lǐ shí jiā lǐ sì bīn lǐ
◎礼十(嘉礼四 宾礼)
xún shòu dōng gōng jiān guó huáng zhǎng sūn jiān guó bān zhào yí yíng jiē zhào shè yí jìn shū yí jìn biǎo jiān yí xiāng yǐn jiǔ lǐ fān wáng cháo gòng lǐ qiǎn shǐ zhī fān guó yí fān guó qiǎn shǐ jìn biǎo yí pǐn guān xiāng jiàn lǐ shù rén xiāng jiàn lǐ
巡狩 东宫监国 皇长孙监国 颁诏仪 迎接诏赦仪 进书仪 进表笺仪乡饮酒礼 蕃王朝贡礼 遣使之蕃国仪 蕃国遣使进表仪 品官相见礼庶人相见礼
xún shòu zhī zhì
巡狩之制
yǒng lè liù nián běi xún, lǐ bù xíng zhí shěng, fán yǒu zhòng shì jí sì yí lái zhāo yǔ jìn biǎo zhě, jù dá xíng zài suǒ, xiǎo shì dá jīng shī qǐ wén. chē jià jiāng fā, zòu gào tiān dì shè jì tài miào xiào líng, jì dà jiāng qí dào děng shén, bá jì yú chéng tiān mén. yuán tú dāng jì zhě, qiǎn guān jì. jiāng zhì běi jīng, shè tán jì běi jīng shān chuān děng shén. chē jià zhì, zòu gào tiān dì, jì jìng nèi shān chuān. hù cóng mǎ bù jūn wǔ wàn. shì cóng, wǔ fǔ dū du gè yī, lì hù bīng xíng sì bù táng shàng guān gè yī, lǐ gōng èr bù táng shàng guān gè èr, dū chá yuàn táng shàng guān yī, yù shǐ èr shí sì, jǐ shì zhōng shí jiǔ, tōng zhèng dà lǐ tài cháng guāng lù hóng lú táng shàng guān gòng èr shí, hàn lín yuàn nèi gé guān sān, shì jiǎng xiū zhuàn diǎn jí děng guān liù, liù bù láng guān gòng wǔ shí sì, yú bù jù zài. chē jià jiāng fā, yàn qún chén, cì hù cóng guān jí jūn xiào chāo. zhì běi jīng, yàn qún chén qí lǎo, cì bǎi guān jí mìng fù chāo. suǒ guò jùn xiàn, guān lì shēng yuán qí lǎo cháo jiàn, fēn qiǎn tíng chén hé shǒu lìng xián fǒu, jí jiā chù zhì. jǐ shì yù shǐ cún wèn gāo nián, cì bì bó jiǔ ròu.
永乐六年北巡,礼部行直省,凡有重事及四夷来朝与进表者,俱达行在所,小事达京师启闻。车驾将发,奏告天地、社稷、太庙、孝陵,祭大江、旗纛等神,軷祭于承天门。缘途当祭者,遣官祭。将至北京,设坛祭北京山川等神。车驾至,奏告天地,祭境内山川。扈从马步军五万。侍从,五府都督各一,吏、户、兵、刑四部堂上官各一,礼、工二部堂上官各二,都察院堂上官一,御史二十四,给事中十九,通政、大理、太常、光禄、鸿胪堂上官共二十,翰林院、内阁官三,侍讲、修撰、典籍等官六,六部郎官共五十四,余不具载。车驾将发,宴群臣,赐扈从官及军校钞。至北京,宴群臣、耆老,赐百官及命妇钞。所过郡县,官吏、生员、耆老朝见,分遣廷臣核守令贤否,即加黜陟。给事、御史存问高年,赐币帛酒肉。
jiā jìng shí bā nián, xìng chéng tiān. xiān qī qīn gào shàng dì yú xuán jí bǎo diàn. tóng rì, gào huáng zǔ jí ruì zōng miào, qiǎn guān fēn gào běi jiāo jí chéng zǔ yǐ xià zhū miào shè jì rì yuè shén qí. jià chū zhèng yáng mén, hòu fēi niǎn jiào cóng. jǐn yī wèi shè qīn zhì wǔ zhèn jià, wèi zú bā qiān, fèng yú niǎn, zhí yí zhàng. wèi zhǐ huī qián qū. wǔ zhòng chén èr yuán liú shǒu, bīng bù shàng shū cān zàn jī wù, gè cì chì xíng shì. fēn mìng wén wǔ zhòng chén, chū dū xuān dà jì zhōu shān hǎi guān, xíng jiǔ biān, yì gè cì chì. huáng chéng jí jīng chéng zhū mén, jiē mìng wén wǔ dà chén gè yī yuán zuò shǒu. shè jǐng bèi hù jià guān jūn liù qiān. jià fā, bǎi guān jí fú sòng yú zhāng yì guān wài. hù cóng guān jūn, lüè rú yǒng lè shí shù. xiān fā zài tú zhě miǎn cháo cān, wéi lǐ bīng èr bù hóng lú tài cháng kē dào jiū yí guān jí guāng lù sì cóng xíng. guò zhēn dìng, wàng jì běi yuè. dì cháng fú, cóng chén dà chén jí xún fǔ dōu yù shǐ jí fú xíng lǐ. wèi huī, qiǎn guān jì jì dú. jūn zhōu, wàng jì zhōng yuè xíng zé, jì hé, lǐ rú běi yuè. nán yáng, qiǎn jì wǔ dāng shān. tú cì gǔ dì wáng shèng xián zhōng chén liè shì cí mù, qiǎn guān zhì jì. fǔ àn sān sī yíng yú jìng shàng, zhì xíng gōng, jí fú cháo jiàn. shēng yuán qí lǎo, jù sān shí lǐ wài yíng. suǒ guò wáng fǔ, qīn wáng cháng fú hòu jià, suí zhì xíng gōng, miǎn fú cháo jiàn. cì yàn, zōng shì bù xǔ chū. zhì chéng tiān, yì xiàn huáng dì miào yè gào. yuè sì rì, xíng gào tiān lǐ yú lóng fēi diàn dān bì shàng, fèng xiàn huáng dì pèi. gèng pí biàn fú, yì guó shè jì jí shān chuān tán xíng lǐ, cì rì, yè xiǎn líng. cì rì, cóng jià guān shàng biǎo hè, suì bān zhào rú yí. huí jīng, qīn xiè shàng dì huáng zǔ huáng kǎo, fēn qiǎn guān gào jiāo miào shè jì qún shén, xíng lǐ rú chū.
嘉靖十八年,幸承天。先期亲告上帝于玄极宝殿。同日,告皇祖及睿宗庙,遣官分告北郊及成祖以下诸庙、社稷、日月、神祇。驾出正阳门,后妃辇轿从。锦衣卫设钦制武阵驾,卫卒八千,奉舆辇,执仪仗。卫指挥前驱。武重臣二员留守,兵部尚书参赞机务,各赐敕行事。分命文武重臣,出督宣大、蓟州、山海关,行九边,亦各赐敕。皇城及京城诸门,皆命文武大臣各一员坐守。设警备扈驾官军六千。驾发,百官吉服送于彰义关外。扈从官军,略如永乐时数。先发在途者免朝参,惟礼兵二部、鸿胪、太常、科道纠仪官及光禄寺从行。过真定,望祭北岳。帝常服,从臣大臣及巡抚都御史吉服行礼。卫辉,遣官祭济渎。钧州,望祭中岳;荥泽,祭河,礼如北岳。南阳,遣祭武当山。途次古帝王、圣贤、忠臣、烈士祠墓,遣官致祭。抚、按、三司迎于境上,至行宫,吉服朝见。生员耆老,俱三十里外迎。所过王府,亲王常服候驾,随至行宫,冕服朝见。赐宴,宗室不许出。至承天,诣献皇帝庙谒告。越四日,行告天礼于龙飞殿丹陛上,奉献皇帝配。更皮弁服,诣国社稷及山川坛行礼,次日,谒显陵。次日,从驾官上表贺,遂颁诏如仪。回京,亲谢上帝、皇祖、皇考,分遣官告郊、庙、社稷、群神,行礼如初。
dōng gōng jiān guó
东宫监国
gǔ zhì, tài zǐ chū yuē" fǔ jūn", shǒu yuē" jiān guó". sān dài ér xià, wéi táng tài zǐ jiān guó jié shuāng lóng fú, ér qí yí bù zhe.
古制,太子出曰“抚军”,守曰“监国”。三代而下,惟唐太子监国结双龙符,而其仪不著。
yǒng lè qī nián, jià xìng běi jīng, dìng zhì, fán cháng cháo, huáng tài zǐ yú wǔ mén zuǒ shì shì. zuǒ yòu shì wèi jí gè guān qǐ shì rú cháng yí. ruò yù wén huá diàn, chéng zhǐ zhào rù zhě fāng rù. fán nèi wài jūn jī jí wáng fǔ jí wù, xī zòu qǐng. yǒu biān jǐng, jí diào jūn jiǎo bǔ, réng chí zòu xíng zài. huáng chéng jí gè mén shǒu wèi, jiē zēng zhì guān jūn. yù shèng jié zhēng dàn dōng zhì, huáng tài zǐ lǜ bǎi guān yú wén huá diàn qián bài biǎo, xíng shí èr bài lǐ. biǎo yóu zhōng mén chū, huáng tài zǐ yóu zuǒ mén sòng zhì wǔ mén, hái gōng. bǎi guān dǎo zhì cháng ān yòu mén wài, wén wǔ pǐn wǔ sì pǐn yǐ shàng, jí jìn shì guān jiān chá yù shǐ, jù chéng mǎ dǎo sān shān mén wài, yǐ biǎo shòu jìn zòu guān. zhì qī, gào tiān zhù shòu, xíng bā bài lǐ. qí zhēng dàn dōng zhì qiān qiū jié, bǎi guān yú wén huá diàn qìng hè rú cháng yí. fán xiǎng tài miào jí shè jì zhū shén zhī jì, xiān qī chì huáng tài zǐ shè jì. qí sì diǎn shén qí, tài cháng sì yú xíng zài zòu wén, qiǎn guān xíng lǐ. fán sì yí lái zhāo, xún lì cì yàn, mìng lǐ bù qiǎn sòng xíng zài suǒ. fán zhào shū zhì, shè lóng tíng yí zhàng dà lè, bǎi guān cháo fú, chū sān shān mén wài fèng yíng. huáng tài zǐ miǎn fú yíng yú wǔ mén qián, zhì wén huá diàn, xíng wǔ bài sān kòu tóu lǐ, shēng diàn zhǎn dú. shǐ zhě pěng zhào zhì lóng tíng zhōng, huáng tài zǐ sòng zhì wǔ mén wài. lǐ bù guān zhì zhào shū yún yú zhōng, wén wǔ èr pǐn yǐ shàng guān yíng zhì chéng tiān mén, kāi dú rú yí. yǐ gǔ yuè sòng shǐ zhě yì huì tóng guǎn. shǐ zhě jiàn huáng tài zǐ, xíng sì bài lǐ, cì yàn yú lǐ bù.
