xiān dì shì hào
先帝谥号
liù yuè chū liù rì rén xū, shì dà xíng huáng dì yuē" sī zōng liè huáng dì" huáng hòu yuē" xiào jié huáng hòu".
六月初六日(壬戌),谥大行皇帝曰“思宗烈皇帝”、皇后曰“孝节皇后”。
" dà shì jì" yún: liù yuè èr shí sān rì, yù dìng xiān dì miào hào" sī zōng". xiān shì, gé chén gāo hóng tú fèng zhǐ nǐ yǐ jīng diǎn yòng, jí kǎo jù diǎn zé, bèi jí huī lóng, bù bì zài gǎi. xià bù jiǔ yǐ:' zhe jí bān zhào xíng'. zhì qī yuè chū qī rì, qiǎn gè guān bān xíng" zhuī zūn shì hào zhào" yú tiān xià. ér" jiǎ yǐ shǐ" liù yuè èr shí yī rì, xīn chéng bó zhào zhī lóng zòu biàn' xiān dì bù dàng miào hào yuē" sī"" sī" zì fēi měi'. gài zhī lóng shí bù shí yī dīng, lǐ zhān sǒu shǐ pái gāo hóng tú yě fù gǎi" yì zōng". zuǒ liáng yù yún:' sī zōng gǎi shì, míng shì xiān dì bù zú" sī" wèi mǎ shì yīng dì yī zuì'. yǒng lì shì wèi" wēi zōng". dà qīng cháo shì wèi" huái zōng".
“大事纪”云:六月二十三日,御定先帝庙号“思宗”。先是,阁臣高宏图奉旨□拟已经点用,及考据典则,备极徽隆,不必再改。下部久矣:‘着即颁诏行’。至七月初七日,遣各官颁行“追尊谥号诏”于天下。而“甲乙史”六月二十一日,忻诚伯赵之龙奏辩‘先帝不当庙号曰“思”;“思”字非美’。盖之龙实不识一丁,李沾嗾使排高宏图也;复改“毅宗”。左良玉云:‘思宗改谥,明示先帝不足“思”;为马士英第一罪’。永历谥为“威宗”。大清朝谥为“怀宗”。
zhuī zūn dì hòu
追尊帝后
liù yuè chū liù rì, zūn fú gōng wáng wèi" gōng huáng dì" zhèng fēi yuē" xiào chéng huáng hòu" shēng mǔ zōu shì yuē" rén shòu huáng tài hòu" shén miào guì fēi zhèng shì yuē" xiào níng tài huáng tài hòu" shàng yuán fēi yuē" xiào zhé huáng hòu".
六月初六日,尊福恭王为“恭皇帝”、正妃曰“孝诚皇后”、生母邹氏曰“仁寿皇太后”、神庙贵妃郑氏曰“孝宁太皇太后”、上元妃曰“孝哲皇后”。
liù yuè shí jiǔ rì jǐ hài, zhuī fù yì wén tài zǐ" xìng zōng xiào kāng huáng dì", zhuī chóng jiàn wén wèi" huì zōng ràng huáng dì" jǐng huáng dì hào" dài zōng".
六月十九日(己亥),追复懿文太子“兴宗孝康皇帝”,追崇建文为“惠宗让皇帝”、景皇帝号“代宗”。
fēng cháng yīng jùn
封常应俊
liù yuè èr shí sān rì, fēng fú fǔ qiān hù cháng yīng jùn wèi xiāng wèi bó, bǔ qīng pǔ zhī xiàn chén āo wèi zhōng shū shè rén, yǔ wáng duó dì yōng zi wú dǎng shì xí jǐn yī zhǐ huī shǐ. gài yīng jùn běn gé gōng, zhí hóng guāng chū wáng, yīng jùn fù zhī xíng xuě zhōng shù shí lǐ, tuō yú nán yǔ yōng āo wú dǎng jù hù cóng yǒu gōng zhě yě.
六月二十三日,封福府千户常应俊为襄卫伯,补青浦知县陈爊为中书舍人,予王铎弟镛、子无党世袭锦衣指挥使。盖应俊本革工,值宏光出亡,应俊负之行雪中数十里,脱于难;与镛、爊、无党俱扈从有功者也。
" jiǎ yǐ shǐ" yún: liù yuè chū sì rì gēng shēn, yǐ cháng zì jùn wèi zuǒ dū du." biān nián"" yí wén" jí" dà shì jì" zhū shū jù zài" yīng jùn", zé zhì" zì jùn" huò wù.
“甲乙史”云:六月初四日(庚申),以常自俊为左都督。“编年”、“遗闻”及“大事记”诸书俱载“应俊”,则志“自俊”或误。
tài hòu zhì zì hé nán
太后至自河南
qī yuè chū liù rì xīn mǎo yín kè, gé chén gāo hóng tú jiāng yuē guǎng fèng zhǐ chū guō yíng shèng mǔ huáng tài hòu. xiān shì, mǎ shì yīng zòu yuē:' luò yáng biàn hòu, shèng mǔ yù hé nán guō jiā zhài yǒu cháng shǒu yì zhě zhī zhī shén què. gōng chén chéng zhù yì xiàng chén yán zhī, dāng jí tú yíng yǎng. dàn shì xū jī mì, ruò xìng dà bīng wǎng yíng, kǒng yǒu zǔ zhì. zhèn chén gāo jié yán yǒu cān jiāng wáng zhī gāng zhě, céng zài hé nán zhāo fǔ lǐ jì yù, dé qí huān xīn yòu yǒu bīng bù wáng zhēn qīng fèng mìng lián luò hé nán gè shān zhài, pō yǒu tóu xù. yí mì yù dū chén shǐ kě fǎ qiǎn wáng zhī gāng wáng zhēn qīng děng yǔ qīn jìn nèi yuán tóng wǎng lǐ jì yù chù, mì yù qí jù zhōu yú hé, bō bīng hù sòng. yán tú ér dōng, dì fāng wén wǔ jù yí wèi yíng yú xú zhōu, shù wèi tuǒ biàn'. cóng zhī. zhì shì, shàng mìng èr fǔ chū yíng.
七月初六日(辛卯)寅刻,阁臣高宏图、姜曰广奉旨出郭迎圣母皇太后。先是,马士英奏曰:‘雒阳变后,圣母寓河南郭家寨;有常守义者知之甚确。工臣程注亦向臣言之,当急图迎养。但事须机密,若兴大兵往迎,恐有阻滞。镇臣高杰言有参将王之纲者,曾在河南招抚李际遇,得其欢心;又有兵部王真卿奉命联络河南各山寨,颇有头绪。宜密谕督臣史可法遣王之纲、王真卿等与亲近内员同往李际遇处,密谕其具舟于河,拨兵护送。沿途而东,地方文武具仪卫迎于徐州,庶为妥便’。从之。至是,上命二辅出迎。
bā yuè shí sān rì wù chén, tài hòu zhì zì hé nán, cóng yí fèng mén rù chén kè, shàng yíng yú wǔ mén. shí sì rì, yù hù bīng gōng sān bù:' tài hòu guāng lín, xiàn sān rì nèi sōu kuò wàn jīn yǐ bèi cì shǎng'. shí liù rì, yù yòng jiān zhū jìn cháo qǐng gěi gōng kē qián liáng lóng fèng chuáng zuò jí chuáng dǐng jià yī yīng qì wù bìng gōng diàn chén shè jīn yù děng xiàng yuē shù shí wàn liǎng. gōng bù shàng shū hé yīng ruì shì láng gāo zhuō kǔ diǎn jīn wú shù, kěn qí chóng jiǎn gōng kē lǐ qīng yì shū qǐng jié shěng. bù tīng. shí qī rì, gāo zhuō yán:' chén zài shǔ bàn shì, guāng lù sì kāi qì mǐn jì yī wàn wǔ qiān qī bǎi yú jiàn gāi fèi liù qiān bā bǎi liù shí yú liǎng, chú yì yī mào gōng liào yín jiǔ bǎi sì shí yú liǎng. jīn rì kòu shì fāng zhāng, ér shǎng cì yín dòng yǐ qiān wàn jì, jiāng hé zhī? wàng huáng shàng yī shú chóu yě'! shí jiǔ rì, yù gōng bù:' xíng gōng jiǎo ài, jí xiū xī gōng zhī yuán, kè qī gào chéng, yǐ jū huáng tài hòu'.
八月十三日(戊辰),太后至自河南,从仪凤门入;辰刻,上迎于午门。十四日,谕户、兵、工三部:‘太后光临,限三日内搜括万金以备赐赏’。十六日,御用监诸进朝请给工科钱粮龙凤床座及床顶架一应器物并宫殿陈设金玉等项约数十万两。工部尚书何应瑞、侍郎高倬苦点金无术,恳祈崇俭;工科李清亦疏请节省。不听。十七日,高倬言:‘臣在署办事,光禄寺开器皿计一万五千七百余件该费六千八百六十余两,厨役衣帽工料银九百四十余两。今日寇势方张,而赏赐银动以千万计,将何支?望皇上一熟筹也’!十九日,谕工部:‘行宫湫隘,亟修西宫之园,刻期告成,以居皇太后’。
èr shí rì, shèng mǔ nán lín jiā ēn: shì yīng kě fǎ shǎo fù shǎo bǎo. èr shí sān rì, jiǎng zōu cún yí lì quàn shèng mǔ yǒu láo, fēng dà xīng bó. jiǔ yuè chū jiǔ rì, yù yíng shèng mǔ yǒu láo liú kǒng zhāo děng liù yuán yīn zi jǐn yī qiān hù. shí yuè chū yī, tài hòu cóng rén wáng yōng wáng wú dǎng shòu shì zhǐ huī.
二十日,圣母南临加恩:士英、可法少傅、少保。二十三日,奖邹存仪力劝圣母有劳,封大兴伯。九月初九日,谕迎圣母有劳刘孔昭等六员荫子锦衣千户。十月初一,太后从人王镛、王无党授世指挥。
tài zǐ yī àn yǐ yǒu sān yuè jiǎ shēn shuò, huáng tài zǐ zhì zì jīn huá, cóng shí chéng mén rù, sòng zhǐ xìng shàn sì. gài dōng gōng jiù shù lǐ jì zhōu mì fèng yù zhá, lǐ yíng zhī zhì yě. xiān shì, wú sān guì yōng tài zǐ lí yǒng píng, xí zhōng wài chén mín: jiāng fèng rù jīng jí wèi. zhì yú hé, yīn yì zhī mín jiān, shǐ rén dǎo rù huáng gū sì. tài jiàn gāo qǐ qián bēn xī shān, tài zǐ zì yì zhī suì tóng zhì tiān jīn, fú hǎi ér nán. bā yuè, dǐ huái shàng wén dìng wáng zhī chén, jù fú gǎn liú, qián zhì yáng zhōu. qǐ qián fǎng de zhōng cháo zhī zhǐ, yù jiā shì hài qí zhí hóng lú xù bān mèng jī yì bù kě, xié zhī dù jiāng, yīn qī yú sū, fù zhuǎn yú háng. tài zǐ bù kān jī lǚ, jiàn lù guì jù zhī sè yú yuán xī guān dēng hào tàn, suì wèi lù rén suǒ qiè zhǐ. mèng jī jù huò jí jǐ, nǎi fù jīng mì zòu, bìng mì qǐ yú shì yīng yú shì qiǎn nèi shù lǐ jì zhōu chí yù zhá zhào zhī. jì zhōu zhì háng, wén yǐ yì jīn huá, jí wǎng mì zhī nǎi guì yuē:' nú bì kòu xiǎo yé tóu'. tài zǐ yún:' wǒ rèn de rǔ, dàn yí wàng xìng shì'. jì zhōu yǐ gào qiě yún:' fèng xīn huáng yé zhǐ, yíng jiē xiǎo yé jìn jīng'. tài zǐ yún:' yíng wǒ jìn jīng, ràng huáng dì yǔ wǒ zuò fǒu'? jì zhōu yún:' cǐ shì nú bì bù zhī'. suì chéng yù zhá. shí jīn huá zhū chén wén zhī, jù cháo jiàn kuì lǐ. yuè èr rì, kāi zhōu zhì háng fǔ chén zhāng bǐng zhēn lái zhāo, yǔ wén wǔ bǎi guān dǎo zhī ér guò. jì zhōu jìn jīng, xiān bái shì yīng, suí zòu hóng guāng. shí tài zǐ zhǐ shí chéng mén wài, shàng fù shǐ běi jīng zhāng wáng liǎng nèi shù chān zhī qiě yíng zhī rù chéng, quán jū xìng shàn sì. èr shù yī jiàn tài zǐ, jí bào zú dà tòng jiàn tiān hán yī báo, gè jiě yī yǐ jìn. shàng wén zhī, dà nù yuē:' zhēn jiǎ wèi biàn, hé dé biàn ěr! tài zǐ jí zhēn, ràng wèi yǔ fǒu, shàng xū wú yì. zhè sī gǎn rú cǐ'! suì lüè èr shù jù sǐ, jì zhōu yì cì zhèn sǐ. dōu rén chū wén qīng gōng zhì, yǒng yuè qū yè wén wǔ guān tóu zhí míng tiě zhě luò yì bù jué. zuì hòu, dū yíng tài jiàn lú jiǔ dé zhì zhèng shì, yī shí nán biàn. tài zǐ ā zhī yuē:' lú jiǔ dé! rǔ hé bù kòu shǒu'? lú bù jué kòu tóu yuē:' nú bì wú lǐ'. tài zǐ yuē:' rǔ gé jǐ shí, féi pàng zhì cǐ kě jiàn zài nán jīng shòu yòng'. lú fù kòu tóu yuē:' xiǎo yé bǎo zhòng'! hú sù cí chū yǔ zhòng yuē:' wǒ wèi cháng fú shì dōng gōng, rú hé lǐ cǐ kàn lái yǒu xiē xiāng xiàng, què rèn bù zhēn'. suí jiè yíng bīng yuē:' wú děng hǎo hǎo shǒu shì! zhēn tài zǐ zì yīng hù wèi jí jiǎ zhě, yì fēi xiǎo xiǎo shén gùn, xū fáng yì qù'! xún yǒu zhǐ yù wén wǔ guān, bù xǔ sī yè. zì cǐ, zhòng bù dé jiàn. zhōng yè, yí tài zǐ yú dà nèi.
太子一案乙酉三月甲申朔,皇太子至自金华,从石城门入,送止兴善寺。盖东宫旧竖李继周密奉御札,礼迎之至也。先是,吴三桂拥太子离永平,檄中外臣民:将奉入京即位。至榆河,阴逸之民间,使人导入皇姑寺。太监高起潜奔西山,太子自诣之;遂同至天津,浮海而南。八月,抵淮上;闻定王之沉,惧弗敢留,前至扬州。起潜访的中朝之旨,欲加弑害;其侄鸿胪序班〔梦箕〕义不可,挟之渡江,因栖于苏,复转于杭。太子不堪羁旅,渐露贵倨之色;于元夕观灯浩叹,遂为路人所窃指。梦箕惧祸及己,乃赴京密奏,并密启于士英;于是遣内竖李继周持御札召之。继周至杭,闻已诣金华,即往觅之;乃跪曰:‘奴婢叩小爷头’。太子云:‘我认得汝,但遗忘姓氏’。继周以告;且云:‘奉新皇爷旨,迎接小爷进京’。太子云:‘迎我进京,让皇帝与我做否’?继周云:‘此事奴婢不知’。遂呈御札。时金华诸臣闻之,俱朝见馈礼。越二日,开舟至杭;抚臣张秉贞来朝,与文武百官导之而过。继周进京,先白士英,随奏宏光。时太子止石城门外,上复使北京张、王两内竖觇之;且迎之入城,权居兴善寺。二竖一见太子,即抱足大恸;见天寒衣薄,各解衣以进。上闻之,大怒曰:‘真假未辨,何得便尔!太子即真,让位与否,尚须吾意。这厮敢如此’!遂掠二竖俱死,继周亦赐酖死。都人初闻青宫至,踊跃趋谒;文武官投职名帖者络绎不绝。最后,督营太监卢九德至;正视,一时难辨。太子呵之曰:‘卢九德!汝何不叩首’?卢不觉叩头曰:‘奴婢无礼’。太子曰:‘汝隔几时,肥胖至此;可见在南京受用’。卢复叩头曰:‘小爷保重’!觳觫辞出;与众曰:‘我未尝伏侍东宫,如何里此;看来有些相像,却认不真’。随戒营兵曰:‘吾等好好守视!真太子自应护卫;即假者,亦非小小神棍,须防逸去’!寻有旨谕文武官,不许私谒。自此,众不得见。中夜,移太子于大内。
sān yuè chū sān rì bǐng xū, ruǎn dà chéng zì jiāng běi chí mì shū yú shì yīng shì yīng mì zòu, qǐng yǐ tài zǐ jí cóng xíng èr rén jù xià zhōng chéng bīng mǎ sī yù suì bǔ gāo chéng mù hǔ, yè gèng yú jiān yú tài zǐ rù zhōng chéng yù. shí yǐ dà zuì, yù zhōng yǒu dà quān yǐ, zuò qí shàng jí shuì qù. lí míng, tài zǐ fǔ xǐng, jiàn fù bīng mǎ shì cè, wèn hé rén? yǐ guān duì. tài zǐ yuē:' rǔ qù, wǒ shuì wèi zú'. liáng jiǔ, wèn bīng mǎ yuē:' rǔ hé yǐ bù qù'? bīng mǎ yuē:' yīng zài cǐ cì hou'. yòu wèn:' cǐ hé dì'? yuē:' gōng suǒ'. yòu wèn:' fēn fēn zhě hé'? yuē:' xíng lù rén'. wèn:' hé gù jiē lán lǚ'? bīng mǎ wèi jí dá, tài zǐ yuē:' wǒ zhī zhī yǐ'! bīng mǎ yǐ qián yī chuàn zhì jǐ shàng, yuē:' kǒng yé yào yòng'. tài zǐ mìng chè qù bīng mǎ yuē:' kǒng yào mǎi wù'. tài zǐ hàn zhī, lìng liāo zhī bì jiān yuē:' nǐ zì qù'! fāng chū, qǐng zhī, xiào wèi sì rén zhì qián, kòu tóu yuē:' xiào wèi fú shì yé de'. tài zǐ zhǐ bì jiān qián yuē:' chí qù mǎi xiāng zhú lái! yú qián kě sì rén fēn zhī'. xiāng zhú zhì, tài zǐ jí rán huǒ jiān nán běi xiàng zài bài, dà hū' tài zǔ gāo huáng dì huáng kǎo huáng dì'! fù zài kòu shǒu, hào qì shù shēng, shì lèi jiù zuò, yǐn qì bù yǐ mǎn yù wèi zhī qī rán.
