fán tiān dì zhī jiān yǒu guǐ, fēi rén sǐ jīng shén wèi zhī yě, jiē rén sī niàn cún xiǎng zhī suǒ zhì yě. zhì zhī hé yóu? yóu yú jí bìng. rén bìng zé yōu jù, yōu jù jiàn guǐ chū. fán rén bù bìng zé bù wèi jù. gù dé bìng qǐn rèn, wèi jù guǐ zhì wèi jù zé cún xiǎng, cún xiǎng zé mù xū jiàn. hé yǐ xiào zhī? chuán yuē: bó lè xué xiāng mǎ, gù wán suǒ jiàn, wú fēi mǎ zhě. sòng zhī páo dīng xué jiě niú, sān nián bù jiàn shēng niú, suǒ jiàn jiē sǐ niú yě. èr zhě yòng jīng zhì yǐ. sī niàn cún xiǎng, zì jiàn yì wù yě. rén bìng jiàn guǐ, yóu bó lè zhī jiàn mǎ, páo dīng zhī jiàn niú yě. bó lè páo dīng suǒ jiàn fēi mǎ yǔ niú, zé yì zhī fū bìng zhě suǒ jiàn fēi guǐ yě. bìng zhě kùn jù shēn tǐ tòng, zé wèi guǐ chí chuí zhàng ōu jī zhī, ruò jiàn guǐ bǎ chuí suǒ shéng mò lì shǒu qí páng, bìng tòng kǒng jù, wàng jiàn zhī yě. chū jí wèi jīng, jiàn guǐ zhī lái jí kùn kǒng sǐ, jiàn guǐ zhī nù shēn zì jí tòng, jiàn guǐ zhī jī, jiē cún xiǎng xū zhì, wèi bì yǒu qí shí yě. fū jīng niàn cún xiǎng, huò xiè yú mù, huò xiè yú kǒu, huò xiè yú ěr. xiè yú mù, mù jiàn qí xíng xiè yú ěr, ěr wén qí shēng xiè yú kǒu, kǒu yán qí shì. zhòu rì zé guǐ jiàn, mù wò zé mèng wén. dú wò kōng shì zhī zhōng, ruò yǒu suǒ wèi jù, zé mèng jiàn fū rén jù àn qí shēn kū yǐ. jué jiàn wò wén, jù yòng jīng shén wèi jù cún xiǎng, tóng yī shí yě.
凡天地之間有鬼,非人死精神為之也,皆人思念存想之所致也。致之何由?由於疾病。人病則憂懼,憂懼見鬼出。凡人不病則不畏懼。故得病寢衽,畏懼鬼至;畏懼則存想,存想則目虛見。何以效之?傳曰:「伯樂學相馬,顧玩所見,無非馬者。宋之庖丁學解牛,三年不見生牛,所見皆死牛也。」二者用精至矣。思念存想,自見異物也。人病見鬼,猶伯樂之見馬,庖丁之見牛也。伯樂、庖丁所見非馬與牛,則亦知夫病者所見非鬼也。病者困劇身體痛,則謂鬼持棰杖毆擊之,若見鬼把椎鎖繩纆立守其旁,病痛恐懼,妄見之也。初疾畏驚,見鬼之來;疾困恐死,見鬼之怒;身自疾痛,見鬼之擊,皆存想虛致,未必有其實也。夫精念存想,或泄於目,或泄於口,或泄於耳。泄於目,目見其形;泄於耳,耳聞其聲;泄於口,口言其事。晝日則鬼見,暮臥則夢聞。獨臥空室之中,若有所畏懼,則夢見夫人據案其身哭矣。覺見臥聞,俱用精神;畏懼存想,同一實也。
yī yuē: rén zhī jiàn guǐ, mù guāng yǔ wò luàn yě. rén zhī zhòu yě, qì juàn jīng jǐn, yè zé yù wò, wò ér mù guāng fǎn, fǎn ér jīng shén jiàn rén wù zhī xiàng yǐ. rén bìng yì qì juàn jīng jǐn, mù suī bù wò, guāng yǐ luàn yú wò yě, gù yì jiàn rén wù xiàng. bìng zhě zhī jiàn yě, ruò wò ruò fǒu, yǔ mèng xiāng sì. dāng qí jiàn yě, qí rén néng zì zhī jué yǔ mèng, gù qí jiàn wù bù néng zhī qí guǐ yǔ rén, jīng jǐn qì juàn zhī xiào yě. hé yǐ yàn zhī? yǐ kuáng zhě jiàn guǐ yě. kuáng chī dú yǔ, bù yǔ shàn rén xiāng de zhě, bìng kùn jīng luàn yě. fū bìng qiě sǐ zhī shí, yì yǔ kuáng děng. wò bìng jí kuáng, sān zhě jiē jīng shuāi juàn, mù guāng fǎn zhào, gù jiē dú jiàn rén wù zhī xiàng yān.
