zhuāng liè dì yī
◎庄烈帝一
zhuāng liè mǐn huáng dì, huì yóu jiǎn, guāng zōng dì wǔ zǐ yě, wàn lì sān shí bā nián shí èr yuè shēng. mǔ xián fēi liú shì, zǎo hōng. tiān qǐ èr nián, fēng xìn wáng. liù nián shí yī yuè, chū jū xìn dǐ.
庄烈愍皇帝,讳由检,光宗第五子也,万历三十八年十二月生。母贤妃刘氏,早薨。天启二年,封信王。六年十一月,出居信邸。
míng nián bā yuè, xī zōng jí dà jiàn, zhào wáng rù, shòu yí mìng. dīng sì, jí huáng dì wèi. dà shè tiān xià, yǐ míng nián wèi chóng zhēn yuán nián. jiǔ yuè jiǎ shēn, zhuī shì shēng mǔ xián fēi yuē xiào chún huáng hòu. dīng hài, tíng xíng. gēng yín, cè fēi zhōu shì wèi huáng hòu. dōng shí yuè jiǎ wǔ shuò, xiǎng tài miào. guǐ chǒu, nán jīng dì zhèn. shí yī yuè jiǎ zǐ, ān zhì wèi zhōng xián yú fèng yáng. wù chén, chè gè biān zhèn shǒu nèi chén. jǐ sì, wèi zhōng xián yì sǐ. guǐ yǒu, miǎn tiān qǐ shí dǎi sǐ zhū chén zāng, shì qí jiā shǔ. guǐ sì, huáng lì jí zhì shì. shí èr yuè, qián nán jīng lì bù shì láng qián lóng xī lǐ bù shì láng lǐ biāo lǐ bù shàng shū lái zōng dào lì bù shì láng yáng jǐng chén lǐ bù shì láng zhōu dào dēng shǎo zhān shì liú hóng xùn jù lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. wèi liáng qīng kè shì zi hóu guó xìng jù fú zhū.
明年八月,熹宗疾大渐,召王入,受遗命。丁巳,即皇帝位。大赦天下,以明年为崇祯元年。九月甲申,追谥生母贤妃曰孝纯皇后。丁亥,停刑。庚寅,册妃周氏为皇后。冬十月甲午朔,享太庙。癸丑,南京地震。十一月甲子,安置魏忠贤于凤阳。戊辰,撤各边镇守内臣。己巳,魏忠贤缢死。癸酉,免天启时逮死诸臣赃,释其家属。癸巳,黄立极致仕。十二月,前南京吏部侍郎钱龙锡、礼部侍郎李标、礼部尚书来宗道、吏部侍郎杨景辰、礼部侍郎周道登、少詹事刘鸿训俱礼部尚书兼东阁大学士,预机务。魏良卿、客氏子侯国兴俱伏诛。
chóng zhēn yuán nián chūn zhēng yuè xīn sì, zhào nèi chén fēi fèng mìng bù dé chū jìn mén. rén wǔ, zūn xī zōng hòu wèi yì ān huáng hòu. bǐng xū, lù wèi zhōng xián jí qí dǎng cuī chéng xiù shī. èr yuè yǐ wèi, jìn zhāng zòu rǒng màn. guǐ chǒu, yù jīng yán. dīng sì, jiè tíng chén jiāo jié nèi shì. sān yuè jǐ sì, zàng zhé huáng dì yú dé líng. guǐ wèi, shī fèng lái zhāng ruì tú zhì shì. yǐ yǒu, zèng xù yuān xiàn zhū chén. xià sì yuè guǐ sì, cì liú ruò zǎi děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. jiǎ wǔ, yuán chóng huàn wèi bīng bù shàng shū, dū shī jì liáo. gēng xū, zhǐ huī zhuō míng qǐng kāi kuàng, bù xǔ. wǔ yuè jǐ sì, lǐ guó mù pǔ zhì shì. gēng wǔ, huǐ sān cháo yào diǎn. jiǎ xū, cái gè bù tiān zhù guān, xīn sì, dǎo yǔ. yǐ yǒu, fù wài lì jiǔ rèn jí jǔ bǎo lián zuò zhī fǎ, jìn yǒu sī sī pài. liù yuè, xuē wèi zhōng xián dǎng féng quán wèi guǎng wēi jí. rén yín, xǔ xiǎn chún fú zhū. rén zǐ, lái zōng dào yáng jǐng chén zhì shì. qiū qī yuè guǐ yǒu, zhào duì tíng chén jí yuán chóng huàn yú píng tái. rén wǔ, zhè jiāng fēng yǔ, hǎi yì, piào méi shù wàn rén. guǐ wèi, hǎi kòu zhèng zhī lóng jiàng. jiǎ shēn, níng yuǎn bīng biàn, xún fǔ dōu yù shǐ bì zì sù zì shā. bā yuè yǐ wèi, zhào fēi shèng shǔ qí hán, rì yù wén huá diàn yǔ fǔ chén yì zhèng. jiǔ yuè dīng mǎo, jīng shī dì zhèn. dōng shí yuè wù xū, liú hóng xùn bà, xún qiǎn shù. shí yī yuè guǐ wèi, sì tiān yú nán jiāo. shí èr yuè bǐng shēn, hán kuàng fù rù gé. shì nián, gé guǎng níng jí jì zhèn sài wài zhū bù shǎng. zhū bù jī, gào dí, bù xǔ. shǎn xī jī mín kǔ jiā pài, liú zéi dà qǐ, fēn lüè fū zhōu yán ān.
