shí huò sān
◎食貨三
cáo yùn cāng kù
○漕運 倉庫
lì dài yǐ lái, cáo sù suǒ dōu, gěi guān fǔ lǐn shí, gè shì dào lǐ yuǎn jìn yǐ wèi zhǔn. tài zǔ dōu jīn líng, sì fāng gòng fù, yóu jiāng yǐ dá jīng shī, dào jìn ér yì. zì chéng zǔ qiān yàn, dào lǐ liáo yuǎn, fǎ fán sān biàn. chū zhī yùn, cì duì yùn zhī yùn xiāng cān, zhì zhī yùn xī biàn wèi zhǎng yùn ér zhì dìng.
歷代以來,漕粟所都,給官府廩食,各視道里遠近以為準。太祖都金陵,四方貢賦,由江以達京師,道近而易。自成祖遷燕,道里遼遠,法凡三變。初支運,次兌運、支運相參,至支運悉變為長運而制定。
hóng wǔ yuán nián běi fá, mìng zhè jiāng jiāng xī jí sū zhōu děng jiǔ fǔ, yùn liáng sān bǎi wàn shí yú biàn liáng. yǐ ér dà jiāng jūn xú dá lìng xīn guō dài jiān tái wǔ zhōu yùn liáng dà tóng. zhōng shū shěng fú xià shān dōng xíng shěng, mù shuǐ gōng fā lái zhōu yáng hǎi cāng xiǎng yǒng píng wèi. qí hòu hǎi yùn xiǎng běi píng liáo dōng wèi dìng zhì. qí xī běi biān zé jùn kāi fēng cáo hé xiǎng shǎn xī, zì shǎn xī zhuǎn xiǎng níng xià hé zhōu. qí xī nán lìng chuān guì nà mǐ zhōng yán, yǐ shěng yuǎn yùn. yú shí gè lù jiē jiù jìn shū, dé lì biàn yǐ.
洪武元年北伐,命浙江、江西及蘇州等九府,運糧三百萬石於汴梁。已而大將軍徐達令忻、崞、代、堅、台五州運糧大同。中書省符下山東行省,募水工發萊州洋海倉餉永平衛。其後海運餉北平、遼東為定製。其西北邊則浚開封漕河餉陝西,自陝西轉餉寧夏、河州。其西南令川、貴納米中鹽,以省遠運。於時各路皆就近輸,得利便矣。
yǒng lè yuán nián nà hù bù shàng shū yù xīn yán, shǐ yòng huái chuán shòu sān bǎi shí yǐ shàng zhě, dào huái jí shā hé dǐ chén zhōu yǐng qí kǒu diē pō, bié yǐ jù zhōu rù huáng hé dǐ bā liǔ shù, chē yùn fù wèi hé shū běi píng, yǔ hǎi yùn xiāng cān. shí jià shù lín xìng, bǎi fèi yǎng gěi, bù zhǐ xiǎng biān yě. huái hǎi yùn dào fán èr, ér lín qīng cāng chǔ hé nán shān dōng sù, yì yǐ shū běi píng, hé ér jì zhī wèi sān yùn. wéi hǎi yùn yòng guān jūn, qí yú zé jiē mín yùn yún.
永樂元年納戶部尚書郁新言,始用淮船受三百石以上者,道淮及沙河抵陳州潁岐口跌坡,別以巨舟入黃河抵八柳樹,車運赴衛河輸北平,與海運相參。時駕數臨幸,百費仰給,不止餉邊也。淮、海運道凡二,而臨清倉儲河南、山東粟,亦以輸北平,合而計之為三運。惟海運用官軍,其餘則皆民運雲。
zì jùn huì tōng hé, dì mìng dū du jiǎ yì shàng shū sòng lǐ yǐ zhōu shī yùn. lǐ yǐ hǎi chuán dà zhě qiān dàn, gōng yǔ zhé bài, nǎi zào qiǎn chuán wǔ bǎi sōu, yùn huái yáng xú yǎn liáng bǎi wàn, yǐ dāng hǎi yùn zhī shù. píng jiāng bó chén xuān jì zhī, pō zēng zhì sān qiān yú sōu. shí huái xú lín qīng dé zhōu gè yǒu cāng. jiāng xī hú guǎng zhè jiāng mín yùn liáng zhì huái ān cāng, fēn qiǎn guān jūn jiù jìn wǎn yùn. zì huái zhì xú yǐ zhè zhí jūn, zì xú zhì dé yǐ jīng wèi jūn, zì dé zhì tōng yǐ shān dōng hé nán jūn. yǐ cì dì yùn, suì fán sì cì, kě sān bǎi wàn yú shí, míng yuē zhī yùn. zhī yùn zhī fǎ, zhī zhě, bù bì chū dāng nián zhī mín nà nà zhě, bù bì gōng dāng nián zhī jūn zhī. tōng shù nián yǐ wèi póu yì, qī bù shī cháng é ér zhǐ. yóu shì hǎi lù èr yùn jiē bà, wéi cún zhē yáng chuán, měi suì yú hé nán shān dōng xiǎo tān děng shuǐ cì, duì liáng sān shí wàn shí, shí èr shū tiān jīn, shí bā yóu zhí gū rù hǎi shū jì zhōu ér yǐ. bù shù nián, guān jūn duō suǒ diào qiǎn, suì fù mín yùn, dào yuǎn shù qiān qī.
自浚會通河,帝命都督賈義、尚書宋禮以舟師運。禮以海船大者千石,工窳輒敗,乃造淺船五百艘,運淮、揚、徐、兗糧百萬,以當海運之數。平江伯陳瑄繼之,頗增至三千餘艘。時淮、徐、臨清、德州各有倉。江西、湖廣、浙江民運糧至淮安倉,分遣官軍就近輓運。自淮至徐以浙、直軍,自徐至德以京衛軍,自德至通以山東、河南軍。以次遞運,歲凡四次,可三百萬餘石,名曰支運。支運之法,支者,不必出當年之民納;納者,不必供當年之軍支。通數年以為裒益,期不失常額而止。由是海陸二運皆罷,惟存遮洋船,每歲於河南、山東、小灘等水次,兌糧三十萬石,十二輸天津,十八由直沽入海輸薊州而已。不數年,官軍多所調遣,遂復民運,道遠數愆期。
xuān dé sì nián, xuān jí shàng shū huáng fú jiàn yì fù zhī yùn fǎ, nǎi lìng jiāng xī hú guǎng zhè jiāng mín yùn bǎi wǔ shí wàn shí yú huái ān cāng, sū sōng níng chí lú ān guǎng dé mín yùn liáng èr bǎi qī shí sì wàn shí yú xú zhōu cāng, yīng tiān cháng zhèn huái yáng fèng tài chú hé xú mín yùn liáng èr bǎi èr shí wàn shí yú lín qīng cāng, lìng guān jūn jiē yùn rù jīng tōng èr cāng. mín liáng jì jiù jìn rù cāng, lì dà jiǎn shěng, nǎi liàng dì jìn yuǎn, liáng duō guǎ, chōu mín chuán shí yī huò shí sān wǔ zhī yī yǐ gěi guān jūn. wéi shān dōng hé nán běi zhí lì zé jìng fù jīng cāng, bù yòng zhī yùn. xún lìng nán yáng huái qìng rǔ níng liáng yùn lín qīng cāng, kāi fēng zhāng dé wèi huī liáng yùn dé zhōu cāng, qí hòu shān dōng hé nán jiē yùn dé zhōu cāng.
宣德四年,瑄及尚書黃福建議復支運法,乃令江西、湖廣、浙江民運百五十萬石於淮安倉,蘇、松、寧、池、廬、安、廣德民運糧二百七十四萬石於徐州倉,應天、常、鎮、淮、揚、鳳、太、滁、和、徐民運糧二百二十萬石於臨清倉,令官軍接運入京、通二倉。民糧既就近入倉,力大減省,乃量地近遠,糧多寡,抽民船十一或十三、五之一以給官軍。惟山東、河南、北直隸則徑赴京倉,不用支運。尋令南陽、懷慶、汝寧糧運臨清倉,開封、彰德、衛輝糧運德州倉,其後山東、河南皆運德州倉。
liù nián, xuān yán: jiāng nán mín yùn liáng zhū cāng, wǎng fǎn jǐ yī nián, wù nóng yè. lìng mín yùn zhì huái ān guā zhōu, duì yǔ wèi suǒ. guān jūn yùn zài zhì běi, gěi yǔ lù fèi hào mǐ, zé jūn mín liǎng biàn. shì wèi duì yùn. mìng qún chén huì yì. lì bù jiǎn yì děng shàng guān jūn duì yùn mín liáng jiā hào zé lì, yǐ dì yuǎn jìn wèi chà. měi shí, hú guǎng bā dǒu, jiāng xī zhè jiāng qī dòu, nán zhí lì liù dòu, běi zhí lì wǔ dǒu. mín yǒu yùn zhì huái ān duì yǔ jūn yùn zhě, zhǐ jiā sì dòu, rú yǒu duì yùn bù jǐn, réng lìng mín zì yùn fù zhū cāng, bù yuàn duì zhě, yì tīng qí zì yùn. jūn jì jiā hào, yòu gěi qīng jī yín wèi hóng zhá pán bō zhī fèi, qiě dé fù zài tā wù, jiē lè cóng shì, ér mín yì duō yǐ yuǎn yùn wèi jiān. yú shì duì yùn zhě duō, ér zhī yùn zhě shǎo yǐ. jūn yǔ mín duì mǐ, wǎng wǎng shì qiáng lè suǒ. dì zhī qí bì, chì hù bù wěi zhèng guān jiān lín, bù xǔ sī duì. yǐ ér pō jiǎn jiā hào mǐ, yuǎn zhě bù guò liù dòu, jìn zhě zhì èr dòu wǔ shēng. yǐ sān fēn wèi lǜ, èr fēn yǔ mǐ, yī fēn yǐ tā wù zhǔn. zhèng liáng hú miàn ruì, hào liáng jù píng gài. yùn liáng sì bǎi wàn shí, jīng cāng zhù shí sì, tōng cāng zhù shí liù. lín xú huái sān cāng gè qiǎn yù shǐ jiān shōu.
