mí nuò guó mí chén guó, jiē biān hǎi guó yě. hū qí jūn zhǎng wèi shòu. mí nuò miàn bái ér zhǎng, mí chén miàn hēi ér duǎn, xìng gōng jǐn, měi yǔ rén yǔ, xiàng qián yī bù yī bài. guó wú chéng guō. mí nuò wáng suǒ jū wū zhī zhōng dà zhù, diāo kè wèi wén, shì yǐ jīn yín. mí chén wáng yǐ mù shān jū hǎi jì shuǐ zhōng, yǐ shí shī zi wèi wū sì zú, réng yǐ bǎn gài, xī yòng xiāng mù. bǎi xìng jiē lóu jū, pī pó luó lóng, nán nǚ duō hǎo yīn lè. lóu liǎng tóu zhì gǔ, yǐn jiǔ jí jī gǔ, nán zǐ xié shǒu lóu zhōng wǔ dǎo wèi lè. zài mán yǒng chāng chéng xī nán liù shí rì chéng. dà hé jiǔ nián céng pò qí guó, jié jīn yín, lǔ qí zú sān èr qiān rén, pèi lì shuǐ táo jīn.
彌諾國、彌臣國,皆邊海國也。呼其君長為壽。彌諾面白而長,彌臣面黑而短,性恭謹,每與人語,向前一步一拜。國無城郭。彌諾王所居屋之中大柱,雕刻為文,飾以金銀。彌臣王以木柵居海際水中,以石獅子為屋四足,仍以板蓋,悉用香木。百姓皆樓居,披婆羅籠,男女多好音樂。樓兩頭置鼓,飲酒即擊鼓,男子攜手樓中舞蹈為樂。在蠻永昌城西南六十日程。大和九年曾破其國,劫金銀,擄其族三二千人,配麗水淘金。
biāo guó, zài mán yǒng chāng chéng nán qī shí wǔ rì chéng, gé luó fèng suǒ tōng yě. qí guó yòng yín qián, yǐ qīng zhuān wèi yuán chéng, zhōu xíng yī rì chéng. bǎi xìng jǐn zài chéng nèi, yǒu shí èr mén. dāng guó wáng suǒ jū mén qián yǒu yī dà xiàng, lù zuò gāo bǎi yú chǐ, bái rú shuāng xuě. sú shàng lián chǐ, rén xìng hé shàn shǎo yán, zhòng fó fǎ, yù zhōng bìng wú zǎi shā. yòu duō tuī bù tiān wén. ruò yǒu liǎng xiāng sù sòng zhě, wáng jí lìng fén xiāng xiàng dà xiàng, sī wéi qí fēi, biàn gè yǐn tuì. qí huò yǒu zāi yì jí bù ān wěn zhī shì, wáng yì fén xiāng duì dà xiàng, huǐ guò zì zé. nán zǐ duō yī bái zhān, fù rén dāng dǐng wèi gāo jì, yǐ jīn yín zhēn zhū wèi shì, zhe qīng pó luó qún, yòu pī luó duàn, xíng bì chí fáng. guì jiā fù, jiē sān rén wǔ rén zài bàng chí shàn. yǒu yí xìn shǐ dào mán jiè hé tàn, zé yǐ jiāng zhū bái zhān jí liú lí yīng wèi mào yì àn: yīng yuán běn zuò méng, mào yì yuán běn zuò jiā, jīn cóng xīn táng shū. biāo guó chuán gǎi zhèng. yǔ bō sī jí pó luó mén lín jiē, xī qù shè lì chéng èr shí rì chéng. jù fú jīng: shè lì chéng, zhōng tiān zhú guó yě. jìn chéng yǒu shā shān, bù shēng cǎo mù. héng hé jīng yún: shā shān zhōng guò, rán zé biāo guó yí dōng tiān zhú yě. mán zéi dà hé liù nián jié lüè biāo guó, lǔ qí zhòng sān gàn yú rén, lì pèi zhè dōng, lìng zhī zì gěi. jīn zi sūn yì shí yú chóng zhī lèi, shì qí zhǒng mò yě. xián tōng sì nián zhēng yuè liù rì yín shí, yǒu yī hú sēng luǒ xíng, shǒu chí yī zhàng, shù bái juàn, jìn tuì wèi bù, zài ān nán luó chéng nán miàn. běn shǐ cài xí dāng shí yǐ gōng fēi jiàn, dāng xiōng zhōng cǐ shè fǎ hú sēng, zhòng mán fú yú guī yíng mù. chéng nèi jiāng shì wú bù gǔ zào.
驃國,在蠻永昌城南七十五日程,閣羅鳳所通也。其國用銀錢,以青磚為圓城,周行一日程。百姓盡在城內,有十二門。當國王所居門前有一大像,露坐高百餘尺,白如霜雪。俗尚廉恥,人性和善少言,重佛法,域中並無宰殺。又多推步天文。若有兩相訴訟者,王即令焚香向大像,思惟其非,便各引退。其或有災疫及不安穩之事,王亦焚香對大像,悔過自責。男子多衣白氈,婦人當頂為高髻,以金銀真珠為飾,著青婆羅裙,又披羅緞,行必持房。貴家婦,皆三人五人在傍持扇。有移信使到蠻界河賧,則以江豬、白氈及琉璃、罌為貿易(案:「罌」原本作「盟」,「貿易」原本作「加」,今從《新唐書。驃國傳》改正)。與波斯及婆羅門鄰接,西去舍利城二十日程。據《佛經》:「舍利城,中天竺國也。近城有沙山,不生草木」。《恆河經》云:「沙山中過」,然則驃國疑東天竺也。蠻賊大和六年劫掠驃國,虜其眾三干餘人,隸配柘東,令之自給。今子孫亦食魚蟲之類,是其種末也。咸通四年正月六日寅時,有一胡僧裸形,手持一仗,束白絹,進退為步,在安南羅城南面。本使蔡襲當時以弓飛箭,當胸中此設法胡僧,眾蠻扶舁歸營幕。城內將士無不鼓譟。
kūn lún guó, zhèng běi qù mán jiè xī ěr hé bā shí yī rì chéng. chū qīng mù xiāng tán xiāng zǐ tán xiāng bīn láng liú lí shuǐ jīng lí pī děng zhū xiāng yào zhēn bǎo xī niú děng. mán zéi céng jiāng jūn mǎ gōng zhī, bèi kūn lún guó kāi lù fàng jìn jūn hòu, záo qí lù tōng jiāng, jué shuǐ yǎn jìn, jìn tuì wú jì. è sǐ zhě wàn yú, bù sǐ zhě kūn lún qù qí yòu wàn fàng huí.
崑崙國,正北去蠻界西洱河八十一日程。出青木香、檀香、紫檀香、檳榔、琉璃、水精、蠡坯等諸香藥、珍寶、犀牛等。蠻賊曾將軍馬攻之,被崑崙國開路放進軍後,鑿其路通江,決水掩浸,進退無計。餓死者萬餘,不死者崑崙去其右腕放回。
dà qín pó luó mén guó, jiè yǒng chāng běi, yǔ mí nuò guó jiāng xī zhèng dōng àn: cǐ jù yí yǒu tuō wù ān xī chéng lóu jiē jiè, dōng qù mán yáng jū miē chéng sì shí rì chéng. mán wáng shàn zhī, jiē lái qí guó àn: cǐ bā zì wén bù xiāng shǔ, yí yǒu tuō wù.
