zhāo míng tài zǐ āi tài zǐ mǐn huái tài zǐ
昭明太子 哀太子 愍怀太子
zhāo míng tài zǐ tǒng, zì dé shī, gāo zǔ zhǎng zǐ yě. mǔ yuē dīng guì pín. chū, gāo zǔ wèi yǒu nán, yì shī qǐ, tài zǐ yǐ qí zhōng xīng yuán nián jiǔ yuè shēng yú xiāng yáng. gāo zǔ jì shòu shàn, yǒu sī zòu lì chǔ fù, gāo zǔ yǐ tiān xià shǐ dìng, bǎi dù duō quē, wèi zhī xǔ yě. qún chén gù qǐng, tiān jiàn yuán nián shí yī yuè, lì wèi huáng tài zǐ. shí tài zǐ nián yòu, yī jiù jū yú nèi, bài dōng gōng guān zhǔ wén wǔ, jiē rù zhí yǒng fú shěng.
昭明太子统,字德施,高祖长子也。母曰丁贵嫔。初,高祖未有男,义师起, 太子以齐中兴元年九月生于襄阳。高祖既受禅,有司奏立储副,高祖以天下始定, 百度多阙,未之许也。群臣固请,天监元年十一月,立为皇太子。时太子年幼,依 旧居于内,拜东宫官属文武,皆入直永福省。
tài zǐ shēng ér cōng ruì, sān suì shòu xiào jīng lún yǔ, wǔ suì biàn dú wǔ jīng, xī néng fěng sòng. wǔ nián wǔ yuè gēng xū, shǐ chū jū dōng gōng. tài zǐ xìng rén xiào, zì chū gōng, héng sī liàn bù lè. gāo zǔ zhī zhī, měi wǔ rì yī cháo, duō biàn liú yǒng fú shěng, huò wǔ rì sān rì nǎi hái gōng. bā nián jiǔ yuè, yú shòu ān diàn jiǎng xiào jīng, jǐn tōng dà yì. jiǎng bì, qīn lín shì diàn yú guó xué. shí sì nián zhēng yuè shuò dàn, gāo zǔ lín xuān, guān tài zǐ yú tài jí diàn. jiù zhì, tài zǐ zhe yuǎn yóu guān, jīn chán cuì ruí yīng zhì shì, zhào jiā jīn bó shān.
太子生而聪睿,三岁受《孝经》、《论语》,五岁遍读五经,悉能讽诵。五年 五月庚戌,始出居东宫。太子性仁孝,自出宫,恒思恋不乐。高祖知之,每五日一 朝,多便留永福省,或五日三日乃还宫。八年九月,于寿安殿讲《孝经》,尽通大 义。讲毕,亲临释奠于国学。十四年正月朔旦,高祖临轩,冠太子于太极殿。旧制, 太子著远游冠,金蝉翠緌缨;至是,诏加金博山。
tài zǐ měi zī mào, shàn jǔ zhǐ. dú shū shù xíng bìng xià, guò mù jiē yì. měi yóu yàn zǔ dào, fù shī zhì shí shù yùn. huò mìng zuò jù yùn fù zhī, jiē shǔ sī biàn chéng, wú suǒ diǎn yì. gāo zǔ dà hóng fó jiào, qīn zì jiǎng shuō tài zǐ yì chóng xìn sān bǎo, biàn lǎn zhòng jīng. nǎi yú gōng nèi bié lì huì yì diàn, zhuān wèi fǎ jí zhī suǒ. zhāo yǐn míng sēng, tán lùn bù jué. tài zi zì lì sān dì fǎ shēn yì, bìng yǒu xīn yì. pǔ tōng yuán nián sì yuè, gān lù jiàng yú huì yì diàn, xián yǐ wéi zhì dé suǒ gǎn yān.
