mí nuò guó mí chén guó, jiē biān hǎi guó yě. hū qí jūn zhǎng wèi shòu. mí nuò miàn bái ér zhǎng, mí chén miàn hēi ér duǎn, xìng gōng jǐn, měi yú rén yǔ, xiàng qián yī bù yī bài. guó wú chéng guō. mí nuò wáng suǒ jū wū zhī zhōng dà zhù, diāo kè wéi wén, shì yǐ jīn yín. mí chén wáng yǐ mù shān jū hǎi jì shuǐ zhōng, yǐ shí shī zi wèi wū sì zú, réng yǐ bǎn gài, xī yòng xiāng mù. bǎi xìng jiē lóu jū, pī pó luó lóng, nán nǚ duō hǎo yīn yuè. lóu liǎng tóu zhì gǔ, yǐn jiǔ jí jī gǔ, nán zǐ xié shǒu lóu zhōng wǔ dǎo wéi lè. zài mán yǒng chāng chéng xī nán liù shí rì chéng. dà hé jiǔ nián céng pò qí guó, jié jīn yín, lǔ qí zú sān èr qiān rén, pèi lí shuǐ táo jīn.
弥诺国、弥臣国,皆边海国也。呼其君长为寿。弥诺面白而长,弥臣面黑而短,性恭谨,每与人语,向前一步一拜。国无城郭。弥诺王所居屋之中大柱,雕刻为文,饰以金银。弥臣王以木栅居海际水中,以石狮子为屋四足,仍以板盖,悉用香木。百姓皆楼居,披婆罗笼,男女多好音乐。楼两头置鼓,饮酒即击鼓,男子携手楼中舞蹈为乐。在蛮永昌城西南六十日程。大和九年曾破其国,劫金银,掳其族三二千人,配丽水淘金。
biāo guó, zài mán yǒng chāng chéng nán qī shí wǔ rì chéng, gé luó fèng suǒ tōng yě. qí guó yòng yín qián, yǐ qīng zhuān wèi yuán chéng, zhōu xíng yī rì chéng. bǎi xìng jǐn zài chéng nèi, yǒu shí èr mén. dāng guó wáng suǒ jū mén qián yǒu yī dà xiàng, lù zuò gāo bǎi yú chǐ, bái rú shuāng xuě. sú shàng lián chǐ, rén xìng hé shàn shǎo yán, zhòng fó fǎ, yù zhōng bìng wú zǎi shā. yòu duō tuī bù tiān wén. ruò yǒu liǎng xiāng sù sòng zhě, wáng jí lìng fén xiāng xiàng dà xiàng, sī wéi qí fēi, biàn gè yǐn tuì. qí huò yǒu zāi yì jí bù ān wěn zhī shì, wáng yì fén xiāng duì dà xiàng, huǐ guò zì zé. nán zǐ duō yī bái zhān, fù rén dāng dǐng wèi gāo jì, yǐ jīn yín zhēn zhū wèi shì, zhe qīng pó luó qún, yòu pī luó duàn, xíng bì chí fáng. guì jiā fù, jiē sān rén wǔ rén zài bàng chí shàn. yǒu yí xìn shǐ dào mán jiè hé dǎn, zé yǐ jiāng zhū bái zhān jí liú lí yīng wèi mào yì àn:" yīng" yuán běn zuò" méng"," mào yì" yuán běn zuò" jiā", jīn cóng xīn táng shū. biāo guó chuán gǎi zhèng. yǔ bō sī jí pó luó mén lín jiē, xī qù shè lì chéng èr shí rì chéng. jù fó jīng:" shè lì chéng, zhōng tiān zhú guó yě. jìn chéng yǒu shā shān, bù shēng cǎo mù". héng hé jīng yún:" shā shān zhōng guò", rán zé biāo guó yí dōng tiān zhú yě. mán zéi dà hé liù nián jié lüè biāo guó, lǔ qí zhòng sān gàn yú rén, lì pèi zhè dōng, lìng zhī zì jǐ. jīn zǐ sūn yì shí yú chóng zhī lèi, shì qí zhǒng mò yě. xián tōng sì nián zhēng yuè liù rì yín shí, yǒu yī hú sēng luǒ xíng, shǒu chí yī zhàng, shù bái juàn, jìn tuì wèi bù, zài ān nán luó chéng nán miàn. běn shǐ cài xí dāng shí yǐ gōng fēi jiàn, dāng xiōng zhōng cǐ shè fǎ hú sēng, zhòng mán fú yú guī yíng mù. chéng nèi jiàng shì wú bù gǔ zào.
骠国,在蛮永昌城南七十五日程,阁罗凤所通也。其国用银钱,以青砖为圆城,周行一日程。百姓尽在城内,有十二门。当国王所居门前有一大像,露坐高百余尺,白如霜雪。俗尚廉耻,人性和善少言,重佛法,域中并无宰杀。又多推步天文。若有两相诉讼者,王即令焚香向大像,思惟其非,便各引退。其或有灾疫及不安稳之事,王亦焚香对大像,悔过自责。男子多衣白毡,妇人当顶为高髻,以金银真珠为饰,著青婆罗裙,又披罗缎,行必持房。贵家妇,皆三人五人在傍持扇。有移信使到蛮界河赕,则以江猪、白毡及琉璃、罂为贸易(案:“罂”原本作“盟”,“贸易”原本作“加”,今从《新唐书。骠国传》改正)。与波斯及婆罗门邻接,西去舍利城二十日程。据《佛经》:“舍利城,中天竺国也。近城有沙山,不生草木”。《恒河经》云:“沙山中过”,然则骠国疑东天竺也。蛮贼大和六年劫掠骠国,虏其众三干余人,隶配柘东,令之自给。今子孙亦食鱼虫之类,是其种末也。咸通四年正月六日寅时,有一胡僧裸形,手持一仗,束白绢,进退为步,在安南罗城南面。本使蔡袭当时以弓飞箭,当胸中此设法胡僧,众蛮扶舁归营幕。城内将士无不鼓噪。
kūn lún guó, zhèng běi qù mán jiè xī ěr hé bā shí yī rì chéng. chū qīng mù xiāng tán xiāng zǐ tán xiāng bīng láng liú lí shuǐ jīng lí pī děng zhū xiāng yào zhēn bǎo xī niú děng. mán zéi céng jiāng jūn mǎ gōng zhī, bèi kūn lún guó kāi lù fàng jìn jūn hòu, záo qí lù tōng jiāng, jué shuǐ yǎn jìn, jìn tuì wú jì. è sǐ zhě wàn yú, bù sǐ zhě kūn lún qù qí yòu wàn fàng huí.
昆仑国,正北去蛮界西洱河八十一日程。出青木香、檀香、紫檀香、槟榔、琉璃、水精、蠡坯等诸香药、珍宝、犀牛等。蛮贼曾将军马攻之,被昆仑国开路放进军后,凿其路通江,决水掩浸,进退无计。饿死者万余,不死者昆仑去其右腕放回。
dà qín pó luó mén guó, jiè yǒng chāng běi, yǔ mí nuò guó jiāng xī zhèng dōng àn: cǐ jù yí yǒu tuō wù ān xī chéng lóu jiē jiè, dōng qù mán yáng jū miē chéng sì shí rì chéng. mán wáng shàn zhī, jiē lái qí guó àn: cǐ bā zì wén bù xiāng shǔ, yí yǒu tuō wù.