六年,瑄言:「江南民運糧諸倉,往返幾一年,誤農業。令民運至淮安、瓜洲,兌與衛所。官軍運載至北,給與路費耗米,則軍民兩便。」是為兌運。命群臣會議。吏部蹇義等上官軍兌運民糧加耗則例,以地遠近為差。每石,湖廣八斗,江西、浙江七斗,南直隸六斗,北直隸五斗。民有運至淮安兌與軍運者,止加四斗,如有兌運不盡,仍令民自運赴諸倉,不願兌者,亦聽其自運。軍既加耗,又給輕齎銀為洪閘盤撥之費,且得附載他物,皆樂從事,而民亦多以遠運為艱。於是兌運者多,而支運者少矣。軍與民兌米,往往恃強勒索。帝知其弊,敕戶部委正官監臨,不許私兌。已而頗減加耗米,遠者不過六斗,近者至二斗五升。以三分為率,二分與米,一分以他物准。正糧斛面銳,耗糧俱平概。運糧四百萬石,京倉貯十四,通倉貯十六。臨、徐、淮三倉各遣御史監收。
zhèng tǒng chū, yùn liáng zhī shù sì bǎi wǔ shí wàn shí, ér duì yùn zhě èr bǎi bā shí wàn yú shí, huái xú lín dé sì cāng zhī yùn zhě shí zhī sān sì ěr. tǔ mù zhī biàn, fù jǐn liú shān dōng zhí lì jūn cāo bèi. sū sōng zhū fǔ yùn liáng réng shǔ mín. jǐng tài liù nián, wǎ là rù gòng, nǎi fù jūn yùn. tiān shùn mò, duì yùn fǎ xíng jiǔ, cāng rù jì hào yú, rù yǔ lǜ duì hú miàn, qiě qiú duō suǒ, jūn kùn shén. xiàn zōng jí wèi, cáo yùn cān jiāng yuán yòu shàng yán pián yí. dì yuē: lǜ lìng míng yán, shōu liáng lìng nà hù píng zhǔn, shí jiā hào bù guò wǔ shēng. jīn yùn jūn yuàn míng jiā, zé cāng lì qīn hài guò duō kě zhī. jīn hòu lìng jūn zì gài, měi shí jiā hào wǔ shēng, wú yì, lè suǒ zhě zhì zuì. hòu cóng dū cāng zhōng guān yán, jiā hào zhì bā shēng. jiǔ zhī, fù yì shōu rú gù, lǚ jìn bù néng zhǐ yě.
正統初,運糧之數四百五十萬石,而兌運者二百八十萬餘石,淮、徐、臨、德四倉支運者十之三四耳。土木之變,復盡留山東、直隸軍操備。蘇、松諸府運糧仍屬民。景泰六年,瓦剌入貢,乃復軍運。天順末,兌運法行久,倉入覬耗餘,入庾率兌斛面,且求多索,軍困甚。憲宗即位,漕運參將袁佑上言便宜。帝曰:「律令明言,收糧令納戶平準,石加耗不過五升。今運軍願明加,則倉吏侵害過多可知。今後令軍自概,每石加耗五升,毋溢,勒索者治罪。」後從督倉中官言,加耗至八升。久之,復溢收如故,屢禁不能止也。
chū, yùn liáng jīng shī, wèi yǒu dìng é. chéng huà bā nián shǐ dìng sì bǎi wàn shí, zì hòu yǐ wèi cháng. běi liáng qī shí wǔ wàn wǔ qiān liù bǎi shí, nán liáng sān bǎi èr shí sì wàn sì qiān sì bǎi shí, qí nèi duì yùn zhě sān bǎi sān shí wàn shí, yóu zhī yùn gǎi duì zhě qī shí wàn shí. duì yùn zhī zhōng, hú guǎng shān dōng hé nán zhé sè shí qī wàn qī qiān qī bǎi shí. tōng jì duì yùn gǎi duì jiā yǐ hào mǐ rù jīng tōng liǎng cāng zhě, fán wǔ bǎi shí bā wàn jiǔ qiān qī bǎi shí. ér nán zhí lì zhèng liáng dú bǎi bā shí wàn, jì zhōu yī fǔ qī shí wàn, jiā hào zài wài. zhè fù shì sū jiǎn shù wàn. jiāng xī hú guǎng yòu shā yān. tiān jīn sū zhōu mì yún chāng píng, gòng gěi mǐ liù shí sì wàn yú shí, xī zhī duì yùn mǐ. ér lín dé èr cāng, zhù yù bèi mǐ shí jiǔ wàn yú shí, qǔ shān dōng hé nán gǎi duì mǐ chōng zhī. yù zāi shāng, zé bō èr cāng mǐ yǐ bǔ yùn, wù zú sì bǎi wàn zhī é, bù lìng quē yě.
初,運糧京師,未有定額。成化八年始定四百萬石,自後以為常。北糧七十五萬五千六百石,南糧三百二十四萬四千四百石,其內兌運者三百三十萬石,由支運改兌者七十萬石。兌運之中,湖廣、山東、河南折色十七萬七千七百石。通計兌運、改兌加以耗米入京、通兩倉者,凡五百十八萬九千七百石。而南直隸正糧獨百八十萬,薊州一府七十萬,加耗在外。浙賦視蘇減數萬。江西、湖廣又殺焉。天津、蘇州、密雲、昌平,共給米六十四萬餘石,悉支兌運米。而臨、德二倉,貯預備米十九萬餘石,取山東、河南改兌米充之。遇災傷,則撥二倉米以補運,務足四百萬之額,不令缺也。
zhì chéng huà qī nián, nǎi yǒu gǎi duì zhī yì. shí yīng tiān xún fǔ téng zhāo lìng yùn jūn fù jiāng nán shuǐ cì jiāo duì, jiā hào wài, fù shí zēng mǐ yī dòu wèi dù jiāng fèi. hòu shù nián, dì nǎi mìng huái xú lín dé sì cāng zhī yùn qī shí wàn shí zhī mǐ, xī gǎi shuǐ cì jiāo duì. yóu shì xī biàn wèi gǎi duì, ér guān jūn zhǎng yùn suì wèi dìng zhì. rán shì shí, sī cāng zhě duō kē qǔ, shèn zhì yǒu é wài fá, yùn jūn zhǎn zhuǎn chēng dài bù zhī. hóng zhì yuán nián, dōu yù shǐ mǎ wén shēng shū lùn yùn jūn zhī kǔ, yán: gè zhí shěng yùn chuán, jiē gōng bù gěi jià, lìng yǒu sī jiān zào. jìn zhě, cáo yùn zǒng bīng yǐ jià bù shí gěi, qǐng lǐng jià zì zào. ér bù chén lǜ jūn shì bù jiā ài hù, yì lìng běn bù chū liào sì fēn, jūn wèi rèn sān fēn, jiù chuán dǐ sān fēn. jūn wèi wú cóng cuò bàn, jiē jūn shì mài zī chǎn yù nán nǚ yǐ gōng zhī, yǐ zào chuán zhī kǔ yě. zhèng jūn táo wáng shù duō, ér é shù bù jiǎn, jù yǐ yú dīng chōng zhī, yī hù yǒu sān sì rén yīng yì zhě. chūn duì qiū guī, jiān xīn wàn zhuàng. chuán zhì zhāng jiā wān, yòu gù chē pán bō, duō chēng dài yǐ jì yòng, cǐ wǎng lái zhī kǔ yě. qí suǒ chēng dài, yùn guān yīn yǐ qīn yú, zé cháng bèi xī. ér jūn shì huò zì zài tǔ chǎn yǐ yì xīn mǐ, yòu gé yú jìn lì, duō bèi lüè duó. jīn yí jiā zào chuán fèi měi sōu yín èr shí liǎng, ér jìn yuē yùn guān jí yǒu sī kē hài sōu jiǎn zhī bì, shù jūn kùn shǎo sū. zhào cóng qí yì. wǔ nián, hù bù shàng shū yè qí yán: sū sōng zhū fǔ, lián suì huāng qiàn, mín mǎi cáo mǐ, měi shí yín èr liǎng. ér běi zhí lì shān dōng hé nán suì gōng xuān dà èr biān liáng liào, měi shí yì yín yī liǎng. qù suì, sū zhōu duì yùn yǐ zhé wǔ shí wàn shí, měi shí yín yī liǎng. jīn qǐng tuī xíng yú zhū fǔ, ér shāo chà qí zhí. zāi zhòng zhě, shí qī qián, shāo qīng zhě, shí réng yī liǎng. jù jiě bù zhuǎn fā gè biān, dǐ běi zhí lì sān chù suì gōng zhī shù, ér shōu sān chù běn shǎi yǐ shū jīng cāng, zé fèi shěng ér shì yì jí. cóng zhī. zì hòu suì zāi, zhé quán yí zhé yín, yǐ shuǐ cì cāng zhī yùn zhī liáng chōng qí shù, ér zhé jià yǐ liù qī qián wèi lǜ, wú fù zhì yī liǎng zhě.
