ài wàn nián lǐ bēi tāng jiǔ zhōu yáng zhèng fāng yáng shì ēn chén yú wáng chéng lóng děng hóu liáng zhù zi tiān xī zhāng lìng wāng zhī fèng měng rú hǔ liú guāng zuò děng hǔ dà wēi sūn yīng yuán jiāng míng wǔ wáng lái pìn děng dèng zǔ yǔ yóu shì wēi wáng shì qīn děng hóu shì lù zi gǒng jí liú guó néng lǐ wàn qìng
艾万年 李卑 汤九州(杨正芳 杨世恩) 陈于王(程龙等) 侯良柱(子天锡) 张令(汪之凤) 猛如虎(刘光祚等) 虎大威 孙应元 姜名武(王来聘等 邓祖禹) 尤世威(王世钦等) 侯世禄(子拱极) 刘国能(李万庆)
ài wàn nián, mǐ zhī rén. yóu wǔ xué shēng cóng jūn, jī gōng zhì shén mù cān jiāng. chóng zhēn sì nián cóng cáo wén zhào fù hé qū. diǎn dēng zi rù shān xī, wàn nián cóng wén zhào lián bài zhī sāng luò zhèn huā dì wā wù lù shān. dū sī wáng shì hǔ shǒu bèi yáo jìn zhōng zhàn sǐ. zéi tuì tún shí lóu zhī kāng jiā shān, xī jù hé sān shí lǐ. suí dé zhī zhōu zhōu shì qí shǒu bèi sūn shǒu fǎ fú bīng hán yù, dù hé xí shā zhī. wǔ nián cóng cān zhèng fán yī héng tǎo píng bù zhān ní. shān xī gào jǐng, lì wén zhào dōng tǎo, yǔ lǐ bēi yī yuè zòu wǔ jié. yòu yǔ hè rén lóng bài bā dài wáng sǎo dì wáng bīng. míng nián, zéi jiāng dōng dùn, lián pò zhī yán jiā shān kàng yì cūn jiǎ zhài cūn, zhuó fù zǒng bīng.
艾万年,米脂人。由武学生从军,积功至神木参将。崇祯四年从曹文诏复河曲。点灯子入山西,万年从文诏连败之桑落镇、花地窊、雾露山。都司王世虎、守备姚进忠战死。贼退屯石楼之康家山,西距河三十里。绥德知州周士奇、守备孙守法伏兵含峪,渡河袭杀之。五年从参政樊一蘅讨平不沾泥。山西告警,隶文诏东讨,与李卑一月奏五捷。又与贺人龙败八大王、扫地王兵。明年,贼将东遁,连破之延家山、亢义村、贾寨村,擢副总兵。
chū, shān xī jì zhōng zéi, qí tǔ kòu yì chéng jiàn qǐ, sān guān wáng gāng xiào yì tōng tiān zhù lín xiàn wáng zhī chén jiē cán pò chéng yì. hòu jiàn zéi shuāi, xiāng jì guī shùn, rán yīn jié dǎng bù sàn. xún fǔ dài jūn ēn xīn shì shì, móu zhū zhī. qī nián zhēng yuè yíng chūn, zhào wáng gāng yàn, shā zhī, bìng shā tōng tiān zhù yú tā suǒ, ér wàn nián yì bǔ shā wáng bào wǔ yǔ qí dǎng lǐng bīng wáng, shēng qín fān shān dòng, jī guān suǒ zhǎng shì wáng, xiàn fú jīng shī, jìn zhōng jù dào lüè jìng. bào wǔ jí zhī chén yě. yǒu yì jūn ēn shā jiàng zhě, jǐ shì zhōng zhāng dì yuán lì yán zhū zéi róu lìn zhī cǎn, qǐng lù wàn nián gōng. wàn nián shì gòu jí gào guī, xún jiā shǔ dū du qiān shì.
初,山西既中贼,其土寇亦乘间起,三关王刚、孝义通天柱、临县王之臣皆残破城邑。后见贼衰,相继归顺,然阴结党不散。巡抚戴君恩新视事,谋诛之。七年正月迎春,召王刚宴,杀之,并杀通天柱于他所,而万年亦捕杀王豹五与其党领兵王,生擒翻山动,姬关锁、掌世王,献俘京师,晋中巨盗略靖。豹五即之臣也。有议君恩杀降者,给事中张第元力言诸贼蹂躏之惨,请录万年功。万年适遘疾告归,寻加署都督佥事。
bā nián èr yuè, shàng shū yán:
八年二月,上疏言:
chén zhàng jiàn cóng róng qī zài, fù fǔ gǔ, jiě gū shān wéi, jiù qīng shuǐ huáng fǔ mù guā shí yī yíng bǎo. zhuǎn zhàn gāo shān, shè fú hé qū, yǒu mǎ zhèn hǔ tóu yán shí tái shān xī chuān zhī jié. zhàn píng yáng fén zhōu tài yuán, fù lín xiàn jí sī tíng yì. dà xiǎo shù shí zhàn, jīng lì jìn hào. yǔ chén gòng shì zhě lǐ bēi, kè xiān zhāo lù. chén bìng shì yǎn yǎn, yóu lì zhàn jì běi. yòu fǔ jiǎo wáng gāng bào wǔ lǐng bīng wáng tōng tiān zhù, jiě sàn zéi yī wàn sān qiān yǒu qí. méng ēn xǔ chén yǎng bìng, ér dū chén hóng chéng chóu xí yòu zhì, chén bù gǎn bù lì jí shàng dào. dàn niàn miè zéi zhī fǎ, bù wài jiǎo fǔ, jīn jiǎo fǔ jù wèi hé jī yí, chén bù dé bù jí yán.
臣仗剑从戎七载,复府谷,解孤山围,救清水、黄甫、木瓜十一营堡。转战高山,设伏河曲,有马镇、虎头岩、石台山、西川之捷。战平阳、汾州、太原,复临县及虒亭驿。大小数十战,精力尽耗。与臣共事者李卑,溘先朝露。臣病势奄奄,犹力战冀北。又抚剿王刚、豹五、领兵王、通天柱,解散贼一万三千有奇。蒙恩许臣养病,而督臣洪承畴檄又至,臣不敢不力疾上道。但念灭贼之法,不外剿抚,今剿抚俱未合机宜,臣不得不极言。
fū jiǎo zéi bù huàn zéi duō, huàn zéi zǒu. gài dié zhàng zhòng luán, jiē qí yuān sǒu, bīng wèi zhì ér zéi xiān táo, suǒ yǐ nán miè, qí gù zé bīng guǎ yě. dāng shì fēi bù zhī bīng guǎ, yīn qiǔ liáng bù zú, wèi gǒu qiě jì, rì yǐn yuè cháng, yǐ zhì yú jīn, suī duō cuò xiǎng, duō shè bīng, ér yǐ bù kě jiù yǐ. yí hé jì zéi zhòng duō guǎ, yòng bīng ruò gān, xiǎng ruò gān, dù qí zú yòng, rán hòu shěn chá dì lì, yòng zhèng yòng qí, yòng fú yòng jiàn, huò jī shǒu wěi, huò chōng zuǒ yòu, yǒu bù jí shí tiǎn miè zhě, chén bù xìn yě.
夫剿贼不患贼多,患贼走。盖叠嶂重峦,皆其渊薮,兵未至而贼先逃,所以难灭,其故则兵寡也。当事非不知兵寡,因糗粮不足,为苟且计,日引月长,以至于今,虽多措饷,多设兵,而已不可救矣。宜合计贼众多寡,用兵若干,饷若干,度其足用,然后审察地利,用正用奇,用伏用间,或击首尾,或冲左右,有不即时殄灭者,臣不信也。
cì zé xíng jiān bì qīng yě zhī fǎ, kùn zéi yú sǐ dì, rán hòu kě yán fǔ. gài qún zéi xié qī qiè zi, wú chéng zhà, wú zī zhòng, mù chǔ cháo qín, chuán shí zhōng tǔ, yǐ piāo lüè wéi shēng. chéng lìng fù jìn cūn tún yí rù chéng guō, chǔ jīng bīng huǒ qì yǐ dài zhī, zéi yī shí yì jǐn, shēng lǐ yī jué, niǎo jīng shǔ cuàn. rán hòu xuǎn jīng ruì, jù yào hài yǐ jī zhī huò tǐ bì xià hǎo shēng zhī xīn, zhū jué qú kuí, yòu qí xié cóng, bù shāng rén, bù sǔn wēi, nǎi fǔ jiǎo liáng cè.
次则行坚壁清野之法,困贼于死地,然后可言抚。盖群贼携妻挈子,无城栅,无辎重,暮楚朝秦,传食中土,以剽掠为生。诚令附近村屯移入城郭,储精兵火器以待之,贼衣食易尽,生理一绝,鸟惊鼠窜。然后选精锐,据要害以击之;或体陛下好生之心,诛厥渠魁,宥其协从,不伤仁,不损威,乃抚剿良策。
dì shēn jiā zhī, xià suǒ sī yì xíng, rán zú bù néng yòng qí cè yě.
帝深嘉之,下所司议行,然卒不能用其策也。
xún shòu gū shān fù zǒng bīng, shù píng liáng. dàng shì shí, zǒng dū hóng chéng chóu pò liù yuè miè zéi zhī qī, jí jìn zhàn. zhū jiàng jiàn zéi zhòng bīng guǎ, xián zì chuāi bù dí, ér shì bù kě zhǐ. wàn nián jí fù jiāng liú chéng gōng liǔ guó zhèn, yóu jī wáng xī mìng hé bīng sān qiān, yǐ liù yuè shí sì rì zhì níng zhōu zhī xiāng lè, yù zéi dà zhàn, zhǎn shǒu shù bǎi. fú bīng zhòu qǐ, wéi zhī shù zhòng. wàn nián guó zhèn lì zhàn bù zhī, jiē zhàn mò. chéng gōng xī mìng fù zhòng shāng guī. shì zú sǐ zhě qiān yú rén. shì wén, zèng xù rú zhì.
寻授孤山副总兵,戍平凉。当是时,总督洪承畴迫六月灭贼之期,急进战。诸将见贼众兵寡,咸自揣不敌,而势不可止。万年及副将刘成功、柳国镇,游击王锡命合兵三千,以六月十四日至宁州之襄乐,遇贼大战,斩首数百。伏兵骤起,围之数重。万年、国镇力战不支,皆战殁。成功、锡命负重伤归。士卒死者千余人。事闻,赠恤如制。
lǐ bēi, zì shì píng, yú lín rén. yóu qiān zǒng zhuó shǒu bèi. tiān qǐ chū, zǒng dū wáng xiàng gān shè jì zhèn chē yíng wǔ, yǐ bēi wèi dū sī qiān shū, tǒng xī xié hòu chē yíng. qiān shān hǎi guān yóu jī, zuò shì bà guī.
