng zhòng, xǐ yùn bù xíng yú sè. yǐn nà cái xué zhī shì, shǎng ài wú juàn. héng zì tǎo lùn piān jí, huò yǔ xué shì shāng què gǔ jīn xián zé jì yǐ wén zhāng zhù shù, lǜ yǐ wèi cháng. yú shí dōng gōng yǒu shū jǐ sān wàn juǎn, míng cái bìng jí, wén xué zhī shèng, jìn sòng yǐ lái wèi zhī yǒu yě.
性寬和容眾，喜慍不形於色。引納才學之士，賞愛無倦。恆自討論篇籍，或與 學士商榷古今；閒則繼以文章著述，率以為常。於時東宮有書幾三萬卷，名才並集， 文學之盛，晉、宋以來未之有也。

xìng ài shān shuǐ, yú xuán pǔ chuān zhú, gèng lì tíng guǎn, yǔ cháo shì míng sù zhě yóu qí zhōng. cháng fàn zhōu hòu chí, pān yú hóu guǐ shèng chēng cǐ zhōng yí zòu nǚ lè. tài zǐ bù dá, yǒng zuǒ sī zhāo yǐn shī yuē: hé bì sī yǔ zhú, shān shuǐ yǒu qīng yīn. hóu cán ér zhǐ. chū gōng èr shí yú nián, bù chù shēng lè. shǎo shí, chì cì tài lè nǚ jì yī bù, lüè fēi suǒ hǎo.
性愛山水，於玄圃穿築，更立亭館，與朝士名素者游其中。嘗泛舟後池，番禺 侯軌盛稱「此中宜奏女樂。」太子不答，詠左思《招隱詩》曰：「何必絲與竹，山 水有清音。」侯慚而止。出宮二十餘年，不畜聲樂。少時，敕賜太樂女妓一部，略 非所好。

pǔ tōng zhōng, dà jūn běi tǎo, jīng shī gǔ guì, tài zǐ yīn mìng fēi yī jiǎn shàn, gǎi cháng zhuàn wèi xiǎo shí. měi lín yǔ jī xuě, qiǎn fù xīn zuǒ yòu, zhōu xíng lǘ xiàng, shì pín kùn jiā, yǒu liú lí dào lù, mì jiā zhèn cì. yòu chū zhǔ yī mián bó, duō zuò rú kù, dōng yuè yǐ shī pín dòng. ruò sǐ wáng wú kě yǐ liǎn zhě, wèi bèi guān huì. měi wén yuǎn jìn bǎi xìng fù yì qín kǔ, zhé liǎn róng sè. cháng yǐ hù kǒu wèi shí, zhòng yú láo rǎo.
普通中，大軍北討，京師谷貴，太子因命菲衣減膳，改常饌為小食。每霖雨積 雪，遣腹心左右，周行閭巷，視貧困家，有流離道路，密加振賜。又出主衣綿帛， 多作襦袴，冬月以施貧凍。若死亡無可以斂者，為備棺槥。每聞遠近百姓賦役勤苦， 輒斂容色。常以戶口未實，重於勞擾。

