yún nán chéng, tiān bǎo zhōng gé luó fèng suǒ guī zhì yě. cháng wèi xìn zhōu dì. chéng chí guō yì jiē rú hàn zhì. zhōu zhōng nán běi èr shí yú lǐ, dōng xī sì shí wǔ lǐ. dài yì jí guò shān suī yǒu sān qiān yú hù, tián chóu duō fèi, lǘ lǐ shǎo rén. zhū gé liàng fēn yǒng chāng dōng běi zhì yún nán jùn, sī jí qí gù dì yě. xī gé shān yǒu pǐn bèi qiān tàn, yì míng qīng zì chuān, cháng wèi bō zhōu. dà chí rào shān, zhǎng èr shí yú lǐ, bō zhōu fèi dì zài chí dōng nán yú. gù wèi běi jié dù duàn zǐ yīng, cǐ zhōu rén yě. gù jū fén mù jiē zài. yún nán dōng dì èr chéng yǒu qiàn shě chuān, dà dū bù luò dì sān chéng zhì shí gǔ yì, jiù huà chuān yě. dì sì chéng zhì qū yì, yǒu dà lǎn tàn xiǎo lǎn tàn, hàn jiù lǎn zhōu yě.
雲南城,天寶中閣羅鳳所規置也。嘗為信州地。城池郭邑皆如漢制。州中南北二十餘里,東西四十五里。帶邑及過山雖有三千餘戶,田疇多廢,閭里少人。諸葛亮分永昌東北置雲南郡,斯即其故地也。西隔山有品《貝僉》賧,亦名清字川,嘗為波州。大池繞山,長二十餘里,波州廢地在池東南隅。故渭北節度段子英,此州人也。故居、墳墓皆在。雲南東第二程有欠舍川,大都部落第三程至石鼓驛,舊化川也。第四程至曲驛,有大覽賧、小覽賧,漢舊覽州也。
nòng dòng chéng zài gù yáo zhōu chuān zhōng, nán běi bǎi yú lǐ, dōng xī sān shí yú lǐ. fèi chéng zài dōng yán shān shàng. dāng chuān zhōng yǒu píng yán, zhōu huí wǔ liù qǐng, xīn zhú nòng dòng chéng zài qí shàng. guǎn zá mán shù bù luò, xī wú hàn rén. yáo zhōu bǎi xìng xiàn mán zhě, jiē bèi yí lì yuǎn chù.
弄棟城在故姚州川中,南北百餘里,東西三十餘里。廢城在東岩山上。當川中有平岩,周回五六頃,新築弄棟城在其上。管雜蠻數部落,悉無漢人。姚州百姓陷蠻者,皆被移隸遠處。
zhè dōng chéng, guǎng dé èr nián fèng jiā yì suǒ zhì yě. qí dì hàn jiù kūn chuān, gù wèi kūn chí. dōng běi yǒu jǐng yì chéng huáng, chéng xī yǒu hàn chéng, tǔ sú xiāng chuán yún shì zhuāng juē gù chéng. chéng zhī dōng shí yú lǐ yǒu gǔ chāng cūn, hàn gǔ chāng wáng gù dì yě. zhēn yuán shí nián, nán zhào pò xī róng, qiān shī shùn mó xiē zhū zhǒng shù wàn hù yǐ shí qí dì. yòu cóng yǒng chāng yǐ wàng jū zi wàng wài yù děng qiān yú hù fēn lì chéng bàng, yǐ jìng dào lù.
柘東城,廣德二年鳳伽異所置也。其地漢舊昆川,故謂昆池。東北有井邑城隍,城西有漢城,土俗相傳雲是莊蹻故城。城之東十餘里有穀昌村,漢穀昌王故地也。貞元十年,南詔破西戎,遷施、順、磨些諸種數萬戶以實其地。又從永昌以望苴子、望外喻等千餘戶分隸城傍,以靜道路。
jìn níng zhōu, hàn diān hé gù dì yě. zài zhè dōng chéng nán bā shí lǐ jìn píng chuān, fú yuán shù bǎi lǐ, xī cuàn wáng mù, lěi lěi xiāng wàng.