大秦婆羅門國,界永昌北,與彌諾國江西正東(案:此句疑有脫誤)安西城樓接界,東去蠻陽苴咩城四十日程。蠻王善之,街來其國(案:此八字文不相屬,疑有脫誤)。
xiǎo pó luó mén, yǔ biāo guó jí mí chén guó jiē jiè, zài yǒng chāng běi qī shí sì rì chéng. sú bù shí niú ròu, yù zhī shēn hòu shì. chū jiàn chǐ chóng gé yuè nuò. qí dà ěr guó wǎng lái, mán yí shàn zhī, xìn qí guó.
小婆羅門,與驃國及彌臣國接界,在永昌北七十四日程。俗不食牛肉,預知身後事。出見齒、《蟲葛》、越諾。其大耳國往來,蠻夷善之,信其國。
yè bàn guó, zài mán jiè cāng wàng chéng, dōng běi gé lì shuǐ chéng. qí bù luò fù rén wéi yǔ guǐ tōng, néng zhī jí xiōng huò fú, běn tǔ jūn zhǎng chóng xìn. mán yí wǎng wǎng yǐ jīn gòu zhī, yào zhī shàn è.
夜半國,在蠻界蒼望城,東北隔麗水城。其部落婦人唯與鬼通,能知吉凶禍福,本土君長崇信。蠻夷往往以金購之,要知善惡。
kūn míng zāng kē jiè jiē lì shuǐ, xiāng jìn mán zéi céng gōng bù dé, zhì jīn xián hèn zhī. kūn míng zāng kē, běn shǐ chén cài xí cháng zòu qǐng fēn bù jūn mǎ, cóng qián fǔ lù rù àn: cǐ tiáo zhī shǒu, dāng yǒu tuō wén.
昆明、牂牁界接麗水,相近蠻賊曾攻不得,至今銜恨之。昆明、牂牁,本使臣蔡襲嘗奏請分布軍馬,從黔府路入(案:此條之首,當有脫文)。
nǚ wáng guó, qù mán jiè zhèn nán jié dù sān shí yú rì chéng. qí guó qù huān zhōu yī shí rì chéng, wǎng wǎng yǔ huān zhōu bǎi xìng jiāo yì. mán zéi céng jiāng èr wàn rén fá qí guó, bèi nǚ wáng yào jiàn shè zhī, shí bù cún yī, mán zéi nǎi huí.
女王國,去蠻界鎮南節度三十餘日程。其國去驩州一十日程,往往與驩州百姓交易。蠻賊曾將二萬人伐其國,被女王藥箭射之,十不存一,蠻賊乃回。
shuǐ zhēn là guó lù zhēn là guó, yǔ mán zhèn nán xiāng jiē, mán zéi céng lǐng mǎ jūn dào hǎi pàn, jiàn cāng bō xiōng yǒng, chàng rán shōu jūn què huí àn: cǐ piān nǎi zài nán mán jiē rǎng zhī guó, zì cǐ yǐ xià, jiē bié shuō tā shì, gài fù lù zhī wén, chuán xiě shī qí biāo mù ěr. jīn gè dī yī gé, yǐ bié zhī.
水真蠟國、陸真蠟國,與蠻鎮南相接,蠻賊曾領馬軍到海畔,見蒼波洶湧,悵然收軍卻回(案:此篇乃載南蠻接壤之國,自此以下,皆別說他事,蓋附錄之文,傳寫失其標目耳。今各低一格,以別之)。
xián tōng sì nián liù yuè liù rì, mán zéi sì qiān yú rén, cǎo zéi zhū dào gǔ xià èr qiān rén, gòng zhào xiǎo chuán shù bǎi zhī shōu jùn zhōu àn: tōng jiàn kǎo yì yǐn táng shí lù yǐ jùn zhōu wèi jiāo zhōu, bǔ guó shǐ yì tóng. shì jùn zhōu nǎi zhōu míng yě, dé ān nán dōu yā yá zhāng qìng zōng dù cún líng wǔ ān zhōu cì shǐ chén xíng yú àn: xīn táng shū. dì lǐ zhì wǔ ān zhōu shǔ ān nán dōu hù fǔ, yǐ háng bó zhàn chuán shí yú zhǐ, zhú sǔn mán zéi chuán sān shí lái zhǐ chén nì. chén jiǔ yuè èr shí yī rì, yú xī zhōu jiàn ān nán yú hòu shǐ xiào mǐn, bìng dé bīng mǎ shǐ xú chóng yǎ xìn, mán zéi bù jiě shuǐ, xī jiē nì sǐ. tǔ bō tiě qiáo jié dù běn shǔ tǔ bō, zhēn yuán shí nián, méng yì móu xún gōng pò, jīn bìng shǔ mán guǎn àn: tǔ bō tiě qiáo jié dù yǐ xià èr shí wǔ zì, wén yì yǔ shàng wén bù xiāng shǔ, shì yì tā chù cuò jiǎn yú cǐ.
咸通四年六月六日,蠻賊四千餘人,草賊朱道古下二千人,共棹小船數百隻收郡州(案:《通鑑考異》引《唐實錄》以「郡州」為「交州」,《補國史》亦同。是「郡州」乃州名也),得安南都押衙張慶宗、杜存陵、武安州刺史陳行余(案:《新唐書。地理志》武安州屬安南都護府),以航舶戰船十餘只,築損蠻賊船三十來只沉溺。臣九月二十一日,於膝州見安南虞候史孝慜,並得兵馬使徐崇雅信,蠻賊不解水,悉皆溺死。吐蕃鐵橋節度本屬吐蕃,貞元十年,蒙異牟尋攻破,今並屬蠻管(案:「吐蕃鐵橋」節度以下二十五字,文義與上文不相屬,是亦他處錯簡於此)。
yì móu xún céng zhà chén shì tǔ bō, tǔ bō suì fēng yì móu xún jiāng. xī bēi jiàn, àn: yǐ xià jiē jì cè fēng nán zhào zhī shì, cǐ èr shí zì wén bù yòng zhōu, gài suǒ jì cè fēng yī shì, yì qí qián duàn, ér cǐ tiáo yì qí hòu duàn ěr, jīn bù kě kǎo, gū réng qí jiù yīn qiǎn cáo zhǎng duàn nán luó gè tóng lún pàn guān zhào jiā kuān děng jiǔ rén, yǔ nán zhào qīng píng guān yǐn fǔ qiú jí qīn xìn lǐ luó zhá jiāng dà mǎ èr shí pǐ yíng, zǐ dì yǔ yí liù rén yán lù shì shì. shí wǔ rì zhì ān nán chéng. chéng shǐ duàn jiā nuò chū bù jūn èr bǎi duì, mǎ jūn yī bǎi duì jiā dào pái lì, dài jiǎ mǎ liù shí duì yǐn qián, bù qiāng wǔ bǎi rén suí hòu, qù chéng wǔ shí lǐ yíng hòu. shí jiǔ rì dào qū yì. zhèn shǐ yáng shèng chū mǎ jūn yī bǎi sān shí duì bù jūn yī bǎi qī shí duì, jiā dào pái lì, dài jiǎ mǎ èr bǎi rén yǐn qián, bù qiāng sān bǎi rén suí hòu, qù yì yī shí lǐ yíng jiē. èr shí yī rì guò chuī shě chuān. shǒu lǐng fù lǎo bǎi yú rén, mán yí bǎi xìng shù qiān rén, lù bàng luó liè ér bài, mǎ shàng sòng jiǔ. yún nán jié dù jiāng wǔ shí pǐ mǎ lái yíng. èr shí sān rì dào yún nán chéng. jié dù méng qiú wù chū mǎ jūn yī bǎi duì, bù jūn sān bǎi rén jiā