zhāng shèn yán zi lǚ xuán xú shí qí jiě xué lóng gāo zhuō huáng duān bó děng zuǒ mào dì qí biāo jiā
張慎言(子履旋) 徐石麒 解學龍 高倬(黃端伯等) 左懋第 祁彪佳
zhāng shèn yán, zì jīn míng, yáng chéng rén. zǔ shēng, hé nán cān zhèng. shèn yán jǔ wàn lì sān shí bā nián jìn shì. chú shòu zhāng zhī xiàn, yǒu néng shēng. diào fán cáo xiàn, chū kù yín dí sù bèi zhèn, lián zhí huāng suì, mín lài yǐ jì. tài chāng shí, zhuó yù shǐ. yú yuè, xī zōng jí wèi. shí fāng huì yì sān àn, shèn yán yán: huáng zǔ zhào yù bǎi gōng, bù jiù zhāng chà dǎng yǔ, suǒ yǐ quán fù zǐ zhī qíng rán bì zhāi fā jiān móu, suǒ yǐ míng jūn chén zhī yì. zhì xiān huáng jiàn zuò, gǔ huò zhī jì fāng xíng, yào ěr zhī jiān xuán fā. cuī wén shēng tóu liáng jì yú jī bèi zhī yú, lǐ kě zhuó jìn hóng wán yú dà jiàn zhī jì, fǎ dāng pián shǒu, ēn fǎn cì jīn. shuí bǐng guó chéng, yī zhì cǐ jí! ruò fú dǐng hú zài qì, zōng miào zhī dǐng chàng wèi zhòng, zé xiān dì zhī zān lǚ wèi qīng. suī shén miào zhèng fēi qiě xiān xǐ yǐ wèi wàng, xuǎn shì bù jí yí gōng, jì jiāng ān dài. wú hé, jiǎ jì chūn yǐ qǐng ān xuǎn shì bèi qiǎn, shèn yán kàng shū jiù zhī. dì nù, duó fèng èr nián.
張慎言,字金銘,陽城人。祖升,河南參政。慎言舉萬曆三十八年進士。除壽張知縣,有能聲。調繁曹縣,出庫銀糴粟備振,連值荒歲,民賴以濟。泰昌時,擢御史。逾月,熹宗即位。時方會議三案,慎言言:「皇祖召諭百工,不究張差黨與,所以全父子之情;然必摘發奸謀,所以明君臣之義。至先皇踐阼,蠱惑之計方行,藥餌之奸旋發。崔文升投涼劑於積憊之餘,李可灼進紅丸於大漸之際,法當駢首,恩反賜金。誰秉國成,一至此極!若夫鼎湖再泣,宗廟之鼎鬯為重,則先帝之簪履為輕。雖神廟鄭妃且先徙以為望,選侍不即移宮,計將安待。」無何,賈繼春以請安選侍被譴,慎言抗疏救之。帝怒,奪俸二年。
tiān qǐ chū, chū dū jī fǔ tún tián, yán: tiān jīn jìng hǎi xìng jì jiān, wò yě wàn qǐng, kě kěn wèi tián. jìn tóng zhī lú guān xiàng kěn tián sān qiān yú mǔ, qí gōu xù lú shě zhī zhì, zhǒng zhí shū jùn zhī fāng, lí rán jù bèi, kě fǎng ér xíng. yīn liè shàng guān zhǒng diàn zhǒng mín zhǒng jūn zhǒng tún zhǒng wǔ fǎ. yòu yán: guǎng níng shī shǒu, liáo rén zhuǎn xǐ rù guān zhě bù xià bǎi wàn. yí zhāo jí jīn mén, yǐ wú jiā zhī zhòng, kěn bù gēng zhī tián biàn. zhào cóng zhī. cháng shū jiàn zhào nán xīng, hé féng quán, quán dà hèn. wǔ nián sān yuè, shèn yán jiǎ guī, quán shǔ cáo qīn chéng lùn hé, wū dào cáo xiàn kù yín sān qiān, suì xià fǔ àn zhēng zāng, biān shù sù zhōu.
天啟初,出督畿輔屯田,言:「天津、靜海、興濟間,沃野萬頃,可墾為田。近同知盧觀象墾田三千餘畝,其溝洫廬舍之制,種植疏浚之方,犁然具備,可仿而行。」因列上官種、佃種、民種、軍種、屯種五法。又言:「廣寧失守,遼人轉徙入關者不下百萬。宜招集津門,以無家之眾,墾不耕之田便。」詔從之。嘗疏薦趙南星,劾馮銓,銓大恨。五年三月,慎言假歸,銓屬曹欽程論劾,誣盜曹縣庫銀三千,遂下撫按征髒,編戍肅州。
zhuāng liè dì jí wèi, shè miǎn. chóng zhēn yuán nián qǐ gù guān. huì dāng jīng chá, qǐng xiān zhì mèi dāng zhě fù nì zhī zuì, qí tā shǐ fù kǎo gōng, bào kě. xuán zhuó tài pú shǎo qīng, lì tài cháng qīng xíng bù yòu shì láng. yàn gěng rú qǐ yù, bù chēng zhǐ, bìng shàng shū hán jì sī xià lì, xún luò zhí guī. jiǔ zhī, zhào wèi gōng bù yòu shì láng. guó yòng bù zhī, tíng yì kāi cǎi gǔ zhù tún tián yán fǎ zhū shì. shèn yán lǚ shū chén zòu, xī gēn běn jì. dà xué shì yáng sì chāng yì gǎi fǔ zhōu xiàn zuǒ wèi liàn bèi liàn zǒng, shèn yán yǐ gèng zhì shì dà, lì chén bā yì, qí hòu zú bù néng xíng. yóu zuǒ shì láng qiān nán jīng hù bù shàng shū, qī shū yǐn jí, bù yǔn. jiù gǎi lì bù shàng shū, zhǎng yòu dōu yù shǐ shì.
莊烈帝即位,赦免。崇禎元年起故官。會當京察,請先治媚璫者附逆之罪,其他始付考功,報可。旋擢太僕少卿,歷太常卿、刑部右侍郎。讞耿如杞獄,不稱旨,並尚書韓繼思下吏,尋落職歸。久之,召為工部右侍郎。國用不支,廷議開採、鼓鑄、屯田、鹽法諸事。慎言屢疏陳奏,悉根本計。大學士楊嗣昌議改府州縣佐為練備、練總,慎言以更制事大,歷陳八議,其後卒不能行。由左侍郎遷南京戶部尚書,七疏引疾,不允。就改吏部尚書,掌右都御史事。
shí qī nián sān yuè, jīng shī xiàn. wǔ yuè, fú wáng jí wèi nán jīng, mìng shèn yán lǐ bù shì. shàng zhōng xìng shí yì: yuē jié zhèn, yuē qīn fān, yuē kāi tún, yuē pàn nì, yuē wěi mìng, yuē bāo xù, yuē gōng shǎng, yuē qǐ fèi, yuē chéng tān, yuē cáo shuì. jiē jiā nà. shí dà qǐ fèi jí, shèn yán jiàn wú shēn zhèng sān jùn. mìng shēn bì jiàn, sān jùn bù xǔ, dà xué shì gāo hóng tú suǒ nǐ yě. xūn chén liú kǒng zhāo, zhào zhī lóng děng yī rì cháo bà, qún gòu yú tíng, zhǐ shèn yán jí shēn wèi jiān xié, chì zhà chè diàn bì. gěi shì zhōng luó wàn xiàng yán: shèn yán píng shēng jù zài, shēn sù yǒu qīng wàng, ān dé zhǐ wèi jiān xié? kǒng zhāo děng fú dì tòng kū, wèi shèn yán jǔ yòng wén chén, bù jí wǔ chén, xiāo zhēng bù yǐ. yòu shū hé shèn yán, jí dǐ sān jùn. qiě wèi:: shèn yán dāng yíng lì shí, zǔ nán huái èr xīn. qǐ qǐn shēng bì jiàn mìng, qiě yì shèn yán qī bì zuì. shèn yán shū biàn, yīn qǐ xiū. wàn xiàng yòu yán: shǒu yīng fēng jué zhě, sì zhèn yě. xīn gǎi jīng yíng, yòu jiā èr zhèn xián, hé cháng bù yòng wǔ. nián lái fēng jiāng zhī fǎ, xiān dì duō kuān wǔ chén, wǔ chén bào xiān dì zhě ān zài? zǔ zhì yǐ piào nǐ guī gé chén, cān bó guī yán guān, bù wén wěi xūn chén yǐ jiū hé yě. shǐ xūn chén de jiān jiū hé, wén chén kě shèng zhú zāi! shǐ kě fǎ zòu: shèn yán shū jiàn wú bù dāng. zhū chén tòng kū xuān hū, miè jué fǎ jì, kǒng jiāo biàn hàn zú yì qīng cháo tíng. yù shǐ wáng sūn fān yán: yòng rén, lì bù zhí zhǎng. nài hé tíng rǔ zhǒng zǎi. hóng tú děng yì yǐ bù néng jí hé wén wǔ, gè shū qǐ xiū, bù yǔn.
十七年三月,京師陷。五月,福王即位南京,命慎言理部事。上中興十議:曰節鎮,曰親藩,曰開屯,曰叛逆,曰偽命,曰褒恤,曰功賞,曰起廢,曰懲貪,曰漕稅。皆嘉納。時大起廢籍,慎言薦吳甡、鄭三俊。命甡陛見,三俊不許,大學士高弘圖所擬也。勛臣劉孔昭,趙之龍等一日朝罷,群詬於廷,指慎言及甡為奸邪,叱咤徹殿陛。給事中羅萬象言:「慎言平生具在,甡素有清望,安得指為奸邪?」孔昭等伏地痛哭,謂慎言舉用文臣,不及武臣,囂爭不已。又疏劾慎言,極詆三俊。且謂::「慎言當迎立時,阻難懷二心。乞寢牲陛見命,且議慎言欺蔽罪。」慎言疏辨,因乞休。萬象又言:「首膺封爵者,四鎮也。新改京營,又加二鎮銜,何嘗不用武。年來封疆之法,先帝多寬武臣,武臣報先帝者安在?祖制以票擬歸閣臣,參駁歸言官,不聞委勛臣以糾劾也。使勛臣得兼糾劾,文臣可勝逐哉!」史可法奏:「慎言疏薦無不當。諸臣痛哭喧呼,滅絕法紀,恐驕弁悍卒益輕朝廷。」御史王孫蕃言:「用人,吏部職掌。奈何廷辱冢宰。」弘圖等亦以不能戢和文武,各疏乞休,不允。
shēn jì bù chū, shèn yán qǐ xiū de qǐng, jiā tài zǐ tài bǎo, yīn yī zi. shān xī jǐn xiàn yú zéi, shèn yán wú jiā kě guī, liú yù wú hú xuān chéng jiān. guó wáng hòu, jū fā yú bèi, jiè wù yào, zú, nián liù shí jiǔ.