晉寧州,漢滇河故地也。在柘東城南八十里晉平川,幅員數百里,西爨王墓,累累相望。
shí chéng chuān, wèi xiàn gù dì yě. zhēn guān zhōng, wèi láng zhōu, kāi yuán chū gǎi wèi nán níng zhōu. zhōu chéng jí zhū gé liàng zhàn chù gù chéng yě. chéng zhōng yǒu zhū gé liàng suǒ zhuàn wén, lì èr bēi, bèi shàng zhuàn wén yuē: cǐ bēi rú dào, mán wèi hàn nú. jìn nián mán yí yǐ mù zhī zhù àn: xīn táng shū wèi zhū gé liàng bēi zài zhè dōng chéng, yǔ cǐ bù hé, gài táng shū zhī wù. chén jīn chūn jiàn ān nán bīng mǎ shǐ guō yán zōng céng fèng shǐ zhì zhè dōng, tíng zhù yī yuè rì, guǎn gǔ qín hòu, zèng yí bù qīng àn: yǐ shàng wǔ jù yǔ shàng xià wén bù xiāng shǔ, yí yì cuò jiǎn zài cǐ. yòu yǒu kuí lù nòng chuān, hàn tóng láo xiàn gù dì yě àn: jiù táng shū. dì lǐ zhì láng zhōu yǒu tóng lè xiàn, tóng láo yí jí tóng lè zhī wù. zài lóng hé yù chuān nán bǎi yú lǐ.
石城川,味縣故地也。貞觀中,為郎州,開元初改為南寧州。州城即諸葛亮戰處故城也。城中有諸葛亮所撰文,立二碑,背上篆文曰:「此碑如倒,蠻為漢奴。」近年蠻夷以木搘柱(案:《新唐書》謂諸葛亮碑在柘東城,與此不合,蓋《唐書》之誤)。臣今春見安南兵馬使郭延宗曾奉使至柘東,停住一月日,館穀勤厚,贈遺不輕(案:以上五句與上下文不相屬,疑亦錯簡在此)。又有夔鹿弄川,漢同勞縣故地也(案:《舊唐書。地理志》郎州有同樂縣,「同勞」疑即「同樂」之誤)。在龍河遇川南百餘里。
shí chéng nán miàn yǒu xīn fēng chuān, hàn nán níng zhōu xīn fēng xiàn gù dì yě. fèi chéng qiáng qiàn yóu zài, dà xiǎo shí chéng chuān tóng.
石城南面有新豐川,漢南寧州新豐縣故地也。廢城牆塹猶在,大小石城川同。
shēng má chuān xī chuān nán yǒu qū è chuān, hàn nán níng zhōu tóng qǐ xiàn yě.
升麻川西川南有曲軛川,漢南寧州同起縣也。
ān níng zhèn, qù zhè dōng chéng xī yī rì chéng, lián rán xiàn gù dì yě. tōng hǎi zhèn, qù ān níng xī dì sān chéng zhì lóng fēng yì. yì qián lín zhàng chuān, qù zhè dōng chéng bā rì chéng, hàn yú yuán xiàn gù dì yě. liàng shuǐ chuān àn: jiù táng shū. dì lǐ zhì lí zhōu yǒu liáng shuǐ xiàn, liàng shuǐ gài jí liáng shuǐ zhuǎn yīn zhī é, hàn jiù lí zhōu. jīn tǔ bō hū wèi liàng shuǐ chuān. tōng hǎi chéng nán shí sì rì chéng zhì bù tóu, cóng bù tóu chuán xíng yán jiāng sān shí wǔ rì chū nán mán, yí rén bù jiě zhōu chuán, duō qǔ tōng hǎi chéng lù jiǎ yǒng bù rù zhēn dēng zhōu lín xī yuán, qǔ fēng zhōu lù xíng. liàng shuǐ chuān xī nán zhì lóng hé, yòu nán yǔ qīng mù xiāng shān lù zhí, nán zhì kūn lún guó yǐ.