一曰:人之見鬼,目光與臥亂也。人之晝也,氣倦精盡,夜則欲臥,臥而目光反,反而精神見人物之象矣。人病亦氣倦精盡,目雖不臥,光已亂於臥也,故亦見人物象。病者之見也,若臥若否,與夢相似。當其見也,其人能自知覺與夢,故其見物不能知其鬼與人,精盡氣倦之效也。何以驗之?以狂者見鬼也。狂痴獨語,不與善人相得者,病困精亂也。夫病且死之時,亦與狂等。臥、病及狂,三者皆精衰倦,目光反照,故皆獨見人物之象焉。
yī yuē: guǐ zhě, rén suǒ jiàn dé bìng zhī qì yě. qì bù hé zhě zhōng rén, zhōng rén wèi guǐ, qí qì xiàng rén xíng ér jiàn. gù bìng dǔ zhě qì shèng, qì shèng zé xiàng rén ér zhì, zhì zé bìng zhě jiàn qí xiàng yǐ. jiǎ lìng dé bìng shān lín zhī zhōng, qí jiàn guǐ zé jiàn shān lín zhī jīng. rén huò bìng yuè dì zhě, qí jiàn guǐ zé jiàn yuè rén zuò qí cè. yóu cǐ yán zhī, guàn fū dòu yīng zhī tú, huò shí qì zhī xíng xiàng yě. fán tiān dì zhī jiān qì jiē tǒng yú tiān, tiān wén chuí xiàng yú shàng, qí qì jiàng ér shēng wù. qì hé zhě yǎng shēng, bù hé zhě shāng hài. běn yǒu xiàng yú tiān, zé qí jiàng xià, yǒu xíng yú dì yǐ. gù guǐ zhī jiàn yě, xiàng qì wèi zhī yě. zhòng qì zhī tǐ, wèi rén yǔ niǎo shòu, gù qí bìng rén, zé jiàn rén yǔ niǎo shòu zhī xíng.
一曰:鬼者,人所見得病之氣也。氣不和者中人,中人為鬼,其氣象人形而見。故病篤者氣盛,氣盛則象人而至,至則病者見其象矣。假令得病山林之中,其見鬼則見山林之精。人或病越地者,〔其見鬼〕〔則〕見越人坐其側。由此言之,灌夫、竇嬰之徒,或時氣之形象也。凡天地之間氣皆〔統〕於天,天文垂象於上,其氣降而生物。氣和者養生,不和者傷害。本有象於天,則其降下,有形於地矣。故鬼之見也,象氣為之也。眾〔氣〕之體,為人與鳥獸,故其病人,則見人與鳥獸之形。
yī yuē: guǐ zhě, lǎo wù jīng yě. fū wù zhī lǎo zhě, qí jīng wèi rén yì yǒu wèi lǎo, xìng néng biàn huà, xiàng rén xíng. rén zhī shòu qì, yǒu yǔ wù tóng jīng zhě, zé qí wù yǔ zhī jiāo jí bìng, jīng qì shuāi liè yě, zé lái fàn líng zhī yǐ. hé yǐ xiào zhī? chéng shì: sú jiān yǔ wù jiāo zhě, jiàn guǐ zhī lái yě. fū bìng zhě suǒ jiàn zhī guǐ, yǔ bǐ bìng wù hé yǐ yì? rén bìng jiàn guǐ lái, xiàng qí mù zhōng sǐ rén lái yíng hū zhī zhě, zhái zhōng zhī liù chù yě. jí jiàn tā guǐ, fēi shì suǒ sù zhī zhě, tā jiā ruò cǎo yě zhī zhōng wù wèi zhī yě.