大秦婆罗门国,界永昌北,与弥诺国江西正东(案:此句疑有脱误)安西城楼接界,东去蛮阳苴咩城四十日程。蛮王善之,街来其国(案:此八字文不相属,疑有脱误)。
xiǎo pó luó mén, yǔ biāo guó jí mí chén guó jiē jiè, zài yǒng chāng běi qī shí sì rì chéng. sú bù shí niú ròu, yù zhī shēn hòu shì. chū jiàn chǐ chóng gé yuè nuò. qí dà ěr guó wǎng lái, mán yí shàn zhī, xìn qí guó.
小婆罗门,与骠国及弥臣国接界,在永昌北七十四日程。俗不食牛肉,预知身后事。出见齿、《虫葛》、越诺。其大耳国往来,蛮夷善之,信其国。
yè bàn guó, zài mán jiè cāng wàng chéng, dōng běi gé lí shuǐ chéng. qí bù luò fù rén wéi yǔ guǐ tōng, néng zhī jí xiōng huò fú, běn tǔ jūn zhǎng chóng xìn. mán yí wǎng wǎng yǐ jīn gòu zhī, yào zhī shàn è.
夜半国,在蛮界苍望城,东北隔丽水城。其部落妇人唯与鬼通,能知吉凶祸福,本土君长崇信。蛮夷往往以金购之,要知善恶。
kūn míng zāng kē jiè jiē lí shuǐ, xiāng jìn mán zéi céng gōng bù dé, zhì jīn xián hèn zhī. kūn míng zāng kē, běn shǐ chén cài xí cháng zòu qǐng fēn bù jūn mǎ, cóng qián fǔ lù rù àn: cǐ tiáo zhī shǒu, dāng yǒu tuō wén.
昆明、牂牁界接丽水,相近蛮贼曾攻不得,至今衔恨之。昆明、牂牁,本使臣蔡袭尝奏请分布军马,从黔府路入(案:此条之首,当有脱文)。
nǚ wáng guó, qù mán jiè zhèn nán jié dù sān shí yú rì chéng. qí guó qù huān zhōu yī shí rì chéng, wǎng wǎng yǔ huān zhōu bǎi xìng jiāo yì. mán zéi céng jiāng èr wàn rén fá qí guó, bèi nǚ wáng yào jiàn shè zhī, shí bù cún yī, mán zéi nǎi huí.
女王国,去蛮界镇南节度三十余日程。其国去驩州一十日程,往往与驩州百姓交易。蛮贼曾将二万人伐其国,被女王药箭射之,十不存一,蛮贼乃回。
shuǐ zhēn là guó lù zhēn là guó, yǔ mán zhèn nán xiāng jiē, mán zéi céng lǐng mǎ jūn dào hǎi pàn, jiàn cāng bō xiōng yǒng, chàng rán shōu jūn què huí àn: cǐ piān nǎi zài nán mán jiē rǎng zhī guó, zì cǐ yǐ xià, jiē bié shuō tā shì, gài fù lù zhī wén, chuán xiě shī qí biāo mù ěr. jīn gè dī yī gé, yǐ bié zhī.
水真蜡国、陆真蜡国,与蛮镇南相接,蛮贼曾领马军到海畔,见苍波汹涌,怅然收军却回(案:此篇乃载南蛮接壤之国,自此以下,皆别说他事,盖附录之文,传写失其标目耳。今各低一格,以别之)。
xián tōng sì nián liù yuè liù rì, mán zéi sì qiān yú rén, cǎo zéi zhū dào gǔ xià èr qiān rén, gòng zhào xiǎo chuán shù bǎi zhǐ shōu jùn zhōu àn: tōng jiàn kǎo yì yǐn táng shí lù yǐ" jùn zhōu" wèi" jiāo zhōu", bǔ guó shǐ yì tóng. shì" jùn zhōu" nǎi zhōu míng yě, dé ān nán dōu yā yá zhāng qìng zōng dù cún líng wǔ ān zhōu cì shǐ chén xíng yú àn: xīn táng shū. dì lǐ zhì wǔ ān zhōu shǔ ān nán dū hù fǔ, yǐ háng bó zhàn chuán shí yú zhǐ, zhù sǔn mán zéi chuán sān shí lái zhǐ chén nì. chén jiǔ yuè èr shí yī rì, yú xī zhōu jiàn ān nán yú hòu shǐ xiào mǐn, bìng dé bīng mǎ shǐ xú chóng yǎ xìn, mán zéi bù jiě shuǐ, xī jiē nì sǐ. tǔ bō tiě qiáo jié dù běn shǔ tǔ bō, zhēn yuán shí nián, méng yì móu xún gōng pò, jīn bìng shǔ mán guǎn àn:" tǔ bō tiě qiáo" jié dù yǐ xià èr shí wǔ zì, wén yì yǔ shàng wén bù xiāng shǔ, shì yì tā chǔ cuò jiǎn yú cǐ.
咸通四年六月六日,蛮贼四千余人,草贼朱道古下二千人,共棹小船数百只收郡州(案:《通鉴考异》引《唐实录》以“郡州”为“交州”,《补国史》亦同。是“郡州”乃州名也),得安南都押衙张庆宗、杜存陵、武安州刺史陈行余(案:《新唐书。地理志》武安州属安南都护府),以航舶战船十余只,筑损蛮贼船三十来只沉溺。臣九月二十一日,于膝州见安南虞候史孝慜,并得兵马使徐崇雅信,蛮贼不解水,悉皆溺死。吐蕃铁桥节度本属吐蕃,贞元十年,蒙异牟寻攻破,今并属蛮管(案:“吐蕃铁桥”节度以下二十五字,文义与上文不相属,是亦他处错简于此)。
yì móu xún céng zhà chén shì tǔ bō, tǔ bō suì fēng yì móu xún jiāng. xī bēi jiàn, àn: yǐ xià jiē jì cè fēng nán zhào zhī shì, cǐ èr shí zì wén bù yòng zhōu, gài suǒ jì cè fēng yī shì, yì qí qián duàn, ér cǐ tiáo yì qí hòu duàn ěr, jīn bù kě kǎo, gū réng qí jiù yīn qiǎn cáo cháng duàn nán luó gè tóng lún pàn guān zhào jiā kuān děng jiǔ rén, yǔ nán zhào qīng píng guān yǐn fǔ qiú jí qīn xìn lǐ luó zhá jiāng dà mǎ èr shí pǐ yíng, zǐ dì yǔ yí liù rén yán lù shì shì. shí wǔ rì zhì ān nán chéng. chéng shǐ duàn jiā nuò chū bù jūn èr bǎi duì, mǎ jūn yī bǎi duì jiā dào pái lì, dài jiǎ mǎ liù shí duì yǐn qián, bù qiāng wǔ bǎi rén suí hòu, qù chéng wǔ shí lǐ yíng hòu. shí jiǔ rì dào qū yì. zhèn shǐ yáng shèng chū mǎ jūn yī bǎi sān shí duì bù jūn yī bǎi qī shí duì, jiā dào pái lì, dài jiǎ mǎ èr bǎi rén yǐn qián, bù qiāng sān bǎi rén suí hòu, qù yì yī shí lǐ yíng jiē. èr shí yī rì guò chuī shě chuān. shǒu lǐng fù lǎo bǎi yú rén, mán yí bǎi xìng shù qiān rén, lù bàng luó liè ér bài, mǎ shàng sòng jiǔ. yún nán jié dù jiāng wǔ shí pǐ mǎ lái yíng. èr shí sān rì dào yún nán chéng. jié dù méng qiú wù chū mǎ jūn yī bǎi duì, bù jūn sān bǎi rén jiā dào pái