dào pái lì, dài jiǎ mǎ yī shí duì yǐn qián, bù qiāng wǔ bǎi rén suí hòu, qù chéng shí yī lǐ yíng hòu. mén qián fù lǎo èr bǎi yú rén, tǔ bō fēng wáng shù rén, zài lù yíng bài. shì rì, nán zhào shǐ dà jūn jiāng jiān hù cáo zhǎng wáng gè jū lái yíng. èr shí sì rì dào bái yá chéng. chéng shǐ yǐn cuō chū mǎ jūn yī bǎi duì, bù jūn èr bǎi duì jiā lù pái lì, yǐn mǎ liù shí pǐ, bù qiāng wǔ bǎi rén, qù chéng wǔ lǐ yíng hòu. nán zhào qiǎn dà jūn jiāng lǐ fèng lán, jiāng xì mǎ yī qiān pǐ bìng jì lè lái yíng. qú liǎn dào zhōng lù kè guǎn guǎn qián fù lǎo èr bǎi yú rén, mán yí bǎi xìng wǔ liù shí rén, lù yíng mǎ qián. dà jūn jiāng yù yú niàn chū mǎ bù jūn sān bǎi duì jiā lù pái lì, yǐn mǎ liù shí pǐ, bù qiāng sān bǎi rén, qù chéng wǔ lǐ yíng hòu. nán zhào mèi lǐ bō luó nuò jiāng xì mǎ yī shí pǐ lái yíng. rù lóng wěi chéng kè guǎn. nán zhào yì móu xún shū fù ā sī jiāng dà mǎ èr bǎi pǐ lái yíng. èr shí liù rì guò dà hé chéng, nán zhào yì móu xún cóng fù xiōng méng xì luó wù àn: luó wù yuán běn zuò sì gōu, jīn jù xīn táng shū gǎi zhèng jí qīng píng guān lǐ yì bàng dà jūn jiāng lǐ qiān bàng děng, jiāng xì mǎ liù shí pǐ lái yíng, jiē jīn tán yù kē, fú máo zhèn duó àn: zhèn yuán běn zuò gēn, jīn jù xīn táng shū gǎi zhèng. jiā lù mǎ bù jūn pái duì èr shí yú lǐ. nán zhào méng yì móu xún chū yáng jū miē chéng wǔ lǐ yíng. xiān shì dà xiàng yī shí èr tóu yǐn qián, yǐ cì mǎ jūn duì, yǐ cì jì lè duì, yǐ cì zǐ dì chí fǔ yuè. nán zhào yì móu xún yī jīn jiǎ, pī dà chóng pí, zhí shuāng duó. nán méng gé quàn zài bàng, bù qiāng qiān yú rén suí hòu, mǎ shàng zhī yī ér tuì yuán quē yuē shòu cè yuán quē, zhēn yuán shí nián shí yuè èr shí qī rì yáng jū miē chéng jù yí zhù shè wèi, jīng jié dāng tíng, dōng xī tè lì. nán zhào yì móu xún jí qīng píng guān yǐ xià, gè jù yí lǐ, miàn běi xù lì, xuān wèi nán zhào shǐ dōng xiàng lì, cè lì nán zhào shǐ nán xiàng lì, xuān chì shū, dú cè wén qì àn: cǐ tiáo cè zì yuán běn jù é zuò kāi, jīn jù wén gǎi zhèng, xiāng zhě yǐn nán zhào méng yì móu xún lí wèi shòu cè, cì shòu zhēn yuán shí nián lì rì. nán zhào jí qīng píng guān yǐ xià jī sǎng zài bài, shǒu wǔ zú dǎo. qìng tuì ér yán: móu xún zēng zǔ fù kāi yuán zhōng cè yún nán wáng, zǔ fù tiān bǎo zhōng yòu méng cè xí yún nán wáng. zì gé dà guó, xiàng wǔ shí nián. zhēn yuán zhōng, huáng dì shèng míng, niàn lù wēi xiào, jīn yòu cì lǐ mìng, fù dǔ hàn yí, duì yáng tiān xiū, shí gǎn xīn fèi. qí rì lóu xià dà huì, yòu zuò shàng gē shēng, yòng yín píng tuō mǎ tóu pán èr miàn. móu xún yuē: cǐ shì tiān bǎo chū xiān rén rèn hóng lú shǎo qīng sù wèi shí àn: wèi shàng yuán tuō sù zì, jīn bǔ rù, kāi yuán huáng dì suǒ cì. bǐ bǎo cáng bù gǎn yòng, dé zhì jīn. yòu jì lè zhōng yǒu lǎo rén chuī dí, fù rén chàng gē, gè nián jìn qī shí yú. móu xún zhǐ zhī yuē: xiān rén guī fān lái guó, kāi yuán huáng dì cì hú bù jí guī zī yīn shēng gè liǎng bù. jīn sǐ wáng líng luò jǐn, zhǐ yú cǐ èr rén zài guó. jiǔ jì xíng, móu xún zì pěng bēi qíng jì quàn ràng. cè lì shǐ yuán zī yǐn bēi shāi jiǔ yuē: nán zhào dāng shēn sī zǔ zōng xù yè, jiān shǒu chéng xìn, wèi xī nán fān píng, shǐ hòu sì yǒu yǐ chuán jì yě. yì móu xún xū xī yuē: gǎn bù chéng mìng! qí nián shí yī yuè qī rì shì bì, fā yáng jū miē chéng. yún nán wáng méng yì móu xún yǐ qīng píng guān yǐn fǔ qiú shí qī rén fèng biǎo xiè ēn, jìn nà tǔ bō zàn pǔ zhōng yìn yī miàn àn: tōng jiàn tǔ bō wèi dì wèi zhōng, nán zhào fú tǔ bō shí, fēng wèi zàn pǔ zhōng rì dōng wáng bìng xiàn duó qiào làng chuān jiàn shēng jīn sè sè niú huáng hǔ pò bái zhān fǎng sī xiàng yá xī jiǎo yuè tàn mǎ tǒng bèi jiǎ mǎ bìng jiǎ wén jīn, jiē fāng tǔ suǒ guì zhī wù yě. réng lìng dà jūn jiāng wáng gè jū zhè dōng fù shǐ dù jiā nuò jù niú yáng, lǐng ān mǎ jí dīng fū sān bǎi rén tí hé shí wù. qí nián shí yī yuè èr shí sì rì sòng zhì shí mén, cóng shí mén gèng shí rì chéng dào mào zhōu. zì hòu nán mán yí xīn xiàng huà, suì yǔ tǔ bō chóu xì.