甡既不出,慎言乞休得請,加太子太保,蔭一子。山西盡陷於賊,慎言無家可歸,流寓蕪湖、宣城間。國亡後,疽發於背,戒勿藥,卒,年六十九。
shèn yán shǎo sàng èr qīn, jū yú zǔ mǔ. jí wèi yù shǐ, fù wén, yǐn yì qǐ guī, zhí sàng sān nián yǐ bào.
慎言少喪二親,鞠於祖母。及為御史,訃聞,引義乞歸,執喪三年以報。
zi lǚ xuán, jǔ chóng zhēn shí wǔ nián xiāng shì. zéi xiàn yáng chéng, tóu yá sǐ. shì wén, zèng yù shǐ.
子履旋,舉崇禎十五年鄉試。賊陷陽城,投崖死。事聞,贈御史。
xú shí qí, zì bǎo mó, jiā xìng rén. tiān qǐ èr nián jìn shì. shòu gōng bù yíng shàn zhǔ shì, guǎn jié shèn kù. wèi zhōng xián jiān lǐng xī xīn sī, suǒ xū xī cóng kù fā, shí qí zhé chí gù shì gé zhī. qí dǎng zào yú tíng, bù wèi dòng. yù shǐ huáng zūn sù zuò wǔ zhōng xián xià zhào yù, shí qí wèi jǐn lì. zhōng xián nù, zhí xīn chéng hóu wáng shēng zi xià yù, lìng wū huì shí qí, bǔ xì qí jiā rén, lēi wán zāng ér xuē qí jí.
徐石麒,字寶摩,嘉興人。天啟二年進士。授工部營繕主事,筦節慎庫。魏忠賢兼領惜薪司,所需悉從庫發,石麒輒持故事格之。其黨噪於庭,不為動。御史黃尊素坐忤忠賢下詔獄,石麒為盡力。忠賢怒,執新城侯王升子下獄,令誣賄石麒,捕系其家人,勒完髒而削其籍。
chóng zhēn sān nián, qǐ nán jīng lǐ bù zhǔ shì, jiù qiān kǎo gōng láng zhōng. bā nián zuǒ shàng shū zhèng sān jùn jīng chá, chéng tài zhì gōng. lì shàng bǎo qīng yīng tiān fǔ chéng. shí yī nián chūn rù hè. sān jùn shí wèi xíng bù shàng shū, yì hóu xún yù bù zhōng, dé zuì. shí qí shū jiù, shì zhī. shí qí guān nán jīng shí yú nián, zhì shì shǐ rù wèi zuǒ tōng zhèng, lèi qiān guāng lù qīng tōng zhèng shǐ. shí wǔ nián zhuó xíng bù yòu shì láng, yàn lì bù shàng shū lǐ rì xuān děng yù. dì yuē: méi bǔ dà diǎn, rì xuān chēng xǔ xùn sī. shí qí yǔ qīng bǐ, biǎn èr zhì. xiān shì, huì tuī gé chén, rì xuān yī zài tuī, yīn jí fù dōu yù shǐ fáng kě zhuàng gōng bù yòu shì láng sòng méi dà lǐ sì qīng zhāng sān mó, shí qí yǔ yān. zhào duì biàn diàn, shí qí dú bù fù. jí shì dì nù, shù rì xuān jí lì kē dōu gěi shì zhōng zhāng zhèng chén hé nán dào yù shǐ zhāng xuān, duó kě zhuàng méi sān mó jí yàn yù zuǒ shì láng huì shì yáng guān. shí qí dài shì yáng zhǎng bù shì, xuán jìn zuǒ.
崇禎三年,起南京禮部主事,就遷考功郎中。八年佐尚書鄭三俊京察,澄汰至公。歷尚寶卿、應天府丞。十一年春入賀。三俊時為刑部尚書,議侯恂獄不中,得罪。石麒疏救,釋之。石麒官南京十餘年,至是始入為左通政,累遷光祿卿、通政使。十五年擢刑部右侍郎,讞吏部尚書李日宣等獄。帝曰:「枚卜大典,日宣稱詡徇私。」石麒予輕比,貶二秩。先是,會推閣臣,日宣一再推,因及副都御史房可壯、工部右侍郎宋玫、大理寺卿張三謨,石麒與焉。召對便殿,石麒獨不赴。及是帝怒,戍日宣及吏科都給事中章正宸、河南道御史張煊,奪可壯、玫、三謨及讞獄左侍郎惠世揚官。石麒代世揚掌部事,旋進左。
dāng shì shí, dì yǐ wēi xíng yù xià, fǎ guān yǐn lǜ, dà dǐ shēn wén fù huì, yǔ zhòng bǐ. shí qí fèng mìng qīng yù, tuī míng lǜ yì, jiào zhèng jīn duàn yù zhī bù hé yú lǜ zhě shí yú zhāng, xiān yǐ bái tóng guān. yǐ cì shěn lǐ shí sān sī qiú, duō kuān jiǎn. rán lián gōng, yī shí dà fǎ hè rán, wú gǎn xìng miǎn zhě. bīng bù shàng shū chén xīn jiǎ xià yù, cháo shì duō yíng jiù. shí qí chí zhī yuē: rén chén wú jìng wài jiāo. wèi yǒu shēn zài cháo tíng, bù gào jūn fù ér zhuān shàn pián yí zhě. xīn jiǎ sī kuǎn rǔ guó, dāng shī xiàn chéng zhài lǜ, zhǎn. dì yuē: wèi zhōng, kě fù nǐ. nǎi lùn xīn jiǎ xiàn biān chéng sì, xiàn fù chéng qī shí èr, xiàn qīn fān qī, cóng lái wèi yǒu zhī qí huò. dāng lín dí quē fá, bù yī qī jìn bīng cè yīng, yīn ér shī wù jūn jī zhě zhǎn. zòu shàng, xīn jiǎ qì shì, xīn jiǎ dǎng jiē dà hèn.
當是時,帝以威刑馭下,法官引律,大抵深文附會,予重比。石麒奉命清獄,推明律意,校正今斷獄之不合於律者十餘章,先以白同官。以次審理十三司囚,多寬減。然廉公,一時大法赫然,無敢倖免者。兵部尚書陳新甲下獄,朝士多營救。石麒持之曰:「人臣無境外交。未有身在朝廷,不告君父而專擅便宜者。新甲私款辱國,當失陷城寨律,斬。」帝曰:「未中,可覆擬。」乃論新甲陷邊城四,陷腹城七十二,陷親藩七,從來未有之奇禍。當臨敵缺乏,不依期進兵策應,因而失誤軍機者斬。奏上,新甲棄市,新甲黨皆大恨。
shí qí xún zhuó běn bù shàng shū. zhōng guān wáng yù mín zuò liú yuán bīn dǎng, yuán bīn zòng jūn yín lüè, fú zhū, yù mín yǐ qī yǐn bù jǔ xià yù. dì yù shā zhī, chū lìng sān fǎ sī tóng jū, hòu zhuān fù xíng bù, shí qí yì shù yān zhàng. zòu chéng, shǔ yuàn sì míng yǐ jìn. dì nù qí shī chū, zhào jié dōu yù shǐ liú zōng zhōu, duì yuē: cǐ yù fēi chén yàn. xú yuē: chén suī bù yǔ wén, rán yuè yàn tóng, yǐ qū jǐn qíng shì. xíng guān suǒ zhí zhě fǎ ěr. fǎ rú shì zhǐ, shí qí fēi sī yù mín yě. dì yuē: cǐ nú qī wǎng shí shén, qīng děng yān zhī? lìng shí qí gǎi yàn cí, qì zhī shì. wú hé, zōng zhōu yǐ jiù jiāng cài, xióng kāi yuán huò yán qiǎn, qiān dōu yù shǐ jīn guāng chén jiù zhī, duó zhí. shí qí zài shū liú, bù nà. qǐ kāi yuán jì xià zhào yù, yí xíng bù dìng zuì. shí qí jù yuán cí nǐ kāi yuán shú tú, cài zhé shù, bù fù jū xùn. dì zé duì zhuàng, shí qí yuán gù shì duì. dì dà nù, chú sī guān sān rén míng, shí qí luò zhí xián zhù.
石麒尋擢本部尚書。中官王裕民坐劉元斌黨,元斌縱軍淫掠,伏誅,裕民以欺隱不舉下獄。帝欲殺之,初令三法司同鞫,後專付刑部,石麒議戍煙瘴。奏成,署院寺名以進。帝怒其失出,召詰都御史劉宗周,對曰:「此獄非臣讞。」徐曰:「臣雖不與聞,然閱讞同,已曲盡情事。刑官所執者法耳。法如是止,石麒非私裕民也。」帝曰:「此奴欺罔實甚,卿等焉知?」令石麒改讞詞,棄之市。無何,宗周以救姜埰,熊開元獲嚴譴,僉都御史金光辰救之,奪職。石麒再疏留,不納。玘、開元既下詔獄,移刑部定罪。石麒據原詞擬開元贖徒,埰謫戍,不復鞫訊。帝責對狀,石麒援故事對。帝大怒,除司官三人名,石麒落職閒住。
fú wáng jiān guó, zhào bài yòu dōu yù shǐ, wèi rèn, gǎi lì bù shàng shū. zòu chén shěng shù guān shèn pò gé xíng jiǔ rèn zhòng míng qì yán qǐ fèi míng bǎo jǔ jiāo táng lián qī shì. shí fāng kǎo xuǎn, yǔ dōu yù shǐ liú zōng zhōu shǐ gōng zhēn bié, yǐ nián lì chū yù shǐ huáng ěr dǐng gěi shì zhōng lù lǎng yú wài. lǎng huì yǎn rù dé liú yòng, shí qí fā qí zuì. lǎng huì, dǐ shí qí, shí qí chēng jí qǐ xiū. ěr dǐng yì liǎng shū hé shí qí, bìng yán qí wǎng shā chén xīn jiǎ. shí qí shū biàn, qiú qù yì lì. mǎ shì yīng nǐ yán zhǐ, fú wáng bù xǔ, mìng chí yì guī.