一曰:鬼者,老物精也。夫物之老者,其精為人;亦有未老,性能變化,象人形。人之受氣,有與物同精者,則其物與之交;及病,精氣衰劣也,則來犯陵之矣。何以效之?成事:俗間與物交者,見鬼之來也。夫病者所見之鬼,與彼病物何以異?人病見鬼來,象其墓中死人來迎呼之者,宅中之六畜也。及見他鬼,非是所素知者,他家若草野之中物為之也。
yī yuē: guǐ zhě, běn shēng yú rén, shí bù chéng rén, biàn huà ér qù. tiān dì zhī xìng, běn yǒu cǐ huà, fēi dào shù zhī jiā suǒ néng lùn biàn. yǔ rén xiāng chù fàn zhě bìng, bìng rén mìng dāng sǐ, sǐ zhě bù lí rén. hé yǐ míng zhī? lǐ yuē: zhuān xū shì yǒu sān zi, shēng ér wáng qù wèi yì guǐ: yī jū jiāng shuǐ, shì wèi nüè guǐ yī jū ruò shuǐ, shì wèi wǎng liǎng guǐ yī jū rén gōng shì qū yú ōu kù, shàn jīng rén xiǎo ér. qián zhuān xū zhī shì, shēng zǐ bì duō, ruò zhuān xū zhī guǐ shén yǐ bǎi shù yě. zhū guǐ shén yǒu xíng tǐ fǎ, néng lì shù yǔ rén xiāng jiàn zhě, jiē shēng yú shàn rén, dé shàn rén zhī qì, gù néng shì lèi shàn rén zhī xíng, néng yǔ shàn rén xiāng hài. yīn yáng fú yóu zhī lèi, ruò yún yān zhī qì, bù néng wèi yě.
一曰:鬼者,本生於人,時不成人,變化而去。天地之性,本有此化,非道術之家所能論辯。與人相觸犯者病,病人命當死,死者不離人。何以明之?《禮》曰:「顓頊氏有三子,生而亡去為疫鬼:一居江水,是為虐鬼;一居若水,是為魍魎鬼;一居人宮室區隅漚庫,善驚人小兒。」前顓頊之世,生子必多,若顓頊之鬼神以百數也。諸鬼神有形體法,能立樹與人相見者,皆生於善人,得善人之氣,故能似類善人之形,能與善人相害。陰陽浮游之類,若雲煙之氣,不能為也。
yī yuē: guǐ zhě, jiǎ yǐ zhī shén yě. jiǎ yǐ zhě, tiān zhī biè qì yě, qí xíng xiàng rén. rén bìng qiě sǐ, jiǎ yǐ zhī shén zhì yǐ. jiǎ lìng jiǎ yǐ zhī rì bìng, zé sǐ jiàn gēng xīn zhī shén yǐ. hé zé? jiǎ yǐ guǐ, gēng xīn bào jiǎ yǐ, gù bìng rén qiě sǐ, shā guǐ zhī zhì zhě, gēng xīn zhī shén yě. hé yǐ xiào zhī? yǐ jiǎ yǐ rì bìng zhě, qí sǐ shēng zhī qī, cháng zài gēng xīn zhī rì. cǐ fēi lùn zhě suǒ yǐ wèi shí yě. tiān dào nán zhī, guǐ shén àn mèi, gù jù zài liè, lìng shì chá zhī yě.
一曰:鬼者,甲乙之神也。甲乙者,天之彆氣也,其形象人。人病且死,甲乙之神至矣。假令甲乙之日病,則死見庚辛之神矣。何則?甲乙鬼,庚辛報甲乙,故病人且死,殺鬼之至者,庚辛之神也。何以效之?以甲乙日病者,其死生之期,常在庚辛之日。此非論者所以為實也。天道難知,鬼神暗昧,故具載列,令世察之也。
yī yuē: guǐ zhě, wù yě, yǔ rén wú yì. tiān dì zhī jiān, yǒu guǐ zhī wù, cháng zài sì biān zhī wài, shí wǎng lái zhōng guó, yǔ rén zá cè, xiōng è zhī lèi yě, gù rén bìng qiě sǐ zhě nǎi jiàn zhī. tiān dì shēng wù yě, yǒu rén rú niǎo shòu. jí qí shēng xiōng wù, yì yǒu shì rén xiàng niǎo shòu zhě. gù xiōng huò zhī jiā, huò jiàn fēi shī, huò jiàn zǒu xiōng, huò jiàn rén xíng, sān zhě jiē guǐ yě. huò wèi zhī guǐ, huò wèi zhī xiōng, huò wèi zhī mèi, huò wèi