崇祯元年春正月辛巳,诏内臣非奉命不得出禁门。壬午,尊熹宗后为懿安皇后。丙戌,戮魏忠贤及其党崔呈秀尸。二月乙未,禁章奏冗蔓。癸丑,御经筵。丁巳,戒廷臣交结内侍。三月己巳,葬悊皇帝于德陵。癸未,施凤来、张瑞图致仕。乙酉,赠恤冤陷诸臣。夏四月癸巳,赐刘若宰等进士及第、出身有差。甲午,袁崇焕为兵部尚书,督师蓟、辽。庚戌,指挥卓铭请开矿,不许。五月己巳,李国〈木普〉致仕。庚午,毁《三朝要典》。甲戌,裁各部添注官,辛巳,祷雨。乙酉,复外吏久任及举保连坐之法,禁有司私派。六月,削魏忠贤党冯铨、魏广微籍。壬寅,许显纯伏诛。壬子,来宗道、杨景辰致仕。秋七月癸酉,召对廷臣及袁崇焕于平台。壬午,浙江风雨,海溢,漂没数万人。癸未,海寇郑芝龙降。甲申,宁远兵变,巡抚都御史毕自肃自杀。八月乙未,诏非盛暑祁寒,日御文华殿与辅臣议政。九月丁卯,京师地震。冬十月戊戌,刘鸿训罢,寻遣戍。十一月癸未,祀天于南郊。十二月丙申,韩爌复入阁。是年,革广宁及蓟镇塞外诸部赏。诸部饥,告籴,不许。陕西饥民苦加派,流贼大起,分掠鄜州、延安。
èr nián chūn zhēng yuè bǐng zǐ, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. dīng chǒu, dìng nì àn, zì cuī chéng xiù yǐ xià fán liù děng. èr yuè wù zǐ, sì shè jì. gēng yín, huáng zhǎng zǐ cí lǎng shēng, shè tiān xià. sān yuè wù yín, jì zhōu bīng biàn, yǒu sī fǔ dìng zhī. xià sì yuè jiǎ wǔ, cái yì zhàn. rùn yuè guǐ hài, liú zéi fàn sān shuǐ, yóu jī gāo cóng lóng zhàn mò. guǐ wèi, sì dì yú běi jiāo. wǔ yuè yǐ yǒu shuò, rì yǒu shí zhī. gēng zǐ, yì gǎi lì fǎ. liù yuè wù wǔ, yuán chóng huàn shā máo wén lóng yú shuāng dǎo. guǐ hài, yǐ jiǔ hàn, zhāi jū wén huá diàn, chì qún chén xiū shěng. qiū bā yuè jiǎ zǐ, zǒng bīng guān hóu liáng zhù bīng bèi fù shǐ liú kě xùn jī zhǎn shē chóng míng ān bāng yàn yú hóng tǔ chuān, shuǐ xī zéi píng. jiǎ xū, xī zōng shén zhǔ fù tài miào. jiǔ yuè dīng wèi, yáng gǎo qì shì. dōng shí yuè wù yín, dà qīng bīng rù dà ān kǒu. shí yī yuè rén wǔ shuò, jīng shī jiè yán. yǐ yǒu, shān hǎi guān zǒng bīng guān zhào lǜ jiào zhàn méi yú zūn huà. jiǎ shēn, dà qīng bīng rù zūn huà, xún fǔ dōu yù shǐ wáng yuán yǎ tuī guān hé tiān qiú děng sǐ zhī. dīng hài, zǒng bīng guān mǎn guì rù yuán. jǐ chǒu, lì bù shì láng chéng jī mìng wèi lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. zhào qián dà xué shì sūn chéng zōng wèi bīng bù shàng shū zhōng jí diàn dà xué shì, shì shī tōng zhōu. xīn mǎo, yuán chóng huàn rù yuán, cì jì zhōu. wù zǐ, xuān dà bǎo dìng bīng xiāng jì rù yuán. zhēng tiān xià zhèn xún guān qín wáng. xīn chǒu, dà qīng bīng báo dé shèng mén. jiǎ chén, zhào yuán chóng huàn děng yú píng tái, chóng huàn qǐng rù chéng xiū bīng, bù xǔ. xià bīng bù shàng shū wáng qià yú yù. shí èr yuè xīn hài shuò, zài zhào yuán chóng huàn yú píng tái, xià jǐn yī wèi yù. jiǎ yín, zǒng bīng guān zǔ dà shòu bīng kuì, dōng chū guān. yǐ mǎo, sūn chéng zōng yí zhù shān hǎi guān. gēng shēn, yù tíng chén jìn mǎ. dīng mǎo, qiǎn zhōng guān qū mǎn guì chū zhàn, guì jí qián zǒng bīng guān sūn zǔ shòu jù zhàn mò. zǒng bīng guān mǎ shì lóng zǒng lǐ yuán jūn. rén shēn, qián lóng xī bà. guǐ yǒu, shān xī yuán bīng kuì yú liáng xiāng. dīng chǒu, lǐ bù shì láng zhōu yán rú shàng shū hé rú chǒng shì láng qián xiàng kūn jù lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù.
二年春正月丙子,释奠于先师孔子。丁丑,定逆案,自崔呈秀以下凡六等。二月戊子,祀社稷。庚寅,皇长子慈烺生,赦天下。三月戊寅,蓟州兵变,有司抚定之。夏四月甲午,裁驿站。闰月癸亥,流贼犯三水,游击高从龙战殁。癸未,祀地于北郊。五月乙酉朔,日有食之。庚子,议改历法。六月戊午,袁崇焕杀毛文龙于双岛。癸亥,以久旱,斋居文华殿,敕群臣修省。秋八月甲子,总兵官侯良柱、兵备副使刘可训击斩奢崇明、安邦彦于红土川,水西贼平。甲戌,熹宗神主祔太庙。九月丁未,杨镐弃市。冬十月戊寅,大清兵入大安口。十一月壬午朔,京师戒严。乙酉,山海关总兵官赵率教战没于遵化。甲申,大清兵入遵化,巡抚都御史王元雅、推官何天球等死之。丁亥,总兵官满桂入援。己丑,吏部侍郎成基命为礼部尚书兼东阁大学士,预机务。召前大学士孙承宗为兵部尚书中极殿大学士,视师通州。辛卯,袁崇焕入援,次蓟州。戊子,宣、大、保定兵相继入援。征天下镇巡官勤王。辛丑,大清兵薄德胜门。甲辰,召袁崇焕等于平台,崇焕请入城休兵,不许。下兵部尚书王洽于狱。十二月辛亥朔,再召袁崇焕于平台,下锦衣卫狱。甲寅,总兵官祖大寿兵溃,东出关。乙卯,孙承宗移驻山海关。庚申,谕廷臣进马。丁卯,遣中官趋满桂出战,桂及前总兵官孙祖寿俱战殁。总兵官马世龙总理援军。壬申,钱龙锡罢。癸酉,山西援兵溃于良乡。丁丑,礼部侍郎周延儒、尚书何如宠、侍郎钱象坤俱礼部尚书兼东阁大学士,预机务。
sān nián chūn zhēng yuè jiǎ shēn, dà qīng bīng kè yǒng píng, fù shǐ zhèng guó chāng zhī fǔ zhāng fèng qí děng sǐ zhī. bǐng xū, yì chéng wài zhàn shì hái. wù zǐ, dà qīng bīng kè luán zhōu. gēng yín, dǎi zǒng dū jì liáo dōu yù shǐ liú cè xià yù, lùn sǐ. yǐ wèi, jìn chāo chuán biān bào. hán kuàng zhì shì. rén yín, bīng bù yòu shì láng liú zhī lún bài méi yú zūn huà. shì yuè, shǎn xī zhū lù zǒng bīng guān wú zì miǎn děng shuài shī rù wèi, yán suí gān sù bīng kuì xī qù, yǔ qún kòu hé. èr yuè gēng shēn, lì huáng zhǎng zǐ cí lǎng wèi huáng tài zǐ, dà shè. sān yuè rén wǔ, lǐ biāo zhì shì. wù shēn, liú zéi fàn shān xī. xià sì yuè yǐ mǎo, yǐ jiǔ hàn, zhāi jū wén huá diàn, yù bǎi guān xiū shěng. dīng chǒu, liú zéi xiàn pú xiàn. wǔ yuè xīn mǎo, mǎ shì lóng zǔ dà shòu zhū jūn rù luán zhōu. rén chén, dà qīng bīng dōng guī, yǒng píng qiān ān zūn huà xiāng jì fù. liù yuè guǐ chǒu, liú zéi wáng jiā yìn xiàn fǔ gǔ, mǐ zhī zéi zhāng xiàn zhōng jù zhòng yīng zhī. jǐ wèi, shòu sòng rú shào yōng hòu yì wǔ jīng bó shì. xīn yǒu, lǐ bù shàng shū wēn tǐ rén wú zōng dá bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. qiū bā yuè guǐ hài, shā yuán chóng huàn. jiǔ yuè jǐ mǎo, dǎi qián lóng xī xià yù. dōng shí yuè guǐ hài, tíng xíng. bǐng yín, xún fǔ yán suí fù dōu yù shǐ hóng chéng chóu zǒng bīng guān dù wén huàn bài zéi zhāng xiàn zhōng yú qīng jiàn. shí yī yuè rén chén, pò zéi yú huái níng. jiǎ wǔ, shān xī zǒng bīng guān wáng guó liáng zhuī zéi yú hé qū, bài jī. shí èr yuè yǐ sì shuò, zēng tián fù chōng xiǎng. wù wǔ, liú zéi xiàn níng sāi. shì nián, wū sī cáng rù gòng.