福王監國,召拜右都御史,未任,改吏部尚書。奏陳省庶官、慎破格、行久任、重名器、嚴起廢、明保舉、交堂廉七事。時方考選,與都御史劉宗周矢公甄別,以年例出御史黃耳鼎、給事中陸朗於外。朗賄奄入得留用,石麒發其罪。朗恚,詆石麒,石麒稱疾乞休。耳鼎亦兩疏劾石麒,並言其枉殺陳新甲。石麒疏辯,求去益力。馬士英擬嚴旨,福王不許,命馳驛歸。
shí qí gāng fāng qīng jiè, è yú quán jiān, yì yì bù dé zhì. shì yīng xié dìng cè gōng, jiāng tú fēng, shí qí yì gé zhī. zhōng guān tián chéng bèi nà huì qǐng zhǔ, shí qí xī jù bù yīng. yóu shì zhōng wài jiē yuàn, gòu zhī qù. qù hòu yǐ dēng jí ēn, jiā tài zǐ tài bǎo.
石麒剛方清介,扼於權奸,悒悒不得志。士英挾定策功,將圖封,石麒議格之。中官田成輩納賄請囑,石麒悉拒不應。由是中外皆怨,構之去。去後以登極恩,加太子太保。
míng nián, nán dōu wáng. shí qí shí jū jùn chéng wài, chéng jiāng pò, shí qí yuē: wú dà chén yě, chéng wáng yǔ wáng! fù rù jū chéng zhōng, yǐ rùn yuè èr shí liù rì cháo fú zì yì sǐ, nián liù shí yǒu bā.
明年,南都亡。石麒時居郡城外,城將破,石麒曰:「吾大臣也,城亡與亡!」復入居城中,以閏月二十六日朝服自縊死,年六十有八。
jiě xué lóng, zì shí fān, yáng zhōu xìng huà rén. wàn lì sì shí yī nián jìn shì. lì jīn huá dōng chāng èr fǔ tuī guān. tiān qǐ èr nián, zhuó xíng kē gěi shì zhōng. liáo dōng nán mín duō dù hǎi jù dēng zhōu, zhāo liàn fù shǐ liú guó jìn qǐng tǎng jīn shí wàn zhèn zhī, duō suǒ gān méi. xué lóng sān shū fā qí bì, guó jìn suì huò qiǎn. wáng jì wǔ wèi zhōng xián xuē jí, xué lóng yán: jì liàng jié hóng yóu, zhào zhì láng miào, bì néng biǎo zhèng bǎi liáo, cái jué dà wù. shī zhōng xián yì, bù bào. yǐ, hé chuān guì jiù zǒng dū zhāng wǒ xù tān yín lòu wǎng, xīn zǒng dū yáng shù zhōng suō nǜ xiè zé, dì bù zuì. xué lóng tōng xiǎo zhèng wù. shàng yán:
解學龍,字石帆,揚州興化人。萬曆四十一年進士。歷金華、東昌二府推官。天啟二年,擢刑科給事中。遼東難民多渡海聚登州,招練副使劉國縉請帑金十萬振之,多所乾沒。學龍三疏發其弊,國縉遂獲譴。王紀忤魏忠賢削籍,學龍言:「紀亮節弘猷,召置廊廟,必能表正百僚,裁決大務。」失忠賢意,不報。已,劾川、貴舊總督張我續貪淫漏網,新總督楊述中縮朒卸責,帝不罪。學龍通曉政務。上言:
liáo zuǒ é bīng jiù jiǔ wàn sì qiān yǒu qí, jǐ xiǎng sì shí yú wàn. jīn guān shàng bīng zhǐ shí yú wàn, yuè xiǎng nǎi èr shí èr wàn. liáo bīng jǐn kuì, guān mén yí mù xīn bīng. jì zhèn jiù yǒu é bīng, nǎi yì gěi hòu xǔ zhào mù. jiù bīng yǐ qí xiǎng hòu, xī cuàn rù xīn yíng, ér jiù é yòu rú gù, lòu zhī kě shèng yán. guó chū, wén zhí wǔ qiān sì bǎi yǒu qí, wǔ zhí èr wàn bā qiān yǒu qí. shén zǔ shí, wén zēng zhì yī wàn liù qiān yú, wǔ zēng zhì bā wàn èr qiān yú yǐ. jīn bù zhī yòu zēng jǐ bèi. chéng dù rǒng zhě tài zhī, suì kě dé xiǎng shù shí wàn. cái rǒng lì, hé kuàng zú, bǐ wèi suǒ yīng xí zǐ dì xí zhí ér bù gěi fèng, yòu kě dé shù shí wàn.
遼左額兵舊九萬四千有奇,幾餉四十餘萬。今關上兵止十餘萬,月餉乃二十二萬。遼兵盡潰,關門宜募新兵。薊鎮舊有額兵,乃亦給厚糈召募。舊兵以其餉厚,悉竄入新營,而舊額又如故,漏卮可勝言。國初,文職五千四百有奇,武職二萬八千有奇。神祖時,文增至一萬六千餘,武增至八萬二千餘矣。今不知又增幾倍。誠度冗者汰之,歲可得餉數十萬。裁冗吏,核曠卒,俾衛所應襲子弟襲職而不給俸,又可得數十萬。
jīng biān mǐ yī shí, mín shū zé fēi yī shí yě. yǐ mín zhī fèi yǔ guó zhī shōu zhōng zhī, guó zhī yī, mín zhī sān. guān xiǎng yī hú yín sì qián, yǐ yì qián zé hǎo mǐ zhí qián bǎi, è mǐ zhǐ sān sì shí qián, yòu qí xià fǔ chòu bù kě shí. yǐ guó zhī fèi yǔ bīng zhī shí zhōng zhī, bīng zhī yī, guó zhī sān. zǒng jì zhī, mín fèi qí liù, ér bīng shí qí yī. kuàng xiǎo mín zuò jiān qī cáo zú, cáo zú qī guān sī, guān sī qī tiān zǐ, zhǎn zhuǎn xiāng qī, mǐ yǐ huà wèi kāng bǐ shā tǔ jiān shī rè zhēng biàn, shí bù kě yàn, shì yòu huà yǒu yòng zhī liù, wèi wú yòng zhī yī yǐ. chén yǐ wèi mò rú xiū tún zhèng, tún zhèng xiū zé dì pì ér mín yǒu lè tǔ, sù jī ér rén yǒu gù zhì. xī wú lín shǒu tiān shuǐ, zòng héng záo qú, mián gèn bù jué, míng yuē dì wǎng, dí qí bù néng chěng. jīn fǎng qí zhì, gōu tú zhī jiè, gè shù tǔ suǒ yí mù, xiǎo kě huò xīn guǒ zhī ráo, dà kě dé kàng è zhī lì, dí suī qiáng, hé shī hū.
京邊米一石,民輸則非一石也。以民之費與國之收衷之,國之一,民之三。關餉一斛銀四錢,以易錢則好米值錢百,惡米止三四十錢,又其下腐臭不可食。以國之費與兵之食衷之,兵之一,國之三。總計之,民費其六,而兵食其一。況小民作奸欺漕卒,漕卒欺官司,官司欺天子,展轉相欺,米已化為糠粃沙土;兼濕熱蒸變,食不可咽,是又化有用之六,為無用之一矣。臣以為莫如修屯政,屯政修則地辟而民有樂土,粟積而人有固志。昔吳璘守天水,縱橫鑿渠,綿亘不絕,名曰「地網」,敵騎不能逞。今仿其制,溝塗之界,各樹土所宜木,小可獲薪果之饒,大可得抗扼之利,敵雖強,何施乎。
dì jí xià suǒ sī, ér yì jìng zhōng gé. shāo jìn yòu gěi shì zhōng. wǔ nián jiǔ yuè, yù shǐ zhì dìng hé xué lóng jí biān xiū hóu kè wèi dōng lín yīng quǎn, suì xuē jí.
帝亟下所司,而議竟中格。稍進右給事中。五年九月,御史智鋌劾學龍及編修侯恪為東林鷹犬,遂削籍。
chóng zhēn yuán nián qǐ lì hù kē dōu gěi shì zhōng. yǐ mín pín dào qǐ, qǐng dà qīng lì zhì. xún hé jì fǔ wáng yīng zhì kè xiǎng jī biàn, yòu shàng zú xiǎng shí liù shì. dì jiē cǎi nà. qiān tài cháng shǎo qīng tài pú qīng. wǔ nián gǎi yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ jiāng xī. shū yán: chén suǒ bù zhōu xiàn qī shí bā, ér zuò bū fù jiàng fá zhě zhì jiǔ shí rén. yóu shù suì zhī bū zé yú yī suì, shù rén zhī bū zé yú yī rén, gù zhōng wú jí é zhī rì yě. qǐng bié xīn jiù, zhuó duō guǎ, lì dài zhēng zhī fǎ. kě zhī. sì fāng dào zéi fēng qǐ, jiāng xī dú wú zhòng bīng, xué lóng yǐ wèi yán, zhào zēng zhì qiān rén. tǎo píng dū chāng píng xiāng zhū dào, hé mǐn bīng jī pò fēng shān yāo zéi zhāng pǔ wēi děng, zéi suì tiǎn miè.