三月初三日(丙戌),阮大铖自江北驰密书于士英;士英密奏,请以太子及从行二人俱下中城兵马〔司〕狱;遂捕高成、穆虎,夜更余肩舆太子入中城狱。时已大醉,狱中有大圈椅,坐其上即睡去。黎明,太子甫醒,见副兵马侍侧,问何人?以官对。太子曰:‘汝去,我睡未足’。良久,问兵马曰:‘汝何以不去’?兵马曰:‘应在此伺候’。又问:‘此何地’?曰:‘公所’。又问:‘纷纷者何’?曰:‘行路人’。问:‘何故皆蓝缕’?兵马未及答,太子曰:‘我知之矣’!兵马以钱一串置几上,曰:‘恐爷要用’。太子命彻去;兵马曰:‘恐要买物’。太子颔之,令撩之壁间;曰:‘你自去’!方出,顷之,校尉四人至前,叩头曰:‘校尉伏侍爷的’。太子指壁间钱曰:‘持去买香烛来!余钱可四人分之’。香烛至,太子即燃火间南北向再拜,大呼‘太祖高皇帝、皇考皇帝’!复再叩首,号泣数声,拭泪就坐,饮泣不已;满狱为之凄然。
yáng ruì fǔ, wú xī rén shí wéi xiào wèi, jiān shì tài zǐ yú yù zhōng. tài zǐ yǔ zhī yuē:' xī zéi pò běi jīng, yǔ qū chū yù nán zǒu, shí zéi kǒng shàng nán xíng, jù yán bīng dǔ jié, wú xiē zǐ xì chù dōng běi èr miàn yì rán. dú zhèng xī yí lù wèi zéi cháo kū, zéi zhī lái chù bīng zhòng shāo shū, yǔ suì xī zǒu, zhōng rì bù dé shí, wǎn sù yě shě kāi yù táng jiā. jí míng, fù zǒu. zì běi qī rì bù shí, zhuǎn ér nán, suì zhǐ yú gāo mèng jī jiā' yì rén kǒu shù.
杨瑞甫,无锡人;时为校尉,监视太子于狱中。太子语之曰:‘昔贼破北京,予趋出欲南走,时贼恐上南行,俱严兵堵截,无些子隙处;东、北二面亦然。独正西一路为贼巢窟,贼之来处兵众稍疏,予遂西走,终日不得食,晚宿野舍开浴堂家。及明,复走。自北七日不食,转而南,遂止于高梦箕家’(邑人口述)。
chū wǔ rì wù zǐ, bīng kē dài yīng zòu:' wáng zhī míng jiǎ mào tài zǐ, qǐng duō guān huì shěn'. xiān shì, yáng wéi yuán yáng yán yú zhòng yuē:' fù mǎ wáng bǐng zhí sūn wáng zhī míng zhī mào, shén lèi tài zǐ'. mò jí xí qí yán rù zòu. chū liù rì jǐ chǒu, huì shěn tài zǐ yú dà míng mén wài. shàng xiān zhào zhōng yǔn liú zhèng zōng lǐ jǐng lián rù wǔ yīng diàn, yù zhī yuē:' tài zǐ ruò zhēn, jiāng hé róng zhèn! qīng děng jiù jiǎng guān, yí xì rèn de'. zhèng zōng yuē:' kǒng tài zǐ wèi néng lái cǐ, chén dāng yǐ shuō qióng zhī, shǐ wú dùn cí'. shàng yuè. qún chén xiān hòu zhì shí suǒ, tài zǐ dōng xiàng jù zuò, rén shàng bù gǎn yǐ qiú lǐ dài zhī. yī guān zhì jìn chéng tú yú qián, wèn zhī yuē:' cǐ běi jīng gōng diàn yě'. zhǐ chéng huá gōng yuē:' cǐ wǒ suǒ jū' zhǐ kūn níng gōng yuē:' cǐ wǒ niáng niáng suǒ jū'. yī guān qián wèn yuē:' gōng zhǔ jīn hé zài'? yuē:' bù zhī, xiǎng bì sǐ yǐ'! yī guān wèn:' gōng zhǔ tóng gōng nǚ kòu zhōu guó jiù mén'. tài zǐ yuē:' tóng gōng nǚ kòu zhōu guó jiù mén zhě, jí wǒ yě'. liú zhèng zōng qián yuē:' wǒ shì jiǎng guān, rǔ shí fǒu'? tài zǐ yī shì, bù dá wèn yǐ jiǎng suǒ? yuē:' wén huá diàn'. wèn fǎng hé shū? yuē:' shī jù'. wèn xiě jǐ xíng? yuē:' xiě shí háng'. wèn jiǎng dú xiān hòu? yuē:' wàng zhī yǐ'. zhèng zōng gèng duō qí cí yǐ zhé zhī, tài zǐ xiào ér bù yīng yuē:' rǔ yǐ wéi wěi, jí wěi kě ěr. wǒ yuán bù xiǎng yǔ huáng bó duó zuò huáng dì'. zhū chén wú rú hé, réng yǐ jiān yú sòng rù yù zhōng. zhèng zōng suì zòu:' méi mù quán bù xiāng sì. suǒ yán jiǎng suǒ fǎng shū xī wù'. shí zhū nèi shì jiē wèi fēi wàng, tè jié yú shàng wēi, mò gǎn xiāng pōu zhǔ yǐ bǐng chén hé yǐ jiǎng wò rú chū yī kǒu, zhōng wài bēi zhī. bīng kē dài yīng zòu:' wáng zhī míng jiǎ mào tài zǐ, zhì yǐ xiān dì céng xié zhī zhōng zuǒ mén ér bù dá, wèn yǐ jiā dìng bó xìng míng bù dá. qí wěi wú yí! rán zhì nián hé néng bàn cǐ, bì yǒu dà jiān rén xié wèi qí huò wù zài gēn jiū, yí chì fǎ sī yán xùn'.
初五日(戊子),兵科戴英奏:‘王之明假冒太子,请多官会审’。先是,杨维垣飏言于众曰:‘驸马王昺侄孙王之明之貌,甚类太子’。莫即袭其言入奏。初六日(己丑),会审太子于大明门外。上先召中允刘正宗、李景濂入武英殿,谕之曰:‘太子若真,将何容朕!卿等旧讲官,宜细认的’。正宗曰:‘恐太子未能来此,臣当以说穷之,使无遁辞’。上悦。群臣先后至识所,太子东向踞坐,人尚不敢以囚礼待之。一官置禁城图于前,问之;曰:‘此北京宫殿也’。指承华宫曰:‘此我所居’;指坤宁宫曰:‘此我娘娘所居’。一官前问曰:‘公主今何在’?曰:‘不知,想必死矣’!一官问:‘公主同宫女叩周国舅门’。太子曰:‘同宫女叩周国舅门者,即我也’。刘正宗前曰:‘我是讲官,汝识否’?太子一视,不答;问以讲所?曰:‘文华殿’。问仿何书?曰:‘诗句’。问写几行?曰:‘写十行’。问讲读先后?曰:‘忘之矣’。正宗更多其词以折之,太子笑而不应;曰:‘汝以为伪,即伪可耳。我原不想与皇伯夺做皇帝’。诸臣无如何,仍以肩舆送入狱中。正宗遂奏:‘眉目全不相似。所言讲所、仿书悉误’。时诸内侍皆谓非妄,特劫于上威,莫敢相剖;主以柄臣、和以讲幄如出一口,中外悲之。兵科戴英奏:‘王之明假冒太子,质以先帝曾携之中左门而不答,问以嘉定伯姓名不答。其伪无疑!然稚年何能办此,必有大奸人挟为奇货;务在根究,宜敕法司严讯’。
" yí wén" yún:' xī xiān dì xié tài zǐ zài zhōng zuǒ mén jū wú chāng shí, gù dài yīng wèn yuē' xiān dì qīn jū wú chāng shí yú tíng, dōng gōng lì hé dì'? duì yuē:' shuí wú chāng shí'? yīng nǎi jí zhī yuē:' rǔ shì zhà mào. yǐ shí gào, dāng jiù rǔ'! jí guì qǐng jiù mìng. shòu yǐ zhǐ bǐ, gòng chēng:' gāo yáng rén wáng zhī míng, xì fù mǎ wáng bǐng zhī zhí sūn. jiā pò nán bēn, yù gāo mèng jī jiā rén mù hǔ, jiào yǐ zhà mào dōng gōng'. wáng duó děng miàn zòu zhuàng, hóng guāng liú tì yuē:' zhèn wèi yǒu zi, dōng gōng ruò zhēn, jí dōng gōng yǐ'! zhì chū bā rì, jí wén wǔ bǎi guān jǔ jiàn shēng yuán qí lǎo yú wǔ mén wài jū zhī, mèng jī mù hǔ jù fú rú zhī míng yán. xià zhī míng xíng bù yù ér jīng shī shì mín miù yǐ tài zǐ wèi fēi wěi yě'. cǐ yǔ tā shū suǒ zài dà yì. jù cǐ, zé tài zǐ de xì jiǎ mào yǐ. zì gòng jì míng, jí dāng rú dà bēi qì shì hé xū lǚ cì zài shěn, yù jiǔ bù jué yě? cǐ fēi xìn shǐ kě zhī.
“遗闻”云:‘昔先帝携太子在中左门鞫吴昌时,故戴英问曰;‘先帝亲鞫吴昌时于廷,东宫立何地’?对曰:‘谁吴昌时’?英乃诘之曰:‘汝是诈冒。以实告,当救汝’!即跪请救命。授以纸笔,供称:‘高阳人王之明,系驸马王昺之侄孙。家破南奔,遇高梦箕家人穆虎,教以诈冒东宫’。王铎等面奏状,宏光流涕曰:‘朕未有子,东宫若真,即东宫矣’!至初八日,集文武百官、举监、生员、耆老于午门外鞫之,梦箕、穆虎具服如之明言。下之明刑部狱;而京师士民谬以太子为非伪也’。此与他书所载大异。据此,则太子的系假冒矣。自供既明,即当如大悲弃市;何须屡次再审,狱久不决也?此非信史可知。
chū qī rì gēng yín, yǒu nèi guān yǐ mì shū quàn shàng yuē:' dōng gōng zú jiè yì yú cháng xíng, měi jiè zé shuāng mò zhī néng wū'. shàng lìng lú jiǔ dé chí zhì mǎ shì yīng yù shāng zhī. shì yīng dá shū yún:' chén bìng zài yù, huáng shàng yǐ shù chén mì shū shì chén, chén xì yuè zhī, qí yán suī shì ér yí chù shén duō. jì wèi dōng gōng, xìng tuō hǔ kǒu, bù jí dào guān shuō míng, què zǒu shào xīng: kě yí yī yě. dōng gōng hòu zhì níng zhòng, cǐ rén jī biàn bǎi chū: kě yí èr yě. gōng zhǔ xiàn zài zhōu kuí jiā, ér yún yǐ sǐ: kě yí sān yě. zuǒ mào dì zài běi, běi yì yǒu jiǎ tài zǐ shì mào dì mì shū yí cài yì chēn, jīn yì chēn chāo téng jìn lǎn. shì tài zǐ bù sǐ yú zéi, jí sǐ yú qīng yǐ. yuán rì jiǎng guān fāng gǒng gàn zài xíng bù yù, mì yù lái tíng biàn zhī. rú qí jiǎ mào, dāng fù fǎ sī, yǔ chén mín gòng jiàn ér qì zhī. rú qí dōng gōng, zé qí qǔ rù shēn gōng, liú yǎng bié yuàn bù kě fēn fēng yú wài, yǐ qǐ jiān rén zhī xīn'. xíng bù yán xùn mù hǔ gāo chéng, wǔ dú bèi zhì, shì sǐ bù chéng jiǎ mào. mù hǔ yún:' wǒ jiā zhǔ shì zhōng chén, zhí yán zòu wén, yī zì fēi miù wǒ děng hé dé wèi sǐ bèi yì'! fǎ sī qì duó. mèng jī fù shàng shū zì míng bìng dǎi zhì zhī.
初七日(庚寅),有内官以密疏劝上曰:‘东宫足骱异于常形,每骱则双;莫之能诬’。上令卢九德持至马士英寓商之。士英答疏云:‘臣病在寓,皇上以竖臣密疏示臣,臣细阅之,其言虽是而疑处甚多。既为东宫,幸脱虎口,不即到官说明,却走绍兴:可疑一也。东宫厚质凝重,此人机变百出:可疑二也。公主现在周奎家,而云已死:可疑三也。左懋第在北,北亦有假太子事;懋第密书贻蔡奕琛,今奕琛抄腾进览。是太子不死于贼,即死于清矣。原日讲官方拱干在刑部狱,密谕来廷辨之。如其假冒,当付法司,与臣民共见而弃之。如其东宫,则祈取入深宫,留养别院;不可分封于外,以启奸人之心’。刑部严讯穆虎、高成,五毒备至,誓死不承假冒。穆虎云:‘我家主是忠臣,直言奏闻,一字非谬;我等何得畏死背义’!法司气夺。梦箕复上书自明;并逮治之。
chū bā rì xīn mǎo, fù huì shěn tài zǐ yú wǔ mén. hū gǒng gàn zài xíng bù yù shì chén zhāng jié zuò xíng bù shàng shū gāo zhuō jiā, yǐ míng tiě zhào zhī zhì. jié yuē:' xiān shēng gōng xǐ! cǐ fān bù wéi shì zuì, qiě kě yǐ bù cì chāo zhuó, quán zài xiān shēng yī yán ěr'. gǒng gàn wěi wěi. jì yè mén, bǎi guān jí dìng. gè yì hē tài zǐ guì, tài zǐ réng qián miàn xī dūn jù. zhòng yōng gǒng gàn qián, wáng duó zhǐ shì tài zǐ yuē:' cǐ hé rén'? tài zǐ yī jiàn, jí yún' fāng xiān shēng zài'. gǒng gàn jù, jí tuì rù rén hòu, bù gǎn fù qián, yì bù gǎn yán zhēn wěi. zhāng sūn zhèn yuē:' rǔ shì wáng zhī míng'! tài zǐ yuē:' wǒ nán lái, cóng bù céng zì jǐ shuō shì tài zǐ. nǐ děng bù rèn bà le, hé bì gǎi yì xìng míng'? yòu yuē:' lǐ jì zhōu chí huáng bó yù tiē lái zhāo wǒ, fēi wǒ zì lái zhě'. yòu yuē:' nǐ děng bù cháng lì huáng kǎo zhī cháo hū! hé yī dàn méng miàn zhì cǐ'? zhòng guān qiè qiè, yǒu nǎn zhě yǒu hèn zhě, mò zhī gǎn jué. zuì hòu, wáng duó qián yuē:' qiān jiǎ wàn jiǎ, zǒng shì yī jiǎ. shì wǒ yī rén chéng rèn, bù bì zài shěn'! chì sòng hái yù. yìng tiān fǔ guān cài mǒu zì cháo shěn chū, rén wèn yún hé? cài yún:' jí fēi zhēn tài zǐ, yì shì jiǔ shú cháo nèi shì zhě'. páng yī guān yún:' rǔ cǐ yán, míng rì jí qì guān yǐ'! zì hòu cháo chén bù fù yǒu gǎn chēng tài zǐ zhě. jīng zhōng yáo yuē:' ruò biàn tài zǐ zhà, shè rén xiān shè mǎ ruò yào tài zǐ qiáng, qín zéi xiān qín wáng' yī yún: shěn shí tài zǐ yún:' wǒ nán lái, cóng bù céng shuō zì yǐ dōng gōng nǐ bù rèn bà le, hé bì gǎi yì xìng míng'? xíng bù shàng shū gāo zhuō jǐ shì dài yīng qí shēng jiē yún:' jì rèn wáng zhī míng, hé xū zài wèn? yì bù bì dòng xíng. huí zòu biàn liǎo'.
初八日(辛卯),复会审太子于午门。呼拱干在刑部狱;是晨张捷坐刑部尚书高倬家,以名帖召之至。捷曰:‘先生恭喜!此番不惟释罪,且可以不次超擢,全在先生一言耳’。拱干唯唯。既谒门,百官集定。各役喝太子跪,太子仍前面西蹲倨。众拥拱干前,王铎指示太子曰:‘此何人’?太子一见,即云‘方先生在’。拱干惧,即退入人后,不敢复前,亦不敢言真伪。张孙振曰:‘汝是王之明’!太子曰:‘我南来,从不曾自己说是太子。你等不认罢了,何必改易姓名’?又曰:‘李继周持皇伯谕帖来招我,非我自来者’。又曰:‘你等不尝立皇考之朝乎!何一旦蒙面至此’?众官窃窃,有赧者、有恨者,莫之敢决。最后,王铎前曰:‘千假万假,总是一假。是我一人承任,不必再审’!叱送还狱。应天府官蔡某自朝审出,人问云何?蔡云:‘即非真太子,亦是久熟朝内事者’。旁一官云:‘汝此言,明日即弃官矣’!自后朝臣不复有敢称太子者。京中谣曰:‘若辨太子诈,射人先射马;若要太子强,擒贼先擒王’(一云:审时太子云:‘我南来,从不曾说自已东宫;你不认罢了,何必改易姓名’?刑部尚书高倬、给事戴英齐声皆云:‘既认王之明,何须再问?亦不必动刑。回奏便了’)。
mù hǔ zhēn yì shì, mǎ wáng bèi bù rú pū lì yuǎn yǐ!
穆虎真义士,马、王辈不如仆隶远矣!
kàn tài zǐ yǔ, yuán wèi cháng zì rèn wáng zhī míng nǎi gāo dài qí shēng zuò zuò shǎng qù, zhòng ěr zhòng mù hé zài, ér yǒu yǎn dào shǔ gǒu zhī shuō xiǎo rén zhēn kě xiào yě. zhì wáng duó shēn wéi dà chén, gǎn yún" chéng rèn" zhēn bǐ fū wàng rén yě zāi!
看太子语,原未尝自认王之明;乃高、戴齐声做作上去,众耳众目何在,而有掩盗鼠狗之说;小人真可笑也。至王铎身为大臣,敢云“承任”;真鄙夫、妄人也哉!
chū jiǔ rì rén chén, zhōng yǔn lǐ jǐng lián zòu yún:' tài zǐ de xì jiǎ mào, gé chén wáng duó zài jiā zhì wèn, shǐ zhī gōng tǔ xìng míng'. dū chá yuàn zhān shì tōng qú:' wáng zhī míng jiǎ mào tài zǐ'.
初九日(壬辰),中允李景濂奏云:‘太子的系假冒,阁臣王铎再加质问,使之供吐姓名’。都察院粘示通衢:‘王之明假冒太子’。
shí sì rì dīng yǒu, yù xíng bù:' mù hǔ ruò fēi jiān rén, qǐ gǎn xié wáng zhī míng mào rèn dōng gōng? zhēng yuè èr yuè, suǒ chéng hé jú? wǎng mǐn wǎng chǔ, yù gàn hé shì? qǐ gāo mèng jī yī rén suǒ bàn! zhǔ shǐ fù nì, shí fán yǒu tú. zhāo fǎ sī qióng jiū'! gài shì yīng yì zài jiāng yuē guǎng bèi, gù yán zhǐ jiū wèn. huáng dé gōng shàng yán:' dōng gōng wèi bì jiǎ mào, gè guān féng yíng, bù zhī de xì hé rén biàn míng hé rén, dìng wèi jiān wěi. xiān dì zhī zǐ, jí bì xià zhī zǐ wèi yǒu bù míng bù bái, fù zhī xíng yù. hùn rán léi tóng, jiāng rén chén zhī yì wèi hé? kǒng zài tíng zhū chén chǎn xùn zhě duō kàng yán zhě shǎo, jí míng bái rèn shi, yì shuí gǎn chū tóu qǔ huò hū'! yǒu zhǐ:' wáng zhī míng jiǎ mào xì qīn kǒu gòng tǔ, yǒu hé féng yíng? bù bì xuán chuǎi guò lǜ'!