lì, dài jiǎ mǎ yī shí duì yǐn qián, bù qiāng wǔ bǎi rén suí hòu, qù chéng shí yī lǐ yíng hòu. mén qián fù lǎo èr bǎi yú rén, tǔ bō fēng wáng shù rén, zài lù yíng bài. shì rì, nán zhào shǐ dà jūn jiāng jiān hù cáo cháng wáng gè jū lái yíng. èr shí sì rì dào bái yá chéng. chéng shǐ yǐn cuō chū mǎ jūn yī bǎi duì, bù jūn èr bǎi duì jiā lù pái lì, yǐn mǎ liù shí pǐ, bù qiāng wǔ bǎi rén, qù chéng wǔ lǐ yíng hòu. nán zhào qiǎn dà jūn jiāng lǐ fèng lán, jiāng xì mǎ yī qiān pǐ bìng jì lè lái yíng. qú liǎn dào zhōng lù kè guǎn guǎn qián fù lǎo èr bǎi yú rén, mán yí bǎi xìng wǔ liù shí rén, lù yíng mǎ qián. dà jūn jiāng yù yú niàn chū mǎ bù jūn sān bǎi duì jiā lù pái lì, yǐn mǎ liù shí pǐ, bù qiāng sān bǎi rén, qù chéng wǔ lǐ yíng hòu. nán zhào mèi lǐ bō luó nuò jiāng xì mǎ yī shí pǐ lái yíng. rù lóng wěi chéng kè guǎn. nán zhào yì móu xún shū fù ā sī jiāng dà mǎ èr bǎi pǐ lái yíng. èr shí liù rì guò dà hé chéng, nán zhào yì móu xún cóng fù xiōng méng xì luó wù àn:" luó wù" yuán běn zuò" sì gōu", jīn jù xīn táng shū gǎi zhèng jí qīng píng guān lǐ yì bàng dà jūn jiāng lǐ qiān bàng děng, jiāng xì mǎ liù shí pǐ lái yíng, jiē jīn tán yù kē, fú máo zhèn duó àn:" zhèn" yuán běn zuò" gēn", jīn jù xīn táng shū gǎi zhèng. jiā lù mǎ bù jūn pái duì èr shí yú lǐ. nán zhào méng yì móu xún chū yáng jū miē chéng wǔ lǐ yíng. xiān shì dà xiàng yī shí èr tóu yǐn qián, yǐ cì mǎ jūn duì, yǐ cì jì yuè duì, yǐ cì zǐ dì chí fǔ yuè. nán zhào yì móu xún yī jīn jiǎ, pī dà chóng pí, zhí shuāng duó. nán méng gé quàn zài bàng, bù qiāng qiān yú rén suí hòu, mǎ shàng zhī yī ér tuì yuán quē" yuē shòu cè" yuán quē, zhēn yuán shí nián shí yuè èr shí qī rì yáng jū miē chéng jù yí zhù shè wèi, jīng jié dāng tíng, dōng xī tè lì. nán zhào yì móu xún jí qīng píng guān yǐ xià, gè jù yí lǐ, miàn běi xù lì, xuān wèi nán zhào shǐ dōng xiàng lì, cè lì nán zhào shǐ nán xiàng lì, xuān chì shū, dú cè wén qì àn: cǐ tiáo" cè" zì yuán běn jù é zuò" kāi", jīn jù wén gǎi zhèng, xiāng zhě yǐn nán zhào méng yì móu xún lí wèi shòu cè, cì shòu zhēn yuán shí nián lì rì. nán zhào jí qīng píng guān yǐ xià jī sǎng zài bài, shǒu wǔ zú dǎo. qìng tuì ér yán:" móu xún zēng zǔ fù kāi yuán zhōng cè yún nán wáng, zǔ fù tiān bǎo zhōng yòu méng cè xí yún nán wáng. zì gé dà guó, xiàng wǔ shí nián. zhēn yuán zhōng, huáng dì shèng míng, niàn lù wēi xiào, jīn yòu cì lǐ mìng, fù dǔ hàn yí, duì yáng tiān xiū, shí gǎn xīn fèi." qí rì lóu xià dà huì, yòu zuò shàng gē shēng, yòng yín píng tuō mǎ tóu pán èr miàn. móu xún yuē:" cǐ shì tiān bǎo chū xiān rén rèn hóng lú shǎo qīng sù wèi shí àn:" wèi" shàng yuán tuō" sù" zì, jīn bǔ rù, kāi yuán huáng dì suǒ cì. bǐ bǎo zàng bù gǎn yòng, dé zhì jīn." yòu jì lè zhōng yǒu lǎo rén chuī dí, fù rén chàng gē, gè nián jìn qī shí yú. móu xún zhǐ zhī yuē:" xiān rén guī fān lái guó, kāi yuán huáng dì cì hú bù jí qiū cí yīn shēng gè liǎng bù. jīn sǐ wáng líng luò jǐn, zhǐ yú cǐ èr rén zài guó." jiǔ jì xíng, móu xún zì pěng bēi qíng jì quàn ràng. cè lì shǐ yuán zī yǐn bēi shāi jiǔ yuē:" nán zhào dāng shēn sī zǔ zōng xù yè, jiān shǒu chéng xìn, wèi xī nán fān píng, shǐ hòu sì yǒu yǐ chuán jì yě." yì móu xún xū xī yuē:" gǎn bù chéng mìng!" qí nián shí yī yuè qī rì shì bì, fā yáng jū miē chéng. yún nán wáng méng yì móu xún yǐ qīng píng guān yǐn fǔ qiú shí qī rén fèng biǎo xiè ēn, jìn nà tǔ bō zàn pǔ zhōng yìn yī miàn àn: tōng jiàn tǔ bō wèi dì wèi zhōng, nán zhào fú tǔ bō shí, fēng wèi zàn pǔ zhōng rì dōng wáng bìng xiàn duó qiào làng chuān jiàn shēng jīn sè sè niú huáng hǔ pò bái zhān fǎng sī xiàng yá xī jiǎo yuè dǎn mǎ tǒng bèi jiǎ mǎ bìng jiǎ wén jīn, jiē fāng tǔ suǒ guì zhī wù yě. réng lìng dà jūn jiāng wáng gè jū zhè dōng fù shǐ dù jiā nuò jù niú yáng, lǐng ān mǎ jí dīng fū sān bǎi rén tí hé shí wù. qí nián shí yī yuè èr shí sì rì sòng zhì shí mén, cóng shí mén gèng shí rì chéng dào mào zhōu. zì hòu nán mán yí xīn xiàng huà, suì yǔ tǔ bō chóu xì.