三年春正月甲申,大清兵克永平,副使郑国昌、知府张凤奇等死之。丙戌,瘗城外战士骸。戊子,大清兵克滦州。庚寅,逮总督蓟辽都御史刘策下狱,论死。乙未,禁抄传边报。韩爌致仕。壬寅,兵部右侍郎刘之纶败没于遵化。是月,陕西诸路总兵官吴自勉等帅师入卫,延绥、甘肃兵溃西去,与群寇合。二月庚申,立皇长子慈烺为皇太子,大赦。三月壬午,李标致仕。戊申,流贼犯山西。夏四月乙卯,以久旱,斋居文华殿,谕百官修省。丁丑,流贼陷蒲县。五月辛卯,马世龙、祖大寿诸军入滦州。壬辰,大清兵东归,永平、迁安、遵化相继复。六月癸丑,流贼王嘉胤陷府谷,米脂贼张献忠聚众应之。己未,授宋儒邵雍后裔《五经》博士。辛酉,礼部尚书温体仁、吴宗达并兼东阁大学士,预机务。秋八月癸亥,杀袁崇焕。九月己卯,逮钱龙锡下狱。冬十月癸亥,停刑。丙寅,巡抚延绥副都御史洪承畴、总兵官杜文焕败贼张献忠于清涧。十一月壬辰,破贼于怀宁。甲午,山西总兵官王国梁追贼于河曲,败绩。十二月乙巳朔,增田赋充饷。戊午,流贼陷宁塞。是年,乌斯藏入贡。
sì nián chūn zhēng yuè jǐ mǎo, liú zéi xiàn bǎo ān. dīng yǒu, yù shǐ wú shēn zhèn yán suí jī mín. jǐ hài, zhào duì nèi gé jiǔ qīng kē dào jí rù jìn liǎng sī guān yú wén huá diàn. mìng dū chá yuàn yán hé xún àn yù shǐ. èr yuè rén zǐ, liú zéi wéi qìng yáng, fēn bīng xiàn hé shuǐ. sān yuè dīng chǒu, fù jiāng zhāng yīng chāng děng jī bài zhī, qìng yáng wéi jiě. guǐ wèi, zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù shì láng yáng hè zhāo fǔ liú zéi yú níng zhōu, qún zéi wěi jiàng, xún fù pàn. jǐ chǒu, cì chén yú tài děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. xià sì yuè gēng xū, dǎo yǔ. xīn yǒu, zhào tíng chén tiáo shí zhèng. shì yuè, yán suí fù jiāng cáo wén zhào jī zéi yú hé qū, wáng jiā yìn bài sǐ. wǔ yuè jiǎ xū shuò, bù dǎo yú nán jiāo. gēng chén, shù qián lóng xī. liù yuè dīng wèi, qián xiàng kūn zhì shì. qiū qī yuè jiǎ xū, zǒng bīng guān wáng jì ēn bài zéi yú fū zhōu, jiàng zéi shǒu shàng tiān lóng. bā yuè guǐ mǎo, zǒng bīng guān hè hǔ chén jī zhǎn zéi liú liù yú qìng yáng. dīng wèi, dà qīng bīng wéi zǔ dà shòu yú dà líng chéng. bǐng chén, hé rú chǒng zhì shì. jiǔ yuè gēng chén, nèi chén wáng yīng cháo dèng xī zhào děng jiān shì guān níng jì zhèn bīng liáng jí gè biān fǔ shǎng. jiǎ wǔ, dǎi yáng hè xià yù, lùn shù. hóng chéng chóu zǒng dū sān biān jūn wù. dīng yǒu, tài jiàn zhāng yí xiàn zǒng lǐ hù gōng èr bù qián liáng, jǐ shì zhōng sòng kě jiǔ děng xiāng jì jiàn, bù tīng. wù xū, shān hǎi zǒng bīng guān sòng wěi děng yuán dà líng, bài yú cháng shān, jiān jūn tài pú shǎo qīng zhāng chūn bèi zhí. dōng shí yuè xīn chǒu shuò, rì yǒu shí zhī. wù chén, zǔ dà shòu shā fù jiāng hé kě gāng. jǐ sì, dà shòu zì dà líng tuō guī, rù jǐn zhōu. shí yī yuè bǐng xū, tài jiàn lǐ qí mào jiān shì shǎn xī chá mǎ, wú zhí jiān shì dēng dǎo bīng liáng hǎi jìn, qún chén hé shū jiàn, bù tīng. rén chén, sūn chéng zōng zhì shì. guǐ sì, zhào duì tíng chén yú wén huá diàn, lì xún jūn guó zhū wù. yǔ jí nèi chén, dì yuē:" zhū chén ruò shí xīn rèn shì, zhèn yì hé xū cǐ bèi." jǐ hài, liú zéi luó rǔ cái fàn shān xī. rùn yuè yǐ chǒu, shǎn xī jiàng zéi fù pàn, xiàn gān quán, shā cān zhèng zhāng yǔn dēng. dīng mǎo, dēng zhōu yóu jī kǒng yǒu dé lǜ shī yuán liáo, cì wú qiáo fǎn, xiàn líng xiàn, lián xiàn lín yì shāng hé qí dōng, tú xīn chéng. shí èr yuè bǐng zǐ, jǐ nán guān jūn yù zéi yú ruǎn chéng diàn, bài jī. dīng chǒu, yǐ dà líng zhù chéng zhāo xìn duó sūn chéng zōng guān. shì dōng, yán ān qìng yáng dà xuě, mín jī, dào zéi yì chì.