至成化七年,乃有改兌之議。時應天巡撫滕昭令運軍赴江南水次交兌,加耗外,復石增米一斗為渡江費。後數年,帝乃命淮、徐、臨、德四倉支運七十萬石之米,悉改水次交兌。由是悉變為改兌,而官軍長運遂為定製。然是時,司倉者多苛取,甚至有額外罰,運軍展轉稱貸不支。弘治元年,都御史馬文升疏論運軍之苦,言:「各直省運船,皆工部給價,令有司監造。近者,漕運總兵以價不時給,請領價自造。而部臣慮軍士不加愛護,議令本部出料四分,軍衛任三分,舊船抵三分。軍衛無從措辦,皆軍士賣資產、鬻男女以供之,以造船之苦也。正軍逃亡數多,而額數不減,俱以餘丁充之,一戶有三、四人應役者。春兌秋歸,艱辛萬狀。船至張家灣,又僱車盤撥,多稱貸以濟用,此往來之苦也。其所稱貸,運官因以侵漁,責償倍息。而軍士或自載土產以易薪米,又格於禁例,多被掠奪。今宜加造船費每艘銀二十兩,而禁約運官及有司科害搜檢之弊,庶軍困少蘇。」詔從其議。五年,戶部尚書葉淇言:「蘇、松諸府,連歲荒歉,民買漕米,每石銀二兩。而北直隸、山東、河南歲供宣、大二邊糧料,每石亦銀一兩。去歲,蘇州兌運已折五十萬石,每石銀一兩。今請推行於諸府,而稍差其直。災重者,石七錢,稍輕者,石仍一兩。俱解部轉發各邊,抵北直隸三處歲供之數,而收三處本色以輸京倉,則費省而事易集。」從之。自後歲災,輒權宜折銀,以水次倉支運之糧充其數,而折價以六七錢為率,無復至一兩者。
xiān shì, chéng huà jiān xíng zhǎng yùn zhī fǎ. jiāng nán zhōu xiàn yùn liáng zhì nán jīng, lìng guān jūn jiù shuǐ cì duì zhī, jì shěng jiā hào shū wǎn zhī fèi, dé yú mǐ shí wàn shí yǒu qí, zhù yù bèi cāng yǐ zī huǎn jí zhī yòng. zhì shì, xún fǔ dōu yù shǐ yǐ duì zhī yǒu bì, qǐng lìng rú jiù shàng cāng ér hòu fàng zhī. hù bù yán: duì zhī fǎ shàn, bù kě yì. zhào cóng bù yì, yǐ suǒ yú jiù zhù gè wèi cāng, zuò zhèng zhī xiāo. yòu cóng hù bù yán, shān dōng gǎi duì liáng jiǔ wàn shí, réng tīng mín zì yùn lín dé èr cāng, lìng guān jūn zhī yùn. zhèng dé èr nián, cáo yùn guān qǐng shū tōng shuǐ cì cāng chǔ, yán: wǎng shí mín yùn zhì huái xú lín dé sì cāng, yǐ dài wèi jūn zhī yùn, hòu gǎi fù jìn zhōu xiàn shuǐ cì jiāo duì. yǐ ér bìng zhī yùn qī shí wàn shí yì lìng gǎi duì. dàn qī shí wàn shí zhī wài, yóu yǒu jiāo duì bù jǐn zhě, mín réng yùn fù sì cāng, jiǔ wú zhī xiāo, yǐ zhì chén fǔ. qǐng jiāng zhè jiāng jiāng xī hú guǎng zhèng duì liáng mǐ sān shí wǔ wàn shí, zhé yín jiě jīng, ér lìng sān xǐng wèi jūn fù lín dé děng cāng, zhī yùn rú suǒ zhé zhī shù. zé zhū cāng mǐ bù fǔ, sān xǐng cáo zú biàn yú zhī yùn. suì cáo é wài, yòu dé sān shí wǔ wàn zhé yín, yī jǔ ér shù shàn jù yǐ. dì mìng bù chén yì, rú qí qǐng. liù nián, hù bù shì láng shào bǎo yǐ cáo yùn chí zhì, qǐng fù zhī yùn fǎ. hù bù yì, zhī yùn fǎ fèi jiǔ, bù kě zú fù, shì suì qǐn.
先是,成化間行長運之法。江南州縣運糧至南京,令官軍就水次兌支,計省加耗輸輓之費,得餘米十萬石有奇,貯預備倉以資緩急之用。至是,巡撫都御史以兌支有弊,請令如舊上倉而後放支。戶部言:「兌支法善,不可易。」詔從部議,以所餘就貯各衛倉,作正支銷。又從戶部言,山東改兌糧九萬石,仍聽民自運臨、德二倉,令官軍支運。正德二年,漕運官請疏通水次倉儲,言:「往時民運至淮、徐、臨、德四倉,以待衛軍支運,後改附近州縣水次交兌。已而並支運七十萬石亦令改兌。但七十萬石之外,猶有交兌不盡者,民仍運赴四倉,久無支銷,以致陳腐。請將浙江、江西、湖廣正兌糧米三十五萬石,折銀解京,而令三省衛軍赴臨、德等倉,支運如所折之數。則諸倉米不腐,三省漕卒便於支運。歲漕額外,又得三十五萬折銀,一舉而數善具矣。」帝命部臣議,如其請。六年,戶部侍郎邵寶以漕運遲滯,請復支運法。戶部議,支運法廢久,不可卒復,事遂寢。
lín dé èr cāng zhī zhù mǐ yě, fán shí jiǔ wàn, jì shí nián dé bǎi jiǔ shí wàn. zì shì zōng chū, zāi shāng bō bǔ rì duō, ér shān dōng hé nán yǐ suì qiàn, shù qǐng qīng jiǎn, qiě èr cāng dùn jī duō xiǔ fǔ. yú shì gǎi zhé zhī yì lǚ xìng, ér cāng chǔ jiàn hào yǐ. jiā jìng yuán nián, cáo yùn zǒng bīng yáng hóng, qǐng yǐ qīng jī yín tīng yùn guān dào zhī, wèi gù jiù zhōu chē zhī fèi, bù bì zhuāng qiào yìn fēng, jì suàn xiàn yú, yǐ kǔ cáo zú. gěi shì yù shǐ jiāo bó zhī. hù bù yán: kē dào guān zhī lùn, zhǔ yú fáng jiān, shì yě. dàn qīng jī běn zī zhuǎn bān fèi, jīn lǜ guān jūn qīn hào, jǐn qǔ qí yíng yú yǐ guī tài cāng, zé yǐ jiǎo jià wèi zhèng liáng, fēi lì fǎ chū yì yě. nǎi yì yùn chuán zhì tōng zhōu, xún cāng yù shǐ hé yàn, zhuó liàng zhī yòng shí shù, zhe wèi dìng guī. yǒu xiàn yú, bù shū tài cāng, jí yòng yǐ xiū chuán, guān qí yú dù zhě zhòng zuì. qīng jī yín zhě, xiàn zōng yǐ zhū cāng gǎi duì, gěi lù fèi, shǐ gè yǒu hào mǐ duì yùn mǐ, jù yī píng yī ruì, gù yǒu ruì mǐ zì suí chuán gěi yùn sì dòu wài, yú zhé yín, wèi zhī qīng jī. fán sì shí sì wàn wǔ qiān yú liǎng. hòu pō rù tài cāng yǐ. lóng qìng zhōng, yùn dào jiān zǔ, yì zhě yù kāi jiāo lái hé, fù hǎi yùn. yóu huái ān qīng jiāng pǔ kǒu, lì xīn bà mǎ jiā háo zhì hǎi cāng kǒu, jìng dǐ zhí gū, zhǐ xún hǎi tào, bù fàn dà yáng. shū shàng, qiǎn guān kān bào, yǐ shuǐ duō shā qì ér zhǐ.