永乐七年,驾幸北京,定制,凡常朝,皇太子于午门左视事。左右侍卫及各官启事如常仪。若御文华殿,承旨召入者方入。凡内外军机及王府急务,悉奏请。有边警,即调军剿捕,仍驰奏行在。皇城及各门守卫,皆增置官军。遇圣节、正旦、冬至,皇太子率百官于文华殿前拜表,行十二拜礼。表由中门出,皇太子由左门送至午门,还宫。百官导至长安右门外,文五品、武四品以上,及近侍官、监察御史,俱乘马导三山门外,以表授进奏官。至期,告天祝寿,行八拜礼。其正旦、冬至、千秋节,百官于文华殿庆贺如常仪。凡享太庙及社稷诸神之祭,先期敕皇太子摄祭。其祀典神祇,太常寺于行在奏闻,遣官行礼。凡四夷来朝,循例赐宴,命礼部遣送行在所。凡诏书至,设龙亭仪仗大乐,百官朝服,出三山门外奉迎。皇太子冕服迎于午门前,至文华殿,行五拜三叩头礼,升殿展读。使者捧诏置龙亭中,皇太子送至午门外。礼部官置诏书云舆中,文武二品以上官迎至承天门,开读如仪。以鼓乐送使者诣会同馆。使者见皇太子,行四拜礼,赐宴于礼部。
shí èr nián běi zhēng, fù dìng zhì. cháng cháo yú wén huá diàn shì shì, wén wǔ qǐ shì, jù dá běi jīng. jiā jìng shí bā nián nán xún, mìng huáng tài zǐ jiān guó. shí tài zǐ yòu, mìng fǔ chén yī rén jū shǒu, jūn guó jī wù xī tīng qǐ xíng.
十二年北征,复定制。常朝于文华殿视事,文武启事,俱达北京。嘉靖十八年南巡,命皇太子监国。时太子幼,命辅臣一人居守,军国机务悉听启行。
huáng tài sūn jiān guó
皇太孙监国
yǒng lè bā nián, dì zì běi jīng běi zhēng. shí huáng tài zǐ yǐ jiān guó yú nán, nǎi mìng huáng zhǎng sūn jū běi jīng jiān guó. shí xuān zōng wèi guān, jí guān shǐ jiā chēng huáng tài sūn yún.
永乐八年,帝自北京北征。时皇太子已监国于南,乃命皇长孙居北京监国。时宣宗未冠,及冠始加称皇太孙云。
qí zhì, měi rì huáng zhǎng sūn yú fèng tiān mén zuǒ shì shì, shì wèi rú cháng yí. zhū sī yǒu shì, jù qǐ shī xíng. ruò jūn jī jí wáng fǔ yào wù, yī qǐ huáng tài zǐ chǔ fèn, yī zòu wén xíng zài suǒ. shèng jié, shè xiāng àn yú fèng tiān diàn, xíng lǐ rú cháng yí. tiān xià zhū sī biǎo wén jù yì běi jīng. sì yí cháo gòng jù sòng nán jīng, wǔ xuǎn jí guān mín yǒu fàn, dà zhě qǐ huáng tài zǐ, xiǎo zhě huáng zhǎng sūn xíng zhī. huáng qīn yǒu fàn, qǐ huáng tài zǐ suǒ. fàn qíng zhòng jí móu nì zhě, jí shí jū zhí, mìng huáng qīn huì wèn. bù fú, nǎi mìng gōng hóu bó wǔ fǔ liù bù dū chá yuàn dà lǐ sì huì huáng qīn zài wèn, qǐ huáng tài zǐ, hòu chē jià huí jīng, zòu qǐng chǔ fèn.
其制,每日皇长孙于奉天门左视事,侍卫如常仪。诸司有事,具启施行。若军机及王府要务,一启皇太子处分,一奏闻行在所。圣节,设香案于奉天殿,行礼如常仪。天下诸司表文俱诣北京。四夷朝贡俱送南京,武选及官民有犯,大者启皇太子,小者皇长孙行之。皇亲有犯,启皇太子所。犯情重及谋逆者,即时拘执,命皇亲会问。不服,乃命公、侯、伯、五府、六部、都察院、大理寺会皇亲再问,启皇太子,候车驾回京,奏请处分。
bān zhào yí
颁诏仪
fán bān mìng sì fāng, yǒu zhào shū, yǒu shè shū yǒu chì fú dān fú, yǒu zhì yù shǒu zhào. zhào shè, xiān yú quē tíng xuān dú, rán hòu bān xíng. chì fú děng, zé shǐ zhě jī fù suǒ shòu guān, mì bù gǎn fā. kāi dú yíng jiē, yí gè bù tóng.
凡颁命四方,有诏书,有赦书、有敕符、丹符,有制谕、手诏。诏赦,先于阙廷宣读,然后颁行。敕符等,则使者赍付所授官,秘不敢发。开读迎接,仪各不同。
hóng wǔ èr shí liù nián, dìng bān zhào yí. shè yù zuò yú fèng tiān diàn, shè bǎo àn yú diàn dōng, chén zhōng hé sháo lè yú diàn nèi, shè dà lè yú wǔ mén jí chéng tiān mén wài, shè xuān dú àn yú chéng tiān mén shàng, xī nán xiàng. qīng chén, xiào wèi qíng yún gài yú diàn nèi lián qián, bǎi guān cháo fú bān chéng tiān mén wài, gōng hóu bān wǔ mén wài, dōng xī xiàng. huáng dì pí biàn fú, shēng diàn rú yí. lǐ bù guān pěng zhào shū yì àn qián, yòng bǎo qì, zhì yún gài zhōng. xiào wèi qíng yún gài, yóu diàn dōng mén chū. dà lè zuò, zì dōng bì jiàng, yóu fèng tiān mén zhì jīn shuǐ qiáo nán wǔ mén wài, lè zuò, gōng hóu qián dǎo, yíng zhì chéng tiān mén shàng. míng zàn chàng pái bān, wén wǔ guān jiù wèi, lè zuò. sì bài, lè zhǐ. xuān dú zhǎn dú guān shēng àn, chēng yǒu zhì, zhòng guān guì. lǐ bù guān pěng zhào shū, shòu xuān dú guān. xuān qì, lǐ bù guān pěng zhì yún gài zhōng. zàn lǐ chàng fǔ fú xìng, lè zuò. sì bài, lè zhǐ. wǔ dǎo shān hū, yòu sì bài. yí lǐ sī zòu lǐ bì, jià xìng. lǐ bù guān pěng zhào shū fēn shòu shǐ zhě, bǎi guān tuì.
洪武二十六年,定颁诏仪。设御座于奉天殿,设宝案于殿东,陈中和韶乐于殿内,设大乐于午门及承天门外,设宣读案于承天门上,西南向。清晨,校尉擎云盖于殿内帘前,百官朝服班承天门外,公侯班午门外,东西向。皇帝皮弁服,升殿如仪。礼部官捧诏书诣案前,用宝讫,置云盖中。校尉擎云盖,由殿东门出。大乐作,自东陛降,由奉天门至金水桥南午门外,乐作,公侯前导,迎至承天门上。鸣赞唱排班,文武官就位,乐作。四拜,乐止。宣读展读官升案,称有制,众官跪。礼部官捧诏书,授宣读官。宣讫,礼部官捧置云盖中。赞礼唱俯伏兴,乐作。四拜,乐止。舞蹈山呼,又四拜。仪礼司奏礼毕,驾兴。礼部官捧诏书分授使者,百官退。
jiā jìng liù nián xù dìng, hóng lú guān shè zhào àn, jǐn yī wèi shè yún gài pán yú fèng tiān diàn nèi dōng, bié shè yún pán yú chéng tiān mén shàng. shè cǎi yú yú wǔ mén wài, hóng lú guān shè xuān dú àn yú chéng tiān mén shàng. bǎi guān rù dan chi shì lì, dì miǎn fú shēng zuò, rú cháo yí. hàn lín yuàn guān pěng zhào shū cóng, zhì yù zuò qián dōng lì. bǎi guān rù bān, sì bài, chū zhì chéng tiān mén wài. zàn bān zhào, hàn lín yuàn guān pěng zhào shū shòu lǐ bù guān, pěng zhì yún pán àn shàng. xiào wèi qíng yún gài, jù cóng diàn zuǒ mén chū, zhì wǔ mén wài, pěng zhào zhì cǎi yú nèi. gōng hóu bó sān pǐn yǐ shàng guān qián dǎo, yíng zhì chéng tiān mén shàng, xuān dú zàn bài, jù rú shàng yí. lǐ bù guān pěng zhào shū shòu jǐn yī wèi guān, zhì yún xiá zhōng, yǐ cǎi suǒ xì zhī lóng gān, bān jiàng. lǐ bù guān pěng zhì lóng tíng nèi, gǔ yuè yíng zhì lǐ bù, shòu shǐ zhě bān xíng. lóng qìng liù nián, zhào chū zhì huáng jí mén, jí zòu lǐ bì, jià hái.
