chuán yuē: zhōu xuān wáng shā qí chén dù bó ér bù gū, xuān wáng jiāng tián yú yòu, dù bó qǐ yú dào zuǒ, zhí tóng gōng ér shè xuān wáng, xuān wáng fú ér sǐ. zhào jiǎn gōng shā qí chén zhuāng zi yì ér bù gū, jiǎn gōng jiāng rù yú huán mén, zhuāng zi yì qǐ yú dào zuǒ, zhí tóng zhàng ér chuí zhī, bì yú chē xià. èr zhě, sǐ rén wèi guǐ zhī yàn guǐ zhī yǒu zhī, néng hài rén zhī xiào yě. wú zhī, nài hé? yuē: rén shēng wàn wù zhī zhōng, wù sǐ bù néng wèi guǐ, rén sǐ hé gù dú néng wèi guǐ? rú yǐ rén guì néng wèi guǐ, zé sǐ zhě jiē dāng wèi guǐ. dù bó zhuāng zi yì hé dú wèi guǐ yě? rú yǐ bèi fēi gū zhě néng wèi guǐ, shì jiān chén zǐ bèi fēi gū zhě duō yǐ, bǐ gàn zǐ xū zhī bèi bù wèi guǐ. fū dù bó zhuāng zi yì wú dào fèn hèn, bào shā qí jūn. zuì mò dà yú shì jūn, zé fū sǐ wèi guǐ zhī zūn zhě dāng fù zhū zhī, fēi dù bó zhuāng zi yì suǒ gǎn wèi yě. fán rén xiāng shāng, zēng qí shēng, è jiàn qí shēn, gù shā ér wáng zhī. jiàn shā zhī jiā, yì lì sòng qí chóu, chóu rén yì è jiàn zhī. shēng sǐ yì lù, rén guǐ shū chù. rú dù bó zhuāng zi yì yuàn xuān wáng jiǎn gōng, bù yí shā yě, dāng fù wèi guǐ, yǔ jǐ hé huì. rén jūn zhī wēi, gù yán rén chén, yíng wèi zú shǐ gù duō zhòng, liǎng chén shā èr jūn, èr jūn zhī sǐ, yì dāng bào zhī, fēi yǒu zhī zhī shēn jì, zēng è zhī suǒ wèi yě. rú liǎng chén shén, yí zhī èr jūn sǐ dāng bào jǐ rú bù zhī yě, zé yì bù shén. bù shén hú néng hài rén? shì duō sì shì ér fēi, xū wěi lèi zhēn, gù dù bó zhuāng zi yì zhī yǔ, wǎng wǎng ér cún.
傳曰:「周宣王殺其臣杜伯而不辜,宣王將田於囿,杜伯起於道左,執彤弓而射宣王,宣王伏而死。趙簡公殺其臣莊子義而不辜,簡公將入於桓門,莊子義起於道左,執彤杖而捶之,斃於車下。」二者,死人為鬼之驗;鬼之有知,能害人之效也。無之,奈何?曰:人生萬物之中,物死不能為鬼,人死何故獨能為鬼?如以人貴能為鬼,則死者皆當為鬼。杜伯、莊子義何獨為鬼也?如以被非辜者能為鬼,世間臣子被非辜者多矣,比干、子胥之輩不為鬼。夫杜伯、莊子義無道忿恨,報殺其君。罪莫大於弒君,則夫死為鬼之尊者當復誅之,非杜伯、莊子義所敢為也。凡人相傷,憎其生,惡見其身,故殺而亡之。見殺之家,詣吏訟其仇,仇人亦惡見之。生死異路,人鬼殊處。如杜伯、莊子義怨宣王、簡公,不宜殺也,當復為鬼,與己合會。人君之威,固嚴人臣,營衛卒使固多眾,兩臣殺二君,二君之死,亦當報之,非有知之深計,憎惡之所為也。如兩臣神,宜知二君死當報己;如不知也,則亦不神。不神胡能害人?世多似是而非,虛偽類真,故杜伯、莊子義之語,往往而存。
jìn huì gōng gǎi zàng tài zǐ shēn shēng. qiū, qí pū hú tū shì xià guó, yù tài zǐ. tài zǐ qū dēng pū chē ér gào zhī yuē: yí wú wú lǐ, yú dé qǐng yú dì yǐ, jiāng yǐ jìn bì qín, qín jiāng sì yú. hú tū duì yuē: chén wén zhī, shén bù xīn fēi lèi, mín bù sì fēi zú, jūn sì wú nǎi tiǎn hū! qiě mín hé zuì, shī xíng fá sì, jūn qí tú zhī! tài zǐ yuē: nuò, wú jiāng fù qǐng. qī rì, xīn chéng xī piān, jiāng yǒu wū zhě, ér jiàn wǒ yān. xǔ zhī, suì bù jiàn. jí qī, hú tū zhī xīn chéng xī piān wū zhě zhī shě, fù yǔ shēn shēng xiàng jiàn. shēn shēng gào zhī yuē: dì xǔ fá yǒu zuì yǐ, bì zhī yú hán. qí hòu sì nián, huì gōng yǔ qín mù gōng zhàn yú hán dì, wèi mù gōng suǒ huò, jìng rú qí yán. fēi shén ér hé? yuē: cǐ yì dù bó zhuāng zi yì zhī lèi. hé yǐ míng zhī? fū gǎi zàng, sī yuàn yě shàng dì, gōng shén yě. yǐ sī yuàn zhēng yú gōng shén, hé kěn tīng zhī? dì xǔ yǐ jìn bì qín, hú tū yǐ wèi bù kě, shēn shēng cóng hú tū zhī yán, shì zé shàng dì xǔ shēn shēng fēi yě. shén wèi shàng dì, bù ruò hú tū, bì fēi shàng dì, míng yǐ. qiě chén bù gǎn qiú sī yú jūn zhě, jūn zūn chén bēi, bù gǎn yǐ fēi gàn yě. shēn shēng bǐ yú shàng dì, qǐ tú chén zhī yǔ jūn zāi! hèn huì gōng zhī gǎi zàng, gàn shàng dì zhī zūn mìng, fēi suǒ de wèi yě. lí jī zèn shā qí shēn, huì gōng gǎi zàng qí shī. gǎi zàng zhī è, wēi yú shā rén huì gōng zhī zuì, qīng yú lí jī. qǐng fá huì gōng, bù qǐng shā lí jī, shì zé shēn shēng zēng gǎi zàng, bù yuàn jiàn shā yě. qín shǐ huáng yòng lǐ sī zhī yì, fán shāo shī shū, hòu yòu kēng rú. bó shì zhī yuàn, bù xià shēn shēng kēng rú zhī è, tòng yú gǎi zàng. rán zé qín zhī sǐ rú, bù qǐng yú dì, jiàn xíng wèi guǐ, zhū shēng huì gào yǐ shǐ huáng wú dào, lǐ sī wú zhuàng.