臨、德二倉之貯米也,凡十九萬,計十年得百九十萬。自世宗初,災傷撥補日多,而山東、河南以歲歉,數請輕減,且二倉囤積多朽腐。於是改折之議屢興,而倉儲漸耗矣。嘉靖元年,漕運總兵楊宏,請以輕齎銀聽運官道支,為顧僦舟車之費,不必裝鞘印封,計算羨餘,以苦漕卒。給事、御史交駁之。戶部言:「科道官之論,主於防奸,是也。但輕齎本資轉般費,今慮官軍侵耗,盡取其贏餘以歸太倉,則以腳價為正糧,非立法初意也。」乃議運船至通州,巡倉御史核驗,酌量支用實數,著為定規。有羨餘,不輸太倉,即用以修船,官旗漁蠹者重罪。輕齎銀者,憲宗以諸倉改兌,給路費,始各有耗米;兌運米,俱一平一銳,故有銳米;自隨船給運四斗外,餘折銀,謂之輕齎。凡四十四萬五千餘兩。後頗入太倉矣。隆慶中,運道艱阻,議者欲開膠萊河,復海運。由淮安清江浦口,歷新壩、馬家壕至海倉口,徑抵直沽,止循海套,不泛大洋。疏上,遣官勘報,以水多沙磧而止。
shén zōng shí, cáo yùn zǒng dū shū yīng lóng yán: guó jiā liǎng dōu bìng jiàn, huái xú lín dé, shí nán běi yān hóu. zì duì yùn jiǔ xíng, lín dé shàng yǒu suì jī, ér huái xú èr cāng wú lì mǐ. qǐng zì jīn shān dōng hé nán quán shú shí, jǐn zhēng běn shǎi shàng cāng. jì lín dé yǐ zú wǔ shí yú wàn, zé lìng nà yú èr cāng, yì jī wǔ shí wàn shí ér zhǐ. cóng zhī. dāng shì shí, zhé yín jiàn duō. wàn lì sān shí nián, cáo yùn dǐ jīng, jǐn bǎi sān shí bā wàn yú shí. ér fǔ chén yì zài liú cáo mǐ yǐ jì hé gōng, cāng chǎng shì láng zhào shì qīng zhēng zhī, yán: tài cāng rù bù dāng chū, jì èr nián hòu, liù jūn wàn xìng jiāng dài xīn cáo jǔ chuī, tǎng shū nà qiān qī, bù fù yǒu jīng shī yǐ. gài zāi shāng zhé yín, běn zhé cáo liáng yǐ dǐ jīng jūn yuè fèng. qí shí hùn zhī yǐ gěi biān xiǎng, suì zhì yín mǐ liǎng kōng, gù shì qīng zhēng zhī. zì hòu cāng chǔ jiàn guì, cáo zhèng yì yì chí. dài yú qǐ zhēn, tiān xià xiāo rán fán fèi, suì gōng yù bù zú zhī yǐ.
神宗時,漕運總督舒應龍言:「國家兩都並建,淮、徐、臨、德,實南北咽喉。自兌運久行,臨、德尚有歲積,而淮、徐二倉無粒米。請自今山東、河南全熟時,盡徵本色上倉。計臨、德已足五十餘萬,則令納於二倉,亦積五十萬石而止。」從之。當是時,折銀漸多。萬曆三十年,漕運抵京,僅百三十八萬餘石。而撫臣議載留漕米以濟河工,倉場侍郎趙世卿爭之,言:「太倉入不當出,計二年後,六軍萬姓將待新漕舉炊,倘輸納愆期,不復有京師矣。」蓋災傷折銀,本折漕糧以抵京軍月俸。其時混支以給邊餉,遂致銀米兩空,故世卿爭之。自後倉儲漸匱,漕政亦益馳。迨於啟、禎,天下蕭然煩費,歲供愈不足支矣。
yùn chuán zhī shù, yǒng lè zhì jǐng tài, dà xiǎo wú dìng, wèi shù zhì duō. tiān shùn yǐ hòu, dìng chuán wàn yī qiān qī bǎi qī shí, guān jūn shí èr wàn rén. xǔ lìng fù zài tǔ yí, miǎn zhēng shuì chāo. xiào zōng shí xiàn shí shí, shén zōng shí zhì liù shí shí.
運船之數,永樂至景泰,大小無定,為數至多。天順以後,定船萬一千七百七十,官軍十二萬人。許令附載土宜,免徵稅鈔。孝宗時限十石,神宗時至六十石。
xiàn zōng lì yùn chuán zhì jīng qī xiàn, běi zhí lì hé nán shān dōng wǔ yuè chū yī rì, nán zhí lì qī yuè chū yī rì, qí guò jiāng zhī duì zhě, zhǎn yī yuè, zhè jiāng jiāng xī hú guǎng jiǔ yuè chū yī rì. tōng jì sān nián kǎo chéng, wéi xiàn zhě, yùn guān jiàng fá. wǔ zōng liè shuǐ chéng tú gé, àn rì cì tián xíng zhǐ zhàn dì, wéi xiàn zhī mǐ, dùn dé zhōu zhū cāng, yuē jì dùn. shì zōng dìng guò huái chéng xiàn, jiāng běi shí èr yuè zhě, jiāng nán zhēng yuè, hú guǎng zhè jiāng jiāng xī sān yuè, shén zōng shí gǎi wèi èr yuè. yòu gǎi zhì jīng xiàn wǔ yuè zhě, suō yī yuè, qī bā jiǔ yuè zhě, dì suō liǎng yuè. hòu yòu tōng suō yī yuè. shén zōng chū, dìng shí yuè kāi cāng, shí yī yuè duì jùn, dà xiàn xiàn chuán dào shí rì, xiǎo xiàn wǔ rì. shí èr yuè kāi bāng, èr yuè guò huái, sān yuè guò hóng rù zhá. jiē xiān qī yǐ yàng mǐ chéng hù bù, yùn liáng dào rì, bǐ yàn xiāng tóng nǎi shōu.
憲宗立運船至京期限,北直隸、河南、山東五月初一日,南直隸七月初一日,其過江支兌者,展一月,浙江、江西、湖廣九月初一日。通計三年考成,違限者,運官降罰。武宗列水程圖格,按日次填行止站地,違限之米,頓德州諸倉,曰寄囤。世宗定過淮程限,江北十二月者,江南正月,湖廣、浙江、江西三月,神宗時改為二月。又改至京限五月者,縮一月,七八九月者,遞縮兩月。後又通縮一月。神宗初,定十月開倉,十一月兌竣,大縣限船到十日,小縣五日。十二月開幫,二月過淮,三月過洪入閘。皆先期以樣米呈戶部,運糧到日,比驗相同乃收。
fán zāi shāng zòu qǐng gǎi zhé zhě, wú guò qī yuè. tí yì hòu qī jí lín shí gǎi tí zhě, lì àn miǎn fù. piāo líu zhě, dǐ huàn shí mǐ. dà jiāng piāo liú wèi dà huàn, hé dào wèi xiǎo huàn èr bǎi shí wài wèi dà huàn, èr bǎi shí nèi wèi xiǎo huàn. xiǎo huàn bǎ zǒng kān bào, dà huàn jù zòu, qí hòu bù jì duō guǎ, gài xíng zòu kān yǐ.
凡災傷奏請改折者,毋過七月。題議後期及臨時改題者,立案免覆。漂流者,抵換食米。大江漂流為大患,河道為小患;二百石外為大患,二百石內為小患。小患把總勘報,大患具奏,其後不計多寡,概行奏勘矣。
chū, chuán yòng nán shān, xià zhě nǎi yòng sōng. sān nián xiǎo xiū, liù nián dà xiū, shí nián gèng zào. měi chuán shòu zhèng hào mǐ sì bǎi qī shí èr shí. qí hòu chuán shù quē shǎo, yī chuán shòu mǐ qī bā bǎi shí. fù zài jiā dài rì duō, suǒ zài jī liú wéi xiàn. yī yù hé jué, jí yǒu piāo liú, guān jūn yīn zhī wèi jiān. shuǐ cì zhé gān, yán tú qīn dào, wàng chēng shuǐ huǒ, zhì yǒu záo chuán zì chén zhě.