嘉靖六年续定,鸿胪官设诏案,锦衣卫设云盖盘于奉天殿内东,别设云盘于承天门上。设彩舆于午门外,鸿胪官设宣读案于承天门上。百官入丹墀侍立,帝冕服升座,如朝仪。翰林院官捧诏书从,至御座前东立。百官入班,四拜,出至承天门外。赞颁诏,翰林院官捧诏书授礼部官,捧至云盘案上。校尉擎云盖,俱从殿左门出,至午门外,捧诏置彩舆内。公侯伯三品以上官前导,迎至承天门上,宣读赞拜,俱如上仪。礼部官捧诏书授锦衣卫官,置云匣中,以彩索系之龙竿,颁降。礼部官捧置龙亭内,鼓乐迎至礼部,授使者颁行。隆庆六年,诏出至皇极门,即奏礼毕,驾还。
yíng jiē zhào shè yí
迎接诏赦仪
hóng wǔ zhōng dìng. fán qiǎn shǐ kāi dú zhào shè, běn chǔ guān jù lóng tíng yí zhàng gǔ yuè, chū guō yíng. shǐ zhě xià mǎ, fèng zhào shū zhì lóng tíng zhōng, nán xiàng, běn chǔ guān cháo fú xíng wǔ bài lǐ. zhòng guān jí gǔ yuè qián dǎo, shǐ zhě shàng mǎ suí lóng tíng hòu, zhì gōng xiè mén. zhòng guān xiān rù, wén wǔ dōng xī xù lì, hòu lóng tíng zhì, pái bān sì bài. shǐ zhě pěng zhào shòu zhǎn dú guān, zhǎn dú guān guì shòu, yì kāi dú àn. xuān dú qì, pěng zhào shòu cháo shǐ, réng zhì lóng tíng zhōng. zhòng guān sì bài, wǔ dǎo shān hū, fù sì bài bì. bān shǒu yì lóng tíng qián, guì wèn huáng gōng wàn fú, shǐ zhě jū gōng dá yuē:" shèng gōng wàn fú." zhòng guān tuì, yì fú jiàn shǐ zhě, bìng xíng liǎng bài lǐ. fù jù gǔ yuè sòng zhào yú guān tíng. rú yǒu chū shǐ guān zài, zé xiān shǒu chén xíng lǐ.
洪武中定。凡遣使开读诏赦,本处官具龙亭仪仗鼓乐,出郭迎。使者下马,奉诏书置龙亭中,南向,本处官朝服行五拜礼。众官及鼓乐前导,使者上马随龙亭后,至公廨门。众官先入,文武东西序立,候龙亭至,排班四拜。使者捧诏授展读官,展读官跪受,诣开读案。宣读讫,捧诏授朝使,仍置龙亭中。众官四拜,舞蹈山呼,复四拜毕。班首诣龙亭前,跪问皇躬万福,使者鞠躬答曰:“圣躬万福。”众官退,易服见使者,并行两拜礼。复具鼓乐送诏于官亭。如有出使官在,则先守臣行礼。
jìn shū yí
进书仪
jìn shū yí wéi shí lù zuì zhòng. huáng dì jù gǔn miǎn, bǎi guān cháo fú, jìn biǎo chēng hè. qí yú zuǎn xiū shū chéng, zé yǐ biǎo jìn. zhòng lù shū jí yù dié, zhǐ pěng jìn. zī xiáng zài jìn shí lù yí, yú kě tuī jiàn yún.
进书仪惟《实录》最重。皇帝具衮冕,百官朝服,进表称贺。其馀纂修书成,则以表进。重录书及玉牒,止捧进。兹详载进《实录》仪,馀可推见云。
jiàn wén shí, tài zǔ shí lù chéng, qí jìn yí wú kǎo. yǒng lè yuán nián, chóng xiū tài zǔ shí lù chéng. shè xiāng àn yú fèng tiān diàn dān bì zhèng zhōng, biǎo àn yú dān bì zhī dōng, shè bǎo yú yú fèng tiān mén, shè lǔ bù dà lè rú yí. shǐ guān pěng shí lù zhì yú zhōng, dì yù diàn rú dà cháo yí. bǎi guān yì dan chi zuǒ yòu lì, hóng lú guān yǐn bǎo yú zhì dān bì shàng, shǐ guān jǔ shí lù zhì yú àn, suì rù bān. hóng lú guān zòu jìn shí lù, xù bān jǔ shí lù àn, yǐ cì yóu diàn zhōng mén rù, bān shǒu yóu zuǒ mén rù. dì xìng, xù bān yǐ shí lù àn zhì yú diàn zhōng. bān shǒu guì yú àn qián, zàn shǐ guān jiē guì. xù bān bìng nèi shì guān jǔ shí lù àn rù jǐn shēn diàn, zhì yú zhōng. dì fù zuò. zàn fǔ fú, bān shǒu fǔ fú, xìng. fù wèi, zàn sì bài. zàn jìn biǎo, xù bān jǔ biǎo àn, yóu zuǒ mén rù, zhì yú diàn zhōng. zàn xuān biǎo, zàn zhòng guān jiē guì. xuān qì, fǔ fú, xìng, sì bài, jìn shí lù guān tuì yú dōng bān, bǎi guān rù bān. hóng lú guān zòu qìng hè, gè guān sì bài xìng. zàn yǒu zhì, shǐ guān réng rù bān. zàn guì, xuān zhì yún:" tài zǔ gāo huáng dì gāo huáng hòu gōng dé guāng huá, zuǎn shù xiáng shí. zhèn xīn huān qìng, yǔ qīng děng tóng zhī." xuān qì, fǔ fú xìng, sān wǔ dǎo, yòu sì bài, lǐ bì.
建文时,《太祖实录》成,其进仪无考。永乐元年,重修《太祖实录》成。设香案于奉天殿丹陛正中,表案于丹陛之东,设宝舆于奉天门,设卤簿大乐如仪。史官捧《实录》置舆中,帝御殿如大朝仪。百官诣丹墀左右立,鸿胪官引宝舆至丹陛上,史官举《实录》置于案,遂入班。鸿胪官奏进《实录》,序班举《实录》案,以次由殿中门入,班首由左门入。帝兴,序班以《实录》案置于殿中。班首跪于案前,赞史官皆跪。序班并内侍官举《实录》案入谨身殿,置于中。帝复座。赞俯伏,班首俯伏,兴。复位,赞四拜。赞进表,序班举表案,由左门入,置于殿中。赞宣表,赞众官皆跪。宣讫,俯伏,兴,四拜,进《实录》官退于东班,百官入班。鸿胪官奏庆贺,各官四拜兴。赞有制,史官仍入班。赞跪,宣制云:“太祖高皇帝、高皇后功德光华,纂述详实。朕心欢庆,与卿等同之。”宣讫,俯伏兴,三舞蹈,又四拜,礼毕。
wàn lì wǔ nián, shì zǔ shí lù chéng, xù dìng jìn yí. shè bǎo yú xiāng tíng biǎo tíng yú shǐ guǎn qián, dì gǔn miǎn yù zhōng jí diàn, bǎi guān cháo fú shì bān. jiān xiū zǒng cái zuǎn xiū děng guān, cháo fú zhì guǎn qián. jiān xiū guān pěng biǎo zhì biǎo tíng zhōng, zuǎn xiū guān pěng shí lù zhì bǎo yú zhōng, hóng lú guān dǎo yíng. yòng gǔ yuè sǎn gài, yóu huì jí mén xià jiē, zhì qiáo nán, yóu zhōng dào héng. jiān xiū zǒng cái děng guān suí biǎo tíng hòu, yóu èr qiáo xíng zhì huáng jí mén. shí lù yú yóu zhōng mén rù, biǎo tíng yóu zuǒ mén rù, zhì dan chi àn qián. jiān xiū guān pěng biǎo zhì yú àn, zuǎn xiū guān pěng shí lù zhì yú àn, jù shì lì yú shí chí dōng. nèi diàn bǎi guān xíng jì qì, dì chū yù huáng jí diàn. jiān xiū zǒng cái děng guān rù, jìn shí lù jìn biǎo jù rú yǒng lè yí. cì rì, sī lǐ jiān guān zì nèi diàn sòng shí lù xià diàn, réng zhì bǎo yú zhōng, yòng sǎn gài, yǔ jiān xiū zǒng cái guān tóng sòng huáng shǐ chéng zūn cáng.
万历五年,《世祖实录》成,续定进仪。设宝舆、香亭、表亭于史馆前,帝衮冕御中极殿,百官朝服侍班。监修、总裁、纂修等官,朝服至馆前。监修官捧表置表亭中,纂修官捧《实录》置宝舆中,鸿胪官导迎。用鼓乐伞盖,由会极门下阶,至桥南,由中道行。监修、总裁等官随表亭后,由二桥行至皇极门。《实录》舆由中门入,表亭由左门入,至丹墀案前。监修官捧表置于案,纂修官捧《实录》置于案,俱侍立于石墀东。内殿百官行记讫,帝出御皇极殿。监修、总裁等官入,进《实录》、进表俱如永乐仪。次日,司礼监官自内殿送《实录》下殿,仍置宝舆中,用伞盖,与监修总裁官同送皇史宬尊藏。
jìn biǎo jiān yí
进表笺仪
míng chū dìng zhì, fán wáng fǔ yù shèng jié jí dōng zhì zhēng dàn, xiān qī chén shè bì. wáng miǎn fú jiù wèi sì bài, yì xiāng àn qián guì. jìn biǎo qì, fù wèi, sì bài, sān wǔ dǎo, shān hū, yòu sì bài. bǎi guān cháo fú suí bān xíng lǐ. jìn zhōng gōng jiān yí rú zhī, wéi bù wǔ dǎo shān hū. jìn huáng tài zǐ jiān, wáng pí biàn fú, xíng bā bài lǐ, bǎi guān cháo fú suí bān xíng lǐ.
