sú rén xiǎn xīn, hǎo xìn jìn jì, zhī zhě yì yí, mò néng shí dìng. shì yǐ rú yǎ fú cóng, gōng jì dé shèng. jí xiōng zhī shū, fá jīng diǎn zhī yì gōng jì zhī shuō, líng rú yǎ zhī lùn. jīn lüè shí lùn, lìng guān lǎn, zǒng hé shì fēi, shǐ shì yī wù.
俗人險心，好信禁忌，知者亦疑，莫能實定。是以儒雅服從，工伎得勝。吉凶之書，伐經典之義；工伎之說，凌儒雅之論。今略實論，令〔觀〕覽，揔核是非，使世一悟。

yí xǐ fǎ yuē: xǐ dǐ tài suì, xiōng fù tài suì, yì xiōng. dǐ tài suì míng yuē suì xià, fù tài suì míng yuē suì pò, gù jiē xiōng yě. jiǎ lìng tài suì zài jiǎ zǐ, tiān xià zhī rén jiē bù dé nán běi xǐ, qǐ zhái jià qǔ yì jiē bì zhī. qí yí dōng xī, ruò xǐ sì wéi, xiāng zhī rú zhě jiē jí. hé zhě? bù yǔ tài suì xiāng chù, yì bù dǐ tài suì zhī chōng yě. shí wèn: bì tài suì zhě, hé yì yě? lìng tài suì è rén xǐ hū? zé xǐ zhě jiē yǒu huò. lìng tài suì bù jīn rén xǐ, è rén dǐ chù zhī hū? zé dào shàng zhī rén, nán běi xíng zhě jiē yǒu yāng. tài suì zhī yì, yóu zhǎng lì zhī xīn yě. zhǎng lì zài tú, rén xíng chù chē mǎ, gàn qí lì cóng, zhǎng lì nù zhī, qǐ dú bào qì zài wù, qù zhái xǐ jū chù fàn zhī zhě, ér nǎi zé zhī zāi? xī wén dì chū, guò bà líng qiáo, yǒu yī rén xíng féng chē jià, táo yú qiáo xià, yǐ wèi wén dì zhī chē yǐ guò, jí zǒu ér chū, jīng chéng yú mǎ. wén dì nù, yǐ shǔ tíng wèi zhāng shì zhī. shì zhī dāng lùn. shǐ tài suì zhī shén xíng ruò wén dì chū hū? zé rén fàn zhī zhě, bì yǒu rú qiáo xià zǒu chū zhī rén yǐ. fāng jīn háng dào lù zhě, bào nì pū sǐ, hé yǐ zhī fēi chù yù tài suì zhī chū yě? wèi yí xǐ zhě, yòu bù néng chù. bù néng chù, zé fàn yǔ bù fàn wèi kě zhī. wèi kě zhī, zé qí xíng yǔ bù xíng wèi kě shěn yě.