初,船用楠杉,下者乃用松。三年小修,六年大修,十年更造。每船受正耗米四百七十二石。其後船數缺少,一船受米七八百石。附載夾帶日多,所在稽留違限。一遇河決,即有漂流,官軍因之為奸。水次折乾,沿途侵盜,妄稱水火,至有鑿船自沉者。
míng chū, mìng wǔ chén dū hǎi yùn, cháng jiàn cáo yùn shǐ, xún bà. chéng zǔ yǐ hòu yòng yù shǐ, yòu yòng shì láng dōu yù shǐ cuī dū, láng zhōng yuán wài fēn lǐ, zhǔ shì dū duì, qí zhì bù yī. jǐng tài èr nián shǐ shè cáo yùn zǒng dū yú huái ān, yǔ zǒng bīng cān jiāng tóng lǐ cáo shì. cáo sī lǐng shí èr zǒng, shí èr wàn jūn, yǔ jīng cāo shí èr yíng jūn xiāng zhǔn. chū, xuān zōng lìng yùn liáng zǒng bīng guān xún fǔ shì láng suì bā yuè fù jīng, huì yì míng nián cáo yùn shì yí, jí shè cáo yùn zǒng dū, zé bìng lìng zǒng dū fù jīng. zhì wàn lì shí bā nián hòu shǐ miǎn. fán suì zhēng yuè, zǒng cáo xún yáng zhōu, jīng lǐ guā huái guò zhá. zǒng bīng zhù xú pī, dū guò hóng rù zhá, tóng lǐ cáo cān zhèng guǎn yā fù jīng. zǎn yùn zé yǒu yù shǐ láng zhōng, yā yùn zé yǒu cān zhèng, jiān duì lǐ xíng guǎn hóng guǎn chǎng guǎn zhá guǎn quán jiān cāng zé yǒu zhǔ shì, qīng jiāng wèi hé yǒu tí jǔ. duì bì guò huái guò hóng, xún fǔ cáo sī hé dào gè yǐ zhí zhǎng zòu bào. yǒu sī mǐ bù bèi, jūn wèi chuán bù bèi, guò huái wù qī zhě, zé zài xún fǔ. mǐ jù chuán bèi, bù jí yàn fàng, fēi hé gěng ér yā bāng tíng bó, guò hóng wù qī yīn ér piào dòng zhě, zé zài cáo sī. chuán liáng yī xiàn, hé qú yū qiǎn, shū jùn wú fǎ, zhá zuò qǐ bì shī shí, bù dé guò hóng dǐ wān zhě, zé zài hé dào.
明初,命武臣督海運,嘗建漕運使,尋罷。成祖以後用御史,又用侍郎、都御史催督,郎中、員外分理,主事督兌,其制不一。景泰二年始設漕運總督於淮安,與總兵、參將同理漕事。漕司領十二總,十二萬軍,與京操十二營軍相准。初,宣宗令運糧總兵官、巡撫、侍郎歲八月赴京,會議明年漕運事宜,及設漕運總督,則並令總督赴京。至萬曆十八年後始免。凡歲正月,總漕巡揚州,經理瓜、淮過閘。總兵駐徐、邳,督過洪入閘,同理漕參政管押赴京。攢運則有御史、郎中,押運則有參政,監兌、理刑、管洪、管廠、管閘、管泉、監倉則有主事,清江、衛河有提舉。兌畢過淮過洪,巡撫、漕司、河道各以職掌奏報。有司米不備,軍衛船不備,過淮誤期者,責在巡撫。米具船備,不即驗放,非河梗而壓幫停泊,過洪誤期因而漂凍者,責在漕司。船糧依限,河渠淤淺,疏浚無法,閘坐啟閉失時,不得過洪抵灣者,責在河道。
míng chū, yú cáo zhèng měi jiā yōu xù, rén xuān jìn yì cáo zhōu, yòu chí yùn zhě. yīng zōng shí shǐ kòu kǒu liáng jūn tān, ér yùn jūn bù shǒu fǎ dù wèi mín hài. zì hòu cáo zhèng rì chí, jūn yǐ hào mǐ yì sī wù, dào shòu jī chéng. bǐ zhì, fǎn mǎi cāng mǐ bǔ nà, duō bù zú shù. ér liáng zhǎng lǜ chān shā shuǐ yú mǐ zhōng, hé nán shān dōng yóu shén, wǎng wǎng zhēng shī yì làn bù kě shí. quán yào dài yùn jūn yín yǐ wǎng qǔ lì, zhì qǐng bō guān shuì gěi chuán liào yǐ qǔ cháng. cáo yùn bǎ zǒng lǜ yóu huì dé. cāng chǎng é wài kē qǔ, suì zhì shí sì wàn. shì zōng chū zhèng, zhū bì duō lí gé, rán piāo liú wéi xiàn èr bì, rì yǐ zī shén. zhōng yè yǐ hòu, yì bù kě jiū jié yǐ.
明初,於漕政每加優恤,仁、宣禁役漕舟,宥遲運者。英宗時始扣口糧均攤,而運軍不守法度為民害。自後漕政日馳,軍以耗米易私物,道售稽程。比至,反買倉米補納,多不足數。而糧長率攙沙水於米中,河南、山東尤甚,往往蒸濕浥爛不可食。權要貸運軍銀以罔取利,至請撥關稅給船料以取償。漕運把總率由賄得。倉場額外科取,歲至十四萬。世宗初政,諸弊多釐革,然漂流、違限二弊,日以滋甚。中葉以後,益不可究詰矣。
cáo liáng zhī wài, sū sōng cháng jiā hú wǔ fǔ, shū yùn nèi fǔ bái shú jīng nuò mǐ shí qī wàn sì shí yú shí, nèi zhé sè bā qiān yú shí, gè fǔ bù cāo jīng mǐ sì wàn sì qiān yú shí, nèi zhé sè bā qiān bā bǎi yú shí, lìng mín yùn. wèi zhī bái liáng chuán. zì zhǎng yùn fǎ xíng, liáng jiē jūn yùn, ér bái liáng mín yùn rú gù. mù zōng shí, lù shù dé yán: jūn yùn yǐ chōng jūn chǔ, mín yùn yǐ chōng guān lù. rén zhī jūn yùn zhī kǔ, bù zhī mín yùn yóu kǔ yě. chuán hù zhī qiú suǒ, yùn jūn zhī qī líng, hóng zhá zhī shǒu hòu, rù jīng rù cāng, jué bì bǎi chū. jiā jìng chū, mín yùn shàng yǒu bǎo quán zhī jiā, shí nián hòu wú bù pò yǐ. yǐ bái liáng lìng jūn dài yùn shén biàn. shū rù, xià bù yì. bù cóng.
漕糧之外,蘇、松、常、嘉、湖五府,輸運內府白熟粳糯米十七萬四十餘石,內折色八千餘石,各府部糙粳米四萬四千餘石,內折色八千八百餘石,令民運。謂之白糧船。自長運法行,糧皆軍運,而白糧民運如故。穆宗時,陸樹德言:「軍運以充軍儲,民運以充官祿。人知軍運之苦,不知民運尤苦也。船戶之求索,運軍之欺陵,洪閘之守候,入京入倉,厥弊百出。嘉靖初,民運尚有保全之家,十年後無不破矣。以白糧令軍帶運甚便。」疏入,下部議。不從。
fán zhū cāng yīng shū zhě yǒu dìng shù, qí huò gǎi bō tā zhèn zhě, shuǐ cì yīng duì cáo liáng, jí lìng zuò pài zhèn jūn lǐng duì zhě gěi jià, zhōu xiàn guān dū chē hù yùn zhì yuǎn cāng, huò gěi jūn jià jiù lìng guān zhī zhě, tōng wèi zhī wā yùn. jiǔ biān zhī dì, shū liáng dà shuài yǐ chē, xuān dé shí, xiǎng kāi píng yì rán, ér lán gān sōng pān, wǎng wǎng shǐ mín bèi fù. yǒng lè zhōng, yòu cháng lìng guǎng dōng hǎi yùn èr shí wàn shí gěi jiāo zhǐ yún.
凡諸倉應輸者有定數,其或改撥他鎮者,水次應兌漕糧,即令坐派鎮軍領兌者給價,州縣官督車戶運至遠倉,或給軍價就令關支者,通謂之挖運。九邊之地,輸糧大率以車,宣德時,餉開平亦然,而蘭、甘、松潘,往往使民背負。永樂中,又嘗令廣東海運二十萬石給交址雲。
míng chū, jīng wèi yǒu jūn chǔ cāng. hóng wǔ sān nián zēng zhì zhì èr shí suǒ, qiě jiàn lín háo lín qīng èr cāng yǐ gōng zhuǎn yùn. gè xíng shěng yǒu cāng, guān lì fèng qǔ gěi yān. biān jìng yǒu cāng, shōu tún tián suǒ rù yǐ gěi jūn. zhōu xiàn zé shè yù bèi cāng, dōng nán xī běi sì suǒ, yǐ zhèn xiōng huāng. zì chāo fǎ xíng, pō yǒu shěng gé. èr shí sì nián chǔ liáng shí liù wàn shí yú lín qīng, yǐ gěi xùn liàn qí bīng. èr shí bā nián zhì huáng chéng sì mén cāng, chǔ liáng gěi shǒu yù jūn. zēng jīng shī zhū wèi cāng fán sì shí yī. yòu shè běi píng mì yún zhū xiàn cāng, chǔ liáng yǐ zī běi zhēng. yǒng lè zhōng, zhì tiān jīn jí tōng zhōu zuǒ wèi cāng, qiě shè běi jīng sān shí qī wèi cāng. yì lìng tiān xià fǔ xiàn duō shè cāng chǔ, yù bèi cāng zhī zài sì xiāng zhě yí zhì chéng nèi. dài huì tōng hé chéng, shǐ shè cāng yú xú zhōu huái ān dé zhōu, ér lín qīng yīn hóng wǔ zhī jiù, bìng tiān jīn cāng fán wǔ, wèi zhī shuǐ cì cāng, yǐ zī zhuǎn yùn. jì, yòu yí dé zhōu cāng yú lín qīng zhī yǒng qīng bà, shè wǔ qīng wèi cāng yú hé xī wù, shè tōng zhōu wèi cāng yú zhāng jiā wān. xuān dé zhōng, zēng zào lín qīng cāng, róng sān bǎi wàn shí. zēng zhì běi jīng jí tōng zhōu cāng. jīng cāng yǐ yù shǐ hù bù guān jǐn yī qiān bǎi hù jì gèng xún chá. wài cāng zé bù zhèng àn chá dū sī guān fáng zhī. gè cāng mén, yǐ zhì shì wǔ guān èr, lǜ lǎo yòu jūn dīng shí rén shǒu zhī, bàn nián yī gēng. yīng zōng chū, mìng tíng chén jí yì, tiān xià sī fǔ zhōu xiàn, yǒu cāng zhě yǐ wèi suǒ cāng shǔ zhī, wú cāng zhě yǐ wèi suǒ gǎi lì. wéi liáo dōng gān sù níng xià wàn quán jí yán hǎi wèi suǒ, wú fǔ zhōu xiàn zhě réng qí jiù. zhèng tǒng zhōng, zēng zhì jīng wèi cāng fán qī. zì duì yùn fǎ xíng, zhū cāng zhī yùn zhě shǎo, ér jīng tōng cāng bù néng róng, nǎi huǐ lín qīng dé zhōu hé xī wù cāng sān fēn zhī yī, gǎi wèi jīng tōng cāng. jǐng tài chū, yí wǔ qīng wèi zhū cāng yú tōng zhōu. chéng huà chū, fèi lín dé yù bèi cāng zài chéng wài zhě, ér yǐ chéng nèi kōng áo chǔ yù bèi mǐ. míng lín qīng zhě yuē cháng yíng, dé zhōu zhě yuē cháng fēng. fán jīng cāng wǔ shí yǒu liù, tōng cāng shí yǒu liù. zhí shěng fǔ zhōu xiàn fān fǔ biān ài bǎo zhàn wèi suǒ tún shù jiē yǒu cāng, shǎo zhě yī èr, duō zhě èr sān shí yún.