异牟寻曾诈臣事吐蕃,吐蕃遂封异牟寻江。西卑贱,(案:以下皆纪册封南诏之事,此二十字文不用周,盖所纪册封一事,佚其前段,而此条佚其后段耳,今不可考,姑仍其旧)因遣曹长段南罗各同伦判官赵伽宽等九人,与南诏清平官尹辅酋及亲信李罗札将大马二十匹迎,子弟羽仪六人沿路视事。十五日至安南城。城使段伽诺出步军二百队,马军一百队夹道排立,带甲马六十队引前,步枪五百人随后,去城五十里迎候。十九日到曲驿。镇使杨盛出马军一百三十队、步军一百七十队,夹道排立,带甲马二百人引前,步枪三百人随后,去驿一十里迎接。二十一日过吹舍川。首领父老百余人,蛮夷百姓数千人,路傍罗列而拜,马上送酒。云南节度将五十匹马来迎。二十三日到云南城。节度蒙酋物出马军一百队,步军三百人夹道排立,带甲马一十队引前,步枪五百人随后,去城十一里迎候。门前父老二百余人,吐蕃封王数人,在路迎拜。是日,南诏使大军将兼户曹长王各苴来迎。二十四日到白崖城。城使尹瑳出马军一百队,步军二百队夹路排立,引马六十匹,步枪五百人,去城五里迎候。南诏遣大军将李凤岚,将细马一千匹并伎乐来迎。渠敛道中路客馆馆前父老二百余人,蛮夷百姓五六十人,路迎马前。大军将喻于念出马步军三百队夹路排立,引马六十匹,步枪三百人,去城五里迎候。南诏妹李波罗诺将细马一十匹来迎。入龙尾城客馆。南诏异牟寻叔父阿思将大马二百匹来迎。二十六日过大和城,南诏异牟寻从父兄蒙细罗勿(案:“罗勿”原本作“四勾”,今据《新唐书》改正)及清平官李异傍、大军将李千傍等,将细马六十匹来迎,皆金锬玉珂,拂髦振铎(案:“振”原本作“根”,今据《新唐书》改正)。夹路马步军排队二十余里。南诏蒙异牟寻出阳苴咩城五里迎。先饰大象一十二头引前,以次马军队,以次伎乐队,以次子弟持斧钺。南诏异牟寻衣金甲,披大虫皮,执双铎。男蒙阁劝在傍,步枪千余人随后,马上祗揖而退(原缺)“曰授册”(原缺),贞元十年十月二十七日阳苴咩城具仪注设位,旌节当庭,东西特立。南诏异牟寻及清平官已下,各具仪礼,面北序立,宣慰南诏使东向立,册立南诏使南向立,宣敕书,读册文讫(案:此条“册”字原本俱讹作“开”,今据文改正),相者引南诏蒙异牟寻离位受册,次受贞元十年历日。南诏及清平官已下稽颡再拜,手舞足蹈。庆退而言:“牟寻曾祖父开元中册云南王,祖父天宝中又蒙册袭云南王。自隔大国,向五十年。贞元中,皇帝圣明,念录微效,今又赐礼命,复睹汉仪,对扬天休,实感心肺。”其日楼下大会,又坐上割牲,用银平脱马头盘二面。牟寻曰:“此是天宝初先人任鸿胪少卿宿卫时(案:“卫”上原脱“宿”字,今补入),开元皇帝所赐。比宝藏不敢用,得至今。”又伎乐中有老人吹笛,妇人唱歌,各年近七十余。牟寻指之曰:“先人归蕃来国,开元皇帝赐胡部及龟兹音声各两部。今死亡零落尽,只余此二人在国。”酒既行,牟寻自捧杯擎跽劝让。册立使袁滋引杯酾酒曰:“南诏当深思祖宗绪业,坚守诚信,为西南藩屏,使后嗣有以传继也。”异牟寻嘘嘻曰:“敢不承命!”其年十一月七日事毕,发阳苴咩城。云南王蒙异牟寻以清平官尹辅酋十七人奉表谢恩,进纳吐蕃赞普锺印一面(案:《通鉴》吐蕃谓弟为锺,南诏服吐蕃时,封为赞普锺日东王)并献铎鞘、浪川剑、生金、瑟瑟、牛黄、琥珀、白毡、纺丝、象牙、犀角、越赕马、统备甲马、并甲文金,皆方土所贵之物也。仍令大军将王各苴、柘东副使杜伽诺具牛羊,领鞍马及丁夫三百人提荷食物。其年十一月二十四日送至石门,从石门更十日程到茂州。自后南蛮移心向化,遂与吐蕃仇隙。
fú yuán shù nián zhī jiān, dāng zhōu zhèn lí gé nán zhào rù cháo rén shù, zòng yǒu jīng guò zhě, yóu chuán cán báo. jiān yuán ān nán dà zhōng nián àn: yuán běn zuò" dà zhōng mù", jīn jù táng shū jí tōng jiàn, xuān zōng dà zhōng shí sān nián, dù zōng wèi xī chuān jié dù shǐ, zòu qǐng jié jiǎn nán mán xí xué zǐ dì jí rù gòng qiàn cóng rén shù, nán zhào nù, zì shì pō rǎo biān jìng, shū zhōng suǒ shuō, dāng zhǐ cǐ shì." móu" zì gài" nián" zì zhī é, jǐn gǎi zhèng zòu qǐng gé jué nán zhào wǎng lái tōng hǎo, jǐn àn shàng shū yún:" fǔ wǒ zé hòu, nüè wǒ zé chóu". běn shǐ cài xí qù nián zhēng yuè shí sì rì nèi, sì dù zhōng shǐ shí, jiā kǒu bìng yuán suí qī shí yú rén, xī yǔn yú zéi suǒ. chén cháng nán tāo jí nú bì yī shí sì kǒu, bìng xiàn mán zōu. chén sù yè yōu yì běn shǐ cài xí, xíng zuò tòng xīn. qiè yǐ mán zéi shàng jù ān nán, jīn jiāng yuán bìng zhū zhōu gè zì gù shǒu, qí shǒu lǐng jiāng lì, qù nián chūn xià pín qǐng jiù bīng. zì shì hǎi mén àn: ān nán jì xiàn, yǐ hǎi mén zhèn wèi xíng jiāo zhōu bù yǔ fā qiǎn, bìng bù gěi yǔ gē jiǎ gōng nǔ, zhì lìng mán zéi qīn lüè zhōu jūn. chén yǐ nán mán cóng gǔ jí jīn, fán lǔ lüě zhū chù bǎi xìng yí liáo lì yě chù zé guì. jiāng yuán shǒu lǐng yǐ xià, zhī qí pèi lì zhī shì, gù xī fù qīng bì hé lù lì qí xīn, gòng yù mán yí zhī cán bào àn:" chén" yǐ xià wǔ shí yī zì, wén yì wèi xiáng, qiě bù xiāng shǔ, dāng yǒu tuō wù.