《移徙法》曰：「徙抵太歲，凶；負太歲，亦凶。」抵太歲名曰歲下，負太歲名曰歲破，故皆凶也。假令太歲在甲子，天下之人皆不得南北徙，起宅嫁娶亦皆避之。其移東西，若徙四維，相之如者皆吉。何者？不與太歲相觸，亦不抵太歲之沖也。實問：避太歲者，何意也？令太歲惡人徙乎？則徙者皆有禍。令太歲不禁人徙，惡人牴觸之乎？則道上之人，南北行者皆有殃。太歲之意，猶長吏之心也。長吏在塗，人行觸車馬，干其吏從，長吏怒之，豈獨抱器載物，去宅徙居觸犯之者，而乃責之哉？昔文帝出，過霸陵橋，有一人行逢車駕，逃於橋下，以為文帝之車已過，疾走而出，驚乘輿馬。文帝怒，以屬廷尉張釋之。釋之當論。使太歲之神行若文帝出乎？則人犯之者，必有如橋下走出之人矣。方今行道路者，暴溺仆死，何以知非觸遇太歲之出也？為移徙者，又不能處。不能處，則犯與不犯未可知。未可知，則其行與不行未可審也。

qiě tài suì zhī shén shěn xíng hū? zé yí yǒu qū zhé, bù yí zhí nán běi yě. zhǎng lì chū shě, xíng yǒu qū zhé. rú tiān shén zhí dào bù qū zhé hū? zé cóng dōng xī sì wéi xǐ zhě, yóu gàn zhī yě. ruò zhǎng lì zhī nán běi xíng, rén cóng dōng rú xī, sì wéi xiāng zhī rú, yóu dǐ chù zhī. rú bù zhèng nán běi, nán běi zhī xǐ yòu hé fàn? rú tài suì bù dòng xíng hū, zé yí yǒu gōng shì yíng bǎo, bù yǔ rén xiāng jiàn, rén ān dé ér chù zhī? rú tài suì wú tǐ, yǔ zhǎng lì yì, ruò yān yún hóng ní, zhí jīng tiān dì, jí zǐ wǔ nán běi chén hū? zé dōng xī xǐ, ruò sì wéi xǐ zhě, yì gàn zhī. pì ruò jīn shí rén xíng chù fán wù yù qì, wú cóng héng fù xiāng jiē zhōng shāng yān. rú shěn rú qì, rén dāng jiàn zhī, suī bù yí xǐ, yì jiē zhōng shāng. qiě tài suì, tiān bié shén yě, yǔ qīng lóng wú yì. lóng zhī tǐ bù guò shù qiān zhàng, rú lìng shén zhě yí zhǎng dà, ráo zhī shù wàn zhàng, lìng tǐ yǎn běi fāng, dāng yán tài suì zài běi fāng, bù dāng yán zài zi. qí dōng yǒu chǒu, qí xī yǒu hài, míng bù zhuān yǎn běi fāng, jí dōng xī zhī guǎng, míng yǐ. lìng zhèng yán zài zi wèi, chù tǔ zhī zhōng, zhí zǐ wǔ zhě bù dé nán běi xǐ ěr, dōng biān zhí chǒu sì zhī dì, xī biān zhí hài wèi zhī mín, hé wèi bù dé nán běi xǐ? chǒu yǔ hài dì zhī mín, shǐ tài suì zuǒ yòu tōng, dé nán běi xǐ jí dōng xī xǐ. hé zé? chǒu zài zi dōng, hài zài zi xī, chǒu hài zhī mín dōng xī xǐ, chù suì zhī wèi sì wèi zhī mín dōng xī xǐ, jì suì suǒ pò.
且太歲之神審行乎？則宜有曲折，不宜直南北也。長吏出舍，行有曲折。如天神直道不曲折乎？則從東西、四維徙者，猶干之也。若長吏之南北行，人從東如西，四維相之如，猶牴觸之。如不正南北，南北之徙又何犯？如太歲不動行乎，則宜有宮室營堡，不與人相見，人安得而觸之？如太歲無體，與長吏異，若煙雲虹霓，直經天地，極子午南北陳乎？則東西徙，若四維徙者，亦干之。譬若今時人行觸繁霧蜮氣，無從橫負鄉皆中傷焉。如審如氣，人當見之，雖不移徙，亦皆中傷。且太歲，天別神也，與青龍無異。龍之體不過數千丈，如令神者宜長大，饒之數萬丈，令體掩北方，當言太歲在北方，不當言在子。其東有丑，其西有亥，明不專掩北方，極東西之廣，明矣。令正言在子位，觸土之中，直子午者不得南北徙耳，東邊直丑巳之地，西邊直亥、未之民，何為不得南北徙？丑與亥地之民，使太歲左右通，得南北徙及東西徙。何則？丑在子東，亥在子西，丑、亥之民東西徙，觸歲之位；巳、未之民東西徙，忌歲所破。