明初,京衛有軍儲倉。洪武三年增置至二十所,且建臨濠、臨清二倉以供轉運。各行省有倉,官吏俸取給焉。邊境有倉,收屯田所入以給軍。州縣則設預備倉,東南西北四所,以振凶荒。自鈔法行,頗有省革。二十四年儲糧十六萬石於臨清,以給訓練騎兵。二十八年置皇城四門倉,儲糧給守御軍。增京師諸衛倉凡四十一。又設北平、密雲諸縣倉,儲糧以資北征。永樂中,置天津及通州左衛倉,且設北京三十七衛倉。益令天下府縣多設倉儲,預備倉之在四鄉者移置城內。迨會通河成,始設倉於徐州、淮安、德州,而臨清因洪武之舊,並天津倉凡五,謂之水次倉,以資轉運。既,又移德州倉於臨清之永清壩,設武清衛倉於河西務,設通州衛倉於張家灣。宣德中,增造臨清倉,容三百萬石。增置北京及通州倉。京倉以御史、戶部官、錦衣千百戶季更巡察。外倉則布政、按察、都司關防之。各倉門,以致仕武官二,率老幼軍丁十人守之,半年一更。英宗初,命廷臣集議,天下司府州縣,有倉者以衛所倉屬之,無倉者以衛所改隸。惟遼東、甘肅、寧夏、萬全及沿海衛所,無府州縣者仍其舊。正統中,增置京衛倉凡七。自兌運法行,諸倉支運者少,而京、通倉不能容,乃毀臨清、德州、河西務倉三分之一,改為京、通倉。景泰初,移武清衛諸倉於通州。成化初,廢臨、德預備倉在城外者,而以城內空廒儲預備米。名臨清者曰常盈,德州者曰常豐。凡京倉五十有六,通倉十有六。直省府州縣、藩府、邊隘、堡站、衛所屯戍皆有倉,少者一二,多者二三十雲。
yù bèi cāng zhī shè yě, tài zǔ xuǎn qí mín yùn chāo dí mǐ, yǐ bèi zhèn jì, jí lìng zhǎng zhī. tiān xià zhōu xiàn duō suǒ chǔ xù, hòu jiàn fèi chí. yú qiān fǔ hé nán shān xī, xiū qí zhèng. zhōu chén fǔ nán jī, bié lì jì nóng cāng. tā rén bù néng yě. zhèng tǒng shí, zhòng qīn dào zhī zuì, zhì qiān qī chōng jūn. qiě dìng nà gǔ qiān wǔ bǎi shí zhě, chì jiǎng wèi yì mín, miǎn běn hù zá yì. fán zhèn jī mǐ yī shí, qí yǒu nián, nà dào gǔ èr shí wǔ dǒu hái guān. hóng zhì sān nián xiàn zhōu xiàn shí lǐ yǐ xià jī wàn wǔ qiān dàn, èr shí lǐ jī èr wàn shí wèi qiān hù suǒ wàn wǔ qiān dàn, bǎi hù suǒ sān bǎi shí. kǎo mǎn zhī rì, jī qí duō guǎ yǐ wèi diàn zuì. bù jí sān fēn zhě duó fèng, liù fēn yǐ shàng jiàng diào. shí bā nián lìng shú zuì zāng fá, jiē dí gǔ rù cāng. zhèng dé zhōng, lìng qiú nà zhǐ zhě, yǐ qí bā zhé mǐ rù cāng. jūn guān yǒu fàn zhě, nà gǔ zhǔn lì gōng. chū, yù bèi cāng jiē shè cāng guān, zhì shì gé, lìng zhōu xiàn guān jí guǎn liáng cāng guān lǐng qí shì. jiā jìng chū, yù dé gù dǐng chén yán: chéng hóng shí, měi nián yǐ cún liú yú mǐ rù yù bèi cāng, huǎn jí yǒu bèi. jīn qiū liáng jǐn zú duì yùn, yù bèi wú lì mǐ. yī yù zāi shāng, zhé zòu liú tā liáng jí quàn fù mín jiè gǔ, yǐ yīng gù shì. qǐ jí fù yù bèi cāng liáng yǐ yù mín. dì nǎi lìng yǒu sī shè fǎ duō jī mǐ gǔ, réng fǎng gǔ cháng píng fǎ, chūn zhèn pín mín, qiū chéng hái guān, bù qǔ qí xī. fǔ jī wàn shí, zhōu sì wǔ qiān dàn, xiàn èr sān qiān dàn wèi lǜ. jì, yòu dìng shí lǐ yǐ xià wàn wǔ qiān dàn, lèi ér shàng zhī, bā bǎi lǐ yǐ xià zhì shí jiǔ wàn shí. qí hòu jī sù jǐn píng tiào, yǐ jì pín mín, chǔ jī jiàn jiǎn. lóng qìng shí, jù jùn wú guò liù qiān dàn, xiǎo yì zhǐ qiān dàn. jiǔ zhī shù yì jiǎn, kē fá yì yì qīng. wàn lì zhōng, shàng zhōu jùn zhì sān qiān dàn zhǐ, ér xiǎo yì huò jǐn bǎi shí. yǒu sī yán wèi jù wén, lǚ xià zhào shēn chì, lǜ yǐ xū shù qī wǎng ér yǐ.
預備倉之設也,太祖選耆民運鈔糴米,以備振濟,即令掌之。天下州縣多所儲蓄,後漸廢馳。于謙撫河南、山西,修其政。周忱撫南畿,別立濟農倉。他人不能也。正統時,重侵盜之罪,至僉妻充軍。且定納谷千五百石者,敕獎為義民,免本戶雜役。凡振飢米一石,俟有年,納稻穀二石五斗還官。弘治三年限州縣十里以下積萬五千石,二十里積二萬石;衛千戶所萬五千石,百戶所三百石。考滿之日,稽其多寡以為殿最。不及三分者奪俸,六分以上降調。十八年令贖罪贓罰,皆糴谷入倉。正德中,令囚納紙者,以其八折米入倉。軍官有犯者,納谷准立功。初,預備倉皆設倉官,至是革,令州縣官及管糧倉官領其事。嘉靖初,諭德顧鼎臣言:「成、弘時,每年以存留餘米入預備倉,緩急有備。今秋糧僅足兌運,預備無粒米。一遇災傷,輒奏留他糧及勸富民借谷,以應故事。乞急復預備倉糧以裕民。」帝乃令有司設法多積米谷,仍仿古常平法,春振貧民,秋成還官,不取其息。府積萬石,州四五千石,縣二三千石為率。既,又定十里以下萬五千石,累而上之,八百里以下至十九萬石。其後積粟盡平糶,以濟貧民,儲積漸減。隆慶時,劇郡無過六千石,小邑止千石。久之數益減,科罰亦益輕。萬曆中,上州郡至三千石止,而小邑或僅百石。有司沿為具文,屢下詔申飭,率以虛數欺罔而已。
hóng zhì zhōng, jiāng xī xún fǔ lín jùn cháng qǐng jiàn cháng píng jí shè cāng. jiā jìng bā nián nǎi lìng gè fǔ àn shè shè cāng. lìng mín èr sān shí jiā wèi yī shè, zé jiā yīn shí ér yǒu xíng yì zhě yī rén wèi shè shǒu, chù shì gōng píng zhě yī rén wèi shè zhèng, néng shū suàn zhě yī rén wèi shè fù, měi shuò wàng huì jí, bié hù shàng zhōng xià, chū mǐ sì dòu zhì yī dòu yǒu chà, dòu jiā hào wǔ hé, shàng hù zhǔ qí shì. nián jī, shàng hù bù zú zhě liàng dài, rěn suì hái cāng. zhōng xià hù zhuó liàng zhèn gěi, bù hái cāng. yǒu sī zào cè sòng fǔ àn, suì yī chá hé. cāng xū, fá shè shǒu chū yī suì zhī mǐ. qí fǎ pō shàn, rán qí hòu wú lì xíng zhě.