晉惠公改葬太子申生。秋,其仆狐突適下國,遇太子。太子趨登仆車而告之曰:「夷吾無禮,余得請於帝矣,將以晉畀秦,秦將祀余。」狐突對曰:「臣聞之,神不歆非類,民不祀非族,君祀無乃殄乎!且民何罪,失刑乏祀,君其圖之!」太子曰:「諾,吾將復請。七日,新城西偏,將有巫者,而見我焉。」許之,遂不見。及期,狐突之新城西偏巫者之舍,復與申生相見。申生告之曰:「帝許罰有罪矣,斃之於韓。」其後四年,惠公與秦穆公戰於韓地,為穆公所獲,竟如其言。非神而何?曰:此亦杜伯、莊子義之類。何以明之?夫改葬,私怨也;上帝,公神也。以私怨爭於公神,何肯聽之?帝許以晉畀秦,狐突以為不可,申生從狐突之言,是則上帝許申生非也。神為上帝,不若狐突,必非上帝,明矣。且臣不敢求私於君者,君尊臣卑,不敢以非干也。申生比於上帝,豈徒臣之與君哉!恨惠公之改葬,幹上帝之尊命,非所得為也。驪姬譖殺其身,惠公改葬其屍。改葬之惡,微於殺人;惠公之罪,輕於驪姬。請罰惠公,不請殺驪姬,是則申生憎改葬,不怨見殺也。秦始皇用李斯之議,燔燒詩書,後又坑儒。博士之怨,不下申生;坑儒之惡,痛於改葬。然則秦之死儒,不請於帝,見形為鬼,〔諸生〕會告以始皇無道,李斯無狀。
zhōu wǔ wáng yǒu jí bù yù, zhōu gōng qǐng mìng, shè sān tán tóng yī shàn, zhí bì bǐng guī, nǎi gào yú tài wáng wáng jì wén wáng. shǐ nǎi cè zhù, cí yuē: yǔ rén ruò kǎo, duō cái duō yì, néng shì guǐ shén. nǎi yuán sūn mǒu, bù ruò dàn duō cái duō yì, bù néng shì guǐ shén. guǐ shén zhě, wèi sān wáng yě. jí sǐ rén wú zhī, bù néng wèi guǐ shén. zhōu gōng, shèng rén yě, shèng rén zhī yán shěn, zé dé yōu míng zhī shí dé yōu míng zhī shí, zé sān wáng wèi guǐ shén, míng yǐ. yuē: shí shèng rén néng shén hū? bù néng shén yě? rú shén, yí zhī sān wáng zhī xīn, bù yí tú shěn qí wèi guǐ yě. zhōu gōng qǐng mìng, shǐ cè gào zhù, zhù bì cí yǐ, bù zhī sān wáng suǒ yǐ yǔ bù, nǎi bo sān guī, sān guī jiē jí, rán hòu nǎi xǐ. néng zhī sān wáng yǒu zhī wèi guǐ, bù néng zhī sān wáng xǔ jǐ yǔ bù, xū bo sān guī, nǎi zhī qí shí. dìng qí wèi guǐ, xū yǒu suǒ wèn, rán hòu zhī zhī. sǐ rén yǒu zhī wú zhī, yǔ qí xǔ rén bù xǔ rén, yī shí yě. néng zhī sān wáng zhī bì xǔ jǐ, zé qí wèi sān wáng wèi guǐ, kě xìn yě rú bù néng zhī, wèi sān wáng wèi guǐ, yóu shì sú rén yě yǔ shì sú tóng zhī, zé sǐ rén zhī shí wèi kě dìng yě. qiě zhōu gōng zhī qǐng mìng, yòng hé dé zhī, yǐ zhì chéng dé zhī hū? yǐ cí zhèng dé zhī yě? rú yǐ zhì chéng, zé qí qǐng mìng zhī shuō, jīng chéng zhì guǐ, bù gù cí zhī shì fēi yě. dǒng zhòng shū qǐng yǔ zhī fǎ, shè tǔ lóng yǐ gǎn qì. fū tǔ lóng fēi shí, bù néng zhì yǔ, zhòng shū yòng zhī zhì jīng chéng, bù gù wù zhī wěi zhēn yě. rán zé zhōu gōng zhī qǐng mìng, yóu zhòng shū zhī qǐng yǔ yě sān wáng zhī fēi guǐ, yóu jù tǔ zhī fēi lóng yě.
