shǐ kě fǎ rèn mín yù děng hé gāng děng gāo hóng tú jiāng yuē guǎng zhōu biāo léi yǎn zuò
史可法(任民育等 何刚等) 高弘图 姜曰广(周镳 雷縯祚)
shǐ kě fǎ, zì xiàn zhī, dà xīng jí, xiáng fú rén. shì jǐn yī bǎi hù. zǔ yīng yuán jǔ yú xiāng, guān huáng píng zhī zhōu, yǒu huì zhèng. yǔ qí zi cóng zhì yuē:" wǒ jiā bì chāng." cóng zhì qī yǐn shì yǒu shēn, mèng wén tiān xiáng rù qí shě, shēng kě fǎ. yǐ xiào wén. jǔ chóng zhēn yuán nián jìn shì, shòu xī ān fǔ tuī guān, shāo qiān hù bù zhǔ shì, lì yuán wài láng láng zhōng.
史可法,字宪之,大兴籍,祥符人。世锦衣百户。祖应元举于乡,官黄平知州,有惠政。语其子从质曰:“我家必昌。”从质妻尹氏有身,梦文天祥入其舍,生可法。以孝闻。举崇祯元年进士,授西安府推官,稍迁户部主事,历员外郎、郎中。
bā nián, qiān yòu cān yì, fēn shǒu chí zhōu tài píng. qí qiū, zǒng lǐ shì láng lú xiàng shēng dà jǔ tǎo zéi. gǎi kě fǎ fù shǐ, fēn xún ān qìng chí zhōu, jiān jiāng běi zhū jūn. huáng méi zéi lüè sù sōng qián shān tài hú, jiāng fàn ān qìng, kě fǎ zhuī jī zhī qián shān tiān táng zhài. míng nián, zǔ kuān pò zéi chú zhōu, zéi zǒu hé nán. shí èr yuè, zéi mǎ shǒu yīng hé luó rǔ cái lǐ wàn qìng zì yún yáng dōng xià. kě fǎ chí zhù tài hú, è qí chōng. shí nián zhēng yuè, zéi cóng jiān dào tū ān qìng shí pái, xún yí tóng chéng. cān jiāng pān kě dà jī zǒu zéi, zéi fù wèi lú fēng jūn suǒ è, huí tóng chéng, lüè sì jìng. zhī xiàn chén ěr míng yīng chéng shǒu, kě fǎ yǔ kě dà jiǎo bǔ. zéi zǒu lú jiāng, fàn qián shān, kě fǎ yǔ zuǒ liáng yù bài zhī fēng xiāng yì, zéi nǎi cuàn qián shān tài hú shān zhōng. sān yuè, kě dà jí fù jiāng chéng lóng bài mò yú sù sōng. zéi fēn qí dǎng yáo tiān dòng bié wèi yī yíng, ér hé bā yíng èr shí yú wàn zhòng, fēn tún tóng chéng zhī liàn tán shí jǐng táo chōng. zǒng bīng guān móu wén shòu liú liáng zuǒ jī bài zhī guà chē hé.
八年,迁右参议,分守池州、太平。其秋,总理侍郎卢象升大举讨贼。改可法副使,分巡安庆、池州,监江北诸军。黄梅贼掠宿松、潜山、太湖,将犯安庆,可法追击之潜山天堂寨。明年,祖宽破贼滁州,贼走河南。十二月,贼马守应合罗汝才、李万庆自郧阳东下。可法驰驻太湖,扼其冲。十年正月,贼从间道突安庆石牌,寻移桐城。参将潘可大击走贼,贼复为庐、风军所扼,回桐城,掠四境。知县陈尔铭婴城守,可法与可大剿捕。贼走庐江,犯潜山,可法与左良玉败之枫香驿,贼乃窜潜山、太湖山中。三月,可大及副将程龙败殁于宿松。贼分其党摇天动别为一营,而合八营二十余万众,分屯桐城之练潭、石井、陶冲。总兵官牟文绶、刘良佐击败之挂车河。
dàng shì shí, shǎn kòu jù zhāng níng, fēn fàn mín táo qín chǔ yīng wǎn, qún dào biàn yě. zǒng lǐ lú xiàng shēng jì gǎi dū xuān dà, dài yǐ wáng jiā zhēn, zǔ kuān guān wài bīng yì běi guī. wèi jǐ, shàng fù yǐ xióng wén càn dài jiā zhēn, zhuān fǔ zéi. zéi yì kuáng chěng, pán yá jiāng běi, nán dōu zhèn jīng. qī yuè zhuó kě fǎ yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ ān qìng lú zhōu tài píng chí zhōu sì fǔ, jí hé nán zhī guāng zhōu guāng shān gù shǐ luó tián, hú guǎng zhī qí zhōu guǎng jì huáng méi, jiāng xī zhī dé huà hú kǒu zhū xiàn, tí dū jūn wù, shè é bīng wàn rén. zéi yǐ dōng xiàn hé zhōu hán shān dìng yuǎn liù hé, fàn tiān cháng xū yí, qū hé nán. kě fǎ zòu miǎn bèi zāi tián zū. dōng, bù jiàng wāng yún fèng bài zéi qián shān, jīng jūn fù lián pò lǎo huí huí shū chéng lú jiāng, zéi dùn rù shān. shí jiān jūn qiān shì tāng kāi yuǎn shàn jī zéi, kě fǎ dōng xī chí yù, zéi shāo shāo bì qí fēng. shí yī nián xià, yǐ píng zéi yú qī, dài zuì lì gōng.
当是时,陕寇聚漳、宁,分犯岷、洮、秦、楚、应、皖,群盗遍野。总理卢象升既改督宣、大,代以王家祯,祖宽关外兵亦北归。未几,上复以熊文灿代家祯,专抚贼。贼益狂逞,盘牙江北,南都震惊。七月擢可法右佥都御史,巡抚安庆、庐州、太平、池州四府,及河南之光州、光山、固始、罗田,湖广之蕲州、广济、黄梅,江西之德化、湖口诸县,提督军务,设额兵万人。贼已东陷和州、含山、定远、六合,犯天长、盱眙,趋河南。可法奏免被灾田租。冬,部将汪云凤败贼潜山,京军复连破老回回舒城、庐江,贼遁入山。时监军佥事汤开远善击贼,可法东西驰御,贼稍稍避其锋。十一年夏,以平贼逾期,戴罪立功。
kě fǎ duǎn xiǎo jīng hàn, miàn hēi, mù shuò shuò yǒu guāng. lián xìn, yǔ xià jūn láo kǔ. jūn xíng, shì bù bǎo bù xiān shí, wèi shòu yī bù xiān yù, yǐ gù dé shì sǐ lì. lián bài zéi yīng shān liù hé, shùn tiān wáng qǐ xiáng. shí èr nián xià, dīng wài jiān qù. fú què, qǐ hù bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ. dài zhū dà diǎn zǒng dū cáo yùn, xún fǔ fèng yáng huái ān yáng zhōu, hé bà dū liáng dào sān rén, zēng shè cáo chǔ dào yī rén, dà jùn nán hé, cáo zhèng dà lí. bài nán jīng bīng bù shàng shū, cān zàn jī wù. yīn wǔ bèi jiǔ chí, zòu xíng gēng xīn bā shì.
可法短小精悍,面黑,目烁烁有光。廉信,与下均劳苦。军行,士不饱不先食,未授衣不先御,以故得士死力。连败贼英山、六合,顺天王乞降。十二年夏,丁外艰去。服阕,起户部右侍郎兼右佥都御史。代朱大典总督漕运,巡抚凤阳、淮安、扬州,劾罢督粮道三人,增设漕储道一人,大浚南河,漕政大厘。拜南京兵部尚书,参赞机务。因武备久弛,奏行更新八事。
shí qī nián sì yuè shuò, wén zéi fàn quē, shì shī qín wáng. dù jiāng dǐ pǔ kǒu, wén běi dōu jì xiàn, gǎo yī fā sāng. huì nán dōu yì lì jūn, zhāng shèn yán lǚ dà qì jiāng yuē guǎng děng yuē:" fú wáng yóu sōng, shén zōng sūn yě, lún xù dāng lì, ér yǒu qī bù kě: tān yín xù jiǔ bù xiào nüè xià bù dú shū gàn yù yǒu sī yě. lù wáng cháng yán fāng, shén zōng zhí yě, xián míng dāng lì." yí dié kě fǎ, kě fǎ yì yǐ wéi rán. fèng yáng zǒng dū mǎ shì yīng qián yǔ ruǎn dà chéng jì yì, zhǔ lì fú wáng, zī kě fǎ, kě fǎ yǐ qī bù kě gào zhī. ér shì yīng yǐ yǔ huáng dé gōng liú liáng zuǒ liú zé qīng gāo jié fā bīng sòng fú wáng zhì yí zhēn, yú shì kě fǎ děng yíng wáng. wǔ yuè shuò, wáng yè xiào líng fèng xiān diàn, chū jū nèi shǒu bèi fǔ. qún chén rù cháo, wáng sè nǎn yù bì. kě fǎ yuē:" wáng wú bì, yí zhèng shòu." jì cháo, yì zhàn shǒu. kě fǎ yuē:" wáng yí sù fú jiāo cì, fā shī běi zhēng, shì tiān xià yǐ bì bào chóu zhī yì." wáng wěi wěi. míng rì zài cháo, chū yì jiān guó shì. zhāng shèn yán yuē:" guó xū wú rén, kě suì jí dà wèi." kě fǎ yuē:" tài zǐ cún wáng wèi bǔ, tǎng nán lái ruò hé?" chéng yì bó liú kǒng zhāo yuē:" jīn rì jì dìng, shuí gǎn fù gèng?" kě fǎ yuē:" xú zhī." nǎi tuì. yòu míng rì, wáng jiān guó, tíng tuī gé chén, zhòng jǔ kě fǎ gāo hóng tú jiāng yuē guǎng. kǒng zhāo rǎng bì yù bìng liè, zhòng yǐ běn cháo wú xūn chén rù gé lì, è zhī. kǒng zhāo bó rán yuē:" jí wǒ bù kě, mǎ shì yīng hé bù kě?" nǎi bìng tuī shì yīng. yòu yì qǐ fèi, tuī zhèng sān jùn liú zōng zhōu xú shí qí. kǒng zhāo jǔ dà chéng, kě fǎ yuē:" xiān dì qīn dìng nì àn, wú fù yán." yuè èr rì, bài kě fǎ lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yǔ shì yīng hóng tú bìng mìng. kě fǎ réng zhǎng bīng bù shì, shì yīng réng dū shī fèng yáng. nǎi dìng jīng yíng zhì, rú běi dōu gù shì, shì wèi jí jǐn yī wèi zhū jūn, xī rù wǔ cāo liàn. jǐn yī dōng xī liǎng sī fáng, jí nán běi liǎng zhèn fǔ sī guān, bù bèi shè, yǐ dù gào mì, ān rén xīn.