太子美姿貌,善举止。读书数行并下,过目皆忆。每游宴祖道,赋诗至十数韵。 或命作剧韵赋之,皆属思便成,无所点易。高祖大弘佛教,亲自讲说;太子亦崇信 三宝,遍览众经。乃于宫内别立慧义殿,专为法集之所。招引名僧,谈论不绝。太 子自立三谛、法身义,并有新意。普通元年四月,甘露降于慧义殿,咸以为至德所 感焉。
sān nián shí yī yuè, shǐ xīng wáng dàn hōng. jiù shì, yǐ dōng gōng lǐ jué bàng qīn, shū hàn bìng yī cháng yí. tài zǐ yì yǐ wèi yí, mìng pú yè liú xiào chuò yì qí shì. xiào chuò yì yuē:" àn zhāng jìng zhuàn dōng gōng yí jì, chēng' sān cháo fā āi zhě, yú yuè bù jǔ lè gǔ chuī qǐn zòu, fú xiàn yì rán'. xún bàng jué zhī yì, yì zài qù fú, fú suī kě duó, qíng qǐ wú bēi? náo gē chuò zòu, liáng yì wèi cǐ. jì yǒu bēi qíng, yí chēng jiān mù, zú kū zhī hòu, yī cháng jǔ lè, chēng bēi jìng, cǐ lǐ lì xiāng fú. wèi yóu yīng chēng jiān mù, zhì zú kū." pú yè xú miǎn zuǒ lǜ zhōu shě jiā lìng lù xiāng bìng tóng xiào chuò yì. tài zǐ lìng yuē:" zhāng jìng yí jì yún' yī shì lǐ, zhōng fú yuè chēng mù dào'. yòu yún' fán sān cháo fā āi zhě, yú yuè bù jǔ lè'. liú pú yè yì, yún' bàng jué zhī yì, yì zài qù fú, fú suī kě duó, qíng qǐ wú bēi, zú kū zhī hòu, yī cháng jǔ lè, chēng bēi jìng, cǐ lǐ lì xiāng fú'. xún qíng bēi zhī shuō, fēi zhǐ zú kū zhī hòu, yuán qíng wèi lùn, cǐ zì nán yī yě. yòng zhāng jìng zhī jǔ lè, qì zhāng jìng zhī chēng bēi, yī jìng zhī yán, qǔ shě yǒu yì, cǐ zì nán èr yě. lù jiā lìng zhǐ yún' duō lì nián suǒ', kǒng fēi shì zhèng suī fù lèi rěn suǒ yòng, yì cháng wèi ān. jìn yì cháng jīng yǐ cǐ wèn wài, yóu lái lì yì, wèi yóu yīng yǒu mù dào zhī yán. zhāng qǐ bù zhī jǔ lè wèi dà, chēng bēi shì xiǎo suǒ yǐ yòng xiǎo ér hū dà, liáng yì yǒu yǐ. zhì rú yuán zhèng liù yì, shì wèi guó zhāng suī qíng huò wèi ān, ér lǐ bù kě fèi. náo chuī jūn yuè, bǐ zhī yì rán. shū shū fāng zhī, shì zé chéng xiǎo, chā kě yuán xīn. shēng yuè zì wài, shū shū zì nèi, lè zì tā, shū zì jǐ. liú pú yè zhī yì, jí qíng wèi ān. kě lìng zhū xián gèng gòng xiáng zhōng." sī nóng qīng míng shān bīn bù bīng xiào wèi zhū yì yì, chēng" mù dào zhī jiě, yí zhōng fú yuè". yú shì lìng fù diǎn shū zūn yòng, yǐ wéi yǒng zhǔn.
三年十一月,始兴王憺薨。旧事,以东宫礼绝傍亲,书翰并依常仪。太子意以 为疑,命仆射刘孝绰议其事。孝绰议曰:“案张镜撰《东宫仪记》,称‘三朝发哀 者,逾月不举乐;鼓吹寝奏,服限亦然’。寻傍绝之义,义在去服,服虽可夺,情 岂无悲?铙歌辍奏,良亦为此。既有悲情,宜称兼慕,卒哭之后,依常举乐,称悲 竟,此理例相符。谓犹应称兼慕,至卒哭。”仆射徐勉、左率周舍、家令陆襄并同 孝绰议。太子令曰:“张镜《仪记》云‘依《士礼》,终服月称慕悼’。又云‘凡 三朝发哀者,逾月不举乐’。刘仆射议,云‘傍绝之义,义在去服,服虽可夺,情 岂无悲,卒哭之后,依常举乐,称悲竟,此理例相符’。寻情悲之说,非止卒哭之 后,缘情为论,此自难一也。用张镜之举乐,弃张镜之称悲,一镜之言,取舍有异, 此自难二也。陆家令止云‘多历年所’,恐非事证;虽复累稔所用,意常未安。近 亦常经以此问外,由来立意,谓犹应有慕悼之言。张岂不知举乐为大,称悲事小; 所以用小而忽大,良亦有以。至如元正六佾,事为国章;虽情或未安,而礼不可废。 铙吹军乐,比之亦然。书疏方之,事则成小,差可缘心。声乐自外,书疏自内,乐 自他,书自己。刘仆射之议,即情未安。可令诸贤更共详衷。”司农卿明山宾、步 兵校尉硃异议,称“慕悼之解,宜终服月”。于是令付典书遵用,以为永准。