十四日(丁酉),谕刑部:‘穆虎若非奸人,岂敢挟王之明冒认东宫?正月、二月,所成何局?往闽、往楚,欲干何事?岂高梦箕一人所办!主使附逆,实繁有徒。着法司穷究’!盖士英意在姜〔曰〕广辈,故严旨究问。黄得功上言:‘东宫未必假冒,各官逢迎,不知的系何人、辨明何人,定为奸伪。先帝之子,即陛下之子;未有不明不白,付之刑狱。混然雷同,将人臣之义谓何?恐在廷诸臣谄徇者多、抗颜者少,即明白认识,亦谁敢出头取祸乎’!有旨:‘王之明假冒系亲口供吐,有何逢迎?不必悬揣过虑’!
shí wǔ rì wù xū, fù huì shěn tài zǐ yú cháo. zuǒ dōu lǐ zhān xiān lìng xiào wèi sī jiè tài zǐ, bì xū zhí yán mǒu. jí shěn shí, zhān hū" wáng zhī míng" bù yīng. hè wèn hé bù yīng? tài zǐ yuē:' hé bù hū míng zhī wáng'! zhān hē shàng zā, tài zǐ hào hū huáng tiān shàng dì, shēng chè yú nèi. shì yīng chuán cuī fàng zā zhān fù hǎo yán wèn zhī. tài zǐ yuē:' rǔ lìng xiào wèi zhǔ wǒ, xiào wèi zì néng yán zhī hé bì wǒ yán. qián rì zhuī zhě hé chǔ, zhuī zhě zì zhī hé bì wèn wǒ'! gāo zhuō jiàn qí yán jí qiè, lìng fú chū. jiāng chū cháo, jiù dōng gōng bàn dú qiū zhì zhōng pěng chí dà tòng. shàng wén, jí lìng qín xià, fā zhèn fǔ sī yán xùn. yǒu tí shī yú huáng chéng yuē:' bǎi shén hù bì zéi zhōng lái, huì jiàn qián xīng bì hòu kāi hǎi shàng fú sū yuán wèi sǐ, yù zhōng bìng yǐ yòu xī cāi! ān wēi dìng zì guān zōng shè, zhōng yì hé céng dào dǐng tái! liè liè dà xíng hé chǔ yù, pǔ tiān kōng xiàng jí huán āi'! féng kě zōng jí xùn gāo mèng jī, mèng jī liè shù zì běi lái lái lì shén xiáng, jiǎ mào qī yǐn zhì sǐ bù chéng yuán shū gù jiǔ wèi dìng. yù shǐ chén yǐ ruì zòu:' yú mín guān tīng yì huò, gù dào lù jí jí, jiē yǐ zhū chén yǒu yì qīng xiān dì zhī xuè yìn'. yǒu zhǐ:' jiāng wáng zhī míng hǎo shēng hù yǎng, wù zhòu jiā xíng, yǐ zhāo mín bàng. qí zhèng gào tiān xià, yú fū yú fù jiē yǐ míng bái, rán hòu shēn fǎ'.
十五日(戊戌),复会审太子于朝。左都李沾先令校尉私戒太子,必须直言某。及审时,沾呼“王之明”;不应。喝问何不应?太子曰:‘何不呼明之王’!沾喝上拶,太子号呼皇天上帝,声彻于内。士英传催放拶;沾复好言问之。太子曰:‘汝令校尉嘱我,校尉自能言之;何必我言。前日追者何处,追者自知;何必问我’!高倬见其言急切,令扶出。将出朝,旧东宫伴读邱致中捧持大恸。上闻,即令擒下,发镇抚司严讯。有题诗于皇城曰:‘百神护跸贼中来,会见前星闭后开;海上扶苏原未死,狱中病已又奚猜!安危定自关宗社,忠义何曾到鼎台!烈烈大行何处遇,普天空向棘圜哀’!冯可宗即讯高梦箕,梦箕列〔述〕自北来来历甚详,假冒欺隐至死不承;爰书故久未定。御史陈以瑞奏:‘愚民观听易惑,故道路籍籍,皆以诸臣有意倾先帝之血胤’。有旨:‘将王之明好生护养,勿骤加刑,以招民谤。俟正告天下,愚夫愚妇皆已明白,然后申法’。
lǐ zhān hē zā, yǔ qín shòu hé yì! mèng jī zhì sǐ bù rèn, liè zhàng fū yě. chén yǐ ruì yī shū, kě yún wǎn ér zhí. sān yuè èr shí sān rì bǐng wǔ, liú liáng zuǒ shū yán:' wáng zhī míng tóng shì liǎng àn, wèi xié yú lùn. kěn qiú qū quán liǎng cháo yí lún, wú yí tiān xià hòu shì kǒu shí'! yǒu zhǐ:' tóng shì yāo fù, mào rèn jié fà. jù gōng, xì mǒu líng wáng gōng rén, shàng wèi xī zhēn wěi. wáng zhī míng xì fù mǎ wáng bǐng zhī zhí sūn, bì nàn nán lái, yǔ mèng jī jiā rén mù hǔ yán tú xiá nì, mào rèn dōng gōng, wàng tú bù guǐ, zhèng zài yán jiū. zhèn yǔ xiān dì sù wú xián yuàn, bù dé yǐ cóng qún chén zhī qǐng, miǎn chéng zhòng qí qǐ yǒu lì tiān xià zhī xīn, dú hài qí xuè yìn! jǔ cháo wén wǔ, shuí fēi xiān dì jiù chén shuí bù rú qīng, kěn mèi xīn zhì cǐ! fǎ sī guān jí jiāng liǎng àn kān bù, yǐ xī qún yí'.
李沾喝拶,与禽兽何异!梦箕至死不认,烈丈夫也。陈以瑞一疏,可云婉而直。三月二十三日(丙午),刘良佐疏言:‘王之明、童氏两案,未协舆论。恳求曲全两朝彝伦,毋贻天下后世口实’!有旨:‘童氏妖妇,冒认结发。据供,系某陵王宫人,尚未悉真伪。王之明系驸马王昺之侄孙,避难南来,与梦箕家人穆虎沿途狎眤,冒认东宫,妄图不轨,正在严究。朕与先帝素无嫌怨,不得已从群臣之请,勉承重奇;岂有利天下之心,毒害其血胤!举朝文武,谁非先帝旧臣、谁不如卿,肯昧心至此!法司官即将两案刊布,以息群疑’。
èr shí bā rì xīn hài, zuǒ liáng yù jù shū, qǐng bǎo quán dōng gōng, yǐ ān chén mín zhī xīn. wèi' dōng gōng zhī lái, wú sān guì shí yǒu fú yàn, shǐ kě fǎ míng zhī zhī ér bù gǎn yán cǐ qǐ dà chén zhī dào! mǎn cháo zhū chén, dàn zhī féng jūn, bù xī dà tǐ. qián zhě lǐ zéi nì luàn, shàng xī wáng fēng, bù rěn jù jiā xíng hài hé zhì yī jiā, fǎn shì wéi chóu? míng zhī qióng jiū bìng wú bié qíng, bì yù zhǎn zhuǎn zhū qiú, suì shǐ huáng shàng wàng wū wū zhī dé chén xià jué wěi qiú zhī yì! pǔ tiān tóng yuàn, huáng shàng dú yǔ èr sān jiān chén bǎo shǒu tiān xià, wú shì lǐ yě! qīn qīn ér rén mín, yuàn huáng shàng shěng zhī'! yǒu zhǐ:' dōng gōng guǒ zhēn, dāng bù shī wáng fēng. dàn wáng zhī míng bèi mù hǔ shǐ mào tài zǐ, zhèng zài gēn jiū jiān dǎng. qí wú sān guì shǐ kě fǎ děng yǔ, bì xì é chuán. fǎ sī jiāng shěn míng jié lüè, xuān yù gāi fān'.
二十八日(辛亥),左良玉具疏,请保全东宫,以安臣民之心。谓‘东宫之来,吴三桂实有符验,史可法明知之而不敢言;此岂大臣之道!满朝诸臣,但知逢君,不惜大体。前者李贼逆乱,尚锡王封,不忍遽加刑害;何至一家,反视为仇?明知穷究并无别情,必欲辗转诛求,遂使皇上忘屋乌之德、臣下绝委裘之义!普天同怨,皇上独与二、三奸臣保守天下,无是理也!亲亲而仁民,愿皇上省之’!有旨:‘东宫果真,当不失王封。但王之明被穆虎使冒太子,正在根究奸党。其吴三桂、史可法等语,必系讹传。法司将审明节略,宣谕该藩’。
sì yuè chū yī rì guǐ chǒu, gōng bù shì láng hé kǎi zòu:' zhèn chén shū dōng gōng shén míng'. yǒu zhǐ:' cǐ shū qǐ kě liú chuán, bì fēi zhèn chén zhī yì, lìng tí táng guān lì xíng zhuī huǐ gǎn yǒu gǔ shān zhě, bīng bù lì qín zhèng fǎ'!
四月初一日(癸丑),工部侍郎何楷奏:‘镇臣疏东宫甚明’。有旨:‘此疏岂可流传,必非镇臣之意,令提塘官立行追毁;敢有鼓煽者,兵部立擒正法’!
chū èr rì jiǎ yín, hú guǎng xún fǔ hé téng jiāo shū yán:' tài zǐ dào nán, hé rén zòu wén? hé rén wù sè? jì zhào zhì jīng, mǎ shì yīng hé yǐ dú zhī qí wěi? jì shì wáng bǐng zhī zhí sūn, hé rén jǔ fā? nèi guān gōng hóu duō běi lái zhī rén, hé wú yī rén què rèn, ér fàn yún zì gòng? mèng jī qián hòu èr shū, hé yǐ bù fā chāo chuán? míng zhǐ yù xuān, zé chén xià yù huò. cǐ shì guān tiān xià wàn shì shì fēi, bù kě bù shèn'! yǒu zhǐ:' wáng zhī míng zì gòng shén míng, bǎi guān shì mín wàn mù zhāo rán, bù rì jí jiāng kǒu cí zhāng shū kān xíng. hé téng jiāo bù bì zī rǎo'!
初二日(甲寅),湖广巡抚何腾蛟疏言:‘太子到南,何人奏闻?何人物色?既召至京,马士英何以独知其伪?既是王昺之侄孙,何人举发?内官公侯多北来之人,何无一人确认,而泛云自供?梦箕前后二疏,何以不发抄传?明旨愈宣,则臣下愈惑。此事关天下万世是非,不可不慎’!有旨:‘王之明自供甚明,百官士民万目昭然,不日即将口词章疏刊行。何腾蛟不必滋扰’!
shí sān rì yǐ chǒu, yù shǐ zhāng zhào xióng zòu:' wěi tài zǐ yī àn, bàng yì biàn chù fèi téng'. shàng mìng jí jiāng kǒu cí zhāng shū lián yè sù kè, jí fù zhào shǐ zhú jùn xuān bù.
十三日(乙丑),御史张兆熊奏:‘伪太子一案,谤议遍处沸腾’。上命即将口词章疏连夜速刻,即付诏使逐郡宣布。
shí liù rì wù chén, yuán jì xián zòu:' liáng yù jǔ bīng dōng xià, qǐng shè tài zǐ yǐ è zhǐ zhī'! yǒu zhǐ:' wáng zhī míng de xì jiǎ mào, rú guǒ xiān dì yí tǐ, zhèn qǐ wú cí ài? rén chén hé jí chēng bīng fàn quē! jì xián shēn wéi dà chén jiān yōng bīng zhòng, rú hé shuō bù néng dǔ zhǐ'! yòu" biān nián" yún:' jiāng dū yuán jì xián shū yán:" tài zǐ jū yí qì yǎng, bì fēi wài jiān ér tóng suǒ néng jiǎ xí. wáng bǐng yuán xì fù zú, qiě gāo yáng wèi wén tú hài, qǐ wú fù xiōng qún cóng, hé shì zhī shēn liú zhuǎn dào nán? jì zǒu shào xīng, yú cháo tíng yǒu hé guān xì, qiǎn rén zōng jī zhào lái? zhà mào cóng hé ér qǐ? wàng bì xià wù xìn piān cí, shǐ yī rén miǎn xiàng yú zhī bēi, zé yǔ zhòu hēng dàng píng zhī fú yǐ". yǒu zhǐ:" wáng zhī míng bù xíng zì rèn, gāo mèng jī mù hǔ hé kǒu shū qíng. zhū chén wú duān guò yí, hé shì zhèn tài báo shì tíng chén tài qiǎn! jì xián shēn wéi dà chén, bù dé guò tīng é yán, bié shēng yì chuāi"'!
十六日(戊辰),袁继咸奏:‘良玉举兵东下,请赦太子以遏止之’!有旨:‘王之明的系假冒,如果先帝遗体,朕岂无慈爱?人臣何即称兵犯阙!继咸身为大臣兼拥兵众,如何说不能堵止’!又“编年”云:‘江督袁继咸疏言:“太子居移气养,必非外间儿童所能假袭。王昺原系富族,且高阳未闻屠害,岂无父兄群从,何事只身流转到南?既走绍兴,于朝廷有何关系,遣人踪迹召来?诈冒从何而起?望陛下勿信偏词,使一人免向隅之悲,则宇宙亨荡平之福矣”。有旨:“王之明不刑自认,高梦箕、穆虎合口输情。诸臣无端过疑,何视朕太薄、视廷臣太浅!继咸身为大臣,不得过听讹言,别生臆揣”’!
shí qī rì jǐ sì, shǐ kě fǎ gōng qǐng zhào jiàn, miàn yán dōng gōng chǔ fèn, yǐ xī qún. yǒu zhǐ:' xī jǐng fāng jí, qīng zhuān xīn liào lǐ dài zòu kǎi hòu jiàn'. kě fǎ tàn yuē:'" zòu kǎi" èr zì, tán hé róng yì! chéng rú shàng suǒ yán, miàn jūn bù zhī hé rì yǐ'!
十七日(己巳),史可法恭请召见,面言东宫处分,以息群□。有旨:‘西警方急,卿专心料理;待奏凯后见’。可法叹曰:‘“奏凯”二字,谈何容易!诚如上所言,面君不知何日矣’!
bú yào shǐ gōng huí jīng, qí shì biàn yǒu kě yí. běi tài zǐ yī àn xiān dì gòng sān zi, tài zǐ nián shí liù, dìng yǒng èr wáng jiē shí sān suì. chuǎng rù jīng shí dà suǒ, wéi yǒng wáng bù zhī suǒ zài. zì chéng dōng chū, rén jiàn tài zǐ mǎ xián wěi suí hòu, bú jiàn dìng wáng. huò yuē: yǐ xiān rì suí chuǎng chū jīng, guò tōng zhōu, mǎ shàng shī yī lǚ. yǒu rén shí ér jìn, wáng shēn zú yǔ zhe yīn wèn' jūn hū mín hū'? rén yǐ mín duì. wáng yuē:' jūn zé shí wǒ jiā fàn zhě mín fāng shòu zhēng shuì zhī kǔ, yǒu hé hǎo shì dào rǔ'? qí rén qì, wáng yì qì xiè zhī. zì chéng zhàn bài xī hái, bú jiàn tài zǐ suí hòu rén chuán tài zǐ guī wú sān guì jūn zhōng yǐ.
不要史公回京,其事便有可疑。北太子一案先帝共三子,太子年十六,定、永二王皆十三岁。闯入京时大索,惟永王不知所在。自成东出,人见太子马衔尾随后,不见定王。或曰:已先日随闯出京,过通州,马上失一履。有人拾而进,王伸足与着;因问‘军乎、民乎’?人以民对。王曰:‘军则食我家饭者;民方受征税之苦,有何好事到汝’?其人泣,王亦泣谢之。自成战败西还,不见太子随后;人传太子归吴三桂军中矣。
shí yuè, yǒu nán zǐ zì yì zhōu zhōng shū jiā qiú jiàn gōng zhǔ xiāng bào chí dà kū, zhì liú bù qù. zhōu pū zhú zhī, suì wèi jiē dào suǒ zòu. míng rì, diàn zhōng kān zhī, yán gōng zhōng shì pō hé yǐ xùn nèi guān, mò gǎn rèn zhě yī shuō jiā dìng bó zhōu kuí jiā.
十月,有男子自诣周中书家求见公主;相抱持大哭,滞留不去。周仆逐之,遂为街道所奏。明日,殿中勘之,言宫中事颇合;以讯内官,莫敢认者(一说嘉定伯周奎家)。
yǒu yī yáng xìng nèi jiān zài páng tài zǐ yuē:' cǐ yáng mǒu, céng shì wǒ'. yáng jí zhà yuē:' nú bì xìng zhāng, xiān fú shì zhě fēi wǒ yě'! yòu hū jiù shì wèi jǐn yī zú shí rén xùn zhī, xián yuē:' shì yǒng wáng'. yǒu jìn wáng zhě, shān xī cóng chuǎng lái, yīn liú jīng shī dú yán qí wěi. yú shì yán zhēn zhě, jiē xià yù. xíng cáo láng qián fèng lǎn xiáng xùn, suì yǐ zhēn huáng zǐ bào mìng. jìn wáng dǐ lǎn, lǎn bó rán yǔ qīn jìn wáng. fù tíng xùn zhī, nèi gé xiè shēng zhí yǐ wéi wěi tài zǐ yuē:' mǒu shì, xiān shēng yì zhī fǒu'? shēng mò rán, yī yī tuì. fèng lǎn miàn chì shēng bù chén. zhèng yáng mén shāng mín shù rén jù shū jiù huáng zǐ, lì xiè shēng qín shòu wú dào jù shū rén yì xià yù. yǐ yǒu zhēng yuè chū shí rì, shè zhèng wáng wèi tíng chén yuē:' tài zǐ zhēn wěi wú shāng, dàn jìn wáng míng cháo zōng shì xiè shēng míng cháo dà chén, fèng lǎn ā jìn wáng bǎi xìng mà xiè shēng, jiē luàn mín yě'. mìng xì yù zhě jǐn shā. xiè shēng zǎo cháo, jiàn fèng lǎn yǔ gǒng shǒu, jǐng hū jiàn chuí shí shí zì yǔ yuē:' qián xiān shēng ráo wǒ'! zhǒng kuì jí sǐ. sì yuè chū liù rì, fèng yáng mín zhāng sān jù zhòng shì jiù huáng zǐ, yǐ yáng shēng yuán wèi móu zhǔ, shēng yuán sūn sān yīng zhī jù qín shā. chū shí rì, tài zǐ suì sǐ.