崇禎元年起歷戶科都給事中。以民貧盜起,請大清吏治。尋劾薊撫王應豸克餉激變,又上足餉十六事。帝皆採納。遷太常少卿、太僕卿。五年改右僉都御史,巡撫江西。疏言:「臣所部州縣七十八,而坐逋賦降罰者至九十人。由數歲之逋責於一歲,數人之逋責於一人,故終無及額之日也。請別新舊,酌多寡,立帶徵之法。」可之。四方盜賊蜂起,江西獨無重兵,學龍以為言,詔增置千人。討平都昌、萍鄉諸盜,合閩兵擊破封山妖賊張普薇等,賊遂殄滅。
shí èr nián dōng, zhuó nán jīng bīng bù yòu shì láng. míng nián chūn, jiāng jiě rèn, zūn lì jiàn jǔ shǔ lì, bìng jí qiān zhé guān huáng dào zhōu. dì nù, zhēng xià yù, zé qí dǎng bì xíng sī, tíng zhàng bā shí, xuē qí jí, yí rù zhào yù, jìng zuò qiǎn shù. shí wǔ nián qiū, dào zhōu zhào hái, bàn dào qǐng shì xué lóng, bù tīng.
十二年冬,擢南京兵部右侍郎。明年春,將解任,遵例薦舉屬吏,並及遷謫官黃道周。帝怒,征下獄,責其黨庇行私,廷杖八十,削其籍,移入詔獄,竟坐遣戍。十五年秋,道周召還,半道請釋學龍,不聽。
shí qī nián wǔ yuè, fú wáng lì yú nán jīng, zhào bài bīng bù zuǒ shì láng. shí yuè zhuó xíng bù shàng shū. shí fāng zhì cóng zéi zhī yù, fǎng táng zhì liù děng dìng zuì. xué lóng yì dìng, yǐ shí èr yuè shàng zhī:
十七年五月,福王立於南京,召拜兵部左侍郎。十月擢刑部尚書。時方治從賊之獄,仿唐制六等定罪。學龍議定,以十二月上之:
qí yī děng yīng zhé zhě: lì bù yuán wài láng sòng qǐ jiāo, jǔ rén niú jīn xīng, píng yáng zhī fǔ zhāng lín rán, tài pú shǎo qīng cáo qīn chéng, yù shǐ lǐ zhèn shēng yù shàng yóu, shān xī tí xué cān yì lí zhì shēng, shǎn xī zuǒ bù zhèng shǐ lù zhī qí, bīng kē gěi shì zhōng gāo xiáng hàn, tóng guān dào qiān shì yáng wáng xiū, hàn lín yuàn jiǎn tǎo liú shì fāng shí yī rén yě.
其一等應磔者:吏部員外郎宋企郊,舉人牛金星,平陽知府張嶙然,太僕少卿曹欽程,御史李振聲、喻上猷,山西提學參議黎志升,陝西左布政使陸之祺,兵科給事中高翔漢,潼關道僉事楊王休,翰林院檢討劉世芳十一人也。
èr děng yīng zhǎn qiū jué zhě: xíng kē gěi shì zhōng guāng shí hēng, hé nán tí xué qiān shì gǒng yù, shù jí shì zhōu zhōng, bīng bù zhǔ shì fāng yǔn chāng sì rén yě.
二等應斬秋決者:刑科給事中光時亨,河南提學僉事鞏焴,庶吉士周鍾,兵部主事方允昌四人也。
sān děng yīng jiǎo nǐ shú zhě: hàn lín xiū zhuàn jiān hù bīng èr kē dōu gěi shì zhōng chén míng fù, hù kē gěi shì zhōng yáng zhī qǐ liào guó lín, xiāng yáng zhī fǔ wáng chéng céng, tiān jīn bīng bèi fù shǐ yuán yù zōng, shù jí shì hé yìn guāng, shǎo zhān shì xiàng yù qī rén yě.
三等應絞擬贖者:翰林修撰兼戶、兵二科都給事中陳名復,戶科給事中楊枝起、廖國遴,襄陽知府王承曾,天津兵備副使原毓宗,庶吉士何胤光,少詹事項煜七人也。
sì děng yīng shù nǐ shú zhě: lǐ bù zhǔ shì wáng sūn huì, hàn lín yuàn jiǎn tǎo liáng zhào yáng, dà lǐ sì zhèng qián wèi kūn, zǒng dū shì láng hóu xún, shān xī fù shǐ wáng bǐng jiàn, yù shǐ chén yǔ bái péi xī dù zhāng mào jué, lǐ bù láng zhōng liú dà gǒng, lì bù yuán wài láng guō wàn xiàng, gěi shì zhōng shēn zhī fāng jīn rǔ lì, jǔ rén wú dá, xiū zhuàn yáng tíng jiàn jí huáng jì zǔ shí wǔ rén yě.
四等應戍擬贖者:禮部主事王孫蕙,翰林院檢討梁兆陽,大理寺正錢位坤,總督侍郎侯恂,山西副使王秉鑒,御史陳羽白、裴希度、張懋爵,禮部郎中劉大鞏,吏部員外郎郭萬象,給事中申芝芳、金汝礪,舉人吳達,修撰揚廷鑒及黃繼祖十五人也。
wǔ děng yīng tú nǐ shú zhě: tōng zhèng sī cān yì sòng xué xiǎn, yù dé fāng gǒng gān, gōng bù zhǔ shì móu yuán, gěi shì zhōng lǚ zhào lóng fù zhèn duó, jìn shì wú gāng sī, jiǎn tǎo fāng yǐ zhì fù dǐng quán, shù jí shì zhāng jiā yù jí shěn yuán lóng shí rén yě.
五等應徒擬贖者:通政司參議宋學顯,諭德方拱乾,工部主事繆沅,給事中呂兆龍、傅振鐸,進士吳剛思,檢討方以智、傅鼎銓,庶吉士張家玉及沈元龍十人也。
liù děng yīng zhàng nǐ shú zhě: gōng bù yuán wài láng pān tóng chūn, lǐ bù yuán wài láng wú tài lái, zhǔ shì zhāng qí, xíng rén wáng yú yào, xíng qǔ zhī xiàn zhōu shòu míng, jìn shì xú jiā qí jí xiàng liè xīng lǐ bā rén yě.
六等應杖擬贖者:工部員外郎潘同春,禮部員外郎吳泰來,主事張琦,行人王於曜,行取知縣周壽明,進士徐家麒及向列星、李八人也。
qí liú běi qí hòu dìng duó zhě: shǎo zhān shì hé ruì zhēng yáng guān guāng, tài pú shǎo qīng zhāng ruò qí, fù shǐ fāng dà yóu, hù bù shì láng dǎng chóng yǎ, lì bù shì láng xióng wén jǔ, tài pú qīng yè chū chūn, gěi shì zhōng gōng dǐng zī dài míng shuō sūn chéng zé liú chāng, yù shǐ tú bì hóng zhāng míng jùn, sī yè xuē suǒ yùn, tōng zhèng cān yì zhào jīng shì, biān xiū gāo ěr yǎn, hù bù láng zhōng wèi zhōu zuò jí huáng jì sūn xiāng shí jiǔ rén yě.
其留北俟後定奪者:少詹事何瑞徵、楊觀光,太僕少卿張若麒,副使方大猷,戶部侍郎黨崇雅,吏部侍郎熊文舉,太僕卿葉初春,給事中龔鼎孳、戴明說、孫承澤、劉昌,御史塗必泓、張鳴駿,司業薛所蘊,通政參議趙京仕,編修高爾儼,戶部郎中衛周祚及黃紀、孫襄十九人也。
qí lìng cún zài yì zhě: gěi shì zhōng wēng yuán yì guō chōng shù jí shì lǔ lì wú ěr xūn shǐ kě chéng wáng zì chāo bái yìn qiān liáng qīng biāo yáng qī è zhāng yuán lín lǚ chóng liè lǐ huà lín zhū jī zhào jiǒng liú tíng cóng, lì bù láng zhōng hóu zuǒ, yuán wài láng zuǒ mào tài, lǐ bù láng zhōng wú zhī qí, bīng bù yuán wài láng zōu míng kuí, xíng rén xǔ zuò méi, jìn shì hú xiǎn, tài cháng bó shì gōng mào xī jí wáng zhī mù wáng gāo méi è jī kūn zhū guó shòu wú sōng yìn èr shí bā rén yě.
其另存再議者:給事中翁元益、郭充、庶吉士魯栗、吳爾壎、史可程、王自超、白胤謙、梁清標、楊棲鶚、張元琳、呂崇烈、李化麟、朱積、趙熲、劉廷琮,吏部郎中侯佐,員外郎左懋泰,禮部郎中吳之琦,兵部員外郎鄒明魁,行人許作梅,進士胡顯,太常博士龔懋熙及王之牧、王皋、梅鶚、姬琨、朱國壽、吳嵩胤二十八人也。
qí yǐ fèng zhǐ lù yòng zhě: bīng bù shàng shū zhāng jìn yàn, gěi shì zhōng shí mǐn, yù dé wèi yìn wén hán sì wéi, yù shǐ sū jīng, xíng qǔ zhī xiàn huáng guó qí shī fèng yí, bīng bù láng zhōng zhāng zhèng shēng, nèi gé zhōng shū shè rén gù dà chéng jí jiāng quán lín děng shí rén yě.
其已奉旨錄用者:兵部尚書張縉彥,給事中時敏,諭德衛胤文、韓四維,御史蘇京,行取知縣黃國琦、施鳳儀,兵部郎中張正聲,內閣中書舍人顧大成及姜荃林等十人也。
dé zhǐ: zhōu zhōng děng bù dāng huǎn jué, chén míng xià děng wèi bì jué gū, hóu xún sòng xué xiǎn wú gāng sī fāng yǐ zhì pān tóng chūn děng nǐ zuì wèi hé. xīn bǎng jìn shì jǐn wū wěi mìng, bù dāng fù diàn bān lián. lìng zài yì. wéi fāng gǒng gān jié nà mǎ ruǎn, tè zhǐ miǎn qí zuì.