rú zhě lùn tiān xià jiǔ zhōu, yǐ wèi dōng xī nán běi, jǐn dì guǎng zhǎng, jiǔ zhōu zhī nèi wǔ qiān lǐ, jìng sān hé tǔ zhōng. zhōu gōng bǔ zhái, jīng yuē: wáng lái shào shàng dì, zì fú yú tǔ zhōng. luò zé tǔ zhī zhōng yě. zōu yǎn lùn zhī, yǐ wèi jiǔ zhōu zhī nèi wǔ qiān lǐ, jìng hé wèi yī zhōu, zài dōng nán wèi, míng yuē chì xiàn zhōu. zì yǒu jiǔ zhōu zhě jiǔ yān, jiǔ jiǔ bā shí yī, fán bā shí yī zhōu. cǐ yán dài xū. dì xíng nán shěn, jiǎ lìng yǒu zhī, yì yī nán yě. shǐ tiān xià jiǔ zhōu, rú rú zhě zhī yì, zhí luò yì yǐ nán, duì sān hé yǐ běi, yù zhōu jīng zhōu jì zhōu zhī bù yǒu tài suì ěr. yōng liáng zhī jiān, qīng yǎn xú yáng zhī dì, ān dé yǒu tài suì? shǐ rú zōu yǎn zhī lùn, zé tiān xià jiǔ zhōu zài dōng nán wèi, bù zhí zǐ wǔ, ān dé yǒu tài suì? rú tài suì bù zài tiān dì jí, fēn sǎn zài mín jiān, zé yī jiā zhī zhái, zhé yǒu tài suì. suī bù nán běi xǐ, yóu dǐ chù zhī. jiǎ lìng cóng dōng lǐ xǐ xī lǐ, xī lǐ yǒu tài suì, cóng dōng zhái xǐ xī zhái, xī zhái yǒu tài suì, huò zài rén zhī dōng xī, huò zài rén zhī nán běi, yóu xíng tú shàng, dōng xī nán běi jiē féng chù rén. tài suì wèi shù qiān wàn yì, tiān xià zhī mín xǐ zhě jiē xiōng, wèi yí xǐ zhě hé yǐ shěn zhī? rú shěn lì yú tiān dì zhī jì, yóu wáng zhě zhī wèi zài tǔ zhōng yě. dōng fāng zhī mín, zhāng gōng xī shè, rén bù wèi zhī shè wáng zhě, yǐ bù néng zhì wáng zhě zhī dōu, zì zhǐ shè qí chù yě. jīn xǐ qǐ néng běi zhì tài suì wèi zāi! zì zhǐ xǐ bǎi bù zhī nèi, hé wèi wèi zhī shāng tài suì hū? qiě yí xǐ zhī jiā jìn nán běi xǐ zhě, yǐ wèi suì zài zi wèi, zi zhě pò wǔ, nán běi xǐ zhě dǐ chù qí chōng, gù wèi zhī xiōng. fū pò zhě xū yǒu yǐ chuí pò zhī yě. rú shěn yǒu suǒ yòng, zé bù xǐ zhī mín, jiē bèi pò hài rú wú suǒ yòng, hé néng pò zhī!