伏缘数年之间,当州镇厘革南诏入朝人数,纵有经过者,邮传残薄。兼缘安南大中年(案:原本作“大中牟”,今据《唐书》及《通鉴》,宣宗大中十三年,杜棕为西川节度使,奏请节减南蛮习学子弟及入贡傔从人数,南诏怒,自是颇扰边境,书中所说,当指此事。“牟”字盖“年”字之讹,谨改正)奏请隔绝南诏往来通好,谨按《尚书》云:“抚我则后,虐我则仇”。本使蔡袭去年正月十四日内,四度中矢石,家口并元随七十余人,悉殒于贼所。臣长男韬及奴婢一十四口,并陷蛮陬。臣夙夜忧忆本使蔡袭,行坐痛心。切以蛮贼尚据安南,今江源并诸州各自固守,其首领将吏,去年春夏频请救兵。自是海门(案:安南既陷,以海门镇为行交州)不与发遣,并不给与戈甲弓弩,致令蛮贼侵掠州军。臣以南蛮从古及今,凡虏掠诸处百姓夷獠隶也处则贵。江源首领已下,知其配隶之事,固惜副卿必合戮力齐心,共御蛮夷之残暴(案:“臣”以下五十一字,文义未详,且不相属,当有脱误)。
yòu qián jīng bā xià sì yì miáo zhòng, xián tōng sān nián chūn sān yuè bā rì, yīn rù zéi zhū dào gǔ yíng zhà, jìng rì yǔ mán zéi jiāng dà qiāng yáng ā chù yáng qiú shèng zhè dōng pàn guān yáng zhōng yì huà, dé xìng míng, lì biān chéng, zì wèi yī guó zhī yóu. zǔ nǎi pán hù zhī hòu, qí mán zéi yáng qiāng děng yún zhàn pán gǔ zhī hòu àn:" zhàn" zì yǒu é. cǐ shí yuán dān chē wèn zuì, mò néng ruò shì àn:" ruò" zì yǒu é. xián tōng wǔ nián liù yuè, zuǒ shòu kuí zhōu dū du fǔ zhǎng shǐ, wèn mán yí bā xià sì yì gēn yuán, xī yǐ lù zhī, jì ān nán zhū dà shǒu lǐng. xiáng lù yú cǐ, wèi mán zhì yī shí juǎn shì, shù zhī nán mán shǒu mò zhī xù àn: yǐ xià liù tiáo, yòu fù lù zhōng páng jí zhī wén, jīn zài dī yī gé yǐ bié zhī.
又黔、泾、巴、夏四邑苗众,咸通三年春三月八日,因入贼朱道古营栅,竟日与蛮贼将大羌杨阿触、杨酋盛、柘东判官杨忠义话,得姓名,立边城,自为一国之由。祖乃盘瓠之后,其蛮贼杨羌等云绽盘古之后(案:“绽”字有讹)。此时缘单车问罪,莫能若是(案:“若”字有讹)。咸通五年六月,左授夔州都督府长史,问蛮、夷、巴、夏四邑根源,悉以录之,寄安南诸大首领。详录于此,为《蛮志》一十卷事,庶知南蛮首末之序(案:以下六条,又附录中旁及之文,今再低一格以别之)。
jǐn àn hòu hàn. nán mán chuán, xī gāo xīn shì yǒu róng kòu wú jiāng jūn wéi huàn qí qīn bào, nǎi xià chì yuē:" yǒu rén dé róng kòu wú jiāng jūn tóu zhě, cì jīn bǎi yì, fēng yì wàn jiā, qī yǐ shào nǚ." shí dì yǒu quǎn míng pán hù, hòu suì zhī kòu suǒ, yīn niè dé wú jiāng jūn tóu lái, qí kòu suì píng. dì dà xǐ, yīn yǐ guān jué lài cì, quǎn bù qǐ. dì shào nǚ wén zhī, zòu yuē:" huáng dì xìn bù kě shī! shēn yōu quǎn zhī wéi huàn." dì yuē:" dāng shā zhī." nǚ yuē:" shā yǒu gōng zhī quǎn, shī tiān xià zhī xìn yǐ!" dì yuē:" shàn hū!" yīn qǐng pǐ zhī. dì bù dé yǐ. nǎi yǐ pèi pán hù. pán hù dé nǚ, fù rù nán shān, chǔ yú shí shì. qí chù xiǎn zǔ, bù tōng rén jī. hòu shēng shí èr zi, liù nán liù nǚ, zì xiāng pǐ ǒu, jī cǎo mù pí yǐ wéi yī fú. dì cì yǐ nán shān, réng qǐ gāo lán wèi jū zhǐ zhī. qí hòu zī màn, zì wèi yī guó àn: cǐ wén yǔ jīn hòu hàn shū. nán mán chuán bù tóng. àn wáng tōng míng guǎng yì jì yún:" gāo xīn shí, rén jiā shēng yī quǎn, chū rú xiǎo tè, zhǔ guài zhī, qì yú dào xià. qī rì bù sǐ, qín shòu rǔ zhī, qí xíng jì rì ér dà, zhǔ rén fù shōu zhī. dāng chū qì dào xià zhī shí, yǐ pán shèng yè fù zhī, yīn yǐ wéi ruì, suì xiàn yú dì, yǐ pán hù wéi míng yě. hòu lì gōng, niè dé róng kòu wú jiāng jūn tóu, dì qī yǐ gōng zhǔ, fēng pán hù wèi dìng biān hóu. gōng zhǔ fēn miǎn qī kuài ròu, gē zhī, yǒu qī nán, zhǎng dà gè rèn yī xìng, jīn bā dōng xìng tián léi zài xiàng méng mín shū sūn shì yě. qí hòu miáo yì chì shèng, cóng qián nán yú kūn xiāng gāo lí zhī dì, zì wèi yī guó. yōu wáng wèi quǎn róng suǒ shā, jí qí hòu yě. pán hù pí gǔ, jīn jiàn zài qián zhōng, tián léi děng jiā shí sì zhī."
谨按《后汉。南蛮传》,昔高辛氏有戎寇吴将军为患其侵暴,乃下敕曰:“有人得戎寇吴将军头者,赐金百镒,封邑万家,妻以少女。”时帝有犬名盘瓠,后遂之寇所,因啮得吴将军头来,其寇遂平。帝大喜,因以官爵赉赐,犬不起。帝少女闻之,奏曰:“皇帝信不可失!深忧犬之为患。”帝曰:“当杀之。”女曰:“杀有功之犬,失天下之信矣!”帝曰:“善乎!”因请匹之。帝不得已。乃以配盘瓠。盘瓠得女,负入南山,处于石室。其处险阻,不通人迹。后生十二子,六男六女,自相匹偶,缉草木皮以为衣服。帝赐以南山,仍起高栏为居止之。其后滋蔓,自为一国(案:此文与今《后汉书。南蛮传》不同)。按王通明《广异记》云:“高辛时,人家生一犬,初如小特,主怪之,弃于道下。七日不死,禽兽乳之,其形继日而大,主人复收之。当初弃道下之时,以盘盛叶覆之,因以为瑞,遂献于帝,以盘瓠为名也。后立功,啮得戎寇吴将军头,帝妻以公主,封盘瓠为定边侯。公主分娩七块肉,割之,有七男,长大各认一姓,今巴东姓田、雷、再、向、蒙、旻、叔孙氏也。其后苗裔炽盛,从黔南逾昆、湘、高丽之地,自为一国。幽王为犬戎所杀,即其后也。盘瓠皮骨,今见在黔中,田、雷等家时祀之。”
bā zhōng yǒu dà zōng, lǐn jūn zhī hòu yě. hàn shū bā jùn běn yǒu sì xìng, bā shì fán shì chén shì zhèng shì, jiē chū yú wǔ luò zhōng lí shān. qí shān hēi chì èr xué, bā shì zhī zǐ shēng yú chì xué, fán chén zhèng sān xìng shēng yú hēi xué. wèi yǒu jūn zhǎng, jù shì guǐ. nǎi qí zhì jiàn yú shí xué, yuē néng zhōng zhě, fèng yǐ wéi jūn. bā shì zi wù xiāng dú zhōng zhī. yòu lìng chéng tǔ chuán xià yí shuǐ dào yán yáng, yuē néng fú zhě wèi jūn. wù xiāng dú fú, yīn lì wù xiāng wèi jūn yě. suì yǒu shén nǚ wèi lǐn jūn yuē:" cǐ dì guǎng dà, yú yán suǒ chū, qǐng wèi liú zhī." lǐn jūn bù xǔ. shén nǚ mù lái qǔ sù, chén zé huà wéi fēi chóng, qún bì rì yuè, tiān dì huì míng, jī shí yú rì. lǐn jūn cì qí biàn shè zhī, tiān nǎi kāi lǎng. lǐn jūn fāng dìng jū yú yí shuǐ, sān xìng jiē chén shì zhī. lǐn jūn sǐ, hún pò huà wéi bái hǔ, jí huì wáng bìng bā shǔ, yǐ bā yí wèi mán yí jūn, shàng nǚ. qí rén yǒu zuì, dé yǐ jué chú. chū fù èr qiān yī shí liù bǎi wàn qián, sān suì yī chū yì fù yī qiān bā bǎi qián, rén chū jià bù bā zhàng èr chǐ, jī yǔ sān shí hóu yě àn: cǐ wén yǔ jīn hòu hàn shū. nán jùn mán chuán shāo yǒu yì tóng.