得旨:「周鍾等不當緩決,陳名夏等未蔽厥辜,侯恂、宋學顯、吳剛思、方以智、潘同春等擬罪未合。新榜進士盡污偽命,不當復玷班聯。」令再議。惟方拱乾結納馬、阮,特旨免其罪。
míng nián zhēng yuè, xué lóng fèng zhào nǐ zhōu zhōng guāng shí hēng děng gè jiā yī děng, pān tóng chūn zhū chén jiē hóu bǔ xiǎo chén, shòu wěi wú jù, réng zhí qián lǜ. dāng shì shí, mǎ ruǎn bì yù shā zhōu zhōng. xué lóng yù huǎn qí sǐ, móu zhī cì fǔ wáng duó, chéng shì yīng zhù jí shàng zhī, qiě qǐng tíng xíng. duó jí nǐ yú zhǐ, bāo yǐ xiáng shèn píng yǔn. shì yīng wén zhī dà nù, rán shì yǐ wú jí. dà chéng jì qí dǎng zhāng jié yáng wéi yuán shēng yán yù hé xué lóng, xué lóng yǐn jí. mìng wèi xià, bǎo guó gōng zhū guó bì yù shǐ zhāng sūn zhèn děng dǐ qí qū bì xíng sī, suì xuē jí.
明年正月,學龍奉詔擬周鍾、光時亨等各加一等,潘同春諸臣皆侯補小臣,受偽無據,仍執前律。當是時,馬、阮必欲殺周鍾。學龍欲緩其死,謀之次輔王鐸,乘士英注籍上之,且請停刑。鐸即擬俞旨,褒以詳慎平允。士英聞之大怒,然事已無及。大鋮暨其黨張捷、楊維垣聲言欲劾學龍,學龍引疾。命未下,保國公朱國弼、御史張孫振等詆其曲庇行私,遂削籍。
dà chéng jì shā zhōng shí hēng, jí chuán zhǐ èr děng zuì zhǎn zhě zhé yǔn chōng nán jīn chǐ jūn, sān děng zuì jiǎo zhě chōng guǎng xī biān wèi jūn, sì děng yǐ xià jù wèi mín, yǒng bù xù yòng. rán xué lóng suǒ dìng àn yì duō lòu wǎng, ér suǒ nǐ yī děng zhū fàn, jiē suí zéi xī xíng, shí wèi cháng zhèng xíng pì yě. huáng jì zǔ shěn yuán lóng xiàng liè xīng lǐ huáng jì sūn xiāng wáng zhī mù wáng gāo méi è jī kūn zhū guó shòu wú sōng yìn jiāng quán lín, jiē wèi xiáng qí guān.
大鋮既殺鍾、時亨,即傳旨二等罪斬者謫允充南金齒軍,三等罪絞者充廣西邊衛軍,四等以下俱為民,永不敘用。然學龍所定案亦多漏網,而所擬一等諸犯,皆隨賊西行,實未嘗正刑辟也。黃繼祖、沈元龍、向列星、李、黃紀、孫襄、王之牧、王皋、梅鶚、姬琨、朱國壽、吳嵩胤、姜荃林,皆未詳其官。
xué lóng guī, nán dōu xuán shī. jiǔ zhī zú yú jiā.
學龍歸,南都旋失。久之卒於家。
gāo zhuō, zì zhī lóu, zhōng zhōu rén. tiān qǐ wǔ nián jìn shì. chú dé qīng zhī xiàn, diào jīn huá. chóng zhēn sì nián, zhēng shòu yù shǐ. jì liáo zǒng dū cáo wén héng yǔ zǒng jiān dèng xī zhào xiāng jié zòu. zhào dān lì gàn jì, yǐ fù wěi rèn. zhuō nǎi shàng shū yán: wén héng āng zāng chéng xìng, bì bù néng yǎng bí xī yú zhōng guān xī zhào yá zì wèi wàng, hé néng huà gē máo wèi tóng qì. fēng jiāng shì zhòng, yí chè xī zhào ān wén héng xīn. ruò wén héng bù zú yòng, yí gèng zhì, wù shǐ zhōng guān cān zhī. zhū biān zhèn chén rú xī zhào bù shǎo, shǐ rén xiào xī zhào, dū fǔ zhī zhǎn bù yì nán. jí zhū biān dū fǔ rú wén héng yì bù shǎo, shǐ rén xiào wén héng, jiāng biān shì zhī fèi huài yù shén. shū rù, biǎn yī zhì shì shì. xún shì cǎo chǎng, zuò shī huǒ xià lì. tíng chén shēn jiù, bù nà. yú nián rè shěn, gěi shì zhōng wú gān lái yǐ wèi yán, shǐ shì guī. qǐ shàng lín shǔ chéng, shāo qiān dà lǐ yòu sì fù.
高倬,字枝樓,忠州人。天啟五年進士。除德清知縣,調金華。崇禎四年,征授御史。薊遼總督曹文衡與總監鄧希詔相訐奏。詔殫力幹濟,以副委任。倬乃上疏言:「文衡骯髒成性,必不能仰鼻息於中官;希詔睚眥未忘,何能化戈矛為同氣。封疆事重,宜撤希詔安文衡心。若文衡不足用,宜更置,勿使中官參之。諸邊鎮臣如希詔不少,使人效希詔,督撫之展布益難。即諸邊督撫如文衡亦不少,使人效文衡,將邊事之廢壞愈甚。」疏入,貶一秩視事。巡視草場,坐失火下吏。廷臣申救,不納。逾年熱審,給事中吳甘來以為言,始釋歸。起上林署丞,稍遷大理右寺副。
shí yī nián wǔ yuè, huǒ xīng nì xíng, zhào xiū shěng. zhuō yǐ jìn zhě xíng yù zī fán, fǎ guān wù tíng gé, qǐng chì zhū sī kè qī zòu bào, dà zhě xún, xiǎo zhě wǔ rì. qí fèng zhǐ fù yàn zhě, huò wǔ rì sān rì, wù bǐ jī àn jǐn shū, líng yǔ shuāi jiǎn. dì wèi cǎi nà. lǚ qiān nán jīng tài pú qīng. tài pú gù zhù chú zhōu, chú wèi nán dōu xī běi mén hù. qǐng mù zhōu rén wèi bīng, bǎo zhàng xiāng tǔ, cóng zhī. shí liù nián èr yuè zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, tí dū cāo jiāng. qí qiū, cāo jiāng gǎi rèn wǔ chén liú kǒng zhāo, zhào zhuō bié yòng, wèi fù ér jīng shī xiàn.
十一年五月,火星逆行,詔修省。倬以近者刑獄滋繁,法官務停閣,請敕諸司剋期奏報,大者旬,小者五日。其奉旨覆讞者,或五日三日,務俾積案盡疏,囹圄衰減。帝為採納。屢遷南京太僕卿。太僕故駐滁州,滁為南都西北門戶。請募州人為兵,保障鄉土,從之。十六年二月擢右僉都御史,提督操江。其秋,操江改任武臣劉孔昭,召倬別用,未赴而京師陷。
fú wáng lì nán jīng, bài zhuō gōng bù yòu shì láng. yù yòng jiān nèi guān qǐng gěi gōng liào yín, zhì lóng fèng jǐ tà zhū qì wù jí gōng diàn chén shè jīn yù zhū bǎo, jì zī shù shí wàn, zhuō qǐng cái shěng. guāng lù sì bàn yù yòng qì zhì wàn wǔ qiān qī bǎi yǒu qí, zhuō yòu yǐ wèi yán. jiē bù nà. míng nián èr yuè, yóu zuǒ shì láng bài xíng bù shàng shū. guó pò, zhuō tóu huán sǐ.
福王立南京,拜倬工部右侍郎。御用監內官請給工料銀,置龍鳳几榻諸器物及宮殿陳設金玉諸寶,計貲數十萬,倬請裁省。光祿寺辦御用器至萬五千七百有奇,倬又以為言。皆不納。明年二月,由左侍郎拜刑部尚書。國破,倬投繯死。
shì shí, dà chén xùn nán zhě: zhuō yǔ zhāng jié yáng wéi yuán shù liáo zé yǒu huáng duān bó liú chéng zhì wú jiā yìn gōng tíng xiáng.
是時,大臣殉難者:倬與張捷、楊維垣、庶僚則有黃端伯、劉成治、吳嘉胤、龔廷祥。
duān bó, zì yuán gōng, jiàn chāng xīn chéng rén. chóng zhēn yuán nián jìn shì. lì níng bō háng zhōu èr fǔ tuī guān. xíng qǔ fù dōu, mǔ yōu guī. fú què rù dōu, shū chén yì wáng jū jiàn chāng bù fǎ zhuàng. wáng yì hé duān bó lí jiān qīn fān, jí chū qī xù jiǔ zhū shì. yǒu zhào hóu kān, bì jū lú shān. fú wáng lì, dà xué shì jiāng yuē guǎng jiàn qǐ zhī. míng nián sān yuè shòu yí zhì zhǔ shì. wǔ yuè, nán dōu pò, bǎi guān jiē yíng jiàng. duān bó bù chū, bǔ xì zhī. yuè sì yuè, yù zhī jiàng, bù cóng, zú jiù lù.
端伯,字元公,建昌新城人。崇禎元年進士。歷寧波、杭州二府推官。行取赴都,母憂歸。服闋入都,疏陳益王居建昌不法狀。王亦劾端伯離間親藩,及出妻酗酒諸事。有詔侯勘,避居廬山。福王立,大學士姜曰廣薦起之。明年三月授儀制主事。五月,南都破,百官皆迎降。端伯不出,捕系之。閱四月,諭之降,不從,卒就戮。
chéng zhì, zì guǎng rú, hàn yáng rén. chóng zhēn qī nián jìn shì. fú wáng shí, lì guān hù bù láng zhōng. guó pò, xīn chéng bó zhào zhī lóng jiāng chū jiàng, rù hù bù fēng fǔ kù. chéng zhì fèn, shǒu bó zhī, zhī lóng tiào ér miǎn. chéng zhì zì jīng.
成治,字廣如,漢陽人。崇禎七年進士。福王時,歷官戶部郎中。國破,忻城伯趙之龍將出降,入戶部封府庫。成治憤,手搏之,之龍跳而免。成治自經。
jiā yìn, zì shéng rú, sōng jiāng huá tíng rén. yóu xiāng jǔ lì guān hù bù zhǔ shì. fèng shǐ chū dōu, wén biàn, hái yè fāng xiào rú cí, tóu huán sǐ.
嘉胤,字繩如,松江華亭人。由鄉舉歷官戶部主事。奉使出都,聞變,還謁方孝孺祠,投繯死。
tíng xiáng, zì bó xìng, wú xī rén. mǎ shì qí mén rén yě. chóng zhēn shí liù nián jìn shì. wèi zhōng shū shè rén. chéng pò, yì guān bù zhì wǔ dìng qiáo tóu shuǐ sǐ.