儒者論天下九州，以為東西南北，盡地廣長，九州之內五千里，竟三河土中。周公卜宅，《經》曰：「王來紹上帝，自服於土中。」雒則土之中也。鄒衍論之，以為九州之內五千里，竟合為一州，在東〔南〕位，名曰赤縣州。自有九州者九焉，九九八十一，凡八十一州。此言殆虛。地形難審，假令有之，亦一難也。使天下九州，如儒者之議，直雒邑以南，對三河以北，豫州、荊州、冀州之部有太歲耳。雍、梁之間，青、兗、徐、揚之地，安得有太歲？使如鄒衍之論，則天下九州在東南位，不直子午，安得有太歲？如太歲不在天地極，分散在民間，則一家之宅，輒有太歲。雖不南北徙，猶牴觸之。假令從東里徙西里，西里有太歲，從東宅徙西宅，西宅有太歲，或在人之東西，或在人之南北，猶行途上，東西南北皆逢觸人。太歲位數千萬億，天下之民徙者皆凶，為移徙者何以審之？如審立於天地之際，猶王者之位在土中也。東方之民，張弓西射，人不謂之射王者，以不能至王者之都，自止射其處也。今徙豈能北至太歲位哉！自止徙百步之內，何為謂之傷太歲乎？且移徙之家禁南北徙者，以為歲在子位，子者破午，南北徙者牴觸其沖，故謂之凶。夫破者須有以椎破之也。如審有所用，則不徙之民，皆被破害；如無所用，何能破之！

fū léi, tiān qì yě, shèng xià jī zhé, zhé mù pò shān, shí bào shā rén. shǐ tài suì suǒ pò, ruò xùn léi yě, zé shēng yīn yí jí, sǐ zhě yí bào rú bù ruò léi, yì wú néng pò. rú wèi chōng dǐ wèi pò, chōng dǐ ān néng xiāng pò? dōng xī xiāng yǔ wèi chōng, ér nán běi xiāng yǔ wèi dǐ. rú bì yǐ chōng dǐ wèi xiōng, zé dōng xī cháng xiōng ér nán běi cháng è yě. rú yǐ tài suì shén, qí chōng dú xiōng, shén mò guò yú tiān dì, tiān dì xiāng yǔ wèi chōng, zé tiān dì zhī jiān wú shēng rén yě. huò shàng shí èr shén, dēng míng cóng kuí zhī bèi, gōng jì jiā wèi zhī jiē tiān shén yě. cháng lì zǐ chǒu zhī wèi, jù yǒu chōng dǐ zhī qì, shén suī bù ruò tài suì, yí yǒu wēi bài. yí xǐ zhě suī bì tài suì zhī xiōng, yóu chù shí èr shén zhī hài, wèi yí xǐ shí zhě, hé yǐ bù jīn? dōng qì hán, shuǐ yě, shuǐ wèi zài běi fāng. xià qì rè, huǒ yě, huǒ wèi zài nán fāng. àn qiū dōng hán, chūn xià rè zhě, tiān xià pǔ rán, fēi dú nán běi zhī fāng shuǐ huǒ chōng yě. jīn tài suì wèi zài zi ěr, tiān xià jiē wèi tài suì, fēi dú zǐ wǔ chōng yě. shěn yǐ suǒ lì zhě wèi zhǔ, zé wǔ kě wèi dà xià, zi kě wèi dà dōng. dōng xià nán běi xǐ zhě, kě fù xiōng hū? lì chūn, gěn wáng zhèn xiāng xùn tāi lí méi kūn sǐ duì qiú gān fèi kǎn xiū. wáng zhī chōng sǐ, xiāng zhī chōng qiú, wáng xiāng chōng wèi, yǒu sǐ qiú zhī qì. qián kūn liù zǐ, tiān xià zhèng dào, fú xī wén wáng xiàng yǐ zhì shì. wén wèi jīng suǒ zài, dào wèi shèng suǒ xìn, míng shěn yú tài suì yǐ. rén huò yǐ lì chūn dōng běi xǐ, dǐ gěn zhī xià, bù bèi xiōng hài. tài suì lì yú zi, bǐ dōng běi xǐ, kūn guà jìn yú wǔ, yóu gěn yǐ kūn, xǐ chù zi wèi, hé gù dú xiōng? zhēng yuè jiàn yú yín, pò yú shēn, cóng yín shēn xǐ, xiāng zhī rú zhě, wú yǒu xiōng hài. tài suì bù zhǐ wǔ, ér kōng yuē suì pò wǔ shí wú xiōng huò, ér xū jìn nán běi, qǐ bù wàng zāi!