明初定制,凡王府遇圣节及冬至、正旦,先期陈设毕。王冕服就位四拜,诣香案前跪。进表讫,复位,四拜,三舞蹈,山呼,又四拜。百官朝服随班行礼。进中宫笺仪如之,惟不舞蹈山呼。进皇太子笺,王皮弁服,行八拜礼,百官朝服随班行礼。
fán jìn hè biǎo jiān, huáng zǐ fēng wáng zhě, yú tiān zǐ qián zì chēng yuē" dì jǐ zi mǒu wáng mǒu", chēng tiān zǐ yuē" fù huáng bì xià", huáng hòu yuē" mǔ hòu diàn xià". ruò sūn, zé zì chēng yuē" dì jǐ sūn mǒu wáng mǒu", chēng tiān zǐ yuē" zǔ fù huáng dì bì xià," huáng hòu yuē" zǔ mǔ huáng hòu diàn xià". ruò dì, zé zì chēng yuē" dì jǐ dì mǒu fēng mǒu", chēng tiān zǐ yuē" dà xiōng huáng dì bì xià", huáng hòu yuē" zūn sǎo huáng hòu diàn xià". zhí zé zì chēng yuē" dì jǐ zhí mǒu fēng mǒu", chēng tiān zǐ yuē" bó fù huáng dì bì xià"," shū fù huáng dì bì xià", huáng hòu yuē" bó mǔ huáng hòu diàn xià"," shū mǔ huáng hòu diàn xià". ruò zūn shǔ, zé zì chēng yuē" mǒu fēng chén mǒu", chēng tiān zǐ yuē" huáng dì bì xià", huáng hòu yuē" huáng hòu diàn xià". ruò cóng sūn yǐ xià, zé chēng" cóng sūn zài cóng sūn sān cóng sūn mǒu fēng mǒu", jiē chēng huáng dì huáng hòu yuē" bó zǔ shū zǔ huáng dì bì xià"," bó zǔ mǔ shū zǔ mǔ huáng hòu diàn xià". zhì shì zōng shí, shǐ lìng gè wáng fǔ biǎo jiān, jù yòng shèng hào, bù de yòng jiā rén lǐ.
凡进贺表笺,皇子封王者,于天子前自称曰“第几子某王某”,称天子曰“父皇陛下”,皇后曰“母后殿下”。若孙,则自称曰“第几孙某王某”,称天子曰“祖父皇帝陛下,”皇后曰“祖母皇后殿下”。若弟,则自称曰“第几弟某封某”,称天子曰“大兄皇帝陛下”,皇后曰“尊嫂皇后殿下”。侄则自称曰“第几侄某封某”,称天子曰“伯父皇帝陛下”,“叔父皇帝陛下”,皇后曰“伯母皇后殿下”,“叔母皇后殿下”。若尊属,则自称曰“某封臣某”,称天子曰“皇帝陛下”,皇后曰“皇后殿下”。若从孙以下,则称“从孙、再从孙、三从孙某封某”,皆称皇帝皇后曰“伯祖、叔祖皇帝陛下”,“伯祖母、叔祖母皇后殿下”。至世宗时,始令各王府表笺,俱用圣号,不得用家人礼。
fán zài wài bǎi guān jìn hè biǎo jiān, qián yī rì, jié cǎi yú gōng xiè jí jiē qú. wén wǔ guān gè zhāi mù, sù běn shǔ. qīng chén, shè lóng tíng yú tíng zhōng, shè yí zhàng gǔ yuè yú lù tái, shè biǎo jiān àn yú lóng tíng qián, xiāng àn yú biǎo jiān àn qián, shè jìn biǎo jiān guān wèi yú lóng tíng dōng. gǔ chū yán, gè guān jù fú. cì yán, bān shǒu jù fú yì xiāng àn qián, dí yìn yòng yìn qì, yǐ biǎo jiān zhì yú àn, tuì lì mù cì. sān yán, gè guān rù bān sì bài, bān shǒu yì xiāng àn qián. zàn guì, zhòng guān jiē guì. zhí shì zhě yǐ biǎo jiān guì shòu bān shǒu, bān shǒu guì shòu jìn biǎo guān, jìn biǎo guān guì shòu, zhì lóng tíng zhōng. bān shǒu fù wèi, gè guān jiē sì bài, sān wǔ dǎo, shān hū, sì bài. jīn gǔ yí zhàng gǔ yuè bǎi guān qián dǎo, jìn biǎo guān zài lóng tíng hòu dōng. zhì jiāo wài, zhì lóng tíng nán xiàng, yí zhàng gǔ yuè chén liè rú qián, wén wǔ guān shì lì. bān shǒu qǔ biǎo jiān shòu jìn biǎo guān, jìn biǎo guān jiù yú mǎ shàng shòu biǎo, jí xíng, bǎi guān tuì.
凡在外百官进贺表笺,前一日,结彩于公廨及街衢。文武官各斋沐,宿本署。清晨,设龙亭于庭中,设仪仗鼓乐于露台,设表笺案于龙亭前,香案于表笺案前,设进表笺官位于龙亭东。鼓初严,各官具服。次严,班首具服诣香案前,涤印用印讫,以表笺置于案,退立幕次。三严,各官入班四拜,班首诣香案前。赞跪,众官皆跪。执事者以表笺跪授班首,班首跪授进表官,进表官跪受,置龙亭中。班首复位,各官皆四拜,三舞蹈,山呼,四拜。金鼓仪仗鼓乐百官前导,进表官在龙亭后东。至郊外,置龙亭南向,仪仗鼓乐陈列如前,文武官侍立。班首取表笺授进表官,进表官就于马上受表,即行,百官退。
xiāng yǐn jiǔ lǐ
乡饮酒礼
jì yuē:" xiāng yǐn jiǔ zhī lǐ fèi, zé zhēng dòu zhī yù fán yǐ." gù yí lǐ suǒ jì, wéi xiāng yǐn zhī lǐ dá yú shù mín. zì zhōu qì míng, sǔn yì dài shū, ér qí lǐ bù fèi. hóng wǔ wǔ nián, zhào lǐ bù zòu dìng xiāng yǐn lǐ yí, mìng yǒu sī yǔ xué guān lǜ shì dài fū zhī lǎo zhě, xíng yú xué xiào, mín jiān lǐ shè yì xíng zhī. shí liù nián, zhào bān xiāng yǐn jiǔ lǐ tú shì yú tiān xià, měi suì zhēng yuè shí wǔ rì shí yuè chū yī rì, yú rú xué xíng zhī.