弘治中,江西巡撫林俊嘗請建常平及社倉。嘉靖八年乃令各撫、按設社倉。令民二三十家為一社,擇家殷實而有行義者一人為社首,處事公平者一人為社正,能書算者一人為社副,每朔望會集,別戶上中下,出米四斗至一斗有差,斗加耗五合,上戶主其事。年飢,上戶不足者量貸,稔歲還倉。中下戶酌量振給,不還倉。有司造冊送撫、按,歲一察核。倉虛,罰社首出一歲之米。其法頗善,然其後無力行者。
liǎng jīng kù cáng, xiān hòu jiàn shè, qí zhì dà lüè xiāng tóng. nèi fǔ fán shí kù: nèi chéng yùn kù, zhù duàn pǐ jīn yín bǎo yù chǐ jiǎo yǔ máo, ér jīn huā yín zuì dà, suì jìn bǎi wàn liǎng yǒu qí. guǎng jī kù, zhù liú huáng xiāo shí. jiǎ zì kù, zhù bù pǐ yán liào. yǐ zì kù, zhù pàng ǎo zhàn xié jūn shì qiú mào. bǐng zì kù, zhù mián huā sī kuàng. dīng zì kù, zhù tóng tiě shòu pí sū mù. wù zì kù, zhù jiǎ zhàng. zāng fá kù, zhù méi guān wù. guǎng huì kù, zhù qián chāo. guǎng yíng kù, zhù zhù sī shā luó líng jǐn juàn. liù kù jiē shǔ hù bù, wéi yǐ zì kù shǔ bīng bù, wù zì guǎng jī guǎng yíng kù shǔ gōng bù. yòu yǒu tiān cái kù, yì míng sī yào kù, zhù gè yá mén guǎn yào, yì zhù qián chāo. gōng yòng kù, zhù jīng dào shú mǐ jí shàng gòng wù. yǐ shàng tōng wèi zhī nèi kù. qí zài gōng nèi zhě, yòu yǒu nèi dōng yù kù bǎo cáng kù, wèi zhī lǐ kù. fán lǐ kù bù guān yú yǒu sī. qí huì guī mén bǎo shàn mén yí dōng jí nán chéng cí qì zhū kù, zé wèi zhī wài kù. ruò nèi fǔ zhū jiān sī jú, shén lè táng, xī shēng suǒ, tài cháng guāng lù sì, guó zi jiān, jiē gè yǐ suǒ zhǎng, shōu zhù yīng yòng zhū wù. tài pú zé mǎ jià yín guī zhī. míng chū, cháng zhì xíng yòng kù yú jīng chéng jí zhū fǔ zhōu xiàn, yǐ shōu yì hūn làn zhī chāo. rén zōng shí bà.
兩京庫藏,先後建設,其制大略相同。內府凡十庫:內承運庫,貯緞匹、金銀、寶玉、齒角、羽毛,而金花銀最大,歲進百萬兩有奇。廣積庫,貯硫黃、硝石。甲字庫,貯布匹、顏料。乙字庫,貯胖襖、戰鞋、軍士裘帽。丙字庫,貯棉花、絲纊。丁字庫,貯銅鐵、獸皮、蘇木。戊字庫,貯甲仗。贓罰庫,貯沒官物。廣惠庫,貯錢鈔。廣盈庫,貯紵絲、紗羅、綾錦、絹。六庫皆屬戶部,惟乙字庫屬兵部,戊字、廣積、廣盈庫屬工部。又有天財庫,亦名司鑰庫,貯各衙門管鑰,亦貯錢鈔。供用庫,貯粳稻、熟米及上供物。以上通謂之內庫。其在宮內者,又有內東裕庫、寶藏庫,謂之里庫。凡里庫不關於有司。其會歸門、寶善門迤東及南城磁器諸庫,則謂之外庫。若內府諸監司局,神樂堂,犧牲所,太常、光祿寺,國子監,皆各以所掌,收貯應用諸物。太僕則馬價銀歸之。明初,嘗置行用庫於京城及諸府州縣,以收易昏爛之鈔。仁宗時罷。
yīng zōng shí, shǐ shè tài cāng kù. chū, suì fù bù zhēng jīn yín, wéi kēng yě shuì yǒu jīn yín, rù nèi chéng yùn kù. qí suì fù ǒu zhé jīn yín zhě, jù sòng nán jīng gōng wǔ chén lù. ér gè biān yǒu huǎn jí, yì qǔ zú qí zhōng. zhèng tǒng yuán nián gǎi zhé cáo liáng, suì yǐ bǎi wàn wèi é, jǐn jiě nèi chéng yùn kù, bù fù sòng nán jīng. zì gěi wǔ chén lù shí yú wàn liǎng wài, jiē wèi yù yòng. suǒ wèi jīn huā yín yě. qī nián nǎi shè hù bù tài cāng kù. gè zhí shěng pài shèng mài mǐ, shí kù zhōng mián sī juàn bù jí mǎ cǎo yán kè guān shuì, fán zhé yín zhě, jiē rù tài cāng kù. jí méi jiā cái, biàn mài tián chǎn, zhuī shōu diàn qián, yuán lì shàng nà zhě, yì jiē rù yān. zhuān yǐ zhù yín, gù yòu wèi zhī yín kù. hóng zhì shí, nèi fǔ gōng yīng fán duō, měi shōu tài cāng yín rù nèi kù. yòu zhì nán jīng yín kù. zhèng dé shí, nèi chéng yùn kù zhōng guān shù yán nèi fǔ cái yòng bù chōng, qǐng zhī tài cāng yín. hù bù zhí zòu bù néng jǔ. jiā jìng chū, nèi fǔ gōng yīng shì hóng zhì shí, qí hòu nǎi bèi zhī. chū, tài cāng zhōng kù jī yín bā bǎi yú wàn liǎng, xù shōu zhě zhù zhī liǎng wǔ, yǐ biàn zhī fā. ér zhōng kù bù dòng, suì yǐ zhōng kù wèi lǎo kù, liǎng wǔ wèi wài kù. jí shì shí, lǎo kù suǒ cún zhě jǐn bǎi èr shí wàn liǎng. èr shí èr nián tè lìng jīn huā zǐ lì yín yīng jiě nèi kù zhě, bìng sòng tài cāng bèi biān yòng, rán qí hòu fù rù nèi kù. sān shí qī nián lìng suì jìn nèi kù yín bǎi wàn liǎng wài, jiā yù bèi qīn qǔ yín, hòu yòu qǔ méi guān yín sì shí wàn liǎng rù nèi kù. lóng qìng zhōng, shù qǔ tài cāng yín rù nèi kù, chéng yùn kù zhōng guān zhì yǐ kōng zā xià hù bù qǔ zhī. tíng chén shū jiàn, jiē bù tīng. yòu shù qǔ guāng lù tài pú yín, gōng bù shàng shū zhū héng jí jiàn, bù tīng. chū, shì zōng shí, tài cāng suǒ rù èr bǎi wàn liǎng yǒu qí. zhì shén zōng wàn lì liù nián, tài cāng suì rù fán sì bǎi wǔ shí yú wàn liǎng, ér nèi kù suì gōng jīn huā yín wài, yòu zēng mǎi bàn yín èr shí wàn liǎng yǐ wèi cháng, hòu yòu jiā nèi cāo mǎ chú liào yín qī wàn yú liǎng. jiǔ zhī, tài cāng guāng lù tài pú yín, kuò qǔ jǐ jǐn. biān shǎng shǒu gōng, xiàng fā nèi kù zhě, yì qǔ zhī tài pú yǐ.