異牟尋曾詐臣事吐蕃,吐蕃遂封異牟尋江。西卑賤,(案:以下皆紀冊封南詔之事,此二十字文不用周,蓋所紀冊封一事,佚其前段,而此條佚其後段耳,今不可考,姑仍其舊)因遣曹長段南羅各同倫判官趙伽寬等九人,與南詔清平官尹輔酋及親信李羅札將大馬二十匹迎,子弟羽儀六人沿路視事。十五日至安南城。城使段伽諾出步軍二百隊,馬軍一百隊夾道排立,帶甲馬六十隊引前,步槍五百人隨後,去城五十里迎候。十九日到曲驛。鎮使楊盛出馬軍一百三十隊、步軍一百七十隊,夾道排立,帶甲馬二百人引前,步槍三百人隨後,去驛一十里迎接。二十一日過吹舍川。首領父老百餘人,蠻夷百姓數千人,路傍羅列而拜,馬上送酒。雲南節度將五十匹馬來迎。二十三日到雲南城。節度蒙酋物出馬軍一百隊,步軍三百人夾道排立,帶甲馬一十隊引前,步槍五百人隨後,去城十一里迎候。門前父老二百餘人,吐蕃封王數人,在路迎拜。是日,南詔使大軍將兼戶曹長王各苴來迎。二十四日到白崖城。城使尹瑳出馬軍一百隊,步軍二百隊夾路排立,引馬六十匹,步槍五百人,去城五里迎候。南詔遣大軍將李鳳嵐,將細馬一千匹並伎樂來迎。渠斂道中路客館館前父老二百餘人,蠻夷百姓五六十人,路迎馬前。大軍將喻於念出馬步軍三百隊夾路排立,引馬六十匹,步槍三百人,去城五里迎候。南詔妹李波羅諾將細馬一十匹來迎。入龍尾城客館。南詔異牟尋叔父阿思將大馬二百匹來迎。二十六日過大和城,南詔異牟尋從父兄蒙細羅勿(案:「羅勿」原本作「四勾」,今據《新唐書》改正)及清平官李異傍、大軍將李千傍等,將細馬六十匹來迎,皆金錟玉珂,拂髦振鐸(案:「振」原本作「根」,今據《新唐書》改正)。夾路馬步軍排隊二十餘里。南詔蒙異牟尋出陽苴咩城五里迎。先飾大象一十二頭引前,以次馬軍隊,以次伎樂隊,以次子弟持斧鉞。南詔異牟尋衣金甲,披大蟲皮,執雙鐸。男蒙閣勸在傍,步槍千餘人隨後,馬上祗揖而退(原缺)「曰授冊」(原缺),貞元十年十月二十七日陽苴咩城具儀注設位,旌節當庭,東西特立。南詔異牟尋及清平官已下,各具儀禮,面北序立,宣慰南詔使東向立,冊立南詔使南向立,宣敕書,讀冊文訖(案:此條「冊」字原本俱訛作「開」,今據文改正),相者引南詔蒙異牟尋離位受冊,次受貞元十年曆日。南詔及清平官已下稽顙再拜,手舞足蹈。慶退而言:「牟尋曾祖父開元中冊雲南王,祖父天寶中又蒙冊襲雲南王。自隔大國,向五十年。貞元中,皇帝聖明,念錄微效,今又賜禮命,復睹漢儀,對揚天休,實感心肺。」其日樓下大會,又坐上割牲,用銀平脫馬頭盤二面。牟尋曰:「此是天寶初先人任鴻臚少卿宿衛時(案:「衛」上原脫「宿」字,今補入),開元皇帝所賜。比寶藏不敢用,得至今。」又伎樂中有老人吹笛,婦人唱歌,各年近七十餘。牟尋指之曰:「先人歸蕃來國,開元皇帝賜胡部及龜茲音聲各兩部。今死亡零落盡,只余此二人在國。」酒既行,牟尋自捧杯擎跽勸讓。冊立使袁滋引杯釃酒曰:「南詔當深思祖宗緒業,堅守誠信,為西南藩屏,使後嗣有以傳繼也。」異牟尋噓嘻曰:「敢不承命!」其年十一月七日事畢,發陽苴咩城。雲南王蒙異牟尋以清平官尹輔酋十七人奉表謝恩,進納吐蕃贊普鍾印一面(案:《通鑑》吐蕃謂弟為鍾,南詔服吐蕃時,封為贊普鍾日東王)並獻鐸鞘、浪川劍、生金、瑟瑟、牛黃、琥珀、白氈、紡絲、象牙、犀角、越賧馬、統備甲馬、並甲文金,皆方土所貴之物也。仍令大軍將王各苴、柘東副使杜伽諾具牛羊,領鞍馬及丁夫三百人提荷食物。其年十一月二十四日送至石門,從石門更十日程到茂州。自後南蠻移心向化,遂與吐蕃讎隙。
fú yuán shù nián zhī jiān, dāng zhōu zhèn lí gé nán zhào rù cháo rén shù, zòng yǒu jīng guò zhě, yóu chuán cán báo. jiān yuán ān nán dà zhōng nián àn: yuán běn zuò dà zhōng mù, jīn jù táng shū jí tōng jiàn, xuān zōng dà zhōng shí sān nián, dù zōng wèi xī chuān jié dù shǐ, zòu qǐng jié jiǎn nán mán xí xué zǐ dì jí rù gòng qiàn cóng rén shù, nán zhào nù, zì shì pō rǎo biān jìng, shū zhōng suǒ shuō, dāng zhǐ cǐ shì. móu zì gài nián zì zhī é, jǐn gǎi zhèng zòu qǐng gé jué nán zhào wǎng lái tōng hǎo, jǐn àn shàng shū yún: fǔ wǒ zé hòu, nüè wǒ zé chóu. běn shǐ cài xí qù nián zhēng yuè shí sì rì nèi, sì dù zhōng shǐ shí, jiā kǒu bìng yuán suí qī shí yú rén, xī yǔn yú zéi suǒ. chén zhǎng nán tāo jí nú bì yī shí sì kǒu, bìng xiàn mán zōu. chén sù yè yōu yì běn shǐ cài xí, xíng zuò tòng xīn. qiè yǐ mán zéi shàng jù ān nán, jīn jiāng yuán bìng zhū zhōu gè zì gù shǒu, qí shǒu lǐng jiāng lì, qù nián chūn xià pín qǐng jiù bīng. zì shì hǎi mén àn: ān nán jì xiàn, yǐ hǎi mén zhèn wèi xíng jiāo zhōu bù yǔ fā qiǎn, bìng bù gěi yǔ gē jiǎ gōng nǔ, zhì lìng mán zéi qīn lüè zhōu jūn. chén yǐ nán mán cóng gǔ jí jīn, fán lǔ lüè zhū chù bǎi xìng yí liáo lì yě chù zé guì. jiāng yuán shǒu lǐng yǐ xià, zhī qí pèi lì zhī shì, gù xī fù qīng bì hé lù lì qí xīn, gòng yù mán yí zhī cán bào àn: chén yǐ xià wǔ shí yī zì, wén yì wèi xiáng, qiě bù xiāng shǔ, dāng yǒu tuō wù.