安寧鎮,去柘東城西一日程,連然縣故地也。通海鎮,去安寧西第三程至龍封驛。驛前臨瘴川,去柘東城八日程,漢俞元縣故地也。量水川(案:《舊唐書。地理志》黎州有梁水縣,「量水」蓋即「梁水」轉音之訛),漢舊黎州。今吐蕃呼為量水川。通海城南十四日程至步頭,從步頭船行沿江三十五日出南蠻,夷人不解舟船,多取通海城路賈勇步入真、登州、林西原,取峰州路行。量水川西南至龍河,又南與青木香山路直,南至崑崙國矣。
níng běi chéng, zài hàn dié yú xiàn zhī dōng jìng yě. běn wú chéng chí, jīn yǐ làng rén zhào yǐ luó jūn jiù zhái wèi lǐ suǒ. dōng dì yǒu yě gòng chuān, běi dì yǒu huī chuān, yòu běi yǒu huī chuān, yòu běi yǒu láng pó chuān, yòu běi yǒu sāng chuān, jí zhì tiě qiáo chéng běi jiǔ tàn chuān. yòu xī běi yǒu luó méi chuān, yòu xī móu láng gòng chéng, yòu xī zhì bàng mí qián chéng. xī yǒu yán jǐng, yán jǐng xī yǒu liǎn xún chéng. jiē shī mán shùn mán bù luò jīn suǒ jū zhī dì yě. yòu xī běi zhì yù jī chéng, yòu xī běi zhì nòng shì chuān.
寧北城,在漢碟榆縣之東境也。本無城池,今以浪人詔矣羅君舊宅為理所。東地有野共川,北地有虺川,又北有虺川,又北有郎婆川,又北有桑川,即至鐵橋城北九賧川。又西北有羅眉川,又西牟郎共城,又西至傍彌潛城。西有鹽井,鹽井西有斂尋城。皆施蠻、順蠻部落今所居之地也。又西北至聿齎城,又西北至弄視川。
tiě qiáo chéng zài jiàn chuān běi sān rì chéng, chuān zhōng píng lù yǒu yì. zhēn yuán shí nián, nán zhào méng yì móu xún yòng jūn pò dōng xī liǎng chéng, zhǎn duàn tiě qiáo, dà lóng guān yǐ xià tóu shuǐ sǐ zhě yǐ wàn jì. jīn xī chéng nán zhào zhì bīng shǒu yù, dōng chéng zhì shén chuān yǐ lái, bàn wèi sàn dì. jiàn guǎn làng jiā méng yú làng chuán yǎn zhǎng kūn mó xiē pū zi hé rén nòng dòng děng shí yú zhǒng.
鐵橋城在劍川北三日程,川中平路有驛。貞元十年,南詔蒙異牟尋用軍破東西兩城,斬斷鐵橋,大籠官已下投水死者以萬計。今西城南詔置兵守御,東城至神川以來,半為散地。見管浪加萌、於浪、傳兗、長褌、磨些、撲子、河人、弄棟等十餘種。
kūn míng chéng, zài dōng lú zhī xī, qù lóng kǒu shí liù rì chéng. zhèng běi yǒu huì jū chuān, zhèng nán zhì sōng wài chéng, yòu zhèng nán zhì lóng qiè hé, xī nán zhì xiǎo pó chéng, yòu xī nán zhì dà pó chéng, xī běi zhì sān tàn lǎn chéng, yòu xī běi zhì tiě qiáo dōng chéng. qí tiě qiáo shàng xià nǎi kūn míng shuāng shě, zhì sōng wài yǐ dōng, biān jìn lú shuǐ, bìng mó xiē zhǒng luò suǒ jū zhī dì.