夫雷，天氣也，盛夏擊折，折木破山，時暴殺人。使太歲所破，若迅雷也，則聲音宜疾，死者宜暴；如不若雷，亦無能破。如謂沖抵為破，沖抵安能相破？東西相與為沖，而南北相與為抵。如必以沖抵為凶，則東西常凶而南北常惡也。如以太歲神，其沖獨凶，神莫過於天地，天地相與為沖，則天地之間無生人也。或上十二神，登明、從魁之輩，工伎家謂之皆天神也。常立子、丑之位，俱有沖抵之氣，神雖不若太歲，宜有微敗。移徙者雖避太歲之凶，猶觸十二神之害，為移徙時者，何以不禁？冬氣寒，水也，水位在北方。夏氣熱，火也，火位在南方。案秋冬寒，春夏熱者，天下普然，非獨南北之方水火沖也。今太歲位在子耳，天下皆為太歲，非獨子、午沖也。審以所立者為主，則午可為大夏，子可為大冬。冬夏南北徙者，可復凶乎？立春，艮王、震相、巽胎、離沒、坤死、兌囚、乾廢、坎休。王之沖死，相之沖囚，王相衝位，有死囚之氣。乾坤六子，天下正道，伏羲、文王象以治世。文為經所載，道為聖所信，明審於太歲矣。人或以立春東北徙，抵艮之下，不被凶害。太歲立於子，彼東北徙，坤卦近於午，猶艮以坤，徙觸子位，何故獨凶？正月建於寅，破於申，從寅、申徙，相之如者，無有凶害。太歲不指午，而空曰歲破；午實無凶禍，而虛禁南北，豈不妄哉！

shí èr yuè wèi yī suì, sì shí jié jìng, yīn yáng qì zhōng, jìng fù wèi yī suì, rì yuè jī jù zhī míng ěr, hé gù yǒu shén ér wèi zhī lì yú zi wèi hū? jī fēn wèi rì, lèi rì wèi yuè, lián yuè wèi shí, jì shí wèi suì. suì zé rì yuè shí zhī lèi yě. suì ér yǒu shén, rì yuè shí yì fù yǒu shén hū? qiān wǔ bǎi sān shí jiǔ suì wèi yī tǒng, sì qiān liù bǎi yī shí qī suì wèi yī yuán. suì yóu tǒng yuán yě. suì yǒu shén, tǒng yuán fù yǒu shén hū? lùn zhī yǐ wèi wú. jiǎ lìng yǒu zhī, hé gù hài rén? shén mò guò yú tiān dì, tiān dì bù hài rén. rén wèi bǎi shén, bǎi shén bù hài rén. tài suì zhī qì, tiān dì zhī qì yě, hé zēng yú rén, chù ér wèi hài? qiě wén yuē: jiǎ zǐ bù xǐ. yán jiǎ yǔ zi shū wèi, tài suì lì zi bù jū jiǎ, wèi yí xǐ zhě, yùn zhī ér fù jū jiǎ. wèi zhī ér fù jū jiǎ, wèi yí xǐ shí zhě, yì yí fù jìn dōng xī xǐ. jiǎ yǔ zi jūn, qí xiōng yí tóng. bù jīn jiǎ, ér dú jì zi, wèi yí xǐ shí zhě, jìng wàng bù kě yòng yě. rén jū bù néng bù yí xǐ, yí xǐ bù néng bù chù suì, chù suì bù néng bù dé shí sǐ. gōng jì zhī rén, jiàn jīn rén zhī sǐ, zé guī huò yú wǎng shí zhī xǐ. sú xīn xiǎn wēi, sǐ zhě bù jué, gù tài suì zhī yán, chuán shì bù miè.
十二月為一歲，四時節竟，陰陽氣終，竟復為一歲，日月積聚之名耳，何故有神而謂之立於子位乎？積分為日，累日為月，連月為時，紀時為歲。歲則日、月、時之類也。歲而有神，日、月、時亦復有神乎？千五百三十九〔歲〕為一統，四千六百一十七歲為一元。歲猶統元也。歲有神，統元復有神乎？論之以為無。假令有之，何故害人？神莫過於天地，天地不害人。人謂百神，百神不害人。太歲之氣，天地之氣也，何憎於人，觸而為害？且文曰：「甲子不徙。」言甲與子殊位，太歲立子不居甲，為移徙者，運之而復居甲。為之而復居甲，為移徙時者，亦宜復禁東西徙。甲與子鈞，其凶宜同。不禁甲，而獨忌子，為移徙時者，竟妄不可用也。人居不能不移徙，移徙不能不觸歲，觸歲不能不得時死。工伎之人，見今人之死，則歸禍於往時之徙。俗心險危，死者不絕，故太歲之言，傳世不滅。