有一杨姓内监在旁;太子曰:‘此杨某,曾侍我’。杨即诈曰:‘奴婢姓张,先服侍者非我也’!又呼旧侍卫锦衣卒十人讯之,咸曰:‘是永王’。有晋王者,山西从闯来,因留京师;独言其伪。于是言真者,皆下狱。刑曹郎钱凤览详讯,遂以真皇子报命。晋王抵览,览勃然语侵晋王。复廷讯之,内阁谢升执以为伪;太子曰:‘某事,先生忆之否’?升默然,一揖退。凤览面叱升不臣。正阳门商民数人具疏救皇子,詈谢升禽兽无道;具疏人亦下狱。乙酉正月初十日,摄政王谓廷臣曰:‘太子真伪无伤,但晋王明朝宗室、谢升明朝大臣,凤览呵晋王、百姓骂谢升,皆乱民也’。命系狱者尽杀。谢升早朝,见凤览与拱手,颈忽渐垂;时时自语曰:‘钱先生饶我’!肿溃即死。四月初六日,凤阳民张三聚众誓救皇子,以杨生员为谋主,生员孙三应之;俱擒杀。初十日,太子遂死。
qián fèng lǎn, zì zi duān, hào lán tái kuài jī rén, xiàng guó lín wǔ gōng zhī sūn. yǐ zǔ yīn, rù zhōng shū liè huáng dì shòu xíng bù zhǔ shì. hóng guāng shí, yǐ dōng gōng shì, běi jīng tíng chén jù chì wèi jiǎ. fèng lǎn dú shū zhēng zhī, qí lüè yuē:' tài zǐ wēi dì, sǐ shēng zhī quán, yī zài cháo tíng. jù qí gòng cí, bǎo zhě yàn zhě què yǒu píng zhèng. zài bù wǔ rì, bēi jù yán dòng, jué wú zhuāng shì. jīn zé qí shēn dà yīn hóng wèi fēi zhēn yé rén yòu ér miǎo xiǎo, zhì shí liù ér dùn zhǎng qiě dà, bǐ bǐ yě. zé yǐ bù néng shū xiě wèi fēi zhēn yé dōng gōng sù wú néng shū zhī míng. ruò zé yǐ bù néng jǐn xī gōng zhōng shì yé bō qiān liú cuàn, hún pò wèi ān, rén yú fù guì shí duō bù jīng yì, shì wèn gè guān cháo hè guì bài wéi tīng hóng lú chuán hū ér yǐ, néng yú cāng cù zhōng xī qí lǐ shù fǒu? tài zǐ zài gōng zhōng, wèi hán ér yī wèi jī ér shí, suí shì zhě zhòng, ān néng hū xìng míng? shì wèn gè guān shū lì zào yì děng, jǐ hé rén néng yī yī xī qí xìng míng miàn mào fǒu? dāng shí èr wáng zài liú zōng mǐn jiā, rén xīn zhǐ yǒu èr wáng, bù zhī yǒu tài zǐ jīn jié wèn shí, bù néng míng duì zhě. guì chǔ dōng gōng, hé kān cuò rǔ zì bù kě yǐ mín fàn tóng guān yě. zǒng zhī, dà chén bù rèn, zé xiǎo chén zhān gù nèi yuán bù rèn, zé wài yuán yì qián kǒu. rán tiān dì zǔ zōng, bù kě qī miè gǎn yǐ sǐ zhēng zhī'! shū shàng, xià yù. fǎ lì fěng zhī yuē:' gǒu yì rǔ yán, zé shēng'. fèng lǎn yì rán yuē:' wǒ shēn zǎo bàn yī sǐ ěr, yán bù kě yì'. jìng zuò zhū sǐ. shì wén yú nán, zèng yǐ tài pú sì qīng, shì" zhōng yì".
钱凤览,字子端,号兰台;会稽人,相国麟武公之孙。以祖荫,入中书;烈皇帝授刑部主事。宏光时,以东宫事,北京廷臣俱斥为假。凤览独疏争之,其略曰:‘太子危地,死生之权,一在朝廷。据其供词,保者、验者确有凭证。在部五日,悲惧言动,绝无装饰。今责其身大音宏为非真耶;人幼而渺小,至十六而顿长且大,比比也。责以不能书写为非真耶;东宫素无能书之名。若责以不能尽悉宫中事耶;播迁流窜,魂魄未安,人于富贵时多不经意,试问各官朝贺跪拜惟听鸿胪传呼而已,能于仓猝中悉其礼数否?太子在宫中,未寒而衣、未饥而食,随侍者众,安能呼姓名?试问各官书吏、皂役等,几何人能一一悉其姓名、面貌否?当时二王在刘宗敏家,人心止有二王,不知有太子;今诘问时,不能明对者。贵处东宫,何堪挫辱;自不可以民犯同观也。总之,大臣不认,则小臣瞻顾;内员不认,则外员亦箝口。然天地祖宗,不可欺灭;敢以死争之’!疏上,下狱。法吏讽之曰:‘苟易汝言,则生’。凤览毅然曰:‘我身早办一死耳,言不可易’。竟坐诛死。事闻于南,赠以太仆寺卿,谥“忠毅”。
sān huáng zǐ yī àn
三皇子一案
dà qīng shùn zhì bā nián dōng yuè, yǒu rén shǒu sān huáng zǐ zài mín jiān, qín zhuō zhì mǎ tí dū fǔ shěn wèn. huáng zǐ zì shū gōng yún:' yún ān, xì chóng zhēn dì sān zi, míng cí huàn nián èr shí suì. xiōng cí lǎng, jí dōng gōng tóng wèi zhōu hòu suǒ shēng. dì míng cí càn, tián fēi shēng. huàn jū jǐng rén gōng, rǔ mǔ dèng jiǎng bā suì jiù wài fù, jiǎng dú guān fù zhāng. zéi fàn dōu shí, xiān dì tuō yǔ zhāng jìn shì jí zhǐ huī huáng guì sòng zhōu huáng qìng jia, bù nà qián zàng mín jiān, wèi zéi sōu chū. suí yíng dào shān hǎi guān chuǎng bài, xié zhì tóng guān, suí yíng zhì jīng xiāng, yù zuǒ liáng yù zhàn, zéi bài sàn, jí suí zuǒ yíng, gǎi xìng huáng, chēng wéi huáng guì shū. zuǒ bīng wèi huáng dé gōng suǒ bài, huáng fēi lǔ zuǒ bīng chuán, shā guì zhāng jìn shì yǐ shí gào, fēi mì qí shì. míng nián wǔ yuè, dé gōng wáng, fēi xié zǒu tài hú yù jiāng xī yuè ān wáng, fēi tuō zhī. wáng xié wǎng xiào fēng, yù ruì chāng wáng lè ān wǎng mǐn, yǐ yǔ tuō ruì chāng zhuǎn cáng. jiǔ yuè, yì yú qián xiāng guān yú wén yuān jiā, jiǎ chēng sòng zuò shī gōng zǐ. yǒu hú guǎng rén chén dǐ liú, shí xiāng qīn mì dǐ liú gǎi míng lǐ wáng tái, suàn mìng làng jī, dé tài píng fǔ xiāng yǒu xià míng qīng zhòng yì, jí yǔ míng qīng tóng zhì yú qián lái jiē. yǔ zài chén jiàn shēng jiā, jiàn shēng yǔ wén yuān shuō zhī ér bié yǔ gǎi xìng sūn, míng qīng yǐ nǚ zì zhī. sì nián shí èr yuè, yú wén yuān yǔ zhī xiàn bù hé, qián shì suì lù xíng wén tài píng, chá bù huò. wǔ nián wǔ yuè shuò, yǔ xuē fà wèi sēng, hào yún ān huò chēng yī jiàn huò chēng qǐ yún. dǐ liú wú dìng míng, suí kǒu yīng rén làng jī jiāng běi gè ān. dǐ liú fǎng zhī níng guó fǔ xiù cái shěn chén bó hǎo yì, liù nián qī yuè tóng yǔ wǎng fǎng, yù yú chuán zhōng yī lǎo xiù cái lǚ fēi liù shàn shī wén, chén bó jí tuō fēi liù liú jiā dú shū. bā nián rùn èr yuè, cí bié shěn lǚ èr rén, yǔ dǐ liú fù dào xià jiā. sān yuè wán yīn yīn xià pín kǔ, zì zū xiāng cūn kōng wū yī jiān jū zhù, dù rì wéi jiān. sì yuè, yǔ dǐ liú yì wǎng wú hú jiè yín èr shí liǎng, mǎi xì chá tóng huī shāng wāng lǐ xiān wǎng sū zhōu mài. lǐ xiān yǔ cháng zhōu yáng xiù fǔ wú zhōng hǔ qiū xiāng shí, chá mài bì, tóng dào cháng zhōu. xiù fǔ yán zōu jiè zhī shì hǎo rén, dào qí jiā zhù jǐ rì jiè zhī yòu yán lù mài shì hǎo rén, jí wǎng yè lù mài. lín xíng shí, sòng wú zhōng shī shàn yī jù yín wǔ qián. zài lù mài jiā zhù jǐ rì, jiāng yīn xià jiā, bù yì wú zhōng sī zuò jiǎ zhá jiǎ lì bù suí, yīn chū shǒu yú fǔ yuàn. fǔ yuàn chà guān xiān wǎng níng guó shěn lǚ èr jiā gēn xún, zhì wú hú jí huò dǐ liú yǔ tǐng shēn chū, suí fǔ yuàn chà guān qǐ xíng. yú tú yù jiāng níng zhào tóng zhī dāng tú mǒu zhī xiàn dài dào tài píng, suí dào jiāng níng yě'.
大清顺治八年冬月,有人首三皇子在民间,擒捉至马提督府审问。皇子自书供云:‘云庵,系崇祯第三子,名慈焕;年二十岁。兄慈烺,即东宫;同为周后所生。弟名慈灿,田妃生。焕居景仁宫,乳母邓、蒋;八岁就外傅,讲读官傅、张。贼犯都时,先帝托予张近侍及指挥黄贵送周皇亲家,不纳;潜藏民间,为贼搜出。随营到山海关;闯败,携至潼关,随营至荆、襄,遇左良玉战,贼败散,即随左营,改姓黄,称为黄贵叔。左兵为黄得功所败,黄蜚掳左兵船,杀贵;张近侍以实告,蜚秘其事。明年五月,得功亡,蜚携走太湖;遇江西乐安王,蜚托之。王携往孝丰,遇瑞昌王;乐安往闽,以予托瑞昌转藏。九月,诣于潜乡官余文渊家,假称宋座师公子。有湖广人陈砥流,时相亲密;砥流改名李王台,算命浪迹,得太平府乡友夏名卿重义,即与名卿同至于潜来接。予在陈监生家,监生与文渊说知而别;予改姓孙,名卿以女字之。四年十二月,余文渊与知县不和,前事遂露;行文太平,查不获。五年五月朔,予削发为僧,号云庵;或称一鉴、或称起云。砥流无定名,随口应人;浪迹江北各庵。砥流访知宁国府秀才沈辰伯好义,六年七月同予往访,遇于船中;一老秀才吕飞六善诗文,辰伯即托飞六留家读书。八年闰二月,辞别沈、吕二人,与砥流复到夏家。三月完姻;因夏贫苦,自租乡村空屋一间居住,渡日维艰。四月,与砥流议往芜湖借银二十两,买细茶同徽商汪礼仙往苏州卖。礼仙与常州杨秀甫、吴中虎邱相识,茶卖毕,同到常州。秀甫言邹介之是好人,到其家住几日;介之又言路迈是好人,即往谒路迈。临行时,送吴中诗扇一具、银五钱。在路迈家住几日,将因夏家,不意吴中私作假札贾利不遂,因出首于抚院。抚院差官先往宁国沈、吕二家跟寻,至芜湖即获砥流;予挺身出,随抚院差官起行。于途遇江宁赵同知、当涂某知县带到太平,随到江宁也’。
tài zǐ zá zhì
太子杂志
jiǎ shēn liù yuè shí bā rì, liú zé qīng zòu:' yǒu diǎn shǐ gù yuán líng, xì zhè jiāng qián táng rén wǔ yuè chū èr rì chū běi jīng, chuán yán huáng tài zǐ zú yú luàn jūn, qí dìng wáng yǒng wáng jù yú zéi zǒu zhī rì yù hài yú wáng fǔ èr tiáo xiàng wú zǒng bīng zhái nèi'.
甲申六月十八日,刘泽清奏:‘有典史顾元龄,系浙江钱塘人;五月初二日出北京,传言皇太子卒于乱军,其定王、永王俱于贼走之日遇害于王府二条巷吴总兵宅内’。
qī yuè shí qī rì," dà shì jì" zài wáng xiè táng bào.
七月十七日,“大事记”载王燮塘报。
bā yuè èr shí jiǔ rì, zhào běi lái tài jiàn gāo qǐ qián bì jiàn. qǐ qián shí fèng tài zǐ fú hǎi zhì nán, cháo lùn huì zhī.
八月二十九日,召北来太监高起潜陛见。起潜实奉太子浮海至南,朝论讳之。
jiǔ yuè bǐng xū shuò, zhū guó bì zhào zhī lóng shàng tài zǐ jí dìng yǒng èr wáng shì shí tài zǐ nán lái, yù duàn zhī yě.
九月丙戌朔,朱国弼、赵之龙上太子及定、永二王谥;时太子南来,欲断之也。
èr shí wǔ rì gēng xū, chū, yuán fēi gōng zhǔ shòu shàng rèn bù sǐ, dài shāng chū gōng, yī lǎo zhōng shū zhōu yuán zhèn jiā. yǒng wáng jiǔ qián mín jiān, zhì shì zì chū, qiú jiàn fēi zhǔ, bào chí dà tòng. yuán zhèn jù, zòu wén. dà qīng cháo shǐ nèi yuàn xiè shēng yàn shì, zhí yán qí wěi xià zhī yù.
二十五日(庚戌),初,袁妃公主受上刃不死,带伤出宫,依老中书周元振家。永王久潜民间,至是自出,求见妃主,抱持大恸。元振惧,奏闻。大清朝使内院谢升验视,执言其伪;下之狱。
shí yuè èr shí qī rì xīn yǐ, hóng lú sì shǎo qīng gāo mèng jī běi lái fù rèn, xiè ēn.
十月二十七日(辛已),鸿胪寺少卿高梦箕北来复任,谢恩。
shí yī yuè yǐ yǒu shuò, tài zǐ qián jū xīng jiào sì, gāo qǐ qián sī wén yú mǎ shì yīng, qiǎn rén shā zhī. jí zhì, ér tài zǐ yǐ xiān yī rì dù jiāng nán dùn yǐ.
十一月乙酉朔,太子潜居兴教寺,高起潜私闻于马士英,遣人杀之。及至,而太子已先一日渡江南遁矣。
shí èr yuè èr shí sì rì wù yín, guǎn shào níng yán dōng gōng què yù hài mìng yú míng nián èr yuè wèi dōng gōng zhì fú. zhì yǐ yǒu èr yuè shí yī rì jiǎ zǐ, shào níng qǐng shì huáng tài zǐ yuē" xiàn mǐn" yǒng wáng yuē" dào" dìng wáng yuē" āi". shí dìng wáng yǐ shěn yú hǎi, huáng tài zǐ fāng dùn shào xīng, shàng mì lìng nèi shǐ zhào zhī guǎn shào níng xiān dìng shì yǐ jué zhī yě.
十二月二十四日(戊寅),管绍宁言东宫确遇害;命于明年二月为东宫制服。至乙酉二月十一日(甲子),绍宁请谥皇太子曰“献愍”、永王曰“悼”、定王曰“哀”。时定王已沈于海,皇太子方遁绍兴,上密令内使召之;管绍宁先定谥以绝之也。
dōng cūn lǎo rén yuē: guó biàn hòu, huáng zǐ fán sān jiàn: běi jīng zé zì yì zhōu zhōng shū jiā nán jīng zé zì nèi shǐ zhào lái tài píng zé yǒu rén chū shǒu zhě, rén jiē yǐ wéi wěi. yú wèi bù rán. zài běi jīng, yī yǐ wéi yǒng wáng yī yǐ wéi tài zǐ ruò shì tài zǐ, zé nán jīng xìn wěi yǐ, mǎ shì yīng yǐ yán zhī. rán jù shì yīng shū yún:' jì wèi dōng gōng, xìng tuō hǔ kǒu, bù jí dào guān, què zǒu shào xīng'. jí qí yán hé zhī, jì fēi dōng gōng, bǐ zì zǒu shào xīng, yú cháo tíng hé guān lì hài ér qiǎn rén zhuī zhī lái? bù kě jiě yě. chū dào shí ān zhì sēng sì, bǎi guān dì tiē xuán yù jìn zhǐ. duō bīng zá tà yú jiē, shì hù shì fáng suì qǔ rù guān, yuè rì fù zhī yù: hé duō zhōu xuán yě! duō guān huì shěn bù jué, wáng duó yī rén dìng jiǎ, lǐ zhān shǐ hē yòng xíng, què rán wěi yǐ yòu bù jiā zhī léi xiè, réng yǐ jiān yú fù yù, yī duì bǎn qián dǎo: bù kě jiě yě! wǒ bù néng suí rén léi tóng, qiě cún dāng rì zhī shí àn ěr.
东村老人曰:国变后,皇子凡三见:北京则自诣周中书家、南京则自内使召来、太平则有人出首者,人皆以为伪。愚谓不然。在北京,一以为永王、一以为太子;若是太子,则南京信伪矣,马士英已言之。然据士英疏云:‘既为东宫,幸脱虎口,不即到官,却走绍兴’。即其言覈之,既非东宫,彼自走绍兴,于朝廷何关利害而遣人追之来?不可解也。初到时安置僧寺,百官递帖;旋谕禁止。多兵杂沓于街,似护似防;遂取入官,越日付之狱:何多周旋也!多官会审不决,王铎一人定假,李沾始喝用刑,确然伪矣;又不加之缧绁,仍以肩舆付狱,一对板前导:不可解也!我不能随人雷同,且存当日之实案耳。
yòu yuē: sān huáng zǐ, dìng wáng yě yǒu kě yí zhě. jì yī liáng yù, dāng zuǒ bīng dōng xià, bì xǐ de wáng, hé gù yǐn míng? dài huáng fēi yī fān dào hǎi, xún yī lǐ jiān fèng yì yáng wáng hé gù shě huáng zǐ ér dài zōng shì? shì gù yǒu bù kě dù zhě, cún yí kě ěr.