wú xìng jùn lǚ yǐ shuǐ zāi shī shōu, yǒu shàng yán dāng cáo dà dú yǐ xiè zhè jiāng. zhōng dà tōng èr nián chūn, zhào qiǎn qián jiāo zhōu cì shǐ wáng biàn jiǎ jié, fā wú jùn wú xìng yì xìng sān jùn mín dīng jiù yì. tài zǐ shàng shū yuē: fú wén dāng fā wáng biàn děng shàng dōng sān jùn mín dīng, kāi cáo gōu qú, dǎo xiè zhèn zé, shǐ wú xìng yī jìng, wú fù shuǐ zāi, chéng jīn xù zhī zhì rén, jīng lüè zhī yuǎn zhǐ. zàn láo yǒng yì, bì huò hòu lì. wèi méng nán dǔ, qiè yǒu yú huái. suǒ wén wú xìng lěi nián shī shōu, mín pō liú yí. wú jùn shí chéng, yì bù quán shú. wéi yì xìng qù qiū yǒu rěn, fù fēi cháng yì zhī mín. jí rì dōng jìng gǔ jià yóu guì, jié dào lǚ qǐ, zài suǒ yǒu sī, bù jiē wén zòu. jīn zhēng shù wèi guī, qiáng dīng shū shǎo, cǐ suī xiǎo jǔ, qiè kǒng nán hé, lì yī hū mén, dòng wèi mín dù. yòu chū dīng zhī chù, yuǎn jìn bù yī, bǐ dé qí jí, yǐ fáng cán nóng. qù nián chēng wèi lǐ suì, gōng sī wèi néng zú shí rú fù jīn zī shī yè, lǜ kǒng wèi bì gēng shēn. qiě cǎo qiè duō cì hou mín jiān xū shí, ruò shàn rén cóng yì, zé chāo dào mí zēng, wú xìng wèi shòu qí yì, nèi dì yǐ lí qí bì. bù shěn kě dé quán tíng cǐ gōng, dài yōu shí yǐ bù? shèng xīn chuí jīn lí shù, shén liàng jiǔ yǐ yǒu zài. chén yì jiàn yōng qiǎn, bù shí shì yí, gǒu yǒu yú xīn, yuàn dé shàng qǐ. gāo zǔ yōu zhào yǐ yù yān.
吳興郡屢以水災失收，有上言當漕大瀆以瀉浙江。中大通二年春，詔遣前交州 刺史王弁假節，發吳郡、吳興、義興三郡民丁就役。太子上疏曰：「伏聞當發王弁 等上東三郡民丁，開漕溝渠，導泄震澤，使吳興一境，無復水災，誠矜恤之至仁， 經略之遠旨。暫勞永逸，必獲後利。未萌難睹，竊有愚懷。所聞吳興累年失收，民 頗流移。吳郡十城，亦不全熟。唯義興去秋有稔，復非常役之民。即日東境谷稼猶 貴，劫盜屢起，在所有司，不皆聞奏。今征戍未歸，強丁疏少，此雖小舉，竊恐難 合，吏一呼門，動為民蠹。又出丁之處，遠近不一，比得齊集，已妨蠶農。去年稱 為豊歲，公私未能足食；如復今茲失業，慮恐為弊更深。且草竊多伺候民間虛實， 若善人從役，則抄盜彌增，吳興未受其益，內地已罹其弊。不審可得權停此功，待 優實以不？聖心垂矜黎庶，神量久已有在。臣意見庸淺，不識事宜，苟有愚心，願 得上啟。」高祖優詔以喻焉。

tài zǐ xiào jǐn tiān zhì, měi rù cháo, wèi wǔ gǔ biàn shǒu chéng mén kāi. dōng gōng suī yàn jū nèi diàn, yī zuò yì qǐ, héng xiàng xī nán miàn tái. sù bèi zhào dāng rù, wēi zuò dá dàn.
太子孝謹天至，每入朝，未五鼓便守城門開。東宮雖燕居內殿，一坐一起，恆 向西南面台。宿被召當入，危坐達旦。

sān nián sān yuè, qǐn jí. kǒng yí gāo zǔ yōu, chì cān wèn, zhé zì lì shǒu shū qǐ. jí shāo dǔ, zuǒ yòu yù qǐ wén, yóu bù xǔ, yuē yún hé lìng zhì zūn zhī wǒ rú cǐ è, yīn biàn wū yàn. sì yuè yǐ sì hōng, shí nián sān shí yī. gāo zǔ xìng dōng gōng, lín kū jǐn āi. zhào liǎn yǐ gǔn miǎn. shì yuē zhāo míng. wǔ yuè gēng yín, zàng ān níng líng. zhào sī tú zuǒ zhǎng shǐ wáng yún wèi āi cè wén yuē:
三年三月，寢疾。恐貽高祖憂，敕參問，輒自力手書啟。及稍篤，左右欲啟聞， 猶不許，曰「云何令至尊知我如此惡」，因便嗚咽。四月乙巳薨，時年三十一。高 祖幸東宮，臨哭盡哀。詔斂以袞冕。諡曰昭明。五月庚寅，葬安寧陵。詔司徒左長 史王筠為哀冊文曰：