周武王有疾不豫,周公請命,設三壇同一墠,植璧秉圭,乃告於太王、王季、文王。史乃策祝,辭曰:「予仁若考,多才多藝,能事鬼神。乃元孫某,不若旦多才多藝,不能事鬼神。」鬼神者,謂三王也。即死人無知,不能為鬼神。周公,聖人也,聖人之言審,則得幽冥之實;得幽冥之實,則三王為鬼神,明矣。曰:實〔聖〕人能神乎?不能神也?如神,宜知三王之心,不宜徒審其為鬼也。周公請命,史策告祝,祝畢辭已,不知三王所以與不,乃卜三龜,三龜皆吉,然後乃喜。能知三王有知為鬼,不能知三王許己與不,須卜三龜,乃知其實。定其為鬼,須有所問,然後知之。死人有知無知,與其許人不許人,一實也。能知三王之必許己,則其謂三王為鬼,可信也;如不能知,謂三王為鬼,猶世俗人也;與世俗同知,則死人之實未可定也。且周公之請命,用何得之,以至誠得之乎?以辭正得之也?如以至誠,則其請〔命〕之說,精誠致鬼,不顧辭之是非也。董仲舒請雨之法,設土龍以感氣。夫土龍非實,不能致雨,仲舒用之致精誠,不顧物之偽真也。然則周公之請命,猶仲舒之請雨也;三王之非鬼,猶聚土之非龍也。
jìn xún yǎn fá qí, bù zú shì, ér hái. dān jū shēng, yáng yú tóu, jí zhe yōng zhī dì, bìng, mù chū, zú ér shì, bù kě hán. fàn xuān zi huàn ér fǔ zhī, yuē: shì wú gǎn bù rú shì zhǔ. yóu shì. xuān zi dǔ qí bù míng, yǐ wèi hèn qí zi wú yě. rén qíng suǒ hèn, mò bù hèn zi, gù yán wú yǐ fǔ zhī, yóu shì zhě, bù dé suǒ hèn yě. luán huái zǐ yuē: qí wèi wèi zú shì yú qí gù yě hū? nǎi fù fǔ zhī, yuē: zhǔ gǒu sǐ, suǒ bù sì shì yú qí zhě, yǒu rú hé. nǎi míng shòu hán. fá qí bù zú, gǒu yǎn suǒ hèn yě, huái zi dé zhī, gù mù míng shòu hán, xuān zi shī zhī, mù zhāng kǒu jìn. yuē: xún yǎn zhī bìng zú, kǔ mù chū. mù chū zé kǒu jìn, kǒu jìn zé bù kě hán. xīn sǐ qì shèng, běn bìng kǔ mù chū, xuān zi fǔ zhī zǎo, gù mù bù míng, kǒu bù làng. shǎo jiǔ qì shuāi, huái zi fǔ zhī, gù mù míng kǒu shòu hán. cǐ zì xún yǎn zhī bìng, fēi sǐ jīng shén jiàn hèn yú kǒu mù yě. fán rén zhī sǐ, jiē yǒu suǒ hèn. zhì shì zé hèn yì shì wèi lì, xué shì zé hèn wèn duō bù jí, nóng fū zé hèn gēng wèi chù gǔ, shāng rén zé hèn huò cái wèi zhí, shì zhě zé hèn guān wèi wèi jí, yǒng zhě zé hèn cái wèi yōu. tiān xià gè yǒu suǒ yù hū, rán ér gè yǒu suǒ hèn, bì yǐ mù bù míng zhě wèi yǒu suǒ hèn, fū tiān xià zhī rén, sǐ jiē bù míng yě. qiě sǐ zhě jīng hún xiāo suǒ, bù fù wén rén zhī yán. bù néng wén rén zhī yán, shì wèi sǐ yě. lí xíng gèng zì wèi guǐ, lì yú rén bàng, suī wén rén zhī yán, yǐ yǔ xíng jué, ān néng fù rù shēn zhōng, míng mù làng kǒu hū? néng rù shēn zhōng yǐ shī shì hèn, zé néng bù sǐ, yǔ xíng xiāng shǒu. àn shì rén lùn sǐ, wèi qí jīng shén yǒu ruò, néng gèng yǐ jīng hún lì xíng jiàn miàn, shǐ shī ruò shēng rén zhě, wù yǐ. chǔ chéng wáng fèi tài zǐ shāng chén, yù lì wáng zǐ zhí. shāng chén wén zhī, yǐ gōng jiǎ wéi wáng. wáng qǐng shí xióng fán ér sǐ, fú tīng. wáng yì ér sǐ. shì zhī yuē líng, bù míng yuē chéng, nǎi míng. fū wèi líng bù míng wèi chéng nǎi míng, chéng wáng yǒu zhī zhī xiào yě. shì zhī yuē líng, xīn hèn, gù mù bù míng gèng shì yuē chéng, xīn xǐ nǎi míng. jīng shén wén rén zhī yì, jiàn rén biàn yì qí shì, gù xǐ mù míng. běn bù bìng mù, rén bù fǔ wèi, mù zì xī zhāng, fēi shén ér hé? yuē: cǐ fù xún yǎn lèi yě. suī bù bìng mù, yì bù kōng zhāng. chéng wáng yú shí yì sǐ, qì shàng shèng, xīn jué, mù shàng kāi, yīn shì yuē líng. shǎo jiǔ qì shuāi, mù shì yù míng, lián gèng yuē chéng. mù zhī shì míng, yǔ shì zhī wèi líng, ǒu yīng yě. shí rén jiàn qí yīng chéng nǎi míng, zé wèi chéng wáng zhī hún yǒu suǒ zhī. yǒu suǒ zhī, zé yí zhōng bù míng yě. hé zé? tài zǐ shā jǐ, dà è yě jiā shì wèi líng, xiǎo guò yě. bù wèi dà è huái fèn, fǎn wèi xiǎo guò yǒu hèn, fēi yǒu shén zhī xiào, jiàn shì gào rén zhī yàn yě. fū è shì fēi líng zé lì yě, jì yú zhú bó, wèi líng lì zhě duō yǐ, qí shī wèi liǎn zhī shí, wèi jiē bù míng yě. qǐ shì zhī sǐ jūn bù è, ér dú chéng wáng zēng zhī zāi? hé qí wèi líng zhě zhòng, bù míng zhě guǎ yě?
晉荀偃伐齊,不卒事,而還。癉疽生,瘍於頭,及著雍之地,病,目出,卒而視,不可唅。范宣子浣而撫之,曰:「事吳敢不如事主。」猶視。宣子睹其不瞑,以為恨其子吳也。人情所恨,莫不恨子,故言吳以撫之,猶視者,不得所恨也。欒懷子曰:「其為未卒事於齊故也乎?」乃復撫之,曰:「主苟死,所不嗣事於齊者,有如河。」乃瞑受唅。伐齊不卒,苟偃所恨也,懷子得之,故目瞑受含,宣子失之,目張口噤。曰:荀偃之病卒,苦目出。目出則口噤,口噤則不可含。新死氣盛,本病苦目出,宣子撫之早,故目不瞑,口不閬。少久氣衰,懷子撫之,故目瞑口受唅。此自荀偃之病,非死精神見恨於口目也。凡人之死,皆有所恨。志士則恨義事未立,學士則恨問多不及,農夫則恨耕未畜谷,商人則恨貨財未殖,仕者則恨官位未極,勇者則恨材未優。天下各有所欲乎,然而各有所恨,必〔以〕目不瞑者為有所恨,夫天下之人,死皆不瞑也。且死者精魂消索,不復聞人之言。不能聞人之言,是謂死也。離形更自為鬼,立於人傍,雖〔聞〕人之言,已與形絕,安能復入身中,瞑目閬口乎?能入身中以屍示恨,則能不〔死〕,與形相守。案世人論死,謂其精神有若,能更以精魂立形見面,使屍若生人者,誤矣。楚成王廢太子商臣,欲立王子職。商臣聞之,以宮甲圍王。王請食熊蹯而死,弗聽。王縊而死。諡之曰「靈」,不瞑;曰「成」,乃瞑。夫為「靈」不瞑;為「成」乃瞑,成王有知之效也。諡之曰「靈」,心恨,故目不瞑;更諡曰「成」,心喜乃瞑。精神聞人之議,見人變易其諡,故喜目瞑。本不病目,人不撫慰,目自翕張,非神而何?曰:此復荀偃類也。雖不病目,亦不空張。成王於時縊死,氣尚盛,新絕,目尚開,因諡曰「靈」。少久氣衰,目適欲瞑,連更曰「成」。目之視瞑,與諡之為「靈」,偶應也。時人見其應「成」乃瞑,則謂成王之魂有所知。〔有所知,〕則宜終不瞑也。何則?太子殺己,大惡也;加諡為「靈」,小過也。不為大惡懷忿,反為小過有恨,非有神之效,見示告人之驗也。夫惡諡非「靈」則「厲」也,紀於竹帛,為「靈」、「厲」者多矣,其屍未斂之時,未皆不暝也。豈世之死君不惡,而獨成王憎之哉?何其為「靈」者眾,不瞑者寡也?