qī nián shí yī yuè, guì pín yǒu jí, tài zǐ hái yǒng fú shěng, zhāo xī shì jí, yī bù jiě dài. jí hōng, bù cóng sàng hái gōng, zhì bìn, shuǐ jiāng bù rù kǒu, měi kū zhé tòng jué. gāo zǔ qiǎn zhōng shū shè rén gù xié xuān zhǐ yuē:" huǐ bù miè xìng, shèng rén zhī zhì. lǐ, bù shèng sàng bǐ yú bù xiào. yǒu wǒ zài, nà de zì huǐ rú cǐ! kě jí qiáng jìn yǐn shí." tài zǐ fèng chì, nǎi jìn shù hé. zì shì zhì zàng, rì jìn mài zhōu yī shēng. gāo zǔ yòu chì yuē:" wén rǔ suǒ jìn guò shǎo, zhuǎn jiù léi zhài. wǒ bǐ gèng wú yú bìng, zhèng wèi rǔ rú cǐ, xiōng zhōng yì pǐ sāi chéng jí. gù yīng qiáng jiā zhān zhōu, bù shǐ wǒ héng ěr xuán xīn." suī lǚ fèng chì quàn bī, rì zhǐ yī yì, bù cháng cài guǒ zhī wèi. tǐ sù zhuàng, yāo dài shí wéi, zhì shì jiǎn xiāo guò bàn. měi rù cháo, shì shù jiàn zhě mò bù xià qì.
七年十一月,贵嫔有疾,太子还永福省,朝夕侍疾,衣不解带。及薨,步从丧 还宫,至殡,水浆不入口,每哭辄恸绝。高祖遣中书舍人顾协宣旨曰:“毁不灭性, 圣人之制。《礼》,不胜丧比于不孝。有我在,那得自毁如此!可即强进饮食。” 太子奉敕,乃进数合。自是至葬,日进麦粥一升。高祖又敕曰:“闻汝所进过少, 转就羸瘵。我比更无余病,正为汝如此,胸中亦圮塞成疾。故应强加饘粥,不使我 恒尔悬心。”虽屡奉敕劝逼,日止一溢,不尝菜果之味。体素壮,腰带十围,至是 减削过半。每入朝,士庶见者莫不下泣。
tài zǐ zì jiā yuán fú, gāo zǔ biàn shǐ shěng wàn jī, nèi wài bǎi sī, zòu shì zhě tián sāi yú qián. tài zǐ míng yú shù shì, xiān háo bì xiǎo, měi suǒ zòu yǒu miù wù jí qiǎo wàng, jiē jí jiù biàn xī, shì qí kě fǒu, xú lìng gǎi zhèng, wèi cháng tán jīu yī rén. píng duàn fǎ yù, duō suǒ quán yòu, tiān xià jiē chēng rén.
太子自加元服,高祖便使省万机,内外百司,奏事者填塞于前。太子明于庶事, 纤毫必晓,每所奏有谬误及巧妄,皆即就辩析,示其可否,徐令改正,未尝弹纠一 人。平断法狱,多所全宥,天下皆称仁。
xìng kuān hé róng zhòng, xǐ yùn bù xíng yú sè. yǐn nà cái xué zhī shì, shǎng ài wú juàn. héng zì tǎo lùn piān jí, huò yǔ xué shì shāng què gǔ jīn xián zé jì yǐ wén zhāng zhù shù, shuài yǐ wéi cháng. yú shí dōng gōng yǒu shū jǐ sān wàn juǎn, míng cái bìng jí, wén xué zhī shèng, jìn sòng yǐ lái wèi zhī yǒu yě.
性宽和容众,喜愠不形于色。引纳才学之士,赏爱无倦。恒自讨论篇籍,或与 学士商榷古今;闲则继以文章著述,率以为常。于时东宫有书几三万卷,名才并集, 文学之盛,晋、宋以来未之有也。
xìng ài shān shuǐ, yú xuán pǔ chuān zhù, gèng lì tíng guǎn, yǔ cháo shì míng sù zhě yóu qí zhōng. cháng fàn zhōu hòu chí, pān yú hóu guǐ shèng chēng" cǐ zhōng yí zòu nǚ lè." tài zǐ bù dá, yǒng zuǒ sī zhāo yǐn shī yuē:" hé bì sī yǔ zhú, shān shuǐ yǒu qīng yīn." hóu cán ér zhǐ. chū gōng èr shí yú nián, bù chù shēng yuè. shǎo shí, chì cì tài lè nǚ jì yī bù, lüè fēi suǒ hǎo.