李卑,字侍平,榆林人。由千总擢守备。天启初,总督王象乾设蓟镇车营五,以卑为都司佥书,统西协后车营。迁山海关游击,坐事罢归。
chóng zhēn èr nián, shǎn xī xún fǔ liú guǎng shēng yì tǎo yán qìng huí zéi, sān dào jìn bīng, mìng bēi yǔ yóu jī wǔ wéi fān děng yóu xī lù rù. bēi jiǎn jīng qí èr bǎi, zhuī jī liǎng zhòu yè, xíng sì bǎi lǐ dǐ bǎo ān níng sāi, lián pò zhī, gòng huò shǒu gōng yī qiān yǒu qí. xuán qǐ yán ān cān jiāng. shí qún dào fēng qǐ, yán fā yóu shén, bēi lián bài zhī fù jiā wān sōng shù tún. sì nián, shén yī yuán xiàn bǎo ān, bēi yǔ níng xià zǒng bīng hè hǔ chén shǒu yán ān, zéi bù gǎn fàn. xún zhuó gū shān fù zǒng bīng. tán xióng xiàn ān sāi, jù qí chéng, bēi yǔ wáng chéng ēn jī jiàng xióng, lù zhī, zhǎn shǒu wǔ bǎi sān shí yú jí. wǔ nián chūn, hùn tiān hóu xiàn yí jūn fū zhōu, qí xià gōng hé shuǐ. bēi jí cān jiāng mǎ kē zhuī zhì gān quán shān. qī yuè pò zhī yán shuǐ guān, zhǎn shǒu liù bǎi èr yú jí. qí dì dōng xiàn huáng hé, zéi nì sǐ zhě wú suàn, kē bù zú zhǎn hùn tiān hóu yǐ xiàn. chū, bēi jí yóu jī wú guó jùn děng zhǎn zéi kuí sān rén yú gān quán qiáo zi gōu, xún jiǎo zéi gù yuán, zhǎn qí kuí xuē rén guì děng sān rén.
崇祯二年,陕西巡抚刘广生议讨延庆回贼,三道进兵,命卑与游击伍维藩等由西路入。卑简精骑二百,追击两昼夜,行四百里抵保安宁塞,连破之,共获首功一千有奇。旋起延安参将。时群盗蜂起,延发尤甚,卑连败之富家湾、松树屯。四年,神一元陷保安,卑与宁夏总兵贺虎臣守延安,贼不敢犯。寻擢孤山副总兵。谭雄陷安塞,据其城,卑与王承恩击降雄,戮之,斩首五百三十余级。五年春,混天猴陷宜君、鄜州,其夏攻合水。卑及参将马科追至甘泉山。七月破之延水关,斩首六百二余级。其地东限黄河,贼溺死者无算,科部卒斩混天猴以献。初,卑及游击吴国俊等斩贼魁三人于甘泉桥子沟,寻剿贼固原,斩其魁薛仁贵等三人。
shí shǎn xī zéi duō liú rù shān xī. zhào bēi jí hè rén lóng gè lǜ bù zú qiān, lì zǒng dū zhāng zōng héng huī xià. huì wáng zì yòng xiàn liáo zhōu, wén guān bīng zhì, qì chéng zǒu. liù nián chūn, zhū jūn rù chéng, duō shā liáng mín mào gōng, bēi dú yán jí qí xià wú suǒ rǎo. yǐ, bài zéi yáng chéng zhī láng jiā shān, yòu yǔ ài wàn nián lián bài zhī nán dú quán tǔ hé cūn, fù bài zhī péng ōu cūn. zéi rù jì yuán shān zhōng, xún fǔ xǔ dǐng chén xí bēi wàn nián hé jiǎo, bēi pò zhī tiān jǐng guān. qī yuè, lín táo zǒng bīng cáo wén zhào gǎi dà tóng, mìng bēi dài shǔ qí shì, xié tǎo hé běi zéi, jiā dū du qiān shì, shù yǒu gōng. qí dōng, zéi jǐn zǒu hé nán, mìng bēi yuán jiǎo. qī nián chūn, bài zéi nèi xiāng, chí zhì guāng huà, yǔ chǔ bīng bài zéi lián huā píng bái gōu píng, shí shòu lín táo zǒng bīng guān, tǎo zéi hú guǎng, zéi duō jù yún xiāng, zǒng lǐ lú xiàng shēng fāng yǐ bēi bàn zéi, liù yuè zú yú guān.
时陕西贼多流入山西。诏卑及贺人龙各率部卒千,隶总督张宗衡麾下。会王自用陷辽州,闻官兵至,弃城走。六年春,诸军入城,多杀良民冒功,卑独严戢其下无所扰。已,败贼阳城之郎家山,又与艾万年连败之南独泉土河村,复败之芃塸村。贼入济源山中,巡抚许鼎臣檄卑、万年合剿,卑破之天井关。七月,临洮总兵曹文诏改大同,命卑代署其事,协讨河北贼,加都督佥事,数有功。其冬,贼尽走河南,命卑援剿。七年春,败贼内乡,驰至光化,与楚兵败贼莲花坪、白沟坪,实授临洮总兵官,讨贼湖广,贼多聚郧、襄,总理卢象升方倚卑办贼,六月卒于官。
bēi shàn chí jì lǜ, suǒ zhì jūn mín ān dǔ. wéi rén yǒu qì dù, dāng cāng cù, zhèn jìng rú cháng. zèng yòu dū du, cì jì zàng.
卑善持纪律,所至军民安堵。为人有器度,当仓猝,镇静如常。赠右都督,赐祭葬。
tāng jiǔ zhōu, shí dài rén. chóng zhēn shí, wèi chāng píng fù zǒng bīng. liù nián xià, liú zéi dà rǎo hé běi jī nán. mìng jiǔ zhōu xié jiǎo, yǔ zuǒ liáng yù děng lǚ pò zéi bīng, zéi xī dù hé ér nán. qí dōng, dà bài guò tiān xīng yú wú chéng zhèn, zhǎn shǒu sì bǎi èr shí jí. zhuī zéi chuǎng tiān wáng děng wǔ huá jí, yòu bài zhī, zhǎn shǒu liù bǎi sì shí yú jí. qī nián jī zéi sōng xiàn zhī tán tóu, zhǎn shǒu sān bǎi èr shí jí. zéi zhù shāng luò, móu zài rù shān xī. zuǒ liáng yù yíng jī yú shāng nán, jiǔ zhōu qiǎn bù jiàng zhào zhù zhōu ěr jìng nì zhī luò nán. zéi zhì shāng zhōu fǎn. yǐ, fù qīn wén xiāng. jiǔ zhōu bìng, qiǎn bù jiàng líng yuán jī hú liáng hàn děng sōu shān, xī bài mò. jiǔ zhōu xún fù yuán shān xī. wèi jǐ, yǐ hé nán jiǎo zéi gōng, jiā shǔ dū du qiān shì. bā nián chūn, bèi hé chǐ guān, cóng jūn zì xiào. hóng chéng chóu rù guān, yǐ wú cūn wǎ wū wèi shāng nán zéi zǒu nèi xiāng xī chuān yào dì, lìng jiǔ zhōu xié liáng yù è zhī. xún yí zhù luò yáng. jiǔ nián èr yuè, zéi zǒu dēng fēng shí yáng guān, yǔ yī sōng zéi hé. jiǔ zhōu qī liáng yù jiā jī, liáng yù bàn dào guī. jiǔ zhōu yǐ gū jūn qiān èr bǎi rén yóu sōng xiàn shēn rù. zéi lǚ bài, qióng zhuī sì shí yú lǐ, wù rù shēn yá. yù zéi shù wàn, jù xiǎn gōng wéi. jiǔ zhōu shì bù dí, yè yí yíng, wèi zéi suǒ chéng, suì zhàn mò. cóng sūn wén qióng fú quē sān shàng shū qǐng xù, bù bào. wén qióng hòu yì xùn nàn.
汤九州,石埭人。崇祯时,为昌平副总兵。六年夏,流贼大扰河北、畿南。命九州协剿,与左良玉等屡破贼兵,贼悉渡河而南。其冬,大败过天星于吴城镇,斩首四百二十级。追贼闯天王等五华集,又败之,斩首六百四十余级。七年击贼嵩县之潭头,斩首三百二十级。贼驻商、雒,谋再入山西。左良玉迎击于商南,九州遣部将赵柱、周尔敬逆之雒南。贼至商州返。已,复侵阌乡。九州病,遣部将凌元机、胡良翰等搜山,悉败殁。九州寻赴援山西。未几,以河南剿贼功,加署都督佥事。八年春,被劾褫官,从军自效。洪承畴入关,以吴村、瓦屋为商南贼走内乡、淅川要地,令九州偕良玉扼之。寻移驻洛阳。九年二月,贼走登封石阳关,与伊、嵩贼合。九州期良玉夹击,良玉半道归。九州以孤军千二百人由嵩县深入。贼屡败,穷追四十余里,误入深崖。遇贼数万,据险攻围。九州势不敌,夜移营,为贼所乘,遂战殁。从孙文琼伏阙三上书请恤,不报。文琼后亦殉难。
shí yǒu yáng zhèng fāng zhě, tiān qǐ jiān yǐ xiǎo xiào cóng jūn, lǚ jiǎo guì zhōu zéi, jī gōng zhì fù zǒng bīng. xù táo hóng bà gōng, jiā shǔ dū du tóng zhī. chóng zhēn sān nián jī pò dìng fān pàn miáo. qī nián, zéi xiàn dāng yáng, zhèng fāng yǐ zhèn gān bīng bài zéi bān jiū tān, fù qí chéng. hú guǎng xún fǔ táng huī yǐ xiàn líng huì fān wéi zhòng, lìng zhèng fāng jí zǒng bīng xǔ chéng míng zhuān hù jīng zhōu chéng tiān. zhèng fāng lián zòu jīn shā pù lián huā píng bái gōu píng guān tián shí mén shān zhī jié. chén qí yú chū shī yún yáng, zhèng fāng xié chéng míng dèng qǐ cóng zhú shān zhú xī bái hé fēn dào jìn, jiē dà huò. zhì shí yuè, zhèng fāng dū gān bīng qiān yú yuán luò nán, zhàn bài, jí bù jiàng zhāng shàng xuǎn jiē sǐ yān, yī jūn jǐn mò. zèng tài zǐ shǎo shī zuǒ dū du, shì yīn zhǐ huī tóng zhī, zài yīn yī zi shǒu bèi, cì jì zàng, yǒu sī jiàn cí.