shèn hé é xuān, lóng cān jú bù yǔ dào qián qū, yún qí běi yù. huáng dì āi jì míng zhī qǐn yào, tòng sì dé zhī cú fāng yù wǔ zhàng ér qī tòng, lín jiǎ guān ér zēng shāng. shì jī lìng diǎn, zài yáng hóng liè zhào zhuàn dé yú jīng liú, yǒng chuán huī yú wǔ zhuì. qí cí yuē:
蜃輅俄軒，龍驂跼步；羽翿前驅，雲旂北御。皇帝哀繼明之寢耀，痛嗣德之殂 芳；御武帳而淒慟，臨甲觀而增傷。式稽令典，載揚鴻烈；詔撰德於旌旒，永傳徽 於舞綴。其辭曰：

shì zài míng liǎng, shí wéi shǎo yáng jì chēng shàng sì, qiě yuē yuán liáng. yí tiān bǐ jùn, lì jǐng téng guāng zòu sì yán fú, shǒu qì chuán fāng. ruì zhé yīng qī, dàn mù sī zài wài hóng zhuāng sù, nèi hán hé kǎi. shí dòng jī shēn, liàng bāo yíng hǎi lì dé bù qì, zhì gōng fú zǎi. kuān chuò jū xīn, wēn gōng chéng xìng, xún shí xiào yǒu, lǜ yóu yán jìng. xián yǒu zhǒng dé, huì hé qí shèng sān shàn dì xuān, wàn guó tóng qìng.
式載明兩，實惟少陽；既稱上嗣，且曰元良。儀天比峻，儷景騰光；奏祀延福， 守器傳芳。睿哲膺期，旦暮斯在；外弘莊肅，內含和愷。識洞機深，量苞瀛海；立 德不器，至功弗宰。寬綽居心，溫恭成性，循時孝友，率由嚴敬。咸有種德，惠和 齊聖；三善遞宣，萬國同慶。

xuān wěi yǎn jīng, yīn xī chí jí chán āi zài jiù, yīn yōu xián xù. rú qì wú shí, shū zhān bù yì dàn zūn yú yuè, āi hào wèi bì. shí wéi jiān fǔ, yì sì jiāo yīn wèn ān sù sù, shì shàn xún xún. jīn huá yù zǎo, xuán sì bān lún lóng jiā gàn guó, zhǔ jì ān mín. guāng fèng chéng wù, wàn jī shì lǐ jīn shèn shù yù, qín xù guān shì. chéng cún yǐn cè, róng wú yùn xǐ yīn qín bó shī, chóu móu ēn jì.
軒緯掩精，陰犧弛極；纏哀在疚，殷憂銜恤。孺泣無時，蔬饘不溢；禫遵逾月， 哀號未畢。實惟監撫，亦嗣郊禋；問安肅肅，視膳恂恂。金華玉璪，玄駟班輪；隆 家干國，主祭安民。光奉成務，萬機是理；矜慎庶獄，勤恤關市。誠存隱惻，容無 慍喜；殷勤博施，綢繆恩紀。

yuán chū jìng yè, lí jīng duàn jù diàn jué chóng shī, bēi gōng dài fù. níng zī dǎo xí, fěi láo shěn yù bó yuē shì sī, shí mǐn sī wù. biàn jiū kōng wēi, sī tàn jǐ zé chí shén tú wěi, yán jīng yáo huà. shěn yín diǎn lǐ, yōu yóu fāng cè yàn yù gāo yú, hán jǔ yáo hé. kuò náng liú lüè, bāo jǔ yì wén biàn gāi xiāng sù, dān jí qiū fén. jī zhì chōng jī, rú mò qū fēn zhān hé chǎn xùn, wàng lǔ yáng fēn. yín yǒng xìng líng, qǐ wéi báo jì shǔ cí wǎn yuē, yuán qíng qǐ mí. zì wú diǎn cuàn, bǐ bù tíng zhǐ zhuàng sī quán liú, qīng zhāng yún wěi.
爰初敬業，離經斷句；奠爵崇師，卑躬待傅。寧資導習，匪勞審諭；博約是司， 時敏斯務。辨究空微，思探幾賾；馳神圖緯，研精爻畫。沈吟典禮，優遊方冊；饜 飫膏腴，含咀餚核。括囊流略，包舉藝文；遍該緗素，殫極丘墳。勣帙充積，儒墨 區分；瞻河闡訓，望魯揚芬。吟詠性靈，豈惟薄伎；屬詞婉約，緣情綺靡。字無點 竄，筆不停紙；壯思泉流，清章雲委。