十七年四月朔,闻贼犯阙,誓师勤王。渡江抵浦口,闻北都既陷,缟衣发丧。会南都议立君,张慎言、吕大器、姜曰广等曰:“福王由崧,神宗孙也,伦序当立,而有七不可:贪、淫、酗酒、不孝、虐下、不读书、干预有司也。潞王常讠芳,神宗侄也,贤明当立。”移牒可法,可法亦以为然。凤阳总督马士英潜与阮大铖计议,主立福王,咨可法,可法以七不可告之。而士英已与黄得功、刘良佐、刘泽清、高杰发兵送福王至仪真,于是可法等迎王。五月朔,王谒孝陵、奉先殿,出居内守备府。群臣入朝,王色赧欲避。可法曰:“王毋避,宜正受。”既朝,议战守。可法曰:“王宜素服郊次,发师北征,示天下以必报仇之义。”王唯唯。明日再朝,出议监国事。张慎言曰:“国虚无人,可遂即大位。”可法曰:“太子存亡未卜,倘南来若何?”诚意伯刘孔昭曰:“今日既定,谁敢复更?”可法曰:“徐之。”乃退。又明日,王监国,廷推阁臣,众举可法、高弘图、姜曰广。孔昭攘臂欲并列,众以本朝无勋臣入阁例,遏之。孔昭勃然曰:“即我不可,马士英何不可?”乃并推士英。又议起废,推郑三俊、刘宗周、徐石麒。孔昭举大铖,可法曰:“先帝钦定逆案,毋复言。”越二日,拜可法礼部尚书兼东阁大学士,与士英、弘图并命。可法仍掌兵部事,士英仍督师凤阳。乃定京营制,如北都故事,侍卫及锦衣卫诸军,悉入伍操练。锦衣东西两司房,及南北两镇抚司官,不备设,以杜告密,安人心。
dàng shì shí, shì yīng dàn xī jì rù xiàng. jí mìng xià, dà nù, yǐ kě fǎ qī bù kě shū zòu zhī wáng. ér yōng bīng rù jìn, bài biǎo jí xíng. kě fǎ suì qǐng dū shī, chū zhèn huái yáng. shí wǔ rì, wáng jí wèi. míng rì, kě fǎ bì cí, jiā tài zǐ tài bǎo, gǎi bīng bù shàng shū wǔ yīng diàn dà xué shì. shì yīng jí yǐ shì rì rù zhí, yì fēn jiāng běi wèi sì zhèn. dōng píng bó liú zé qīng xiá huái hǎi, zhù huái běi, jīng lǐ shān dōng yí lù. zǒng bīng guān gāo jié xiá xú sì, zhù sì shuǐ, jīng lǐ kāi guī yí lù. zǒng bīng guān liú liáng zuǒ xiá fèng shòu, zhù lín huái, jīng lǐ chén qǐ yí lù. jìng nán bó huáng dé gōng xiá chú hé, zhù lú zhōu, jīng lǐ guāng gù yí lù. kě fǎ qǐ xíng, jí qiǎn shǐ fǎng dà xíng dì hòu zǐ gōng jí tài zǐ èr wáng suǒ zài, fèng mìng jì gào fèng sì èr líng.
当是时,士英旦夕冀入相。及命下,大怒,以可法七不可书奏之王。而拥兵入觐,拜表即行。可法遂请督师,出镇淮、扬。十五日,王即位。明日,可法陛辞,加太子太保,改兵部尚书、武英殿大学士。士英即以是日入直,议分江北为四镇。东平伯刘泽清辖淮、海,驻淮北,经理山东一路。总兵官高杰辖徐、泗,驻泗水,经理开、归一路。总兵官刘良佐辖凤、寿,驻临淮,经理陈、杞一路。靖南伯黄得功辖滁、和,驻庐州,经理光、固一路。可法启行,即遣使访大行帝后梓宫及太子二王所在,奉命祭告凤、泗二陵。
kě fǎ qù, shì yīng kǒng zhāo bèi yì wú suǒ dàn. kǒng zhāo yǐ shèn yán jǔ wú shēn, huā diàn shàng, bá dāo zhú shèn yán. kě fǎ chí shū jiě, kǒng zhāo zú è shēn bù yòng. kě fǎ jì èr líng bì, shàng shū yuē:" bì xià jiàn zuò chū, zhī yè xiào líng, kū qì jǐn āi, dào lù gǎn dòng. ruò gōng yè èr líng, qīn jiàn sì fèng hāo lái mǎn mù, jī quǎn wú shēng, dāng yì bēi fèn. yuàn shèn zhōng rú shǐ, chù shēn gōng guǎng shà, zé sī dōng běi zhū líng hún pò zhī wèi ān xiǎng yù shí dà páo, zé sī dōng běi zhū líng mài fàn zhī wú zhǎn yīng tú shòu lù, zé niàn xiān dì zhī jí mù yù xiǔ, hé yǐ hū gòu wēi wáng zǎo cháo yàn bà, zé niàn xiān dì zhī kè jiǎn kè qín, hé yǐ zú huī dà yè. zhàn jīng tì lì, wú shí dài huāng, èr zǔ liè zōng jiāng mò yòu zhōng xīng. ruò yàn chù dōng nán, bù sī yuǎn lüè, xián jiān wú biàn, wēi duàn bù líng, lǎo chéng tóu zān, háo jié guǒ zú, zǔ zōng yuàn dòng, tiān mìng qián yí, dōng nán yī yú wèi kě bǎo yě." wáng jiā dá zhī.
可法去,士英、孔昭辈益无所惮。孔昭以慎言举吴甡,哗殿上,拔刀逐慎言。可法驰疏解,孔昭卒扼甡不用。可法祭二陵毕,上疏曰:“陛下践阼初,祗谒孝陵,哭泣尽哀,道路感动。若躬谒二陵,亲见泗、凤蒿莱满目,鸡犬无声,当益悲愤。愿慎终如始,处深宫广厦,则思东北诸陵魂魄之未安;享玉食大庖,则思东北诸陵麦饭之无展;膺图受箓,则念先帝之集木驭朽,何以忽遘危亡;早朝晏罢,则念先帝之克俭克勤,何以卒隳大业。战兢惕厉,无时怠荒,二祖列宗将默佑中兴。若晏处东南,不思远略,贤奸无辨,威断不灵,老成投簪,豪杰裹足,祖宗怨恫,天命潜移,东南一隅未可保也。”王嘉答之。
dé gōng zé qīng jié zhēng yù zhù yáng zhōu. jié xiān zhì, dà shā lüě, shī héng yě. chéng zhōng xiōng jù, dēng pí shǒu, jié gōng zhī jiā yuè. zé qīng yì dà lüè huái shàng. lín huái bù nà liáng zuǒ jūn, yì bèi gōng. cháo mìng kě fǎ wǎng jiě, dé gōng liáng zuǒ zé qīng jiē tīng mìng. nǎi yì jié. jié sù dàn kě fǎ, kě fǎ lái, jié yè jué kǎn shí bǎi, mái bào hái. dàn rì cháo kě fǎ zhàng zhōng, cí sè jù biàn, hàn jiā bèi. kě fǎ tǎn huái dài zhī, jiē piān bì yǐ wēn yǔ, jié dà xǐ guò wàng. rán jié yì zì shì yì kě fǎ, yòng jǐ jiǎ shì fáng wèi, wén xí bì qǔ shì ér hòu xíng. kě fǎ yí rán wèi jù shū, tún qí zhòng yú guā zhōu, jié yòu dà xǐ. jié qù, yáng zhōu yǐ ān, kě fǎ nǎi kāi fǔ yáng zhōu.
得功、泽清、杰争欲驻扬州。杰先至,大杀掠,尸横野。城中恟惧,登陴守,杰攻之浃月。泽清亦大掠淮上。临淮不纳良佐军,亦被攻。朝命可法往解,得功、良佐、泽清皆听命。乃诣杰。杰素惮可法,可法来,杰夜掘坎十百,埋暴骸。旦日朝可法帐中,辞色俱变,汗浃背。可法坦怀待之,接偏裨以温语,杰大喜过望。然杰亦自是易可法,用己甲士防卫,文檄必取视而后行。可法夷然为具疏,屯其众于瓜洲,杰又大喜。杰去,扬州以安,可法乃开府扬州。
liù yuè, dà qīng bīng jī bài zéi lǐ zì chéng, zì chéng qì jīng shī xī zǒu. qīng zhōu zhū jùn xiàn zhēng shā wěi guān, jù chéng zì bǎo. kě fǎ qǐng bān jiān guó dēng jí èr zhào, wèi shān dōng hé běi jūn mín xīn. kāi lǐ xián guǎn, zhāo sì fāng cái zhì, yǐ jiān jì tuī guān yīng tíng jí lǐng qí shì. bā yuè chū xún huái ān, yuè zé qīng shì mǎ. fǎn yáng zhōu, qǐng xiǎng wèi jìn qǔ zī. shì yīng jìn bù fā, kě fǎ shū qù zhī. yīn yán:" ěr zhě rén cái rì hào, shì tú rì xiáo, yóu míng xīn shèng ér shí yì bù xiū, yì lùn duō ér chéng gōng shǎo. jīn shì shì gèng fēi xī bǐ, bì zhuān zhǔ tǎo zéi fù chóu. shě chóu bīng chóu xiǎng wú yì lùn, shě zhì bīng zhì xiǎng wú rén cái. yǒu zhí shí fú tán qiǎo yíng huá yào zhě, fá wú shè!" wáng yōu zhào dá zhī.
六月,大清兵击败贼李自成,自成弃京师西走。青州诸郡县争杀伪官,据城自保。可法请颁监国、登极二诏,慰山东、河北军民心。开礼贤馆,招四方才智,以监纪推官应廷吉领其事。八月出巡淮安,阅泽清士马。返扬州,请饷为进取资。士英靳不发,可法疏趣之。因言:“迩者人才日耗,仕途日淆,由名心胜而实意不修,议论多而成功少。今事势更非昔比,必专主讨贼复仇。舍筹兵筹饷无议论,舍治兵治饷无人才。有摭拾浮谈、巧营华要者,罚无赦!”王优诏答之。
chū, kě fǎ yú jié bá hù, zhù dé gōng yí zhēn fáng zhī. jiǔ yuè shuò, dé gōng jié gòu bīng, qū zài jié. lài kě fǎ tiáo jì, shì dé jiě. běi dōu jiàng zéi zhū chén nán hái, kě fǎ yán:" zhū chén yuán jí běi tǔ zhě, yí lìng fù lì bīng èr bù lù yòng, fǒu zé kǒng jué qí nán guī zhī xīn." yòu yán:" běi dōu zhī biàn, fán shǔ chén zǐ jiē yǒu zuì. zài běi zhě yìng cóng sǐ, qǐ zài nán zhě fēi rén chén? jí chén kě fǎ miù diǎn nán shū, chén shì yīng dāo rèn fèng dū, wèi néng xī dōng nán jiǎ jí qū běi yuán, zhèn chén zé qīng jié yǐ bīng lì bù zhī, zhé ér nán zǒu. shì shǒu yīng zhòng lùn zhě, chén děng zuì yě. nǎi yīn shèng míng jì tǒng, jīn wèi yuè wèi jiā, ēn róng dié bèi. ér dú yú zài běi zhū chén máo jǔ ér gài shéng zhī, qǐ sàn zhì xián cáo, zé fǎn zhòng yú nán shū fèng dū zāi. yí zhāi zuì zhuàng xiǎn zhù zhě, zhòng chéng shì jǐng. ruò wěi mìng wèi wū, shēn bèi xíng rǔ, kě zhì wù wèn. qí táo bì běi fāng pái huái ér hòu zhì zhě, xǔ dài zuì tǎo zéi, fù chén jūn qián zhuó yòng." tíng yì bìng cóng zhī.