时有杨正芳者,天启间以小校从军,屡剿贵州贼,积功至副总兵。叙桃红坝功,加署都督同知。崇祯三年击破定番叛苗。七年,贼陷当阳,正芳以镇筸兵败贼班鸠滩,复其城。湖广巡抚唐晖以献陵、惠藩为重,令正芳及总兵许成名专护荆州、承天。正芳连奏金沙铺、莲花坪、白沟坪、官田、石门山之捷。陈奇瑜出师郧阳,正芳偕成名、邓玘从竹山、竹溪、白河分道进,皆大获。至十月,正芳督筸兵千余援雒南,战败,及部将张上选皆死焉,一军尽殁。赠太子少师、左都督,世荫指挥同知,再荫一子守备,赐祭葬,有司建祠。
yòu yǒu yáng shì ēn zhě, chóng zhēn shí, lì guān hú guǎng fù zǒng bīng. qī nián chūn, bài zéi zhú xī. dà yǔ, shān shuǐ zhòu fā, zéi duō piào nì sǐ, yú kuì zǒu. shì ēn jí jī, zhǎn zhèn shān hǔ děng sì shí yú rén. yǐ, zhuī zéi shí hé kǒu, lián zhàn kāng jiā píng ruì xī, gōng zuì. bā nián dōng, bài zéi xiào gǎn. jiǔ nián chūn, zǔ kuān dà pò zéi chú zhōu. shì ēn cóng lú xiàng shēng chí zhì, fù dà pò zhī. shí nián chūn, yǔ qín yì míng pò liú guó néng yú xì shí lǐng, huò qí kuí xīn lái hǔ. zéi xiàn suí zhōu, zé dài zuì zì shú. shí èr nián dōng, dū shī yáng sì chāng lìng shǒu yí chéng. huì zéi luó rǔ cái huì dēng xiāng fēn tún xīng shān yuǎn ān, yí líng gào jí. sì chāng xí shì ēn jí jīng mén shǒu jiāng luó ān bāng fù jiù. zhì yáng píng hóu ér dòng, dào xiǎn shén, sì chāng zài xí zhào hái, ér ān bāng yóu zuò yù, shì ēn yóu chóng yáng píng yǐ liǎng dào shēn rù, qī zhì mǎ liáng píng hé bīng. rǔ cái dēng xiāng wéi zhī xiāng yóu píng, sì chāng lián fā shù dào bīng wǎng yuán, jiē yǐ dào yuǎn bù néng jìn. shì ēn děng bèi kùn jiǔ, tū wéi zǒu huáng lián píng, jué dì wú shuǐ, shì jī kě shén. zéi zhì, liǎng jūn jǐn fù, shì ēn ān bāng bìng sǐ.
又有杨世恩者,崇祯时,历官湖广副总兵。七年春,败贼竹溪。大雨,山水骤发,贼多漂溺死,余溃走。世恩疾击,斩镇山虎等四十余人。已,追贼石河口,连战康家坪、蚋溪,功最。八年冬,败贼孝感。九年春,祖宽大破贼滁州。世恩从卢象升驰至,复大破之。十年春,与秦翼明破刘国能于细石岭,获其魁新来虎。贼陷随州,责戴罪自赎。十二年冬,督师杨嗣昌令守宜城。会贼罗汝才、惠登相分屯兴山、远安,夷陵告急。嗣昌檄世恩及荆门守将罗安邦赴救。至洋坪猴儿洞,道险甚,嗣昌再檄召还,而安邦由祚峪,世恩由重阳坪已两道深入,期至马良坪合兵。汝才、登相围之香油坪,嗣昌连发数道兵往援,皆以道远不能进。世恩等被困久,突围走黄连坪,绝地无水,士饥渴甚。贼至,两军尽覆,世恩、安邦并死。
chén yú wáng, zì dān zhōng, wú xiàn rén. shì wèi sū zhōu wèi qiān hù. jì xí zhí, liǎng jǔ wǔ xiāng shì, shòu qí bīng yíng shǒu bèi. yǐ bǔ huò hǎi dào gōng, qiān dū sī qiān shū, shǒu chóng míng shé shān. dào wáng yī jué děng luàn hǎi bīn, yú wáng lǜ zhàn chuán shù shí jī zhī yáng shān, chí dāo diē rù qí zhōu, shēng qín yī jué, jiān qí dǎng dài jìn. shàng guān jiāo jiàn, suì zhī míng. tiān qǐ chū, jīng lüè xióng tíng bì yòng wèi biāo xià cān jiāng. dài zhě zhì, yú yú wáng jiǔ bào zú. qí zi sù yú wáng dú shā zhī, dǎi xì jiǔ bù shì.
陈于王,字丹衷,吴县人。世为苏州卫千户。既袭职,两举武乡试,授奇兵营守备。以捕获海盗功,迁都司佥书,守崇明蛇山。盗王一爵等乱海滨,于王率战船数十击之羊山,持刀跌入其舟,生擒一爵,歼其党殆尽。上官交荐,遂知名。天启初,经略熊廷弼用为标下参将。代者至,余于王酒暴卒。其子诉于王毒杀之,逮系久不释。
chóng zhēn èr nián, jīng shī yǒu jǐng. xún fǔ cáo wén héng shì qí zuì, shǔ qián fēng yóu jī, jiāng bīng qín wáng. jì zhì, bīng shì yǐ jiě, suì nán hái. jiǔ zhī, xún fǔ zhāng guó wéi yòng wèi zhōng jūn shǒu bèi. jiǔ nián, zéi rù jiāng běi, wéi lú zhōu, xiàn hé zhōu. guó wéi qiǎn yú wáng shǒu liù hé, shǒu bèi jiǎng ruò lái shǒu jiāng pǔ. zéi fāng wéi jiāng pǔ, ruò lái jí rù yǔ zhī xiàn lǐ wéi yuè gù shǒu. zéi dēng chéng, ruò lái jù què zhī. zhuì xià jiǎo zéi, shǐ zhe qí jiá, zuǒ bì shāng, guǒ xuè hái zhàn, zéi nǎi tuì. liù hé wú chéng, ruò lái yǔ yú wáng jǐ jiǎo hàn zéi, èr yì lài yǐ quán. zéi fàn sù sōng, yú wáng dì guó jì xié zhǐ huī bāo wén dá děng yǐ èr qiān rén wǎng jiù. wén dá bài mò, yú wáng zhòu mǎ rù, bá qí dì ér chū.
崇祯二年,京师有警。巡抚曹文衡贳其罪,署前锋游击,将兵勤王。既至,兵事已解,遂南还。久之,巡抚张国维用为中军守备。九年,贼入江北,围庐州,陷和州。国维遣于王守六合,守备蒋若来守江浦。贼方围江浦,若来急入与知县李维樾固守。贼登城,若来拒却之。缒下角贼,矢著其颊,左臂伤,裹血还战,贼乃退。六合无城,若来与于王掎角捍贼,二邑赖以全。贼犯宿松,于王弟国计偕指挥包文达等以二千人往救。文达败殁,于王骤马入,拔其弟而出。
shí nián zhēng yuè, zéi fēn fàn jiāng pǔ liù hé jí ān qìng. guó wéi qiǎn bù jiàng zhāng zài gēng děng yuán ān qìng, ér yǐ xīn mù bīng èr qiān lìng fù jiāng chéng lóng jí yú wáng ruò lái fēn shù èr yì. yǐ ér zéi bù zhì, guó wéi yì fù ān qìng, chéng tài hú, nǎi tí lóng děng sān jiāng bīng xī shàng. sān yuè, zéi fàn tài hú, fù jiāng pān kě dà jiàng ān qìng bīng jiǔ bǎi, lóng děng sān qiāng qiāng wú zhōng bīng sān qiān liù bǎi, yù zhī fēng jiā diàn. zéi xiān fàn kě dà yíng, lóng děng zhì, jiā jī zhī, zéi duō sǐ. yè fù zhì, zhōng fú, yì bài qù. jiān jūn shǐ kě fǎ yù tuì è yào hài, zhū jiàng bù cóng, jué qiàn shǒu èr shí sì rì. luó rǔ cái liú guó néng děng qī yíng shù wàn zhòng qí zhì, wéi shù zhòng. zhū jiàng tū jī, pō yǒu shā shāng. kě fǎ xié fù jiāng xǔ zì qiáng chí jiù, è yú zéi, míng dà pào yáo wèi shēng yuán, zhū jiàng yì hū zào tū wéi. huì tiān yù, jiǎ zhòng bù dé chū. míng rì rì zhōng, zéi sì miàn rù, jiàng shì duǎn bīng jiē zhàn. kě dà zhàn sǐ, lóng yǐn huǒ zì fén sǐ. yú wáng shǒu zhí dà dāo, zuǒ yòu shā zéi, shāng zhòng lì jié, běi miàn kòu tóu zì wěn sǐ, yuè shí rì miàn sè rú shēng. ruò lái fú yǔ rén yī yǐ miǎn. tóng sǐ zhě, wǔ jǔ zhān zhào péng shǒu chù shí sǐ. lù wáng yóu shā zéi guò dāng, zéi luán fēn qí ròu sǐ. mò shì huá táng shì lóng jí qiān hù wáng dìng yuǎn jiē lì zhàn sǐ. bǎi hù wáng hóng yóu wèi zéi suǒ zhí, jù chǐ duàn zú, mà bù jué shēng sǐ. shì zú tuō zhě jǐn qiān yú rén. shì wén, zèng yú wáng zhāo yǒng jiāng jūn zhǐ huī shǐ, shì yīn fù qiān hù. yú zèng yīn yǒu chà.