zǒng lǎn shí cái, wǎng luó yīng mào xué qióng yōu qià, cí guī fán fù. huò shàn tán cóng, huò chēng wén yòu sì yǒu tuī dé, qī zǐ cán xiù. wàng yuàn zhāo xián, huá chí ài kè tuō chéng tóng zhōu, lián yú jiē xí. chī wén shou yán zǎo, fēi zhù fàn gàn ēn lóng zhì lǐ, shǎng yú cì bì. huī fēng xiá bèi, shèng yè rì xīn rén qì fēi zhòng, dé yóu yì zūn. zé liú zhào shù, fú jiàng bǎi shén sì fāng mù yì, tiān xià guī rén.
總覽時才，網羅英茂；學窮優洽，辭歸繁富。或擅談叢，或稱文囿；四友推德， 七子慚秀。望苑招賢，華池愛客；托乘同舟，連輿接席。摛文扌炎藻，飛紵泛幹； 恩隆置醴，賞逾賜璧。徽風遐被，盛業日新；仁器非重，德輶易遵。澤流兆庶，福 降百神；四方慕義，天下歸仁。

yún wù gào zhēng, jìn lì qiān xiàng xīng mái héng yào, shān tuí xiǔ rǎng. líng yí shàng bīn, dé yīn zhǎng wǎng jù liáo wú yìn, zī chéng ān yǎng. wū hū āi zāi!
雲物告徵，祲沴褰象；星霾恆耀，山頹朽壤。靈儀上賓，德音長往；具僚無廕， 諮承安仰。嗚呼哀哉！

huáng qíng dào mǐn, qiè xīn chán tòng yìn sì zhǎng hào, fū è zēng tòng. mù jié qīn yóu, bēi dòng máng zhòng yōu ruò tiǎn bāng, jù tóng zhé dòng. wū hū āi zāi!
皇情悼愍，切心纏痛；胤嗣長號，跗萼增慟。慕結親游，悲動氓眾；憂若殄邦， 懼同折棟。嗚呼哀哉！

shǒu xià sī kāi, mài qiū jì jié róng wèi tú jǐng, jīng huá wěi jué. shū huǎng kōng zhāng, tán yán bà shè xū kuì shí méng méng, gū dēng yì yì. wū hū āi zāi!
首夏司開，麥秋紀節；容衛徒警，菁華委絕。書幌空張，談筵罷設；虛饋飠蒙 饛，孤燈翳翳。嗚呼哀哉！

jiǎn chén qǐng rì, shì hé guī zhēn. yōu shān sù qǐ, xuán gōng xiàn chéng. wǔ xiào qí liè, wén wù zēng míng. xī yóu zhāng fǔ, bīn cóng wú shēng jīn guī jiāo guō, tú yù xiāng jīng. wū hū āi zāi!
簡辰請日，筮合龜貞。幽埏夙啟，玄宮獻成。武校齊列，文物增明。昔游漳滏， 賓從無聲；今歸郊郭，徒御相驚。嗚呼哀哉！

bèi jiàng què yǐ yuǎn cú, lìn qīng mén ér xú zhuǎn zhǐ chí dào ér jù qián, wàng guó dōu ér bù jiàn. líng xiū bǎn zhī wēi yí, sù píng yuán zhī yōu miǎn jì dié zú yǐ suān sī, wǎn qī qiāng ér liú xuàn. wū hū āi zāi!
背絳闕以遠徂，轥青門而徐轉；指馳道而詎前，望國都而不踐。陵修阪之威夷， 溯平原之悠緬；驥蹀足以酸嘶，挽淒鏘而流泫。嗚呼哀哉！