伏緣數年之間,當州鎮釐革南詔入朝人數,縱有經過者,郵傳殘薄。兼緣安南大中年(案:原本作「大中牟」,今據《唐書》及《通鑑》,宣宗大中十三年,杜棕為西川節度使,奏請節減南蠻習學子弟及入貢傔從人數,南詔怒,自是頗擾邊境,書中所說,當指此事。「牟」字蓋「年」字之訛,謹改正)奏請隔絕南詔往來通好,謹按《尚書》云:「撫我則後,虐我則仇」。本使蔡襲去年正月十四日內,四度中矢石,家口並元隨七十餘人,悉殞於賊所。臣長男韜及奴婢一十四口,並陷蠻陬。臣夙夜憂憶本使蔡襲,行坐痛心。切以蠻賊尚據安南,今江源並諸州各自固守,其首領將吏,去年春夏頻請救兵。自是海門(案:安南既陷,以海門鎮為行交州)不與發遣,並不給與戈甲弓弩,致令蠻賊侵掠州軍。臣以南蠻從古及今,凡虜掠諸處百姓夷獠隸也處則貴。江源首領已下,知其配隸之事,固惜副卿必合戮力齊心,共御蠻夷之殘暴(案:「臣」以下五十一字,文義未詳,且不相屬,當有脫誤)。
yòu qián jīng bā xià sì yì miáo zhòng, xián tōng sān nián chūn sān yuè bā rì, yīn rù zéi zhū dào gǔ yíng shān, jìng rì yǔ mán zéi jiāng dà qiāng yáng ā chù yáng qiú shèng zhè dōng pàn guān yáng zhōng yì huà, dé xìng míng, lì biān chéng, zì wèi yī guó zhī yóu. zǔ nǎi pán hù zhī hòu, qí mán zéi yáng qiāng děng yún zhàn pán gǔ zhī hòu àn: zhàn zì yǒu é. cǐ shí yuán dān chē wèn zuì, mò néng ruò shì àn: ruò zì yǒu é. xián tōng wǔ nián liù yuè, zuǒ shòu kuí zhōu dū du fǔ zhǎng shǐ, wèn mán yí bā xià sì yì gēn yuán, xī yǐ lù zhī, jì ān nán zhū dà shǒu lǐng. xiáng lù yú cǐ, wèi mán zhì yī shí juǎn shì, shù zhī nán mán shǒu mò zhī xù àn: yǐ xià liù tiáo, yòu fù lù zhōng páng jí zhī wén, jīn zài dī yī gé yǐ bié zhī.
又黔、涇、巴、夏四邑苗眾,咸通三年春三月八日,因入賊朱道古營柵,竟日與蠻賊將大羌楊阿觸、楊酋盛、柘東判官楊忠義話,得姓名,立邊城,自為一國之由。祖乃盤瓠之後,其蠻賊楊羌等雲綻盤古之後(案:「綻」字有訛)。此時緣單車問罪,莫能若是(案:「若」字有訛)。咸通五年六月,左授夔州都督府長史,問蠻、夷、巴、夏四邑根源,悉以錄之,寄安南諸大首領。詳錄於此,為《蠻志》一十卷事,庶知南蠻首末之序(案:以下六條,又附錄中旁及之文,今再低一格以別之)。
jǐn àn hòu hàn. nán mán chuán, xī gāo xīn shì yǒu róng kòu wú jiāng jūn wèi huàn qí qīn bào, nǎi xià chì yuē: yǒu rén dé róng kòu wú jiāng jūn tóu zhě, cì jīn bǎi yì, fēng yì wàn jiā, qī yǐ shào nǚ. shí dì yǒu quǎn míng pán hù, hòu suì zhī kòu suǒ, yīn niè dé wú jiāng jūn tóu lái, qí kòu suì píng. dì dà xǐ, yīn yǐ guān jué lài cì, quǎn bù qǐ. dì shào nǚ wén zhī, zòu yuē: huáng dì xìn bù kě shī! shēn yōu quǎn zhī wèi huàn. dì yuē: dāng shā zhī. nǚ yuē: shā yǒu gōng zhī quǎn, shī tiān xià zhī xìn yǐ! dì yuē: shàn hū! yīn qǐng pǐ zhī. dì bù dé yǐ. nǎi yǐ pèi pán hù. pán hù dé nǚ, fù rù nán shān, chù yú shí shì. qí chù xiǎn zǔ, bù tōng rén jī. hòu shēng shí èr zi, liù nán liù nǚ, zì xiāng pǐ ǒu, jī cǎo mù pí yǐ wèi yī fú. dì cì yǐ nán shān, réng qǐ gāo lán wèi jū zhǐ zhī. qí hòu zī màn, zì wèi yī guó àn: cǐ wén yǔ jīn hòu hàn shū. nán mán chuán bù tóng. àn wáng tōng míng guǎng yì jì yún: gāo xīn shí, rén jiā shēng yī quǎn, chū rú xiǎo tè, zhǔ guài zhī, qì yú dào xià. qī rì bù sǐ, qín shòu rǔ zhī, qí xíng jì rì ér dà, zhǔ rén fù shōu zhī. dāng chū qì dào xià zhī shí, yǐ pán shèng yè fù zhī, yīn yǐ wèi ruì, suì xiàn yú dì, yǐ pán hù wèi míng yě. hòu lì gōng, niè dé róng kòu wú jiāng jūn tóu, dì qī yǐ gōng zhǔ, fēng pán hù wèi dìng biān hóu. gōng zhǔ fēn miǎn qī kuài ròu, gē zhī, yǒu qī nán, zhǎng dà gè rèn yī xìng, jīn bā dōng xìng tián léi zài xiàng méng mín shū sūn shì yě. qí hòu miáo yì chì shèng, cóng qián nán yú kūn xiāng gāo lì zhī dì, zì wèi yī guó. yōu wáng wèi quǎn róng suǒ shā, jí qí hòu yě. pán hù pí gǔ, jīn jiàn zài qián zhōng, tián léi děng jiā shí sì zhī.
謹按《後漢。南蠻傳》,昔高辛氏有戎寇吳將軍為患其侵暴,乃下敕曰:「有人得戎寇吳將軍頭者,賜金百鎰,封邑萬家,妻以少女。」時帝有犬名盤瓠,後遂之寇所,因齧得吳將軍頭來,其寇遂平。帝大喜,因以官爵賚賜,犬不起。帝少女聞之,奏曰:「皇帝信不可失!深憂犬之為患。」帝曰:「當殺之。」女曰:「殺有功之犬,失天下之信矣!」帝曰:「善乎!」因請匹之。帝不得已。乃以配盤瓠。盤瓠得女,負入南山,處於石室。其處險阻,不通人跡。後生十二子,六男六女,自相匹偶,緝草木皮以為衣服。帝賜以南山,仍起高欄為居止之。其後滋蔓,自為一國(案:此文與今《後漢書。南蠻傳》不同)。按王通明《廣異記》云:「高辛時,人家生一犬,初如小特,主怪之,棄於道下。七日不死,禽獸乳之,其形繼日而大,主人復收之。當初棄道下之時,以盤盛葉覆之,因以為瑞,遂獻於帝,以盤瓠為名也。後立功,齧得戎寇吳將軍頭,帝妻以公主,封盤瓠為定邊侯。公主分娩七塊肉,割之,有七男,長大各認一姓,今巴東姓田、雷、再、向、蒙、旻、叔孫氏也。其後苗裔熾盛,從黔南逾昆、湘、高麗之地,自為一國。幽王為犬戎所殺,即其後也。盤瓠皮骨,今見在黔中,田、雷等家時祀之。」
bā zhōng yǒu dà zōng, lǐn jūn zhī hòu yě. hàn shū bā jùn běn yǒu sì xìng, bā shì fán shì chén shì zhèng shì, jiē chū yú wǔ luò zhōng lí shān. qí shān hēi chì èr xué, bā shì zhī zǐ shēng yú chì xué, fán chén zhèng sān xìng shēng yú hēi xué. wèi yǒu jūn zhǎng, jù shì guǐ. nǎi qí zhì jiàn yú shí xué, yuē néng zhōng zhě, fèng yǐ wèi jūn. bā shì zi wù xiāng dú zhōng zhī. yòu lìng chéng tǔ chuán xià yí shuǐ dào yán yáng, yuē néng fú zhě wèi jūn. wù xiāng dú fú, yīn lì wù xiāng wèi jūn yě. suì yǒu shén nǚ wèi lǐn jūn yuē: cǐ dì guǎng dà, yú yán suǒ chū, qǐng wèi liú zhī. lǐn jūn bù xǔ. shén nǚ mù lái qǔ sù, chén zé huà wèi fēi chóng, qún bì rì yuè, tiān dì huì míng, jī shí yú rì. lǐn jūn cì qí biàn shè zhī, tiān nǎi kāi lǎng. lǐn jūn fāng dìng jū yú yí shuǐ, sān xìng jiē chén shì zhī. lǐn jūn sǐ, hún pò huà wèi bái hǔ, jí huì wáng bìng bā shǔ, yǐ bā yí wèi mán yí jūn, shàng nǚ. qí rén yǒu zuì, dé yǐ jué chú. chū fù èr qiān yī shí liù bǎi wàn qián, sān suì yī chū yì fù yī qiān bā bǎi qián, rén chū jià bù bā zhàng èr chǐ, jī yǔ sān shí hóu yě àn: cǐ wén yǔ jīn hòu hàn shū. nán jùn mán chuán shāo yǒu yì tóng.