廷祥,字伯興,無錫人。馬世奇門人也。崇禎十六年進士。為中書舍人。城破,衣冠步至武定橋投水死。
shí yòu yǒu qīn tiān jiān bó shì chén yú jiē guó zi shēng wú kě jī wǔ jǔ huáng jīn xǐ bù yī chén shì dá, bìng sǐ yān.
時又有欽天監博士陳於階、國子生吳可箕、武舉黃金璽、布衣陳士達,並死焉。
zuǒ mào dì, zì luó shí, lái yáng rén. chóng zhēn sì nián jìn shì. shòu hán chéng zhī xiàn, yǒu yì zhèng. zāo fù sàng, sān nián bù rù nèi qǐn, shì mǔ jǐn xiào. shí èr nián, zhuó hù kē gěi shì zhōng. shū chén sì bì, wèi mín kùn bīng ruò chén gōng wěi dùn guó jì xū hào yě. yòu chén guì sù zhī cè, lìng tiān xià shú zuì zhě jǐn shū sù, yán cè fù kāi zhōng zhī jiù, lìng shū sù biān sāi chōng jūn shí. huì xīng jiàn, zhào tíng xíng, mào dì qǐng mǎ shàng sù chuán. yòu qǐng yán jìn jiāng shì piāo lüè, yǒu sī juān xuē. qǐng sàn mǐ qián, zhèn niǎn xià jī mín, shōu yǎng yīng hái. míng nián zhēng yuè, jiǎo xiǎng bà zhēng, yì qǐng mǎ shàng sù xíng, kǒng yuǎn fāng lì bù zhī, xiān yǐ zhēng, mín bù zhān shí huì. dì bìng cǎi nà.
左懋第,字蘿石,萊陽人。崇禎四年進士。授韓城知縣,有異政。遭父喪,三年不入內寢,事母盡孝。十二年,擢戶科給事中。疏陳四弊,謂民困、兵弱、臣工委頓、國計虛耗也。又陳貴粟之策,令天下贖罪者盡輸粟,鹽筴復開中之舊,令輸粟邊塞充軍食。彗星見,詔停刑,懋第請馬上速傳。又請嚴禁將士剽掠,有司朘削。請散米錢,振輦下饑民,收養嬰孩。明年正月,剿餉罷征,亦請馬上速行,恐遠方吏不知,先已征,民不沾實惠。帝並採納。
sān yuè, dà fēng mái. dì bù páo zhāi jū, dǎo zhī bù zhǐ. mào dì yán: qù qiū xīng biàn, cháo tíng xíng ér xī jí miè. jīn zhě bù rán, qǐ bì xià yǒu qí wén wèi xiū qí shí hū? chén gǎn yǐ shí jìn. liàn xiǎng zhī jiā, yuán fēi děi yǐ. nǎi míng zhǐ jiǎn bīng yǐ shěng xiǎng, tiān xià gòng zhī zhī, ér xiǎng yóu wèi shěng, hé yě? qǐng zì jīn yīn bīng zhēng xiǎng, yù shǐ tiān xià zhī yīng jiā zhī shù, guān lì wú suǒ chěng qí jiān, yǐ xìn bì xià zhī míng zhào. ér xíng yù zé yǐ ruì lǜ zhī yí xìn, dìng zhū qiú zhī sǐ shēng, zhū yí yú xīn yǔ yí xìn bàn zhě, xī cóng qīng diǎn. qǐ tíng xíng kě zhǐ huì, jiě wǎng bù kě yǐ fǎn fēng hū? qiě bì xià lǚ pèi dà ēn, sì fāng sǐ zhě yóu zhěn jiè, dào zéi wèi jiàn shuāi zhǐ, hé yě? yóu juān tíng zhě zhǐ yī èr. cún liú zhī fù, yǒu sī pò kǎo chéng, cuī zhēng wèi gǎn huǎn, shì yǐ mò jiù yú xiōng huāng. qǐng yú jí huāng zhōu xiàn, xià zhào sù tíng, yǒu sī xī sòng, zhuān yǐ jiù huāng wèi wù. dì yuē: rán. yú shì shàng zāi qī shí wǔ zhōu xiàn xīn jiù liàn sān xiǎng bìng tíng. zhōng zāi liù shí bā zhōu xiàn zhǐ zhēng liàn xiǎng, xià zāi èr shí bā zhōu xiàn qiū chéng dū zhēng.
三月,大風霾。帝布袍齋居,禱之不止。懋第言:「去秋星變,朝停刑而夕即滅。今者不然,豈陛下有其文未修其實乎?臣敢以實進。練餉之加,原非得已。乃明旨減兵以省餉,天下共知之,而餉猶未省,何也?請自今因兵征餉,預使天下知應加之數,官吏無所逞其奸,以信陛下之明詔。而刑獄則以睿慮之疑信,定諸囚之死生,諸疑於心與疑信半者,悉從輕典。豈停刑可止彗,解網不可以返風乎?且陛下屢沛大恩,四方死者猶枕藉,盜賊未見衰止,何也?由蠲停者止一二。存留之賦,有司迫考成,催征未敢緩,是以莫救於凶荒。請於極荒州縣,下詔速停,有司息訟,專以救荒為務。」帝曰:「然。」於是上災七十五州縣新、舊、練三餉並停。中災六十八州縣止征練餉,下災二十八州縣秋成督征。
shí sì nián dū cuī cáo yùn, dào zhōng chí shū yán: chén zì jìng hǎi dǐ lín qīng, jiàn rén mín jī sǐ zhě sān, yì sǐ zhě sān, wèi dào zhě sì. mǐ shí yín èr shí sì liǎng, rén sǐ qǔ yǐ shí, wéi shèng míng chuí niàn. yòu yán: chén zì yú tái zhì nán yáng, liú kòu shā lù, cūn shì wèi xū. qí tā jī yì sǐ zhě, shī jī shuǐ yá, hé wèi bù liú, zhèn jiù ān kě bù sù. yǐ yòu chén ān mín xī dào zhī cè, qǐng hé huāng tián, chá bū hù, yǔ yǐ yǒu shēng zhī lè, gǔ qí gēng zhǒng zhī xīn. yòu yán: chén yǒu shì hé gàn yī zài, měi jìn fù lǎo wèn jí kǔ, jiē yán liàn xiǎng zhī hài. sān nián lái, nóng yuàn yú yě, shāng tàn yú tú. rú cǐ zhòng pài, suǒ liàn hé bīng? bīng zài hé suǒ? jiǎo zéi yù biān, xiào ān zài? nài hé shǐ zhòng xīn wǎ jiě, yī zhì cǐ jí hū! yòu yán: chén qù dōng dǐ sù qiān, jiàn dū cáo chén shǐ kě fǎ, yán shān dōng mǐ shí èr shí liǎng, ér hé nán nǎi zhì bǎi wǔ shí liǎng, cáo chǔ duō bū. cháo yì bù shōu zhé sè, xū běn shǎi. jīn huái fèng jiān mài dà shú, rú shōu liǎng dì zhé sè, yì mài zhuǎn shū, qǐ bù dà lì. xī liú yàn yǒu zhuǎn yì zhī fǎ. jīn suì hé běi dà rěn, shān dōng dōng yǎn èr jùn yì yǒu shōu. chéng chū nèi tǎng èr sān shí wàn, fēn fā suǒ sī, jí shí shōu dí, yú guó jì biàn. dì jí mìng yì xíng. lǚ qiān xíng kē zuǒ gěi shì zhōng.
十四年督催漕運,道中馳疏言:「臣自靜海抵臨清,見人民飢死者三,疫死者三,為盜者四。米石銀二十四兩,人死取以食,惟聖明垂念。」又言:「臣自魚台至南陽,流寇殺戮,村市為墟。其他飢疫死者,屍積水涯,河為不流,振捄安可不速。」已又陳安民息盜之策,請核荒田,察逋戶,予以有生之樂,鼓其耕種之心。又言:「臣有事河干一載,每進父老問疾苦,皆言練餉之害。三年來,農怨於野,商嘆於途。如此重派,所練何兵?兵在何所?剿賊御邊,效安在?奈何使眾心瓦解,一至此極乎!」又言:「臣去冬抵宿遷,見督漕臣史可法,言山東米石二十兩,而河南乃至百五十兩,漕儲多逋。朝議不收折色,需本色。今淮、鳳間麥大熟,如收兩地折色,易麥轉輸,豈不大利。昔劉晏有轉易之法。今歲河北大稔,山東東、兗二郡亦有收。誠出內帑二三十萬,分發所司,及時收糴,於國計便。」帝即命議行。屢遷刑科左給事中。
shí liù nián qiū, chū chá jiāng fáng. míng nián wǔ yuè, fú wáng lì, jìn bīng kē dōu gěi shì zhōng, xuán zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ yīng tiān huī zhōu zhū fǔ. shí dà qīng bīng lián pò lǐ zì chéng, cháo yì qiǎn shǐ tōng hǎo, ér nán qí rén. mào dì mǔ chén mò yú yàn, mào dì yù yīn shì fǎn jiù zàng, qǐng xíng. nǎi bài mào dì bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, yǔ zuǒ dū du chén hóng fàn tài pú shǎo qīng mǎ shào yú xié, ér lìng mào dì jīng lǐ hé běi, lián luò guān dōng zhū jūn. mǎ shào yú zhě, gù bīng bù láng guān yě, cháng wèi chén xīn jiǎ tōng kuǎn shì zhì yì zhōu ér hái. xīn jiǎ jì zhū, shào yú yǐ dū zhàn zhì nǜ, wèi mào dì hé bà. jí shì shào yú yǐ qǐ guān láng zhōng, nǎi jìn wèi shǎo qīng, fù mào dì. mào dì yán: chén cǐ xíng zhì jì xiān dì hòu zǐ gōng, fǎng dōng gōng èr wáng zōng jī. chén jì chōng shǐ chén, shì bù néng jiān lǐ fēng jiāng. qiě shào yú chén suǒ hé bà, bù dāng fù yǔ chén gòng shì. bì yòng chén jīng lǐ, zé qǐ mìng hóng fàn tóng shào yú chū shǐ, ér jiǎ chén yī lǚ, xié shān dōng fǔ chén shōu shí shān dōng yǐ dài, bù gǎn fù yán běi xíng. rú yòng chén yǔ hóng fàn běi xíng, zé qù chén jīng lǐ, dàn xián mìng ér wǎng, ér bà shào yú wù qiǎn. gé bù yì zhǐ shào yú, gǎi mìng yuán rèn jì dū wáng yǒng jí. wáng lìng réng zūn qián yù.