zhèng bó yǒu tān bì ér duō yù, zi xī hǎo zài rén shàng, èr zi bù xiāng de. zi xī gōng bó yǒu, bó yǒu chū bēn, sì dài lǜ guó rén yǐ fá zhī, bó yǒu sǐ. qí hòu jiǔ nián, zhèng rén xiāng jīng yǐ bó yǒu, yuē: bó yǒu zhì yǐ. zé jiē zǒu, bù zhī suǒ wǎng. hòu suì, rén huò mèng jiàn bó yǒu jiè ér xíng, yuē: rén zǐ, yú jiāng shā dài yě. míng nián rén yín, yú yòu jiāng shā duàn yě. jí rén zǐ zhī rì, sì dài zú, guó rén yì jù. hòu zhì rén yín rì, gōng sūn duàn yòu zú, guó rén yù jù. zi chǎn wèi zhī lì hòu yǐ fǔ zhī, nǎi zhǐ yǐ. qí hòu zi chǎn shì jìn, zhào jǐng zi wèn yuē: bó yǒu yóu néng wèi guǐ hū? zi chǎn yuē: néng. rén shēng shǐ huà yuē pò, jì shēng pò, yáng yuē hún. yòng wù jīng duō, zé hún pò qiáng, shì yǐ yǒu jīng shuǎng zhì yú shén míng. pǐ fū pǐ fù qiáng sǐ, qí hún pò yóu néng píng yī rén yǐ wèi yín lì. kuàng bó yǒu, wǒ xiān jūn mù gōng zhī zhòu, zi liáng zi sūn, zi ěr zhī zǐ, bì yì zhī qīng, cóng zhèng sān shì yǐ. zhèng suī wú tiǎn, yì yàn yuē: zuì ěr xiǎo guó, ér sān shì zhí qí zhèng bǐng, qí yòng wù hóng yǐ, qǔ jīng duō yǐ. qí zú yòu dà, suǒ píng hòu yǐ. ér qiáng sǐ, néng wèi guǐ, bù yì yí hū! bó yǒu shā sì dài gōng sūn duàn bù shī rì qī, shén shěn zhī yàn yě. zi chǎn lì qí hòu ér zhǐ, zhī guǐ shén zhī cāo yě. zhī qí cāo, zé zhī qí shí yǐ. shí yǒu bù kōng, gù duì wèn bù yí. zi chǎn, zhì rén yě, zhī wù shěn yǐ. rú sǐ zhě wú zhī, hé yǐ néng shā dài yǔ duàn? rú bù néng wèi guǐ, zi chǎn hé yǐ bù yí? yuē: yǔ bó yǒu wèi yuàn zhě, zi xī yě. zi xī gōng zhī, bó yǒu bēn, sì dài nǎi lǜ guó rén suì fá bó yǒu. gōng sūn duàn suí sì dài, bù zào běn chóu, qí è wēi xiǎo. shā sì dài bù bào zi xī, gōng sūn duàn è wēi, yǔ dài jù sǐ. shì zé bó yǒu zhī hún wú zhī, wèi guǐ bào chóu, qīng zhòng shī yí yě. qiě zi chǎn yán yuē: qiáng sǐ zhě néng wèi guǐ. hé wèi qiáng sǐ? wèi bó yǒu mìng wèi dāng sǐ ér rén shā zhī xié? jiāng wèi bó yǒu wú zuì ér rén yuān zhī yě? rú wèi mìng wèi dāng sǐ ér rén shā zhī, wèi dāng sǐ ér sǐ zhě duō. rú wèi wú zuì rén yuān zhī, bèi yuān zhě yì fēi yī. bó yǒu qiáng sǐ néng wèi guǐ, bǐ gàn zǐ xū bù wèi guǐ. chūn qiū zhī shí, shì jūn sān shí liù. jūn wèi suǒ shì, kě wèi qiáng sǐ yǐ. diǎn zhǎng yī guó, yòng wù zhī jīng kě wèi duō yǐ. jì tǐ yǒu tǔ, fēi zhí sān shì yě. guì wèi rén jūn, fēi yǔ qīng wèi tóng yě. shǐ fēng zhī zǔ, bì yǒu mù gōng zǐ liáng zhī lèi yě. yǐ zhì zūn zhī guó jūn, shòu luàn chén zhī shì huò, qí hún pò wèi guǐ, bì míng yú bó yǒu, bào chóu shā chóu, huò fán yú dài duàn. sān shí liù jūn wú wèi guǐ zhě, sān shí liù chén wú jiàn bào zhě. rú yǐ bó yǒu wú dào, qí shén yǒu zhī, shì jiān wú dào mò rú jié zhòu, jié zhòu zhū sǐ, pò bù néng wèi guǐ. rán zé zi chǎn zhī shuō, yīn chéng shì zhě yě. jiàn bó yǒu qiáng sǐ, zé wèi qiáng sǐ zhī rén néng wèi guǐ. rú yǒu bù qiáng sǐ wèi guǐ zhě, zé jiāng yún bù qiáng sǐ zhī rén néng wèi guǐ. zi xī zài zhèng, yǔ bó yǒu hé yì? sǐ yǔ bó yǒu hé shū? jù yǐ wú dào wèi guó suǒ shā. bó yǒu néng wèi guǐ, zi xī bù néng. qiáng sǐ zhī shuō, tōng yú bó yǒu, sāi yú zi xī. rán zé bó yǒu zhī shuō, dù bó zhī yǔ yě. dù bó wèi kě rán, bó yǒu yì wèi kě shì yě.