巴中有大宗,廩君之後也。《漢書》巴郡本有四姓,巴氏、繁氏、陳氏、鄭氏,皆出於武落鍾離山。其山黑、赤二穴,巴氏之子生於赤穴,繁、陳、鄭三姓生於黑穴。未有君長,俱事鬼。乃其擲劍於石穴,約能中者,奉以為君。巴氏子務相獨中之。又令乘土船下夷水到鹽陽,約能浮者為君。務相獨浮,因立務相為君也。遂有神女謂廩君曰:「此地廣大,魚鹽所出,請為留之。」廩君不許。神女暮來取宿,晨則化為飛蟲,群蔽日月,天地晦冥,積十餘日。廩君伺其便射之,天乃開朗。廩君方定居於夷水,三姓皆臣事之。廩君死,魂魄化為白虎,及惠王並巴蜀,以巴夷為蠻夷君,尚女。其人有罪,得以爵除。出賦二千一十六百萬錢,三歲一出義賦一千八百錢,人出幏布八丈二尺,雞羽三十鍭也(案:此文與今《後漢書。南郡蠻傳》稍有異同)。
bā shì jì qí sì, jī gǔ ér jì, bái hǔ zhī hòu yě. àn huá yáng guó zhì, qín zhāo wáng shí, bái hǔ wèi hài, duō shāng rén. nǎi gòu zhī yuē: yǒu shā dé bái hǔ zhě, fēng yì qiān jiā, jì yǐ jīn bó. yú shì qú rěn yí liào zhòng yào děng, yǐ zhú nǔ shè zhī, zhōng ér sǐ. qín suì kè shí, wèi yí rén lì méng yuē: yí rén qǐng tián bù zū, shí qī bù suàn, shāng rén bù lùn. qín fàn yí, shū huáng lóng yī zhī yí fàn qín, shū qīng jiǔ yī zhōng. yí rén suì yīn hào hǔ yí, yī míng xián tóu, gāng yǒng pō yǒu xiān rén zhī fēng àn: suǒ yǐn huá yáng guó zhì yǔ jīn běn wén shāo bù tóng.
巴氏祭其祀,擊鼓而祭,白虎之後也。按《華陽國志》,秦昭王時,白虎為害,多傷人。乃購之曰:「有殺得白虎者,封邑千家,繼以金帛」。於是朐忍夷、廖仲藥等,以竹弩射之,中而死。秦遂刻石,為夷人立盟曰:「夷人頃田不租,十妻不算,傷人不論。秦犯夷,輸黃龍一隻;夷犯秦,輸清酒一鍾。」夷人遂因號虎夷,一名弦頭,剛勇頗有先人之風(案:所引《華陽國志》與今本文稍不同)。
àn qín jì, shǐ huáng shí bā nián, bā jùn chū dà rén, zhǎng èr shí wǔ zhàng, yī fū liǎng qī, hào yuē zuǒ yòu yě. shì gù zuǒ sī shǔ dōu fù yún: gāng yǒng shēng qí fāng, fēng yáo shàng qí wǔ.
按《秦紀》,「始皇十八年,巴郡出大人,長二十五丈,一夫兩妻,號曰左右也。」是故左思《蜀都賦》云:「剛勇生其方,風謠尚其武。」
àn kuí chéng tú jīng yún: yí shì dào, mán shì guǐ. chū sàng, pí gǔ yǐ wèi dào āi, qí gē bì hào, qí zhòng bì tiào, cǐ nǎi pán hù bái hǔ zhī yǒng yě. sú chuán zhēng yuè chū yè, míng gǔ lián yāo yǐ gē, wèi tà? hǔ zhī xì. wǔ yuè shí wǔ rì, zhāo mìng qí jiàn, huà jí tú zhōu, shí chuán tóng jiǎo, qiān rén qí shēng chàng gǔ kòu xián, yán jiāng téng bō ér xià. sú sān yuè bā rì wèi dà jié, yǐ chén cí xiǎng, zhèn duó jī gǔ shī wǔ wèi jìng yě.
按《夔城圖經》云:「夷事道,蠻事鬼。」初喪,鼙鼓以為道哀,其歌必號,其眾必跳,此乃盤瓠白虎之勇也。俗傳正月初夜,鳴鼓連腰以歌,為踏?虎之戲。五月十五日,招命騎健,畫楫圖舟,十船同角,千人齊聲唱鼓扣舷,沿江騰波而下。俗三月八日為大節,以陳祠享,振鐸、擊鼓、師舞為敬也。
yí dàn jū shān gǔ dàn jí mán zhī bié míng, bā xià jū chéng guō. yǔ zhōng tǔ fēng sú lǐ lè bù tóng.
夷蜑居山谷(「蜑」即蠻之別名),巴夏居城郭。與中土風俗、禮樂不同。
yún nán zhào méng yì móu xún yǔ zhōng guó shì wén, chén jīn lù bái jìn xiàn.