四年春正月己卯,流贼陷保安。丁酉,御史吴甡振延绥饥民。己亥,召对内阁、九卿、科道及入觐两司官于文华殿。命都察院严核巡按御史。二月壬子,流贼围庆阳,分兵陷合水。三月丁丑,副将张应昌等击败之,庆阳围解。癸未,总督陕西三边军务侍郎杨鹤招抚流贼于宁州,群贼伪降,寻复叛。己丑,赐陈于泰等进士及第、出身有差。夏四月庚戌,祷雨。辛酉,诏廷臣条时政。是月,延绥副将曹文诏击贼于河曲,王嘉胤败死。五月甲戌朔,步祷于南郊。庚辰,戍钱龙锡。六月丁未,钱象坤致仕。秋七月甲戌,总兵官王际恩败贼于鄜州,降贼首上天龙。八月癸卯,总兵官贺虎臣击斩贼刘六于庆阳。丁未,大清兵围祖大寿于大凌城。丙辰,何如宠致仕。九月庚辰,内臣王应朝、邓希诏等监视关、宁、蓟镇兵粮及各边抚赏。甲午,逮杨鹤下狱,论戍。洪承畴总督三边军务。丁酉,太监张彝宪总理户、工二部钱粮,给事中宋可久等相继谏,不听。戊戌,山海总兵官宋伟等援大凌,败于长山,监军太仆少卿张春被执。冬十月辛丑朔,日有食之。戊辰,祖大寿杀副将何可纲。己巳,大寿自大凌脱归,入锦州。十一月丙戌,太监李奇茂监视陕西茶马,吴直监视登岛兵粮、海禁,群臣合疏谏,不听。壬辰,孙承宗致仕。癸巳,召对廷臣于文华殿,历询军国诸务。语及内臣,帝曰:“诸臣若实心任事,朕亦何需此辈。”己亥,流贼罗汝才犯山西。闰月乙丑,陕西降贼复叛,陷甘泉,杀参政张允登。丁卯,登州游击孔有德率师援辽,次吴桥反,陷陵县,连陷临邑、商河、齐东,屠新城。十二月丙子,济南官军御贼于阮城店,败绩。丁丑,以大凌筑城招衅夺孙承宗官。是冬,延安、庆阳大雪,民饥,盗贼益炽。
wǔ nián chūn zhēng yuè xīn chǒu, kǒng yǒu dé xiàn dēng zhōu, yóu jī chén liáng mó zhàn sǐ, zǒng bīng guān zhāng kě dà sǐ zhī. xún fǔ dōu yù shǐ sūn yuán huà fù shǐ sòng guāng lán děng bèi zhí, xún zòng hái. xīn hài, kǒng yǒu dé xiàn huáng xiàn. bǐng yín, zǒng bīng guān yáng yù fān wáng hóng lǜ shī tǎo kǒng yǒu dé, bài jī yú xīn chéng zhèn. èr yuè jǐ sì shuò, kǒng yǒu dé wéi lái zhōu, xún fǔ dōu yù shǐ xú cóng zhì gù shǒu. xīn sì, kǒng yǒu dé xiàn píng dù. sān yuè rén yín, bīng bù shì láng liú yǔ liè dū lǐ shān dōng jūn wù, tǎo kǒng yǒu dé. xià sì yuè jiǎ xū, liú yǔ liè bài jī yú shā hé. guǐ wèi, xú cóng zhì zhòng shāng zú. shì yuè, zǒng bīng guān cáo wén zhào yáng jiā mó lián pò zéi yú lǒng ān jìng níng, zéi bēn shuǐ luò chéng, píng liáng zhuāng làng jī mín fù zhī, shì fù chì. wǔ yuè bǐng wǔ, cān zhèng zhū dà diǎn wèi qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shān dōng. xīn hài, lǐ bù shàng shū zhèng yǐ wěi xú guāng qǐ bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. liù yuè, jīng shī dà yǔ shuǐ. rén shēn, hé jué mèng jīn. qiū qī yuè xīn chǒu, tài jiàn cáo huà chún tí dū jīng yíng róng zhèng. guǐ mǎo, kǒng yǒu dé wěi jiàng, yòu zhí dēng lái xún fǔ dōu yù shǐ xiè liǎn, lái zhōu zhī fǔ zhū wàn nián sǐ zhī. jǐ wèi, sūn yuán huà qì shì. dǎi liú yǔ liè xià yù, lùn shù. bā yuè jiǎ xū, hóng chéng chóu bài zéi yú gān quán, zéi shǒu bái guǎng ēn jiàng. jiǎ shēn, zhū dà diǎn dū jūn jiù lái zhōu, qián fēng cān jiāng zǔ kuān bài zéi yú shā hé. yǐ yǒu, lái zhōu wéi jiě. guǐ sì, guān jūn dà bài kǒng yǒu dé yú huáng xiàn, jìn wéi dēng zhōu. jiǔ yuè dīng yǒu, hǎi zéi liú xiāng kòu fú jiàn. shì qiū, shǎn xī zéi rù shān xī, lián xiàn dà níng zé zhōu shòu yáng, fēn bù zǒu hé běi, fàn huái qìng, xiàn xiū wǔ. dōng shí yī yuè wù xū, liú xiāng kòu zhè jiāng.
五年春正月辛丑,孔有德陷登州,游击陈良谟战死,总兵官张可大死之。巡抚都御史孙元化、副使宋光兰等被执,寻纵还。辛亥,孔有德陷黄县。丙寅,总兵官杨御蕃、王洪率师讨孔有德,败绩于新城镇。二月己巳朔,孔有德围莱州,巡抚都御史徐从治固守。辛巳,孔有德陷平度。三月壬寅,兵部侍郎刘宇烈督理山东军务,讨孔有德。夏四月甲戌,刘宇烈败绩于沙河。癸未,徐从治中伤卒。是月,总兵官曹文诏、杨嘉谟连破贼于陇安、静宁,贼奔水落城,平凉、庄浪饥民附之,势复炽。五月丙午,参政朱大典为佥都御史,巡抚山东。辛亥,礼部尚书郑以伟、徐光启并兼东阁大学士,预机务。六月,京师大雨水。壬申,河决孟津。秋七月辛丑,太监曹化淳提督京营戎政。癸卯,孔有德伪降,诱执登莱巡抚都御史谢琏,莱州知府朱万年死之。己未,孙元化弃市。逮刘宇烈下狱,论戍。八月甲戌,洪承畴败贼于甘泉,贼首白广恩降。甲申,朱大典督军救莱州,前锋参将祖宽败贼于沙河。乙酉,莱州围解。癸巳,官军大败孔有德于黄县,进围登州。九月丁酉,海贼刘香寇福建。是秋,陕西贼入山西,连陷大宁、泽州、寿阳,分部走河北,犯怀庆,陷修武。冬十一月戊戌,刘香寇浙江。
liù nián chūn zhēng yuè guǐ mǎo, cáo wén zhào jié zhì shān shǎn zhū jiàng tǎo zéi. dīng wèi, fù jiāng zuǒ liáng yù pò zéi yú shè xiàn, zéi zǒu lín xiàn shān zhōng, jī mín zhēng fù zhī. gēng shēn, qiǎn shǐ fēn dū zhí shěng bū fù. shì yuè, cáo wén zhào jī shān xī zéi, lǚ bài zhī. èr yuè rén shēn, xuē zuǒ fù dōu yù shǐ wáng zhì dào jí. guǐ yǒu, liú zéi fàn jī nán. wù zǐ, zǒng bīng guān chén hóng fàn děng kè dēng zhōu shuǐ chéng. xīn mǎo, kǒng yǒu dé dùn rù hǎi, shān dōng píng. sān yuè guǐ sì, chì cáo wén zhào zhū jiàng xiàn sān yuè píng zéi. xià sì yuè jǐ sì, miǎn yán ān qìng yáng píng liáng xīn jiù liáo xiǎng. rén shēn, zǒng bīng guān dèng qǐ zuǒ liáng yù jiǎo hé nán zéi. wǔ yuè yǐ sì, tài jiàn chén dà jīn děng fēn jiān cáo wén zhào zhāng yīng chāng zuǒ liáng yù dèng qǐ jūn. rén zǐ, kǒng yǒu dé jí qí dǎng gěng zhòng míng děng háng hǎi jiàng yú wǒ dà qīng. guǐ chǒu, hé tào bù fàn níng xià, zǒng bīng guān hè hǔ chén zhàn méi. liù yuè xīn yǒu shuò, tài jiàn gāo qǐ qián jiān shì níng jǐn bīng xiǎng. yǐ chǒu, zhèng yǐ wěi zú. gēng chén, zhōu yán rú zhì shì. jiǎ shēn, yán suí fù jiāng lǐ bēi yuán jiǎo hé nán. gēng yín, tài jiàn zhāng yí xiàn qǐng cuī bū fù yī qiān qī bǎi yú wàn, jǐ shì zhōng fàn shū tài jiàn, bù tīng. qiū qī yuè jiǎ chén, dà qīng bīng qǔ lǚ shùn, zǒng bīng guān huáng lóng sǐ zhī. guǐ chǒu, gǎi cáo wén zhào zhèn dà tóng, shān xī xún fǔ dōu yù shǐ xǔ dǐng chén qǐng liú wén zhào jiǎo zéi, bù xǔ. bā yuè jǐ sì, cáo wén zhào bài zéi yú jì yuán, yòu bài zhī yú huái qìng. jiǔ yuè gēng xū, nán jīng lǐ bù shì láng qián shì shēng wèi lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. dōng shí yuè wù chén, xú guāng qǐ zú. shí yī yuè guǐ sì, lǐ bù shì láng wáng yīng xióng hé wú zōu jù lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. xīn hài, zhào bǎo dìng hé nán shān xī huì bīng jiǎo zéi. rén zǐ, zéi dù hé. yǐ mǎo, xiàn miǎn chí. shí èr yuè, lián xiàn yī yáng lú shì, fēn fàn nán yáng rǔ níng, suì bī hú guǎng. shì nián, ān nán rù gòng.