巴中有大宗,廪君之后也。《汉书》巴郡本有四姓,巴氏、繁氏、陈氏、郑氏,皆出于武落锺离山。其山黑、赤二穴,巴氏之子生于赤穴,繁、陈、郑三姓生于黑穴。未有君长,俱事鬼。乃其掷剑于石穴,约能中者,奉以为君。巴氏子务相独中之。又令乘土船下夷水到盐阳,约能浮者为君。务相独浮,因立务相为君也。遂有神女谓廪君曰:“此地广大,鱼盐所出,请为留之。”廪君不许。神女暮来取宿,晨则化为飞虫,群蔽日月,天地晦冥,积十余日。廪君伺其便射之,天乃开朗。廪君方定居于夷水,三姓皆臣事之。廪君死,魂魄化为白虎,及惠王并巴蜀,以巴夷为蛮夷君,尚女。其人有罪,得以爵除。出赋二千一十六百万钱,三岁一出义赋一千八百钱,人出幏布八丈二尺,鸡羽三十鍭也(案:此文与今《后汉书。南郡蛮传》稍有异同)。
bā shì jì qí sì, jī gǔ ér jì, bái hǔ zhī hòu yě. àn huá yáng guó zhì, qín zhāo wáng shí, bái hǔ wéi hài, duō shāng rén. nǎi gòu zhī yuē:" yǒu shā dé bái hǔ zhě, fēng yì qiān jiā, jì yǐ jīn bó". yú shì qú rěn yí liào zhòng yào děng, yǐ zhú nǔ shè zhī, zhōng ér sǐ. qín suì kè shí, wèi yí rén lì méng yuē:" yí rén qǐng tián bù zū, shí qī bù suàn, shāng rén bù lùn. qín fàn yí, shū huáng lóng yì zhī yí fàn qín, shū qīng jiǔ yī zhōng." yí rén suì yīn hào hǔ yí, yī míng xián tóu, gāng yǒng pō yǒu xiān rén zhī fēng àn: suǒ yǐn huá yáng guó zhì yǔ jīn běn wén shāo bù tóng.
巴氏祭其祀,击鼓而祭,白虎之后也。按《华阳国志》,秦昭王时,白虎为害,多伤人。乃购之曰:“有杀得白虎者,封邑千家,继以金帛”。于是朐忍夷、廖仲药等,以竹弩射之,中而死。秦遂刻石,为夷人立盟曰:“夷人顷田不租,十妻不算,伤人不论。秦犯夷,输黄龙一只;夷犯秦,输清酒一钟。”夷人遂因号虎夷,一名弦头,刚勇颇有先人之风(案:所引《华阳国志》与今本文稍不同)。
àn qín jì," shǐ huáng shí bā nián, bā jùn chū dà rén, zhǎng èr shí wǔ zhàng, yī fū liǎng qī, hào yuē zuǒ yòu yě." shì gù zuǒ sī shǔ dōu fù yún:" gāng yǒng shēng qí fāng, fēng yáo shàng qí wǔ."
按《秦纪》,“始皇十八年,巴郡出大人,长二十五丈,一夫两妻,号曰左右也。”是故左思《蜀都赋》云:“刚勇生其方,风谣尚其武。”
àn kuí chéng tú jīng yún:" yí shì dào, mán shì guǐ." chū sàng, pí gǔ yǐ wéi dào āi, qí gē bì hào, qí zhòng bì tiào, cǐ nǎi pán hù bái hǔ zhī yǒng yě. sú chuán zhēng yuè chū yè, míng gǔ lián yāo yǐ gē, wèi tà? hǔ zhī xì. wǔ yuè shí wǔ rì, zhāo mìng qí jiàn, huà jí tú zhōu, shí chuán tóng jiǎo, qiān rén qí shēng chàng gǔ kòu xián, yán jiāng téng bō ér xià. sú sān yuè bā rì wèi dà jié, yǐ chén cí xiǎng, zhèn duó jī gǔ shī wǔ wèi jìng yě.
按《夔城图经》云:“夷事道,蛮事鬼。”初丧,鼙鼓以为道哀,其歌必号,其众必跳,此乃盘瓠白虎之勇也。俗传正月初夜,鸣鼓连腰以歌,为踏?虎之戏。五月十五日,招命骑健,画楫图舟,十船同角,千人齐声唱鼓扣舷,沿江腾波而下。俗三月八日为大节,以陈祠享,振铎、击鼓、师舞为敬也。
yí dàn jū shān gǔ" dàn" jí mán zhī bié míng, bā xià jū chéng guō. yǔ zhōng tǔ fēng sú lǐ yuè bù tóng.
夷蜑居山谷(“蜑”即蛮之别名),巴夏居城郭。与中土风俗、礼乐不同。
yún nán zhào méng yì móu xún yǔ zhōng guó shì wén, chén jīn lù bái jìn xiàn.