又曰:三皇子,定王也;有可疑者。既依良玉,当左兵东下,必喜得王,何故隐名?迨黄蜚一帆到海,寻依李监奉义阳王;何故舍皇子而戴宗室?事固有不可度者,存疑可耳。
tóng fēi yī àn
童妃一案
yǐ yǒu sān yuè shí sān rì bǐng shēn, yǒu tóng shì zì chēng jiù fēi, zì yuè qí jié suǒ jiě zhì shàng mìng fù jǐn yī wèi jiān hòu. chū, shàng wèi jùn wáng, qǔ fēi huáng shì, zǎo shì. jì wèi shì zǐ, yòu qǔ lǐ shì luò yáng zāo biàn, yòu wáng. sì wáng zhī suì, chū fēng tóng shì wèi fēi, céng shēng yī zi, bù yù yǐ ér zāo luàn bō qiān, gè bù xiāng gù. yòu qì fān nán bēn, tài fēi yǔ fēi gè yī rén zì huó. tài fēi zhì nán, chén qián fū zòu fēi gù zài, shàng fú zhào zhì shì zì yì qí jié suǒ. qí jié bù tīng yǐn, jiě zhì nán shàng fú shàn yě, xì zhī yù. fēi zài yù, xì shū rù gōng rì yuè xiàng lí qíng shì shén xī qiú féng kě zōng shàng dá, shàng qì qù fú shì. zhì sì yuè chū liù rì, yù xiāng wèi bó cháng yīng jùn:' zhèn fān dǐ shì, yí qīng suǒ xiáng tóng shì shēng yù huáng sì, jué wú yǐng xiǎng. féng kě zōng cí shěn tóng shì, zhe tài jiàn qū shàng zhōng huì tóng yán shěn'. chū qī rì yǐ wèi, yǐ tóng shì yù cí suǒ lián yú shǐ kě fǎ yíng zhōng dǎi shù jí shì wú ěr xūn jí zhōng jūn sūn xiù.
乙酉三月十三日(丙申),有童氏自称旧妃,自越其杰所解至;上命付锦衣卫监候。初,上为郡王,娶妃黄氏,早逝。既为世子,又娶李氏;洛阳遭变,又亡。嗣王之岁,初封童氏为妃,曾生一子,不育;已而遭乱播迁,各不相顾。又弃藩南奔,太妃与妃各依人自活。太妃至南,陈潜夫奏妃故在,上弗召;至是自诣其杰所。其杰不听隐,解至南;上弗善也,系之狱。妃在狱,细书入宫日月、相离情事甚悉;求冯可宗上达,上弃去弗视。至四月初六日,谕襄卫伯常应俊:‘朕藩邸事,宜卿所详;童氏生育皇嗣,绝无影响。冯可宗辞审童氏,着太监屈尚忠会同严审’。初七日(已未),以童氏狱词所连于史可法营中逮庶吉士吴尔埙及中军孙秀。
" yí wén" yún: tóng shì běn zhōu fǔ gōng rén, táo luàn zhì wèi shì xiàn, yù shàng yú lǚ dǐ, xiāng yī shēng yī zi, yǐ liù suì. yǐ ér zéi pò jīng shī, bō qiān liú lí, suì xiāng shī yún. liú liáng zuǒ yán tóng shì fēi jiǎ mào mǎ shì yīng yì yán' gǒu fēi zhì qíng suǒ guān, shuí gǎn yǔ bì xià chēng dí tǐ? yí yíng guī nèi. mì yù hé nán xún fǔ yíng zhì huáng zǐ, yǐ wèi chén mín zhī wàng yǐ xiāo jiān guǐ zhī xīn'. shàng mìng qū shàng zhōng yán xíng kù kǎo, tóng shì hào hū zǔ mà xín sǐ yù zhōng.
“遗闻”云:童氏本周府宫人,逃乱至尉氏县,遇上于旅邸,相依生一子,已六岁。已而贼破京师,播迁流离,遂相失云。刘良左言童氏非假冒;马士英亦言‘苟非至情所关,谁敢与陛下称敌体?宜迎归内。密谕河南巡抚迎致皇子,以尉臣民之望、以消奸宄之心’。上命屈尚忠严刑酷拷,童氏号呼诅骂;寻死狱中。
" yě shǐ" yún:' mǎ shì yīng yǔ ruǎn dà chéng yuē:' tóng shì xì jiù fēi, shàng bù kěn rèn rú hé'? dà chéng yuē:' wú bèi zhǐ guān shàng yì shàng jì bù rèn, yīng zhì zhī sǐ'. zhāng jié yuē:' tài zhòng'! dà chéng yuē:' zhēn zé zhēn jiǎ zé jiǎ, cè yǐn zhī xīn, qǐ jīn rì zuò yòng hū'! shì yīng yuē:' zhēn jiǎ wèi biàn, cóng róng zài chù'.
“野史”云:‘马士英语阮大铖曰:‘童氏系旧妃,上不肯认;如何’?大铖曰:‘吾辈只观上意;上既不认,应置之死’。张捷曰:‘太重’!大铖曰:‘真则真、假则假,恻隐之心,岂今日作用乎’!士英曰:‘真假未辨,从容再处’。
tóng shì xì hé nán rén, zhī shū yǔ féng kě zōng yún:' wú zài wèi shì xiàn yù shàng, jí zhì diàn zhōng kòu shǒu shàng shǒu fú qǐ, xié zhì huái zhōng. qiě yún:" wǒ bàn wú rén, lǐ fēi bù zhī suǒ zài rǔ mào hǎo, zài cǐ shì wǒ"! cóng zhī jū sì shí rì, wén liú kòu jìn jìn, shàng qiè wǒ nán zǒu. zhì xǔ zhōu, yù tài fēi, bēi xǐ jiāo jí. zhōu guān wén zhī, gěi gōng guǎn jí lǐn xì. jū bā yuè, yǎng yī zi, mí yuè jí sǐ shí yǐ yǒu nèi xiāng suí shì yǐ. jí lǐ zéi pò jīng, dì fāng nán róng, shàng yòu zǒu zhōng tú yù tǔ zéi zhé sàn'. tóng shì shù zhì cǐ, hū tiān dà kū yòu yún:' shí tóng tài fēi liú sàn shén kǔ. hòu wén shàng wèi dì, dà xǐ. shéi zhī tā fù xīn, zhǐ jiē tài fēi jìn gōng, bù lái jiē wǒ! zhì cǐ yòu bù kěn rèn, tiān hū! zhè duǎn mìng rén, shǎo bu dé sǐ wǒ yǎn qián. rǔ wèi jǐn yī guān, qiú rǔ dài yán jiāng zì yǔ tā, shì rú hé dá wǒ'! kě zōng jiàn suǒ chén běn mò shén xiáng, rù zòu. shàng jiàn tóng shì shū, miàn chì, zhì dì yuē:' wú bù rèn de yāo fù, sù sù yán xùn'! kě zōng bù gǎn zài zòu. cì rì, hū máo láo zǐ, chuán yù tóng shì yún yún. tóng shì dà kū, qiě zhòu qiě lì yǐn shí bù jìn, suì rǎn zhòng jí. kě zōng mì zòu, jìng bù pī fā. shí rén zhān zì zhí chuǎng rù wǔ yīng mén zuò yù wò, wàng yǔ yòu yǒu fēng diān bái yīng yuán chuǎng rù yù diàn, sì mà: jù fèng zhǐ zhàng sǐ. láo zǐ děng jù, suì bù yǐn shí tóng shì, è sǐ yù zhōng.
童氏系河南人,知书;与冯可宗云:‘吾在尉氏县遇上,即至店中叩首;上手扶起,携置怀中。且云:“我伴无人,李妃不知所在;汝貌好,在此事我”!从之居四十日,闻流寇寖近,上挈我南走。至许州,遇太妃,悲喜交集。州官闻之,给公馆及廪饩。居八月,养一子,弥月即死;时已有内相随侍矣。及李贼破京,地方难容,上又走;中途遇土贼折散’。童氏述至此,呼天大哭;又云:‘时同太妃流散甚苦。后闻上为帝,大喜。谁知他负心,止接太妃进宫,不来接我!至此又不肯认,天乎!这短命人,少不得死我眼前。汝为锦衣官,求汝代言;将字与他,视如何答我’!可宗见所陈本末甚详,入奏。上见童氏书,面赤,掷地曰:‘吾不认得妖妇,速速严讯’!可宗不敢再奏。次日,呼毛牢子,传谕童氏云云。童氏大哭,且咒且詈;饮食不进,遂染重疾。可宗密奏,竟不批发。时□人詹自植闯入武英门坐御幄,妄语;又有疯癫白应元闯入御殿,肆骂:俱奉旨杖死。牢子等惧,遂不饮食童氏,饿死狱中。
" yí wén" zài:' shēng zǐ liù suì, shì yīng shū yíng zhì huáng zǐ' ér" biān nián"" jiǎ yǐ shǐ" tóng fēi kǒu cí, zé yún' shēng ér bù yù, mí yuè jí sǐ', shì wèi jìn zhī. wū hū! hóng guāng báo xíng shén yǐ.
“遗闻”载:‘生子六岁,士英疏迎致皇子’;而“编年”、“甲乙史”童妃口词,则云‘生而不育,弥月即死’,似为近之。呜呼!宏光薄行甚矣。
" jiǎ yǐ shǐ":' sì yuè chū yī rì, zhān yǒu héng hùn rù gōng mén, huì yán rǔ mà: zhe dǎ yī bǎi'. zé shì yǒu héng, fēi zì zhí yě èr zì huò xiāng sì ér wù.
“甲乙史”:‘四月初一日,詹有恒混入宫门,秽言辱骂:着打一百’。则是有恒,非自植也;二字或相似而误。
fù lù" tóng fēi xù jì": chóng zhēn shí sì nián, zhāng xiàn zhōng pò fú fān, wáng yù hài shì zǐ zhī shēn táo chū, qián nèi chéng jiǎo zhī cè shì. yǒu fǔ zào liú zhèng xué zhě fù yī wēi bìng zhī mǔ yì nǐ tiào chéng shì zǐ měi zhī. liú jiàn shì zǐ suī qīng nián, tǐ shí féi zhòng yuè chū, ān néng táo mìng. shì zǐ yuē:' ěr mǔ lǎo tuí, zéi jiàn zhī bì bù hài ěr néng jiù wǒ chū chéng, hòu zì hái ěr fù guì. wú nǎi fú wáng dí zǐ yě'! liú wèi chóu zhī yú lín jìn rǎn fáng zhōng. jiàn yǒu jiù huáng juàn sǎn bìng yī fú děng, shì jiē wú? yòu qǔ wèi shì zǐ bāo chèn tóu miàn yǔ shàng shēn, wài yǐ sǎn lǐ zhī yòu yòng shéng jǐn fù, zé chéng xié yuán chù gǔn xià. liú zài ān zhì qí mǔ, fù yuè chū jiě zhī, xìng bù shāng cùn fū nǎi yǔ jiān dào qū yě wài. yuē xíng wǔ shí yú lǐ, shì zǐ kùn bù néng qián liú jiě suǒ yī shā qún yī xí yì jiù pò yǐ, liǎng rén yú zhī. yòu qián wǎng èr shí lǐ, jiè sù huāng cūn, liú zéi zhī fēn yuǎn yǐ liú jiè wù lù wáng fǔ zì, dàn yún shì jiāo shū xiān shēng. liú guī mì mǔ, guǒ wú yàng yí mǔ jū yú xiāng, zài lái fǎng shì zǐ. zhòng jiē wèi dōng dù dōng hé shǐ ān xiāng yǔ bù xíng èr bǎi lǐ, dù hé zhì cáo zhōu jiè zhī xīn diàn, jiàn yǒu jiǔ biāo. jū qí diàn zhī kōng shì diàn wú nán zhǔ, shuāng yù dāng lú, yǒu yī ruò zi yǔ cháng nǚ tóng shì, jiā pō yù. liú měi zhī, shǐ shì zǐ ān qí shēn, yīn jiào qí zi dú xiǎo shū. liú fù guī guò dōng zài fǎng, shì zǐ yǐ qiān rù nèi shì, zé jǐn qí lín zhī méng tóng ér jiù xué yǐ. liú jiàn qí gé nèi wài zhī mù bǎn yǒu xì èr sān cùn, ruò nèi wài xiāng shì rán yǐ yí jí qí jiā zhī cháng nǚ. rán shì zǐ zhī shēn yǐ dé suǒ, liú suì guī. zài yuè yuè, lǐ chuǎng yòu pò huái qìng fǔ. shí qīn wáng zhī zàn qī cǐ chéng zhě, wèi zhōu lù chóng sān wáng táo chū liú lí, fù gè huì jí, cóng shuǐ dào yóu cáo zhōu nán xià. shí wéi chóng zhēn shí qī nián èr yuè, yòu féng jīng biàn, wǎn pō shì zǐ suǒ yù jìn chù. shì zǐ yòu huì qí nǚ zhī fū jiā yǒu gòu xìn qíng, nǎi qū rù zhōu biān, sù lǚ lì yú sān wáng. yòu yǒu fú fān jiù nèi shì tián chéng yīng jìn èr rén zài nèi, shí gù zhǔ, suì tóng zhōu xià huái ān.
附录“童妃续记”:崇祯十四年,张献忠破福藩,王遇害;世子只身逃出,潜内城脚之厕室。有府皂刘正学者负一危病之母意拟跳城;世子浼之。刘见世子虽青年,体实肥重;跃出,安能逃命。世子曰:‘尔母老颓,贼见之必不害;尔能救我出城,后自还尔富贵。吾乃福王嫡子也’!刘为筹之于邻近染坊中。见有旧黄绢伞并衣服等,室皆无(?);又取为世子包衬头面与上身,外以伞里之又用绳紧缚,择城斜垣处滚下。刘再安置其母,复跃出解之,幸不伤寸肤;乃与间道趋野外。约行五十余里,世子困不能前;刘解所衣纱裙一袭易旧破椅,两人舁之。又前往二十里,借宿荒村,流贼之氛远矣;刘诫勿露王府字,但云是教书先生。刘归觅母,果无恙;移母居于乡,再来访世子。众皆谓东渡东河始安;相与步行二百里,渡河至曹州界之新店,见有酒标。居其店之空室;店无男主,孀妪当炉,有一弱子与长女童氏,家颇裕。刘浼之,使世子安其身,因教其子读小书。刘复归;过冬再访,世子已迁入内室,则尽其邻之蒙童而就学矣。刘见其隔内外之木板有隙二、三寸,若内外相视然;已疑及其家之长女。然世子之身已得所,刘遂归。再阅月,李闯又破怀庆府。时亲王之暂栖此城者,为周、璐、崇三王;逃出流离,复各汇集,从水道由曹州南下。时为崇祯十七年二月,又逢京变,挽泊世子所寓近处。世子又会其女之夫家有构衅情,乃趋入舟边,诉履历于三王。又有福藩旧内侍田成、应进二人在内,识故主,遂同舟下淮安。
shí sān wáng jù yǒu gōng juàn, wéi fú shì zǐ gé jīn bù páo ér yǐ. sì yuè chū yī rì, rù yí zhēn. běi dōu sān yuè shí jiǔ rì zhī xìn yǐ què, liú jīng zhū gōng huì yì yōng lì, shǐ kě fǎ gāo hóng tú chéng zhù zhāng shèn yán jiāng yuē guǎng lǐ zhān guō wéi jīng hé yīng ruì děng jiē zhǔ yì yú lù wáng. mǎ shì yīng shí zài fèng yáng, bù yù xùn liú jīng zhū gōng yì nèi huì xūn chén liú kǒng zhāo wài huì zhèn chén liú zé qīng, xiān yīn shǐ rén dǎo fú shì zǐ jiè cáo fǔ lù zhèn fēi chuán zài yí zhēn zài zhī guò jiāng, jí xié zhū dà liáo jiàn zhī zhōu cì. shì yīng shǒu jiàn fáng shī ruǎn dà chéng, wèi' jí yòng cǐ rén, fāng kě yì zhōng xīng zhī shì'. shí yǒu yìng tiān fǔ shēng yuán hé guāng xiǎn yì yú zhōu cì shàng jiē, yǒu" zhèng guó tǐ, yǐ zhèng rén xīn" yì yǐn zhì dà chéng yī dǎng yīng qǐ yòng yě. mǎ ruǎn shén hèn zhī. fú shì zǐ wǔ yuè shí liù rì zhèng wèi, dà shè gǎi míng nián wèi hóng guāng. tài hòu yì zì wèi huī lái nián tóng shì zǐ táo chū ér shī sàn zhě yī pí jiàng hù cáng zhī, zhì shì fēng bó. hé guāng xiǎn zhī hóng guāng zài cáo zhōu yǒu tóng xìng nǚ shì, mì zòu qián yíng jí qiǎn yí zhēn suǒ lái zhōu zhōu, cǎi huà lóng fèng, chà nèi guān tián chéng děng yíng jiē lái jīng. qī yuè èr shí rì dào shuǐ xī mén, èr shí yī rì nǐ jìn dà nèi hé chéng xiǎo mín jié cǎi gōng xiāng, jiē wèi shèng hòu jìn cháo. ér mǎ shì yīng bǐng zhèng, yī píng dà chéng zhǔ cái, yǐ wéi hòu zhī lái yě, zì hé guāng xiǎn, hòu lì ér guāng xiǎn nèi zhù zhī lì jù yǐ jí ní zhī yǐ bài nǎi shì. luán yú yǐ jìn cháo mén, hū chuán tài hòu yì zhǐ:' zài fān yuán pèi yǐ jīng sǐ nàn, bìng wèi zài hūn jīn tū wén yǒu tóng shì shàn zì rù jīng, bì xì jiǎ wěi jiān gùn yǐn yòu. zhe sān fǎ kān wèn'! shí ruǎn dà chéng zhí zǒng xiàn shì, jǔ cháo chéng fēng zhǐ, jìng jiā xíng xùn wèn gè xíng cáo jīn guān rì shàng zā míng rì shàng jiā. tóng shì yǒu suí lái zú xiōng, yì qián táo quán mìng. huāng cūn yě jū zhī gū nǚ, quán guì yǐ" mào rèn" èr zì jiā zhī, dà nèi yòu bù chū yī zhǐ, hé cóng fēn biàn! jiǔ yuè chū yī rì, hé nán liú zhèng xué liàng qiàng ér lái xiān zhī hù tài hòu zhě yǐ fēng bó, wèi jǐ zhī gōng bù zài pí jiàng xià. nǎi yī rù chéng, biàn zhī xùn zhì tóng nǚ shì chàng yán qí shì zhī zhēn, wèi cháo guān bù yí rú cǐ wū guó, yǐ dà chù shí jì. mǎ ruǎn wén zhī, shēn jí qí rén. shū rù, liú zhōng jiàn cháo, bù xǔ. hòu jìng zhí chuǎng cháo táng, rǎng bì qǐ chén. hóng guāng dàn yún' hòu zhǐ' tóng nǚ yì zhì yú yù. míng nián wǔ yuè chéng pò, tóng nǚ bù zhī suí hé rén ér qù, liú zhèng xué yì táo chū chéng. ruǎn dà chéng wèi luàn bīng suǒ jīn yín, huó dīng rù guān mái zhī dì xià. mǎ shì yīng táo zhì zhè jiāng shào xīng fǔ, yì wèi luàn bīng suǒ shā àn cǐ jì yǔ gè shū suǒ zài bù hé, bù zhī hé suǒ yuán yǐn? gū cún zhī. dà bēi sēng jiǎ chēng chǔ wáng
时三王俱有宫眷,惟福世子葛巾布袍而已。四月初一日,入仪真。北都三月十九日之信已确,留京诸公会议拥立,史可法、高宏图、程注、张慎言、姜曰广、李沾、郭维经、何应瑞等皆属意于潞王。马士英时在凤阳,不欲徇留京诸公意;内贿勋臣刘孔昭、外贿镇臣刘泽清,先阴使人导福世子借漕抚路振飞船在仪真载之过江,即挟诸大僚见之舟次。士英首荐房师阮大铖,谓‘亟用此人,方可议中兴之事’。时有应天府生员何光显亦于舟次上揭,有“正国体,以正人心”议;隐制大铖一党应起用也。马、阮甚恨之。福世子五月十六日正位,大赦;改明年为宏光。太后亦自卫辉来;年同世子逃出而失散者一皮匠护藏之,至是封伯。何光显知宏光在曹州有童姓女事,密奏前迎;即遣仪真所来{舟周},彩画龙凤,差内官田成等迎接来京。七月二十日到水西门,二十一日拟进大内;合城小民结彩供香,皆谓圣后进朝。而马士英秉政,一凭大铖主裁,以为后之来也,自何光显,后立而光显内助之力巨矣;亟尼之以败乃事。鸾舆已进朝门,忽传太后懿旨:‘在藩原配已经死难,并未再婚;今突闻有童氏擅自入京,必系假伪奸棍引诱。着三法勘问’!时阮大铖职总宪事,举朝承风旨,竟加刑讯问;各刑曹今官日上拶、明日上夹。童氏有随来族兄,亦潜逃全命。荒村野居之孤女,权贵以“冒认”二字加之,大内又不出一旨,何从分辨!九月初一日,河南刘正学踉跄而来;先知护太后者已封伯,谓己之功不在皮匠下。乃一入城,便知讯质童女事;倡言其事之真,谓朝官不宜如此诬国,已大触时忌。马、阮闻之,深嫉其人。疏入,留中;见朝,不许。后竟直闯朝堂,攘臂乞陈。宏光但云‘候旨’;童女亦置于狱。明年五月城破,童女不知随何人而去,刘正学亦逃出城。阮大铖为乱兵索金银,活钉入棺埋之地下。马士英逃至浙江绍兴府,亦为乱兵所杀(按此纪与各书所载不合,不知何所援引?姑存之)。大悲僧假称楚王
jiǎ shēn shí èr yuè, nán jīng shuǐ xī mén wài xiǎo mín wáng èr zhì xī chéng bīng mǎ sī, bào yī hé shàng zì yán dāng jīn zhī qīn wáng, sù wǎng bào, shǐ bǐ qián yíng. bīng mǎ sī shēn wén xún chéng yù shǐ rù zòu, hóng guāng pī:' zhe zhōng jūn dū du cài zhōng qù ná'. zhōng lǜ yíng bīng sì shí jiā dīng èr rén chí wǎng, jiàn hé shàng zuò cǎo tīng zhōng rù, wèn yuē:' rǔ hé rén, gǎn chēng qīn wáng? kǒng dé zuì'! hé shàng yuē:' rǔ hé rén? gǎn wèn wǒ'! zuǒ yòu yuē:' dū du cài yé'. hé shàng yuē:' jì shì guān ér, yì yí xíng lǐ wǒ yì bù jiào. qiě wèn rǔ lái hé gù? dé wú ná wǒ fǒu'? zhōng yuē:' fèng shèng zhǐ, qǐng rǔ jìn qù'. hé shàng jí xíng. zhōng shòu mǎ chéng zhī, rù chéng. yǒu zhǐ:' wěi róng zhèng zhào zhī lóng jǐn yī zhǎng táng féng kě zōng zài dū du fǔ huì cài zhōng kān wèn'. shì shí èr yuè shí qī rì shì. hé shàng gōng:' wǒ shì dìng wáng, wèi guó biàn chū jiā, fǎ míng dà bēi. jīn lù wáng xián míng, yīng wèi tiān zǐ yù hóng guāng ràng wèi'. yòu qiān chū qián shēn èr dà chén, yán yǔ zhī wú. zhào zhī lóng hé yán shòu yǐ zhǐ bǐ, mìng bǐ zì gòng. zòu wén, hóng guāng mìng xíng bù jū xùn, xì shì qí shù zōng zhà mào dìng wáng fù pī jiǔ qīng kē dào jù zài chéng huáng miào huì shěn, duān shì zhà wěi. hé cí shàng zòu, jí zhǎn shǒu xī shì.
