líng zhōu yán jǐng, shēn wǔ bǎi yú chǐ, jiē shí yě. shàng xià shén kuān guǎng, dú zhōng jiān shāo xiá, wèi zhī zhàng gǔ yāo. jiù zì jí dǐ yòng bǎi mù wèi gàn, shàng chū jǐng kǒu, zì mù gàn chuí gěng ér xià, fāng néng zhì shuǐ. jǐng cè shè dà chē jiǎo zhī. suì jiǔ, jǐng gàn cuī bài, lǚ yù xīn zhī, ér jǐng zhōng yīn qì xí rén, rù zhě zhé sǐ, wú yuán cuò shǒu. wéi hóu yǒu yǔ rù jǐng, zé yīn qì suí yǔ ér xià, shāo kě shī gōng, yǔ jīng fù zhǐ. hòu yǒu rén yǐ yī mù pán, mǎn zhōng zhù shuǐ, pán dǐ wèi xiǎo qiào, shāi shuǐ yī rú yǔ diǎn, shè yú jǐng shàng, wèi zhī yǔ pán, lìng shuǐ xià zhōng rì bù jué. rú cǐ shù yuè, jǐng gàn wèi zhī yī xīn, ér líng jǐng zhī lì fù jiù.
陵州盐井,深五百余尺,皆石也。上下甚宽广,独中间稍狭,谓之杖鼓腰。旧自吉底用柏木为榦,上出井口,自木榦垂绠而下,方能至水。井侧设大车绞之。歳久,井榦摧败,屡欲新之,而井中阴气袭人,入者辄死,无缘措手。惟侯有雨入井,则阴气随雨而下,稍可施工,雨睛復止。后有人以一木盘,满中贮水,盘底为小窍,酾水一如雨点,设于井上,谓之雨盘,令水下终日不绝。如此数月,井榦为之一新,而陵井之利復旧。
shì rén yǐ zhú mù yá gǔ zhī lèi wèi jiào zǐ, zhì rén hóu zhōng chuī zhī, néng zuò rén yán, wèi zhī" sǎng jiào zǐ". cháng yǒu bìng yīn zhě, wéi rén suǒ ruò, fán yuān wú yǐ zì yán. tīng sòng zhě shì qǔ jiào zǐ lìng sǎng zhī, zuò shēng rú kuǐ lěi zi. cū néng biàn qí yī èr, qí yuān huò shēn. cǐ yì kě jì yě.
世人以竹、木、牙、骨之类为叫子,置人喉中吹之,能作人言,谓之“颡叫子”。尝有病瘖者,为人所若,烦冤无以自言。听讼者试取叫子令颡之,作声如傀儡子。粗能辨其一二,其冤获申。此亦可记也。
bǎo yuán zhōng, dǎng xiàng fàn sāi, shí xīn mù wàn shèng jūn, wèi xí zhàn chén, yù kòu duō běi. dí qīng wèi jiāng, yī rì jǐn qǔ wàn shèng qí fù hǔ jì jūn, shǐ zhī chū zhàn. lǔ wàng qí qí, yì zhī, quán jūn jìng qū, wèi hǔ yì suǒ pò, dài wú yí lèi. yòu qīng zài jīng yuán, cháng yǐ guǎ dāng zhòng, dù bì yǐ qí shèng. yù jiè jūn zhōng, jǐn shě gōng nǔ, jiē zhí duǎn bīng qì. lìng jūn zhōng: wén zhēng yī shēng zé zhǐ zài shēng zé yán zhèn ér yáng què zhēng shēng zhǐ zé dà hū ér tū zhī. shì zú jiē rú qí jiào. cái yù dí, wèi jiē zhàn, jù shēng zhēng, shì zú jiē zhǐ zài shēng, jiē què. lǔ rén dà xiào, xiāng wèi yuē:" shú wèi dí tiān shǐ yǒng?" shí lǔ rén wèi qīng wèi" tiān shǐ" zhēng shēng zhǐ, hū qián tū zhī, lǔ bīng dà luàn, xiāng róu jiàn sǐ zhě, bù kě shèng jì yě.
宝元中,党项犯塞,时新募万胜军,未习战陈,遇寇多北。狄青为将,一日尽取万胜旗付虎冀军,使之出战。虏望其旗,易之,全军径趋,为虎翼所破,殆无遗类。又青在泾、原,尝以寡当众,度必以奇胜。预戒军中,尽舍弓弩,皆执短兵器。令军中:闻钲一声则止;再声则严阵而阳却;钲声止则大呼而突之。士卒皆如其教。才遇敌,未接战,遽声钲,士卒皆止;再声,皆却。虏人大笑,相谓曰:“孰谓狄天使勇?”时虏人谓青为“天使”钲声止,忽前突之,虏兵大乱,相蹂践死者,不可胜计也。
wáng yuán zé shù suì shí, kè yǒu yǐ yī zhāng yī lù tóng lóng yǐ wèn pāng:" hé zhě shì zhāng, hé zhě shì lù?" pāng shí wèi shí, liáng jiǔ duì yuē:" zhāng biān zhě shì lù, lù biān zhě shì zhāng." kè dà qí zhī.