鄭伯有貪愎而多欲,子皙好在人上,二子不相得。子皙攻伯有,伯有出奔,駟帶率國人以伐之,伯有死。其後九年,鄭人相驚以伯有,曰:「伯有至矣。」則皆走,不知所往。後歲,人或夢見伯有介而行,曰:「壬子,余將殺帶也。明年壬寅,余又將殺段也。」及壬子之日,駟帶卒,國人益懼。後至壬寅日,公孫段又卒,國人愈懼。子產為之立後以撫之,乃止矣。其後子產適晉,趙景子問曰:「伯有猶能為鬼乎?」子產曰:「能。人生始化曰魄,既生魄,陽曰魂。用物精多,則魂魄強,是以有精爽至於神明。匹夫匹婦強死,其魂魄猶能憑依人以為淫厲。況伯有,我先君穆公之胄,子良子孫,子耳之子,弊邑之卿,從政三世矣。鄭雖無腆,抑諺曰:「蕞爾小國,而三世執其政柄,其用物弘矣,取精多矣。其族又大,所憑厚矣。而強死,能為鬼,不亦宜乎!」伯有殺駟帶、公孫段不失日期,神審之驗也。子產立其後而止,知鬼神之操也。知其操,則知其實矣。實有不空,故對問不疑。子產,智人也,知物審矣。如死者無知,何以能殺帶與段?如不能為鬼,子產何以不疑?曰:與伯有為怨者,子皙也。子皙攻之,伯有奔,駟帶乃率國人遂伐伯有。公孫段隨駟帶,不造本〔仇〕,其惡微小。殺駟帶不報子皙,公孫段惡微,與帶俱死。是則伯有之魂無知,為鬼報仇,輕重失宜也。且子產言曰:「強死者能為鬼。」何謂強死?謂伯有命未當死而人殺之邪?將謂伯有無罪而人冤之也?如謂命未當死而人殺之,未當死而死者多。如謂無罪人冤之,被冤者亦非一。伯有強死能為鬼,比干、子胥不為鬼。春秋之時,弒君三十六。君為所弒,可謂強死矣。典長一國,用物之精可謂多矣。繼體有土,非直三世也。貴為人君,非與卿位同也。始封之祖,必有穆公、子良之類也。以至尊之國君,受亂臣之弒禍,其魂魄為鬼,必明於伯有,報仇殺仇,禍繁於帶、段。三十六君無為鬼者,三十六臣無見報者。如以伯有無道,其神有知,世間無道莫如桀、紂,桀、紂誅死,魄不能為鬼。然則子產之說,因成事者也。見伯有強死,則謂強死之人能為鬼。如有不強死為鬼者,則將雲不強死之人能為鬼。子皙在鄭,與伯有何異?死與伯有何殊?俱以無道為國所殺。伯有能為鬼,子皙不能。強死之說,通於伯有,塞於子皙。然則伯有之說,杜伯之語也。杜伯未可然,伯有亦未可是也。
qín huán gōng fá jìn, cì yú fǔ shì. jìn hóu zhì bīng yú jì, yǐ lüè dí tǔ, lì lí hóu ér hái. jí wèi kē bài qín shī yú fǔ shì, huò dù huí. dù huí, qín zhī lì rén yě. chū, wèi wǔ zi yǒu bì qiè wú zi. wǔ zi jí, mìng kē yuē: bì jià shì qiè. bìng kùn, zé gèng yuē: bì yǐ shì wèi xùn. jí wǔ zi zú, kē bù xùn qiè. rén huò nán zhī, kē yuē: jí bìng zé luàn, wú cóng qí zhì yě. jí fǔ shì zhī yì, wèi kē jiàn lǎo rén jié cǎo yǐ kàng dù huí, dù huí zhì ér diān, gù huò zhī yè mèng jiàn lǎo fù yuē: yú shì suǒ jià fù rén zhī fù yě. ěr yòng xiān rén zhī zhì mìng, shì yǐ bào rǔ. fū bì qiè zhī fù zhī wèi kē zhī dé, gù jiàn tǐ wèi guǐ, jié cǎo zhù zhàn, shén xiǎo yǒu zhī zhī xiào yàn yě. yuē: fū fù rén zhī fù néng zhī wèi kē zhī dé, wèi guǐ jiàn xíng yǐ zhù qí zhàn, bì néng bào qí shēng shí suǒ shàn, shā qí shēng shí suǒ è yǐ. fán rén jiāo yóu bì yǒu hòu bó, hòu bó dāng bào, yóu jià fù rén zhī dāng xiè yě. jīn bù néng bào qí shēng shí suǒ hòu, dú néng bào qí sǐ hòu suǒ shàn, fēi yǒu zhī zhī yàn, néng wèi guǐ zhī xiào yě. zhāng liáng xíng sì shuǐ shàng, lǎo fù shòu shū. guāng wǔ kùn è hé běi, lǎo rén jiào huì. mìng guì shí jí, dāng yù fú xǐ zhī yīng yàn yě. wèi kē dāng huò dù huí, zhàn dāng yǒu gōng, gù lǎo rén yāo xiàng jié cǎo yú lù zhě yě.
秦桓公伐晉,次於輔氏。晉侯治兵於稷,以略翟土,立黎侯而還。及魏顆敗秦師於輔氏,獲杜回。杜回,秦之力人也。初,魏武子有嬖妾無子。武子疾,命顆曰:「必嫁是妾。」病困,則更曰:「必以是為殉。」及武子卒,顆不殉妾。人或難之,顆曰:「疾病則亂,吾從其治也。」及輔氏之役,魏顆見老人結草以亢杜回,杜回躓而顛,故獲之;夜夢見老父曰:「余是所嫁婦人之父也。爾用先人之治命,是以報汝。」夫嬖妾之父知魏顆之德,故見體為鬼,結草助戰,神曉有知之效驗也。曰:夫婦人之父能知魏顆之德,為鬼見形以助其戰,必能報其生時所善,殺其生時所惡矣。凡人交遊必有厚薄,厚薄當報,猶〔嫁〕婦人之當謝也。今不能報其生時所厚,獨能報其死後所善,非有知之驗,能為鬼之效也。張良行泗水上,老父授書。光武困厄河北,老人教誨。命貴時吉,當遇福喜之應驗也。魏顆當獲杜回,戰當有功,故老人妖象結草於路者也。
wáng jì zàng yú huá shān zhī wěi, luán shuǐ jī qí mù, jiàn guān zhī qián hé. wén wáng yuē: xī! xiān jūn bì yù yī jiàn qún chén bǎi xìng yě fū! gù shǐ luán shuǐ jiàn zhī yú shì yě. yú shì yě ér wèi zhī zhāng cháo, ér bǎi xìng jiē jiàn zhī sān rì ér hòu gèng zàng. wén wáng, shèng rén yě, zhī dào shì zhī shí. jiàn wáng jì guān jiàn, zhī qí jīng shén yù jiàn bǎi xìng, gù chū ér jiàn zhī. yuē: gǔ jīn dì wáng sǐ, zàng zhū dì zhōng, yǒu yǐ qiān wàn shù, wú yù fù chū jiàn bǎi xìng zhě, wáng jì hé wèi dú rán? hé sì zhī bīn, lì zhǒng fēi yī, shuǐ tuān bēng rǎng, guān guǒ lù jiàn, bù kě shèng shù, jiē yù fù jiàn bǎi xìng zhě hū? luán shuǐ jī huá shān zhī wěi, yóu hé sì zhī liú tuān bīn qí yě. wén wáng jiàn guān hé lù, cè rán bēi hèn, dāng xiān jūn yù fù chū hū, cí xiào zhě zhī xīn, xìng jì zhī yì, xián shèng cè dá, bù xiá sī lùn. tuī shēng kuàng sǐ, gù fù gǎi zàng. shì yù xìn xián shèng zhī yán, zé wèi wáng jì yù jiàn xìng zhě yě.