《记》曰:“乡饮酒之礼废,则争斗之狱繁矣。”故《仪礼》所记,惟乡饮之礼达于庶民。自周迄明,损益代殊,而其礼不废。洪武五年,诏礼部奏定乡饮礼仪,命有司与学官率士大夫之老者,行于学校,民间里社亦行之。十六年,诏班《乡饮酒礼图式》于天下,每岁正月十五日、十月初一日,于儒学行之。
qí yí, yǐ fǔ zhōu xiàn zhǎng lì wéi zhǔ, yǐ xiāng zhī zhì shì guān yǒu dé xíng zhě yī rén wéi bīn. zé nián gāo yǒu dé zhě wèi zhuàn bīn, qí cì wèi jiè, yòu qí cì wèi sān bīn, yòu qí cì wèi zhòng bīn, jiào zhí wèi sī zhèng. zàn lǐ zàn yǐn dú lǜ, jiē shǐ néng zhě. qián qī, shè bīn xí yú táng běi liǎng yíng zhī jiān, shǎo xī, nán miàn zhǔ xí yú zuò jiē shàng, xī miàn jiè xí yú xī jiē shàng, dōng miàn zhuàn xí yú bīn dōng, nán miàn sān bīn xí yú bīn xī, nán miàn. jiē zhuān xí bù shǔ. zhòng bīn liù shí yǐ shàng zhě, xí yú xī xù, dōng miàn běi shàng. bīn duō zé shè xí yú xī jiē, běi miàn dōng shàng liáo zuǒ xí yú dōng xù, xī miàn běi shàng. shè zhòng bīn wǔ shí yǐ xià zhě wèi yú táng xià xī jiē zhī xī, dāng xù, dōng miàn běi shàng. bīn duō zé yòu shè wèi yú xī jiē zhī nán, běi miàn dōng shàng. sī zhèng jí dú lǜ zhě, wèi yú táng xià zuò jiē zhī nán, běi miàn xī shàng. shè zhǔ zhī zàn zhě wèi yú zuò jiē zhī dōng, xī miàn běi shàng. shè zhǔ jí liáo zuǒ yǐ xià cì yú dōng láng, bīn jiè jí zhòng bīn cì yú xiáng mén zhī wài, zhuàn cì yì zài mén wài. shè jiǔ zūn yú táng shàng dōng nán yú, jiā sháo mì, yòng gé jīn jué xǐ yú zuò jiē xià dōng nán fěi yī yú xǐ xī, shí yǐ jué zhì guàn xǐ zài jué xǐ dōng. shè zhuō àn yú táng shàng xià xí wèi qián, chén dòu yú qí shàng. liù shí zhě sān dòu, qī shí zhě sì dòu, bā shí zhě wǔ dòu, jiǔ shí zhě liù dòu, táng xià zhě èr dòu. zhǔ rén dòu rú bīn zhī shù, jiē shí yǐ zū hǎi. zhì qī, bīn jiāng jí mén, zhí shì zhě jìn bào yuē:" bīn zhì." zhǔ rén lǜ liáo shǔ chū yíng yú mén wài, zhǔ xī miàn, bīn yǐ xià jiē dōng miàn. sān yī sān ràng, ér hòu shēng táng, xiāng xiàng zài bài, shēng zuò. zhí shì zhě bào zhuàn zhì, yíng zuò rú qián yí. zàn lǐ chàng sī zhèng yáng zhì. sī zhèng yì guàn xǐ wèi, cì yì jué xǐ wèi, qǔ zhì yú fěi, xǐ zhì. shēng zì xī jiē, yì zūn suǒ zhuó jiǔ, jìn liǎng yíng zhī jiān, běi miàn lì. zài zuò zhě jiē qǐ, sī zhèng yī, zhuàn bīn yǐ xià jiē bào yī. sī zhèng nǎi jǔ zhì, yán yuē:" gōng wéi cháo tíng, shuài yóu jiù zhāng. dūn chóng lǐ jiào, jǔ xíng xiāng yǐn, fēi wéi yǐn shí. fán wǒ cháng yòu, gè xiāng quàn miǎn. wèi chén jié zhōng, wèi zi jìn xiào, zhǎng yòu yǒu xù, xiōng yǒu dì gōng. nèi mù zōng zú, wài hé xiāng lǐ, wú huò fèi zhuì, yǐ tiǎn suǒ shēng." yán bì, zàn lǐ chàng sī zhèng yǐn jiǔ. yǐn bì, yī bào rú chū. sī zhèng fù wèi, zhuàn bīn yǐ xià jiē zuò. zàn lǐ chàng dú lǜ lìng, zhí shì jǔ lǜ lìng àn yú táng zhī zhōng. dú lǜ lìng zhě yì àn qián, běi xiàng lì dú, jiē rú yáng zhì yí. yǒu guò zhī rén jù fù zhèng xí lì tīng, dú bì fù wèi. zàn lǐ chàng gōng zhuàn, zhí shì zhě jǔ zhuàn àn zhì bīn qián, cì zhuàn, cì jiè, cì zhǔ, sān bīn yǐ xià gè yǐ cì jǔ qì. zàn lǐ chàng xiàn bīn, zhǔ jiàng yì guàn xǐ jí jué xǐ wèi, xǐ jué zhuó jiǔ, zhì bīn qián, zhì yú xí. shāo tuì, liǎng bài, bīn dá bài. yòu yì zhuàn qián, yì rú zhī. zhǔ tuì fù wèi. zàn lǐ chàng bīn chóu jiǔ, bīn qǐ, zhuàn cóng zhī, yì guàn xǐ jué xǐ wèi rú yí. zhì zhǔ qián, zhì jué. bīn zhuàn zhǔ jiē zài bài, gè jiù zuò. zhí shì zhě yú jiè sān bīn zhòng bīn yǐ xià, yǐ cì zhēn jiǔ qì. zàn lǐ chàng yǐn jiǔ, huò sān xíng, huò wǔ xíng. gōng tāng sān pǐn bì. zàn lǐ chàng chè zhuàn, zài zuò zhě jiē xìng. zhuàn zhǔ liáo shǔ jū dōng, bīn jiè sān bīn zhòng bīn jū xī, jiē zài bài. zàn lǐ chàng sòng bīn, yǐ cì xià táng, fēn dōng xī xíng, réng sān yī chū xiáng mén ér tuì. lǐ zhōng xiāng yǐn lüè tóng.
其仪,以府州县长吏为主,以乡之致仕官有德行者一人为宾。择年高有德者为僎宾,其次为介,又其次为三宾,又其次为众宾,教职为司正。赞礼、赞引、读律,皆使能者。前期,设宾席于堂北两楹之间,少西,南面;主席于阼阶上,西面;介席于西阶上,东面;僎席于宾东,南面;三宾席于宾西,南面。皆专席不属。众宾六十以上者,席于西序,东面北上。宾多则设席于西阶,北面东上;僚佐席于东序,西面北上。设众宾五十以下者位于堂下西阶之西,当序,东面北上。宾多则又设位于西阶之南,北面东上。司正及读律者,位于堂下阼阶之南,北面西上。设主之赞者位于阼阶之东,西面北上。设主及僚佐以下次于东廊,宾介及众宾次于庠门之外,僎次亦在门外。设酒尊于堂上东南隅,加勺幂,用葛巾;爵洗于阼阶下东南;篚一于洗西,实以爵觯;盥洗在爵洗东。设卓案于堂上下席位前,陈豆于其上。六十者三豆,七十者四豆,八十者五豆,九十者六豆,堂下者二豆。主人豆如宾之数,皆实以菹醢。至期,宾将及门,执事者进报曰:“宾至。”主人率僚属出迎于门外,主西面,宾以下皆东面。三揖三让,而后升堂,相向再拜,升坐。执事者报僎至,迎坐如前仪。赞礼唱司正扬觯。司正诣盥洗位,次诣爵洗位,取觯于篚,洗觯。升自西阶,诣尊所酌酒,进两楹之间,北面立。在坐者皆起,司正揖,僎宾以下皆报揖。司正乃举觯,言曰:“恭惟朝廷,率由旧章。敦崇礼教,举行乡饮,非为饮食。凡我长幼,各相劝勉。为臣竭忠,为子尽孝,长幼有序,兄友弟恭。内睦宗族,外和乡里,无或废坠,以忝所生。”言毕,赞礼唱司正饮酒。饮毕,揖报如初。司正复位,僎宾以下皆坐。赞礼唱读律令,执事举律令案于堂之中。读律令者诣案前,北向立读,皆如扬觯仪。有过之人俱赴正席立听,读毕复位。赞礼唱供馔,执事者举馔案至宾前,次僎,次介,次主,三宾以下各以次举讫。赞礼唱献宾,主降诣盥洗及爵洗位,洗爵酌酒,至宾前,置于席。稍退,两拜,宾答拜。又诣僎前,亦如之。主退复位。赞礼唱宾酬酒,宾起,僎从之,诣盥洗爵洗位如仪。至主前,置爵。宾、僎、主皆再拜,各就坐。执事者于介、三宾、众宾以下,以次斟酒讫。赞礼唱饮酒,或三行,或五行。供汤三品毕。赞礼唱彻馔,在坐者皆兴。僎、主、僚属居东,宾、介、三宾、众宾居西,皆再拜。赞礼唱送宾,以次下堂,分东西行,仍三揖出庠门而退。里中乡饮略同。
èr shí èr nián, mìng fán yǒu guò fàn zhī rén liè yú wài zuò, tóng lèi zhě chéng xí, bù xǔ zá yú shàn liáng zhī zhōng, zhe wèi lìng.
二十二年,命凡有过犯之人列于外坐,同类者成席,不许杂于善良之中,著为令。
sān yuē bīn lǐ, yǐ dài fān guó zhī jūn zhǎng yǔ qí shǐ zhě. sòng zhèng hé jiān, xiáng dìng wǔ lǐ, qǔ zhōu guān sī yí zhǎng jiǔ yí bīn kè bìn xiāng, zhào wáng nán xiāng yǐ cháo zhū hóu zhī yì, gù yǐ cháo huì yí liè wéi bīn lǐ. àn gǔ zhī zhū hóu, gè jūn qí guó, zi qí mín, dài yǐ kè lǐ kě yě, bù kě yǔ hòu shì zhī chén xià děng. zī gǎi cóng qí jiù, ér bǎi guān shù rén xiāng jiàn zhī lǐ fù yān.
三曰宾礼,以待蕃国之君长与其使者。宋政和间,详定五礼,取《周官·司仪》掌九仪宾客摈相,诏王南乡以朝诸侯之义,故以朝会仪列为宾礼。按古之诸侯,各君其国,子其民,待以客礼可也,不可与后世之臣下等。兹改从其旧,而百官庶人相见之礼附焉。
fān wáng cháo gòng lǐ
蕃王朝贡礼
fān wáng rù cháo, qí yíng láo yàn xiǎng zhī lǐ, wéi táng zhì wèi xiáng. sòng shí, fān guó jiē qiǎn shǐ rù gòng, suǒ jiē jiàn wéi shǐ chén ér yǐ.