hùn āi yīn yú xiāo lài, biàn chóu róng yú tiān rì suī xià mù zhī sēn yīn, fǎn hán lín zhī xiāo sè. jì jiāng fǎn ér fù yí, rú yǒu qiú ér suì shī wèi tiān dì qí wú xīn, jù yǒng qián yú róng zhì. wū hū āi zāi!
混哀音於簫籟，變愁容於天日；雖夏木之森陰，返寒林之蕭瑟。既將反而復疑， 如有求而遂失；謂天地其無心，遽永潛於容質。嗚呼哀哉！

jí xuán gōng zhī míng mò, ān shén qǐn zhī qīng zhǎn chuán shēng huá yú mào diǎn, guān dé yè yú huī shì. xuán zhōng zhēn yú rì yuè, bō hóng míng yú tiān dì wéi xiǎo chén zhī jì yán, shí hán háo ér wú kuì. wū hū āi zāi!
即玄宮之冥漠，安神寢之清颭；傳聲華於懋典，觀德業於徽諡。懸忠貞於日月， 播鴻名於天地；惟小臣之紀言，實含毫而無愧。嗚呼哀哉！

tài zǐ rén dé sù zhe, jí hōng, cháo yě wǎn è. jīng shī nán nǚ, bēn zǒu gōng mén, hào qì mǎn lù. sì fāng máng shù, jí jiāng jiǎo zhī mín, wén sàng jiē tòng kū. suǒ zhe wén jí èr shí juǎn yòu zhuàn gǔ jīn diǎn gào wén yán, wèi zhèng xù shí juǎn wǔ yán shī zhī shàn zhě, wèi wén zhāng yīng huá èr shí juǎn wén xuǎn sān shí juǎn.
太子仁德素著，及薨，朝野惋愕。京師男女，奔走宮門，號泣滿路。四方氓庶， 及疆徼之民，聞喪皆慟哭。所著文集二十卷；又撰古今典誥文言，為《正序》十卷； 五言詩之善者，為《文章英華》二十卷；《文選》三十卷。

āi tài zǐ dà qì, zì rén zōng, tài zōng dí zhǎng zi yě. pǔ tōng sì nián wǔ yuè dīng yǒu shēng. zhōng dà tōng sì nián, fēng xuān chéng jùn wáng, shí yì èr qiān hù. xún wèi shì zhōng zhōng wèi jiāng jūn, gěi gǔ chuī yī bù. dà tóng sì nián, shòu shǐ chí jié dū du yáng xú èr zhōu zhū jūn shì zhōng jūn dà jiāng jūn yáng zhōu cì shǐ, shì zhōng rú gù.
哀太子大器，字仁宗，太宗嫡長子也。普通四年五月丁酉生。中大通四年，封 宣城郡王，食邑二千戶。尋為侍中、中衛將軍，給鼓吹一部。大同四年，授使持節、 都督揚、徐二州諸軍事、中軍大將軍、揚州刺史，侍中如故。

tài qīng èr nián shí yuè, hóu jǐng kòu jīng yì, chì tài zǐ wèi tái nèi dà dū dū. sān nián wǔ yuè, tài zōng jí wèi. liù yuè dīng hài, lì wèi huáng tài zǐ. dà bǎo èr nián bā yuè, zéi jǐng fèi tài zōng, jiāng hài tài zǐ, shí zéi dǎng chēng jǐng mìng zhào tài zi, tài zǐ fāng jiǎng lǎo zi, jiāng yù xià chuáng, ér xíng rén yǎn zhì. tài zǐ yán sè bù biàn, xú yuē: jiǔ zhī cǐ shì, jiē qí wǎn ěr. xíng zhě yù yǐ yī dài jiǎo zhī. tài zǐ yuē: cǐ bù néng jiàn shā. nǎi zhǐ xì zhàng gān xià shéng, mìng qǔ jiǎo zhī ér jué, shí nián èr shí bā.
太清二年十月，侯景寇京邑，敕太子為台內大都督。三年五月，太宗即位。六 月丁亥，立為皇太子。大寶二年八月，賊景廢太宗，將害太子，時賊黨稱景命召太 子，太子方講《老子》，將欲下床，而刑人掩至。太子顏色不變，徐曰：「久知此 事，嗟其晚耳。」刑者欲以衣帶絞之。太子曰：「此不能見殺。」乃指系帳竿下繩， 命取絞之而絕，時年二十八。