zhī chī, jiē shēng cún shí yǒu, fēi xū wú xiàng lèi zhī yě. hé yǐ míng zhī? chéng shì: sú jiān jiā rén qiě xiōng, jiàn liú guāng jí qí shì, huò jiàn qí xíng ruò niǎo zhī zhuàng, shí liú rù táng shì, chá qí bù wèi ruò niǎo shòu yǐ. fū wù yǒu xíng zé néng shí, néng shí zé biàn lì. biàn lì yǒu yàn, zé xíng tǐ yǒu shí yǐ. zuǒ shì chūn qiū yuē: tóu zhī sì yì, yǐ yù chī mèi. shān hǎi jīng yuē: běi fāng yǒu guǐ guó. shuō chī zhě wèi zhī lóng wù yě, ér mèi yǔ lóng xiāng lián, mèi zé lóng zhī lèi yǐ. yòu yán: guó, rén wù zhī dǎng yě. shān hǎi jīng yòu yuē: cāng hǎi zhī zhōng, yǒu dù shuò zhī shān. shàng yǒu dà táo mù, qí qū pán sān qiān lǐ, qí zhī jiān dōng běi yuē guǐ mén, wàn guǐ suǒ chū rù yě. shàng yǒu èr shén rén, yī yuē shén tú, yī yuē yù lěi, zhǔ yuè lǐng wàn guǐ. è hài zhī guǐ, zhí yǐ wěi suǒ, ér yǐ shí hǔ. yú shì huáng dì nǎi zuò lǐ yǐ shí qū zhī, lì dà táo rén, mén hù huà shén tú yù lěi yǔ hǔ, xuán wěi suǒ yǐ yù xiōng mèi. yǒu xíng, gù zhí yǐ shí hǔ. àn kě shí zhī wù, wú kōng xū zhě. qí wù yě xìng yǔ rén shū, shí jiàn shí nì, yǔ lóng bù cháng jiàn, wú yǐ yì yě.
一曰:鬼者,物也,與人無異。天地之間,有鬼之物,常在四邊之外,時往來中國,與人雜〔廁〕,兇惡之類也,故人病且死者乃見之。天地生物也,有人如鳥獸。及其生凶物,亦有似人象鳥獸者。故凶禍之家,或見蜚屍,或見走凶,或見人形,三者皆鬼也。或謂之鬼,或謂之凶,或謂之魅,或謂之魑,皆生存實有,非虛無象類之也。何以明之?成事:俗間家人且凶,見流光集其室,或見其形若鳥之狀,時流入堂室,察其不謂若鳥獸矣。夫物有形則能食,能食則便利。便利有驗,則形體有實矣。《左氏春秋》曰:「投之四裔,以御魑魅。」《山海經》曰:「北方有鬼國。」說螭者謂之龍物也,而魅與龍相連,魅則龍之類矣。又言:國,人物之黨也。《山海經》又曰:滄海之中,有度朔之山。上有大桃木,其屈蟠三千里,其枝間東北曰鬼門,萬鬼所出入也。上有二神人,一曰神荼,一曰鬱壘,主閱領萬鬼。惡害之鬼,執以葦索,而以食虎。於是黃帝乃作禮以時驅之,立大桃人,門戶畫神荼、鬱壘與虎,懸葦索以御凶魅。有形,故執以食虎。案可食之物,無空虛者。其物也性與人殊,時見時匿,與龍不常見,無以異也。
yī yuē: rén qiě jí xiōng, yāo xiáng xiān jiàn. rén zhī qiě sǐ, jiàn bǎi guài, guǐ zài bǎi guài zhī zhōng. gù yāo guài zhī dòng, xiàng rén zhī xíng, huò xiàng rén zhī shēng wèi yīng, gù qí yāo dòng bù lí rén xíng. tiān dì zhī jiān, yāo guài fēi yī, yán yǒu yāo, shēng yǒu yāo, wén yǒu yāo, huò yāo qì xiàng rén zhī xíng, huò rén hán qì wèi yāo. yāo qì xiàng rén zhī xíng, zhū suǒ jiàn guǐ shì yě. rén hán qì wèi yāo, wū zhī lèi shì yě. shì yǐ shí wū zhī cí, wú suǒ yīn jù, qí jí xiōng zì cóng kǒu chū, ruò tóng zhī yáo yǐ. tóng yáo kǒu zì yán, wū cí yì zì chū. kǒu zì yán, yì zì chū, zé qí wèi rén, yǔ shēng qì zì lì, yīn shēng zì fā, tóng yī shí yě.