性爱山水,于玄圃穿筑,更立亭馆,与朝士名素者游其中。尝泛舟后池,番禺 侯轨盛称“此中宜奏女乐。”太子不答,咏左思《招隐诗》曰:“何必丝与竹,山 水有清音。”侯惭而止。出宫二十余年,不畜声乐。少时,敕赐太乐女妓一部,略 非所好。
pǔ tōng zhōng, dà jūn běi tǎo, jīng shī gǔ guì, tài zǐ yīn mìng fēi yī jiǎn shàn, gǎi cháng zhuàn wèi xiǎo shí. měi lín yǔ jī xuě, qiǎn fù xīn zuǒ yòu, zhōu xíng lǘ xiàng, shì pín kùn jiā, yǒu liú lí dào lù, mì jiā zhèn cì. yòu chū zhǔ yī mián bó, duō zuò rú kù, dōng yuè yǐ shī pín dòng. ruò sǐ wáng wú kě yǐ liǎn zhě, wèi bèi guān huì. měi wén yuǎn jìn bǎi xìng fù yì qín kǔ, zhé liǎn róng sè. cháng yǐ hù kǒu wèi shí, zhòng yú láo rǎo.
普通中,大军北讨,京师谷贵,太子因命菲衣减膳,改常馔为小食。每霖雨积 雪,遣腹心左右,周行闾巷,视贫困家,有流离道路,密加振赐。又出主衣绵帛, 多作襦袴,冬月以施贫冻。若死亡无可以敛者,为备棺槥。每闻远近百姓赋役勤苦, 辄敛容色。常以户口未实,重于劳扰。
wú xīng jùn lǚ yǐ shuǐ zāi shī shōu, yǒu shàng yán dāng cáo dà dú yǐ xiè zhè jiāng. zhōng dà tōng èr nián chūn, zhào qiǎn qián jiāo zhōu cì shǐ wáng biàn jiǎ jié, fā wú jùn wú xīng yì xīng sān jùn mín dīng jiù yì. tài zǐ shàng shū yuē:" fú wén dāng fā wáng biàn děng shàng dōng sān jùn mín dīng, kāi cáo gōu qú, dǎo xiè zhèn zé, shǐ wú xīng yī jìng, wú fù shuǐ zāi, chéng jīn xù zhī zhì rén, jīng lüè zhī yuǎn zhǐ. zàn láo yǒng yì, bì huò hòu lì. wèi méng nán dǔ, qiè yǒu yú huái. suǒ wén wú xīng lěi nián shī shōu, mín pō liú yí. wú jùn shí chéng, yì bù quán shú. wéi yì xīng qù qiū yǒu rěn, fù fēi cháng yì zhī mín. jí rì dōng jìng gǔ jià yóu guì, jié dào lǚ qǐ, zài suǒ yǒu sī, bù jiē wén zòu. jīn zhēng shù wèi guī, qiáng dīng shū shǎo, cǐ suī xiǎo jǔ, qiè kǒng nán hé, lì yī hū mén, dòng wèi mín dù. yòu chū dīng zhī chù, yuǎn jìn bù yī, bǐ dé qí jí, yǐ fáng cán nóng. qù nián chēng wèi lǐ suì, gōng sī wèi néng zú shí rú fù jīn zī shī yè, lǜ kǒng wèi bì gēng shēn. qiě cǎo qiè duō cì hou mín jiān xū shí, ruò shàn rén cóng yì, zé chāo dào mí zēng, wú xīng wèi shòu qí yì, nèi dì yǐ lí qí bì. bù shěn kě dé quán tíng cǐ gōng, dài yōu shí yǐ bù? shèng xīn chuí jīn lí shù, shén liàng jiǔ yǐ yǒu zài. chén yì jiàn yōng qiǎn, bù shí shì yí, gǒu yǒu yú xīn, yuàn dé shàng qǐ." gāo zǔ yōu zhào yǐ yù yān.
吴兴郡屡以水灾失收,有上言当漕大渎以泻浙江。中大通二年春,诏遣前交州 刺史王弁假节,发吴郡、吴兴、义兴三郡民丁就役。太子上疏曰:“伏闻当发王弁 等上东三郡民丁,开漕沟渠,导泄震泽,使吴兴一境,无复水灾,诚矜恤之至仁, 经略之远旨。暂劳永逸,必获后利。未萌难睹,窃有愚怀。所闻吴兴累年失收,民 颇流移。吴郡十城,亦不全熟。唯义兴去秋有稔,复非常役之民。即日东境谷稼犹 贵,劫盗屡起,在所有司,不皆闻奏。今征戍未归,强丁疏少,此虽小举,窃恐难 合,吏一呼门,动为民蠹。又出丁之处,远近不一,比得齐集,已妨蚕农。去年称 为豊岁,公私未能足食;如复今兹失业,虑恐为弊更深。且草窃多伺候民间虚实, 若善人从役,则抄盗弥增,吴兴未受其益,内地已罹其弊。不审可得权停此功,待 优实以不?圣心垂矜黎庶,神量久已有在。臣意见庸浅,不识事宜,苟有愚心,愿 得上启。”高祖优诏以喻焉。
tài zǐ xiào jǐn tiān zhì, měi rù cháo, wèi wǔ gǔ biàn shǒu chéng mén kāi. dōng gōng suī yàn jū nèi diàn, yī zuò yì qǐ, héng xiàng xī nán miàn tái. sù bèi zhào dāng rù, wēi zuò dá dàn.