tài zǐ xìng kuān hé, jiān shén yòng duān yí, zài yú zéi shǒu, měi bù qū yì. chū, hóu jǐng xī shàng, xié tài zǐ tóng háng, jí qí bài guī, bù wǔ bù fù zhěng sù, tài zǐ suǒ chéng chuán jū hòu, bù jí zéi zhòng, zuǒ yòu xīn fù bìng quàn yīn cǐ rù běi. tài zǐ yuē: jiā guó sàng bài, zhì bù tú shēng zhǔ shàng méng chén, níng rěn wéi lí? wú jīn táo nì, nǎi shì pàn fù, fēi wèi bì zéi. biàn tì sì míng yàn, lìng jí qián jìn. zéi yǐ tài zǐ yǒu qì dù, měi cháng dàn zhī, kǒng wèi hòu huàn, gù xiān jí huò. chéng shèng yuán nián sì yuè, zhuī shì āi tài zǐ.
太子性寬和，兼神用端嶷，在於賊手，每不屈意。初，侯景西上，攜太子同行， 及其敗歸，部伍不復整肅，太子所乘船居後，不及賊眾，左右心腹並勸因此入北。 太子曰：「家國喪敗，志不圖生；主上蒙塵，寧忍違離？吾今逃匿，乃是叛父，非 謂避賊。」便涕泗鳴咽，令即前進。賊以太子有器度，每常憚之，恐為後患，故先 及禍。承聖元年四月，追諡哀太子。

mǐn huái tài zǐ fāng jǔ, zì dé guī, shì zǔ dì sì zǐ yě. chū fēng nán ān xiàn hóu, suí shì zǔ zài jīng zhèn. tài qīng chū, wèi shǐ chí jié dū xiāng yǐng guì níng chéng hé luó qī zhōu zhū jūn shì zhèn nán jiāng jūn xiāng zhōu cì shǐ. xún zhēng wèi shì zhōng zhōng wèi jiāng jūn, gěi gǔ chuī yī bù. shì zǔ chéng zhì, bài wáng tài zǐ, gǎi míng yuán liáng. chéng shèng yuán nián shí yī yuè bǐng zǐ, lì wèi huáng tài zǐ. jí xī wèi shī xiàn jīng chéng, tài zǐ yǔ shì zǔ tóng wèi wèi rén suǒ hài.
愍懷太子方矩，字德規，世祖第四子也。初封南安縣侯，隨世祖在荊鎮。太清 初，為使持節、督湘、郢、桂、寧、成、合、羅七州諸軍事、鎮南將軍、湘州刺史。 尋征為侍中、中衛將軍，給鼓吹一部。世祖承制，拜王太子，改名元良。承聖元年 十一月丙子，立為皇太子。及西魏師陷荊城，太子與世祖同為魏人所害。

tài zǐ cōng yǐng, pō yǒu shì zǔ fēng, ér xiōng bào cāi jì. jìng dì chéng zhì, zhuī shì mǐn huái tài zǐ.
太子聰穎，頗有世祖風，而凶暴猜忌。敬帝承制，追諡愍懷太子。

chén lì bù shū yáo chá yuē: mèng kē yǒu yán: jī míng ér qǐ, zī zī wèi shàn zhě, shùn zhī tú yě. ruò nǎi bù yī wéi dài zhī shì, zài yú quǎn mǔ zhī zhōng, zhōng rì wèi zhī, qí lì yì yǐ bó yǐ. kuàng hū chù zhòng míng zhī wèi, jū zhèng tǐ zhī zūn, kè niàn wú dài, zhēng zhēng yǐ xiào. dà shùn zhī dé, qí hé yuǎn zhī yǒu zāi!
陳吏部書姚察曰：孟軻有言：「雞鳴而起，孳孳為善者，舜之徒也。」若乃布 衣韋帶之士，在於畎畝之中，終日為之，其利亦已博矣。況乎處重明之位，居正體 之尊，克念無怠，烝烝以孝。大舜之德，其何遠之有哉！