十年正月,贼分犯江浦、六合及安庆。国维遣部将张载赓等援安庆,而以新募兵二千令副将程龙及于王、若来分戍二邑。已而贼不至,国维议赴安庆,城太湖,乃提龙等三将兵西上。三月,贼犯太湖,副将潘可大将安庆兵九百,龙等三将将吴中兵三千六百,御之酆家店。贼先犯可大营,龙等至,夹击之,贼多死。夜复至,中伏,亦败去。监军史可法欲退扼要害,诸将不从,掘堑守二十四日。罗汝才、刘国能等七营数万众齐至,围数重。诸将突击,颇有杀伤。可法偕副将许自强驰救,扼于贼,鸣大炮遥为声援,诸将亦呼噪突围。会天雨,甲重不得出。明日日中,贼四面入,将士短兵接战。可大战死,龙引火自焚死。于王手执大刀,左右杀贼,伤重力竭,北面叩头自刎死,阅十日面色如生。若来服圉人衣以免。同死者,武举詹兆鹏首触石死。陆王猷杀贼过当,贼脔分其肉死。莫是骅、唐世龙及千户王定远皆力战死。百户王弘猷为贼所执,锯齿断足,骂不绝声死。士卒脱者仅千余人。事闻,赠于王昭勇将军、指挥使,世荫副千户。余赠荫有差。
hóu liáng zhù, zì cháo shí, yǒng níng wèi rén. tiān qǐ chū, lèi guān sì chuān fù zǒng bīng. tǎo shē chóng míng fù zǐ, fù zūn yì chéng. yòu yǔ cān yì zhào bāng qīng zhāo xiáng shē yín dǎng ān luán. liù nián wǔ yuè dài lǐ wéi xīn wèi sì chuān zǒng bīng guān, zhèn yǒng níng. shí chóng míng bài bēn shuǐ xī, yǔ ān bāng yàn hé, guì zhōu bīng shù tǎo bù kè.
侯良柱,字朝石,永宁卫人。天启初,累官四川副总兵。讨奢崇明父子,复遵义城。又与参议赵邦清招降奢寅党安銮。六年五月代李维新为四川总兵官,镇永宁。时崇明败奔水西,与安邦彦合,贵州兵数讨不克。
chóng zhēn èr nián, zǒng dū zhū xiè yuán qiǎn guì zhōu zǒng bīng xǔ chéng míng fù chì shuǐ wèi, chóng míng bāng yàn yǐ shí yú wàn zhòng lái zhēng. chéng míng hái yǒng níng, zéi zhuī zhī ruì shén. liáng zhù xié jiān jūn fù shǐ liú kě xùn chū zhàn xiǎo què, chéng míng děng lái yuán, zéi nǎi jù wǔ fēng shān táo hóng bà. yuè shù rì, liáng zhù chéng zéi bù bèi, yǔ fù jiāng dèng děng qīn zǎo wù pò zhī, zéi dà kuì. chéng míng wén shān shàng hū zào shēng yì chū. zéi bēn é xiàng lǐng, jìng zhǎng ér xiá, rén mǎ bù néng róng. liáng zhù qǐ jūn zhì, zéi fù dà bài, sǐ zhě shù wàn rén. chóng míng bāng yàn yǔ bāng yàn dǎng wěi dū du mò dé bìng shòu shǒu, fú qí dǎng yáng zuò děng shù qiān rén. jī nián jù kòu píng, shí chēng xī nán qí jié.
崇祯二年,总督朱燮元遣贵州总兵许成名复赤水卫,崇明、邦彦以十余万众来争。成名还永宁,贼追之锐甚。良柱偕监军副使刘可训出战小却,成名等来援,贼乃据五峰山桃红坝。越数日,良柱乘贼不备,与副将邓等侵早雾迫之,贼大溃。成名闻山上呼噪声亦出。贼奔鹅项岭,径长而狭,人马不能容。良柱、玘军至,贼复大败,死者数万人。崇明、邦彦与邦彦党伪都督莫德并授首,俘其党杨作等数千人。积年巨寇平,时称西南奇捷。
sì chuān xún fǔ zhāng lùn shàng qí gōng bù jí qián jiāng. chéng míng děng nù, yán bāng yàn dé nǎi jǐ bù jiàng zhào guó xǐ suǒ zhǎn, qiě chóng míng yóu wèi sǐ. xiè yuán xìn zhī, zòu yú cháo. bīng bù bù néng jué, shǎng jiǔ bù xíng. yù shǐ sūn zhēng lán yán:" xùn fú qiú ā chī yáng zuò děng, xián yún bāng yàn jí shí shòu shǒu, zhuó rán fēi qián bīng lì." dì jí mìng xiàn fú gào miào, chuán shǒu jiǔ biān. chuān zhōng fǔ àn jí yù shǐ máo yǔ jiàn jiē sòng liáng zhù kě xùn gōng, dǐ xiè yuán. xiè yuán shū biàn qiě qiú qù, shǎng suì gé bù xíng. liáng zhù yuàn xiè yuán, bù wéi yòng, zhì yǔ xiāng jié zòu, jiě zhí hóu kān. jiǔ zhī, yù shǐ liú zōng xiáng liè shàng gōng zhuàng. qī nián bā yuè, shǐ lù qián gōng, jìn liáng zhù zuǒ dū du, shì yīn jǐn yī zhǐ huī qiān shì chéng míng děng yì yōu xù. wèi jǐ, fù wèi sì chuān zǒng bīng guān.
四川巡抚张论上其功不及黔将。成名等怒,言邦彦、德乃己部将赵国玺所斩,且崇明犹未死。燮元信之,奏于朝。兵部不能决,赏久不行。御史孙征兰言:“讯俘囚阿痴、杨作等,咸云邦彦即时授首,灼然非黔兵力。”帝即命献俘告庙,传首九边。川中抚按及御史毛羽健皆讼良柱、可训功,诋燮元。燮元疏辩且求去,赏遂格不行。良柱怨燮元,不为用,至与相讦奏,解职侯勘。久之,御史刘宗祥列上功状。七年八月,始录前功,进良柱左都督,世荫锦衣指挥佥事;成名等亦优叙。未几,复为四川总兵官。
bā nián xià, zǒng dū hóng chéng chóu dà jǔ tǎo zéi, lìng liáng zhù è zéi rù chuān lù. zhàn fèng xiàn sān jiāng kǒu, zhǎn shǒu sān bǎi qī shí yǒu qí. míng nián dōng, zéi fàn hàn zhōng, ruì wáng qiǎn shǐ qǐ shī. liáng zhù dū bīng yuán, yǔ tā jiāng tóng què zéi. shí nián sì yuè, chuān zhōng dì zhèn zhě qī, dì míng zhě yī, zhàn zhǔ bīng. zéi guǒ rù fàn, xiàn nán jiāng tōng jiāng. dì qiè zé liáng zhù jí xún fǔ wáng wéi zhāng. shí liáng zhù zhù guǎng yuán, jǐn zhào zhū dì bīng jiǔ qiān yǒu qí, fēn fáng è xiǎn, zhǐ yú èr qiān rén. zéi zhī qí shì ruò, wǔ yuè fù kòu chuān běi. wéi zhāng gào jí yú cháo. huì zéi zhuǎn lüè tā suǒ, liáng zhù nǎi chè hái shǒu ài bīng, zhuān shǒu guǎng yuán. wéi zhāng yǐ wéi fēi jì, shàng zhāng yán zhī. shí yuè, lǐ zì chéng guò tiān xīng hùn tiān xīng děng xiàn níng qiāng, fēn sān dào rù kòu. liáng zhù jí jù zhàn yú mián zhōu, zhòng guǎ bù dí, zhèn wáng. zéi zhí bī chéng dū, wéi zhāng fāng shǒu bǎo níng, fǎn zài wài, lián shī sān shí yú zhōu xiàn. dì dà nù, mìng dǎi èr rén xià zhào yù, yóu wèi zhī liáng zhù sǐ. yù chéng, wéi zhāng qiǎn shù, zhuī duó liáng zhù guān.
八年夏,总督洪承畴大举讨贼,令良柱扼贼入川路。战凤县三江口,斩首三百七十有奇。明年冬,贼犯汉中,瑞王遣使乞师。良柱督兵援,与他将同却贼。十年四月,川中地震者七,地鸣者一,占主兵。贼果入犯,陷南江、通江。帝切责良柱及巡抚王维章。时良柱驻广元,尽召诸地兵九千有奇,分防扼险,止余二千人。贼知其势弱,五月复寇川北。维章告急于朝。会贼转掠他所,良柱乃撤还守隘兵,专守广元。维章以为非计,上章言之。十月,李自成、过天星、混天星等陷宁羌,分三道入寇。良柱急拒战于绵州,众寡不敌,阵亡。贼直逼成都,维章方守保宁,反在外,连失三十余州县。帝大怒,命逮二人下诏狱,犹未知良柱死。狱成,维章遣戍,追夺良柱官。
shí sān nián, liáng zhù zi zhǐ huī tiān xī fú quē yán:" chén yǔ zéi bù gòng dài tiān. yuàn juān zī shàn jiǎ, xuǎn mù jìng lǚ jí chén fù jiù jiāng, zì dāng yī duì, yǔ zéi xuè zhàn, xià xuě fù chǐ, shàng bào guó ēn." dì shēn jiā zhī, mìng shòu yóu jī, fù sì chāng jūn lì gōng. yǐ, sì chāng yán tiān xī suǒ jiāng qīn dīng èr bǎi liù shí rén jí zhào mù jīng zú wǔ liù bǎi rén jiē piāo hàn gǎn zhàn. dì yì jiā zhī, zài zēng yī zhì.
十三年,良柱子指挥天锡伏阙言:“臣与贼不共戴天。愿捐赀缮甲,选募劲旅及臣父旧将,自当一队,与贼血战,下雪父耻,上报国恩。”帝深嘉之,命授游击,赴嗣昌军立功。已,嗣昌言天锡所将亲丁二百六十人及召募精卒五六百人皆剽悍敢战。帝益嘉之,再增一秩。
zhāng lìng, yǒng níng xuān fǔ sī rén. tiān qǐ yuán nián, shē chóng míng fǎn, lìng wèi wěi zǒng bīng, cóng gōng chéng dū. lìng suī wèi zéi yòng, fēi qí zhì. chóng míng bài guī yǒng níng, lìng jié sòng wǔ děng chéng jiàn qín qí wěi chéng xiàng hé ruò hǎi, lǜ zhòng yǐ jiàng. chóng míng nù, shā lìng yī jiā, yí qí xiān mù. xún fǔ zhū xiè yuán yán lìng děng wéi guó wàng jiā, qǐng yōu zhuó shì quàn, mìng yǔ wǔ bìng shòu cān jiāng. hòu lǚ cóng dà jūn zhēng tǎo, pín yǒu gōng, jiā fù zǒng bīng, réng shì cān jiāng shì, hòu shí shòu jiàn wǔ yóu jī. chóng zhēn zhōng, lǚ qiān fù zǒng bīng, zhèn chuān běi. qī nián, liú zéi rù fàn, zǒng bīng zhāng ěr qí yǐ lìng wèi xiān fēng, fù jiāng chén yī lóng wǔ shēng huá wéi zuǒ yòu yì, jù zhī yuán shān. lìng zhuī zhì lóng tán, yī lóng děng bù zhì, miàn zhōng sān shǐ, zhǎn zéi bǎi yú jí ér hái. zéi fàn lüè yáng, lìng yòu jī bài zhī, è bǎo níng hàn zhōng zhū yào hài, qín zéi bù gǎn fàn. shí nián dōng, lǐ zì chéng děng xiàn sì chuān sān shí yú zhōu xiàn, zǒng bīng hóu liáng zhù zhèn wáng, lìng huò miǎn. yáng sì chāng zhī dū shī yě, zhāng xiàn zhōng děng xī bēn xīng ān, wèi lìng suǒ è, bù dé rù hàn zhōng, nǎi zhuǎn kòu kuí zhōu. shí sān nián èr yuè dà bài mǎ nǎo shān, zǒu chà xī qiān jiāng hé, lìng fù yǔ fù jiāng fāng guó ān dà pò zhī. lìng shí nián qī shí yú, mǎ shàng yòng wǔ shí nǔ, zhōng bì dòng xiōng, jūn zhōng hào" shén nǔ jiāng".
