liáng qì zì shī yán, hào yào hú. hóng dōu cóng xué zhī hòu, suí yáng míng zhì yuè. shí lóng xī wèi zhū shēng, luò tuò bù jī, měi jiàn fāng jīn zhōng yī wǎng lái jiǎng xué zhě, qiè mà zhī. jū yǔ yáng míng lín, bù jiàn yě. xiān shēng duō fāng yòu zhī, yī rì xiān shēng yǔ tóng mén yǒu tóu hú yǎ gē, lóng xī guò ér jiàn zhī yuē: fǔ rú yì wèi shì yé? xiān shēng dá yuē: wú děng wèi xué, wèi cháng dān bǎn, rǔ zì bù zhī ěr. lóng xī yú shì shāo xiāng nì jiù, yǐ ér yǒu wèi hū qí yán, suì běi miàn yáng míng. xù shān lín shì duō zhì, zé jiè zhī yuē: xīn hé bù sǎ tuō? lóng xī gōng fū lǎn sàn, zé jiè zhī yuē: xīn hé bù yán lì? qí bù wèi gū xī rú cǐ. cháng yǔ lóng xī tóng háng yù yǔ, xiān shēng shǒu gài, lóng xī bù dé yǐ yì shǒu gài, ér yǒu zuò róng, gù xiān shēng zì rú, nǎi shǐ tì rán. yáng míng yǒu nèi sàng, xiān shēng lóng xī sī kù, bù yàn fán rù. yáng míng yuē: èr zi kě wèi zhí shì jìng yǐ. guī zhǔ bái lù dòng, shēng tú shù bǎi rén, jiē zhī zōng wáng mén zhī xué. jū fā bèi, yī yù gē qù fǔ ròu, bù kě, zú nián sì shí èr. xiān shēng yún: lǐ wú dìng zài, xīn zhī suǒ ān, jí shì lǐ. xiào wú dìng fǎ, qīn zhī suǒ ān, jí shì xiào. lóng xī yǔ xiān shēng zuì chēng mò nì, rán lóng xī zhī xuán yuǎn bù rú xiān shēng zhī qiǎn jìn yě.
良器字師顏，號藥湖。洪都從學之後，隨陽明至越。時龍溪為諸生，落魄不羈，每見方巾中衣往來講學者，竊罵之。居與陽明鄰，不見也。先生多方誘之，一日先生與同門友投壺雅歌，龍溪過而見之曰：「腐儒亦為是耶？」先生答曰：「吾等為學，未嘗擔板，汝自不知耳。」龍溪於是稍相嬺就，已而有味乎其言，遂北面陽明。緒山臨事多滯，則戒之曰：「心何不灑脫？」龍溪工夫懶散，則戒之曰：「心何不嚴栗？」其不為姑息如此。嘗與龍溪同行遇雨，先生手蓋，龍溪不得已亦手蓋，而有怍容，顧先生自如，乃始惕然。陽明有內喪，先生、龍溪司庫，不厭煩縟。陽明曰：「二子可謂執事敬矣。」歸主白鹿洞，生徒數百人，皆知宗王門之學。疽發背，醫欲割去腐肉，不可，卒年四十二。先生云：「理無定在，心之所安，即是理。孝無定法，親之所安，即是孝。」龍溪與先生最稱莫逆，然龍溪之玄遠不如先生之淺近也。

shuǐ zhōu xiān shēng jí
水洲先生集

dào wú dòng jìng, xìng wú nèi wài, gù yán dòng yì dìng, jìng yì dìng. yòu yuē: wèi gǎn bú shì xiān, yǐ yīng bú shì hòu. jìn lùn duō yú chù chù dòng niàn chù tǐ rèn liáng zhī, bù yú yí dìng chù xià zhe, gù bù miǎn zhī lí zhī bìng. dá zōu dōng kuò
道無動靜，性無內外，故言「動亦定，靜亦定。」又曰：「未感不是先，已應不是後。」近論多於觸處、動念處體認良知，不於一定處下着，故不免支離之病。（《答鄒東廓》）

xiān shī wèi liáng zhī cún hū xīn wù, wù yóu xīn dé, xìn fēi jiǎng qiú dé lái. yòng zhì bù fēn, nǎi níng yú shén, shén níng zhī zì zhì ěr. yào de shén níng, xū jué wài yòu, gù fēi wán kōng dǎ zuò, yì fēi gē wǔ jiǎng qiú, yào zì yǒu wù chù. dá luó niàn ān
先師謂「良知存乎心悟」，悟由心得，信非講求得來。用志不分，乃凝於神，神凝知自致耳。要得神凝，須絕外誘，固非頑空打坐，亦非歌舞講求，要自有悟處。（《答羅念菴》）

cāo yǔ zhì zì shì yǒu biàn, zhì shì quán gōng, cāo tè shǐ shì, zhì kě bāo cāo, ér cāo wèi kě yǐ yán zhì. fù huì zhōng zhū zi
操與致自是有辯，致是全功，操特始事，致可包操，而操未可以言致。（《復會中諸子》）