王元泽数歳时,客有以一麞一鹿同笼以问雱:“何者是麞,何者是鹿?”雱实未识,良久对曰:“麞边者是鹿,鹿边者是麞。”客大奇之。
shǎn xī yīn hóng shuǐ xià dà shí, sāi shān jiàn zhōng, shuǐ suì héng liú wéi hài. shí zhī dà yǒu rú wū zhě, rén lì bù néng qù, zhōu xiàn huàn zhī. léi jiǎn fū wèi xiàn lìng, nǎi shǐ rén gè yú shí xià chuān yī xué, dù rú shí dà, wǎn shí rén xué jiào zhī, shuǐ huàn suì xī yě.
陕西因洪水下大石,塞山涧中,水遂横流为害。石之大有如屋者,人力不能去,州县患之。雷简夫为县令,乃使人各于石下穿一穴,度如石大,挽石人穴窖之,水患遂息也。
sū zhōu zhì kūn shān xiàn fán liù shí lǐ, jiē qiǎn shuǐ, wú lù tú, mín pō bìng shè. jiǔ yù wèi zhǎng dī, dàn sū zhōu jiē zé guó, wú chǔ qiú tǔ. jiā yòu zhōng, rén yǒu xiàn jì, jiù shuǐ zhōng yǐ qú chú lěi wèi qiáng, zāi liǎng xíng, xiāng qù sān chǐ. qù qiáng liù zhàng yòu wèi yī qiáng, yì rú cǐ. lù shuǐ zhōng yū ní shí qú chú zhōng, hòu gàn, zé yǐ shuǐ chē quǎn qù liǎng qiáng zhī jiān jiù shuǐ. qiáng jiān liù zhàng jiē tǔ, liú qí bàn yǐ wéi dī jiǎo, jué qí bàn wèi qú, qǔ tǔ yǐ wéi dī, měi sān sì lǐ zé wèi yī qiáo, yǐ tōng nán běi zhī shuǐ. bù rì dī chéng, zhì jīn wèi lì.
苏州至昆山县凡六十里,皆浅水,无陆途,民颇病涉。久欲为长堤,但苏州皆泽国,无处求土。嘉祐中,人有献计,就水中以蘧刍癗为墙,栽两行,相去三尺。去墙六丈又为一墙,亦如此。漉水中淤泥实蘧蒢中,候干,则以水车畎去两墙之间旧水。墙间六丈皆土,留其半以为堤脚,掘其半为渠,取土以为堤,每三四里则为一桥,以通南北之水。不日堤成,至今为利。
chén shù gǔ mì zhí zhī jiàn zhōu pǔ chéng xiàn rì, yǒu rén shī wù, bǔ dé mò zhī de wèi dào zhě. shù gǔ nǎi dài zhī yuē:" mǒu miào yǒu yī zhōng, néng biàn dào, zhì líng!" shǐ rén yíng zhì hòu gé cí zhī, yǐn qún qiú lì zhōng qián, zì chén bù wéi dào zhě, mō zhī zé wú shēng wèi dào zhě mō zhī zé yǒu shēng. shù gǔ zì lǜ tóng zhí, dǎo zhōng shén sù, jì qì, yǐ wéi wéi zhī, nǎi yīn shǐ rén yǐ mò tú zhōng, liáng jiǔ, yǐn qiú zhú yī lìng yǐn shǒu rù wéi mō zhī, chū nǎi yàn qí shǒu, jiē yǒu mò. wéi yǒu yī qiú wú mò, xùn zhī, suì chéng wèi dào. gài kǒng zhōng yǒu shēng, bù gǎn mō yě. cǐ yì gǔ zhī fǎ, chū yú xiǎo shuō.
陈述古密直知建州浦城县日,有人失物,捕得莫知的为盗者。述古乃绐之曰:“某庙有一钟,能辨盗,至灵!”使人迎置后閤祠之,引群囚立钟前,自陈不为盗者,摸之则无声;为盗者摸之则有声。述古自率同职,祷钟甚肃,祭讫,以帷帷之,乃阴使人以墨涂钟,良久,引囚逐一令引手入帷摸之,出乃验其手,皆有墨。唯有一囚无墨,讯之,遂承为盗。盖恐钟有声,不敢摸也。此亦古之法,出于小说。