太子孝谨天至,每入朝,未五鼓便守城门开。东宫虽燕居内殿,一坐一起,恒 向西南面台。宿被召当入,危坐达旦。
sān nián sān yuè, qǐn jí. kǒng yí gāo zǔ yōu, chì cān wèn, zhé zì lì shǒu shū qǐ. jí shāo dǔ, zuǒ yòu yù qǐ wén, yóu bù xǔ, yuē" yún hé lìng zhì zūn zhī wǒ rú cǐ è", yīn biàn wū yè. sì yuè yǐ sì hōng, shí nián sān shí yī. gāo zǔ xìng dōng gōng, lín kū jǐn āi. zhào liǎn yǐ gǔn miǎn. shì yuē zhāo míng. wǔ yuè gēng yín, zàng ān níng líng. zhào sī tú zuǒ zhǎng shǐ wáng yún wèi āi cè wén yuē:
三年三月,寝疾。恐贻高祖忧,敕参问,辄自力手书启。及稍笃,左右欲启闻, 犹不许,曰“云何令至尊知我如此恶”,因便呜咽。四月乙巳薨,时年三十一。高 祖幸东宫,临哭尽哀。诏敛以衮冕。谥曰昭明。五月庚寅,葬安宁陵。诏司徒左长 史王筠为哀册文曰:
shèn lù é xuān, lóng cān jú bù yǔ dào qián qū, yún qí běi yù. huáng dì āi jì míng zhī qǐn yào, tòng sì dé zhī cú fāng yù wǔ zhàng ér qī tòng, lín jiǎ guān ér zēng shāng. shì jī lìng diǎn, zài yáng hóng liè zhào zhuàn dé yú jīng liú, yǒng chuán huī yú wǔ zhuì. qí cí yuē:
蜃辂俄轩,龙骖跼步;羽翿前驱,云旂北御。皇帝哀继明之寝耀,痛嗣德之殂 芳;御武帐而凄恸,临甲观而增伤。式稽令典,载扬鸿烈;诏撰德于旌旒,永传徽 于舞缀。其辞曰:
shì zǎi míng liǎng, shí wéi shǎo yáng jì chēng shàng sì, qiě yuē yuán liáng. yí tiān bǐ jùn, lì jǐng téng guāng zòu sì yán fú, shǒu qì chuán fāng. ruì zhé yīng qī, dàn mù sī zài wài hóng zhuāng sù, nèi hán hé kǎi. shí dòng jī shēn, liàng bāo yíng hǎi lì dé bù qì, zhì gōng fú zǎi. kuān chuò jū xīn, wēn gōng chéng xìng, xún shí xiào yǒu, lǜ yóu yán jìng. xián yǒu zhǒng dé, huì hé qí shèng sān shàn dì xuān, wàn guó tóng qìng.
式载明两,实惟少阳;既称上嗣,且曰元良。仪天比峻,俪景腾光;奏祀延福, 守器传芳。睿哲膺期,旦暮斯在;外弘庄肃,内含和恺。识洞机深,量苞瀛海;立 德不器,至功弗宰。宽绰居心,温恭成性,循时孝友,率由严敬。咸有种德,惠和 齐圣;三善递宣,万国同庆。
xuān wěi yǎn jīng, yīn xī chí jí chán āi zài jiù, yīn yōu xián xù. rú qì wú shí, shū zhān bù yì dàn zūn yú yuè, āi háo wèi bì. shí wéi jiān fǔ, yì sì jiāo yīn wèn ān sù sù, shì shàn xún xún. jīn huá yù zǎo, xuán sì bān lún lóng jiā gàn guó, zhǔ jì ān mín. guāng fèng chéng wù, wàn jī shì lǐ jīn shèn shù yù, qín xù guān shì. chéng cún yǐn cè, róng wú yùn xǐ yīn qín bó shī, chóu móu ēn jì.