六年春正月癸卯,曹文诏节制山、陕诸将讨贼。丁未,副将左良玉破贼于涉县,贼走林县山中,饥民争附之。庚申,遣使分督直省逋赋。是月,曹文诏击山西贼,屡败之。二月壬申,削左副都御史王志道籍。癸酉,流贼犯畿南。戊子,总兵官陈洪范等克登州水城。辛卯,孔有德遁入海,山东平。三月癸巳,敕曹文诏诸将限三月平贼。夏四月己巳,免延安、庆阳、平凉新旧辽饷。壬申,总兵官邓玘、左良玉剿河南贼。五月乙巳,太监陈大金等分监曹文诏、张应昌、左良玉、邓玘军。壬子,孔有德及其党耿仲明等航海降于我大清。癸丑,河套部犯宁夏,总兵官贺虎臣战没。六月辛酉朔,太监高起潜监视宁、锦兵饷。乙丑,郑以伟卒。庚辰,周延儒致仕。甲申,延绥副将李卑援剿河南。庚寅,太监张彝宪请催逋赋一千七百余万,给事中范淑泰谏,不听。秋七月甲辰,大清兵取旅顺,总兵官黄龙死之。癸丑,改曹文诏镇大同,山西巡抚都御史许鼎臣请留文诏剿贼,不许。八月己巳,曹文诏败贼于济源,又败之于怀庆。九月庚戌,南京礼部侍郎钱士升为礼部尚书兼东阁大学士,预机务。冬十月戊辰,徐光启卒。十一月癸巳,礼部侍郎王应熊、何吾驺俱礼部尚书兼东阁大学士,预机务。辛亥,诏保定、河南、山西会兵剿贼。壬子,贼渡河。乙卯,陷渑池。十二月,连陷伊阳、卢氏,分犯南阳、汝宁,遂逼湖广。是年,安南入贡。
qī nián chūn zhēng yuè jǐ chǒu, guǎng lù dǎo fù jiāng shàng kě xǐ jiàng yú wǒ dà qīng. shè hé nán shān shǎn chuān hú wǔ shěng zǒng dū, yǐ yán suí xún fǔ chén qí yú jiān bīng bù shì láng wèi zhī. gēng yín, zǒng bīng guān zhāng yīng chāng dù hé, bài zéi yú líng bǎo. rén chén, zéi zì yún yáng dù hàn. guǐ sì, fàn xiāng yáng, lián xiàn zǐ yáng píng lì bái hé, nán rù sì chuān. èr yuè wù yín, xiàn kuí zhōu, dà níng zhū xiàn jiē shī shǒu. jiǎ shēn, gēng jí tián. yǐ yǒu, zhāng xiàn zhōng tū shāng luò, fán shí sān yíng liú rù hàn nán. shì yuè, zhèn dēng lái jī, juān bū fù. sān yuè dīng hài shuò, rì yǒu shí zhī. jiǎ chén, cì liú lǐ shùn děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. yǐ sì, zhāng yīng chāng jī zéi yú wǔ lǐng shān, bài jī. gēng xū, zéi zì sì chuān zǒu hú guǎng, fù jiāng yáng shì ēn zhuī bài zhī yú shí hé kǒu. shān xī zì qù nián bù yǔ zhì yú shì yuè, mín dà jī. xià sì yuè, zéi zì hú guǎng zǒu lú shì líng bǎo. guǐ yǒu, fā tǎng zhèn shǎn xī shān xī jī. wǔ yuè bǐng shēn, fù jiāng hè rén lóng děng bài zéi yú lán tián. liù yuè xīn wèi, zǒng dū shì láng chén qí yú yún yáng fǔ zhì dōu yù shǐ lú xiàng shēng huì shī yú shàng jīn, jiǎo hú guǎng zéi. jiǎ xū, hé jué pèi xiàn. shì xià, guān jūn wéi gāo yíng xiáng lǐ zì chéng zhū zéi yú xīng ān zhī chē xiāng xiá liǎng yuè. zéi shí jǐn, wěi jiàng. chén qí yú shòu zhī, zòng chū xiǎn. fù pàn, xiàn suǒ guò zhōu xiàn. zhāng yīng chāng zì qīng shuǐ zhuī zéi, bài jī. qiū qī yuè rén chén, dà qīng bīng rù shàng fāng bǎo, zhì xuān fǔ. yǐ wèi, zhào zǒng bīng guān chén hóng fàn shǒu jū yōng, xún fǔ bǎo dìng dū yù shǐ dīng kuí chǔ děng shǒu zǐ jīng yàn mén. xīn chǒu, jīng shī jiè yán. gēng xū, dà qīng bīng kè bǎo ān, yán biān zhū chéng bǎo duō bù shǒu. bā yuè, fēn qiǎn zǒng bīng guān yóu shì wēi děng yuán biān. wù chén, xuān dà zǒng dū shì láng zhāng zōng héng jié zhì gè zhèn yuán bīng. rùn yuè jiǎ shēn, zéi xiàn lóng dé gù yuán, cān yì lù mèng lóng fù yuán, bài méi. dīng hài, dà qīng bīng kè wàn quán zuǒ wèi. gēng yín, xuán shī chū sài. rén yín, lǐ zì chéng wéi hè rén lóng yú lǒng zhōu. jiǔ yuè gēng shēn, kuī jiǎ chǎng zāi. gēng chén, hóng chéng chóu jiě lǒng zhōu wéi. jiǎ xū, yǐ zéi jù shǎn xī, zhào hé nán bīng rù tóng huá, hú guǎng bīng rù shāng luò, sì chuān bīng yóu xìng hàn, shān xī bīng chū pú zhōu hán chéng, hé jiǎo. dōng shí yuè gēng xū, hú guǎng bīng yuán hàn zhōng, fù jiāng yáng zhèng fāng zhàn sǐ. shí yī yuè gēng chén, dǎi chén qí yú xià yù, lùn shù. yǐ yǒu, hóng chéng chóu jiān shè wǔ shěng jūn wù. shì dōng, shǎn xī zéi fēn fàn hú guǎng hé nán, lǐ zì chéng xiàn chén zhōu. shì nián, xiān luó rù gòng.