一曰:人且吉凶,妖祥先見。人之且死,見百怪,鬼在百怪之中。故妖怪之動,象人之形,或象人之聲為應,故其妖動不離人形。天地之間,妖怪非一,言有妖,聲有妖,文有妖,或妖氣象人之形,或人含氣為妖。〔妖氣〕象人之形,諸所見鬼是也。人含氣為妖,巫之類是也。是以實巫之辭,無所因據,其吉凶自從口出,若童之搖矣。童謠口自言,巫辭意自出。口自言,意自出,則其為人,與聲氣自立,音聲自發,同一實也。
shì chēng zhòu zhī shí, yè jiāo guǐ kū jí cāng xié zuò shū, guǐ yè kū. qì néng xiàng rén shēng ér kū, zé yì néng xiàng rén xíng ér jiàn, zé rén yǐ wèi guǐ yǐ. guǐ zhī jiàn yě, rén zhī yāo yě. tiān dì zhī jiān, huò fú zhī zhì, jiē yǒu zhào xiàng, yǒu jiàn bù zú rán, yǒu xiàng bù wěi lái. tiān dì zhī dào, rù jiāng wáng, xiōng yì chū guó jiāng wáng, yāo yì jiàn. yóu rén qiě jí, jí xiáng zhì guó qiě chāng, chāng ruì zhì yǐ. gù fū ruì yīng yāo xiáng, qí shí yī yě. ér shì dú wèi guǐ zhě bù zài yāo xiáng zhī zhōng, wèi guǐ yóu shén ér néng hài rén, bù tōng yāo xiáng zhī dào, bù dǔ wù qì zhī biàn yě. guó jiāng wáng, yāo jiàn, qí wáng fēi yāo yě. rén jiāng sǐ, guǐ lái, qí sǐ fēi guǐ yě. wáng guó zhě, bīng yě shā rén zhě, bìng yě. hé yǐ míng zhī? qí xiāng gōng jiāng wèi zéi suǒ shā, yóu yú gū fén, suì tián yú bèi qiū, jiàn dà shǐ. cóng zhě yuē: gōng zǐ péng shēng yě. gōng nù yuē: péng shēng gǎn jiàn! yǐn gōng shè zhī, shǐ rén lì ér tí. gōng jù, zhuì yú chē, shāng zú sàng lǚ, ér wèi zéi shā zhī. fū shā xiāng gōng zhě, zéi yě. xiān jiàn dà shǐ yú lù, zé xiāng gōng qiě sǐ zhī yāo yě. rén wèi zhī péng shēng zhě, yǒu shì péng shēng zhī zhuàng yě. shì rén jiē zhī shā xiāng gōng zhě fēi shǐ, ér dú wèi guǐ néng shā rén, yī huò yě.
世稱紂之時,夜郊鬼哭;及倉頡作書,鬼夜哭。氣能象人聲而哭,則亦能象人形而見,則人以為鬼矣。鬼之見也,人之妖也。天地之間,禍福之至,皆有兆象,有漸不卒然,有象不猥來。天地之道,入將亡,凶亦出;國將亡,妖亦見。猶人且吉,吉祥至;國且昌,昌瑞至矣。故夫瑞應妖祥,其實一也。而世獨謂鬼者不在妖祥之中,謂鬼猶神而能害人,不通妖祥之道,不睹物氣之變也。國將亡,妖見,其亡非妖也。人將死,鬼來,其死非鬼也。亡國者,兵也;殺人者,病也。何以明之?齊襄公將為賊所殺,游於姑棼,遂田於貝丘,見大豕。從者曰:「公子彭生也。」公怒曰:「彭生敢見!」引弓射之,豕人立而啼。公懼,墜於車,傷足喪履,而為賊殺之。夫殺襄公者,賊也。先見大豕於路,則襄公且死之妖也。人謂之彭生者,有似彭生之狀也。世人皆知殺襄公者非豕,而獨謂鬼能殺人,一惑也。