王季葬於滑山之尾,欒水擊其墓,見棺之前和。文王曰:「嘻!先君必欲一見群臣百姓也夫!故使欒水見之於是也。」於是也而為之張朝,而百姓皆見之三日而後更葬。文王,聖人也,知道事之實。見王季棺見,知其精神欲見百姓,故出而見之。曰:古今帝王死,葬諸地中,有以千萬數,無欲復出見百姓者,王季何為獨然?河、泗之濱,立〔冢〕非一,水湍崩壤,棺槨露見,不可勝數,皆欲復見百姓者乎?欒水擊滑山之尾,猶河、泗之流湍濱圻也。文王見棺和露,惻然悲恨,當先君欲復出乎,慈孝者之心,幸冀之意,賢聖惻怛,不暇思論。推生況死,故復改葬。世欲信賢聖之言,則謂王季欲見姓者也。
qí jǐng gōng jiāng fá sòng, shī guò tài shān, gōng mèng èr zhàng rén lì ér nù shén shèng. gōng gào yàn zǐ, yàn zǐ yuē: shì sòng zhī xiān, tāng yǔ yī yǐn yě. gōng yí yǐ wèi tài shān shén. yàn zǐ yuē: gōng yí zhī, zé yīng qǐng yán tāng yī yǐn zhī zhuàng. tāng xī, yǐ zhǎng yí yǐ rán, ruì shàng ér fēng xià, jù shēn ér yáng shēng. gōng yuē: rán, shì yǐ. yī yǐn hēi ér duǎn, péng ér rán, fēng shàng ér ruì xià, lóu shēn ér xià shēng. gōng yuē: rán, shì yǐ. jīn nài hé? yàn zǐ yuē: fū tāng tài jiǎ wǔ dīng zǔ jǐ, tiān xià zhī shèng jūn yě, bù yí wú hòu. jīn wéi sòng ěr, ér gōng fá zhī, gù tāng yī yǐn nù. qǐng sàn shī hé yú sòng. gōng bù yòng, zhōng fá sòng, jūn guǒ bài. fū tāng yī yǐn yǒu zhī, è jǐng gōng zhī fá sòng, gù jiàn mèng shèng nù yǐ jìn zhǐ zhī. jǐng gōng bù zhǐ, jūn guǒ bù jí. yuē: fū jǐng gōng yì céng mèng jiàn huì xīng, qí shí huì xīng bù chū, rán ér mèng jiàn zhī zhě, jiàn huì xīng qí shí fēi. mèng jiàn tāng yī yǐn, shí yì fēi yě. huò shí jǐng gōng jūn bài bù jí zhī xiàng yě. yàn zǐ xìn mèng, míng yán tāng yī yǐn zhī xíng, jǐng gōng shùn yàn zǐ zhī yán, rán ér shì zhī. qín bìng tiān xià, jué yī yǐn zhī hòu, suì zhì yú jīn, tāng yī yǐn bù sì, hé yǐ bù nù hū?
齊景公將伐宋,師過太山,公夢二丈人立而怒甚盛。公告晏子,晏子曰:「是宋之先,湯與伊尹也。」公疑以為泰山神。晏子曰:「公疑之,則嬰請言湯、伊尹之狀。湯晰,以長頤以髯,銳上而豐下,〔倨〕身而揚聲。」公曰:「然,是已。」「伊尹黑而短,蓬而髯,豐上而銳下,僂身而下聲。」公曰:「然,是已。今奈何?」晏子曰:「夫湯、太甲、武丁、祖己,天下之盛君也,不宜無後。今唯宋耳,而公伐之,故湯、伊尹怒。請散師和於宋。」公不用,終伐宋,軍果敗。夫湯、伊尹有知,惡景公之伐宋,故見夢盛怒以禁止之。景公不止,軍果不吉。曰:夫景公亦曾夢見彗星,其時彗星不出,然而夢見之者,見彗星其實非。夢見湯、伊尹,實亦非也。或時景公軍敗不吉之象也。晏子信夢,明言湯、伊尹之形,景公順晏子之言,然而是之。秦並天下,絕伊尹之後,遂至於今,湯、伊尹不祀,何以不怒乎?