七年春正月己丑,广鹿岛副将尚可喜降于我大清。设河南、山、陕、川、湖五省总督,以延绥巡抚陈奇瑜兼兵部侍郎为之。庚寅,总兵官张应昌渡河,败贼于灵宝。壬辰,贼自郧阳渡汉。癸巳,犯襄阳,连陷紫阳、平利、白河,南入四川。二月戊寅,陷夔州,大宁诸县皆失守。甲申,耕耤田。乙酉,张献忠突商、雒,凡十三营流入汉南。是月,振登、莱饥,蠲逋赋。三月丁亥朔,日有食之。甲辰,赐刘理顺等进士及第、出身有差。乙巳,张应昌击贼于五岭山,败绩。庚戌,贼自四川走湖广,副将杨世恩追败之于石河口。山西自去年不雨至于是月,民大饥。夏四月,贼自湖广走卢氏、灵宝。癸酉,发帑振陕西、山西饥。五月丙申,副将贺人龙等败贼于蓝田。六月辛未,总督侍郎陈奇瑜、郧阳抚治都御史卢象升会师于上津,剿湖广贼。甲戌,河决沛县。是夏,官军围高迎祥、李自成诸贼于兴安之车箱峡两月。贼食尽,伪降。陈奇瑜受之,纵出险。复叛,陷所过州县。张应昌自清水追贼,败绩。秋七月壬辰,大清兵入上方堡,至宣府。乙未,诏总兵官陈洪范守居庸,巡抚保定都御史丁魁楚等守紫荆、雁门。辛丑,京师戒严。庚戌,大清兵克保安,沿边诸城堡多不守。八月,分遣总兵官尤世威等援边。戊辰,宣大总督侍郎张宗衡节制各镇援兵。闰月甲申,贼陷隆德、固原,参议陆梦龙赴援,败没。丁亥,大清兵克万全左卫。庚寅,旋师出塞。壬寅,李自成围贺人龙于陇州。九月庚申,盔甲厂灾。庚辰,洪承畴解陇州围。甲戌,以贼聚陕西,诏河南兵入潼、华,湖广兵入商、雒,四川兵由兴、汉,山西兵出蒲州、韩城,合剿。冬十月庚戌,湖广兵援汉中,副将杨正芳战死。十一月庚辰,逮陈奇瑜下狱,论戍。乙酉,洪承畴兼摄五省军务。是冬,陕西贼分犯湖广、河南,李自成陷陈州。是年,暹罗入贡。
bā nián chūn zhēng yuè yǐ mǎo, zéi xiàn shàng cài, lián xiàn sì shuǐ xíng yáng gù shǐ. jǐ wèi, hóng chéng chóu chū guān tǎo zéi. xīn yǒu, zhāng xiàn zhōng xiàn yǐng zhōu. bǐng yín, xiàn fèng yáng, fén huáng líng lóu diàn, liú shǒu zhū guó xiāng děng zhàn sǐ. rén shēn, xú zhōu yuán bīng zhì fèng yáng. zhāng xiàn zhōng fàn lú zhōu, xún xiàn lú jiāng wú wéi. lǐ zì chéng zǒu guī dé, yǔ luó rǔ cái fù rù shǎn xī. èr yuè, zhāng xiàn zhōng xiàn qián shān luó tián tài hú xīn cài, yìng tiān xún fǔ dōu yù shǐ zhāng guó wéi yù què zhī. jiǎ wǔ, yǐ huáng líng shī shǒu, dǎi zǒng dū cáo yùn shàng shū yáng yī péng xià yù, xún qì shì. dīng yǒu, zǒng bīng guān dèng qǐ bài zéi yú luó shān. shì yuè, cáo wén zhào bài zéi yú suí zhōu. xià sì yuè, zhāng xiàn zhōng fù zǒu hàn zhōng, fàn píng liáng fèng xiáng. dīng hài, zhèng zhī lóng jī bài hǎi zéi liú xiāng, xiāng zì shā, zhòng xī jiàng. xīn mǎo, hóng chéng chóu huì shī yú rǔ zhōu, fēn bù zhū jiàng fáng yù chǔ yào hài. yǐ sì, chuān bīng biàn yú fán chéng, dèng qǐ zì shā. bǐng wǔ, hóng chéng chóu xī hái, zhù shī líng bǎo. wǔ yuè yǐ hài, wú zōng dá zhì shì. liù yuè jǐ chǒu, guān jūn yù zéi yú luàn mǎ chuān, bài jī. rén chén, fù jiāng ài wàn nián liǔ guó zhèn jī lǐ zì chéng yú níng zhōu zhī xiāng lè, zhàn méi. bǐng wǔ, cáo wén zhào zhuī zéi zhì zhēn níng zhī jiǎo tóu zhèn, yù fú, lì zhàn sǐ zhī. qiū qī yuè jiǎ xū, shǎo zhān shì wén zhèn mèng xíng bù shì láng zhāng zhì fā jù lǐ bù shì láng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. shì yuè, zhāng xiàn zhōng tū zhū yáng guān, zǒng bīng guān yóu shì wēi bài jī, zéi fù zǒu hé nán. bā yuè, lǐ zì chéng xiàn xián yáng, zéi jiāng gāo jié jiàng. rén chén, zhào chè jiān shì zǒng lǐ nèi chén, wéi jīng yíng jí guān níng rú gù. xīn chǒu, lú xiàng shēng zǒng lǐ zhí lì hé nán shān dōng hú guǎng sì chuān jūn wù. jiǔ yuè xīn hài, hóng chéng chóu dū fù jiāng cáo biàn jiāo děng bài zéi yú guān shān zhèn. lǐ zì chéng dōng zǒu, yǔ zhāng xiàn zhōng hé. rén xū, guān jūn bài jī yú shěn qiū zhī wǎ diàn, zǒng bīng guān zhāng quán chāng bèi zhí. rén shēn, wáng yīng xióng zhì shì. dōng shí yuè gēng chén, xià zhào zuì jǐ, pì jū wǔ yīng diàn, jiǎn shàn chè lè, shì yǔ jiàng shì tóng gān kǔ. bǐng xū, hù bù shàng shū hóu xún qǐng yán zhēng xīn jiù bū fù, cóng zhī. xīn mǎo, lǐ zì chéng xiàn shǎn zhōu. shí yī yuè gēng xū, hé wú zōu wén zhèn mèng bà. gēng shēn, sì tiān yú nán jiāo. zǒng bīng guān zǔ kuān pò zéi yú rǔ zhōu. shí èr yuè wù yín, chéng fèng yáng. yǐ yǒu, lú xiàng shēng zǔ kuān bài lǐ zì chéng yú què shān. wù zǐ, zuǒ liáng yù bài zéi yú wén xiāng. guǐ sì, zéi fàn jiāng běi, wéi chú zhōu. yǐ sì, lǎo huí huí zhū zéi zì hé nán fàn shǎn xī, hóng chéng chóu bài zhī yú lín tóng. shì nián, ān nán xiān luó liú qiú rù gòng.