tiān dì zhī qì wèi yāo zhě, tài yáng zhī qì yě. yāo yǔ dú tóng, qì zhōng shāng rén zhě wèi zhī dú, qì biàn huà zhě wèi zhī yāo. shì wèi tóng yáo, yíng huò shǐ zhī, bǐ yán yǒu suǒ jiàn yě. yíng huò huǒ xīng, huǒ yǒu dú yíng. gù dāng yíng huò shǒu sù, guó yǒu huò bài. huǒ qì huǎng hū, gù yāo xiàng cún wáng. lóng, yáng wù yě, gù shí biàn huà. guǐ, yáng qì yě, shí cáng shí jiàn. yáng qì chì, gù shì rén jǐn jiàn guǐ, qí sè chún zhū. fēi xiōng, yáng yě. yáng, huǒ yě. gù fēi xiōng zhī lèi wèi huǒ guāng, huǒ rè jiāo wù, gù zhǐ jí shù mù, zhī yè kū sǐ. hóng fàn wǔ xíng èr yuē huǒ, wǔ shì èr yuē yán. yán huǒ tóng qì, gù tóng yáo shī gē wèi yāo yán. yán chū wén chéng, gù shì yǒu wén shū zhī guài. shì wèi tóng zǐ wèi yáng, gù yāo yán chū yú xiǎo tóng. tóng wū hán yáng, gù dà yú zhī jì, wǔ tóng bào wū. yú jì zhī lǐ, bèi yīn hé yáng, gù yóu rì shí yīn shèng, gōng shè zhī yīn yě. rì shí yīn shèng, gù gōng yīn zhī lèi. tiān hàn yáng shèng, gù chóu yáng zhī dǎng. wū wèi yáng dǎng, gù lǔ xī zāo hàn, yì yù fén wū. wū hán yáng qì, yǐ gù yáng dì zhī mín duō wèi wū. wū dǎng yú guǐ, gù wū zhě wèi guǐ wū. guǐ wū bǐ yú tóng yáo, gù wū zhī shěn zhě, néng chù jí xiōng. jí xiōng néng chù, jí xiōng zhī tú yě, gù shēn shēng zhī yāo jiàn yú wū. wū hán yáng, néng jiàn wèi yāo yě. shēn shēng wèi yāo, zé zhī dù bó zhuāng zi yì lì guǐ zhī tú jiē yāo yě. dù bó zhī lì wèi yāo, zé qí gōng shǐ tóu cuò jiē yāo dú yě. yāo xiàng rén zhī xíng, qí dú xiàng rén zhī bīng. guǐ dú tóng sè, gù dù bó gōng shǐ jiē zhū tóng yě. dú xiàng rén zhī bīng, zé qí zhōng rén, rén zhé sǐ yě. zhōng rén wēi zhě jí wèi féi, bìng zhě bù jí shí sǐ. hé zé? féi zhě, dú qì suǒ jiā yě. yāo huò shī qí dú, bù jiàn qí tǐ huò jiàn qí xíng, bù shī qí dú huò chū qí shēng, bù chéng qí yán huò míng qí yán, bù zhī qí yīn. ruò fú shēn shēng, jiàn qí tǐ chéng qí yán zhě yě dù bó zhī shǔ, jiàn qí tǐ shī qí dú zhě yě shī yāo tóng yáo shí yán zhī shǔ, míng qí yán zhě yě pú shuǐ qín shēng zhòu jiāo guǐ kū, chū qí shēng zhě yě.
天地之氣為妖者,太陽之氣也。妖與毒同,氣中傷人者謂之毒,氣變化者謂之妖。世謂童謠,熒惑使之,彼言有所見也。熒惑火星,火有毒熒。故當熒惑守宿,國有禍敗。火氣恍惚,故妖象存亡。龍,陽物也,故時變化。鬼,陽氣也,時藏時見。陽氣赤,故世人盡見鬼,其色純硃。蜚凶,陽也。陽,火也。故蜚凶之類為火光,火熱焦物,故止集樹木,枝葉枯死。《鴻範》五行二曰火,五事二曰言。言、火同氣,故童謠、詩歌為妖言。言出文成,故世有文書之怪。世謂童子為陽,故妖言出於小童。童、巫含陽,故大雩之祭,舞童暴巫。雩祭之禮,倍陰合陽,故猶日食陰勝,攻社之陰也。日食陰勝,故攻陰之類。天旱陽勝,故愁陽之黨。巫為陽黨,故魯僖遭旱,議欲焚巫。巫含陽氣,以故陽地之民多為巫。巫黨於鬼,故巫者為鬼巫。鬼巫比於童謠,故巫之審者,能處吉凶。吉凶能處,吉凶之徒也,故申生之妖見於巫。巫含陽,能見為妖也。申生為妖,則知杜伯、莊子義厲鬼之徒皆妖也。杜伯之厲為妖,則其弓、矢、投、措皆妖毒也。妖象人之形,其毒象人之兵。鬼、毒同色,故杜伯弓矢皆硃彤也。毒象人之兵,則其中人,人輒死也。中人微者即為腓,病者不即時死。何則?腓者,毒氣所加也。妖或施其毒,不見其體;或見其形,不施其毒;或出其聲,不成其言;或明其言,不知其音。若夫申生,見其體、成其言者也;杜伯之屬,見其體、施其毒者也;詩妖、童謠、石言之屬,明其言者也;濮水琴聲、紂郊鬼哭,出其聲者也。