zhèng zi chǎn pìn yú jìn. jìn hóu yǒu jí, hán xuān zi nì kè, sī yān, yuē: guǎ jūn qǐn jí, yú jīn sān yuè yǐ, bìng zǒu qún wàng, yǒu jiā ér wú chōu. jīn mèng huáng xióng rù yú qǐn mén, qí hé lì guǐ yě? duì yuē: yǐ jūn zhī míng, zi wèi dà zhèng, qí hé lì zhī yǒu! xī yáo jí gǔn yú yǔ shān, qí shén wèi huáng xióng, yǐ rù yú yǔ yuān, shí wèi xià jiāo, sān dài sì zhī. jìn wèi méng zhǔ, qí huò zhě wèi zhī sì hū! hán zi sì xià jiāo, jìn hóu yǒu jiān. huáng xióng, gǔn zhī jīng shén, jìn hóu bù sì, gù rù qǐn mén. jìn zhī ér sì zhī, gù jí yǒu jiān. fēi sǐ rén yǒu zhī zhī yàn hū? fū gǔn jí yú yǔ shān, rén zhī yě. shén wèi huáng xióng, rù yú yǔ yuān, rén hé yǐ dé zhī zhī? shǐ ruò lǔ gōng niú āi bìng huà wèi hǔ, zài, gù kě shí yě. jīn gǔn yuǎn jí yú yǔ shān, rén bù yǔ zhī chù, hé néng zhī zhī? qiě wén yuē: qí shén wèi xióng. shì sǐ yě. sǐ ér hún shén wèi huáng xióng, fēi rén suǒ de zhī yě. rén sǐ shì wèi guǐ, guǐ xiàng shēng rén zhī xíng, jiàn zhī yǔ rén wú yì, rán yóu fēi sǐ rén zhī shén, kuàng xióng fēi rén zhī xíng, bù yǔ rén xiāng sì hū? shěn gǔn sǐ, qí shén wèi huáng xióng. zé xióng zhī sǐ, qí shén yì huò shí wèi rén, rén mèng jiàn zhī, hé yǐ zhī fēi sǐ qín shòu zhī shén yě? xìn huáng xióng wèi zhī gǔn shén, yòu xìn suǒ jiàn zhī guǐ yǐ wèi sǐ rén jīng yě, cǐ rén wù zhī jīng wèi kě dìng, huáng xióng wèi gǔn zhī shén wèi kě shěn yě. qiě mèng, xiàng yě, jí xiōng qiě zhì, shén míng shì xiàng, xióng pí zhī zhàn, zì yǒu suǒ wèi. shǐ gǔn sǐ, qí shén shěn wèi huáng xióng, mèng jiàn huáng xióng, bì gǔn zhī shén hū? zhū hóu jì shān chuān, shè jìn hóu mèng jiàn shān chuān, kě fù bù yǐ sì shān chuān, shān chuān zì jiàn hū? rén bìng, duō huò mèng jiàn xiān zǔ sǐ rén lái lì qí cè, kě fù wèi xiān zǔ sǐ rén qiú shí, gù lái jiàn xíng hū? rén mèng suǒ jiàn, gèng wèi tā zhàn, wèi bì yǐ suǒ jiàn wèi shí yě. hé yǐ yàn zhī? mèng jiàn shēng rén, míng rì suǒ mèng jiàn zhī rén, bù yǔ jǐ xiāng jiàn. fū suǒ mèng jiàn zhī rén bù yǔ jǐ xiāng jiàn, zé zhī gǔn zhī huáng xióng bù rù qǐn mén bù rù, zé gǔn bù qiú shí bù qiú shí, zé jìn hóu zhī jí fēi fèi xià jiāo zhī huò fēi fèi xià jiāo zhī huò, zé jìn hóu yǒu jiān, fēi sì xià jiāo zhī fú yě. wú fú zhī shí, zé wú yǒu zhī zhī yàn yǐ. yì yóu huái nán wáng liú ān zuò móu fǎn ér sǐ, shì chuán yǐ wèi xiān ér shēng tiān. běn chuán zhī xū, zi chǎn wén zhī, yì bù néng shí. ǒu jìn hóu zhī jí shì dāng zì shuāi, zi chǎn zāo yán huáng xióng zhī zhàn, zé xìn huáng xióng gǔn zhī shén yǐ.
鄭子產聘於晉。晉侯有疾,韓宣子逆客,私焉,曰:「寡君寢疾,於今三月矣,並走群望,有加而無瘳。今夢黃熊入於寢門,其何厲鬼也?」對曰:「以君之明,子為大政,其何厲之有!昔堯殛鯀於羽山,其神為黃熊,以入於羽淵,實為夏郊,三代祀之。晉為盟主,其或者未之祀乎!」韓子祀夏郊,晉侯有間。黃熊,鯀之精神,晉侯不祀,故入寢門。晉知而祀之,故疾有間。非死人有知之驗乎?夫鯀殛於羽山,人知也。神為黃熊,入於羽淵,人何以得知之?使若魯公牛哀病化為虎,在,故可實也。今鯀遠殛於羽山,人不與之處,何能知之?且文曰:「其神為熊。」是死也。死而魂神為黃熊,非人所得知也。人死世謂鬼,鬼象生人之形,見之與人無異,然猶非死人之神,況熊非人之形,不與人相似乎?審鯀死,其神為黃熊。」則熊之死,其神亦或時為人,人夢見之,何以知非死禽獸之神也?信黃熊謂之鯀神,又信所見之鬼以為死人精也,此人物之精未可定,黃熊為鯀之神未可審也。且夢,象也,吉凶且至,神明示象,熊羆之占,自有所為。使鯀死,其神審為黃熊,夢見黃熊,必鯀之神乎?諸侯祭山川,設晉侯夢見山川,〔可〕復〔不〕以祀山川,山川自見乎?人病,多或夢見先祖死人來立其側,可復謂先祖死人求食,故來見形乎?人夢所見,更為他占,未必以所見為實也。何以驗之?夢見生人,明日所夢見之人,不與己相見。夫所夢見之人不與己相見,則知鯀之黃熊不入寢門;不入,則鯀不求食;不求食,則晉侯之疾非廢夏郊之禍;非廢夏郊之禍,則晉侯有間,非祀夏郊之福也。無福之實,則無有知之驗矣。亦猶淮南王劉安坐謀反而死,世傳以為仙而升天。本傳之虛,子產聞之,亦不能實。偶晉侯之疾適當自衰,子產遭言黃熊之占,則信黃熊鯀之神矣。
gāo huáng dì yǐ zhào wáng rú yì wèi shì wǒ ér yù lì zhī, lǚ hòu huì hèn, hòu zhèn shā zhào wáng. qí hòu, lǚ hòu chū, jiàn cāng quǎn, shì qí zuǒ yè, guài ér bo zhī, zhào wáng rú yì wèi suì, suì bìng yè shāng, bù yù ér sǐ. gài yǐ rú yì jīng shén wèi cāng quǎn, jiàn biàn yǐ bào qí chóu yě. fèn yuē: yǒng shì fèn nù, jiāo rèn ér zhàn, fù zhě bèi chuàng, pū dì ér sǐ. mù jiàn bǐ zhī zhōng jǐ, sǐ hòu qí shén shàng bù néng bào, lǚ hòu zhèn rú yì shí, shēn bù zì wǎng, shǐ rén yǐn zhī, bù zhī qí wèi zhèn dú, fèn bù zhī shā jǐ zhě wèi shuí, ān néng wèi suì yǐ bào lǚ hòu? shǐ sǐ rén yǒu zhī, hèn zhě mò guò gāo zǔ. gāo zǔ ài rú yì ér lǚ hòu shā zhī, gāo zǔ hún nù, yí rú léi tíng, lǚ hòu zhī sǐ, yí bù xuán rì. qǐ gāo zǔ zhī jīng, bù ruò rú yì zhī shén, jiāng sǐ hòu zēng rú yì, shàn lǚ hòu zhī shā yě?