轩纬掩精,阴牺弛极;缠哀在疚,殷忧衔恤。孺泣无时,蔬饘不溢;禫遵逾月, 哀号未毕。实惟监抚,亦嗣郊禋;问安肃肃,视膳恂恂。金华玉璪,玄驷班轮;隆 家干国,主祭安民。光奉成务,万机是理;矜慎庶狱,勤恤关市。诚存隐恻,容无 愠喜;殷勤博施,绸缪恩纪。
yuán chū jìng yè, lí jīng duàn jù diàn jué chóng shī, bēi gōng dài fù. níng zī dǎo xí, fěi láo shěn yù bó yuē shì sī, shí mǐn sī wù. biàn jiū kōng wēi, sī tàn jǐ zé chí shén tú wěi, yán jīng yáo huà. shěn yín diǎn lǐ, yōu yóu fāng cè yàn yù gāo yú, hán jǔ yáo hé. kuò náng liú lüè, bāo jǔ yì wén biàn gāi xiāng sù, dān jí qiū fén. jī zhì chōng jī, rú mò qū fēn zhān hé chǎn xùn, wàng lǔ yáng fēn. yín yǒng xìng líng, qǐ wéi báo jì shǔ cí wǎn yuē, yuán qíng qǐ mí. zì wú diǎn cuàn, bǐ bù tíng zhǐ zhuàng sī quán liú, qīng zhāng yún wěi.
爰初敬业,离经断句;奠爵崇师,卑躬待傅。宁资导习,匪劳审谕;博约是司, 时敏斯务。辨究空微,思探几赜;驰神图纬,研精爻画。沈吟典礼,优游方册;餍 饫膏腴,含咀肴核。括囊流略,包举艺文;遍该缃素,殚极丘坟。勣帙充积,儒墨 区分;瞻河阐训,望鲁扬芬。吟咏性灵,岂惟薄伎;属词婉约,缘情绮靡。字无点 窜,笔不停纸;壮思泉流,清章云委。
zǒng lǎn shí cái, wǎng luó yīng mào xué qióng yōu qià, cí guī fán fù. huò shàn tán cóng, huò chēng wén yòu sì yǒu tuī dé, qī zǐ cán xiù. wàng yuàn zhāo xián, huá chí ài kè tuō chéng tóng zhōu, lián yú jiē xí. chī wén shou yán zǎo, fēi zhù fàn gàn ēn lóng zhì lǐ, shǎng yú cì bì. huī fēng xiá bèi, shèng yè rì xīn rén qì fēi zhòng, dé yóu yì zūn. zé liú zhào shù, fú jiàng bǎi shén sì fāng mù yì, tiān xià guī rén.
总览时才,网罗英茂;学穷优洽,辞归繁富。或擅谈丛,或称文囿;四友推德, 七子惭秀。望苑招贤,华池爱客;托乘同舟,连舆接席。摛文扌炎藻,飞纻泛幹; 恩隆置醴,赏逾赐璧。徽风遐被,盛业日新;仁器非重,德輶易遵。泽流兆庶,福 降百神;四方慕义,天下归仁。
yún wù gào zhēng, jìn lì qiān xiàng xīng mái héng yào, shān tuí xiǔ rǎng. líng yí shàng bīn, dé yīn cháng wǎng jù liáo wú yìn, zī chéng ān yǎng. wū hū āi zāi!
云物告徵,祲沴褰象;星霾恒耀,山颓朽壤。灵仪上宾,德音长往;具僚无廕, 谘承安仰。呜呼哀哉!
huáng qíng dào mǐn, qiè xīn chán tòng yìn sì cháng hào, fū è zēng tòng. mù jié qīn yóu, bēi dòng máng zhòng yōu ruò tiǎn bāng, jù tóng zhé dòng. wū hū āi zāi!
皇情悼愍,切心缠痛;胤嗣长号,跗萼增恸。慕结亲游,悲动氓众;忧若殄邦, 惧同折栋。呜呼哀哉!
shǒu xià sī kāi, mài qiū jì jié róng wèi tú jǐng, jīng huá wěi jué. shū huǎng kōng zhāng, tán yán bà shè xū kuì shí méng méng, gū dēng yì yì. wū hū āi zāi!
首夏司开,麦秋纪节;容卫徒警,菁华委绝。书幌空张,谈筵罢设;虚馈饣蒙 饛,孤灯翳翳。呜呼哀哉!
jiǎn chén qǐng rì, shì hé guī zhēn. yōu shān sù qǐ, xuán gōng xiàn chéng. wǔ xiào qí liè, wén wù zēng míng. xī yóu zhāng fǔ, bīn cóng wú shēng jīn guī jiāo guō, tú yù xiāng jīng. wū hū āi zāi!