蕃王入朝,其迎劳宴飨之礼,惟唐制为详。宋时,蕃国皆遣使入贡,所接见惟使臣而已。
míng hóng wǔ èr nián dìng zhì: fán fān wáng zhì lóng jiāng yì, qiǎn shì yí tōng zàn èr rén jiē bàn. guǎn rén chén fān wáng zuò yú tīng xī běi, dōng xiàng. yìng tiān fǔ zhī fǔ chū yíng, shè zuò yú tīng dōng nán, xī xiàng. yǐ bīn zhǔ jiē jiàn. yàn bì, zhī fǔ hái, fān wáng sòng yú mén wài. míng rì, jiē bàn guān sòng fān wáng rù huì tóng guǎn, lǐ bù shàng shū jí guǎn yàn láo. shàng shū zhì, fān wáng fú qí guó fú xiāng jiàn. yàn xiǎng yíng sòng jù rú lóng jiāng yì. jiǔ xíng, yòng lè. míng rì, zhōng shū shěng zòu wén, mìng guān yī yuán yì guǎn, rú qián yàn láo. shì yí sī yǐ fān wáng jí cóng guān jù fú, yú tiān jiè sì xí yí sān rì, zé rì cháo jiàn. shè fān wáng jí cóng guān cì yú wǔ mén wài, fān wáng bài wèi yú dan chi zhōng dào, shāo xī, cóng guān zài qí hòu. shè fāng wù àn yú dan chi zhōng dào dōng xī. zhī bān èr, wèi yú fān wáng bài wèi běi, yǐn fān wáng shè rén èr, wèi yú fān wáng běi, yǐn fān wáng cóng guān shè rén èr, wèi yú fān wáng cóng guān běi, jù dōng xī xiāng xiàng. gǔ sān yán, bǎi guān rù shì. zhí shì jǔ fāng wù àn, fān wáng suí àn yóu xī mén rù, zhì diàn qián dan chi xī, qí lì. huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo yù diàn. fān wáng jí cóng guān gè jiù bài wèi, yǐ zhǔ wù àn zhì bài wèi qián. zàn sì bài qì, yǐn bān dǎo fān wáng shēng diàn. xuān fāng wù guān yǐ fāng wù zhuàng yóu xī bì shēng, rù diàn xī mén, nèi zàn yǐn zhì yù qián. zàn bài, fān wáng zài bài, guì, chēng hè zhì cí. xuān fāng wù guān xuān zhuàng. chéng zhì guān xuān zhì qì, fān wáng fǔ fú, xìng, zài bài, chū diàn xī mén, fù wèi. zàn bài, fān wáng jí qí cóng guān jiē sì bài. lǐ bì, huáng dì xìng, fān wáng yǐ xià chū. lè zuò yuè zhǐ jiē rú cháng. jiàn huáng tài zǐ yú dōng gōng zhèng diàn, shè bài wèi yú diàn wài. huáng tài zǐ pí biàn fú shēng zuò, fān wáng zài bài, huáng tài zǐ lì shòu. fān wáng guì chēng hè, zhì cí qì, fù wèi zài bài, huáng tài zǐ dá bài. fān wáng chū, qí cóng guān xíng sì bài lǐ. jiàn qīn wáng, dōng xī xiāng xiàng zài bài, wáng dá bài. jù jiù zuò, wáng zuò shāo běi. lǐ bì, yī ér chū. jiàn chéng xiàng sān gōng dà dū dū yù shǐ dài fū jiē jūn lǐ. fān wáng bì cí, rú cháo jiàn yí, bù chuán zhì. zhōng shū shěng lǜ lǐ bù guān sòng lóng jiāng yì, yàn rú chū.
明洪武二年定制:凡蕃王至龙江驿,遣侍仪、通赞二人接伴。馆人陈蕃王座于厅西北,东向。应天府知府出迎,设座于厅东南,西向。以宾主接见。宴毕,知府还,蕃王送于门外。明日,接伴官送蕃王入会同馆,礼部尚书即馆宴劳。尚书至,蕃王服其国服相见。宴飨迎送俱如龙江驿。酒行,用乐。明日,中书省奏闻,命官一员诣馆,如前宴劳。侍仪司以蕃王及从官具服,于天界寺习仪三日,择日朝见。设蕃王及从官次于午门外,蕃王拜位于丹墀中道,稍西,从官在其后。设方物案于丹墀中道东西。知班二,位于蕃王拜位北,引蕃王舍人二,位于蕃王北,引蕃王从官舍人二,位于蕃王从官北,俱东西相向。鼓三严,百官入侍。执事举方物案,蕃王随案由西门入,至殿前丹墀西,俟立。皇帝服通天冠、绛纱袍御殿。蕃王及从官各就拜位,以主物案置拜位前。赞四拜讫,引班导蕃王升殿。宣方物官以方物状由西陛升,入殿西门,内赞引至御前。赞拜,蕃王再拜,跪,称贺致词。宣方物官宣状。承制官宣制讫,蕃王俯伏,兴,再拜,出殿西门,复位。赞拜,蕃王及其从官皆四拜。礼毕,皇帝兴,蕃王以下出。乐作乐止皆如常。见皇太子于东宫正殿,设拜位于殿外。皇太子皮弁服升座,蕃王再拜,皇太子立受。蕃王跪称贺,致词讫,复位再拜,皇太子答拜。蕃王出,其从官行四拜礼。见亲王,东西相向再拜,王答拜。俱就座,王座稍北。礼毕,揖而出。见丞相、三公、大都督、御史大夫皆钧礼。蕃王陛辞,如朝见仪,不传制。中书省率礼部官送龙江驿,宴如初。
èr shí qī nián sì yuè, yǐ jiù yí fán, mìng gēng dìng. fán fān guó lái zhāo, xiān qiǎn lǐ bù guān láo yú huì tóng guǎn. míng rì, gè jù qí guó fú, rú cháng cì cháo fú zhě zé fú cháo fú, yú fèng tiān diàn cháo jiàn. xíng bā bài lǐ bì, jí yì wén huá diàn cháo huáng tài zǐ, xíng sì bài lǐ. jiàn qīn wáng yì rú zhī, wáng lì shòu, dá hòu èr bài. cóng guān suí fān wáng hòu xíng lǐ. fán yù yàn huì, fān wáng jū hóu bó zhī xià.
二十七年四月,以旧仪烦,命更定。凡蕃国来朝,先遣礼部官劳于会同馆。明日,各具其国服,如尝赐朝服者则服朝服,于奉天殿朝见。行八拜礼毕,即诣文华殿朝皇太子,行四拜礼。见亲王亦如之,王立受,答后二拜。从官随蕃王后行礼。凡遇宴会,蕃王居侯伯之下。
fán fān guó qiǎn shǐ cháo gòng, zhì yì, qiǎn yìng tiān fǔ tóng zhī lǐ dài. míng rì zhì huì tóng guǎn, zhōng shū shěng zòu wén, mìng lǐ bù shì láng yú guǎn zhōng lǐ dài rú yí. yàn bì, xí yí sān rì, zé rì cháo jiàn. chén shè yí zhàng jí jìn biǎo, jù rú yí. chéng zhì guān yì shǐ zhě qián, chēng yǒu zhì. shǐ zhě guì, xuān zhì yuē:" huáng dì wèn shǐ zhě lái shí, ěr guó wáng ān fǒu?" shǐ dá bì, fǔ fú, xìng, zài bài. chéng zhì guān chēng yǒu hòu zhì, shǐ zhě guì. xuān zhì yuē:" huáng dì yòu wèn, ěr shǐ zhě yuǎn lái qín láo." shǐ zhě fǔ fú, xìng, zài bài. chéng zhì guān fù mìng qì, shǐ zhě fù sì bài. lǐ bì, huáng dì xìng, lè zuò zhǐ rú yí. jiàn dōng gōng sì bài, jìn fāng wù qì, fù sì bài. yè chéng xiàng dà dū dū yù shǐ dài fū, zài bài. xiàn shū, fù zài bài. jiàn zuǒ sī láng zhōng děng, jiē jūn lǐ.
凡蕃国遣使朝贡,至驿,遣应天府同知礼待。明日至会同馆,中书省奏闻,命礼部侍郎于馆中礼待如仪。宴毕,习仪三日,择日朝见。陈设仪仗及进表,俱如仪。承制官诣使者前,称有制。使者跪,宣制曰:“皇帝问使者来时,尔国王安否?”使答毕,俯伏,兴,再拜。承制官称有后制,使者跪。宣制曰:“皇帝又问,尔使者远来勤劳。”使者俯伏,兴,再拜。承制官复命讫,使者复四拜。礼毕,皇帝兴,乐作止如仪。见东宫四拜,进方物讫,复四拜。谒丞相、大都督、御史大夫,再拜。献书,复再拜。见左司郎中等,皆钧礼。
fán xī yàn, chén yù zuò yú jǐn shēn diàn. shè huáng tài zǐ zuò yú yù zuò dōng, zhū wáng zuò yú huáng tài zǐ xià, xī xiàng, shè fān wáng zuò yú diàn xī dì yī xíng, dōng xiàng, shè wén wǔ guān zuò yú dì èr dì sān xíng, dōng xī xiàng. jiǔ jiǔ xíng, shàng shí wǔ cì, dà lè xì lè jiàn zuò, chéng wǔ duì. fān guó cóng guān zuò yú xī wǔ xià, jiǔ shù shí pǐn tóng, bù zuò yuè. dōng gōng yàn fān wáng, diàn shàng zhèng zhōng shè huáng tài zǐ zuò, shè zhū wáng zuò yú páng, dōng xī xiàng fān wáng zuò yú xī piān, zhū wáng zhī xià, dōng xiàng sān shī bīn kè yù dé wèi yú diàn shàng dì èr xíng, dōng xī xiàng fān wáng cóng guān jí dōng gōng guān wèi yú xī wǔ, dōng xiàng běi shàng. hé shēng láng chén lè, guāng lù sì shè jiǔ zhuàn, jù rú jǐn shēn diàn yí. huò zǎi xiàng qǐng zhǐ yàn láo, zé shè xí yú zhōng shū shěng hòu táng, bīn xī zhǔ dōng. shè fān wáng cóng guān jí zuǒ yòu sī guān zuò yú zuǒ sī. jiào fāng sī chén lè yú táng jí zuǒ sī nán yíng. fān wáng zhì shěng mén wài, shěng guān yíng rù, cóng guān gè cóng qí hòu. shēng jiē jiù zuò, jiǔ qī xíng, shí wǔ pǐn, zuò yuè, zá chén zhū xì. yàn bì, shěng guān sòng zhì mén wài. dū du fǔ yù shǐ tái yàn rú zhī. qí yàn fān shǐ, lǐ bù fèng zhǐ xī yàn yú huì tóng guǎn. guǎn rén shè zuò cì jí yù jiǔ àn, jiào fāng sī shè yuè wǔ, lǐ bù guān chén lóng tíng yú wǔ mén wài. guāng lù sì guān qǐng zhǐ qǔ yù jiǔ, zhì lóng tíng, yí zhàng gǔ yuè qián dǎo. zhì guǎn, fān shǐ chū yíng yú mén wài. zhí shì zhě pěng jiǔ yóu zhōng dào rù, zhì jiǔ yú àn. fèng zhǐ guān lì yú àn dōng, chēng yǒu zhì, shǐ zhě wàng quē guì. tīng xuān bì, zàn zài bài. fèng zhǐ guān zhuó jiǔ shòu shǐ zhě, běi miàn guì yǐn bì, yòu zài bài. gè jiù zuò, jiǔ qī xíng, tāng wǔ pǐn, zuò yuè chén xì rú yí. yàn bì, fèng zhǐ guān chū, shǐ zhě sòng zhì mén wài. huáng tài zǐ xī yàn, zé qiǎn gōng guān lǐ dài zhī. shěng fǔ tái yì zhì jiǔ yàn huì, jiǔ wǔ xíng, shí wǔ pǐn, zuò yuè, bù chén xì.