初,可法虞杰跋扈,驻得功仪真防之。九月朔,得功、杰构兵,曲在杰。赖可法调剂,事得解。北都降贼诸臣南还,可法言:“诸臣原籍北土者,宜令赴吏、兵二部录用,否则恐绝其南归之心。”又言:“北都之变,凡属臣子皆有罪。在北者应从死,岂在南者非人臣?即臣可法谬典南枢,臣士英叨任凤督,未能悉东南甲疾趋北援,镇臣泽清、杰以兵力不支,折而南走。是首应重论者,臣等罪也。乃因圣明继统,钅未钺未加,恩荣叠被。而独于在北诸臣毛举而概绳之,岂散秩闲曹,责反重于南枢、凤督哉。宜摘罪状显著者,重惩示儆。若伪命未污,身被刑辱,可置勿问。其逃避北方、俳徊而后至者,许戴罪讨贼,赴臣军前酌用。”廷议并从之。
jié jū yáng zhōu, jié ào shén. kě fǎ kāi chéng bù gōng, dǎo yǐ jūn chén dà yì. jié dà gǎn wù, fèng yuē shù. shí yuè, jié shuài shī běi zhēng. kě fǎ fù qīng jiāng pǔ, qiǎn guān tún tián kāi fēng, wèi jīng lüè zhōng yuán jì. zhū zhèn fēn xùn dì, zì wáng jiā yíng ér běi zhì sù qiān, zuì chōng yào, kě fǎ zì rèn zhī, zhù lěi yuán hé nán àn. shí yī yuè sì rì, zhōu cì hè zhèn, dié bào wǒ dà qīng bīng rù sù qiān. kě fǎ jìn zhì bái yáng hé, lìng zǒng bīng guān liú zhào jī wǎng yuán. dà qīng bīng hái gōng pī zhōu, zhào jī fù yuán zhī, xiāng chí bàn yuè ér jiě.
杰居扬州,桀骜甚。可法开诚布公,导以君臣大义。杰大感悟,奉约束。十月,杰帅师北征。可法赴清江浦,遣官屯田开封,为经略中原计。诸镇分汛地,自王家营而北至宿迁,最冲要,可法自任之,筑垒缘河南岸。十一月四日,舟次鹤镇,谍报我大清兵入宿迁。可法进至白洋河,令总兵官刘肇基往援。大清兵还攻邳州,肇基复援之,相持半月而解。
shí zì chéng jì zǒu shǎn xī, yóu wèi miè, kě fǎ qǐng bān tǎo zéi zhào shū, yán:
时自成既走陕西,犹未灭,可法请颁讨贼诏书,言:
zì sān yuè yǐ lái, dà chóu zài mù, yī shǐ wèi jiā. xī jìn zhī dōng yě, qí jūn chén rì tú zhōng yuán, ér jǐn bǎo jiāng zuǒ sòng zhī nán yě, qí jūn chén jìn lì chǔ shǔ, ér jǐn bǎo lín ān. gài piān ān zhě, huī fù zhī tuì bù, wèi yǒu zhì zài piān ān, ér jù néng zì lì zhě yě. dà biàn zhī chū, qián lí sǎ qì, shēn shì bēi āi, yóu yǒu zhāo qì. jīn zé bīng jiāo xiǎng chù, wén tián wǔ xī, dùn chéng mù qì yǐ. hé shàng zhī fáng, bǎi wèi jīng lǐ, rén xīn bù sù, wēi lìng bù xíng. fù chóu zhī shī bù wén jí guān shǎn, tǎo zéi zhī zhào bù wén dá yàn qí. jūn fù zhī chóu, zhì zhū mó wài. fū wǒ jí bēi gōng fěi shí, cháng dǎn wò xīn, jù cái zhì jīng shén, zhěn gē dài dàn, hé fāng zhōu wù lì, pò fǔ chén zhōu, shàng yú wú jiù. yǐ chén guān miào táng móu huà, bǎi zhí shì jīng yíng, shū wèi jìn rán. fū jiāng suǒ yǐ néng kè dí zhě, qì yě jūn suǒ yǐ néng yù jiāng zhě, zhì yě. miào táng zhì bù fèn, zé háng jiān qì bù gǔ. xià shào kāng bù wàng chū dòu zhī rǔ, hàn guāng wǔ bù wàng ruò xīn zhī shí. chén yuàn bì xià wèi shào kāng guāng wǔ, bù yuàn zuǒ yòu zài wèi, jǐn yǐ jìn yuán sòng gāo zhī shuō jìn yě.
自三月以来,大仇在目,一矢未加。昔晋之东也,其君臣日图中原,而仅保江左;宋之南也,其君臣尽力楚、蜀,而仅保临安。盖偏安者,恢复之退步,未有志在偏安,而遽能自立者也。大变之初,黔黎洒泣,绅士悲哀,犹有朝气。今则兵骄饷绌,文恬武嬉,顿成暮气矣。河上之防,百未经理,人心不肃,威令不行。复仇之师不闻及关、陕,讨贼之诏不闻达燕、齐。君父之仇,置诸膜外。夫我即卑宫菲食,尝胆卧薪,聚才智精神,枕戈待旦,合方州物力,破釜沉舟,尚虞无救。以臣观庙堂谋画,百执事经营,殊未尽然。夫将所以能克敌者,气也;君所以能御将者,志也。庙堂志不奋,则行间气不鼓。夏少康不忘出窦之辱,汉光武不忘爇薪之时。臣愿陛下为少康、光武,不愿左右在位,仅以晋元、宋高之说进也。
xiān huáng dì sǐ yú zéi, gōng huáng dì yì sǐ yú zéi, cǐ qiān gǔ wèi yǒu zhī tòng yě. zài běi zhū chén, sǐ jié zhě wú duō zài nán zhū chén, tǎo zéi zhě fù shǎo. cǐ qiān gǔ wèi yǒu zhī chǐ yě. shù mín zhī jiā, fù xiōng bèi shā, shàng sī xué xiōng duàn yuè dòu, dé ér gān xīn, kuàng zài cháo tíng, gù kě mò zhì. chén yuàn bì xià sù fā tǎo zéi zhī zhào, zé chén yǔ zhū zhèn xī jiǎn jīng ruì, zhí zhǐ qín guān, xuán shàng jué yǐ dài yǒu gōng, jiǎ pián yí ér zé chéng xiào, sī lún zhī bù, tòng qiè lín lí, shù hǎi nèi zhōng chén yì shì, wén ér gǎn fèn yě.
先皇帝死于贼,恭皇帝亦死于贼,此千古未有之痛也。在北诸臣,死节者无多;在南诸臣,讨贼者复少。此千古未有之耻也。庶民之家,父兄被杀,尚思穴胸断〈月豆〉,得而甘心,况在朝廷,顾可漠置。臣愿陛下速发讨贼之诏,责臣与诸镇悉简精锐,直指秦关,悬上爵以待有功,假便宜而责成效,丝纶之布,痛切淋漓,庶海内忠臣义士,闻而感愤也。
guó jiā gòu cǐ dà biàn, bì xià sì dēng dà bǎo, yǔ xiān cháo bù tóng. zhū chén dàn yǒu zuì zhī dāng zhū, céng wú gōng zhī zú lù. jīn ēn wài jiā ēn wèi yǐ, wǔ chén yāo yù, míng qì làn shāng. zì hòu yí shèn zhòng, wù yǐ jué lù dài yǒu gōng, shù měng jiàng wǔ fū yǒu suǒ jī lì. bīng xíng zuì kǔ wú liáng, sōu kuò jì bù kě xíng, quàn shū yì nán wéi jì. qǐng jiāng bù jí zhī gōng chéng, kě yǐ zhī fán fèi, zhāo xī zhī yàn kàn, zuǒ yòu zhī jìn xiàn, yī qiè bào bà. jí shì guān diǎn lǐ, yì yí gài cóng jié shěng. gài zéi yī rì wèi miè, jí yǒu shēn gōng qū fáng, jǐn yī yù shí, qǐ néng ān xiǎng! bì kè kè zài fù chóu xuě chǐ, zhèn jǔ cháo zhī jīng shén, cuì wàn fāng zhī wù lì, jǐn bìng yú sòng jiāng liàn bīng yī shì, shù rén xīn kě gǔ, tiān yì kě huí.
国家遘此大变,陛下嗣登大宝,与先朝不同。诸臣但有罪之当诛,曾无功之足录。今恩外加恩未已,武臣腰玉,名器滥觞。自后宜慎重,务以爵禄待有功,庶猛将武夫有所激厉。兵行最苦无粮,搜括既不可行,劝输亦难为继。请将不急之工程,可已之繁费,朝夕之燕衎,左右之进献,一切报罢。即事关典礼,亦宜概从节省。盖贼一日未灭,即有深宫曲房,锦衣玉食,岂能安享!必刻刻在复仇雪耻,振举朝之精神,萃万方之物力,尽并于送将练兵一事,庶人心可鼓,天意可回。
kě fǎ měi shàn shū, xún huán fěng sòng, shēng lèi jù xià, wén zhě wú bù gǎn qì.
可法每缮疏,循环讽诵,声泪俱下,闻者无不感泣。
bǐ dà qīng bīng yǐ xià pī sù, kě fǎ fēi zhāng bào. shì yīng wèi rén yuē:" qú yù xù fáng hé jiàng shì gōng ěr." màn fú shěng. ér zhū zhèn qūn xún wú jìn shī yì, qiě shù xiāng gōng. míng nián, shì wèi dà qīng shùn zhì zhī èr nián, zhēng yuè, xiǎng quē, zhū jūn jiē jī. qǐng zhī, hé shàng gào jǐng. zhào liáng zuǒ dé gōng lǜ shī è yǐng shòu, jié jìn bīng guī xú. jié zhì suī zhōu, wèi xǔ dìng guó suǒ shā. bù xià bīng dà luàn, tú suī páng jìn èr bǎi lǐ dài jìn. biàn wén, kě fǎ liú tì dùn zú tàn yuē:" zhōng yuán bù kě wèi yǐ." suì rú xú zhōu, yǐ zǒng bīng lǐ běn shēn wéi tí dū, tǒng jié bīng. běn shēn zhě, jié shēng yě. yǐ hú mào shùn wèi dū shī zhōng jūn, lǐ chéng dòng wèi xú zhōu zǒng bīng, zhū jiàng gè fēn dì, yòu lì jié zǐ yuán jué wèi shì zǐ, qǐng xù yú cháo. jūn nǎi dìng. jié jūn jì hái, yú shì dà liáng yǐ nán jiē bù shǒu. tǔ yīng jì kě fǎ wēi míng, jiā gù zhōng yǔn wèi yìn wén bīng bù yòu shì láng, zǒng dū xīng píng jūn, yǐ duó kě fǎ quán. yìn wén, jié tóng xiāng yě, xiàn zéi nán hái, jié qǐng wèi jǐ jiān jūn. jié sǐ, yìn wén chéng shì yīng zhǐ, shū qiào kě fǎ. shì yīng xǐ, gù yǒu shì mìng, zhù yáng zhōu. èr yuè, kě fǎ hái yáng zhōu. wèi zhì, dé gōng lái xí xīng píng jūn, chéng zhōng dà jù. kě fǎ qiǎn guān jiǎng jiě. nǎi yǐn qù.