雲南詔蒙異牟尋與中國誓文,臣今錄白進獻。
zhēn yuán shí nián, suì cì jiǎ xū, zhēng yuè yǐ hài, wǔ yuè jǐ mǎo, yún nán zhào yì móu xún jí qīng píng guān dà jūn jiāng yǔ jiàn nán xī chuān jié dù shǐ cuī zuǒ shí àn: cuī zuǒ shí nǎi wéi gāo suǒ qiǎn xī chuān jié dù xún guān, bù kě zhí chēng jié dù shǐ, yí yǒu tuō wén jǐn yì diàn cāng shān běi, shàng qǐng tiān dì shuǐ sān guān, wǔ yuè sì dú jí guǎn chuān gǔ zhū shén líng tóng qǐng jiàng lín, yǒng wèi zhèng jù. niàn yì móu xún nǎi zǔ nǎi fù zhōng chì fù hàn. qù tiān bǎo jiǔ zài, bèi yáo chuān dū du zhāng gān tuō děng lí jiān bù luò, yīn cǐ yǔ hàn zǔ jué, jīng jīn sì shí sān nián. yǔ tǔ bō qià hé, wèi xiōng dì zhī guó. tǔ bō zàn pǔ cè móu xún wèi rì dōng wáng, yì wú èr xīn, yì wú èr zhì. qù zhēn yuán sì nián, fèng jiàn nán jié dù shǐ wéi gāo pú shè shū, jù chén hàn huáng dì shèng míng, huái róu hào shēng zhī dé. qī nián, yòu méng qiǎn shǐ duàn zhōng yì děng zhāo yù, jiān sòng huáng dì chì shū. suì yǔ qīng píng guān dà jūn jiāng dà shǒu lǐng děng mì tú dà jì, chéng shǐ tiān dì, fā yú zhēn xiáng suǒ guǎn bù luò, shì xīn rú yī. qù nián sì yuè shí sān rì, chà zhào mò luó méi yáng dà hé méi děng jī pú shè lái shū, sān lù xiàn biǎo, yuàn guī qīng huà, shì wèi hàn chén. qǐ gào zǔ zōng míng shén, jiàn zhào zhōng kuǎn. jīn zài méng huáng dì méng jiàn nán xī chuān jié dù shǐ wéi gāo pú shè qiǎn xún guān cuī zuǒ shí chuán yǔ, móu xún děng qì chéng, shì wú qiān biàn. jǐn qǐng xī ěr hé diàn cāng shān shén cí jiān méng, móu xún yǔ qīng píng guān hóng biāo lì shí dà jūn jiāng duàn shèng děng qǐng quán bù luò guī fù hàn cháo, shān hé liǎng lì, jí yuàn móu xún qīng píng guān dà jūn jiāng děng fú zuò wú jiāng, zi sūn chāng shèng bù jué, guǎn zhū tàn shǒu lǐng yǒng wú lí èr. xìng bīng dòng zhòng, tǎo fá tǔ bō, wú bù kè jié. rú huì méng zhī hòu, fā qǐ èr xīn, jí yǔ tǔ bō sī xiāng huì hé, huò zhé kuī qīn hàn jiè nèi tián dì, jí yuàn tiān dì shén zhī qí jiàng zāi fá, zōng cí tiǎn miè, bù luò bù ān, zāi jí zhēn còu, rén hù liú sàn, jià sè chǎn chù xī bèi jiǎn hào. rú méng hàn yǔ tōng hé zhī hòu, yǒu qǐ yì xīn, kuī tú móu xún suǒ guǎn jiāng tǔ, qīn hài bǎi xìng, zhì shǐ bù luò bù ān, jí yǒu huàn nán bù cì jiù xù, yì qǐng zhǔn cǐ shì wén, shén zhī gòng fá. rú méng dà hàn hé tōng zhī hòu, gèng wú yì yì, jí yuàn dà hàn guó zuò zhǎng jiǔ, fú shèng zi sūn, tiān xià qīng píng, yǒng bǎo wú jiāng zhī zuò. hàn shǐ cuī zuǒ shí zhì yì zhōu, bù wèi móu xún chén shuō, jí jié dù shǐ bù wèi zòu wén móu xún chì xīn guī guó zhī yì, yì yuàn shén zhī jiàng zhī zāi. jīn móu xún lǜ zhòng guān jù láo lǐ, dào xī ěr hé, zòu qǐng shān chuān tǔ dì líng zhī. qǐng hàn shǐ jì huì, fā dòng bīng mǎ, tóng xīn lù lì, gòng xíng tǎo fá. rán tǔ bō shén chuān kūn lún huì tóng yǐ lái, bù jiǎ tiān bīng, móu xún jǐn shōu fù tiě qiáo wèi jiè, guī hàn jiù jiāng yǔ. jǐn lǜ qún guān qián chéng méng shì, gòng kè jīn qì, yǒng wèi shì xìn. qí shì wén yī běn qǐng jiàn nán jié dù suí biǎo jìn xiàn, yī běn cáng yú shén shì, yī běn tóu xī ěr hé, yī běn móu xún liú zhào chéng nèi fǔ kù, yí jiè zi sūn. fú wéi shān chuān shén zhī, tóng jiàn chéng kěn!
貞元十年,歲次甲戌,正月乙亥,五月己卯,雲南詔異牟尋及清平官、大軍將與劍南西川節度使崔佐時(案:崔佐時乃韋皋所遣西川節度巡官,不可直稱節度使,疑有脫文)謹詣玷蒼山北,上請天、地、水三官,五嶽、四瀆及管川谷諸神靈同請降臨,永為證據。念異牟尋乃祖乃父忠赤附漢。去天寶九載,被姚川都督張乾拖等離間部落,因此與漢阻絕,經今四十三年。與吐蕃洽和,為兄弟之國。吐蕃贊普冊牟尋為日東王,亦無二心,亦無二志。去貞元四年,奉劍南節度使韋皋僕射書,具陳漢皇帝聖明,懷柔好生之德。七年,又蒙遣使段忠義等招諭,兼送皇帝敕書。遂與清平官、大軍將、大首領等密圖大計,誠矢天地,發於禎祥;所管部落,誓心如一。去年四月十三日,差趙莫羅眉、揚大和眉等齎僕射來書,三路獻表,願歸清化,誓為漢臣。啟告祖宗明神,鑒照忠款。今再蒙皇帝蒙劍南西川節度使韋皋僕射遣巡官崔佐時傳語,牟尋等契誠,誓無遷變。謹請西洱河、玷蒼山神祠監盟,牟尋與清平官洪驃利時、大軍將段盛等請全部落歸附漢朝,山河兩利,即願牟尋、清平官、大軍將等福祚無疆,子孫昌盛不絕,管諸賧首領永無離二。興兵動眾,討伐吐蕃,無不克捷。如會盟之後,發起二心,及與吐蕃私相會合,或輒窺侵漢界內田地,即願天地神祗其降災罰,宗祠殄滅,部落不安,災疾臻湊,人戶流散,稼穡產畜悉背減耗。如蒙漢與通和之後,有起異心,窺圖牟尋所管疆土,侵害百姓,致使部落不安,及有患難不賜救恤,亦請准此誓文,神祗共罰。如蒙大漢和通之後,更無異意,即願大漢國祚長久,福盛子孫,天下清平,永保無疆之祚。漢使崔佐時至益州,不為牟尋陳說,及節度使不為奏聞牟尋赤心歸國之意,亦願神祗降之災。今牟尋率眾官具牢醴,到西洱河,奏請山川土地靈祗。請漢使計會,發動兵馬,同心戮力,共行討伐。然吐蕃神川、崑崙、會同已來,不假天兵,牟尋盡收復鐵橋為界,歸漢舊疆宇。謹率群官虔誠盟誓,共克金契,永為誓信。其誓文一本請劍南節度隨表進獻,一本藏於神室,一本投西洱河,一本牟尋留詔城內府庫,貽誡子孫。伏惟山川神祗,同鑒誠懇!
mǒu nián liù yuè èr shí yī rì zòu zhuàng, jīn jǐn lù bái xiàn jìn àn: hòu tí zhēn yuán shí nián zòu zhuàng, ér cǐ què qí nián, yì kān xuē bù jǐn zhī wén
某年六月二十一日奏狀,今謹錄白獻進(案:後題貞元十年奏狀,而此闕其年,亦刊削不盡之文)
dōng mán hé shǐ yáng chuán shèng děng, liù yuè shí bā rì dào ān nán, jī mán wáng méng yì móu xún yǔ chén juàn shū yī fēng, bìng jīn lòu hé zǐ yī jù. hé zǐ yǒu mián, yǒu dāng guī, yǒu zhū shā, yǒu jīn. shí dōng mán guó wáng shì gù yún nán zhào wáng gé luó fèng sūn, xìng méng, míng yì móu xún. qiǎn qián jiàn shǐ jī biǎo yì què, yú jīn yuè shí bā rì dào, jiān dé qí wáng móu xún yǔ chén shū, yuǎn chén chéng kěn, bìng jīn lòu hé zǐ yī méi. qí shǐ mèi yán, sòng hé zǐ zhōng yǒu mián zhě, yǐ biǎo róu fú, bù gǎn gèng yǔ wèi shēng gěng yǒu dāng guī zhě, yǒng yuàn wèi nèi shǔ yǒu zhū shā zhě, gài xiàn dān xīn xiàng què yǒu jīn zhě, yán guī yì zhī yì, rú jīn zhī jiān.