凡锡宴,陈御座于谨身殿。设皇太子座于御座东,诸王座于皇太子下,西向,设蕃王座于殿西第一行,东向,设文武官座于第二、第三行,东西向。酒九行,上食五次,大乐、细乐间作,呈舞队。蕃国从官坐于西庑下,酒数食品同,不作乐。东宫宴蕃王,殿上正中设皇太子座,设诸王座于旁,东西向;蕃王座于西偏,诸王之下,东向;三师、宾客、谕德位于殿上第二行,东西向;蕃王从官及东宫官位于西庑,东向北上。和声郎陈乐,光禄寺设酒馔,俱如谨身殿仪。或宰相请旨宴劳,则设席于中书省后堂,宾西主东。设蕃王从官及左右司官坐于左司。教坊司陈乐于堂及左司南楹。蕃王至省门外,省官迎入,从官各从其后。升阶就坐,酒七行,食五品,作乐,杂陈诸戏。宴毕,省官送至门外。都督府御史台宴如之。其宴蕃使,礼部奉旨锡宴于会同馆。馆人设坐次及御酒案,教坊司设乐舞,礼部官陈龙亭于午门外。光禄寺官请旨取御酒,置龙亭,仪仗鼓乐前导。至馆,蕃使出迎于门外。执事者捧酒由中道入,置酒于案。奉旨官立于案东,称有制,使者望阙跪。听宣毕,赞再拜。奉旨官酌酒授使者,北面跪饮毕,又再拜。各就坐,酒七行,汤五品,作乐陈戏如仪。宴毕,奉旨官出,使者送至门外。皇太子锡宴,则遣宫官礼待之。省府台亦置酒宴会,酒五行,食五品,作乐,不陈戏。
qiǎn shǐ zhī fān guó yí
遣使之蕃国仪
fán qiǎn shǐ cì xǐ shòu jí wèn qiǎn qìng diào, zì hàn shǐ. táng shǐ wài guó, wèi zhī rù fān shǐ, sòng wèi zhī guó xìn shǐ. míng zǔ jì dìng tiān xià, fēn qiǎn shǐ zhě fèng zhào shū wǎng yù zhū guó, huò jiàng xiāng bì yǐ sì qí guó zhī shān chuān. fǔ róu zhī yì shén hòu, ér bù shāng guó tǐ, shì qián dài wéi dé.
凡遣使、赐玺绶及问遣庆吊,自汉始。唐使外国,谓之入蕃使,宋谓之国信使。明祖既定天下,分遣使者奉诏书往谕诸国,或降香币以祀其国之山川。抚柔之意甚厚,而不伤国体,视前代为得。
, fán qiǎn shǐ, hàn lín yuàn guān cǎo zhào. zhì qī, chén shè rú cháng yí. bǎi guān rù shì, huáng dì yù fèng tiān diàn. lǐ bù guān pěng zhào shū, shàng bǎo sī zòu yòng bǎo, yǐ huáng xiāo jīn fú guǒ zhì pán zhōng, zhì yú àn. shǐ zhě jiù bài wèi sì bài, lè zuò zhǐ rú yí. chéng zhì guān zhì dān bì chēng yǒu zhì, shǐ zhě guì. xuān zhì yuē:" huáng dì chì shǐ ěr mǒu zhào yù mǒu guó, ěr yí gōng chéng zhèn mìng." xuān qì, shǐ zhě fǔ fú, xìng, sì bài. lǐ bù guān fèng zhào jiàng zì zhōng bì, yǐ shòu shǐ zhě. shǐ zhě bài chū wǔ mén, zhì lóng tíng nèi. jià xìng, bǎi guān chū.
,凡遣使,翰林院官草诏。至期,陈设如常仪。百官入侍,皇帝御奉天殿。礼部官捧诏书,尚宝司奏用宝,以黄销金袱裹置盘中,置于案。使者就拜位四拜,乐作止如仪。承制官至丹陛称有制,使者跪。宣制曰:“皇帝敕使尔某诏谕某国,尔宜恭承朕命。”宣讫,使者俯伏,兴,四拜。礼部官奉诏降自中陛,以授使者。使者拜出午门,置龙亭内。驾兴,百官出。
shǐ zhě rù fān guó jìng, xiān qiǎn rén bào yú wáng, wáng qiǎn shǐ yuǎn jiē. qián qī yú guó mén wài gōng guǎn shè wò jié cǎi, chén lóng tíng xiāng àn, bèi jīn gǔ yí zhàng dà lè. yòu yú chéng nèi jiē xiàng jié cǎi, shè quē tíng yú wáng diàn shàng, shè xiāng àn yú qí qián. shè pěng zhào guān wèi diàn bì zhī dōng běi, xuān zhào zhǎn zhào guān yǐ cì nán, jù xī xiàng. zhào shǐ zhì, yíng rù guǎn. wáng lǜ guó zhōng guān jí qí lǎo chū yíng yú guó mén wài, xíng wǔ bài lǐ. yí zhàng gǔ yuè dǎo lóng tíng rù, shǐ zhě suí zhī. zhì diàn shàng, zhì lóng tíng yú zhèng zhōng. shǐ zhě lì xiāng àn dōng, fān wáng wèi diàn tíng zhōng běi xiàng, zhòng guān suí zhī. shǐ zhě nán xiàng lì, chēng yǒu zhì, fān wáng yǐ xià jiē sì bài. fān wáng shēng zì xī jiē, yì xiāng àn qián guì. sān shàng xiāng, fǔ fú, xìng, zhòng guān tóng. fān wáng fù wèi. shǐ zhě yì lóng tíng qián, qǔ zhào shū shòu pěng zhào guān. pěng zhào guān pěng yì kāi dú àn, shòu xuān zhào guān. xuān zhào guān shòu zhào, zhǎn zhào guān duì zhǎn, fān wáng yǐ xià jiē guì tīng. xuān qì, réng yǐ zhào zhì lóng tíng. fān wáng yǐ xià jiē fǔ fú, xìng, sì bài, sān wǔ dǎo, fù sì bài. fán bài jiē zuò yuè. lǐ bì, shǐ zhě yǐ zhào shū fù suǒ sī bān xíng. fān wáng yǔ shǐ zhě fēn bīn zhǔ xíng lǐ.
使者入蕃国境,先遣人报于王,王遣使远接。前期于国门外公馆设幄结彩,陈龙亭香案,备金鼓仪仗大乐。又于城内街巷结彩,设阙亭于王殿上,设香案于其前。设捧诏官位殿陛之东北,宣诏展诏官以次南,俱西向。诏使至,迎入馆。王率国中官及耆老出迎于国门外,行五拜礼。仪仗鼓乐导龙亭入,使者随之。至殿上,置龙亭于正中。使者立香案东,蕃王位殿庭中北向,众官随之。使者南向立,称有制,蕃王以下皆四拜。蕃王升自西阶,诣香案前跪。三上香,俯伏,兴,众官同。蕃王复位。使者诣龙亭前,取诏书授捧诏官。捧诏官捧诣开读案,授宣诏官。宣诏官受诏,展诏官对展,蕃王以下皆跪听。宣讫,仍以诏置龙亭。蕃王以下皆俯伏,兴,四拜,三舞蹈,复四拜。凡拜皆作乐。礼毕,使者以诏书付所司颁行。蕃王与使者分宾主行礼。
qí cì fān wáng yìn shòu jí lǐ wù, xuān zhì yuē:" huáng dì chì shǐ ěr mǒu, shòu mǒu guó wáng yìn shòu, ěr qí gōng chéng zhèn mìng." zhì fān guó, xuān zhì yuē:" huáng dì chì shǐ mǒu, chí yìn cì ěr guó wáng mǒu, bìng cì lǐ wù." yú rú yí.
其赐蕃王印绶及礼物,宣制曰:“皇帝敕使尔某,授某国王印绶,尔其恭承朕命。”至蕃国,宣制曰:“皇帝敕使某,持印赐尔国王某,并赐礼物。”余如仪。
fān guó qiǎn shǐ jìn biǎo yí
蕃国遣使进表仪
hóng wǔ èr nián dìng. suǒ sī yú wáng gōng jí guó chéng jiē xiàng jié cǎi, shè quē tíng yú diàn shàng zhèng zhōng. qián shè biǎo jiān àn, yòu qián shè xiāng àn. shǐ zhě wèi yú xiāng àn dōng, pěng biǎo jiān èr rén yú xiāng àn xī. shè lóng tíng yú diàn tíng nán zhèng zhōng, yí zhàng gǔ yuè jù bèi. qīng chén, sī yìn zhě chén yìn àn yú diàn zhōng, dí yìn qì, yǐ biǎo jiān jí yìn jù zhì yú àn. wáng miǎn fú, zhòng guān cháo fú. yì àn qián yòng yìn bì, yòng huáng fú guǒ biǎo, hóng fú guǒ jiān, gè zhì yú xiá zhōng, réng gè yǐ huáng fú guǒ zhī. pěng biǎo jiān guān pěng zhì yú àn. yǐn lǐ yǐn wáng zhì diàn tíng zhèng zhōng, zhòng guān wèi qí hòu. zàn bài, lè zuò. zài bài, lè zhǐ. wáng yì xiāng àn qián guì, zhòng guān jiē guì, sān shàng xiāng qì. pěng biǎo guān qǔ biǎo dōng xiàng guì jìn wáng, wáng shòu biǎo yǐ jìn yú shǐ zhě. shǐ zhě xī xiàng guì shòu, xìng, zhì yú àn. zàn xìng, wáng fù wèi. zàn bài, lè zuò, wáng yǔ zhòng guān jiē sì bài. lè zhǐ, lǐ bì. pěng biǎo jiān guān pěng biǎo qián xíng. zhì yú lóng tíng zhōng, jīn gǔ yí zhàng gǔ yuè qián dǎo. wáng sòng zhì gōng mén wài, hái zhòng guān cháo fú sòng zhì guó mén wài. shǐ zhě nǎi xíng.