比大清兵已下邳、宿,可法飞章报。士英谓人曰:“渠欲叙防河将士功耳。”慢弗省。而诸镇逡巡无进师意,且数相攻。明年,是为大清顺治之二年,正月,饷缺,诸军皆饥。顷之,河上告警。诏良佐、得功率师扼颍、寿,杰进兵归、徐。杰至睢州,为许定国所杀。部下兵大乱,屠睢旁近二百里殆尽。变闻,可法流涕顿足叹曰:“中原不可为矣。”遂如徐州,以总兵李本身为提督,统杰兵。本身者,杰甥也。以胡茂顺为督师中军,李成栋为徐州总兵,诸将各分地,又立杰子元爵为世子,请恤于朝。军乃定。杰军既还,于是大梁以南皆不守。土英忌可法威名,加故中允卫胤文兵部右侍郎,总督兴平军,以夺可法权。胤文,杰同乡也,陷贼南还,杰请为己监军。杰死,胤文承士英旨,疏诮可法。士英喜,故有是命,驻扬州。二月,可法还扬州。未至,得功来袭兴平军,城中大惧。可法遣官讲解。乃引去。
shí dà bīng yǐ qǔ shān dōng hé nán běi, bī huái nán. sì yuè shuò, kě fǎ yí jūn zhù sì zhōu, hù zǔ líng. jiāng xíng, zuǒ liáng yù chēng bīng fàn quē, zhào kě fǎ rù yuán. dù jiāng dǐ yàn zi jī, dé gōng yǐ bài liáng yù jūn. kě fǎ nǎi qū tiān cháng, xí zhū jiàng jiù xū yí. é bào xū yí yǐ jiàng dà qīng, sì zhōu yuán jiāng hóu fāng yán quán jūn méi. kě fǎ yī rì yè bēn hái yáng zhōu. é chuán dìng guó bīng jiāng zhì, jiān gāo shì bù qǔ. chéng zhōng rén xī zhǎn guān chū, zhōu jí yī kōng. kě fǎ xí gè zhèn bīng, wú yī zhì zhě. èr shí rì, dà qīng bīng dà zhì, tún bān zhú yuán. míng rì, zǒng bīng lǐ qī fèng jiān jūn fù shǐ gāo qí fèng bá yíng chū jiàng, chéng zhōng shì yì dān. zhū wén wǔ fēn pí jù shǒu. jiù chéng xī mén xiǎn yào, kě fǎ zì shǒu zhī. zuò shū jì mǔ qī, qiě yuē:" sǐ zàng wǒ gāo huáng dì líng cè." yuè èr rì, dà qīng bīng báo chéng xià, pào jī chéng xī běi yú, chéng suì pò. kě fǎ zì wěn bù shū, yī cān jiāng yōng kě fǎ chū xiǎo dōng mén, suì bèi zhí. kě fǎ dà hū yuē:" wǒ shǐ dū shī yě." suì shā zhī. yáng zhōu zhī fǔ rèn mín yù, tóng zhī qū cóng zhí wáng zuǎn jué, jiāng dū zhī xiàn zhōu zhì wèi luó fú lóng, liǎng huái yán yùn shǐ yáng zhèn xī, jiān xiǎng zhī xiàn wú dào zhèng, jiāng dū xiàn chéng wáng zhì duān, shǎng gōng fù jiāng wāng sī chéng, mù kè lú wèi děng jiē sǐ.
时大兵已取山东、河南北,逼淮南。四月朔,可法移军驻泗州,护祖陵。将行,左良玉称兵犯阙,召可法入援。渡江抵燕子矶,得功已败良玉军。可法乃趋天长,檄诸将救盱眙。俄报盱眙已降大清,泗州援将侯方岩全军没。可法一日夜奔还扬州。讹传定国兵将至,歼高氏部曲。城中人悉斩关出,舟楫一空。可法檄各镇兵,无一至者。二十日,大清兵大至,屯班竹园。明日,总兵李栖凤、监军副使高岐凤拔营出降,城中势益单。诸文武分陴拒守。旧城西门险要,可法自守之。作书寄母妻,且曰:“死葬我高皇帝陵侧。”越二日,大清兵薄城下,炮击城西北隅,城遂破。可法自刎不殊,一参将拥可法出小东门,遂被执。可法大呼曰:“我史督师也。”遂杀之。扬州知府任民育,同知曲从直、王缵爵,江都知县周志畏、罗伏龙,两淮盐运使杨振熙,监饷知县吴道正,江都县丞王志端,赏功副将汪思诚,幕客卢渭等皆死。
kě fǎ chū yǐ dìng cè gōng jiā shǎo bǎo jiān tài zǐ tài bǎo, yǐ tài hòu zhì jiā shǎo fù jiān tài zǐ tài fù, xù jiāng běi zhàn gōng jiā shǎo shī jiān tài zǐ tài shī, qín jù dào chéng jì kǒng gōng jiā tài fù, jiē lì cí, bù yǔn. hòu yǐ gōng diàn chéng, jiā tài shī, lì cí, nǎi yǔn. kě fǎ wèi dū shī, xíng bù zhāng gài, shí bù chóng wèi, xià bù shà, dōng bù qiú, qǐn bù jiě yī. nián sì shí yú, wú zi, qí qī yù zhì qiè. tài xī yuē:" wáng shì fāng yīn, gǎn wéi ér nǚ jì hū!" suì chú qiǎn wén dié, zhì yè bàn, juàn suǒ jiǔ. páo rén bào xiáo ròu yǐ fēn gěi jiàng shì, wú kě zuǒ zhě, nǎi qǔ yán gǔ xià zhī. kě fǎ sù shàn yǐn, shù dòu bù luàn, zài jūn zhōng jué yǐn. shì xī, jìn shù shí gōng, sī xiān dì, xuàn rán lèi xià, píng jǐ wò. bǐ míng, jiàng shì jí yuán mén wài, mén bù qǐ, zuǒ yòu yáo yǔ qí gù. zhī fǔ mín yù yuē:" xiàng gōng cǐ xī wò, bù yì de yě." mìng gǔ rén réng jī sì gǔ, jiè zuǒ yòu wú jīng xiàng gōng. xū yú, kě fǎ wù, wén gǔ shēng, dà nù yuē:" shuí fàn wú lìng!" jiàng shì shù mín yù yì, nǎi huò miǎn. cháng jié chù líng gé huò zhōu zhōng, yǒu yán yí jǐng bèi zhě, yuē:" mìng zài tiān." kě fǎ sǐ, mì qí yí hái. tiān shǔ, zhòng shī zhēng biàn, bù kě biàn shí. yú nián, jiā rén jǔ páo hù zhāo hún, zàng yú yáng zhōu guō wài zhī méi huā lǐng. qí hòu sì fāng nòng bīng zhě, duō jiǎ qí míng hào yǐ xíng, gù shí wèi kě fǎ bù sǐ yún.
可法初以定策功加少保兼太子太保,以太后至加少傅兼太子太傅,叙江北战功加少师兼太子太师,擒剧盗程继孔功加太傅,皆力辞,不允。后以宫殿成,加太师,力辞,乃允。可法为督师,行不张盖,食不重味,夏不箑,冬不裘,寝不解衣。年四十余,无子,其妻欲置妾。太息曰:“王事方殷,敢为儿女计乎!”岁除遣文牒,至夜半,倦索酒。庖人报殽肉已分给将士,无可佐者,乃取盐鼓下之。可法素善饮,数斗不乱,在军中绝饮。是夕,进数十觥,思先帝,泫然泪下,凭几卧。比明,将士集辕门外,门不启,左右遥语其故。知府民育曰:“相公此夕卧,不易得也。”命鼓人仍击四鼓,戒左右毋惊相公。须臾,可法寤,闻鼓声,大怒曰:“谁犯吾令!”将士述民育意,乃获免。尝孑处铃阁或舟中,有言宜警备者,曰:“命在天。”可法死,觅其遗骸。天暑,众尸蒸变,不可辩识。逾年,家人举袍笏招魂,葬于扬州郭外之梅花领。其后四方弄兵者,多假其名号以行,故时谓可法不死云。
kě fǎ wú zi, yí mìng yǐ fù jiāng shǐ dé wēi wèi zhī hòu. yǒu dì kě chéng, chóng zhēn shí liù nián jìn shì. zhuó shù jí shì. jīng shī xiàn, jiàng zéi. zéi bài, nán guī, kě fǎ qǐng zhì zhī lǐ. wáng yǐ kě fǎ gù, lìng yǎng mǔ. kě chéng suì jū nán jīng, hòu liú yù yí xīng, yuè sì shí nián ér zú.
可法无子,遗命以副将史德威为之后。有弟可程,崇祯十六年进士。擢庶吉士。京师陷,降贼。贼败,南归,可法请置之理。王以可法故,令养母。可程遂居南京,后流寓宜兴,阅四十年而卒。
rèn mín yù, zì shí zé, jǐ níng rén. tiān qǐ zhōng xiāng jǔ, shàn qí shè. zhēn dìng xún fǔ xú biāo qǐng yú cháo, yòng wèi zàn huà, lǐ tún shì. zhēn dìng shī, nán hái. fú wáng shí, shòu bó zhōu zhī zhōu. yǐ cái zhuó yáng zhōu zhī fǔ, kě fǎ yǐ zhī. chéng pò, fēi yī duān zuò táng shàng, suì jiàn shā, hé jiā nán fù jǐn fù jǐng sǐ.
任民育,字时泽,济宁人。天启中乡举,善骑射。真定巡抚徐标请于朝,用为赞画,理屯事。真定失,南还。福王时,授亳州知州。以才擢扬州知府,可法倚之。城破,绯衣端坐堂上,遂见杀,阖家男妇尽赴井死。
cóng zhí, liáo dōng rén, yǔ qí zi sǐ dōng mén. zuǎn jué, yín rén, gōng bù shàng shū zuǒ sūn. zhì wèi, yì yín rén, jìn shì, nián shào hǎo qì, shù zāo jié jiàng shì jiǒng rǔ, qiú jiě zhí. huì fú lóng zhì, kě fǎ mìng dài zhī. fú lóng, xīn yù rén. gù zǐ tóng zhī xiàn, shòu dài fǔ sān rì. zhèn xī, lín hǎi rén. dào zhèng, yú yáo rén. zhì duān, xiào fēng rén. sī chéng, zì chún yī, guì chí rén.
从直,辽东人,与其子死东门。缵爵,鄞人,工部尚书佐孙。志畏,亦鄞人,进士,年少好气,数遭杰将士窘辱,求解职。会伏龙至,可法命代之。伏龙,新喻人。故梓潼知县,受代甫三日。振熙,临海人。道正,余姚人。志端,孝丰人。思诚,字纯一,贵池人。
wèi, zì wèi shēng, cháng zhōu zhū shēng, kě fǎ chū zhèn huái yáng, wèi děng fú quē shàng shū, yán:" qín huì zài nèi, lǐ gāng jū wài, sòng zhōng běi yuán." bù nà. jū lǐ xián guǎn jiǔ, kě fǎ cái wèi. wèi fāng suì gòng, dāng de guān, bù shòu zhí, ér nǐ shòu kūn shān guī zhāo děng èr shí yú rén wéi tōng pàn tuī guān zhī xiàn. fǔ èr xún, chéng xiàn, wèi jiān shǒu chāo guān, tóu yú hé. zhāo sǐ xī mén, cóng sǐ zhě shí qī rén.