英宗時,始設太倉庫。初,歲賦不徵金銀,惟坑冶稅有金銀,入內承運庫。其歲賦偶折金銀者,俱送南京供武臣祿。而各邊有緩急,亦取足其中。正統元年改折漕糧,歲以百萬為額,盡解內承運庫,不復送南京。自給武臣祿十餘萬兩外,皆為御用。所謂金花銀也。七年乃設戶部太倉庫。各直省派剩麥米,十庫中綿絲、絹布及馬草、鹽課、關稅,凡折銀者,皆入太倉庫。籍沒家財,變賣田產,追收店錢,援例上納者,亦皆入焉。專以貯銀,故又謂之銀庫。弘治時,內府供應繁多,每收太倉銀入內庫。又置南京銀庫。正德時,內承運庫中官數言內府財用不充,請支太倉銀。戶部執奏不能沮。嘉靖初,內府供應視弘治時,其後乃倍之。初,太倉中庫積銀八百餘萬兩,續收者貯之兩廡,以便支發。而中庫不動,遂以中庫為老庫,兩廡為外庫。及是時,老庫所存者僅百二十萬兩。二十二年特令金花、子粒銀應解內庫者,並送太倉備邊用,然其後復入內庫。三十七年令歲進內庫銀百萬兩外,加預備欽取銀,後又取沒官銀四十萬兩入內庫。隆慶中,數取太倉銀入內庫,承運庫中官至以空紥下戶部取之。廷臣疏諫,皆不聽。又數取光祿太僕銀,工部尚書朱衡極諫,不聽。初,世宗時,太倉所入二百萬兩有奇。至神宗萬曆六年,太倉歲入凡四百五十餘萬兩,而內庫歲供金花銀外,又增買辦銀二十萬兩以為常,後又加內操馬芻料銀七萬餘兩。久之,太倉、光祿、太僕銀,括取幾盡。邊賞首功,向發內庫者,亦取之太僕矣。
fán jiǎ zì zhū kù, zhǔ shì xié kē dào xún shì. tài cāng kù, yuán wài láng zhǔ shì lǐng zhī, ér yǐ gěi shì zhōng xún shì. jiā jìng zhōng, shǐ liǎng yuè yī bào chū nà zhī shù. shí xiū gōng bù jiù kù, míng yuē jié shèn kù, yǐ zhù kuàng yín. shàng shū wén míng yǐ gěi gōng jià, dì jié zé zhī, lìng yǐ tā yín bǔ cháng, zì shì zhuān yǐ gěi nèi yòng yān.
凡甲字諸庫,主事偕科道巡視。太倉庫,員外郎、主事領之,而以給事中巡視。嘉靖中,始兩月一報出納之數。時修工部舊庫,名曰節慎庫,以貯礦銀。尚書文明以給工價,帝詰責之,令以他銀補償,自是專以給內用焉。
qí zài wài zhū bù zhèng sī dū sī zhí shěng fǔ zhōu xiàn wèi suǒ jiē yǒu kù, yǐ zhù jīn yín qián chāo sī bó zāng fá zhū wù. xún àn yù shǐ sān suì yī pán chá. gè yùn sī jiē yǒu kù zhù yín, suì zhōng, xún yán yù shǐ wěi guān chá zhī. fán fǔ zhōu xiàn shuì kè sī jú hé pō suǒ, suì kè shāng shuì yú kè yǐn yóu qì běn zhū kè chéng, tài zǔ lìng suǒ sī jiě zhōu xiàn fǔ sī, yǐ zhì yú bù, bù zhá zhī kù, qí yuán fēng shí, bù shàn fā yě. zhì yǒng lè shí, shǐ wěi yàn kān, zhōng, fāng qǐ jiè zhì bù fù yàn, tóng, nǎi jìn nà. jiā jìng shí, jiàn yàn shì tīng, yàn zhōng, gěi jìn zhuàng jì kù. yuè féng jiǔ, huì xún shì kù cáng kē dào guān, jìn kù yàn shōu, bù kān zhě bó yì. zhèng tǒng shí nián shè tōng jì kù yú tōng zhōu. shì zōng shí bà. lóng qìng chū, mì yún jì zhōu chāng píng zhū zhèn jiē shè kù, shōu zhù zhǔ kè nián lì jūn mén gōng fèi jí fǔ shǎng xiū biān yín yún.
其在外諸布政司、都司、直省府州縣衛所皆有庫,以貯金銀、錢鈔、絲帛、贓罰諸物。巡按御史三歲一盤查。各運司皆有庫貯銀,歲終,巡鹽御史委官察之。凡府州縣稅課司局、河泊所,歲課、商稅、魚課、引由、契本諸課程,太祖令所司解州縣府司,以至於部,部札之庫,其元封識,不擅發也。至永樂時,始委驗勘,中,方起解;至部復驗,同,乃進納。嘉靖時,建驗試廳,驗中,給進狀寄庫。月逢九,會巡視庫藏科道官,進庫驗收,不堪者駁易。正統十年設通濟庫於通州。世宗時罷。隆慶初,密雲、薊州、昌平諸鎮皆設庫,收貯主客年例、軍門公費及撫賞、修邊銀雲。
fán wèi cāng kù hài zhě, mò rú zhōng guān. nèi fǔ zhū kù jiān shōu zhě, héng suǒ wú yàn. zhèng dé shí, tái zhōu wèi zhǐ huī chén liáng nà jūn qì, jī liú bā zài, zhì qǐ shí yú shì. nèi fǔ shōu liáng, zēng hào cháng yǐ shù bèi wèi lǜ, qí huàn rú cǐ. zhū cāng chū bù shè zhōng guān, xuān dé mò, jīng tōng èr cāng shǐ zhì zǒng dū zhōng guān yī rén, hòu huái xú lín dé zhū cāng yì zhì jiān dū, cáo wǎn jūn mín bèi qí hài. shì zōng yòng sūn jiāo zhāng fú jìng yì, chè gé zhū zhōng guān, wéi dū zhū cāng zhě rú gù. jiǔ zhī, cóng gěi shì zhōng guǎn huái lǐ yán, nǎi bà zhī.
凡為倉庫害者,莫如中官。內府諸庫監收者,橫索無厭。正德時,台州衛指揮陳良納軍器,稽留八載,至乞食於市。內府收糧,增耗嘗以數倍為率,其患如此。諸倉初不設中官,宣德末,京、通二倉始置總督中官一人,後淮、徐、臨、德諸倉亦置監督,漕輓軍民被其害。世宗用孫交、張孚敬議,撤革諸中官,惟督諸倉者如故。久之,從給事中管懷理言,乃罷之。
chū, tiān xià fǔ kù gè yǒu cún jī, biān xiǎng bù jiè zhī yú nèi, jīng shī bù shōu kuò yú wài. chéng huà shí, xún yán yù shǐ yáng chéng shǐ qǐng fā gè yán yùn tí jǔ sī zāng fá yín rù jīng kù. hóng zhì shí, gěi shì zhōng céng áng qǐng yǐ zhū bù zhèng sī gōng tǎng jī zhù zhēng yáo xiàn yín, jǐn shū tài cāng. shàng shū zhōu jīng lì zhēng zhī, yǐ wèi yǒu bù zú zhě, yǐ shí zào shǎng lài zhāi jiào tǔ mù zhī gù, bì yù jǐn kuò tiān xià cái, fēi cáng fù yú mín yì yě. zhì liú jǐn yòng shì, suì lìng gè shěng kù cáng jǐn shū jīng shī. shì zōng shí, mǐn guǎng jìn xiàn yú, hù bù qǐng zé tā shěng xún àn, suì yī zòu xiàn rú lì. yòu yǐ tài cāng kù guì, yùn nán hù bù kù yín bā shí wàn liǎng shí zhī. ér hù bù tiáo shàng lǐ cái shì yí, lín dé èr cāng jī yín èr shí wàn liǎng, lù yǐ guī tài cāng. lóng qìng chū, qiǎn sì yù shǐ fēn háng tiān xià, sōu kuò kù yín. shén zōng shí, yù shǐ xiāo zhòng wàng qǐng hé fǔ xiàn suì é yín jìn bù, wèi bào shàng. qiān hù hé qí xián qǐ chì nèi guān yǔ jǐ dū zhī, dì jìng cóng qí qǐng, yóu shì wài chǔ rì jiù hào. zhì tiān qǐ zhōng, yòng cāo jiāng xún fǔ fàn jì shì cè, xià chì dū suì jìn, shōu kuò mí yǒu yí yǐ. nán jīng nèi kù pō cáng jīn yín zhēn bǎo, wèi zhōng xián jiǎo zhǐ qǔ jìn, dào qiè yī kōng. nèi wài guì jié, suì zhì yú wáng.
初,天下府庫各有存積,邊餉不借支於內,京師不收括於外。成化時,巡鹽御史楊澄始請發各鹽運提舉司贓罰銀入京庫。弘治時,給事中曾昂請以諸布政司公帑積貯征徭羨銀,盡輸太倉。尚書周經力爭之,以為有不足者,以識造、賞賚、齋醮、土木之故,必欲盡括天下財,非藏富於民意也。至劉瑾用事,遂令各省庫藏盡輸京師。世宗時,閩、廣進羨餘,戶部請責他省巡按,歲一奏獻如例。又以太倉庫匱,運南戶部庫銀八十萬兩實之。而戶部條上理財事宜,臨、德二倉積銀二十萬兩,錄以歸太倉。隆慶初,遣四御史分行天下,搜括庫銀。神宗時,御史蕭重望請核府縣歲額銀進部,未報上。千戶何其賢乞敕內官與己督之,帝竟從其請,由是外儲日就耗。至天啟中,用操江巡撫范濟世策,下敕督歲進,收括靡有遺矣。南京內庫頗藏金銀珍寶,魏忠賢矯旨取進,盜竊一空。內外匱竭,遂至於亡。