八年春正月乙卯,贼陷上蔡,连陷汜水、荥阳、固始。己未,洪承畴出关讨贼。辛酉,张献忠陷颍州。丙寅,陷凤阳,焚皇陵楼殿,留守朱国相等战死。壬申,徐州援兵至凤阳。张献忠犯庐州,寻陷庐江、无为。李自成走归德,与罗汝才复入陕西。二月,张献忠陷潜山、罗田、太湖、新蔡,应天巡抚都御史张国维御却之。甲午,以皇陵失守,逮总督漕运尚书杨一鹏下狱,寻弃市。丁酉,总兵官邓玘败贼于罗山。是月,曹文诏败贼于随州。夏四月,张献忠复走汉中,犯平凉、凤翔。丁亥,郑芝龙击败海贼刘香,香自杀,众悉降。辛卯,洪承畴会师于汝州,分部诸将防豫、楚要害。乙巳,川兵变于樊城,邓玘自杀。丙午,洪承畴西还,驻师灵宝。五月乙亥,吴宗达致仕。六月己丑,官军遇贼于乱马川,败绩。壬辰,副将艾万年、柳国镇击李自成于宁州之襄乐,战没。丙午,曹文诏追贼至真宁之湫头镇,遇伏,力战死之。秋七月甲戌,少詹事文震孟、刑部侍郎张至发俱礼部侍郎兼东阁大学士,预机务。是月,张献忠突朱阳关,总兵官尤世威败绩,贼复走河南。八月,李自成陷咸阳,贼将高杰降。壬辰,诏撤监视总理内臣,惟京营及关、宁如故。辛丑,卢象升总理直隶、河南、山东、湖广、四川军务。九月辛亥,洪承畴督副将曹变蛟等败贼于关山镇。李自成东走,与张献忠合。壬戌,官军败绩于沈丘之瓦店,总兵官张全昌被执。壬申,王应熊致仕。冬十月庚辰,下诏罪己,辟居武英殿,减膳撤乐,示与将士同甘苦。丙戌,户部尚书侯恂请严征新旧逋赋,从之。辛卯,李自成陷陕州。十一月庚戌,何吾驺、文震孟罢。庚申,祀天于南郊。总兵官祖宽破贼于汝州。十二月戊寅,城凤阳。乙酉,卢象升、祖宽败李自成于确山。戊子,左良玉败贼于阌乡。癸巳,贼犯江北,围滁州。乙巳,老回回诸贼自河南犯陕西,洪承畴败之于临潼。是年,安南、暹罗、琉球入贡。
jiǔ nián chūn zhēng yuè jiǎ yín, zǒng lǐ shì láng lú xiàng shēng zǔ kuān yuán chú, dà bài zéi yú zhū lóng qiáo. dīng mǎo, qián lǐ bù shì láng lín qiān yǐ yuán guān jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. èr yuè, qián fù jiāng tāng jiǔ zhōu jí zéi zhàn sōng xiàn, bài méi. shān xī dà jī, rén xiāng shí. yǐ yǒu, níng xià jī, bīng biàn, shā xún fǔ dōu yù shǐ wáng jí, bīng bèi fù shǐ dīng qǐ ruì fǔ dìng zhī. xīn mǎo, yǐ wǔ jǔ chén qǐ xīn wèi jǐ shì zhōng. sān yuè, lú xiàng shēng zǔ dà lè jiǎo hé nán zéi. gāo yíng xiáng lǐ zì chéng fèn bù rù shǎn xī, yú zéi zì guāng huà zǒu hú guǎng. zhèn nán yáng jī, juān shān xī bèi zāi zhōu xiàn xīn jiù èr xiǎng. xià sì yuè wù zǐ, qián shì shēng zhì shì. wǔ yuè rén zǐ, zhào shè xié cóng zhū zéi. yuàn guī zhě, hù huán xiāng, yǒu sī ān zhì yuán suí jūn zì xiào zhě, yǒu gōng yī tǐ xù lù. bǐng chén, yán suí zǒng bīng guān yú chōng xiāo jī lǐ zì chéng yú ān dìng, bài jī, sǐ zhī. lǐ zì chéng fàn yú lín, hè rén lóng jī bài zhī. guǐ yǒu, miǎn jī nèi wǔ nián yǐ qián bū fù. liù yuè yǐ hài, lín qiān zú. jiǎ shēn, lì bù shì láng kǒng zhēn yùn, lǐ bù shàng shū hè féng shèng huáng shì jùn, jù lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. jǐ hài, zǒng bīng guān jiě jìn zhōng fǔ zéi yú xī chuān, bèi shā. qiū qī yuè jiǎ chén, nèi chén lǐ guó fǔ děng fēn shǒu zǐ jīng dào mǎ zhū guān. gēng xū, chéng guó gōng zhū chún chén xún shì biān guān. guǐ chǒu, zhào zhū zhèn xīng chí rù yuán. jǐ wèi, dà qīng bīng rù chāng píng, xún guān yù shǐ wáng zhào kūn děng sǐ zhī. rén xū, xún fǔ shǎn xī dōu yù shǐ sūn chuán tíng jī qín zéi shǒu gāo yíng xiáng yú zhōu zhì, sòng jīng shī fú zhū. guǐ hài, yù tíng chén zhù xiǎng. jiǎ zǐ, bīng bù shàng shū zhāng fèng yì dū yuán jūn, gāo qǐ qián wèi zǒng jiān. shì yuè, dà qīng bīng rù bǎo dǐ, lián xià jìn jī zhōu xiàn. bā yuè guǐ yǒu, kuò xūn qī wén wǔ zhū chén mǎ. yǐ wèi, lú xiàng shēng rù yuán, cì zhēn dìng. bǐng shēn, táng wáng yù jiàn qǐ bīng qín wáng, lēi hái guó, xún fèi wèi shù rén. shì yuè, dà qīng bīng chū sài. jiǔ yuè xīn yǒu, gǎi lú xiàng shēng zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. dōng shí yuè yǐ hài, gōng bù shì láng liú zōng zhōu yǐ lùn nèi chén jí dà xué shì wēn tǐ rén xuē jí. jiǎ shēn, zhāng xiàn zhōng fàn xiāng yáng. bǐng shēn, mìng kāi yín tiě tóng qiān zhū kuàng. shí yī yuè dīng wèi, juān shān dōng wǔ nián yǐ qián bū fù. shí èr yuè, dà qīng bīng zhēng cháo xiǎn. shì nián, hóng chéng chóu bài zéi yú lǒng zhōu, zéi zǒu qìng yáng fèng xiáng. xiān luó rù gòng.