渭,字渭生,长洲诸生,可法出镇淮、扬,谓等伏阙上书,言:“秦桧在内,李纲居外,宋终北辕。”不纳。居礼贤馆久,可法才渭。渭方岁贡,当得官,不受职,而拟授昆山归昭等二十余人为通判、推官、知县。甫二旬,城陷,渭监守钞关,投于河。昭死西门,从死者十七人。
shí tóng shǒu chéng sǐ zhě, yòu yǒu zūn yì zhī fǔ hé gāng shù jí shì wú ěr xūn. ér yáng zhōu zhū shēng xùn yǎng zhě, yǒu gāo xiào zuǎn wáng shì xiù wáng zuǎn wáng jī wáng xù děng. yòu yǒu wǔ shēng dài zhī fān yī zhě chén tiān bá huà shì lù yú yì bīng zhāng yǒu dé shì mín féng yīng chāng zhōu zǐ xú mǒu, bìng zì jìn. tā fù nǚ sǐ jié zhě, bù kě shèng jì.
时同守城死者,又有遵义知府何刚、庶吉士吴尔壎。而扬州诸生殉养者,有高孝缵、王士琇、王缵、王绩、王续等。又有武生戴之藩、医者陈天拔、画士陆愉、义兵张有德、市民冯应昌、舟子徐某,并自尽。他妇女死节者,不可胜纪。
hé gāng, zì què rén, shàng hǎi rén. chóng zhēn sān nián jǔ yú xiāng. jiàn hǎi nèi dà luàn, kǎi rán yǒu jì shì zhī zhì. jiāo tiān xià háo jùn, yǔ dōng yáng xǔ dōu shàn, yǔ zhī yuē:" zi suǒ jū tiān xià jīng bīng chù, hé liàn yī lǚ yǐ dài yòng." dōu nuò ér qù.
何刚,字悫人,上海人。崇祯三年举于乡。见海内大乱,慨然有济世之志。交天下豪俊,与东阳许都善,语之曰:“子所居天下精兵处,盍练一旅以待用。”都诺而去。
shí qī nián zhēng yuè, rù dōu shàng shū, yán:" guó jiā shè zhì kē, lì zī gé, yǐ yuē shù tiān xià háo jié. cǐ suǒ yǐ mǐ luàn, fēi suǒ yǐ kān luàn yě. jīn rì jiù shēng mín, kuāng jūn guó, mò jí yú zhì bīng. bì xià chéng jiǎn qiáng zhuàng yīng mǐn zhī shì, mìng zhī bīng dà chén jiào xí zhī, jiǎng tāo qián, liàn jīn gǔ, tà dǎn zhì, shí zhào ér shì zhī. xué chéng yōu qí zhì, jì yǐ bīng bǐng, bì néng jiàn qí gōng. chén dú qī jì guāng shū, jì guāng shù yán yì wū dōng yáng bīng kě yòng. chéng dé zhào mù shù qiān, jiā zhī xùn liàn, zhǔn jì guāng yí fǎ, fēn bù hé nán jùn xiàn, dà kòu kě píng." yīn jiàn dōu jí qián táng jìn shì yáo qí yìn tóng chéng zhū shēng zhōu qí shǎn xī zhū shēng liú xiāng kè jiàng zhōu jǔ rén hán lín. dì zhuàng qí yán, jí zhuó gāng zhí fāng zhǔ shì, mù bīng jīn huá. ér dōu zuò luàn yǐ qián sǐ, lín yì wèi zéi yòng, gāng bù zhī, gù bìng jiàn zhī.
十七年正月,入都上书,言:“国家设制科,立资格,以约束天下豪杰。此所以弭乱,非所以戡乱也。今日救生民,匡君国,莫急于治兵。陛下诚简强壮英敏之士,命知兵大臣教习之,讲韬钤,练筋骨,拓胆智,时召而试之。学成优其秩,寄以兵柄,必能建奇功。臣读戚继光书,继光数言义乌、东阳兵可用。诚得召募数千,加之训练,准继光遗法,分布河南郡县,大寇可平。”因荐都及钱塘进士姚奇胤、桐城诸生周岐、陕西诸生刘湘客、绛州举人韩霖。帝壮其言,即擢刚职方主事,募兵金华。而都作乱已前死,霖亦为贼用,刚不知,故并荐之。
gāng chū dōu, dū chéng xiàn, chí hái nán jīng. xiān shì, zéi bī jīng shī, gāng yǒu chén zi lóng xià yǔn yí jiāng lián hǎi zhōu dá tiān jīn, bèi huǎn jí, mù zú èr qiān rén, zhì shì lìng gāng tǒng zhī. zi lóng rù wèi bīng kē, yán fáng jiāng mò rú shuǐ shī, gèng qǐ guǎng xíng zhào mù, wěi gāng xùn liàn, cóng zhī. gāng nǎi shàng shū yán:" chén qǐng bì xià sān nián zhī nèi, gōng shì bù bì xiū, bǎi guān lǐ yuè bù bì bèi. wéi rì jiù tiān xià cái, zhì zhě jué cè, lián zhě lǐ cái, yǒng zhě yù dí. jué shǎng wú chū cǐ sān zhě, zé guó fù bīng qiáng, dà dí kě fú. ruò yǐ jiāo hàn zhī jiāng yù wú zhì zhī bīng, kōng yán huī fù, shì què xíng ér qiú qián yě. yōu yóu suì yuè, rùn sè piān ān, gù háo jié yú cǎo jiān, pò xiāo xióng wèi dào zéi, shì zhū shǒu yǐ dài jǐn yě. wéi miào táng bù yǐ fú wén qǔ shì, ér yǐ shí jī kè rén, zé zhēn cái jiē wèi guó yòng, ér yì lùn yì shěng yǐ. fēn qiǎn shǐ zhě luó cǎo zé yīng háo, dé cái duō zhě shòu shàng shǎng, zé xiāo jié jiē bì mìng fēng jiāng, ér dào kuí yì shǎo yǐ. dōng nán rén mǎn, xǐ zhī jiāng běi, huò cì jué, huò shú zuì, zé háo yòu jiē jìn lì nán mǔ, ér jūn xiǎng yì chōng yǐ." shí bù néng yòng.
刚出都,都城陷,驰还南京。先是,贼逼京师,刚友陈子龙、夏允彝将联海舟达天津,备缓急,募卒二千人,至是令刚统之。子龙入为兵科,言防江莫如水师,更乞广行召募,委刚训练,从之。刚乃上疏言:“臣请陛下三年之内,宫室不必修,百官礼乐不必备。惟日救天下才,智者决策,廉者理财,勇者御敌。爵赏无出此三者,则国富兵强,大敌可服。若以骄悍之将驭无制之兵,空言恢复,是却行而求前也。优游岁月,润色偏安,锢豪杰于草间,迫枭雄为盗贼,是株守以待尽也。惟庙堂不以浮文取士,而以实绩课人,则真才皆为国用,而议论亦省矣。分遣使者罗草泽英豪,得才多者受上赏,则枭杰皆毕命封疆,而盗魁亦少矣。东南人满,徙之江北,或赐爵,或赎罪,则豪右皆尽力南亩,而军饷亦充矣。”时不能用。
xún jìn běn sī yuán wài láng, yǐ qí bīng lì shǐ kě fǎ. kě fǎ dà xǐ de gāng, gāng yì zì xǐ yù kě fǎ zhī yǐ. shì yīng è zhī, chū gāng zūn yì zhī fǔ. kě fǎ chuí tì yuē:" zi qù, wú shuí zhàng?" gāng yì qì, yuàn sǐ shēng wú xiāng bèi. yú yuè, yáng zhōu bèi wéi, zuǒ kě fǎ jù shǒu. chéng pò, tóu jǐng sǐ.
寻进本司员外郎,以其兵隶史可法。可法大喜得刚,刚亦自喜遇可法知已。士英恶之,出刚遵义知府。可法垂涕曰:“子去,吾谁仗?”刚亦泣,愿死生无相背。逾月,扬州被围,佐可法拒守。城破,投井死。
wú ěr xūn, chóng dé rén. chóng zhēn shí liù nián jìn shì, shòu shù jí shì. zéi bài nán hái, yè kě fǎ, qǐng cóng jūn shú zuì, kě fǎ suì liú cān jūn shì. qí fù zǐ píng fāng dū xué fú jiàn, ěr xūn duàn yī zhǐ bì gù rén zhù yuān yuē:" jūn guī yǔ wǒ fù mǔ, xī chū sī cái bì wǒ xiǎng jūn. wǒ tā rì bù guī, yǐ zhǐ zàng kě yě." cóng gāo jié běi zhēng zhì suī zhōu, jié bèi nàn, ěr xūn liú yù xiáng fú. yù yī fù rén, zì yán fú wáng fēi. ěr xūn yīn shǒu chén fù shū yǐ jìn, zhào chì qí wàng yán, dǎi zhī, kě fǎ wèi jiù miǎn. hòu shǒu yáng zhōu xīn chéng, tóu jǐng sǐ.
吴尔壎,崇德人。崇祯十六年进士,授庶吉士。贼败南还,谒可法,请从军赎罪,可法遂留参军事。其父子屏方督学福建,尔壎断一指畀故人祝渊曰:“君归语我父母,悉出私财畀我饷军。我他日不归,以指葬可也。”从高杰北征至睢州,杰被难,尔壎流寓祥符。遇一妇人,自言福王妃。尔壎因守臣附疏以进,诏斥其妄言,逮之,可法为救免。后守扬州新城,投井死。
gāo hóng tú, zì yán wén, jiāo zhōu rén. wàn lì sān shí bā nián jìn shì. shòu zhōng shū shè rén, zhuó yù shǐ. gū léng zì chí, bù yī lì rén. tiān qǐ chū, chén shí zhèng bā huàn, qǐng yòng zōu yuán biāo zhào nán xīng. xún àn shǎn xī, tí jiàn shǔ lì, zhào nán xīng jiū zhī, hóng tú bù néng wú wàng, dài hái, yí jí qù. wèi zhōng xián jí gōng dōng lín, qí dǎng yǐ hóng tú cháng yǔ nán xīng yǒu xì, zhào qǐ hóng tú gù guān. rù dōu, zé yáng lián zuǒ guāng dòu wèi dà zhōng děng yǐ xià zhào yù, duàn liàn yán kù. hóng tú guǒ shū lùn nán xīng, rán yán" guó shì yǐ míng, léi tíng bù yí pín jī"," zhào yù zhū chén, shēng shā yí tīng sī bài fǎ", zé pō wèi zhōng xián guò dāng zhě. shū zhōng yòu yǐn hàn yuán dì chéng chuán shì, zhōng xián fāng dǎo dì yóu xìng, bù yuè, jiǎo zhǐ qiè zé zhī. hòu jiàn dì wú chū bì dōng jiāo, yòu jí lùn qián shǎn xī xún fǔ qiáo yīng jiǎ zuì, yòu cháng yǔ cì cuī chéng xiù. chéng xiù yīng jiǎ jiē zhōng xián dǎng, yóu shì zhōng xián dà nù, nǐ shùn tiān xún àn bù yòng. hóng tú qǐ guī, suì lìng xián zhù.