简辰请日,筮合龟贞。幽埏夙启,玄宫献成。武校齐列,文物增明。昔游漳滏, 宾从无声;今归郊郭,徒御相惊。呜呼哀哉!
bèi jiàng quē yǐ yuǎn cú, lìn qīng mén ér xú zhuǎn zhǐ chí dào ér jù qián, wàng guó dū ér bù jiàn. líng xiū bǎn zhī wēi yí, sù píng yuán zhī yōu miǎn jì dié zú yǐ suān sī, wǎn qī qiāng ér liú xuàn. wū hū āi zāi!
背绛阙以远徂,轥青门而徐转;指驰道而讵前,望国都而不践。陵修阪之威夷, 溯平原之悠缅;骥蹀足以酸嘶,挽凄锵而流泫。呜呼哀哉!
hùn āi yīn yú xiāo lài, biàn chóu róng yú tiān rì suī xià mù zhī sēn yīn, fǎn hán lín zhī xiāo sè. jì jiāng fǎn ér fù yí, rú yǒu qiú ér suì shī wèi tiān dì qí wú xīn, jù yǒng qián yú róng zhì. wū hū āi zāi!
混哀音于箫籁,变愁容于天日;虽夏木之森阴,返寒林之萧瑟。既将反而复疑, 如有求而遂失;谓天地其无心,遽永潜于容质。呜呼哀哉!
jí xuán gōng zhī míng mò, ān shén qǐn zhī qīng zhǎn chuán shēng huá yú mào diǎn, guān dé yè yú huī shì. xuán zhōng zhēn yú rì yuè, bō hóng míng yú tiān dì wéi xiǎo chén zhī jì yán, shí hán háo ér wú kuì. wū hū āi zāi!
即玄宫之冥漠,安神寝之清飐;传声华于懋典,观德业于徽谥。悬忠贞于日月, 播鸿名于天地;惟小臣之纪言,实含毫而无愧。呜呼哀哉!
tài zǐ rén dé sù zhe, jí hōng, cháo yě wǎn è. jīng shī nán nǚ, bēn zǒu gōng mén, hào qì mǎn lù. sì fāng máng shù, jí jiāng jiǎo zhī mín, wén sàng jiē tòng kū. suǒ zhe wén jí èr shí juǎn yòu zhuàn gǔ jīn diǎn gào wén yán, wèi zhèng xù shí juǎn wǔ yán shī zhī shàn zhě, wéi wén zhāng yīng huá èr shí juǎn wén xuǎn sān shí juǎn.
太子仁德素著,及薨,朝野惋愕。京师男女,奔走宫门,号泣满路。四方氓庶, 及疆徼之民,闻丧皆恸哭。所著文集二十卷;又撰古今典诰文言,为《正序》十卷; 五言诗之善者,为《文章英华》二十卷;《文选》三十卷。
āi tài zǐ dà qì, zì rén zōng, tài zōng dí zhǎng zǐ yě. pǔ tōng sì nián wǔ yuè dīng yǒu shēng. zhōng dà tōng sì nián, fēng xuān chéng jùn wáng, shí yì èr qiān hù. xún wèi shì zhōng zhōng wèi jiāng jūn, gěi gǔ chuī yī bù. dà tóng sì nián, shòu shǐ chí jié dū du yáng xú èr zhōu zhū jūn shì zhōng jūn dà jiàng jūn yáng zhōu cì shǐ, shì zhōng rú gù.
哀太子大器,字仁宗,太宗嫡长子也。普通四年五月丁酉生。中大通四年,封 宣城郡王,食邑二千户。寻为侍中、中卫将军,给鼓吹一部。大同四年,授使持节、 都督扬、徐二州诸军事、中军大将军、扬州刺史,侍中如故。
tài qīng èr nián shí yuè, hóu jǐng kòu jīng yì, chì tài zǐ wèi tái nèi dà dū dū. sān nián wǔ yuè, tài zōng jí wèi. liù yuè dīng hài, lì wèi huáng tài zǐ. dà bǎo èr nián bā yuè, zéi jǐng fèi tài zōng, jiāng hài tài zǐ, shí zéi dǎng chēng jǐng mìng zhào tài zi, tài zǐ fāng jiǎng lǎo zi, jiāng yù xià chuáng, ér xíng rén yǎn zhì. tài zǐ yán sè bù biàn, xú yuē:" jiǔ zhī cǐ shì, jiē qí wǎn ěr." xíng zhě yù yǐ yī dài jiǎo zhī. tài zǐ yuē:" cǐ bù néng jiàn shā." nǎi zhǐ xì zhàng gān xià shéng, mìng qǔ jiǎo zhī ér jué, shí nián èr shí bā.