云南诏蒙异牟寻与中国誓文,臣今录白进献。
zhēn yuán shí nián, suì cì jiǎ xū, zhēng yuè yǐ hài, wǔ yuè jǐ mǎo, yún nán zhào yì móu xún jí qīng píng guān dà jūn jiāng yǔ jiàn nán xī chuān jié dù shǐ cuī zuǒ shí àn: cuī zuǒ shí nǎi wéi gāo suǒ qiǎn xī chuān jié dù xún guān, bù kě zhí chēng jié dù shǐ, yí yǒu tuō wén jǐn yì diàn cāng shān běi, shàng qǐng tiān dì shuǐ sān guān, wǔ yuè sì dú jí guǎn chuān gǔ zhū shén líng tóng qǐng xiáng lín, yǒng wèi zhèng jù. niàn yì móu xún nǎi zǔ nǎi fù zhōng chì fù hàn. qù tiān bǎo jiǔ zài, bèi yáo chuān dū du zhāng gān tuō děng lí jiàn bù luò, yīn cǐ yǔ hàn zǔ jué, jīng jīn sì shí sān nián. yǔ tǔ bō qià hé, wèi xiōng dì zhī guó. tǔ bō zàn pǔ cè móu xún wèi rì dōng wáng, yì wú èr xīn, yì wú èr zhì. qù zhēn yuán sì nián, fèng jiàn nán jié dù shǐ wéi gāo pú yè shū, jù chén hàn huáng dì shèng míng, huái róu hào shēng zhī dé. qī nián, yòu méng qiǎn shǐ duàn zhōng yì děng zhāo yù, jiān sòng huáng dì chì shū. suì yǔ qīng píng guān dà jūn jiāng dà shǒu lǐng děng mì tú dà jì, chéng shǐ tiān dì, fā yú zhēn xiáng suǒ guǎn bù luò, shì xīn rú yī. qù nián sì yuè shí sān rì, chà zhào mò luó méi yáng dà hé méi děng jī pú yè lái shū, sān lù xiàn biǎo, yuàn guī qīng huà, shì wèi hàn chén. qǐ gào zǔ zōng míng shén, jiàn zhào zhōng kuǎn. jīn zài méng huáng dì méng jiàn nán xī chuān jié dù shǐ wéi gāo pú yè qiǎn xún guān cuī zuǒ shí chuán yǔ, móu xún děng qì chéng, shì wú qiān biàn. jǐn qǐng xī ěr hé diàn cāng shān shén cí jiān méng, móu xún yǔ qīng píng guān hóng biāo lì shí dà jūn jiāng duàn shèng děng qǐng quán bù luò guī fù hàn cháo, shān hé liǎng lì, jí yuàn móu xún qīng píng guān dà jūn jiāng děng fú zuò wú jiāng, zǐ sūn chāng shèng bù jué, guǎn zhū dǎn shǒu lǐng yǒng wú lí èr. xīng bīng dòng zhòng, tǎo fá tǔ bō, wú bù kè jié. rú huì méng zhī hòu, fā qǐ èr xīn, jí yǔ tǔ bō sī xiāng huì hé, huò zhé kuī qīn hàn jiè nèi tián dì, jí yuàn tiān dì shén zhī qí jiàng zāi fá, zōng cí tiǎn miè, bù luò bù ān, zāi jí zhēn còu, rén hù liú sàn, jià sè chǎn chù xī bèi jiǎn hào. rú méng hàn yǔ tōng hé zhī hòu, yǒu qǐ yì xīn, kuī tú móu xún suǒ guǎn jiāng tǔ, qīn hài bǎi xìng, zhì shǐ bù luò bù ān, jí yǒu huàn nàn bù cì jiù xù, yì qǐng zhǔn cǐ shì wén, shén zhī gòng fá. rú méng dà hàn hé tōng zhī hòu, gèng wú yì yì, jí yuàn dà hàn guó zuò cháng jiǔ, fú shèng zǐ sūn, tiān xià qīng píng, yǒng bǎo wú jiāng zhī zuò. hàn shǐ cuī zuǒ shí zhì yì zhōu, bù wéi móu xún chén shuō, jí jié dù shǐ bù wéi zòu wén móu xún chì xīn guī guó zhī yì, yì yuàn shén zhī jiàng zhī zāi. jīn móu xún lǜ zhòng guān jù láo lǐ, dào xī ěr hé, zòu qǐng shān chuān tǔ dì líng zhī. qǐng hàn shǐ jì huì, fā dòng bīng mǎ, tóng xīn lù lì, gòng xíng tǎo fá. rán tǔ bō shén chuān kūn lún huì tóng yǐ lái, bù jiǎ tiān bīng, móu xún jǐn shōu fù tiě qiáo wèi jiè, guī hàn jiù jiāng yǔ. jǐn lǜ qún guān qián chéng méng shì, gòng kè jīn qì, yǒng wèi shì xìn. qí shì wén yī běn qǐng jiàn nán jié dù suí biǎo jìn xiàn, yī běn cáng yú shén shì, yī běn tóu xī ěr hé, yī běn móu xún liú zhào chéng nèi fǔ kù, yí jiè zǐ sūn. fú wéi shān chuān shén zhī, tóng jiàn chéng kěn!
贞元十年,岁次甲戌,正月乙亥,五月己卯,云南诏异牟寻及清平官、大军将与剑南西川节度使崔佐时(案:崔佐时乃韦皋所遣西川节度巡官,不可直称节度使,疑有脱文)谨诣玷苍山北,上请天、地、水三官,五岳、四渎及管川谷诸神灵同请降临,永为证据。念异牟寻乃祖乃父忠赤附汉。去天宝九载,被姚川都督张乾拖等离间部落,因此与汉阻绝,经今四十三年。与吐蕃洽和,为兄弟之国。吐蕃赞普册牟寻为日东王,亦无二心,亦无二志。去贞元四年,奉剑南节度使韦皋仆射书,具陈汉皇帝圣明,怀柔好生之德。七年,又蒙遣使段忠义等招谕,兼送皇帝敕书。遂与清平官、大军将、大首领等密图大计,诚矢天地,发于祯祥;所管部落,誓心如一。去年四月十三日,差赵莫罗眉、扬大和眉等赍仆射来书,三路献表,愿归清化,誓为汉臣。启告祖宗明神,鉴照忠款。今再蒙皇帝蒙剑南西川节度使韦皋仆射遣巡官崔佐时传语,牟寻等契诚,誓无迁变。谨请西洱河、玷苍山神祠监盟,牟寻与清平官洪骠利时、大军将段盛等请全部落归附汉朝,山河两利,即愿牟寻、清平官、大军将等福祚无疆,子孙昌盛不绝,管诸赕首领永无离二。兴兵动众,讨伐吐蕃,无不克捷。如会盟之后,发起二心,及与吐蕃私相会合,或辄窥侵汉界内田地,即愿天地神祗其降灾罚,宗祠殄灭,部落不安,灾疾臻凑,人户流散,稼穑产畜悉背减耗。如蒙汉与通和之后,有起异心,窥图牟寻所管疆土,侵害百姓,致使部落不安,及有患难不赐救恤,亦请准此誓文,神祗共罚。如蒙大汉和通之后,更无异意,即愿大汉国祚长久,福盛子孙,天下清平,永保无疆之祚。汉使崔佐时至益州,不为牟寻陈说,及节度使不为奏闻牟寻赤心归国之意,亦愿神祗降之灾。今牟寻率众官具牢醴,到西洱河,奏请山川土地灵祗。请汉使计会,发动兵马,同心戮力,共行讨伐。然吐蕃神川、昆仑、会同已来,不假天兵,牟寻尽收复铁桥为界,归汉旧疆宇。谨率群官虔诚盟誓,共克金契,永为誓信。其誓文一本请剑南节度随表进献,一本藏于神室,一本投西洱河,一本牟寻留诏城内府库,贻诫子孙。伏惟山川神祗,同鉴诚恳!
mǒu nián liù yuè èr shí yī rì zòu zhuàng, jīn jǐn lù bái xiàn jìn àn: hòu tí zhēn yuán shí nián zòu zhuàng, ér cǐ quē qí nián, yì kān xuē bù jìn zhī wén
某年六月二十一日奏状,今谨录白献进(案:后题贞元十年奏状,而此阙其年,亦刊削不尽之文)
dōng mán hé shǐ yáng chuán shèng děng, liù yuè shí bā rì dào ān nán, jī mán wáng méng yì móu xún yǔ chén juàn shū yī fēng, bìng jīn lòu hé zǐ yī jù. hé zǐ yǒu mián, yǒu dāng guī, yǒu zhū shā, yǒu jīn. shí dōng mán guó wáng shì gù yún nán zhào wáng gé luó fèng sūn, xìng méng, míng yì móu xún. qiǎn qián jiàn shǐ jī biǎo yì quē, yú jīn yuè shí bā rì dào, jiān dé qí wáng móu xún yǔ chén shū, yuǎn chén chéng kěn, bìng jīn lòu hé zǐ yī méi. qí shǐ mèi yán, sòng hé zǐ zhōng yǒu mián zhě, yǐ biǎo róu fú, bù gǎn gèng yǔ wéi shēng gěng yǒu dāng guī zhě, yǒng yuàn wèi nèi shǔ yǒu zhū shā zhě, gài xiàn dān xīn xiàng quē yǒu jīn zhě, yán guī yì zhī yì, rú jīn zhī jiān.