昆明城,在東瀘之西,去龍口十六日程。正北有諱苴川,正南至松外城,又正南至龍怯河,西南至小婆城,又西南至大婆城,西北至三探覽城,又西北至鐵橋東城。其鐵橋上下乃昆明、雙舍,至松外已東,邊近瀘水,並磨些種落所居之地。
yǒng chāng chéng, gǔ āi láo dì, zài diàn cāng shān xī liù rì chéng. xī běi qù guǎng dàng chéng liù shí rì chéng. guǎng dàng chéng jiē tǔ bō jiè. gé hòu xuě shān, xī biān dà dòng chuān, yì yǒu zhū gé wǔ hòu chéng. chéng zhōng yǒu shén miào, tǔ sú xián gòng jìng wèi, dǎo zhù bù què. mán yí qí mǎ, yáo wàng miào jí xià mǎ qū zǒu. xī nán guǎn zhè nán chéng, tǔ sú xiāng chuán, hū wèi yào zhèn. zhèng nán guò táng fēng chuān, zhì máng tiān lián. zì lán cāng jiāng yǐ xī, yuè tàn pū zi, qí zhǒng bìng shì wàng jū zi. sú shàng yǒng lì, tǔ yòu duō mǎ. kāi yuán yǐ qián bì jué, yǔ liù zhào bù tōng. shèng luó pí shǐ bà zhè yú chéng, gé luó fèng yǐ hòu, jiàn jiù róu fú. tōng jì nán zhào bīng shù sān wàn, ér yǒng xī jū qí yī. yòu zá zhǒng yǒu jīn chǐ qī chǐ yín chǐ xiù jiǎo chuān bí luǒ xíng mó xiē wàng wài yù děng, jiē sān yì sì yì, yán yǔ nǎi yǔ hé tàn xiāng tōng.
永昌城,古哀牢地,在玷蒼山西六日程。西北去廣盪城六十日程。廣盪城接吐蕃界。隔候雪山,西邊大洞川,亦有諸葛武侯城。城中有神廟,土俗咸共敬畏,禱祝不闕。蠻夷騎馬,遙望廟即下馬趨走。西南管柘南城,土俗相傳,呼為要鎮。正南過唐封川,至茫天連。自瀾滄江已西,越賧撲子,其種並是望苴子。俗尚勇力,土又多馬。開元已前閉絕,與六詔不通。盛羅皮始罷柘俞城,閣羅鳳已後,漸就柔服。通計南詔兵數三萬,而永西居其一。又雜種有金齒、漆齒、銀齒、繡腳、穿鼻、裸形、磨些、望外喻等,皆三譯四譯,言語乃與河賧相通。
yín shēng chéng zài pū tàn zhī nán, qù lóng wěi chéng shí rì chéng, dōng nán yǒu tōng dèng chuān, yòu zhí nán tōng hé pǔ chuān, yòu zhèng nán tōng qiāng làng chuān, què shì biān hǎi wú rén zhī jìng yě. dōng zhì sòng jiāng chuān, nán zhì qióng é chuān, yòu nán zhì lín jì chuān, yòu dōng nán zhì dà yín kǒng, yòu nán yǒu pó luó mén bō sī dū pó bó ní kūn lún shù zhǒng. wài tōng jiāo yì zhī chù, duō zhū zhēn bǎo, yǐ huáng jīn shè xiāng wèi guì huò. pū zi zhǎng zōng děng shù shí zhǒng mán. yòu kāi nán chéng zài lóng wěi chéng nán shí yī rì chéng, guǎn liǔ zhuī hé dū du chéng, yòu wēi yuǎn chéng fèng yì chéng lì rùn chéng, nèi yǒu yán jǐng yī bǎi lái suǒ. máng nǎi dào bìng hēi chǐ děng lèi shí bù luò, jiē shǔ yān. lù lù qù yǒng chāng shí rì chéng, shuǐ lù xià mí chén guó sān shí rì chéng. nán zhì nán hǎi, qù kūn lún sān rì chéng. zhōng jiān yòu guǎn mó jiā luó gàn ní lǐ qiáng zi děng zú lèi wǔ bù