十六年秋,出察江防。明年五月,福王立,進兵科都給事中,旋擢右僉都御史,巡撫應天、徽州諸府。時大清兵連破李自成,朝議遣使通好,而難其人。懋第母陳歿於燕,懋第欲因是返柩葬,請行。乃拜懋第兵部右侍郎兼右僉都御史,與左都督陳弘范、太僕少卿馬紹愉偕,而令懋第經理河北,聯絡關東諸軍。馬紹愉者,故兵部郎官也,嘗為陳新甲通款事至義州而還。新甲既誅,紹愉以督戰致衄,為懋第劾罷。及是紹愉已起官郎中,乃進為少卿,副懋第。懋第言:「臣此行致祭先帝後梓宮,訪東宮二王蹤跡。臣既充使臣,勢不能兼理封疆。且紹愉臣所劾罷,不當復與臣共事。必用臣經理,則乞命弘范同紹愉出使,而假臣一旅,偕山東撫臣收拾山東以待,不敢復言北行。如用臣與弘范北行,則去臣經理,但銜命而往,而罷紹愉勿遣。」閣部議止紹愉,改命原任薊督王永吉。王令仍遵前諭。
mào dì bīn xíng yán: chén cǐ xíng, shēng sǐ wèi bǔ. qǐng yǐ cí què zhī shēn, xiào yī yán. yuàn bì xià yǐ xiān dì chóu chǐ wèi xīn, zhān gāo huáng zhī gōng jiàn, zé sī chéng zǔ liè shèng zhī líng qǐn hé cún fǔ jiāng shàng zhī cán lí, zé niàn hé běi shān dōng zhī chì zǐ shuí xù. gèng wàng shí shí zhěng dùn shì mǎ, bì néng dù hé ér zhàn, shǐ néng è hé ér shǒu bì néng è hé ér shǒu, shǐ néng huà jiāng ér ān. zhòng wěi qí yán. wáng lìng jī bái jīn shí wàn liǎng bì bó shù wàn pǐ, yǐ bīng sān qiān rén hù xíng. bā yuè, zhōu dù huái. shí yuè shuò, cì zhāng jiā wān, běn cháo chuán lìng zhǐ xǔ bǎi rén cóng xíng.
懋第瀕行言:「臣此行,生死未卜。請以辭闕之身,效一言。願陛下以先帝仇恥為心,瞻高皇之弓劍,則思成祖列聖之陵寢何存;撫江上之殘黎,則念河北、山東之赤子誰恤。更望時時整頓士馬,必能渡河而戰,始能扼河而守;必能扼河而守,始能畫江而安。」眾韙其言。王令齎白金十萬兩、幣帛數萬匹,以兵三千人護行。八月,舟渡淮。十月朔,次張家灣,本朝傳令止許百人從行。
mào dì shuāi sī zhì rù dōu mén, zhì zé guǎn zhī hóng lú sì. qǐng jì gào zhū líng jí gǎi zàng xiān dì, bù kě, zé chén tài láo yú lǚ suǒ, kū ér diàn zhī. jí yǐ shì yuè èr shí yǒu bā rì qiǎn hái chū dōu. hóng fàn nǎi qǐng shēn fù jiāng nán zhāo zhū jiāng liú zé qīng děng jiàng fù, ér liú mào dì děng wù qiǎn. yú shì zì cāng zhōu zhuī hái mào dì, gǎi guǎn tài yī yuàn. shùn zhì èr nián liù yuè, wén nán jīng shī shǒu, tòng kū. qí cóng dì mào tài xiān wèi lì bù yuán wài láng, jiàng zéi, hòu guī běn cháo shòu guān yǐ, lái yè mào dì. mào dì yuē: cǐ fēi wú dì yě. chì chū zhī. zhì rùn yuè shí èr rì, yǔ cóng xíng bīng bù sī wù chén yòng jí, yóu jī wáng yī bīn, dū sī zhāng liáng zuǒ liú tǒng wáng tíng zuǒ jù yǐ bù jiàng zhū, ér shào yú huò miǎn.
懋第衰糹至入都門,至則館之鴻臚寺。請祭告諸陵及改葬先帝,不可,則陳太牢於旅所,哭而奠之。即以是月二十有八日遣還出都。弘范乃請身赴江南招諸將劉澤清等降附,而留懋第等勿遣。於是自滄州追還懋第,改館太醫院。順治二年六月,聞南京失守,慟哭。其從弟懋泰先為吏部員外郎,降賊,後歸本朝授官矣,來謁懋第。懋第曰:「此非吾弟也。」叱出之。至閏月十二日,與從行兵部司務陳用極,游擊王一斌,都司張良佐、劉統、王廷佐俱以不降誅,而紹愉獲免。
qí biāo jiā, zì hóng jí, zhè jiāng shān yīn rén. zǔ fù shì qīng bái lì. biāo jiā shēng ér yīng tè, fēng zī jué rén. ruò guàn, dì tiān qǐ èr nián jìn shì, shòu xìng huà fǔ tuī guān. shǐ zhì, lì mín yì qí nián shào. jí zhì shì, pōu jué jīng míng, jiē dà wèi fú. wài jiān guī. chóng zhēn sì nián, qǐ yù shǐ. shū chén shǎng fá zhī yào, yán: qián gōng yīn yī jí yí, jī sān nián zhī xù, qiě ēn jí dū fǔ zǒng shuài wéi wò dà chén, ér xiàn dí chōng fēng zhī shì bù yù, hé yǐ lì xíng jiān. shān dōng zhī biàn, liù chéng lián xiàn, wèi cháng yì jí yī guān, qī méng zhī xí bù kě bù pò. dì jí mìng yì xíng. yòu yán: jiǔ liè zhī zhǎng, jié zé shí wén, sì cháo yí lǎo huò méng zhòng qiǎn. zhū chén chù yán wēi, jìng yíng hé yǐ bǎo míng wèi. chén suǒ lǜ yú dà chén zhě cǐ yě. fāng bó huò yī èr kǎo, tái yuán huò shí yú zài, jìng bù dé qiān chú, jiān sī shǒu lìng duō biǎn zhì tíng fèng. chén zǐ jīng shén cái jù wú yú dì, zhǎn bù hé yóu. jí gōng fù míng zhī mín bù shèng qí yǎn zuì nì xiá. chén suǒ lǜ yú xiǎo chén zhě cǐ yě. guó jiā wén pí gǔ sī jiāng shuài, gǒu dé qí rén, tuī gǔ zhú tán, lǐ yì yí zhī. ruò bì yī xù xún zī, mào làn zhī dòu suī kě qīng, jiǎng bá zhī shù huò wèi jǐn. chén suǒ lǜ yú wǔ chén zhě cǐ yě. fǔ àn zé shǐ zhōng guān jiān shì huì tóng, xì kāi shuǐ huǒ, qí zhōng xiǎn qián tōng jiāo jié, qí huàn shēn. chén suǒ lǜ yú nèi chén zhě cǐ yě. wǔ zhǐ qiào zé.
祁彪佳,字弘吉,浙江山陰人。祖父世清白吏。彪佳生而英特,丰姿絕人。弱冠,第天啟二年進士,授興化府推官。始至,吏民易其年少。及治事,剖決精明,皆大畏服。外艱歸。崇禎四年,起御史。疏陳賞罰之要,言:「黔功因一級疑,稽三年之敘,且恩及督撫總帥帷幄大臣,而陷敵衝鋒之士不預,何以勵行間。山東之變,六誠連陷,未嘗議及一官,欺矇之習不可不破。」帝即命議行。又言:「九列之長,詰責時聞,四朝遺老或蒙重譴。諸臣怵嚴威,競迎合以保名位。臣所慮於大臣者此也。方伯或一二考,台員或十餘載,竟不得遷除,監司守令多貶秩停俸。臣子精神才具無餘地,展布曷由。急功赴名之民不勝其掩罪匿瑕。臣所慮於小臣者此也。國家聞鼙鼓思將帥,苟得其人,推轂築壇,禮亦宜之。若必依序循資,冒濫之竇雖可清,獎拔之術或未盡。臣所慮於武臣者此也。撫按則使中官監視會同,隙開水火,其忠顯;潛通交結,其患深。臣所慮於內臣者此也。」忤旨譙責。
xún shàng hé chóu tiān xià quán jú shū, yǐ cè guān níng, zhì dēng hǎi wèi èr dà yào. fēn xī zhōng zhōu qín jìn zhī liú zéi, jiāng yòu chǔ yuè zhī shān zéi, zhè mǐn dōng yuè zhī hǎi zéi, diān qián chǔ shǔ zhī tǔ zéi wèi sì dà shì. jí kòng zhì jià yù zhī yí, ér guī qí yào yú jí háng wǔ yǐ jié xiǎng, shí wèi suǒ yǐ xiāo bīng. fù chén mín jiān shí sì dà kǔ: yuē lǐ jiǎ, yuē xū liáng, yuē xíng hù, yuē sōu zāng, yuē qīn tí, yuē gé tí, yuē jié sòng, yuē wō fǎng, yuē sī shuì, yuē sī zhù, yuē jiě yùn, yuē mǎ hù, yuē yán dīng, yuē nán mín. dì shàn qí yán, xià zhī suǒ sī. chū àn sū sōng zhū fǔ, lián jī huá sì rén zhàng shā zhī. yí xìng mín fā shǒu fǔ zhōu yán rú zǔ mù, yòu fén hàn lín chén yú dǐng yú tài lú, yì fā qí zǔ mù. biāo jiā bǔ zhì rú fǎ, ér yú yán rú wú suǒ xùn, yán rú hàn zhī. huí dào kǎo hé, jiàng fèng, xún yǐ shì yǎng guī. jiā jū jiǔ nián, mǔ fú zhōng, zhào zhǎng hé nán dào shì. shí liù nián zuǒ dà jì, wèn yí mò gǎn jí mén. shuā juàn nán jī, qǐ xiū, bù yǔn, biàn dào hái jiā.