甲申十二月,南京水西门外小民王二至西城兵马司,报一和尚自言当今之亲王,速往报,使彼前迎。兵马司申文巡城御史入奏,宏光批:‘着中军都督蔡忠去拿’。忠率营兵四十、家丁二人驰往,见和尚坐草厅;忠入,问曰:‘汝何人,敢称亲王?恐得罪’!和尚曰:‘汝何人?敢问我’!左右曰:‘都督蔡爷’。和尚曰:‘既是官儿,亦宜行礼;我亦不较。且问汝来何故?得毋拏我否’?忠曰:‘奉圣旨,请汝进去’。和尚即行。忠授马乘之,入城。有旨:‘委戎政赵之龙、锦衣掌堂冯可宗在都督府会蔡忠勘问’。是十二月十七日事。和尚供:‘我是定王,为国变出家,法名大悲。今潞王贤明,应为天子;欲宏光让位’。又牵出钱、申二大臣,言语支吾。赵之龙和颜授以纸笔,命彼自供。奏闻,宏光命刑部鞫讯,系是齐庶宗诈冒定王;复批九卿科道俱在城隍庙会审,端是诈伪。合词上奏,即斩首西市。
cǐ yě shǐ yě, tā shū zài yǐ yǒu zhēng yuè shì. zhào xuǎn shū nǚ
此野史也,他书载乙酉正月事。诏选淑女
bā yuè chū èr rì dīng jǐ, kē chén chén zi lóng zòu:' yǒu zhōng shǐ sì chū sōu cǎi, fán yǒu nǚ zǐ zhī jiā, huáng zhǐ tiē é, chí zhī ér qù lǘ jǐng sāo rán. míng zhǐ wèi jīng yǒu sī, zhōng shǐ sī zì sōu qiú, shū fēi fǎ jì. yòu qián jiàn shōu xuǎn nèi yuán, lǜ shì jǐng wú jí zì gōng xī jìn zuó wén guǒ yǒu fù zǐ tóng yǎn zhě. xiān cháo ruò jǐn ruò xián, jiē zhuàng ér zì gōng zhě yě'. yòu yù shǐ zhū guó chāng yán:' yǒu běi chéng shì mín chéng chēng lì xuǎn gōng pín, bì xún sī zhōu xiàn dìng dì kāi bào. jīn wèi jiàn guān shì, hū yǒu gùn tú shào xiōng shàn rù rén jiā, bù jū cháng yòu, gài yún" tái qù" dàn yún" dà zhě xuǎn shì gōng wéi, xiǎo zhě jiào xí xì qǔ". jiē fāng jiān kǒu, bù gǎn yī yán'. èr shí èr rì, qún yǎn sì rǎo shōu nǚ chén zi lóng yán zhī, mìng jìn é chuán, gùn tú bù xǔ jiè duān zhà piàn.
八月初二日(丁己),科臣陈子龙奏:‘有中使四出搜采,凡有女子之家,黄纸贴额,持之而去;闾井骚然。明旨未经有司,中使私自搜求,殊非法纪。又前见收选内员,虑市井无籍自宫希进;昨闻果有父子同奄者。先朝若瑾、若贤,皆壮而自宫者也’。又御史朱国昌言:‘有北城士民呈称历选宫嫔,必巡司、州县定地开报。今未见官示,忽有棍徒、哨凶擅入人家,不拘长幼,概云“抬去”;但云“大者选侍宫帏,小者教习戏曲”。街坊缄口,不敢一言’。二十二日,群奄肆扰收女;陈子龙言之,命禁讹传,棍徒不许借端诈骗。
èr shí liù rì, chuán huáng tài hòu lín xuǎn zhòng gōng.
二十六日,传皇太后遴选中宫。
jiǔ yuè chū jiǔ rì, xuǎn shū nǚ huáng shì guō shì dài shì sòng nèi mìng zài xuǎn.
九月初九日,选淑女黄氏、郭氏、戴氏送内;命再选。
shí bā rì, hán zàn zhōu qǐng dà hūn lǐ wù zhe guāng lù sì bàn. èr shí yī rì, yù gōng bù:' dà hūn yìng yòng zhū guān děng rú shù jiě jìn'. èr shí sì rì, gōng kē lǐ wéi yuè yán:' rì lái dào tú dǐng fèi, bù zé pèi ér guò mén jiē yún wáng tián liǎng zhōng guì qiáng qǔ mín nǚ, yǐ bèi gōng wèi. yǒu fāng shì yíng yáng guǎ fù shào nǚ zì wěn, mǔ yì tóu jǐng yì dà bù chéng jǔ dòng yǐ'.
十八日,韩赞周请大婚礼物;着光禄寺办。二十一日,谕工部:‘大婚应用珠冠等如数解进’。二十四日,工科李维樾言:‘日来道途鼎沸,不择配而过门;皆云王、田两中贵强取民女,以备宫卫。有方士营杨寡妇少女自刎,母亦投井;亦大不成举动矣’。
shí yuè chū bā yuè, hán zàn zhōu zòu shū nǚ qí jí. shí èr rì, zàn zhōu qǐng xuǎn shū nǚ yú háng zhōu. shí sì rì, yù guǎn shào níng:' jīng chéng shū nǚ, zhe bó fǎng xì xuǎn'. yòu yù nèi guān tián chéng lǐ guó fǔ fēn lù sù xuǎn shū nǚ. shí qī rì, yù zàn zhōu āi mén yán fǎng shū nǚ fù shì guān jiā yǐn nì zhě, lín rén lián zuò.
十月初八月,韩赞周奏淑女齐集。十二日,赞周请选淑女于杭州。十四日,谕管绍宁:‘京城淑女,着博访细选’。又谕内官田成、李国辅分路速选淑女。十七日,谕赞周挨门严访淑女;富室官家隐匿者,邻人连坐。
shí yī yuè shí èr rì, xiàn zhōng gōng lǐ guān sān wàn jīn cháng guān yī wàn jīn, xià hù bù cuò bàn.
十一月十二日,限中宫礼冠三万金、常冠一万金,下户部措办。
èr yuè shí wǔ yuè, hán zàn zhōu zài jìn shū nǚ liù míng. èr shí sān rì, mìng lǐ bù guǎng xuǎn shū nǚ. yī rì, shì yīng yún' xuǎn fēi nèi chén tián chéng yǒu běn lái bào, háng zhōu xuǎn shū nǚ chéng shì'. shàng jiàn yī rén, dà bù lè. yǐ ér pī zhǐ yún:' xuǎn hūn dà diǎn, dì fāng guān màn bù jīng xīn, qiě yǐ chǒu è chōng shù, shū wèi yǒu zuì. zé chéng fǔ àn dào guān yú jiā xīng fǔ jiā yì lín xuǎn, wù yào duān shū. rú réng qián wán hū, yī bìng zhì zuì'. ruǎn dà chéng yuē:' dìng é sān míng bù kě shǎo'. zhè jiāng xún fǔ zhāng bǐng zhēn nèi guān tián chéng dé zhǐ, chū shì jiā xīng, hé chéng dà jù zhòu yè jià qǔ, pín fù liáng jiàn yán chǒu lǎo shào jù cuò. hé chéng ruò kuáng, xíng lù jǐ sāi. sū zhōu wén zhī yì rán cuò pèi bù kě shèng jì, mín jiān biān wèi xiào gē. suǒ xuǎn chéng shì, jì yǎng mǔ jiā, měi rì lǐn gěi sān liǎng, yǎng rén hé qián táng liǎng xiàn gè wèi hù wèi zào kuài wǔ míng, zài chéng mén cì hou. tián chéng fù zhì jiā xīng, cóng zhě bǎi rén, zuò chá yuàn zì shén. fán xuǎn èr shí yú rì, xuǎn zhòng liǎng míng: yī wáng shì yī lǐ shì, jù xiǎo xìng nǚ, gòng chéng shì shū nǚ sān rén nǎi hái nán jīng.
二月十五月,韩赞周再进淑女六名。二十三日,命礼部广选淑女。一日,士英云‘选妃内臣田成有本来报,杭州选淑女程氏’。上见一人,大不乐。已而批旨云:‘选婚大典,地方官漫不经心,且以丑恶充数,殊为有罪。责成抚按、道官于嘉兴府加意遴选,务要端淑。如仍前玩忽,一并治罪’。阮大铖曰:‘定额三名不可少’。浙江巡抚张秉贞、内官田成得旨,出示嘉兴,合城大惧;昼夜嫁娶,贫富良贱、妍丑老少俱错。合城若狂,行路挤塞。苏州闻之亦然;错配不可胜纪,民间编为笑歌。所选程氏,寄养母家,每日廪给三两,仰仁和、钱塘两县各为护卫;皂快五名,在程门伺候。田成复至嘉兴,从者百人,坐察院恣甚。凡选二十余日,选中两名:一王氏、一李氏,俱小姓女,共程氏淑女三人;乃还南京。
sì yuè chū jiǔ rì, qián qiān yì zòu xuǎn dào shū nǚ zhe yú shí wǔ rì jìn yuán huī diàn. jīng xuǎn qī shí rén zhòng xuǎn ruǎn xìng yī rén tián chéng zhè xuǎn wǔ shí rén zhòng xuǎn wáng xìng yī rén zhōu shū bàn zì xiàn nǚ èr rén, jù jìn huáng chéng nèi.
四月初九日,钱谦益奏选到淑女;着于十五日进元辉殿。京选七十人中选阮姓一人、田成浙选五十人中选王姓一人、周书办自献女二人,俱进皇城内。
zhì wǔ yuè chū shí rì xīn mǎo chén, chuán zhǐ:' sān shū nǚ zài jīng chǎng zhě fàng hái mǔ jiā'. shí yǐ dà qīng bīng zhì, shì xī jiāng chū shòu yě.
至五月初十日(辛卯)晨,传旨:‘三淑女在经厂者放还母家’。时以大清兵至,是夕将出狩也。
" yě shǐ" zài: shì yīng yǔ qiǎn xuǎn fēi nèi chén wǎng zhè, jù yún tián zhuàng guó ér" biān nián"" jiǎ yǐ shǐ" zhū shū zé zài tián chéng.
“野史”载:士英语遣选妃内臣往浙,俱云田壮国;而“编年”、“甲乙史”诸书则载田成。
sān àn yào diǎn nì àn zhòng fān
三案、要典、逆案重翻
xiān shì, jiǎ shēn shí èr yuè èr shí èr rì bǐng zǐ, zhāng jié chāo chū yáng wéi yuán suǒ tí, yán:' hán kuàng zhī zài xiāng yě, jǔ guó jiē tuī zhī, dú chén bù kěn fù hè. jǐ sì dōng biàn, yǒu yī fēi kuàng suǒ zhào zhě hū! zhǐ zào yī běn bù gōng zhī" nì àn", ruǎn dà chéng jí chén jiē bù fù yáng zuǒ ér rù qǐ huáng shàng chóng fù shěn dìng! yǒu liú tíng yuán xú shào yán huò wéi huá lǚ chún rú xú dà huà jiǎ jì chūn xú yáng xiān yuè jùn shēng xuě zhī ér xù zhī, zhōu chāng jìn xú fù yáng yú tíng bì guō rú àn lǐ yù yōng chén yǐ ruì cáo gǔ xuě zhī ér yòng zhī wáng yǒng guāng táng shì jì zhāng guāng yuè xǔ dǐng chén yáng zhào shēng yuán hóng xūn xú qīng bó shuǐ jiā yìn fā fèn cǐ àn zhě, yì yí xù zhī'!
先是,甲申十二月二十二日(丙子),张捷抄出杨维垣所题,言:‘韩爌之再相也,举国皆推之,独臣不肯附和。己巳东变,有一非爌所召者乎!只造一本不公之“逆案”,阮大铖及臣皆不附杨、左而入;乞皇上重复审定!有刘廷元、徐绍言、霍维华、吕纯如、徐大化、贾继春、徐扬先、岳骏声雪之而恤之,周昌晋、徐复阳、虞廷陛、郭如闇、李寓庸、陈以瑞、曹谷雪之而用之;王永光、唐世济、章光岳、许鼎臣、杨兆升、袁宏勋、徐卿伯、水佳胤发愤此案者,亦宜恤之’!
yǐ yǒu zhēng yuè èr shí rì jiǎ chén, biān xiū wú kǒng jiā yán:'" sān cháo yào diǎn" xū bèi liè dāng rì zòu yì, yǐ cún qí shí shān qù cuī chéng xiù fù hè'. mìng xià suǒ sī.
乙酉正月二十日(甲辰),编修吴孔嘉言:‘“三朝要典”须备列当日奏议,以存其实;删去崔呈秀附和’。命下所司。
èr shí yī rì yǐ sì, zǒng dū yuán jì xián yán" yào diǎn" bù bì zhòng fān yǒu zhǐ:' huáng zǔ bǐ huáng kǎo wú wàng zhī wū, qǐ kě bù xuě! shì guān qīng shǐ, fēi cún sù hàn. qún chén dāng tǐ zhèn yì'.
二十一日(乙巳),总督袁继咸言“要典”不必重翻;有旨:‘皇祖妣、皇考无妄之诬,岂可不雪!事关青史,非存宿憾。群臣当体朕意’。
èr shí sān rì dīng wèi, yáng wéi yuán yòu qǐng zhòng bān" sān cháo yào diǎn" yán zhāng chà fēng diān, qiáng zuò wèi lá kè zhě, wáng zhī cǎi yě lǐ kě zhuó hóng wán, wèi zhī xíng zhèn zhě, sūn shèn xíng yě lǐ xuǎn shì yí gōng, zào yǐ chuí lián zhī bàng zhě, yáng lián yě. liú hóng xùn wén zhèn mèng zhǐ kuài qū chú yì jǐ, bù gù wū bàng jūn fù cǐ" yào diǎn" yī shì zhòng bān tiān xià, bì bù róng huǎn yě'.
二十三日(丁未),杨维垣又请重颁“三朝要典”;言张差疯颠,强坐为剌客者,王之采也;李可灼红丸,谓之行鸩者,孙慎行也;李选侍移宫,造以垂帘之谤者,杨涟也。刘鸿训、文震孟只快驱除异己,不顾诬谤君父;此“要典”一事重颁天下,必不容缓也’。
èr yuè chū sì rì, yáng wéi yuán qǐng xù sān àn bèi zuì zhū chén. chū wǔ rì, zhāo xuě dāng àn biān xiū wú kǒng jiā. shí qī rì, yǔ nì àn xú jǐng lián xù diǎn. èr shí èr rì, yù shǐ yuán hóng xūn zhuī lùn tǐng jī hóng wán yí gōng sān àn jí fén" yào diǎn" zhū chén zuì yīn zhāi wú shēn zhèng sān jùn. bìng yán' guǎn shào níng bù jí sōu" yào diǎn" yuán jì xián gōng rán wǔ nì, yí jí xíng jiū zhì'. zhào wù wèn. shí wǔ rì, yǔ nì àn xú dà huà xù diǎn. èr shí bā rì xīn sì, liú kǒng zhāo yán" nì àn" jǐn fān shì làn. zuǒ liáng yù yán:'" yào diǎn" zhì luàn suǒ guān, wù tīng xié yán, zhì xìng dà yù'. yǒu zhǐ:' cǐ zhèn jiā shì, bù bì yí chuāi'! sān yuè chū yī rì," nì àn" yáng suǒ xiū zi wèi fù xuě zuì yǔn zhī.