jǐ suǒ bù yù, wú xīn zhī zhī yě, wù shī yú rén, zhì wú xīn zhī liáng zhī yě. chéng wù shī yú rén, zé jǐ suǒ bù yù zhī wù gé yǐ. suǒ è yú xià, wú xīn zhī jǔ yě, wú yǐ shì shàng, jié wú xīn zhī jǔ yě. chéng wú yǐ shì shàng yān, zé wú xīn suǒ è yú xià zhī jǔ jié yǐ.
「己所不欲」，吾心之知也，「勿施於人」，致吾心之良知也。誠「勿施於人」，則「己所不欲」之物格矣。所惡於下，吾心之矩也，毋以事上，絜吾心之矩也。誠毋以事上焉，則吾心所惡於下之矩絜矣。

huò wèn: wèi fā zhī zhōng rú hé? yuē: rǔ dàn jiè shèn bù dǔ, kǒng jù bù wén, yǎng dé cǐ xīn, chún shì tiān lǐ, biàn zì rán jiàn shèng rén zhī xué mò dà yú wú wǒ. xìng zhī běn tǐ wú wǒ yě, gù xíng tǐ ér shēng sī yù, zuò cōng míng ér shēng sī zhì, yú shì shǐ yǒu wǒ ěr. qù èr zhě zhī lèi, wú wǒ zhī tǐ fù yǐ.
或問：「未發之中如何？」曰：「汝但戒慎不睹，恐懼不聞，養得此心，純是天理，便自然見聖人之學莫大於無我。性之本體無我也，梏形體而生私慾，作聰明而生私智，於是始有我爾。去二者之累，無我之體復矣」。

jūn zǐ yǒu zhū jǐ, zé dé shī bù zú yì yě, gù dé zhī zì shì, bù dé zì shì. xiǎo rén wú zhū jǐ, wéi jiàn yú dé shī ér yǐ yǐ, gù huàn dé huàn shī, wú suǒ bù zhì.
君子有諸己，則得失不足易也，故得之自是，不得自是。小人無諸己，惟見於得失而已矣，故患得患失，無所不至。

jūn zǐ yǐ chéng shēn wèi guì, shí yǒu yú shēn, wèi zhī chéng shēn. fū tiān xià zhī wù, kě yǐ shí yǒu yú shēn zhě, wéi shàn wèi rán. yóu qí wèi gù yǒu zhī shí lǐ, gù kě shí yǒu yān ěr. bǐ qǔ zhū wài zhě, fū qǐ kě dé ér xíng zhī yé?
君子以誠身為貴，實有於身，謂之誠身。夫天下之物，可以實有於身者，惟善為然。由其為固有之實理，故可實有焉耳。彼取諸外者，夫豈可得而行之耶？

liáng zhī zhī jiào bù zhī xué, gù yǐ rù jǐng chù tì hái tí ài jìng píng dàn hǎo è wèi zhèng. rán yǐ sān zhě jiē yī duān zhī fā jiàn, ér wèi jiàn hū quán, gù yán chù tì bì yǐ kuò chōng jì zhī, yán hǎo è bì yǐ zhǎng yǎng jì zhī, yán ài jìng bì yǐ dá zhī tiān xià jì zhī.
良知之教不之學，故以入井怵惕、孩提愛敬、平旦好惡為證。然以三者皆一端之發見，而未見乎全，故言怵惕必以擴充繼之，言好惡必以長養繼之，言愛敬必以達之天下繼之。

wèn liáng zhī tiān lǐ yì tóng. yuē: zhī zhī liáng chù jí shì tiān lǐ. mèi qí zhī, shī qí liáng, zé wèi rén yù. gài zì míng jué ér yán, wèi zhī zhī, zì tiáo lǐ ér yán, wèi zhī lǐ, fēi èr yě.
問「良知天理異同」。曰：「知之良處即是天理。昧其知，失其良，則為人慾。蓋自明覺而言，謂之知，自條理而言，謂之理，非二也。」

yóu rén yì xíng, jí gēn xīn shēng sè suì miàn àng bèi zhī yì. xíng rén yì, fēi bú shì yóu cǐ xīn yě, zhōng shì zhī dé wèi hǎo. bì rú cǐ zuò fāng hǎo, nǎi dì èr yì, biàn bú shì cóng zhōng shēng, gù yuē yì wài.
由仁義行，即根心、生色、睟面、盎背之意。行仁義，非不是由此心也，終是知得為好。必如此做方好，乃第二義，便不是從中生，故曰「義外」。

rén běn dé tiān dì zhī shēng yì zì néng shēng, dàn bèi xí xīn zhē bì, gù bù néng shēng. dàn qù qí bì, zé běn tǐ zì rán chéng lù, bù xū fáng jiǎn, bù xū qióng suǒ, zì rán liú chū, nǎi qí shēng yì yě. yǐ shàng shì zhū shēng
人本得天地之生意自能生，但被習心遮蔽，故不能生。但去其蔽，則本體自然呈露，不須防檢，不須窮索，自然流出，乃其生意也。（以上《示諸生》）