张令,永宁宣抚司人。天启元年,奢崇明反,令为伪总兵,从攻成都。令虽为贼用,非其志。崇明败归永宁,令结宋武等乘间擒其伪丞相何若海,率众以降。崇明怒,杀令一家,夷其先墓。巡抚朱燮元言令等为国忘家,请优擢示劝,命与武并授参将。后屡从大军征讨,频有功,加副总兵,仍视参将事,后实授建武游击。崇祯中,屡迁副总兵,镇川北。七年,流贼入犯,总兵张尔奇以令为先锋,副将陈一龙、武声华为左右翼,拒之员山。令追至龙潭,一龙等不至,面中三矢,斩贼百余级而还。贼犯略阳,令又击败之,扼保宁、汉中诸要害,秦贼不敢犯。十年冬,李自成等陷四川三十余州县,总兵侯良柱阵亡,令获免。杨嗣昌之督师也,张献忠等悉奔兴安,为令所扼,不得入汉中,乃转寇夔州。十三年二月大败玛瑙山,走岔溪千江河,令复与副将方国安大破之。令时年七十余,马上用五石弩,中必洞胸,军中号“神弩将”。
xiàn zhōng zhuǎn rù kē jiā píng, qí dì luàn fēng cuò zhì, qìng shēn dào xiǎn. lìng lǜ zhòng zhuī jí zhī, fēn qí xià wèi wǔ, gǔ yǒng zhēng lì. zéi zhòng guān jūn guǎ, guó ān wèi hòu jù, tā dào yì qù. lìng dú shēn rù, bèi wéi, jū jué bǎn zhōng, lǚ shè zéi yíng, yīng xián bì zhě shén zhòng. shuǐ yuǎn shì kě, lài tiān yù yǐ jì, wéi zhōng bù jiě. xiāng yáng jiān jūn qiān shì zhāng kè jiǎn yán yú zǒng dū zhèng chóng jiǎn yuē:" zhāng lìng jiàn jiàng, nài hé qì zhī!" jí lìng cān jiāng zhāng yīng yuán wāng zhī fèng cóng bā tái shān jìn, zǒng bīng hè rén lóng cóng mǎn yuè cáo jìn. sān yuè bā rì, yīng yuán děng xiān zhì. lìng fāng yǔ zéi dòu, hū shēng dòng shān gǔ. yīng yuán děng yīng zhī, nèi wài jiā jī, zéi nǎi bài qù. lìng yǔ zéi wàn yú xiāng chí shí sān rì, suǒ shā shāng guò dāng, qí zú jǐn wǔ qiān ěr. shí xún fǔ shào jié chūn zhù chóng qìng, qiǎn shǒu huáng ní wā, yǐ lìng jí qín liáng yù wèi zuǒ yòu shǒu. hòu jié chūn yí dà chāng, yǐ lìng shǒu zhú qūn píng, fáng zéi yì. jiǔ yuè, xiàn zhōng bīng dà zhì. lìng lì zhàn, zhōng shǐ sǐ, jūn suì bài.
献忠转入柯家坪,其地乱峰错峙,箐深道险。令率众追及之,分其下为五,鼓勇争利。贼众官军寡,国安为后拒,他道逸去。令独深入,被围,居绝阪中,屡射贼营,应弦毙者甚众。水远士渴,赖天雨以济,围终不解。襄阳监军佥事张克俭言于总督郑崇俭曰:“张令健将,奈何弃之!”急令参将张应元、汪之凤从八台山进,总兵贺人龙从满月嶆进。三月八日,应元等先至。令方与贼斗,呼声动山谷。应元等应之,内外夹击,贼乃败去。令与贼万余相持十三日,所杀伤过当,其卒仅五千耳。时巡抚邵捷春驻重庆,遣守黄泥洼,倚令及秦良玉为左右手。后捷春移大昌,以令守竹{囷}坪,防贼逸。九月,献忠兵大至。令力战,中矢死,军遂败。
zhī fèng jì jiě kē jiā píng wéi, hòu yǔ yīng yuán tóng shǒu kuí zhōu zhī tǔ dì lǐng, bù zú duō xīn mù. xiàn zhōng jǐn ruì lái gōng, zhī fèng yīng yuán lì zhàn. zéi fēn bīng cóng hòu shān xià, tū rù qí yíng. yīng yuán tū wéi chū. zhī fèng zǒu tā dào miǎn, shān háng dào kě, yǐn dòu shuǐ wò, xuè níng yì ér sǐ. yú yuè, lìng yì zhàn sǐ. jūn zhōng shī èr jiāng, wèi duó qì.
之凤既解柯家坪围,后与应元同守夔州之土地岭,部卒多新募。献忠尽锐来攻,之凤、应元力战。贼分兵从后山下,突入其营。应元突围出。之凤走他道免,山行道渴,饮斗水卧,血凝臆而死。逾月,令亦战死。军中失二将,为夺气。
měng rú hǔ, běn sài wài jiàng rén, jiā yú lín, jī gōng zhì yóu jī. chóng zhēn wǔ nián, jī xíng hóng láng yú gāo píng, jiě qí wéi. míng nián bài zéi shòu yáng hēi shān, fù jī guān suǒ jūn. yǐ, cóng cáo wén zhào zhuī zéi xī yǎn bì xiá cūn, zhǎn hùn shì wáng. yǔ pō xī mù zhú zéi shòu yáng dōng. yòu yǔ chén guó wēi mǎ jié pò lái yuǎn zhài. cóng wén zhào dà pò zéi fàn cūn. guó wēi yǐ bù zú sān bǎi yè jié zéi hóng shān lǐng, rú hǔ jié jí hǔ dà wēi hé yìng zhào jī shā jiǔ tiáo lóng. xún yǐ xún fǔ xǔ dǐng chén mìng, yóu wén shuǐ rù shān jiǎo zéi. yòu yǔ dà wēi yìng zhào jié yóu gāo luò shān jiǎo dōng fàn zhī zéi, bìng yǒu gōng. zéi liú rù jī nán, shān xī jǐng jiàn xī, rú hǔ réng lì dǐng chén. qī nián jiǎo zéi qìn yuán, guó wǔ tiáo lóng.
猛如虎,本塞外降人,家榆林,积功至游击。崇祯五年,击邢红狼于高平,解其围。明年败贼寿阳黑山,覆姬关锁军。已,从曹文诏追贼西偃、碧霞村,斩混世王。与颇希牧逐贼寿阳东。又与陈国威、马杰破来远寨。从文诏大破贼范村。国威以步卒三百夜劫贼红山岭,如虎、杰及虎大威、和应诏击杀九条龙。寻以巡抚许鼎臣命,由文水入山剿贼。又与大威、应诏、杰由皋落山剿东犯之贼,并有功。贼流入畿南,山西警渐息,如虎仍隶鼎臣。七年剿贼沁源,馘五条龙。
rú hǔ xiāo yǒng shàn zhàn, yǔ hǔ dà wēi qí míng. dài jūn ēn wú shēn xiāng jì wèi xún fǔ, bìng wěi rèn zhī. yǐ gōng jìn cān jiāng. qí nián dōng, zéi zài hé nán, yù chéng bīng běi dù, rú hǔ dà wēi è zhī hé bīn. bā nián èr yuè yǔ dà wēi guó wēi zhǎn jù zéi gāo jiā jì. shān xī zéi jǐn píng, yòng shēn jiàn jiā fù zǒng bīng. qí dōng yǐ fáng hé gōng, jiā shǔ dū du qiān shì. lián suì fáng hé jí yuán jiǎo hé nán zéi, láo jī shén zhe. shí yī nián dōng, jīng shī yǒu jǐng, rú hǔ dū bīng qín wáng. míng nián sì yuè zhuó jì zhèn zhōng xié zǒng bīng guān.
如虎骁勇善战,与虎大威齐名。戴君恩、吴甡相继为巡抚,并委任之。以功进参将。其年冬,贼在河南,欲乘冰北渡,如虎、大威扼之河滨。八年二月与大威、国威斩剧贼高加计。山西贼尽平,用甡荐加副总兵。其冬以防河功,加署都督佥事。连岁防河及援剿河南贼,劳绩甚著。十一年冬,京师有警,如虎督兵勤王。明年四月擢蓟镇中协总兵官。
shí sān nián zuò shì luò zhí, fā biān fāng lì gōng. dū shī yáng sì chāng qǐng yú cháo, lìng cóng rù shǔ. shí yī yuè, jiān jūn wàn yuán jí dà xiǎng jiàng shì yú bǎo níng. yǐ zhū jūn jìn zhǐ bù yī, zhuó rú hǔ wèi zhèng zǒng tǒng, zhāng yīng yuán fù zhī, lǜ jūn qū mián zhōu. fēn qiǎn zhū jiàng tún yào hài. ér yuán jí zì jiān dào zǒu shè hóng, è péng xī yǐ dài zéi. zéi fāng tún ān yuè jiè, zhēn guān jūn qiě zhì, xiāo dùn, dǐ nèi jiāng. rú hǔ jiǎn xiāo qí zhuī zhī. yuán jí yīng yuán yíng ān yuè chéng xià, yǐ è qí guī lù. shí èr yuè, zhāng xiàn zhōng xiàn lú zhōu, qí dì sān miàn zǔ jiāng, wéi lì shí zhàn kě běi zǒu. yuán jí yǐ zéi jū jué dì, jiāng qiǎn dà bīng nán dǎo qí lǎo cháo, ér fú bīng páng sāi yù chán sì, cù zéi běi cuàn yǒng chuān, nì ér jī zhī, kě jǐn tiǎn. yǒng chuān zhī xiàn yǐ xiān dùn, chéng zhōng zhǐ chéng bù yī èr rén. rú hǔ mì xiàng dǎo bù kě dé, yè sù xī guān kōng shě. jí dǐ lì shí, zéi yǐ xiān dù nán xī fǎn zǒu. guān zhōng jiàng hè rén lóng jūn gé shuǐ bù jī, zéi suì yuè chéng dū, zǒu hàn chuān dé yáng, dù mián hé rù bā zhōu.