太清二年十月,侯景寇京邑,敕太子为台内大都督。三年五月,太宗即位。六 月丁亥,立为皇太子。大宝二年八月,贼景废太宗,将害太子,时贼党称景命召太 子,太子方讲《老子》,将欲下床,而刑人掩至。太子颜色不变,徐曰:“久知此 事,嗟其晚耳。”刑者欲以衣带绞之。太子曰:“此不能见杀。”乃指系帐竿下绳, 命取绞之而绝,时年二十八。
tài zǐ xìng kuān hé, jiān shén yòng duān yí, zài yú zéi shǒu, měi bù qū yì. chū, hóu jǐng xī shàng, xié tài zǐ tóng háng, jí qí bài guī, bù wǔ bù fù zhěng sù, tài zǐ suǒ chéng chuán jū hòu, bù jí zéi zhòng, zuǒ yòu xīn fù bìng quàn yīn cǐ rù běi. tài zǐ yuē:" jiā guó sāng bài, zhì bù tú shēng zhǔ shàng méng chén, níng rěn wéi lí? wú jīn táo nì, nǎi shì pàn fù, fēi wèi bì zéi." biàn tì sì míng yàn, lìng jí qián jìn. zéi yǐ tài zǐ yǒu qì dù, měi cháng dàn zhī, kǒng wèi hòu huàn, gù xiān jí huò. chéng shèng yuán nián sì yuè, zhuī shì āi tài zǐ.
太子性宽和,兼神用端嶷,在于贼手,每不屈意。初,侯景西上,携太子同行, 及其败归,部伍不复整肃,太子所乘船居后,不及贼众,左右心腹并劝因此入北。 太子曰:“家国丧败,志不图生;主上蒙尘,宁忍违离?吾今逃匿,乃是叛父,非 谓避贼。”便涕泗鸣咽,令即前进。贼以太子有器度,每常惮之,恐为后患,故先 及祸。承圣元年四月,追谥哀太子。
mǐn huái tài zǐ fāng jǔ, zì dé guī, shì zǔ dì sì zǐ yě. chū fēng nán ān xiàn hóu, suí shì zǔ zài jīng zhèn. tài qīng chū, wèi shǐ chí jié dū xiāng yǐng guì níng chéng hé luó qī zhōu zhū jūn shì zhèn nán jiāng jūn xiāng zhōu cì shǐ. xún zhēng wèi shì zhōng zhōng wèi jiāng jūn, gěi gǔ chuī yī bù. shì zǔ chéng zhì, bài wáng tài zǐ, gǎi míng yuán liáng. chéng shèng yuán nián shí yī yuè bǐng zǐ, lì wèi huáng tài zǐ. jí xī wèi shī xiàn jīng chéng, tài zǐ yǔ shì zǔ tóng wèi wèi rén suǒ hài.
愍怀太子方矩,字德规,世祖第四子也。初封南安县侯,随世祖在荆镇。太清 初,为使持节、督湘、郢、桂、宁、成、合、罗七州诸军事、镇南将军、湘州刺史。 寻征为侍中、中卫将军,给鼓吹一部。世祖承制,拜王太子,改名元良。承圣元年 十一月丙子,立为皇太子。及西魏师陷荆城,太子与世祖同为魏人所害。
tài zǐ cōng yǐng, pō yǒu shì zǔ fēng, ér xiōng bào cāi jì. jìng dì chéng zhì, zhuī shì mǐn huái tài zǐ.
太子聪颖,颇有世祖风,而凶暴猜忌。敬帝承制,追谥愍怀太子。
chén lì bù shū yáo chá yuē: mèng kē yǒu yán:" jī míng ér qǐ, zī zī wéi shàn zhě, shùn zhī tú yě." ruò nǎi bù yī wéi dài zhī shì, zài yú quǎn mǔ zhī zhōng, zhōng rì wèi zhī, qí lì yì yǐ bó yǐ. kuàng hū chù zhòng míng zhī wèi, jū zhèng tǐ zhī zūn, kè niàn wú dài, zhēng zhēng yǐ xiào. dà shùn zhī dé, qí hé yuǎn zhī yǒu zāi!
陈吏部书姚察曰:孟轲有言:“鸡鸣而起,孳孳为善者,舜之徒也。”若乃布 衣韦带之士,在于畎亩之中,终日为之,其利亦已博矣。况乎处重明之位,居正体 之尊,克念无怠,烝烝以孝。大舜之德,其何远之有哉!