洪武二年定。所司于王宫及国城街巷结彩,设阙庭于殿上正中。前设表笺案,又前设香案。使者位于香案东,捧表笺二人于香案西。设龙亭于殿庭南正中,仪仗鼓乐具备。清晨,司印者陈印案于殿中,涤印讫,以表笺及印俱置于案。王冕服,众官朝服。诣案前用印毕,用黄袱裹表,红袱裹笺,各置于匣中,仍各以黄袱裹之。捧表笺官捧置于案。引礼引王至殿庭正中,众官位其后。赞拜,乐作。再拜,乐止。王诣香案前跪,众官皆跪,三上香讫。捧表官取表东向跪进王,王授表以进于使者。使者西向跪受,兴,置于案。赞兴,王复位。赞拜,乐作,王与众官皆四拜。乐止,礼毕。捧表笺官捧表前行。置于龙亭中,金鼓仪仗鼓乐前导。王送至宫门外,还;众官朝服送至国门外。使者乃行。
pǐn guān xiāng jiàn lǐ
品官相见礼
fán guān yuán yī bài, hóng wǔ èr shí nián dìng, gōng hóu fù mǎ xiāng jiàn, gè xíng liǎng bài lǐ. yī pǐn guān jiàn gōng hóu fù mǎ, yī pǐn guān jū yòu, xíng liǎng bài lǐ, gōng hóu fù mǎ jū zuǒ, dá lǐ. èr pǐn jiàn yī pǐn yì rú zhī. sān pǐn yǐ xià fǎng cǐ. ruò sān lǚ jiàn yī pǐn, sì pǐn jiàn èr pǐn, xíng liǎng bài lǐ. yī pǐn èr pǐn dá shòu cóng yí, yú pǐn fǎng cǐ. rú yǒu qīn qī zūn bēi zhī fēn, cóng xíng sī lǐ. sān shí nián lìng, fán bǎi guān yǐ pǐn zhì gāo xià fēn zūn bēi. pǐn jìn zhě xíng lǐ, zé dōng xī duì lì, bēi zhě xī, gāo zhě dōng. qí pǐn yuè èr sān děng zhě, bēi zhě xià, zūn zhě shàng. qí yuè sì děng zhě, zé bēi zhě bài xià, zūn zhě zuò shòu, yǒu shì zé guì bái.
凡官员揖拜,洪武二十年定,公、侯、驸马相见,各行两拜礼。一品官见公、侯、驸马,一品官居右,行两拜礼,公、侯、驸马居左,答礼。二品见一品亦如之。三品以下仿此。若三吕见一品,四品见二品,行两拜礼。一品二品答受从宜,余品仿此。如有亲戚尊卑之分,从行私礼。三十年令,凡百官以品秩高下分尊卑。品近者行礼,则东西对立,卑者西,高者东。其品越二、三等者,卑者下,尊者上。其越四等者,则卑者拜下,尊者坐受,有事则跪白。
fán wén wǔ guān gōng jù, gè yī pǐn jí xù zuò. ruò zī pǐn tóng zhě, zhào yá mén cì dì. ruò wáng fǔ guān yǔ cháo guān zuò lì, gè zhào pǐn jí, jù zài cháo guān zhī cì. chéng huà shí sì nián dìng, zài wài zǒng bīng xún fǔ guān wèi cì, zuǒ yòu dū du yǔ zuǒ yòu dōu yù shǐ bìng, dū du tóng zhī yǔ fù dōu yù shǐ bìng, dū du qiān shì yǔ qiān dōu yù shǐ bìng, jù wén dōng wǔ xī. bó yǐ shàng zé zuò yú zuǒ. shí wǔ nián zhòng dìng, dōu yù shǐ xì zǒng dū jí tí dū jūn wù zhě, bù fēn zuǒ yòu fù qiān, jù zuò yú zuǒ. zǒng bīng guān suī bó, yì zuò yú yòu.
凡文武官公聚,各依品级序坐。若资品同者,照衙门次第。若王府官与朝官坐立,各照品级,俱在朝官之次。成化十四年定,在外总兵、巡抚官位次,左右都督与左右都御史并,都督同知与副都御史并,都督佥事与佥都御史并,俱文东武西。伯以上则坐于左。十五年重定,都御史系总督及提督军务者,不分左右副佥,俱坐于左。总兵官虽伯,亦坐于右。
fán guān yuán xiāng yù huí bì, hóng wǔ sān shí nián dìng, fù mǎ yù gōng hóu, fēn lù ér xíng. yī pǐn èr pǐn yù gōng hóu fù mǎ, yǐn mǎ cè lì, xū qí guò. èr pǐn jiàn yī pǐn, qū yòu ràng dào ér xíng. sān pǐn yù gōng hóu fù mǎ, yǐn mǎ huí bì, yù yī pǐn yǐn mǎ cè lì, yù èr pǐn qū yòu ràng dào ér xíng. sì pǐn yù yī pǐn yǐ shàng guān, yǐn mǎ huí bì, yù èr pǐn yǐn mǎ cè lì, yù sān pǐn qū yòu ràng dào ér xíng. wǔ pǐn zhì jiǔ pǐn, jiē shì cǐ dì chà. qí hòu jǐn zūn xíng. wén zhí suī yī mìng yǐ shàng, bù bì gōng hóu xūn qī dà chén ér qí xiāng huí bì zhě, yì lùn guān bù lùn pǐn zhì yǐ.
凡官员相遇回避,洪武三十年定,驸马遇公侯,分路而行。一品、二品遇公、侯、驸马,引马侧立,须其过。二品见一品,趋右让道而行。三品遇公、侯、驸马,引马回避,遇一品引马侧立,遇二品趋右让道而行。四品遇一品以上官,引马回避,遇二品引马侧立,遇三品趋右让道而行。五品至九品,皆视此递差。其后尽遵行。文职虽一命以上,不避公、侯、勋戚大臣;而其相回避者,亦论官不论品秩矣。
fán shǔ guān jiàn shàng sī, hóng wǔ èr shí nián dìng, shǔ guān xù lì yú táng jiē zhī shàng, zǒng xíng yī yī, shàng sī gǒng shǒu, shǒu lǐng guān dá yī. qí gōng gàn jié xù jiàn shàng sī guān, jiē xíng liǎng bài lǐ, zhǎng guān gǒng shǒu, shǒu lǐng guān dá lǐ.
凡属官见上司,洪武二十年定,属官序立于堂阶之上,总行一揖,上司拱手,首领官答揖。其公干节序见上司官,皆行两拜礼,长官拱手,首领官答礼。
fán guān yuán gōng zuò, hóng wǔ èr shí nián dìng, dà xiǎo yá mén guān yuán, měi rì gōng zuò xíng sù yī lǐ. zuǒ èr guān yī zhǎng guān, zhǎng guān dá lǐ. shǒu lǐng guān yī zhǎng guān zuǒ èr guān, zhǎng guān zuǒ èr guān gǒng shǒu.
凡官员公座,洪武二十年定,大小衙门官员,每日公座行肃揖礼。佐贰官揖长官,长官答礼。首领官揖长官、佐贰官,长官、佐贰官拱手。
shù rén xiāng jiàn lǐ
庶人相见礼
hóng wǔ wǔ nián lìng, fán xiāng dǎng xù chǐ, mín jiān shì nóng gōng shāng rén děng píng jū xiāng jiàn jí suì shí yàn huì yè bài zhī lǐ, yòu zhě xiān shī. zuò cì zhī liè, zhǎng zhě jū shàng. shí èr nián lìng, nèi wài guān zhì shì jū xiāng, wéi yú zōng zú jí wài zǔ qī jiā xù zūn bēi, rú jiā rén lǐ. ruò yán yàn, zé shè bié xí, bù xǔ zuò yú wú guān zhě zhī xià. yǔ tóng zhì shì guān huì, zé xù jué jué tóng, xù chǐ. qí yǔ yì xìng wú guān zhě xiāng jiàn, bù xū dá lǐ. shù mín zé yǐ guān lǐ yè jiàn. líng wǔ zhě lùn rú lǜ. èr shí liù nián dìng, fán mín jiān zǐ sūn dì zhí shēng xù jiàn zūn zhǎng, shēng tú jiàn qí shī, nú bì jiàn jiā zhǎng, jiǔ bié xíng sì bài lǐ, jìn bié xíng yī lǐ. qí yú qīn qī cháng yòu xī yī děng dì, jiǔ bié xíng liǎng bài lǐ, jìn bié xíng yī lǐ. píng jiāo tóng.
洪武五年令,凡乡党序齿,民间士农工商人等平居相见及岁时宴会谒拜之礼,幼者先施。坐次之列,长者居上。十二年令,内外官致仕居乡,惟于宗族及外祖妻家序尊卑,如家人礼。若筵宴,则设别席,不许坐于无官者之下。与同致仕官会,则序爵;爵同,序齿。其与异姓无官者相见,不须答礼。庶民则以官礼谒见。凌侮者论如律。二十六年定,凡民间子孙弟侄甥婿见尊长,生徒见其师,奴婢见家长,久别行四拜礼,近别行揖礼。其余亲戚长幼悉依等第,久别行两拜礼,近别行揖礼。平交同。