九年春正月甲寅,总理侍郎卢象升、祖宽援滁,大败贼于朱龙桥。丁卯,前礼部侍郎林钎以原官兼东阁大学士,预机务。二月,前副将汤九州及贼战嵩县,败没。山西大饥,人相食。乙酉,宁夏饥,兵变,杀巡抚都御史王楫,兵备副使丁启睿抚定之。辛卯,以武举陈起新为给事中。三月,卢象升、祖大乐剿河南贼。高迎祥、李自成分部入陕西,余贼自光化走湖广。振南阳饥,蠲山西被灾州县新旧二饷。夏四月戊子,钱士升致仕。五月壬子,诏赦协从诸贼。愿归者,护还乡,有司安置;原随军自效者,有功一体叙录。丙辰,延绥总兵官俞冲霄击李自成于安定,败绩,死之。李自成犯榆林,贺人龙击败之。癸酉,免畿内五年以前逋赋。六月乙亥,林钎卒。甲申,吏部侍郎孔贞运,礼部尚书贺逢圣、黄士俊,俱礼部尚书兼东阁大学士,预机务。己亥,总兵官解进忠抚贼于淅川,被杀。秋七月甲辰,内臣李国辅等分守紫荆、倒马诸关。庚戌,成国公朱纯臣巡视边关。癸丑,诏诸镇星驰入援。己未,大清兵入昌平,巡关御史王肇坤等死之。壬戌,巡抚陕西都御史孙传庭击擒贼首高迎祥于盩厔,送京师伏诛。癸亥,谕廷臣助饷。甲子,兵部尚书张凤翼督援军,高起潜为总监。是月,大清兵入宝坻,连下近畿州县。八月癸酉,括勋戚文武诸臣马。乙未,卢象升入援,次真定。丙申,唐王聿键起兵勤王,勒还国,寻废为庶人。是月,大清兵出塞。九月辛酉,改卢象升总督宣大、山西军务。冬十月乙亥,工部侍郎刘宗周以论内臣及大学士温体仁削籍。甲申,张献忠犯襄阳。丙申,命开银铁铜铅诸矿。十一月丁未,蠲山东五年以前逋赋。十二月,大清兵征朝鲜。是年,洪承畴败贼于陇州,贼走庆阳、凤翔。暹罗入贡。
shí nián chūn zhēng yuè xīn chǒu shuò, rì yǒu shí zhī. bǐng wǔ, lǎo huí huí zhū zéi qū jiāng běi, zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái zì xiāng yáng fàn ān qìng, nán jīng dà zhèn. èr yuè jiǎ xū, qiǎn shǐ dū zhí shěng bū fù. dīng yǒu, zéi fàn qián shān, zǒng bīng guān zuǒ liáng yù fù shǐ shǐ kě fǎ bài zhī yú fēng xiāng yì. shì yuè, cháo xiǎn jiàng yú wǒ dà qīng. sān yuè xīn hài, zhèn shǎn xī zāi. dīng sì, cì liú tóng shēng děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. jiǎ zǐ, guān jūn yuán ān qìng, bài jī yú fēng jiā diàn. xià sì yuè wù yín, dà qīng bīng kè pí dǎo, fù zǒng bīng jīn rì guān lì zhàn sǐ zhī, zǒng bīng guān shěn dōng kuí zǒu shí chéng dǎo. guǐ sì hàn, qīng xíng yù. shì yuè, hóng chéng chóu jiǎo zéi yú hàn nán. rùn yuè rén yín, chì qún chén jié jǐ ài mín, yǐ huí tiān yì. jiāng běi zéi fēn fàn hé nán, zǒng dū liǎng guǎng dōu yù shǐ xióng wén càn wèi bīng bù shàng shū, zǒng lǐ nán jīng hé nán shān shǎn chuān hú jūn wù, zhù yún yáng tǎo zéi. wǔ yuè wù yín, lǐ zì chéng zì qín zhōu fàn sì chuān. liù yuè wù shēn, wēn tǐ rén zhì shì. shì xià, liǎng jī shān xī dà hàn. qiū qī yuè, shān dōng hé nán huáng, mín dà jī. bā yuè jǐ yǒu, lì bù shì láng liú yǔ liàng lǐ bù shì láng fù guān jù lǐ bù shàng shū, qiān dōu yù shǐ xuē guó guān wèi lǐ bù shì láng, bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. gēng shēn, yuè chéng. jiǔ yuè bǐng zǐ, zuǒ liáng yù bài zéi yú hóng xiàn. xīn mǎo, hóng chéng chóu bài zéi yú hàn zhōng. guǐ sì, lǐ zì chéng xiàn níng qiāng. dōng shí yuè bǐng shēn, zì chéng zì qī pán guān rù xī chuān. rén yín, xiàn zhāo huà jiàn zhōu zǐ tóng, fēn bīng qū tóng chuān jiāng yóu mián zhōu, zǒng bīng guān hóu liáng zhù zhàn sǐ, suì xiàn zhāng míng yán tíng zhū xiàn. gēng xū, bī chéng dū. shí yī yuè gēng chén, yǐ xīng biàn xiū shěng, qiú zhí yán. shí èr yuè guǐ mǎo, huáng shì jùn zhì shì. guǐ hài, hóng chéng chóu cáo biàn jiāo yuán sì chuān, cì guǎng yuán. shì nián, ān nán liú qiú rù gòng.
十年春正月辛丑朔,日有食之。丙午,老回回诸贼趋江北,张献忠、罗汝才自襄阳犯安庆,南京大震。二月甲戌,遣使督直省逋赋。丁酉,贼犯潜山,总兵官左良玉、副使史可法败之于枫香驿。是月,朝鲜降于我大清。三月辛亥,振陕西灾。丁巳,赐刘同升等进士及第、出身有差。甲子,官军援安庆,败绩于酆家店。夏四月戊寅,大清兵克皮岛,副总兵金日观力战死之,总兵官沈冬魁走石城岛。癸巳旱,清刑狱。是月,洪承畴剿贼于汉南。闰月壬寅,敕群臣洁己爱民,以回天意。江北贼分犯河南,总督两广都御史熊文灿为兵部尚书,总理南京、河南、山、陕、川、湖军务,驻郧阳讨贼。五月戊寅,李自成自秦州犯四川。六月戊申,温体仁致仕。是夏,两畿、山西大旱。秋七月,山东、河南蝗,民大饥。八月己酉,吏部侍郎刘宇亮、礼部侍郎傅冠俱礼部尚书,佥都御史薛国观为礼部侍郎,并兼东阁大学士,预机务。庚申,阅城。九月丙子,左良玉败贼于虹县。辛卯,洪承畴败贼于汉中。癸巳,李自成陷宁羌。冬十月丙申,自成自七盘关入西川。壬寅,陷昭化、剑州、梓潼,分兵趋潼川、江油、绵州,总兵官侯良柱战死,遂陷彰明、盐亭诸县。庚戌,逼成都。十一月庚辰,以星变修省,求直言。十二月癸卯,黄士俊致仕。癸亥,洪承畴、曹变蛟援四川,次广元。是年,安南、琉球入贡。