十三年坐事落职,发边方立功。督师杨嗣昌请于朝,令从入蜀。十一月,监军万元吉大飨将士于保宁。以诸军进止不一,擢如虎为正总统,张应元副之,率军趋绵州。分遣诸将屯要害。而元吉自间道走射洪,扼蓬溪以待贼。贼方屯安岳界,侦官军且至,宵遁,抵内江。如虎简骁骑追之。元吉、应元营安岳城下,以扼其归路。十二月,张献忠陷泸州,其地三面阻江,惟立石站可北走。元吉以贼居绝地,将遣大兵南捣其老巢,而伏兵旁塞玉蟾寺,蹙贼北窜永川,逆而击之,可尽殄。永川知县已先遁,城中止丞簿一二人。如虎觅向导不可得,夜宿西关空舍。及抵立石,贼已先渡南溪返走。关中将贺人龙军隔水不击,贼遂越成都,走汉川、德阳,渡绵河入巴州。
míng nián zhēng yuè, sì chāng qīn tǒng zhōu shī xià yún yáng, xí zhū jiàng lù zhuī zéi, zhū jūn nǎi jǐn niè zéi hòu. zéi zhé ér dōng fǎn, guī lù xī kōng, bù kě fù è. rú hǔ suǒ jiāng zhǐ liù bǎi qí, yú jiē zuǒ liáng yù bù bīng, jiāo hàn bù kě zhì, suǒ guò sì fén lüè, wéi cān jiāng liú shì jié yǒng gǎn sī lì gōng. zhū jūn cóng liáng yù, duō yōu xián bù zhàn. gǎi lì rú hǔ, chí zhú shān gǔ fēng xuě zhōng, xián yuàn wàng. yáo yuē:" xiǎng shā wǒ zuǒ zhèn, pǎo shā wǒ měng zhèn." shí hè rén lóng bīng yǐ dà zào xī guī, suǒ shì zhǐ rú hǔ, yuán jí shēn yōu zhī. zéi zì bā zhōu zhì kāi xiàn, guān jūn zhuī zhī, yù zhū huáng líng chéng. rì bū yǔ zuò, zhū jiàng pí fá, qǐng jí cháo zhàn. shì jié fèn yuē:" sì xún zhú zéi, jīn shǐ jí zhī. shě fú jī, wǒ bù néng yě." zhí gē xiān, rú hǔ jī zhū jūn jì zhī. shì jié suǒ dāng, zhé cuī xiàn. xiàn zhōng dēng gāo wàng guān jūn, jiàn wú hòu jì, mì chōu zhuàng qí qián xíng qìng gǔ zhōng, chéng gāo dà hū chí xià. liáng yù bīng xiān kuì, shì jié jí yóu jī guō kāi rú hǔ zǐ xiān jié bìng zhàn sǐ. rú hǔ lǜ qīn bīng lì zhàn, bù jiàng xié shàng mǎ, kuì wéi chū, qí dào jūn fú jǐn shī. nǎi shōu cán zú cóng sì chāng xià jīng zhōu. jí sì chāng sǐ, lǜ suǒ bù è dé ān huáng zhōu. huì jū fā bèi, bù néng zhàn, tuì tún chéng tiān, xún yí zhù nán yáng.
明年正月,嗣昌亲统舟师下云阳,檄诸将陆追贼,诸军乃尽蹑贼后。贼折而东返,归路悉空,不可复遏。如虎所将止六百骑,余皆左良玉部兵,骄悍不可制,所过肆焚掠,惟参将刘士杰勇敢思立功。诸军从良玉,多优闲不战。改隶如虎,驰逐山谷风雪中,咸怨望。谣曰:“想杀我左镇,跑杀我猛镇。”时贺人龙兵已大噪西归,所恃止如虎,元吉深忧之。贼自巴州至开县,官军追之,遇诸黄陵城。日晡雨作,诸将疲乏,请诘朝战。士杰奋曰:“四旬逐贼,今始及之。舍弗击,我不能也。”执戈先,如虎激诸军继之。士杰所当,辄摧陷。献忠登高望官军,见无后继,密抽壮骑潜行箐谷中,乘高大呼驰下。良玉兵先溃,士杰及游击郭开、如虎子先捷并战死。如虎率亲兵力战,部将挟上马,溃围出,旗纛军符尽失。乃收残卒从嗣昌下荆州。及嗣昌死,率所部扼德安、黄州。会疽发背,不能战,退屯承天,寻移驻南阳。
shí yī yuè, lǐ zì chéng fù fù zōng lóng bīng, chéng shì lái gōng. rú hǔ yǔ liú guāng zuò píng chéng gù shǒu, yòng jì shā zéi jīng zú shù qiān. yǐ ér chéng pò, rú hǔ chí duǎn bīng xiàng zhàn, dà hū chōng jī, xuè yíng páo xiù. guò táng fǔ mén, běi miàn kòu tóu xiè shàng ēn, zì chēng lì jié, wèi zéi zhèn sǐ. guāng zuò jí fēn shǒu cān yì ài yù chū nán yáng zhī xiàn yáo yùn xī bìng sǐ zhī, táng wáng yì yù hài.
十一月,李自成覆傅宗龙兵,乘势来攻。如虎与刘光祚凭城固守,用计杀贼精卒数千。已而城破,如虎持短兵巷战,大呼冲击,血盈袍袖。过唐府门,北面叩头谢上恩,自称力竭,为贼揕死。光祚及分守参议艾毓初、南阳知县姚运熙并死之,唐王亦遇害。
guāng zuò, zì hóng qí, yú lín wèi rén. chū wèi zhū shēng, qì qù. chéng zǔ yīn, lì guān yán suí yóu jī. chóng zhēn sān nián fèng zhào qín wáng, yǔ hé kě gāng děng zhàn luán zhōu yǒu gōng, qiān fén zhōu cān jiāng. wǔ nián yǔ yóu jī wáng shàng yì bài zéi zhāng yǒu yì yú lín xiàn. zéi hái bīng fàn zhī, jūn jǐn fù, guāng zuò jǐn yǐ shēn miǎn. bèi zhēng, wèi xíng, xié zhū jiàng fù lín xiàn, zhào chú qí zuì. liù nián, zéi fàn shí lóu, guāng zuò fēn sān dào jī, dà bài zhī, zhǎn gé gōu fēi pū tiān hǔ děng liù rén, huò shǒu gōng sān bǎi qī shí. yòu shù bài zéi yú lín xiàn yǒng níng. pū tiān fēi děng zhà xiáng, guāng zuò shè fú zhǎn zhī. yǐ, jī bài zéi wèi jiā wān hēi chá shān. qī nián jiǎo bài wáng gāng yú dǎng, zhǎn sì bǎi yú jí, jiā shǔ dū du qiān shì, wèi shān xī fù zǒng bīng. bài zéi guō xiàn, fù qí chéng. bā nián, zéi qú hè zōng hàn hào huó dì cǎo zhě, jiàn qí dǎng liú hào rán gāo jiā jì pò miè, wěi qǐ xiáng. guāng zuò fú bīng zhǎn zhī. jìn zhōng qún dào jiē jǐn, nǎi yí guāng zuò yú xuān fǔ. jiǔ zhī, mìng lǜ bīng yuán jiǎo hé nán. shí yī nián lián bài zéi bái guǒ yuán xiāng chéng. yǐ, zhuó bǎo dìng zǒng bīng guān, réng xié tǎo hé nán zéi. qí dōng, jī fǔ yǒu jǐng, chí hái zhèn. dà qīng bīng báo bǎo dìng, yǐ guāng zuò jiān shǒu, bù gōng ér qù. guāng zuò xún cóng zǒng dū sūn chuán tíng nán xià. míng nián èr yuè, dà qīng bīng hái zhì hún hé, zhí shuǐ zhǎng, zī zhòng nán dù, zhū jiàng wáng pǔ cáo biàn jiāo děng xiāng gù bù gǎn jī, guāng zuò kuāng qiè yóu shén. shì shī dà xué shì liú yǔ liàng hé zhī, zhào jí jūn qián zhèng fǎ. guāng zuò shì bào wǔ qīng jié, yǔ liàng nǎi xì zhī wǔ qīng yù, ér bài shū qǐng kuān. dì nù bà yǔ liàng, lùn guāng zuò sǐ. shí sì nián, dà xué shì fàn fù cuì lù qiú, lì yán guāng zuò cái wǔ, mìng chōng wèi shì guān, dài zuì bàn zéi. guāng zuò jǔ fèi jiāng yóu dí wén děng, dì yì cóng zhī.
光祚,字鸿其,榆林卫人。初为诸生,弃去。承祖荫,历官延绥游击。崇祯三年奉诏勤王,与何可纲等战滦州有功,迁汾州参将。五年与游击王尚义败贼张有义于临县。贼还兵犯之,军尽覆,光祚仅以身免。被征,未行,偕诸将复临县,诏除其罪。六年,贼犯石楼,光祚分三道击,大败之,斩隔沟飞、扑天虎等六人,获首功三百七十。又数败贼于临县、永宁。扑天飞等诈降,光祚设伏斩之。已,击败贼魏家湾、黑茶山。七年剿败王刚余党,斩四百余级,加署都督佥事,为山西副总兵。败贼崞县,复其城。八年,贼渠贺宗汉号活地草者,见其党刘浩然、高加计破灭,伪乞降。光祚伏兵斩之。晋中群盗皆尽,乃移光祚于宣府。久之,命率兵援剿河南。十一年连败贼白果园、襄城。已,擢保定总兵官,仍协讨河南贼。其冬,畿辅有警,驰还镇。大清兵薄保定,以光祚坚守,不攻而去。光祚寻从总督孙传庭南下。明年二月,大清兵还至浑河,值水涨,辎重难渡,诸将王朴、曹变蛟等相顾不敢击,光祚恇怯尤甚。视师大学士刘宇亮劾之,诏即军前正法。光祚适报武清捷,宇亮乃系之武清狱,而拜疏请宽。帝怒罢宇亮,论光祚死。十四年,大学士范复粹录囚,力言光祚才武,命充为事官,戴罪办贼。光祚举废将尤翟文等,帝亦从之。
dàng shì shí, zéi yǐ xiàn hé nán xiāng yáng, zhōng yuán jùn xiàn dà dǐ cán pò. guāng zuò shì mǎ wú jǐ, dū shī dīng qǐ ruì yóu qiè, guāng zuò suī shǎo yǒu kè jié, ér zéi shì zhuǎn shèng. jí fù zōng lóng bài mò yú xiàng chéng, nán yáng zhèn kǒng. guāng zuò shì jīng qí dì, táng wáng yāo yǔ gòng shǒu, chéng xiàn suì sǐ.