高弘图,字研文,胶州人。万历三十八年进士。授中书舍人,擢御史。柧棱自持,不依丽人。天启初,陈时政八患,请用邹元标、赵南星。巡按陕西,题荐属吏,赵南星纠之,弘图不能无望,代还,移疾去。魏忠贤亟攻东林,其党以弘图尝与南星有隙,召起弘图故官。入都,则杨涟、左光斗、魏大中等已下诏狱,锻炼严酷。弘图果疏论南星,然言“国是已明,雷霆不宜频击”,“诏狱诸臣,生杀宜听司败法”,则颇谓忠贤过当者。疏中又引汉元帝乘船事,忠贤方导帝游幸,不悦,矫旨切责之。后谏帝毋出跸东郊,又极论前陕西巡抚乔应甲罪,又尝语刺崔呈秀。呈秀、应甲皆忠贤党,由是忠贤大怒,拟顺天巡按不用。弘图乞归,遂令闲住。
zhuāng liè dì jí wèi, qǐ gù guān. hé zuì tián zhào liú zhì xuǎn liáng mèng huán. zhuó tài pú shǎo qīng, fù yí jí qù. sān nián chūn, zhào bài zuǒ qiān dōu yù shǐ, jìn zuǒ fù dōu yù shǐ. wǔ nián qiān gōng bù yòu shì láng. fāng rù shǔ, zǒng lǐ hù gōng èr bù zhōng guān zhāng yí xiàn lái huì, hóng tú chǐ zhī, bù yǔ gòng zuò, qī shū qǐ xiū. dì nù, suì xuē jí guī, jiā jū shí nián bù qǐ.
庄烈帝即位,起故官。劾罪田诏、刘志选、梁梦环。擢太仆少卿,复移疾去。三年春,召拜左佥都御史,进左副都御史。五年迁工部右侍郎。方入署,总理户、工二部中官张彝宪来会,弘图耻之,不与共坐,七疏乞休。帝怒,遂削籍归,家居十年不起。
shí liù nián, zhào bài nán jīng bīng bù yòu shì láng, jiù qiān hù bù shàng shū. míng nián sān yuè, jīng shī xiàn, fú wáng lì, gǎi hóng tú lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì. shū chén xīn zhèng bā shì. yī, xuān yì wèn. qǐng shēng nì zéi zhī zuì, gǔ fā zhōng yì. yī, qín shèng xué. qǐng bù qí shì fú, rì yù jiǎng yán. yī, shè jì zhù. qǐng zhào cí chén rù shì, rì jì yán dòng. yī, mù qīn fān. qǐng rú xiān cháo jiàn jí gù shì, qiǎn guān jī xǐ shū wèi wèn. yī, yì miào sì. qǐng quán fù liè shèng shén zhǔ yú fèng xiān diàn, réng yú xiào líng cè wàng sì liè shèng shān líng. yī, yán zhāng zòu. qǐng jìn jiān guǐ xiǎo rén jiè duān wàng yán, tuō zuì jiǎo xìng. yī, shōu rén xīn. qǐng juān jiāng běi hé nán shān dōng tián zū, wú shǐ zéi tú jiè kǒu. yī, zé zhào shǐ. qǐng qiǎn guān zhāo yù cháo xiǎn, shì qiān zhì zhī shì. bìng bāo nà yān.
十六年,召拜南京兵部右侍郎,就迁户部尚书。明年三月,京师陷,福王立,改弘图礼部尚书兼东阁大学士。疏陈新政八事。一,宣义问。请声逆贼之罪,鼓发忠义。一,勤圣学。请不俟释服,日御讲筵。一,设记注。请召词臣入侍,日记言动。一,睦亲藩。请如先朝践极故事,遣官赍玺书慰问。一,议庙祀。请权附列圣神主于奉先殿,仍于孝陵侧望祀列圣山陵。一,严章奏。请禁奸宄小人借端妄言,脱罪侥幸。一,收人心。请蠲江北、河南、山东田租,毋使贼徒藉口。一,择诏使。请遣官招谕朝鲜,示牵制之势。并褒纳焉。
dàng shì shí, cháo tíng dà yì duō chū hóng tú shǒu. mǎ shì yīng shū jiàn ruǎn dà chéng, hóng tú bù kě. shì yīng yuē:" wǒ zì rèn zhī." nǎi mìng dà chéng jiǎ guàn dài bì jiàn. dà chéng rù jiàn, lì chén yuān zhuàng, yǐ hóng tú bù fù dōng lín yǐn wèi zhèng. hóng tú zé lì yán nì àn bù kě fān, dà chéng shì yīng bìng nù. yī rì, gé zhōng yǔ jí gù shù jí shì zhāng pǔ, shì yīng yuē:" wǒ gù rén yě, sǐ, lèi ér kū zhī." jiāng yuē guǎng xiào yuē:" gōng kū dōng lín zhě, yì dōng lín yé?" shì yīng yuē:" wǒ fēi pàn dōng lín zhě, dōng lín jù wǒ ěr." hóng tú yīn zòng yú zhī, shì yīng yì jiě. ér liú zōng zhōu hé shū zì wài zhì, dà chéng xuān yán yuē guǎng shí shǐ zhī, yú shì shì yīng nù bù kě zhǐ. ér jiàn zhāng jié xiè shēng zhī shū chū, cháo duān yì shuǐ huǒ yǐ. nèi zhá yòng hù bù shì láng zhāng yǒu yù wéi shàng shū, hóng tú fēng hái, jù zòu lì jiàn, zú yǐ tíng tuī jiǎn yòng. zhōng guān yì shè dōng chǎng, hóng tú zhēng bù dé. suì qǐ xiū, bù xǔ, jiā tài zǐ shǎo shī, gǎi hù bù shàng shū, wén yuān gé. xún yǐ tài hòu zhì, jìn tài zǐ tài bǎo.
当是时,朝廷大议多出弘图手。马士英疏荐阮大铖,弘图不可。士英曰:“我自任之。”乃命大铖假冠带陛见。大铖入见,历陈冤状,以弘图不附东林引为证。弘图则力言逆案不可翻,大铖、士英并怒。一日,阁中语及故庶吉士张溥,士英曰:“我故人也,死,酹而哭之。”姜曰广笑曰:“公哭东林者,亦东林耶?”士英曰:“我非畔东林者,东林拒我耳。”弘图因纵臾之,士英意解。而刘宗周劾疏自外至,大铖宣言曰广实使之,于是士英怒不可止。而荐张捷、谢升之疏出,朝端益水火矣。内札用户部侍郎张有誉为尚书,弘图封还,具奏力谏,卒以廷推简用。中官议设东厂,弘图争不得。遂乞休,不许,加太子少师,改户部尚书,文渊阁。寻以太后至,进太子太保。
qí nián shí yuè, hóng tú sì shū qǐ xiū, nǎi xǔ zhī. hóng tú jì xiè zhèng, wú jiā kě guī, liú yù kuài jī. guó pò, táo yě sì zhōng, jué lì ér zú.
其年十月,弘图四疏乞休,乃许之。弘图既谢政,无家可归,流寓会稽。国破,逃野寺中,绝粒而卒。
jiāng yuē guǎng, zì jū zhī, xīn jiàn rén. wàn lì mò, jǔ jìn shì, shòu shù jí shì, jìn biān xiū. tiān qǐ liù nián fèng shǐ cháo xiǎn, bù xié zhōng guó yī wù wǎng, bù qǔ cháo xiǎn yī qián guī, cháo xiǎn rén wèi lì huái jié zhī bēi. míng nián xià, wèi zhōng xián dǎng yǐ yuē guǎng dōng lín, xuē qí jí. chóng zhēn chū, qǐ yòu zhōng chōng. jiǔ nián, jī guān zhì lì bù yòu shì láng. zuò shì zuǒ qiān nán jīng tài cháng qīng, suì yǐn jí qù. shí wǔ nián, qǐ zhān shì, zhǎng nán jīng hàn lín yuàn. zhuāng liè dì cháng yán:" yuē guǎng zài jiǎng yán, yán cí jī qiè, zhèn zhī qí rén." měi yōu róng zhī.
姜曰广,字居之,新建人。万历末,举进士,授庶吉士,进编修。天启六年奉使朝鲜,不携中国一物往,不取朝鲜一钱归,朝鲜人为立怀洁之碑。明年夏,魏忠贤党以曰广东林,削其藉。崇祯初,起右中充。九年,积官至吏部右侍郎。坐事左迁南京太常卿,遂引疾去。十五年,起詹事,掌南京翰林院。庄烈帝尝言:“曰广在讲筵,言词激切,朕知其人。”每优容之。
běi dōu biàn wén, zhū dà chén yì suǒ lì. yuē guǎng lǚ dà qì yòng zhōu biāo léi yǎn zuò yán, zhǔ lì lù wáng, ér zhū shuài fèng fú fān zhì jiāng shàng. yú shì wén wǔ guān bìng jí nèi guān zhái, hán zàn zhōu lìng gè shǔ míng jí. yuē guǎng yuē:" wú jù, qǐng jì gào fèng xiān diàn ér hòu xíng." míng rì zhì fèng xiān diàn, zhū xūn chén yǔ qīn shǐ kě fǎ, yuē guǎng ā zhī, yú shì qún xiǎo xián mù shè yuē guǎng. tíng tuī gé chén, yǐ yuē guǎng yì yì bù yòng, yòng shǐ kě fǎ gāo hóng tú mǎ shì yīng. jí zài tuī cí chén, yǐ wáng duó chén zi zhuàng huáng dào zhōu míng shàng, ér shǒu yuē guǎng. nǎi gǎi yuē guǎng lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yǔ duó bìng mìng. duó wèi zhì, kě fǎ dū shī yáng zhōu, yuē guǎng yǔ hóng tú xié xīn fǔ zhèng. ér shì yīng xié yōng dài gōng, nèi jié xūn chén zhū guó bì liú kǒng zhāo zhào zhī lóng, wài lián zhū zhèn liú zé qīng liú liáng zuǒ děng, móu shàn cháo quán, shēn jì yuē guǎng.