二月初四日,杨维垣请恤三案被罪诸臣。初五日,昭雪珰案编修吴孔嘉。十七日,予逆案徐景濂恤典。二十二日,御史袁洪勋追论梃击、红丸、移宫三案及焚“要典”诸臣罪;因摘吴甡、郑三俊。并言‘管绍宁不亟搜“要典”、袁继咸公然忤逆,宜急行究治’。诏勿问。十五日,予逆案徐大化恤典。二十八日(辛巳),刘孔昭言“逆案”尽翻似滥。左良玉言:‘“要典”治乱所关,勿听邪言,致兴大狱’。有旨:‘此朕家事,不必疑揣’!三月初一日,“逆案”杨所修子为父雪罪;允之。
chū sān rì, shēng yáng wéi yuán dū chá yuàn fù dōu yù shǐ shēng ruǎn dà chéng bīng bù shàng shū, cì mǎng fú. shí jiǔ rì, shè tán tài píng mén wài, bǎi guān sù fú wàng jì xiān dì dú ruǎn dà chéng hòu zhì, kū hū xiān dì ér lái yuē:' zhì xiān dì xùn shè jì zhě, dōng lín zhū chén yě. bù shā jǐn dōng lín, bù zú yǐ xiè xiān dì. jīn chén míng xià xú qiān děng jù běi zǒu yǐ'! shì yīng jí zhǐ zhī yuē:' xú jiǔ yī xiàn yǒu rén zài'. dà chéng rì yǔ yáng wéi yuán móu, bì yù jǐn shā dōng lín fù shè zhī rén. dà yù jiāng xìng, xún yǐ shàng yóu gào jǐng shǐ huǎn.
初三日,升杨维垣都察院副都御史;升阮大铖兵部尚书,赐蟒服。十九日,设坛太平门外,百官素服望祭先帝;独阮大铖后至,哭呼先帝而来曰:‘致先帝殉社稷者,东林诸臣也。不杀尽东林,不足以谢先帝。今陈名夏、徐汧等俱北走矣’!士英急止之曰:‘徐九一现有人在’。大铖日与杨维垣谋,必欲尽杀东林、复社之人。大狱将兴,寻以上游告警始缓。
sì yuè chū wǔ rì, lì bù shàng shū zhāng jié zòu qǐng biǎo zhāng fù zhèng qī zhū chén yǔn zhī. yú shì liú tíng yuán lǚ chún rú wáng dé wán huáng kè zuǎn wáng yǒng guāng yáng suǒ xiū zhāng guāng yuè xú dà huà fàn jì shì gè yǔ shì yīn jì zàng, xú yáng xiān liú tíng xuān xǔ dǐng chén yuè jùn shēng xú qīng bó jiāng lín gè zèng guān yǔ jì zàng, wáng shào huī xú zhào kuí qiáo yīng jiǎ lù chéng yuán gè fù yuán guān ér táng shì jì shuǐ jiā yìn yáng zhào shēng wú kǒng jiā guō rú àn zhōu chāng jìn yuán hóng xūn xú yáng chén yǐ ruì děng xiān hòu qǐ yòng.
四月初五日,吏部尚书张捷奏请表章附郑戚诸臣;允之。于是刘廷元、吕纯如、王德完、黄克缵、王永光、杨所修、章光岳、徐大化、范济世各予谥荫、祭葬,徐扬先、刘廷宣、许鼎臣、岳骏声、徐卿伯、姜麟各赠官、予祭葬,王绍徽、徐兆魁、乔应甲、陆澄原各复原官;而唐世济、水佳胤、杨兆升、吴孔嘉、郭如闇、周昌晋、袁宏勋、徐扬、陈以瑞等先后起用。
chū qī rì, yù shǐ yuán hóng xūn qǐng jiū zhuī" sān cháo yào diǎn" zhū chén dé zuì xiào níng tài hòu xiān zhuāng fēi zhě. jiàn shēng lù jùn yuán yòu jiè tí sān àn, shū dǐ guāng lù shǎo qīng xǔ yù qīng. yù qīng shū yán:' dāng rì zhū chén yǐ yì dài guāng miào wèi zhèng jīn rì zhū chén yǐ yì dài bì xià wèi zhèng, jù cóng lún xù qǐ jiàn ěr. guāng zōng mǔ zǐ wú jiàn, xiān dì shēn xùn shè jì, hé xián hé yí ér xiǎo rén wú duān bō nòng, jiǎ shǒu jùn yuán. xiān dì jiǔ rèn tǐ rén, yǎng kòu niàng huò shǐ de shēng róng sǐ chǒng, qiè shì" wén zhōng". bì xià zhuī xuē, wàn kǒu chēng kuài. jùn yuán mǎn kǒu sòng qí píng zhāng zhī gōng, hé ruò bèi zhī gǎn yú dǎng jiān qī shàng yě'!
初七日,御史袁宏勋请究追“三朝要典”诸臣得罪孝宁太后先庄妃者。监生陆浚源又借题三案,疏诋光禄少卿许誉卿。誉卿疏言:‘当日诸臣以翊戴光庙为正、今日诸臣以翊戴陛下为正,俱从伦序起见耳。光宗母子无间,先帝身殉社稷,何嫌何疑;而小人无端播弄,假手浚源。先帝久任体仁,养寇酿祸;使得生荣死宠,窃谥“文忠”。陛下追削,万口称快。浚源满口颂其平章之功,何若辈之敢于党奸欺上也’!
shǐ zài yù qīng shū zài jiǎ shēn bā yuè shí qī rì, ér" yí wén" zé liè yú yǐ yǒu nián.
史载誉卿疏在甲申八月十七日,而“遗闻”则列于乙酉年。
chóng tí sān àn, yù shāng gōng wéi gǔ ròu zhī lún gòu qīng liú wēi wáng zhī huò, cǐ qián kūn hé děng shí, ér móu shā zhèng rén? ruò fēi gào jǐng, huò zhèng yǒu bù kě cè zhě.
重提三案,欲伤宫帏骨肉之伦、构清流危亡之祸,此乾坤何等时,而谋杀正人?若非告警,祸正有不可测者。
xiān shì, yáng wéi yuán yán" yào diǎn" wèi dǎng rén suǒ huǐ. fū xiǎo rén zì wèi dǎng, ér fǎn mù jūn zǐ wèi dǎng cǐ cóng lái yī wǎng dǎ jìn zhī jì. dāng shí bèi qí huò zhě sān shí yú nián, ér guó yì yǔ zhī zhōng shǐ yǐ!
先是,杨维垣言“要典”为党人所毁。夫小人自为党,而反目君子为党;此从来一网打尽之计。当时被其祸者三十余年,而国亦与之终始矣!
zāi yì shí yuè shí yī rì yǐ chǒu, huái dū tián yǎng zòu fèng yáng dì zhèn. shí wǔ rì jǐ yǐ, fèng yáng zǔ líng yī rì sān zhèn, yǒu shēng rú hǒu tài jiàn gǔ guó zhēn yǐ wén.
灾异十月十一日(乙丑),淮督田仰奏凤阳地震。十五日(己已),凤阳祖陵一日三震,有声如吼;太监谷国珍以闻。
èr shí jiǔ rì guǐ wèi, cháng gēng xīng jiàn dōng fāng, jiào xī dà yì guāng máng shǎn shuò, yǒu sì jiǎo huò wǔ jiǎo, zhōng yǒu dāo jiàn qí zhì mǎ yǐng shì hōng dòu xiàng, qiě shū dà shū xiǎo hū zhǎng hū suō.
二十九日(癸未),长庚星见东方,较昔大异;光芒闪铄,有四角或五角,中有刀剑、旗帜、马影似哄斗象,且倏大倏小、忽长忽缩。
shí yī yuè chū wǔ rì jǐ chǒu, tài jiàn gǔ guó zhēn zòu fèng yáng zāi.
十一月初五日(己丑),太监谷国珍奏凤阳灾。
shí yī rì yǐ wèi, duān mén xī páng shě huǒ.
十一日(乙未),端门西旁舍火。
zì qiū zhì dōng, liè rì rú xià, zài zài chì dì." yí wén" yún:' miào mén gào zāi, fèng yáng zǔ líng dié huǒ'.
自秋至冬,烈日如夏,在在赤地。“遗闻”云:‘庙门告灾,凤阳祖陵叠火’。
yǐ yǒu yuán dàn wèi yǐ yǒu rì, tiān wén jiā yún:' tài suì zhí shì, bù lì'. shì rì, rì yǒu shí zhī.
乙酉元旦为乙酉日,天文家云:‘太岁值事,不利’。是日,日有蚀之。
zhōng shū shè rén lín qiào shū chēng:' zhēng yuè chū liù rì léi shēng zì běi zhì xī, zhàn zài zhào jìn zhī yě yǒu bīng. rì zài gēng yín, zhǔ kǒu jué yāo yán'. qiào, jiāng pǔ rén shàn xīng shù. mǎ shì yīng zài shù rì, bo qí dà yòng zhì shì, shì yīng shén qí shù, yīn jiàn shòu zhōng shū. xún liè yī pǐn wǔ xián, mǎng yù qū shì. wèi jǐ, huò yāo sēng dà bēi, sēng xì qí shù zōng zhà mào dìng wáng, xià fǎ sī huì shěn, qì shì.
中书舍人林翘疏称:‘正月初六日雷声自北至西,占在赵、晋之野有兵。日在庚寅,主口角妖言’。翘,江浦人;善星术。马士英在戍日,卜其大用;至是,士英神其术,因荐授中书。寻躐一品武衔,蟒玉趋事。未几,获妖僧大悲,僧系齐庶宗诈冒定王,下法司会审,弃市。
chū bā rì rén chén lì chūn, liú xīng rù zǐ wēi gōng.
初八日(壬辰)立春,流星入紫薇宫。
chū jiǔ rì, dà léi diàn, yǔ báo.
初九日,大雷电,雨雹。
zhāng jìn yàn zòu:' shí yī rì yǐ wèi wǔ kè, hé nán kāi fēng fǔ róng zé xiàn cūn guō hū xiàn dài chéng, dié mén bì jù èr shí fāng yǐn'. tiān guān jiā yún:'" guǎng mò zhī qì chéng chéng guō" jīn hé nán máng wú rén yān gù yě'.
张缙彦奏:‘十一日(乙未)午刻,河南开封府荣泽县村郭忽现大城,堞门毕具;二时方隐’。天官家云:‘“广莫之气成城郭”;今河南茫无人烟故也’。
èr yuè èr shí rì guǐ yǒu, qīn tiān jiàn zhèng yáng bāng qìng zòu:' jìn lái rì yuè sè shén chì'. shàng yún:' shì hé fēn yě? hé wú zhàn hòu? qí fǎng shù zhě jǔ yòng'.
二月二十日(癸酉),钦天监正杨邦庆奏:‘近来日月色甚赤’。上云:‘是何分野?何无占候?其访术者举用’。
sān yuè chū èr rì yǐ yǒu, yáng wéi yuán shēng zuǒ fù dōu yù shǐ. shí yǔ yuē:' mǎ liú zhāng yáng, guó shì sù wáng'.
三月初二日(乙酉),杨维垣升左副都御史。时语曰:‘马、刘、张、杨,国势速亡’。
qī yuè shí sān rì yǐ yǒu, tài bái jīng tiān. shì rì, yǔ wǎng sì hé kǒu hòu nèi fù, yù qín xiān shēng shì yáo shēng zhì, yún fǔ jiàn rì páng yī xīng shén lǎng. fū jīn xīng zhòu jiàn, biàn zhī dà zhě ér zhū shū bù zài, hé yú? qín zhī shén, wú xī huá zàng rén, xìng zhì xiào céng yú yuán dàn yè mèng xī chéng xiàn yī pái, dà shū yún:' tiān xià yǐ shǔ zhī qīng'. shí jiāng nán yóu wú shì, yǔ zhòng yán zhī wèi xìn rán qín sù chéng dǔ, guǎn yú jiù shì, yǔ wén ér yì yān. shì chūn, nán jīng yǒu lǘ hū zuò rén yán yún:' zào shén me qiáo xiū shén me lù! wǔ yuè gān gē luàn, rén rén lù shàng pǎo'. jì ér bù yǔ. yòu shì chūn jiāng nán dū xué zhū guó chāng zhù jiāng yīn suì shì, yǒu bēn niú. wáng shēng fù shì, yù zhōng yè guān tiān xiàng cì rì guī, bù yǔ shì. zhòng guài wèn zhī, wáng shēng yuē:' zuó wǎn jīng tóu xīng yǐ xiàn, dà qīng rén bù rì zhì yǐ'! zhòng wèi zhī xìn wèi jǐ ér nán jīng xiàn. jiāng yīn liú huáng xiāng yì duō yì niǎo, yǒu yī niǎo shēn rú bó gū, kǒu zhōng tǔ shé zhǎng cùn xǔ. yòu yī niǎo huā sè kě guān, tóu yǒu liǎng jiǎo, pō shì lù jiǎo xíng yú dì shàng, jiàn rén zhé fēi. zhāng sēn zhī jiàn ér wèn yǔ, yǔ yì gǔ shū yǒu' yì niǎo, dà rú guān yù tóu shì zhì, yǒu shí tǔ wù zhǎng shù cùn' yǒu' tù niǎo, yǒu máo jiǎo' cǐ fēi cháng niǎo, tiān xià jiāng luàn. niǎo néng de qì zhī xiān, cǐ zhī wèi yǐ yì yīn nì, tù yīn tú.
七月十三日(乙酉),太白经天。是日,予往四河口候内父,遇秦先生;适姚生至,云甫见日旁一星甚朗。夫金星昼见,变之大者;而诸书不载,何欤?秦之神,无锡华藏人,性至孝;曾于元旦夜梦西城县一牌,大书云:‘天下已属之清’。时江南犹无事,与众言之未信;然秦素诚笃,馆于舅氏,予闻而异焉。是春,南京有驴忽作人言云:‘造什么桥、修什么路!五月干戈乱,人人路上跑’。既而不语。又是春江南督学朱国昌驻江阴岁试,有奔牛。王生赴试,寓中夜观天象;次日归,不与试。众怪问之,王生曰:‘昨晚旌头星已现,大清人不日至矣’!众未之信;未几而南京陷。江阴琉璜乡亦多异鸟,有一鸟身如鹁鸪,口中吐舌长寸许。又一鸟花色可观,头有两角,颇似鹿角;行于地上,见人辄飞。张森之见而问予,予忆古书有‘鹝鸟,大如观鹆、头似雉,有时吐物长数寸’;有‘鵵鸟,有毛角’;此非常鸟,天下将乱。鸟能得气之先,此之谓矣(鹝音逆,鵵音屠)。
chū, chóng zhēn shí sān nián, yī wǔ tái sēng yì sū zhōu yuán mù shān fǎng dào yǒu, yǔ rén yún:' tiān mǎ xīng xià jiè, xīn tiān zǐ yǐ jiàng shēng yǐ. bù jiǔ, dāng yǒu yì dài shì'. shí gòng wàng zhī. bù wǔ zài, dà qīng guǒ rù.
初,崇祯十三年,一五台僧诣苏州元墓山访道友,语人云:‘天马星下界,新天子已降生矣。不久,当有易代事’。时共妄之。不五载,大清果入。
yǐ yǒu yuán dàn, wēi yǔ yè fēng. chū èr rì xià wǔ, yǔ. chū sān rì, xuě. chū sì rì, yǔ. chū liù rì, zhōng rì xuě. chū jiǔ yè, dà xuě. rán wú xiāng yuán dàn yīn yǔ ér nán jīng zé rì shí, chū liù rì zhōng rì xuě ér nán jīng yǒu léi shēng chū jiǔ rì dà xuě ér tā chǔ dà léi zhèn, báo: yīn yáng zāi yì, suǒ zài bù tóng rú cǐ.
乙酉元旦,微雨、夜风。初二日下午,雨。初三日,雪。初四日,雨。初六日,终日雪。初九夜,大雪。然吾乡元旦阴雨而南京则日蚀,初六日终日雪而南京有雷声;初九日大雪而他处大雷震,雹:阴阳灾异,所在不同如此。
wú shì xià yù
吴适下狱
sì yuè èr shí yī rì guǐ yǒu, jǐ shì zhōng wú shì shū cān fāng guó ān móu wén shòu shū yán:' wén shòu běn wú cùn gōng, zhòu liè dà shuài nǎi fù zòng bīng huā lüè, zhì cuī xiàn jiàn dé dōng liú, dà shǔ fēi fǎ. guó ān shòu guó hòu ēn, nǎi tóng líng xī guān jí nán líng chéng wài jù bīng gōng jī chì zǐ hé gū, zāo zī tú tàn, yì zhī yǐ shēn rè, qí yǔ pàn nì hé yì? bì xià yí jiā jìn jí'! cài yì chēn děng piào zhǐ, qiè zé zhī yún:' zuǒ liáng yù chēng bīng fàn shùn, lián pò jiǔ jiāng ān qìng, wén shòu shí jiǔ zài nán kāng guó ān xiàn zài jiǎo nì wú shì é yán luàn zhèng, qiǎo wèi nì chén chū tuō, shì hé fèi cháng'? míng rì, yì chēn jù shū tè jiū, wú shì xià yù. gài xiān shì, zuǒ guāng xiān àn zhè huì jū yì chēn yī àn, shì shí wéi qú zhōu sī lǐ guān, yǔ shào xīng sī lǐ chén zi lóng gòng chéng shì yù. jí yì chēn rù xiàng, nǎi yǔ ruǎn dà chéng tóng xīn pái jǐ guāng xiān yǐ zhì chǐ dǎi, bìng jí yú shì. shí jiè tí yǐ kuài qí sù hàn, ér guó shì fēng jiāng jù zhì bù wèn. yù shǐ zhāng sūn zhèn yòu yǒu shū jiū cān' shì wèi dōng lín dí pài fù shè qú kuí, yí sù zhèng liǎng guān zhī zhū'.
四月二十一日(癸酉),给事中吴适疏参方国安、牟文绶;疏言:‘文绶本无寸功,骤列大帅;乃复纵兵哗掠,致摧陷建德、东流,大属非法。国安受国厚恩,乃铜陵西关及南陵城外聚兵攻击;赤子何辜,遭兹涂炭,益之以深热,其与叛逆何异?陛下宜加禁戢’!蔡奕琛等票旨,切责之云:‘左良玉称兵犯顺,连破九江、安庆,文绶实久在南康、国安现在剿逆;吴适讹言乱政,巧为逆臣出脱,是何肺肠’?明日,奕琛具疏特纠,吴适下狱。盖先是,左光先按浙会鞫奕琛一案,适时为衢州司理官,与绍兴司理陈子龙共成是狱。及奕琛入相,乃与阮大铖同心排挤光先以至褫逮,并及于适。实借题以快其夙憾,而国事、封疆俱置不问。御史张孙振又有疏纠参‘适为东林嫡派、复社渠魁,宜速正两观之诛’。
dōng lín zhèng rén zhī sǒu fù shè míng shì zhī lín, yǐ cǐ lùn zuì, róng yú huá gǔn yǐ!