東蠻和使楊傳盛等,六月十八日到安南,齎蠻王蒙異牟尋與臣絹書一封,並金鏤合子一具。合子有綿,有當歸,有硃砂,有金。石東蠻國王是故云南詔王閣羅鳳孫,姓蒙,名異牟尋。遣前件使齎表詣闕,於今月十八日到,兼得其王牟尋與臣書,遠陳誠懇,並金鏤合子一枚。其使昧言,送合子中有綿者,以表柔服,不敢更與為生梗;有當歸者,永願為內屬;有硃砂者,蓋獻丹心向闕;有金者,言歸義之意,如金之堅。
yòu yán: mán wáng méng yì móu xún jī dài táng chén, biàn zhān huáng huà. tiān bǎo nián zhōng, qí zǔ gé luó fèng bèi biān jiāng zhāng gān tuō chán gòu, bù luò jīng jù, suì wéi shèng huà, běi xiàng guī tóu tǔ bō zàn pǔ. yǐ zàn pǔ nián shào, xìn rèn chán nìng, yù bìng qí guó. méng xún yuǎn huái shèng huà, běi xiàng qǐng mìng. gù qiǎn hé shǐ, qǐ shì qián zuì, yuàn yǔ bù luò jié chéng guī fù. yuán dào xiá zǔ, fú kǒng hé shǐ bù dá, gù sān dào qiǎn: yī dào chū shí shān, cóng róng zhōu lù rù yī dào chū yí liáo, cóng qián fǔ lù rù yī dào chū yí liáo, cóng ān nán lù rù. qí yáng chuán shèng děng, jīn nián sì yuè shí jiǔ rì cóng mán wáng méng yì móu xún suǒ lǐ dà hé chéng fā, liù yuè shí bā rì dào ān nán fǔ. qí hé shǐ yáng chuán shèng nián lǎo, rǎn zhàng nüè, wèi dé jìn fā. chén jiàn yī liáo, hòu huò shāo sǔn, jí chà zhuān shǐ lǐng fù què tíng. qí shǐ yún: yì móu xún zì zǔ fù jiǔ bèi guó ēn, jīn zhě yuàn qì chái láng zhī sī, guī shèng rén zhī dé. cǐ jiē bì xià yǔ lù zhī zé jí wài yí, gù mán jiǎo xiá huāng, yuàn wèi nèi shǔ. chén tiǎn lǐng fān zhèn, mù dǔ shēng píng, yǒng yuè xīn huān, bèi wàn cháng xìng. yòu mán wáng yǔ chén shū jí jīn lòu hé zǐ děng, jǐn chà shí jiāng lǐ mào děng suí biǎo fèng jìn, jǐn zòu. zhēn yuán shí nián liù yuè èr shí yī rì, ān nán dōu hù chōng guǎn nèi jié dù guān chá chù zhì děng shǐ jiǎn xiào gōng bù shàng shū yù shǐ dài fū chén zhào chāng zòu zhuàng.
又言:蠻王蒙異牟尋積代唐臣,遍沾皇化。天寶年中,其祖閣羅鳳被邊將張乾拖讒構,部落驚懼,遂違聖化,北向歸投吐蕃贊普。以贊普年少,信任讒佞,欲並其國。蒙尋遠懷聖化,北向請命。故遣和使,乞釋前罪,願與部落竭誠歸附。緣道遐阻,伏恐和使不達,故三道遣:一道出石山,從戎州路入;一道出夷獠,從黔府路入;一道出夷獠,從安南路入。其楊傳盛等,今年四月十九日從蠻王蒙異牟尋所理大和城發,六月十八日到安南府。其和使楊傳盛年老,染瘴虐,未得進發。臣見醫療,候獲稍損,即差專使領赴闕廷。其使云:「異牟尋自祖父久背國恩,今者願棄豺狼之思,歸聖人之德。此皆陛下雨露之澤及外夷,故蠻徼遐荒,願為內屬。臣忝領蕃鎮,目睹昇平,踴躍忻歡,倍萬常幸。」右蠻王與臣書及金鏤合子等,謹差十將李茂等隨表奉進,謹奏。貞元十年六月二十一日,安南都護充管內節度觀察處置等使、檢校工部尚書、御史大夫、臣「趙昌奏狀。」
zhēn yuán shí nián, nán zhào méng yì móu xún qǐng guī fù shèng táng, yuàn chōng nèi shǔ, méng lì shì yán, yǒng wèi xī nán fān píng. chén jīn yú ān nán jùn zhōu xī yuán shǒu lǐng qí lǎo chù jiè dé gù mán wáng méng yì móu xún shì wén yī běn, ān nán dōu hù zhào chāng zhēn yuán shí nián zòu zhuàng bái yī běn. fú yǐ gù nán zhào méng yì móu xún sì sūn huì lóng bù shǒu zǔ fù liú xùn, jì wéi méng shì, zì duō huò yāng, shàng wèi quān xīn, yóu zì kuáng bào, quán qū yǐ jù zhī zhòng, gōng jié yōng jiāo zhī rén. wǔ zài xìng bīng, sān lái lǔ lüè. gù shēng líng zhī hé fù, shòu tú tàn zhī kǔ xīn. chén qù nián zhēng yuè èr shí jiǔ rì, yǐ lù mán jiè chéng tú jí shān chuān chéng zhèn liù zhào shǐ mò zhū zhǒng míng shù fēng sú tiáo jiào tǔ yí wù chǎn liù míng hào lián jiē zhū fān, gòng zuǎn lù chéng shí juǎn, yú ān nán jùn zhōu jiāng kǒu fù xiāng zhōu jié dù yā yá zhāng shǒu zhōng jìn xiàn. jīn chén jǐn lù gù mán wáng méng yì móu xún zhēn yuán shí nián shì wén jí zhào chāng zòu zhuàng bái suí biǎo fèng jìn yǐ shàng.
貞元十年,南詔蒙異牟尋請歸附聖唐,願充內屬,盟立誓言,永為西南藩屏。臣今於安南郡州溪源首領耆老處借得故蠻王蒙異牟尋《誓文》一本,安南都護趙昌貞元十年《奏狀白》一本。伏以故南詔蒙異牟尋嗣孫惠龍不守祖父留訓,既違盟誓,自掇禍殃,尚未悛心,猶恣狂暴,全驅蟻聚之眾,攻劫邕、交之人。五載興兵,三來虜掠。顧生靈之何負,受塗炭之苦辛。臣去年正月二十九日,已錄蠻界程途及山川、城鎮、六詔始末、諸種名數、風俗條教、土宜物產、六名號、連接諸蕃,共纂錄成十卷,於安南郡州江口附襄州節度押衙張守忠進獻。今臣謹錄故蠻王蒙異牟尋貞元十年《誓文》及趙昌《奏狀白》隨表奉進以上。