yāo zhī jiàn chū yě, huò qiě xiōng ér yù jiàn, huò xiōng zhì ér yīn chū. yīn chū, zé yāo yǔ dú jù xíng. yù jiàn, yāo chū bù néng dú. shēn shēng zhī jiàn, yù jiàn zhī yāo yě. dù bó zhuāng zi yì lì guǐ zhì, yīn chū zhī yāo yě. zhōu xuān wáng yàn jiǎn gōng sòng yè gū shí dāng sǐ, gù yāo jiàn dú yīn jī. jìn huì gōng shēn dāng huò, mìng wèi sǐ, gù yāo zhí jiàn dú bù shè. rán zé dù bó zhuāng zi yì lì guǐ zhī jiàn, zhōu xuān wáng yàn jiǎn yè gū qiě sǐ zhī yāo yě. shēn shēng zhī ér chū, jìn huì gōng qiě jiàn huò zhī yāo yě. bó yǒu zhī mèng, sì dài gōng sūn duàn qiě zú zhī yāo yě. lǎo fù jié cǎo, wèi kē qiě shèng zhī xiáng, yì huò shí dù huí jiàn huò zhī yāo yě. cāng quǎn shì lǚ hòu, lǚ hòu qiě sǐ, yāo xiàng quǎn xíng yě. wǔ ān qiě zú, yāo xiàng dòu yīng guàn fū zhī miàn yě. gù fán shì jiān suǒ wèi yāo xiáng suǒ wèi guǐ shén zhě, jiē tài yáng zhī qì wèi zhī yě. tài yáng zhī qì, tiān qì yě. tiān néng shēng rén zhī tǐ, gù néng xiàng rén zhī róng. fū rén suǒ yǐ shēng zhě, yīn yáng qì yě. yīn qì zhǔ wèi gǔ ròu, yáng qì zhǔ wèi jīng shén. rén zhī shēng yě, yīn yáng qì jù, gù gǔ ròu jiān, jīng qì shèng. jīng qì wèi zhī, gǔ ròu wèi qiáng, gù jīng shén yán tán, xíng tǐ gù shǒu. gǔ ròu jīng shén, hé cuò xiāng chí, gù néng cháng jiàn ér bù miè wáng yě. tài yáng zhī qì, shèng ér wú yīn, gù tú néng wèi xiàng, bù néng wèi xíng. wú gǔ ròu yǒu jīng qì, gù yī jiàn huǎng hū, zhé fù miè wáng yě.
妖之見出也,或且凶而豫見,或凶至而因出。因出,則妖與毒俱行。豫見,妖出不能毒。申生之見,豫見之妖也。杜伯、莊子義、厲鬼至,因出之妖也。周宣王、燕簡公、宋夜姑時當死,故妖見毒因擊。晉惠公身當獲,命未死,故妖直見毒不射。然則杜伯、莊子義、厲鬼之見,周宣王、燕簡、夜姑且死之妖也。申生之而出,晉惠公且見獲之妖也。伯有之夢,駟帶、公孫段且卒之妖也。老父結草,魏顆且勝之祥,亦或時杜回見獲之妖也。蒼犬噬呂后,呂后且死,妖象犬形也。武安且卒,妖象竇嬰、灌夫之面也。故凡世間所謂妖祥、所謂鬼神者,皆太陽之氣為之也。太陽之氣,天氣也。天能生人之體,故能象人之容。夫人所以生者,陰、陽氣也。陰氣主為骨肉,陽氣主為精神。人之生也,陰、陽氣具,故骨肉堅,精氣盛。精氣為知,骨肉為強,故精神言談,形體固守。骨肉精神,合錯相持,故能常見而不滅亡也。太陽之氣,盛而無陰,故徒能為象,不能為形。無骨肉有精氣,故一見恍惚,輒復滅亡也。