北都变闻,诸大臣议所立。曰广、吕大器用周镳、雷縯祚言,主立潞王,而诸帅奉福藩至江上。于是文武官并集内官宅,韩赞周令各署名籍。曰广曰:“无遽,请祭告奉先殿而后行。”明日至奉先殿,诸勋臣语侵史可法,曰广呵之,于是群小咸目摄曰广。廷推阁臣,以曰广异议不用,用史可法、高弘图、马士英。及再推词臣,以王铎、陈子壮、黄道周名上,而首曰广。乃改曰广礼部尚书兼东阁大学士,与铎并命。铎未至,可法督师扬州,曰广与弘图协心辅政。而士英挟拥戴功,内结勋臣朱国弼、刘孔昭、赵之龙,外连诸镇刘泽清、刘良佐等,谋擅朝权,深忌曰广。
wèi jǐ, shì yīng tè jiàn qǐ ruǎn dà chéng. yuē guǎng lì zhēng bù dé, suì qǐ xiū, yán:
未几,士英特荐起阮大铖。曰广力争不得,遂乞休,言:
qián jiàn wén wǔ jiāo jìng, jì cán wú shù tiáo hé jìn dǔ nì àn hū fān, yòu kuì bù néng qǐn mǐ. suì qì xiān dì shí qī nián zhī dìng lì, fǎn bì xià shù rì qián zhī míng zhào. chén qǐng yǐ qián shì yán zhī. chén guān xiān dì zhī shàn zhèng suī duō, ér yǐ jiān chí nì àn wèi yóu měi xiān dì zhī hài zhèng jiān yǒu, ér yǐ pín chū kǒu xuān wèi luàn jiē. yòng gé chén nèi zhuàn yǐ, yòng bù chén xūn chén nèi zhuàn yǐ, yòng dà jiàng yòng yán guān nèi zhuàn yǐ. ér suǒ de gé chén, zé yín tān qiǎo huá zhī zhōu yán rú yě, féng jūn zuī mín jiān xiǎn kè dú zhī wēn tǐ rén yáng sì chāng yě, tōu shēng cóng zéi zhī wèi zǎo dé yě suǒ de bù chén, zé yīn xié tān jiǎo zhī wáng yǒng guāng chén xīn jiǎ suǒ de xūn chén, zé lì zǔ nán qiān jǐn chè shǒu yù kuáng zhì zhī lǐ guó zhēn suǒ de dà jiàng, zé wán kù zhī lí zhī wáng pǔ. ní chǒng suǒ de yán guān, zé tān héng wú lài zhī shǐ shī chén qǐ xīn yě. fán cǐ jiē lì pái zhòng yì, jiǎn mù zhōng zhǐ, hòu xiào kě dǔ.
前见文武交竞,既惭无术调和;近睹逆案忽翻,又愧不能寝弭。遂弃先帝十七年之定力,反陛下数日前之明诏。臣请以前事言之。臣观先帝之善政虽多,而以坚持逆案为尤美;先帝之害政间有,而以频出口宣为乱阶。用阁臣内传矣,用部臣勋臣内传矣,用大将用言官内传矣。而所得阁臣,则淫贪巧猾之周延儒也,逢君朘民奸险刻毒之温体仁、杨嗣昌也,偷生从贼之魏藻德也;所得部臣,则阴邪贪狡之王永光、陈新甲;所得勋臣,则力阻南迁尽撤守御狂稚之李国祯;所得大将,则纨绔支离之王朴、。倪宠;所得言官,则贪横无赖之史褷、陈启新也。凡此皆力排众议,简目中旨,后效可睹。
jīn yòu bù rán. bù bì qiān tóng, dàn qiú miàn duì, lì tán qǔ guān. yīn duó huì tuī zhī bǐng, yáng bì zhōng zhǐ zhī míng, jué lián chǐ zhī dà fáng, zhǎng biàn nìng zhī è xí. cǐ qǐ kě xùn zāi!
今又不然。不必佥同,但求面对,立谈取官。阴夺会推之柄,阳避中旨之名,决廉耻之大防,长便佞之恶习。此岂可训哉!
chén dài zuì lún fēi, gǒu hǎo jìn yán, zhōng dǎo bù cè zhī huò. liáo qǔ chōng wèi, yòu lái xiān chǐ zhī jī. yuàn qǐ hái gǔ huán xiāng lǐ.
臣待罪纶扉,苟好尽言,终蹈不测之祸。聊取充位,又来鲜耻之讥。愿乞骸骨还乡里。
dé zhǐ wèi liú, shì yīng dà chéng děng zī bù yuè. guó bì kǒng zhāo suì yǐ fěi bàng xiān dì, wū miè zhōng chén lǐ guó zhēn wèi yán, jiāo zhāng gōng zhī.
得旨慰留,士英、大铖等滋不悦。国弼、孔昭遂以诽谤先帝,诬蔑忠臣李国祯为言,交章攻之。
liú zé qīng gù fù dōng lín, yōng lì yì qǐ, yì zhǔ lù wáng. zhì shì rù cháo, zé lì dǐ dōng lín yǐ zì jiě miǎn. qiě yuē:" zhōng xīng suǒ shì zài zhèng fǔ. jīn yòng fǔ chén, yí lìng dà shuài qiān yì." yuē guǎng è rán. yuè shù rì, zé qīng shū hé lǚ dà qì léi yǎn zuò, ér jiàn zhāng jié zōu zhī lín zhāng sūn zhèn liú guāng dòu děng. yǐ, yòu qǐng miǎn gù fǔ zhōu yán rú zàng. yuē guǎng yuē:" shì yù jiàn gàn cháo zhèng yě." nǎi xià bù yì, jìng bù xǔ.
刘泽清故附东林,拥立议起,亦主潞王。至是入朝,则力诋东林以自解免。且曰:“中兴所恃在政府。今用辅臣,宜令大帅佥议。”曰广愕然。越数日,泽清疏劾吕大器、雷縯祚,而荐张捷、邹之麟、张孙振、刘光斗等。已,又请免故辅周延儒脏。曰广曰:“是欲渐干朝政也。”乃下部议,竟不许。
yuē guǎng cháng yǔ shì yīng jiāo dǐ wáng qián. zōng shì zhū tǒng jīn lèi zhě, sù wú xíng, shì yīng dàn yǐ guān, shǐ jī yuē guǎng. zé qīng yòu jiǎ zhū zhèn shū gōng liú zōng zhōu jí yuē guǎng, yǐ sān àn jiù shì jí yíng lì yì yì wèi yán, qǐng zhí xià fǎ sī, zhèng móu wēi jūn fù zhī zuì. qǐng zhī, tǒng jīn lèi fù hé yuē guǎng wǔ dà zuì, qǐng bìng liú shì zhēn wáng zhòng yáng tíng lín liú zōng zhōu chén bì qiān zhōu biāo léi yǎn zuò zhì zhī lǐ, bì qiān biāo yǐ shì dǎi. yuē guǎng jì lián zāo wū miè, lǚ shū qǐ xiū, qí nián jiǔ yuè shǐ de qǐng. rù cí, zhū dà chén zài liè. yuē guǎng yuē:" wēi chén chù wǔ quán jiān, zì fēn wàn sǐ, shàng ēn kuān dà, yóu xǔ guī tián. chén guī hòu, yuàn bì xià yǐ guó shì wéi zhòng." shì yīng shú shì yuē guǎng, lì yuē:" wǒ quán jiān, rǔ qiě lǎo ér zéi yě." jì chū, fù yú cháo táng xiāng gòu lì ér bà.
曰广尝与士英交诋王前。宗室朱统钅类者,素无行,士英啖以官,使击曰广。泽清又假诸镇疏攻刘宗周及曰广,以三案旧事及迎立异议为言,请执下法司,正谋危君父之罪。顷之,统钅类复劾曰广五大罪,请并刘士桢、王重、杨廷麟、刘宗周、陈必谦、周镳、雷縯祚置之理,必谦、镳以是逮。曰广既连遭诬蔑,屡疏乞休,其年九月始得请。入辞,诸大臣在列。曰广曰:“微臣触忤权奸,自分万死,上恩宽大,犹许归田。臣归后,愿陛下以国事为重。”士英熟视曰广,詈曰:“我权奸,汝且老而贼也。”既出,复于朝堂相诟詈而罢。
yuē guǎng gǔ gěng, è yú xiān xié, bù jìng qí yòng, suì guī. qí hòu zuǒ liáng yù bù jiàng jīn shēng huán zhě, yǐ jiàng yú wǒ dà qīng, jì ér fǎn jiāng xī, yíng yuē guǎng yǐ zī hào zhào. shēng huán bài, yuē guǎng tóu xiè jiā chí sǐ.
曰广骨鲠,扼于憸邪,不竟其用,遂归。其后左良玉部将金声桓者,已降于我大清,既而反江西,迎曰广以资号召。声桓败,曰广投偰家池死。
zhōu biāo, zì zhòng yù, jīn tán rén. fù qín zhì, yún nán bù zhèng shǐ. biāo jǔ xiāng shì dì yī, chóng zhēn yuán nián chéng jìn shì, shòu nán jīng hù bù zhǔ shì, què shuì wú hú. yōu guī, fú què, shòu nán jīng lǐ bù zhǔ shì. jí lùn nèi chén yán guān èr shì, yán:" zhāng yí xiàn yòng ér gāo hóng tú jīn xuàn bà, wáng kūn yòng ér wèi chéng rùn zhào dōng xī chì, dèng xī zhào yòng ér cáo wén héng bà xián, wáng hóng zǔ lǐ yuē fǔ xióng kāi yuán lí zuì. měi dú dǐ bào, bàn shǔ nèi shì wēn lún. zì jīn duàn liàn chén zǐ, wěi xiè tiān yán, zhī xùn zhōng guì zhī xīn, chén bù zhī hé suǒ jí yě. yán guān yán chū huò suí, huáng dào zhōu zhū chén jiàn xián bù xiào, ér huì shì yáng liú zōng zhōu wù huò jìn huá yǔn chéng zhū chén qū jiān wú jì, ér chén yú tíng yáo xī mèng zhèng sān jùn jiē méng qiǎn. měi fèng yán yù, lǜ jiē zhí chén fēng zhāng. zì jīn bō qì zhōng liáng, jiǎng chéng xiāo xiǎo, zhī kuài jiān rén zhī jì, chén yì bù zhī hé suǒ jí yǐ." dì nù chì wèi mín, biāo yóu shì míng wén tiān xià.
周镳,字仲驭,金坛人。父秦峙,云南布政使。镳举乡试第一,崇祯元年成进士,授南京户部主事,榷税芜湖。忧归,服阕,授南京礼部主事。极论内臣言官二事,言:“张彝宪用而高弘图、金铉罢,王坤用而魏呈润、赵东曦斥,邓希诏用而曹文衡罢闲,王弘祖、李曰辅、熊开元罹罪。每读邸报,半属内侍温纶。自今锻炼臣子,委亵天言,祗徇中贵之心,臣不知何所极也。言官言出祸随,黄道周诸臣荐贤不效,而惠世扬、刘宗周勿获进;华允诚诸臣驱奸无济,而陈于廷、姚希孟、郑三俊皆蒙谴。每奉严谕,率皆直臣封章。自今播弃忠良,奖成宵小,祗快奸人之计,臣益不知何所极矣。”帝怒斥为民,镳由是名闻天下。
chū, biāo shì fù shàng shū yīng qiū shū fù yù shǐ wéi chí, yǐ fù wèi zhōng xián bìng lì nì àn, biāo chǐ zhī. tōng jí hòu, jí jiāo dōng lín, jiǎo jiǎo shù míng jié. jí bèi fàng, yǔ xuān chéng shěn shòu mín dú shū máo shān, tíng chén duō lùn jiàn zhī. shí wǔ nián qǐ lǐ bù zhǔ shì, jìn láng zhōng, wèi lì bù shàng shū zhèng sān jùn suǒ yǐ. rán wéi rén hǎo míng, pō shì wěi, jǐ shì zhōng hán rú yù shū lùn zhī, bà guī.