luò. yuè lǐ chéng zài yǒng chāng běi, guǎn zhǎng bàng téng wān. zhǎng bàng chéng, sān miàn gāo shān, lín lù yuē dòu jiāng. téng wān chéng nán zhì mó xiē lè chéng, xī nán yǒu luó jūn xún chéng. yòu xī zhì kē chéng, dù shuǐ láng yáng chuān, zhí nán guò shān zhì yā xī chéng. yòu nán zhì shǒu wài chuān, yòu xī zhì máng bù luò, yòu xī zhì yán jǐng, yòu xī zhì bá áo hé. lì shuǐ chéng xún chuán dà chuān chéng, zài shuǐ dōng. cóng shàng láng píng běi lǐ méi luó jū yán jǐng, yòu zhì ān xī chéng, zhí běi zhì xiǎo pó luó mén guó. dōng yǒu bǎo shān chéng, yòu xī dù lì shuǐ zhì jīn bǎo chéng. méi luó jū xī nán yǒu jīn shēng chéng. cóng jīn bǎo chéng běi móu láng chéng dù lì shuǐ, zhì jīn bǎo chéng. cóng jīn bǎo chéng xī zhì dào jí chuān, dōng běi zhì mén bō chéng, xī běi zhì guǎng dàng chéng, jiē tǔ bō jiè. běi duì xuě shān, suǒ guǎn bù luò yǔ zhèn xī chéng tóng. zhèn xī chéng nán zhì cāng wàng chéng, lín lì shuǐ, dōng běi zhì mí chéng, xī běi zhì lì shuǐ dù. lì shuǐ dù ér nán zhì qí xiān shān, shān xī yǒu shén lóng hé shān. qí xiān yǐ xī, jí luǒ xíng mán yě. guǎn mó líng dū du chéng zài shān shàng, zì xún chuán qí xiān yǐ wǎng, xī yǒu zhàng dú, dì píng rú dǐ, dōng cǎo mù bù kū, rì cóng cǎo jì méi. zhū chéng zhèn guān jù zhàng lì, huò yuè zài tā chù, bù qīn shì shì. nán zhào tè yú mó líng shān shàng zhú chéng, zhì fù xīn, lǐ xún chuán zhǎng bàng mó líng jīn mí chéng děng wǔ dào shì yún. fán guǎn jīn chǐ qī chǐ xiù jiǎo xiù miàn diāo tí sēng qí děng shí yú bù luò.
銀生城在撲賧之南,去龍尾城十日程,東南有通鐙川,又直南通河普川,又正南通羌浪川,卻是邊海無人之境也。東至送江川,南至邛鵝川,又南至林記川,又東南至大銀孔,又南有婆羅門、波斯、闍婆、勃泥崑崙數種。外通交易之處,多諸珍寶,以黃金麝香為貴貨。撲子、長鬃等數十種蠻。又開南城在龍尾城南十一日程,管柳追和都督城,又威遠城、奉逸城、利潤城,內有鹽井一百來所。茫乃道並黑齒等類十部落,皆屬焉。陸路去永昌十日程,水路下彌臣國三十日程。南至南海,去崑崙三日程。中間又管模迦羅、干泥、禮強子等族類五部落。越禮城在永昌北,管長傍、藤彎。長傍城,三面高山,臨祿{曰斗}江。藤灣城南至磨些樂城,西南有羅君尋城。又西至柯城,渡水郎陽川,直南過山至押西城。又南至首外川,又西至茫部落,又西至鹽井,又西至拔熬河。麗水城、尋傳大川城,在水東。從上郎坪北里眉羅苴鹽井,又至安西城,直北至小婆羅門國。東有寶山城,又西渡麗水至金寶城。眉羅苴西南有金生城。從金寶城北牟郎城渡麗水,至金寶城。從金寶城西至道吉川,東北至門波城,西北至廣盪城,接吐蕃界。北對雪山,所管部落與鎮西城同。鎮西城南至蒼望城,臨麗水,東北至彌城,西北至麗水渡。麗水渡而南至祁鮮山,山西有神龍河柵。祁鮮已西,即裸形蠻也。管摩零都督城在山上,自尋傳、祁鮮已往,悉有瘴毒,地平如砥,冬草木不枯,日從草際沒。諸城鎮官懼瘴癘,或越在他處,不親視事。南詔特於摩零山上築城,置腹心,理尋傳、長傍、摩零、金、彌城等五道事雲。凡管金齒、漆齒、繡腳、繡面、雕題、僧耆等十餘部落。