东蛮和使杨传盛等,六月十八日到安南,赍蛮王蒙异牟寻与臣绢书一封,并金镂合子一具。合子有绵,有当归,有朱砂,有金。石东蛮国王是故云南诏王阁罗凤孙,姓蒙,名异牟寻。遣前件使赍表诣阙,于今月十八日到,兼得其王牟寻与臣书,远陈诚恳,并金镂合子一枚。其使昧言,送合子中有绵者,以表柔服,不敢更与为生梗;有当归者,永愿为内属;有朱砂者,盖献丹心向阙;有金者,言归义之意,如金之坚。
yòu yán: mán wáng méng yì móu xún jī dài táng chén, biàn zhān huáng huà. tiān bǎo nián zhōng, qí zǔ gé luó fèng bèi biān jiāng zhāng gān tuō chán gòu, bù luò jīng jù, suì wéi shèng huà, běi xiàng guī tóu tǔ bō zàn pǔ. yǐ zàn pǔ nián shào, xìn rèn chán nìng, yù bìng qí guó. méng xún yuǎn huái shèng huà, běi xiàng qǐng mìng. gù qiǎn hé shǐ, qǐ shì qián zuì, yuàn yǔ bù luò jié chéng guī fù. yuán dào xiá zǔ, fú kǒng hé shǐ bù dá, gù sān dào qiǎn: yī dào chū shí shān, cóng róng zhōu lù rù yī dào chū yí liáo, cóng qián fǔ lù rù yī dào chū yí liáo, cóng ān nán lù rù. qí yáng chuán shèng děng, jīn nián sì yuè shí jiǔ rì cóng mán wáng méng yì móu xún suǒ lǐ dà hé chéng fā, liù yuè shí bā rì dào ān nán fǔ. qí hé shǐ yáng chuán shèng nián lǎo, rǎn zhàng nüè, wèi dé jìn fā. chén jiàn yī liáo, hòu huò shāo sǔn, jí chà zhuān shǐ lǐng fù quē tíng. qí shǐ yún:" yì móu xún zì zǔ fù jiǔ bèi guó ēn, jīn zhě yuàn qì chái láng zhī sī, guī shèng rén zhī dé. cǐ jiē bì xià yǔ lù zhī zé jí wài yí, gù mán jiǎo xiá huāng, yuàn wèi nèi shǔ. chén tiǎn lǐng fān zhèn, mù dǔ shēng píng, yǒng yuè xīn huān, bèi wàn cháng xìng." yòu mán wáng yǔ chén shū jí jīn lòu hé zǐ děng, jǐn chà shí jiāng lǐ mào děng suí biǎo fèng jìn, jǐn zòu. zhēn yuán shí nián liù yuè èr shí yī rì, ān nán dū hù chōng guǎn nèi jié dù guān chá chǔ zhì děng shǐ jiǎn jiào gōng bù shàng shū yù shǐ dài fū chén" zhào chāng zòu zhuàng."
又言:蛮王蒙异牟寻积代唐臣,遍沾皇化。天宝年中,其祖阁罗凤被边将张乾拖谗构,部落惊惧,遂违圣化,北向归投吐蕃赞普。以赞普年少,信任谗佞,欲并其国。蒙寻远怀圣化,北向请命。故遣和使,乞释前罪,愿与部落竭诚归附。缘道遐阻,伏恐和使不达,故三道遣:一道出石山,从戎州路入;一道出夷獠,从黔府路入;一道出夷獠,从安南路入。其杨传盛等,今年四月十九日从蛮王蒙异牟寻所理大和城发,六月十八日到安南府。其和使杨传盛年老,染瘴虐,未得进发。臣见医疗,候获稍损,即差专使领赴阙廷。其使云:“异牟寻自祖父久背国恩,今者愿弃豺狼之思,归圣人之德。此皆陛下雨露之泽及外夷,故蛮徼遐荒,愿为内属。臣忝领蕃镇,目睹升平,踊跃忻欢,倍万常幸。”右蛮王与臣书及金镂合子等,谨差十将李茂等随表奉进,谨奏。贞元十年六月二十一日,安南都护充管内节度观察处置等使、检校工部尚书、御史大夫、臣“赵昌奏状。”
zhēn yuán shí nián, nán zhào méng yì móu xún qǐng guī fù shèng táng, yuàn chōng nèi shǔ, méng lì shì yán, yǒng wèi xī nán fān píng. chén jīn yú ān nán jùn zhōu xī yuán shǒu lǐng qí lǎo chù jiè dé gù mán wáng méng yì móu xún shì wén yī běn, ān nán dū hù zhào chāng zhēn yuán shí nián zòu zhuàng bái yī běn. fú yǐ gù nán zhào méng yì móu xún sì sūn huì lóng bù shǒu zǔ fù liú xùn, jì wéi méng shì, zì duō huò yāng, shàng wèi quān xīn, yóu zì kuáng bào, quán qū yǐ jù zhī zhòng, gōng jié yōng jiāo zhī rén. wǔ zài xīng bīng, sān lái lǔ lüě. gù shēng líng zhī hé fù, shòu tú tàn zhī kǔ xīn. chén qù nián zhēng yuè èr shí jiǔ rì, yǐ lù mán jiè chéng tú jí shān chuān chéng zhèn liù zhào shǐ mò zhū zhǒng míng shù fēng sú tiáo jiào tǔ yí wù chǎn liù míng hào lián jiē zhū fān, gòng zuǎn lù chéng shí juǎn, yú ān nán jùn zhōu jiāng kǒu fù xiāng zhōu jié dù yā yá zhāng shǒu zhōng jìn xiàn. jīn chén jǐn lù gù mán wáng méng yì móu xún zhēn yuán shí nián shì wén jí zhào chāng zòu zhuàng bái suí biǎo fèng jìn yǐ shàng.
贞元十年,南诏蒙异牟寻请归附圣唐,愿充内属,盟立誓言,永为西南藩屏。臣今于安南郡州溪源首领耆老处借得故蛮王蒙异牟寻《誓文》一本,安南都护赵昌贞元十年《奏状白》一本。伏以故南诏蒙异牟寻嗣孙惠龙不守祖父留训,既违盟誓,自掇祸殃,尚未悛心,犹恣狂暴,全驱蚁聚之众,攻劫邕、交之人。五载兴兵,三来虏掠。顾生灵之何负,受涂炭之苦辛。臣去年正月二十九日,已录蛮界程途及山川、城镇、六诏始末、诸种名数、风俗条教、土宜物产、六名号、连接诸蕃,共纂录成十卷,于安南郡州江口附襄州节度押衙张守忠进献。今臣谨录故蛮王蒙异牟寻贞元十年《誓文》及赵昌《奏状白》随表奉进以上。