初,镳世父尚书应秋、叔父御史维持,以附魏忠贤并丽逆案,镳耻之。通籍后,即交东林,矫矫树名节。及被放,与宣城沈寿民读书茅山,廷臣多论荐之。十五年起礼部主事,进郎中,为吏部尚书郑三俊所倚。然为人好名,颇饰伪,给事中韩如愈疏论之,罢归。
fú wáng lì yú nán jīng. mǎ shì yīng jì zhú lǚ dà qì, yǐ biāo jí léi yǎn zuò céng lì lù wáng yì, lìng zhū tǒng jīn lèi hé yuē guǎng, yīn yán biāo yǎn zuò děng jiē yuē guǎng sī dǎng, qǐng xī zhì yú lǐ, suì lìng dǎi zhì. ér shì yīng hé biāo cóng dì zhōng cóng nì, bìng jí biāo. zhōng yì dǎi zhì. ruǎn dà chéng jū jīn líng shí, zhū shēng gù gǎo děng chū liú dū fáng luàn gōng jiē tǎo zhī, zhǔ zhī zhě biāo yě, dà chéng yǐ gù hèn biāo. biāo yù jí, shǔ yù shǐ chén dān zhōng qiú jiě yú shì yīng, wèi jī shì zhě suǒ huò, dān zhōng chū wèi cháng shā zhī zhōu. yú shì chá chù yù shǐ luó wàn jué xī dà chéng zhǐ, shàng shū tòng dǐ biāo. ér guāng lù qīng qí féng jí, biāo tóng yì rén, jiàn rén zhé lì biāo, suì dé wèi hù bù shì láng. wáng hé, zuǒ liáng yù chēng bīng xí tǎo shì yīng zuì, yán yǐn yòng dà chéng, gòu xiàn biāo yǎn zuò, duàn liàn zhōu nà. shì yīng dà chéng yì nù. dà chéng wèi biāo shí zhào liáng yù bīng, wáng nǎi cì biāo yǎn zuò zì jìn, zhōng qì shì.
福王立于南京。马士英既逐吕大器,以镳及雷縯祚曾立潞王议,令朱统钅类劾曰广,因言镳、縯祚等皆曰广私党,请悉置于理,遂令逮治。而士英劾镳从弟钟从逆,并及镳。钟亦逮治。阮大铖居金陵时,诸生顾杲等出《留都防乱公揭》讨之,主之者镳也,大铖以故恨镳。镳狱急,属御史陈丹衷求解于士英,为缉事者所获,丹衷出为长沙知州。于是察处御史罗万爵希大铖指,上疏痛诋镳。而光禄卿祁逢吉,镳同邑人,见人辄詈镳,遂得为户部侍郎。亡何,左良玉称兵檄讨士英罪,言引用大铖,构陷镳、縯祚,锻炼周内。士英、大铖益怒。大铖谓镳实召良玉兵,王乃赐镳、縯祚自尽,钟弃市。
léi yǎn zuò, tài hú rén. chóng zhēn sān nián jǔ yú xiāng. shí sān nián xià, dì sī pò gé yòng rén, ér kǎo xuǎn zhǐ jí jìn shì, tè mìng jǔ rén gòng shēng jiù shì jiào zhí zhě, xī yòng wèi bù sì sī shǔ tuī guān zhī xiàn, fán èr bǎi liù shí sān rén, hào wèi gēng chén tè yòng. ér yǎn zuò dé xíng bù zhǔ shì. míng nián sān yuè hé yáng sì chāng liù dà zuì kě zhǎn, fèng yáng zǒng dū zhū dà diǎn ān qìng xún fǔ zhèng èr yáng hé nán xún fǔ gāo míng héng shān dōng xún fǔ wáng gōng bì yí jí yì, dì bù yuè. shí wǔ nián zhuó wǔ dé dào bīng bèi qiān shì. shān dōng bèi bīng, yǎn zuò shǒu dé zhōu, yǒu zhào jiǎng lì. nǎi shū hé dū shī fàn zhì wán zòng bīng yín lüè, zhé chú jūn xiǎng, gòu jié dà dǎng. dì xīn shàn qí yán, yǐ yín lüè shì zé bīng bù, ér lìng yǎn zuò zài chén. zhì wán zhě, shǒu fǔ zhōu yán rú mén shēng yě, yǎn zuò yì yǒu suǒ jì, jiǔ bù zòu.
雷縯祚,太湖人。崇祯三年举于乡。十三年夏,帝思破格用人,而考选止及进士,特命举人贡生就试教职者,悉用为部寺司属推官知县,凡二百六十三人,号为庚辰特用。而縯祚得刑部主事。明年三月劾杨嗣昌六大罪可斩,凤阳总督朱大典、安庆巡抚郑二阳、河南巡抚高名衡、山东巡抚王公弼宜急易,帝不悦。十五年擢武德道兵备佥事。山东被兵,縯祚守德州,有诏奖励。乃疏劾督师范志完纵兵淫掠,折除军饷,构结大党。帝心善其言,以淫掠事责兵部,而令縯祚再陈。志完者,首辅周延儒门生也,縯祚意有所忌,久不奏。
míng nián wǔ yuè, yán rú xià tíng yì, yín zuò nǎi zòu yán:" zhì wán liǎng zài qiān shì, zhòu zhì dū shī, fēi yǒu dà dǎng, hé yǐ zhì shì. dà liáo zé shàng shū fàn jǐng wén děng, cí lín zé yù dé fāng gǒng gān děng, yán lù zé jǐ shì zhōng zhū huī shěn yìn péi yuán péng nián děng, jiē qí dǎng yě. fāng dé zhōu bèi gōng, bù kè qù, lüè lín qīng, yòu wǔ rì, zhì wán shǐ zhì. wén hòu bù pò jǐng zhōu, zé dà jù, yù bì rù dé zhōu chéng. lòu sān xià, yāo chén yì. chén bù tīng, zhì wán nǎi xié liú yù cí chén gǒng gān jiàn chén nán chéng gǔ miào. chén gào yǐ dū shī fēi rù chéng guān, jì zhōu shī shì, yóu jiàng dīng nèi kuì, zhì wán bù yì ér qù. ruò fú zuò zhǔ dāng cháo, wǎng lì qū bì, zhī shǒu yǒu liáo yuán zhī shì, piàn yǔ cāo shēng sǐ zhī quán, chēng gōng sòng dé, biàn yú bān lián. chén bù rěn jiàn bì xià yǐ zhōu zhào dài dà chén, ér dà chén yǐ yán sōng fù guó guān zì dài yě. chén wài fān xiǎo lì, yǐ bǎng gū zōng, bù yán bù gǎn, jìn yán bù gǎn, gǎn bì xià xū huái fǔ nà, gù bù bì shǒu fǔ yán rú yǔ jǔ guó mèi fù shí jú, lüè jìn yī yán. zhì zhōng shū zhǔ jì qǐng xiǎng bì kuì cháng lì, tiān xià gòng zhī, tā gān mò gèng wú suàn."
明年五月,延儒下廷议,寅祚乃奏言:“志完两载佥事,骤陟督师,非有大党,何以至是。大僚则尚书范景文等,词林则谕德方拱乾等,言路则给事中朱徽、沈胤培、袁彭年等,皆其党也。方德州被攻,不克去,掠临清,又五日,志完始至。闻后部破景州,则大惧,欲避入德州城。漏三下,邀臣议。臣不听,志完乃偕流寓词臣拱乾见臣南城古庙。臣告以督师非入城官,蓟州失事,由降丁内溃,志完不怿而去。若夫座主当朝,罔利曲庇,只手有燎原之势,片语操生死之权,称功颂德,遍于班联。臣不忍见陛下以周、召待大臣,而大臣以严嵩、傅国观自待也。臣外藩小吏,乙榜孤踪,不言不敢,尽言不敢,感陛下虚怀俯纳,故不避首辅延儒与举国媚附时局,略进一言。至中枢主计请饷必馈常例,天下共知,他干没更无算。”
shū rù, dì yì xīn dòng. mìng yì jiù jì chén lǐ dài wèn fù shū xùn, shū chén zhāng guó wéi jí hù kē jīng yǒng zuò, bīng kē shěn xùn zhāng jiā yán zuì, ér zhào yǎn zuò bì jiàn. yuè shù rì, dǐ jīng. yòu shù rì rù fēng, zhào zhì wán gǒng gān zhì qián shū zhōng yǔ, gǒng gān wèi zhì wán biàn, dì hàn zhī. wèn yǎn zuò chēng gōng sòng dé zhě shuí, duì yuē:" yán rú zhāo quán nà huì, rú qǐ fèi qīng yù juān zū, jiē zì jū wèi gōng. kǎo xuǎn tái jiàn, jǐn shōu mén xià. fán qiú zǒng bīng xún fǔ zhě, bì xiān huì mù kè dǒng tíng xiàn." dì nù, dǎi tíng xiàn, zhū zhì wán, ér lìng yǎn zuò hái rèn. yǎn zuò xún yǐ yōu qù.
疏入,帝益心动。命议旧计臣李待问、傅淑训,枢臣张国维及户科荆永祚,兵科沈迅、张嘉言罪,而召縯祚陛见。越数日,抵京。又数日入封,召志完、拱乾质前疏中语,拱乾为志完辨,帝颔之。问縯祚称功颂德者谁,对曰:“延儒招权纳贿,如起废、清狱、蠲租,皆自居为功。考选台谏,尽收门下。凡求总兵巡抚者,必先贿幕客董廷献。”帝怒,逮廷献,诛志完,而令縯祚还任。縯祚寻以忧去。
fú wáng shí, tǒng jīn lèi hé yuē guǎng, yīn jí zhī, suì dǎi zhì. míng nián sì yuè yǔ biāo tóng cì zì jìn. gù shì, xiǎo chén wú cì zì jìn zhě. yīn liáng yù bīng dōng xià, gù dà chéng bèi jí shā zhī.
福王时,统钅类劾曰广,因及之,遂逮治。明年四月与镳同赐自尽。故事,小臣无赐自尽者。因良玉兵东下,故大铖辈急杀之。
zàn yuē: shǐ kě fǎ mǐn guó bù duō jiān, zhōng yì fèn fā, tí bīng jiāng hǔ, yǐ dāng nán běi zhī chōng, sì zhèn qí bù, lián luò shēng yuán, lì tú xīng fù. rán ér tiān fāng jiàng gē, quán chén chè zhǒu yú nèi, hàn jiàng bá hù yú wài, suì zhì bīng dùn xiǎng jié, jiāng yǔ yuē cù, gū chéng bù bǎo, zhì jué shēn jiān, yì kě bēi yǐ! gāo hóng tú jiāng yuē guǎng jiē yùn zhōng móu, xié xīn lù lì, ér è yú quán jiān, bù ān qí wèi. gài míng zuò qīng yí, gù fēi qū qū yī èr rén zhī suǒ néng wǎn yě.
赞曰:史可法悯国步多艰,忠义奋发,提兵江浒,以当南北之冲,四镇棋布,联络声援,力图兴复。然而天方降割,权臣掣肘于内,悍将跋扈于外,遂致兵顿饷竭,疆圉曰蹙,孤城不保,志决身歼,亦可悲矣!高弘图、姜曰广皆蕴忠谋,协心戮力,而扼于权奸,不安其位。盖明祚倾移,固非区区一二人之所能挽也。