高皇帝以趙王如意為似我而欲立之,呂后恚恨,後鴆殺趙王。其後,呂后出,見蒼犬,噬其左腋,怪而卜之,趙王如意為祟,遂病腋傷,不愈而死。蓋以如意精神為蒼犬,見變以報其仇也。憤曰:勇士忿怒,交刃而戰,負者被創,仆地而死。目見彼之中己,死後其神尚不能報,呂后鴆如意時,身不自往,使人飲之,不知其為鴆毒,憤不知殺己者為誰,安能為祟以報呂后?使死人有知,恨者莫過高祖。高祖愛如意而呂后殺之,高祖魂怒,宜如雷霆,呂后之死,宜不旋日。豈高祖之精,不若如意之神,將死後憎如意,善呂后之殺也?
chéng xiàng wǔ ān hóu tián yǔ gù dà jiāng jūn guàn fū huái jiǔ zhī hèn, shì zhì shàng wén. guàn fū xì yù, dòu yīng jiù zhī, shì bù néng miǎn guàn fū zuò fǎ, dòu yīng yì sǐ. qí hòu, tián fén bìng shén, hào yuē nuò nuò, shǐ rén shì zhī, jiàn guàn fū dòu yīng jù zuò qí cè, fén bìng bù shuāi, suì zhì sǐ. yuē: xiāng shā bù yī rén yě, shā zhě hòu bìng, bù jiàn suǒ shā, tián fén jiàn suǒ shā. tián fén dú rán zhě, xīn fù fèn hèn, bìng luàn wàng jiàn yě. huò shí jiàn tā guǐ, ér zhàn guǐ zhī rén, wén qí wǎng shí yǔ fū yīng zhēng, yù jiàn shén shěn zhī míng, jiàn qí kuáng nuò nuò, zé yán fū yīng zuò qí cè yǐ.
丞相武安侯田與故大將軍灌夫懷酒之恨,事至上聞。灌夫系獄,竇嬰救之,勢不能免灌夫坐法,竇嬰亦死。其後,田蚡病甚,號曰「諾諾」,使人視之,見灌夫、竇嬰懼坐其側,蚡病不衰,遂至死。曰:相殺不一人也,殺者後病,不見所殺,田蚡見所殺。田蚡獨然者,心負憤恨,病亂妄見也。或時見他鬼,而占鬼之人,聞其往時與夫、嬰爭,欲見神審之名,見其狂「諾諾」,則言夫、嬰坐其側矣。
huái yáng dū wèi yǐn qí, wèi lì kù nüè, jí sǐ, yuàn jiā yù shāo qí shī, shī wáng qù guī zàng. fū yǒu zhī, gù rén qiě shāo zhī yě shén, gù néng wáng qù. yuē: yǐn qí wáng, shén yě, yǒu suǒ yīng. qín shí sān shān wáng, zhōu mò jiǔ dǐng lún, bì yǐ wáng zhě wèi shén, sān shān jiǔ dǐng yǒu zhī yě? huò shí lì zhī yuàn jiā zhī móu, qiè jǔ chí wáng, jù yuàn jiā yuàn jǐ, yún zì qù. fán rén néng wáng, zú néng bù xíng yě. jīn sǐ, xuè mài duàn jué, zú bù néng fù dòng, hé yòng wáng qù? wú pēng wǔ zǐ xū, hàn jū péng yuè. shāo jū, yī lù yě xū yuè, yī yǒng yě. zi xū péng yuè bù néng bì pēng wáng jū, dú wèi yǐn qí néng guī zàng, shī shí zhī yán, bù yàn zhī yǔ yě.
淮陽都尉尹齊,為吏酷虐,及死,怨家欲燒其屍,〔屍〕亡去歸葬。夫有知,故人且燒之也;神,故能亡去。曰:尹齊亡,神也,有所應。秦時三山亡,周末九鼎淪,必以亡者為神,三山、九鼎有知也?或時吏知怨家之謀,竊舉持亡,懼怨家怨己,雲自去。凡人能亡,足能步行也。今死,血脈斷絕,足不能復動,何用亡去?吳烹伍子胥,漢菹彭越。燒、菹,一僇也;胥、越,一勇也。子胥、彭越不能避烹亡菹,獨謂尹齊能歸葬,失實之言,不驗之語也。
wáng xīn gǎi zàng yuán dì fù hòu, fā qí guān, qǔ yù xiá yìn xǐ, sòng dìng táo, yǐ mín lǐ zàng zhī. fā guān shí, chòu chōng yú tiān, luò yáng chéng lín guān, wén chòu ér sǐ. yòu gǎi zàng dìng táo gòng wáng dīng hòu, huǒ cóng cáng zhōng chū, shāo shā lì shì shù bǎi rén. fū gǎi zàng lǐ bēi, yòu sǔn duó zhēn wù, èr hèn yuàn, gù wèi chòu chū huǒ, yǐ zhōng shāng rén. yuē: chòu wén yú tiān, duō cáng shí wù, fǔ xiǔ wěi fā, rén bù néng kān dú fèn, ér wèi wèi guài yě. huǒ chū yú cáng zhōng zhě, guài yě, fēi dīng hòu zhī shén yě. hé yǐ yàn zhī? gǎi zàng zhī hèn, shú yǔ jué mù dào cái wù yě? suì xiōng zhī shí, jué qiū mù qǔ yī wù zhě yǐ qiān wàn wù shù, sǐ rén wáng yǒu zhī, rén duó qí yī wù, luǒ qí shī hái, shí bù néng jìn, hòu yì bù néng bào. cǐ shàng wēi jiàn, wèi zú yǐ yán. qín shǐ huáng zàng yú lí shān, èr shì mò, tiān xià dào zéi jué qí mù, bù néng chū chòu wèi huǒ, yǐ shā yī rén. guì wèi tiān zǐ bù néng wèi shén, dīng fù fù rén, ān néng wèi guài? biàn shén fēi yī, fā qǐ shū chù, jiàn huǒ wén chòu, zé wèi dīng fù zhī shén, wù yǐ.
亡新改葬元帝傅後,發其棺,取玉柙印璽,送定陶,以民禮葬之。發棺時,臭憧於天,洛陽丞臨棺,聞臭而死。又改葬定陶共王丁後,火從藏中出,燒殺吏士數百人。夫改葬禮卑,又損奪珍物,二恨怨,故為臭、出火,以中傷人。曰:臭聞於天,多藏食物,腐朽猥發,人不能堪毒憤,而未為怪也。火出於藏中者,怪也,非丁後之神也。何以驗之?改葬之恨,孰與掘墓盜財物也?歲凶之時,掘丘墓取衣物者以千萬物數,死人〔亡〕有知,人奪其衣物,倮其屍骸,時不能禁,後亦不能報。此尚微賤,未足以言。秦始皇葬於驪山,二世末,天下盜賊掘其墓,不能出臭、為火,以殺一人。貴為天子不能為神,丁、傅婦人,安能為怪?變神非一,發起殊處,見火聞臭,則謂丁、傅之神,誤矣。