当是时,贼已陷河南、襄阳,中原郡县大抵残破。光祚士马无几,督师丁启睿尤怯,光祚虽少有克捷,而贼势转盛。及傅宗龙败殁于项城,南阳震恐。光祚适经其地,唐王邀与共守,城陷遂死。
hǔ dà wēi, yú lín rén. běn sài wài jiàng zú, yǒng gǎn xián jiāng lüè, cóng jūn yǒu gōng, lèi guān shān xī cān jiāng. chóng zhēn sān nián dōng, cóng zǒng bīng yóu shì lù jī wáng jiā yìn yú hé qū, lì zhàn bèi shāng. wǔ nián cóng zǒng dū zhāng zōng héng jiǎo zéi lín chuān lù ān yáng chéng qìn shuǐ, lián shèng zhī. míng nián cóng xún fǔ xǔ dǐng chén jī zéi jiè xiū, jiān qí kuí jiǔ tiáo lóng. shí zéi qù shān xī, dùn jù huī lín wǔ zhì shān zhōng, yuē èr wàn yú. dǐng chén lìng cáo wén zhào zì lí chéng rù, dà wēi měng rú hǔ zhū jiàng zì gāo luò shān rù, zéi lǚ bài. xún yí dà wēi shǒu píng yáng. qī nián, xún fǔ wú shēn zhì, chá zhū jiàng zhōng wéi dà wēi rú hǔ shěn yì kě shǔ bīng shì, wěi rèn zhī. qí dōng yǔ rú hǔ è zéi dù hé. gāo jiā jì jù kě lán, sì chū piāo lüè. míng nián sān yuè, èr jiāng zhuī zhì xīn dài shān zhōng. jiā jì mǎ shàng wǔ sān shí jīn zhǎng tǐng tū zhèn, dà wēi shè shā zhī, zhuī zhǎn qí zhòng wǔ bǎi rén, yú dǎng xī píng. shēn jiàn èr rén zhōng yǒng, jìn dà wēi fù zǒng bīng. qí dōng yǐ è zéi gōng, jiā shǔ dū du qiān shì.
虎大威,榆林人。本塞外降卒,勇敢娴将略,从军有功,累官山西参将。崇祯三年冬,从总兵尤世禄击王嘉胤于河曲,力战被伤。五年从总督张宗衡剿贼临川、潞安、阳城、沁水,连胜之。明年从巡抚许鼎臣击贼介休,歼其魁九条龙。时贼去山西,遁据辉林、武陟山中,约二万余。鼎臣令曹文诏自黎城入,大威、猛如虎诸将自皋落山入,贼屡败。寻移大威守平阳。七年,巡抚吴甡至,察诸将中惟大威、如虎沈毅可属兵事,委任之。其冬与如虎扼贼渡河。高加计据岢岚,四出剽掠。明年三月,二将追至忻、代山中。加计马上舞三十斤长梃突阵,大威射杀之,追斩其众五百人,余党悉平。甡荐二人忠勇,进大威副总兵。其冬以扼贼功,加署都督佥事。
jiǔ nián bā yuè, jī fǔ bèi bīng, lǜ shī rù yuán. míng nián chūn, mìng yuán jiǎo shǎn xī zéi, suì dài wáng zhōng wèi shān xī zǒng bīng guān. shàng shū yán zhū jiàng tǎo zéi, líng jí bù kě qǔ, shēng kǒu bù kě tān, fēng yù bù kě xiàn. dì cǎi nà zhī. shí yī nián zhào bīng bù zhēn bié zhū dà jiàng, dà wēi yǐ chèn zhí zēng zhì. qí nián dōng, jīng shī jiè yán. mìng zǒng dū lú xiàng shēng tǒng dà wēi jí xuān fǔ zǒng bīng yáng guó zhù dà tóng zǒng bīng wáng pǔ rù wèi. xún cóng xiàng shēng zhuǎn zhàn zhì jù lù jiǎ zhuāng, bèi wéi shù zā, xiàng shēng sǐ yān, dà wēi děng kuì wéi chū. dū shī liú yǔ liàng zǒng dū sūn chuán tíng jiē yán dà wēi guó zhù gǎn yǒng, shēn rù chóng wéi, shì tā jiāng yì, qǐ lìng lì gōng zì shú. dà wēi yì shàng zhāng qǐng zuì. dì bù cóng, zú jiě qí rèn. xún lìng cóng jūn bàn zéi.
九年八月,畿辅被兵,率师入援。明年春,命援剿陕西贼,遂代王忠为山西总兵官。上疏言诸将讨贼,零级不可取,生口不可贪,封域不可限。帝采纳之。十一年诏兵部甄别诸大将,大威以称职增秩。其年冬,京师戒严。命总督卢象升统大威及宣府总兵杨国柱、大同总兵王朴入卫。寻从象升转战至钜鹿贾庄,被围数匝,象升死焉,大威等溃围出。督师刘宇亮、总督孙传庭皆言大威、国柱敢勇,身入重围,视他将异,乞令立功自赎。大威亦上章请罪。帝不从,卒解其任。寻令从军办贼。
shí sì nián zhēng yuè, lǐ zì chéng wéi kāi fēng. zǒng dū yáng wén yuè qiǎn dà wēi jí fù jiāng zhāng dé chāng xiān lǜ wǔ qiān rén dù hé. huì zéi yǐ jiě wéi qù, nǎi huì hé nán xún fǔ lǐ xiān fēng yú yǎn shī, yǐ bīng shǎo wèi gǎn jī zéi. dài wén yuè jūn zhì, yǔ zéi zhàn míng gāo, dà pò zhī, yòu yǔ jiān jūn dào rèn dòng cuò zéi píng yù. qī yuè, zì chéng jí zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái gōng dèng zhōu, dà wēi cóng wén yuè jī pò zhī, zhǎn shǒu qiān yú jí. shǎn xī zǒng dū fù zōng lóng chū guān tǎo zéi, wén yuè dà wēi huì zhī. jiǔ yuè cì xīn cài, dǐ mèng jiā zhuāng. jiāng zhàn, qín shuài hè rén lóng jūn xiān kuì, dà wēi jūn yì kuì, suì bēn shěn qiū. zéi lián xiàn hé nán dèng xǔ, zài wéi kāi fēng. dà wēi cóng wén yuè yuán zhī, zéi yǐn qù. míng nián èr yuè, shī cì yǎn chéng. dū shī dīng qǐ ruì zǒng bīng zuǒ liáng yù fāng yǔ zéi áo zhàn, wén yuè dū dà wēi jí féng dà dòng zhāng péng yì děng hé jī, zéi dà bài. xiāng chí shí yī zhòu yè, fú zhǎn shù qiān. zéi suì dōng xiàn chén zhōu guī dé, yǐ, fù wéi kāi fēng. qī yuè shuò, qǐ ruì wén yuè dà wēi jí liáng yù yáng dé zhèng fāng guó ān zhī shī bì huì. qǐ ruì yù jí jī, liáng yù bù cóng, xiān zǒu. dà wēi zhū jūn yì zǒu. dì dà nù, lì zhū dé zhèng, chù qiǎn qǐ ruì zhū rén. dà wēi shí bēn rǔ níng, chū gōng zéi zhài, zhōng pào sǐ, nǎi miǎn qí zuì.
十四年正月,李自成围开封。总督杨文岳遣大威及副将张德昌先率五千人渡河。会贼已解围去,乃会河南巡抚李仙风于偃师,以兵少未敢击贼。待文岳军至,与贼战鸣皋,大破之,又与监军道任栋挫贼平峪。七月,自成及张献忠、罗汝才攻邓州,大威从文岳击破之,斩首千余级。陕西总督傅宗龙出关讨贼,文岳、大威会之。九月次新蔡,抵孟家庄。将战,秦帅贺人龙军先溃,大威军亦溃,遂奔沈丘。贼连陷河南邓、许,再围开封。大威从文岳援之,贼引去。明年二月,师次郾城。督师丁启睿、总兵左良玉方与贼鏖战,文岳督大威及冯大栋、张鹏翼等合击,贼大败。相持十一昼夜,俘斩数千。贼遂东陷陈州、归德,已,复围开封。七月朔,启睿、文岳、大威及良玉、杨德政、方国安之师毕会。启睿欲急击,良玉不从,先走。大威诸军亦走。帝大怒,立诛德政,黜谴启睿诸人。大威时奔汝宁,出攻贼寨,中炮死,乃免其罪。
dà wēi wèi piān bì, zuì yǒu shēng. jí wèi dà shuài, zhí zéi shì yì zhāng, suǒ jiāng zhǐ shù qiān rén, bù néng dà yǒu suǒ cuò. rán shēn jīng shù shí zhàn, zú sǐ wáng shì, lùn zhě xián zhī.