东林正人之薮、复社名士之林,以此论罪,荣于华衮矣!
qiān dū zhào duì
迁都召对
sì yuè èr shí liù rì wù yín, shàng shì cháo bì, wèn qún chén qiān dū jì. shí lǐ bù qián qiān yì lì yán bù kě, nǎi tuì. zì zuǒ bīng xí zhì dà qīng bīng xìn jí xiōng xiōng, shàng rì yuàn shì yīng qiáng zhī chēng dì, yīn móu suǒ yǐ zì quán shì yīng qǐng zhào qián bīng rù wèi, bàn zǒu guì yáng. gōng kē wú xī zhé děng lì chén, nǎi zhǐ. shì rì, zhào qián bīng yī qiān èr bǎi rén rù chéng, zhù jī míng shān, jiàn tà sēng fáng dài biàn měi yè bō èr bǎi míng shǒu sī zhái. èr shí bā rì gēng chén, shàng xià jì wú yī yán. liáng jiǔ, shàng yún:' wài rén jiē yán zhèn yù chū qù'. wáng duó yún:' cǐ yǔ cóng hé de lái'? shàng zhǐ yī xiǎo yǎn, zhèng sè yǔ duó yuē:' wài jiān huà, bù kě chuán de'! duó yīn qǐng jiǎng qī shàng yuē:' qiě guò duān wǔ'. mǎ shì yīng fā qián bīng liù bǎi fù yáng wén cōng jūn. shì shí dà qīng bīng dù jiāng shén jí, wáng duó shēn wéi dà chén, ér wú yī yán sǐ shǒu jīng chéng, yǐ dài huǎn bīng zhì jì jí dì qǐng jiǎng qī, qǐ yù fù shī tuì dí yé? yì yù róng fú jiǎng" lǎo zi" yé? zhè dōu shì bù zhī sǐ huó rén, guó jiā yòng ruò bèi wèi fǔ chén, bù wáng hé dài! rán duó yì yǐ bàn guī dà qīng yī zhāo wéi shàn hòu cè, gù fā rú cǐ dàn huà ěr. hóng guāng yún' qiě guò duān wǔ', cǐ yǔ pō lěng, shǐ duó duō shǎo méi qū. jūn suī yōng kuì, yì mì zhī dà qīng bīng jiāng zhì yǐ?
四月二十六日(戊寅),上视朝毕,问群臣迁都计。时礼部钱谦益力言不可,乃退。自左兵檄至、大清兵信急汹汹,上日怨士英强之称帝,因谋所以自全;士英请召黔兵入卫,办走贵阳。工科吴希哲等力陈,乃止。是日,召黔兵一千二百人入城,驻鸡鸣山,践踏僧房殆遍;每夜拨二百名守私宅。二十八日(庚辰),上下寂无一言。良久,上云:‘外人皆言朕欲出去’。王铎云:‘此语从何得来’?上指一小奄,正色语;铎曰:‘外间话,不可传的’!铎因请讲期;上曰:‘且过端午’。马士英发黔兵六百赴杨文骢军。是时大清兵渡江甚急,王铎身为大臣,而无一言死守京城,以待缓兵至计;及第请讲期,岂欲赋诗退敌耶?抑欲戎服讲“老子”耶?这都是不知死活人,国家用若辈为辅臣,不亡何待!然铎意已办归大清一着为善后策,故发如此淡话耳。宏光云‘且过端午’,此语颇冷,使铎多少没趋。君虽庸愦,亦密知大清兵将至矣?
mǎ shì yīng chī yì bào
马士英笞驿报
sì yuè èr shí qī rì jǐ mǎo, lóng tán yì tàn mǎ zhì, bào qīng bīng biān mù wèi fá, chéng fēng ér xià. yòu yī bào yún:' jiāng zhōng yī pào, jīng kǒu chéng qù sì duǒ'. zuì hòu yáng wén cōng lìng jiàn zhì, yún' jiāng zhōng yǒu sì fá, yí qīng bīng. yīn jià pào yú chéng xià, huǒ cóng hòu fā, zhèn dào tuí chéng dà bàn duǒ lián fā sān pào, jiāng fá jù fěn suì yǐ'. shì yīng jiāng qián bào èr rén kǔn dǎ, ér zhòng shǎng yáng shǐ. zì shì, jǐng bào jì rán.
四月二十七日(己卯),龙潭驿探马至,报清兵编木为筏,乘风而下。又一报云:‘江中一炮,京口城去四垛’。最后杨文骢令箭至,云‘江中有四筏,疑清兵。因架炮于城下,火从后发,震倒颓城大半垛;连发三炮,江筏俱粉碎矣’。士英将前报二人捆打,而重赏杨使。自是,警报寂然。
mǎ shì yīng bēn zhè
马士英奔浙
wǔ yuè shí liù rì lí míng, qián qiān yì jiān yú guò mǎ shì yīng jiā, mén tíng fēn rán. liáng jiǔ, shì yīng chū, xiǎo mào kuài xié shàng mǎ yī, xiàng qián yī gǒng shǒu yún:' chà yì chà yì! wǒ yǒu lǎo mǔ, bù dé suí jūn xùn guó yǐ'! jí shàng mǎ qù. hòu suí fù nǚ duō rén, jiē shàng mǎ zhuāng shù jiā dīng bǎi yú rén. chū chéng zhì xiào líng, guǐ zhuāng qí mǔ wèi tài hòu, zhào shǒu líng qián bīng zì wèi qián bīng yì bàn táo. píng dàn, bǎi xìng jiàn gōng mén bù shǒu gōng nǚ luàn bēn, shǐ zhī jūn xiāng jù táo qù, jīng huáng wú cuò suì luàn yōng rù nèi gōng qiǎng lüè, yù yòng wù jiàn yí luò mǎn jiē. yī shí wén wǔ táo dùn yǐn cuàn, gè bù xiāng gù, xǐ qù mén shàng fēng shì, nán nǚ quán yǒng chū chéng yǒu chū ér fù fǎn. shǎo qǐng, xīn chéng bó zhào zhī lóng chū shì ān mín, yǒu' cǐ tǔ yǐ zhì dà qīng guó dà shuài' zhī yǔ, bì gè chéng mén yǐ dài dà bīng. qián bīng zài chéng zhě, bǎi xìng jǐn sōu shā zhī yǐ xiān shòu qí hài yě.
五月十六日黎明,钱谦益肩舆过马士英家,门庭纷然。良久,士英出,小帽、快鞋、上马衣,向钱一拱手云:‘诧异、诧异!我有老母,不得随君殉国矣’!即上马去。后随妇女多人,皆上马妆束;家丁百余人。出城至孝陵,诡装其母为太后,召守陵黔兵自卫;黔兵亦半逃。平旦,百姓见宫门不守、宫女乱奔,始知君相俱逃去,惊惶无措;遂乱拥入内宫抢掠,御用物件遗落满街。一时文武逃遁隐窜,各不相顾,洗去门上封示,男女泉涌出城;有出而复返。少顷,忻城伯赵之龙出示安民,有‘此土已致大清国大帅’之语,闭各城门以待大兵。黔兵在城者,百姓尽搜杀之;以先受其害也。
fù jì: shì yīng wèi zú sān bǎi rén cóng tōng jì mén chū, mén zhě bù fàng yù bīng zhī, nǎi chū. sī yá yuán bǎo sān tīng, lì kè qiǎng jǐn. yǒu yī wéi píng, mǎ nǎo jí zhū bǎo suǒ chéng, qí jià wú suàn, nǎi xī yáng gòng rù zhě bǎi xìng jī suì zhī, gè qǔ yī xiǎo kuài jí zhí bǎi yú jīn. duō cáng hòu wáng, xìn zāi!
附记:士英卫卒三百人从通济门出,门者不放;欲兵之,乃出。私衙元宝三厅,立刻抢尽。有一围屏,玛瑙及诸宝所成,其价无算,乃西洋贡入者;百姓击碎之,各取一小块即值百余金。多藏厚亡,信哉!
qián bīng zì jiāng shàng suí yǐn shuài hái jī míng shān zhě, xiān zhì èr bǎi jiǔ shí rén, suí shì yīng chū hòu zhì liù shí rén, wú guī, jié xíng chéng zhōng. sī chéng fāng yǒng xún jǐng jìng yè, nǎi bù gǎn sì. yǒu qián cáng zhě yǒu táo chū chéng zhě, mín jǐn shā zhī, wú yī rén cún. chéng nèi zhà mén pán jié, hù mǎ shì yīng zhōng jūn bā rén sòng róng zhèng zhào zhī lóng zhǎn zhī.
黔兵自江上随尹帅还鸡鸣山者,先至二百九十人,随士英出;后至六十人,无归,劫行城中。司城方勇巡警竟夜,乃不敢肆。有潜藏者、有逃出城者,民尽杀之,无一人存。城内栅门盘诘,护马士英中军八人送戎政赵之龙斩之。
mǎ shì yīng yù zài xī huá mén qí zi mǎ xī yù běi mén qiáo dū du gōng shǔ, zài jī é xiàng: bǎi xìng fén huǐ yī kōng. cì lüè jí ruǎn dà chéng yáng wéi yuán chén méng jiā, wéi dà chéng jiā zuì fù, gē jī shén shèng yī shí xīng sàn. zhào jiàn shēng lì tài zǐ
马士英寓在西华门;其子马锡寓北门桥都督公署,在鸡鹅巷:百姓焚毁一空。次掠及阮大铖、杨维垣、陈盟家,惟大铖家最富,歌姬甚盛;一时星散。赵监生立太子
wǔ yuè shí yī rì wǔ kè, yǒu zhào jiàn shēng lǜ bǎi xìng qiān yú rén qín wáng duó dào zhōng chéng yù, qún ōu zhī shǐ rèn tài zǐ. duó hū yuē:' fēi gàn wǒ shì, jiē mǎ shì yīng suǒ shǐ'. zhòng chī duó, xū fà jù jǐn tài zǐ jí zhǐ zhī, mìng jìn zhōng chéng yù. bǎi xìng yōng tài zǐ shàng mǎ rù xī huá mén, zhì wǔ yīng diàn yòu yōng zhì xī gōng, shàng wèi zhì mù. shí cāng cù wú bèi, qǔ xì xiāng zhōng yì shàn guān dài shǒu, yú wǔ yīng diàn dēng zuò, qún hū wàn suì. liǎng rì tiān qì yīn mái chuàng cǎn, yuè sè hǎn jiàn shì rì tiān qíng rì lǎng, zhòng xīn kāi yuè. gè bù sì shǔ guān jiàn zhě jù xíng sì bài lǐ, dà liáo yì jiān yǒu zhì zhě. tài zǐ zhān shì huáng chéng, lüè yún:' xiān huáng dì pī chéng dà dǐng, wéi zī chén shù tóng qí gān kǔ. hú tiān bù yòu, cǎn lí qí huò. fán yǒu xuè qì, liè zì tòng chǐ! qì yǔ xiǎo zi, fēn yí xùn guó yǐ jūn fù dà chóu bù gòng dài tiān huáng zǔ jī yè hàn xuè fēi yì, rěn gòu nì bì, tú xuě guó chǐ. xìng wén wǔ xiān shēng yíng lì fú fān, yǔ wéi xiān dì zhī āi, bēn tóu nán dōu, shí yù kū chén dà yì. bù yì jù jiān zhàng bì, zhì yīng zhì gù yǔ suī yōu yù, wú rì bù tòng jué yě. jīn fú wáng wén bīng yuǎn dùn, xiān wèi mín wàng qí rú gāo huáng dì zhī líng qǐn hé! qì yǔ xiǎo zi, fù lǎo rén mín wéi bào chū yù, yōng rù huáng gōng yǔ zì fù zhòng yuān, qǐ chēng zūn nán miàn zhī rì hū! jǐn cǐ bù gào zài jīng xūn jiù wén wǔ xiān shēng shì shù rén děng, niàn cǐ tòng huái, wù xī huì yì, gòng shū huáng yóu! wù yǐ qián rì yǒu bù shí yǔ zhī xián, xī ěr jīng lún zhī jiào yě'. zuǒ dōu lǐ zhān jiān yú wēi fú yì zhào zhī lóng jiā qiú bì, zhī lóng yǐ lìng jiàn hù sòng chū chéng. lì bù shàng shū zhāng jié wēi xíng zhì jī míng sì, yǐ fú fān dài zì yì. zuǒ fù dōu yù shǐ yáng wéi yuán zì cù èr qiè zhū shì kǒng shì sǐ mǎi sān guān, páng zhì èr qiè, zhōng tí" yáng mǒu zhī jiù", bìng mái zhōng táng shēn qiè yī pū yè dùn. zhì mò líng, wèi yuàn jiā suǒ jī shā. shù rì, pū fù jī zhī, shī wèi quǎn shí bàn.
五月十一日午刻,有赵监生率百姓千余人擒王铎到中城狱,群殴之;使认太子。铎呼曰:‘非干我事,皆马士英所使’。众笞铎,须发俱尽;太子亟止之,命禁中城狱。百姓拥太子上马入西华门,至武英殿;又拥至西宫,尚未栉沐。时仓卒无备,取戏箱中翊善冠戴首,于武英殿登座,群呼万岁。两日天气阴霾怆惨,月色罕见;是日天晴日朗,众心开悦。各部寺署官见者俱行四拜礼,大僚亦间有至者。太子粘示皇城,略云:‘先皇帝丕承大鼎,惟兹臣庶同其甘苦。胡天不佑,惨罹奇祸。凡有血气,裂眦痛耻!泣予小子,分宜殉国;以君父大仇不共戴天、皇祖基业汗血非易,忍垢匿避,图雪国耻。幸文武先生迎立福藩,予惟先帝之哀,奔投南都,实欲哭陈大义。不意巨奸障蔽,至撄桎梏;予虽幽狱,无日不痛绝也。今福王闻兵远遁,先为民望;其如高皇帝之陵寝何!泣予小子,父老人民围抱出狱,拥入皇宫;予自负重冤,岂称尊南面之日乎!谨此布告在京勋旧文武先生士庶人等,念此痛怀,勿惜会议,共抒皇猷!勿以前日有不识予之嫌,惜尔经纶之教也’。左都李沾肩舆微服诣赵之龙家求庇,之龙以令箭护送出城。吏部尚书张捷微行至鸡鸣寺,以佛幡带自缢。左副都御史杨维垣自蹙二妾朱氏、孔氏死;买三棺,旁置二妾,中题“杨某之柩”,并埋中堂;身挈一仆夜遁。至秣陵,为怨家所击杀。数日,仆复迹之,尸为犬食半。
shí sān rì, tài zǐ lìng shì wáng duó, réng wèi dà xué shì. yòu zhào fāng gǒng gàn gāo mèng jī yú yù, bìng wèi lǐ bù shì láng dōng gé dà xué shì èr rén chū yù jí táo. zhào zhī lóng zhào yǒng wèi yíng bīng rù chéng, chéng zhōng chéng jiàn chū zhě shén zhòng. zhà jìn shāo kuān, diàn sì pō yǒu kāi zhāng zhě. wén wǔ zhū liáo jí zhōng fǔ huì yì, chǐ jí tài zǐ, jiē yǒu nán sè yuē:' qián rì jǐ fān yún yún, kǒng yǒu dǎo lǚ zhāng zhī huò zhě bù rán, hóng guāng dì fù lái, jiāng nài hé'? zhào zhī lóng yuē:' cǐ zhōng fù lì xīn wáng, kuǎn shǐ běi guī, qí hé cí yǐ shàn hòu'! zhòng jiē rán zhī, hōng rán ér sàn. gè yá mén chū shì ān mín chéng shǒu, bìng bù jí lì xīn wáng zhī shì. tài zǐ chì fēng zhōng chéng yù shén wèi wáng, chà guān pěng chì. èr rén xíng zhì yù zhōng kāi dú, chì wén chēng" chóng zhēn shí bā nián" bīng mǎ sī sù fú yíng zhī. jiàn shēng xú yú xiāo mǒu yè zhào zhī lóng, quàn qí zǎo fèng tài zǐ jí wèi zhī lóng lì chì zhǎn zhī. chà guān zì běi jūn zhōng huí, zhī lóng jí rù xī gōng, quàn tài zǐ bì wèi. féng kě zōng chén jiān wáng xīn yī jiē qì guān táo gāo zhuō zhāng yǒu yù chū chuán sǐ, hòu yì táo. lǐ zhān jì qù, lǐ qiáo zì wèi zǒng xiàn.
十三日,太子令释王铎,仍为大学士。又召方拱干、高梦箕于狱,并为礼部侍郎、东阁大学士;二人出狱即逃。赵之龙召勇卫营兵入城,城中乘间出者甚众。栅禁稍宽,店肆颇有开张者。文武诸僚集中府会议,齿及太子,皆有难色曰:‘前日几番云云,恐有蹈吕、张之祸者;不然,宏光帝复来,将奈何’?赵之龙曰:‘此中复立新王,款使北归,其何辞以善后’!众皆然之,哄然而散。各衙门出示安民城守,并不及立新王之事。太子敕封中城狱神为王,差官捧敕。二人行至狱中开读,敕文称“崇祯十八年”;兵马司素服迎之。监生徐瑜、萧某谒赵之龙,劝其早奉太子即位;之龙立叱斩之。差官自北军中回,之龙即入西宫,劝太子避位。冯可宗、陈监、王心一皆弃官逃;高倬、张有誉初传死,后亦逃。李沾既去,李乔自为总宪。
wáng duó bù rèn tài zǐ, zuì kě zhǎn yǐ. ér tài zǐ zhǐ qí ōu shì qí yù, réng yǐ wéi xiāng, qí dù bì yǒu tài guò rén zhě. xī hū! quán qū bǎo qī zǐ zhī chén zhī zhòng yě. shǐ duó qīng yè zì sī, qí zhī kuì fǒu?
王铎不认太子,罪可斩矣。而太子止其殴、释其狱,仍以为相,其度必有太过人者。惜乎!全躯保妻子之臣之众也。使铎清夜自思,其知愧否?
sòng huì xiāng tí bì
宋蕙湘题壁
sòng huì xiāng, jīn líng rén hóng guāng gōng nǚ, nián shí sì suì. wèi bīng lüè qù, tí shī jí xiàn bì yún:' fēng dòng jiāng kōng jié gǔ cuī, jiàng qí piāo zhǎn fèng chéng kāi jiāng jūn zhàn sǐ jūn wáng xì, bó mìng hóng yán mǎ shàng lái'.' guǎng mò huáng chén àn bìn yǎ, běi fēng chuī miàn luò qiān huá kě lián yè yuè kōng hóu yǐn, jǐ dù qióng lú bàn mù jiā'!
宋蕙湘,金陵人;宏光宫女,年十四岁。为兵掠去,题诗汲县壁云:‘风动江空羯鼓催,降旗飘飐凤城开;将军战死君王系,薄命红颜马上来’。‘广陌黄尘暗鬓雅,北风吹面落铅华;可怜夜月箜篌引,几度穹庐伴暮笳’!