尋上《合籌天下全局疏》,以策關、寧,制登海為二大要。分析中州、秦、晉之流賊,江右、楚、粵之山賊,浙、閩、東粵之海賊,滇、黔、楚、蜀之土賊為四大勢。極控制駕馭之宜,而歸其要於戢行伍以節餉,實衛所以銷兵。復陳民間十四大苦:曰里甲,曰虛糧,曰行戶,曰搜贓,曰欽提,曰隔提,曰訐訟,曰窩訪,曰私稅,曰私鑄,曰解運,曰馬戶,曰鹽丁,曰難民。帝善其言,下之所司。出按蘇、松諸府,廉積猾四人杖殺之。宜興民發首輔周延儒祖墓,又焚翰林陳於鼎、於泰廬,亦發其祖墓。彪佳捕治如法,而於延儒無所徇,延儒憾之。回道考核,降俸,尋以侍養歸。家居九年,母服終,召掌河南道事。十六年佐大計,問遺莫敢及門。刷卷南畿,乞休,不允,便道還家。
běi dōu biàn wén, yè fú wáng yú nán jīng. wáng jiān guó, huò qǐng dēng jí. biāo jiā qǐng fā sàng, fú mǎn yì qí yí, cóng zhī. gāo jié bīng rǎo yáng zhōu, mín bēn bì jiāng nán, jiān mín chéng jī piāo duì pū, mìng biāo jiā wǎng xuān yù, zhǎn chàng luàn zhě shù rén, yī fāng suì ān. qiān dà lǐ sì chéng, xuán zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ jiāng nán. sū zhōu zhū shēng xí tǎo qí xiāng guān cóng zéi zhě, jiān mín hé zhī. shǎo zhān shì xiàng yù jí dà lǐ sì zhèng qián wèi kūn tōng zhèng sī cān yì sòng xué xiǎn lǐ bù yuán wài láng tāng yǒu qìng zhī jiā jiē bèi fén jié. cháng shú yòu fén gěi shì zhōng shí mǐn jiā, huǐ qí sān dài sì guān. biāo jiā qǐng yì cóng nì zhū chén zuì, ér zhì fén lüè zhī tú yǐ jiā děng, cóng zhī.
北都變聞,謁福王於南京。王監國,或請登極。彪佳請發喪,服滿議其儀,從之。高傑兵擾揚州,民奔避江南,奸民乘機剽兌攵,命彪佳往宣諭,斬倡亂者數人,一方遂安。遷大理寺丞,旋擢右僉都御史,巡撫江南。蘇州諸生檄討其鄉官從賊者,奸民和之。少詹事項煜及大理寺正錢位坤、通政司參議宋學顯、禮部員外郎湯有慶之家皆被焚劫。常熟又焚給事中時敏家,毀其三代四棺。彪佳請議從逆諸臣罪,而治焚掠之徒以加等,從之。
zhào shè chǎng wèi jī shì guān. biāo jiā shàng yán: hóng wǔ chū, guān mín yǒu fàn, huò shōu xì jǐn yī wèi, gāo huáng dì jiàn fēi fǎ líng nüè, fén qí xíng jù, sòng qiú xíng bù. shì zǔ zhì yuán wú zhào yù yě. hòu nǎi yǐ luó zhī wèi shì, suī yuē cháo tíng zhǎo yá, shí wèi quán jiān yīng gǒu. jǔ cháo jǐn zhī qí wǎng, ér fǎ sī wú gǎn xuě. cǎn kù děng lái zhōu, píng fǎn wú xú dù. cǐ zhào yù zhī bì yě. hóng wǔ shí wǔ nián gǎi yí luán sī wèi jǐn yī wèi, duān zhǎng zhí jià shì wèi děng shì, wèi cháng lìng jī shì yě. yǒng lè jiān shè lì dōng chǎng, shǐ kāi gào mì mén. xiōng rén tóu wèi sī yì, chì shǒu jù wàn. fēi wū jí yú shàn liáng, zhāo chéng chū yú sī kǎo, yuàn fèn mǎn hū jīng jī. yù jué bāo jū, ér bāo jū mí shèng yù qīng jiān guǐ, ér jiān guǐ yì duō. cǐ jī shì zhī bì yě. gǔ zhě xíng bù shàng dài fū. nì jǐn yòng shì, shǐ qù yī shòu zhàng. běn wú kě shā zhī zuì, nǎi méng bì sǐ zhī xíng. cháo tíng shòu bì jiàn zhī míng, tiān xià fǎn guī zhōng zhí zhī yù. cǐ tíng zhàng zhī bì yě. shū zòu, nǎi mìng wǔ chéng yù shǐ tǐ fǎng, ér jī shì guān bù shè.
詔設廠衛緝事官。彪佳上言:「洪武初,官民有犯,或收系錦衣衛,高皇帝見非法凌虐,焚其刑具,送囚刑部。是祖制原無詔獄也。後乃以羅織為事,雖曰朝廷爪牙,實為權奸鷹狗。舉朝盡知其枉,而法司無敢雪。慘酷等來、周,平反無徐、杜。此詔獄之弊也。洪武十五年改儀鑾司為錦衣衛,耑掌直駕侍衛等事,未嘗令緝事也。永樂間設立東廠,始開告密門。凶人投為廝役,赤手鉅萬。飛誣及於善良,招承出於私拷,怨憤滿乎京畿。欲絕苞苴,而苞苴彌盛;欲清奸宄,而奸宄益多。此緝事之弊也。古者刑不上大夫。逆瑾用事,始去衣受杖。本無可殺之罪,乃蒙必死之刑。朝廷受愎諫之名,天下反歸忠直之譽。此廷杖之弊也。」疏奏,乃命五城御史體訪,而緝事官不設。
dū fǔ bù jiāng liú zhào jī chén kě lì zhāng yīng mèng yú yǒng shòu zhù jīng kǒu, zhè jiāng rù wèi dū sī huáng zhī kuí yì bù shuǐ lù bīng sān sì qiān shù qí dì. zhī kuí yù jūn yán. sì jiāng bīng zì héng, rèn shāng mín, zhè bīng fù ér tóu zhī jiāng, suì yǒu xì. yǐ ér shǒu bèi lǐ dà kāi tǒng zhè bīng zhuó zhèn bīng mǎ, zhèn bīng yǔ xiāng jī, shè shā dà kāi. luàn bīng dà fén lüè, sǐ zhě sì bǎi rén. biāo jiā zhì, yǒng shòu děng dùn qù. biāo jiā hé zhì sì jiāng zuì, zhōu xù bèi nán jiā, mín dà yuè.
督輔部將劉肇基、陳可立、張應夢、於永綬駐京口,浙江入衛都司黃之奎亦部水陸兵三四千戍其地。之奎御軍嚴。四將兵恣橫,刃傷民,浙兵縛而投之江,遂有隙。已而守備李大開統浙兵斫鎮兵馬,鎮兵與相擊,射殺大開。亂兵大焚掠,死者四百人。彪佳至,永綬等遁去。彪佳劾治四將罪,賙恤被難家,民大悅。
gāo jié zhù guā zhōu, bá hù shén, biāo jiā kè qī wǎng huì. zhì qī, fēng dà zuò, jié yì biāo jiā bì wú lái. biāo jiā xié shù zú chōng fēng dù, jié dà hài yì, jǐn chè bīng wèi, huì biāo jiā yú dà guān lóu. biāo jiā pī gān gé, miǎn yǐ zhōng yì, gòng jiǎng wáng shì. jié gǎn tàn yuē: jié yuè rén duō yǐ, rú gōng, jié gān wèi sǐ! gōng yī rì zài wú, jié yī rì zūn gōng yuē yǐ. gòng fàn ér bié.
高傑駐瓜洲,跋扈甚,彪佳剋期往會。至期,風大作,傑意彪佳必無來。彪佳攜數卒衝風渡,傑大駭異,盡撤兵衛,會彪佳於大觀樓。彪佳披肝膈,勉以忠義,共獎王室。傑感嘆曰:「傑閱人多矣,如公,傑甘為死!公一日在吳,傑一日遵公約矣。」共飯而別。
qún xiǎo jí biāo jiā, jìng dǐ qī, yǐ jǔ dēng jí lì lù wáng wèi yán, biāo jiā jìng yí jí qù. míng nián wǔ yuè, nán dōu shī shǒu. liù yuè, háng zhōu jì shī, biāo jiā jí jué lì. zhì rùn yuè sì rì, dài jiā rén xiān qǐn, duān zuò chí zhōng ér sǐ, nián sì shí yǒu sì. táng wáng zèng shǎo bǎo bīng bù shàng shū, shì zhōng mǐn.
群小疾彪佳,競詆諆,以沮登極、立潞王為言,彪佳竟移疾去。明年五月,南都失守。六月,杭州繼失,彪佳即絕粒。至閏月四日,紿家人先寢,端坐池中而死,年四十有四。唐王贈少保、兵部尚書,諡忠敏。
zàn yuē: zhāng shèn yán xú shí qí děng jiē běi dōu jiù chén, gāng fāng liàn dá, suǒ jiàn bái xī yǒu bì shí zhèng. lìng qí shòu shì xī cháo, cóng róng zhǎn bù, shù jǐ hū liè qīng zhī liáng yě. ér zāo shí bù zào, nèi wài jiāo hòng, dòng zhé jǔ yǔ, suī lǎo chéng hé néng shè shī gàn jì zāi! zuǒ mào dì zhàng jié quán zhēn, dǎo sǐ bù huǐ, yú fèng shǐ zhī yì, yì wú kuì yān.
贊曰:張慎言、徐石麒等皆北都舊臣,剛方練達,所建白悉有裨時政。令其受事熙朝,從容展布,庶幾乎列卿之良也。而遭時不造,內外交訌,動輒齟齬,雖老成何能設施幹濟哉!左懋第仗節全貞,蹈死不悔,於奉使之義,亦無愧焉。