大威为偏裨,最有声。及为大帅,值贼势益张,所将止数千人,不能大有所挫。然身经数十战,卒死王事,论者贤之。
sūn yīng yuán, bù zhī hé xǔ rén. lì guān jīng yíng cān jiāng, dū yǒng wèi yíng. yǒng wèi yíng jí téng xiāng wǔ xiāng sì wèi yě, qí xiān lì yù mǎ jiān, zhuān mù mǎ. zhuāng liè dì ruì yì xiū wǔ bèi, jiǎn yīng yuán jí huáng dé gōng zhōu yù jí děng xùn liàn, suì chéng jìng lǚ. chóng zhēn jiǔ nián qiū, cóng zhāng fèng yì jūn jī fǔ, yǒu gōng, jìn fù zǒng bīng. zài yǐ gōng zēng zhì yī děng. míng nián, hé nán zéi chì, yīng yuán dé gōng kāng kǎi qǐng xíng. dì zhuàng zhī. fā zú wàn rén, jiān yǐ zhōng guān liú yuán bīn lú jiǔ dé, jiè wú rǎo mín. zhū jiàng fèng mìng, jūn xíng sù rán. shí èr yuè dà pò zéi zhèng zhōu, zài pò zhī mì xiàn, xiān hòu zhǎn shǒu qiān qī bǎi. míng nián zhēng yuè dà pò zhī wǔ yáng guāng shān gù shǐ. sì rì sān jié, zhǎn shǒu èr qiān jiǔ bǎi yǒu qí, zéi nǎi móu fàn jiāng běi. yuán bīn jiǔ dé nán qū yǐng zhōu, hù fèng líng, mì qiǎn yīng yuán dé gōng dū qí bīng è zéi qián. zì nán ér běi, pò zhī fāng jiā jí. zéi suì yóu gù shǐ zǒu shāng chéng. lù gōng, jiā dū du qiān shì. yǐ, fù pò zhī xīn yě, yòu dà pò zhī suì píng. xióng wén càn fāng zhǔ fǔ bù zhàn. ér zéi dàn yīng yuán děng, duō jiàng, jiàng zhě yì bù jù pàn. wén càn yǐ cǐ shàn fǔ zéi gōng. yǐ ér jīng shī yǒu jǐng, zhào yīng yuán děng hái, zéi suì wú suǒ jì. dì chū wén jìn jūn lǚ pò zéi, dà xǐ, lěi jiā yīng yuán dū du tóng zhī, cì yín bì mǎng fú, zhì shì lùn gōng, suì jìn zuǒ dū du, jiā xián zǒng bīng guān, shì yīn jǐn yī fù qiān hù.
孙应元,不知何许人。历官京营参将,督勇卫营。勇卫营即腾骧、武骧四卫也,其先隶御马监,专牧马。庄烈帝锐意修武备,简应元及黄得功、周遇吉等训练,遂成劲旅。崇祯九年秋,从张凤翼军畿辅,有功,进副总兵。再以功增秩一等。明年,河南贼炽,应元、得功慷慨请行。帝壮之。发卒万人,监以中官刘元斌、卢九德,戒毋扰民。诸将奉命,军行肃然。十二月大破贼郑州,再破之密县,先后斩首千七百。明年正月大破之舞阳、光山、固始。四日三捷,斩首二千九百有奇,贼乃谋犯江北。元斌、九德南趋颍州,护凤陵,密遣应元、得功督骑兵扼贼前。自南而北,破之方家集。贼遂由固始走商城。录功,加都督佥事。已,复破之新野,又大破之遂平。熊文灿方主抚不战。而贼惮应元等,多降,降者亦不遽叛。文灿以此擅抚贼功。已而京师有警,召应元等还,贼遂无所忌。帝初闻禁军屡破贼,大喜,累加应元都督同知,赐银币蟒服,至是论功,遂进左都督,加衔总兵官,世荫锦衣副千户。
shí èr nián wǔ yuè, zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái fù pàn, réng mìng yuán bīn jiǔ dé jiān yīng yuán dé gōng jūn nán zhēng. yīng yuán děng chí zhì nán yáng. huì mǎ guāng yù tún xī chuān zhī wú cūn, wěi qǐ fǔ, guī dù hàn jiāng yīng xiàn zhōng. xī chuān zhī xiàn guō shǒu bāng shuō jiàng qí dǎng xǔ kě biàn hú kě shòu. kě biàn jí zéi gǎi shì wáng, kě shòu zé ān shì wáng yě. kě biàn yè zhì, chù zhī dōng guān. kě shòu wèi guāng yù suǒ chí, yuē wèi dìng. yīng yuán dé gōng qū nèi xiāng yǎn qí bèi, lìng fù jiāng zhōu yù jí děng fēn dào bié jī zhī. wén càn suǒ qiǎn chén hóng fàn yì zhì. bā yuè zhì xiǎo huáng hé kǒu, cān jiāng mǎ wén zhì děng lì zhàn, kě shòu bài, hū yuē:" shǐ yǔ xǔ wáng yuē jiàng zhě wǒ yě, jīn guī mìng." yù jí zhù mǎ shòu zhī. yīng yuán dé gōng suì jìn bīng wáng jiā zhài. zéi fēn tún nán běi liǎng shān, yòng mù shí sāi dào. yīng yuán lǜ wén zhì zhàn qí nán, dé gōng lǜ fù jiāng lín bào guó zhàn qí běi, hé nán bīng yòu è huá yáng guān, zéi suì dà bài, guāng yù dùn miǎn. yuán bīn zhì jūn, xí chú kě biàn kě shòu zuì, shòu yǐ guān, bào xiān hòu shǒu gōng sān qiān rén.
十二年五月,张献忠、罗汝才复叛,仍命元斌、九德监应元、得功军南征。应元等驰至南阳。会马光玉屯淅川之吴村,伪乞抚,规渡汉江应献忠。淅川知县郭守邦说降其党许可变、胡可受。可变即贼改世王,可受则安世王也。可变夜至,处之东关。可受为光玉所持,约未定。应元、得功趋内乡掩其背,令副将周遇吉等分道别击之。文灿所遣陈洪范亦至。八月至小黄河口,参将马文豸等力战,可受败,呼曰:“始与许王约降者我也,今归命。”遇吉驻马受之。应元、得功遂进兵王家寨。贼分屯南北两山,用木石塞道。应元率文豸战其南,得功率副将林报国战其北,河南兵又扼华阳关,贼遂大败,光玉遁免。元斌至军,檄除可变、可受罪,授以官,报先后首功三千人。
jí yáng sì chāng dū shī xiāng yáng, lìng yuán bīn yīng yuán shù jīng mén, hù xiàn líng. shí sān nián qī yuè yǔ fù jiāng wáng yǔn chéng wáng zhī lún jiān jūn qiān shì kǒng zhēn huì děng dà pò luó rǔ cái yú fēng yì píng, zhǎn shǒu èr qiān sān bǎi, shēng qín wǔ bǎi yǒu qí. hùn shì wáng xiǎo qín wáng jiē jiàng. shí chēng jīng chǔ dì yī gōng. shí wǔ nián chūn, jī zéi luó shān, lì zhàn. gū jūn wú yuán, suì zhèn mò. zèng xù rú zhì.
及杨嗣昌督师襄阳,令元斌、应元戍荆门,护献陵。十三年七月与副将王允成、王之纶、监军佥事孔贞会等大破罗汝才于丰邑坪,斩首二千三百,生擒五百有奇。混世王、小秦王皆降。时称荆楚第一功。十五年春,击贼罗山,力战。孤军无援,遂阵殁。赠恤如制。
yīng yuán shàn zhàn, zài háng jiān duō yǔ huáng dé gōng xié. yīng yuán sǐ, dé gōng xūn yì xiǎn, gù qí míng yóu zhèn yú shì.
应元善战,在行间多与黄得功偕。应元死,得功勋益显,故其名尤震于世。
jiāng míng wǔ, zì wǒ yáng, bǎo dé zhōu rén. jǔ tiān qǐ èr nián wǔ huì shì, shòu dà tóng wēi yuǎn shǒu bèi. chóng zhēn chū, qiān dà shuǐ yù yóu jī. zhù xìng shān chéng yǒu gōng, qiān xuān fǔ xī chéng cān jiāng, jī zhǎn dà dào wáng kē. yí shǒu xuān fǔ yòu wèi, zhuó tōng zhōu fù zǒng bīng. hù zhū líng yǒu gōng, yǐ gù guān diǎn bǎo dìng zǒng dū yáng wén yuè zhōng jūn, jiān zhōng yǒng yíng tuán liàn shì.
姜名武,字我扬,保德州人。举天启二年武会试,授大同威远守备。崇祯初,迁大水峪游击。筑杏山城有功,迁宣府西城参将,击斩大盗王科。移守宣府右卫,擢通州副总兵。护诸陵有功,以故官典保定总督杨文岳中军,兼忠勇营团练事。
shí wǔ nián, lǐ zì chéng wéi kāi fēng jí, míng wǔ cóng wén yuè wǎng yuán. shí zhū jūn bì zhū xiān zhèn zhě shí yú wàn, zuǒ liáng yù zuì qiáng. yī xī, qí jūn dà zào, tū zhū yíng, zhū yíng jīng kuì. qí jūn suì chéng luàn lüè zhū yíng mǎ luó yǐ qù, yú shì zhū yíng xī bēn, dú míng wǔ yī jūn jiān bì bù dòng. qīn chén, zéi dà zhì, dū huī xià xuè zhàn. shā shù bǎi rén, lì jié bèi zhí, dà mà, wèi zéi zhé sǐ. zèng tè jìn róng lù dài fū yòu dū du, yīn wài wèi shì xí zǒng qí. qí zi yuán wáng lái pìn zhēn qí jié lì, nǎi yì zèng tè jìn guāng lù dài fu zuǒ dū du, shì xí jǐn yī bǎi hù. shū shàng, yú yuè ér dū chéng xiàn, bù guǒ xíng.
十五年,李自成围开封急,名武从文岳往援。时诸军壁朱仙镇者十余万,左良玉最强。一夕,其军大噪,突诸营,诸营惊溃。其军遂乘乱掠诸营马骡以去,于是诸营悉奔,独名武一军坚壁不动。侵晨,贼大至,督麾下血战。杀数百人,力竭被执,大骂,为贼磔死。赠特进荣禄大夫、右都督,荫外卫世袭总旗。其子援王来聘、甄奇杰例,乃议赠特进光禄大夫、左都督,世袭锦衣百户。疏上,逾月而都城陷,不果行。
lái pìn, jīng shī rén. chóng zhēn sì nián, zhōng wǔ huì shì. shí dì ruì yì zhòng wǔ, jǔ zǐ yùn bǎi jīn dà dāo zhě zhǐ lái pìn jí xú yàn qí èr rén, ér yàn qí bù yǔ xuǎn. dì xià kǎo guān jí jiān shì yù shǐ yù, xī biǎn bīng bù láng èr shí èr rén. qiǎn cí chén ní yuán lù děng fù yuè, qǔ bǎi rén, shì wén bǎng lì, fēn sān jiǎ chuán lú xī yàn, yǐ qián sān shí juǎn jìn chéng, qīn dìng yī jiǎ sān rén, lái pìn jū shǒu, jí shòu fù zǒng bīng. wǔ bǎng yǒu zhuàng yuán, zì lái pìn shǐ yě. lái pìn jì bài mìng, xuàn rán liú tì yuē:" shàng zhòng wǔ ruò cǐ, yù wú chái xiào mìng jiāng chǎng ěr, bù juān qū shā zéi, hé yǐ bào shàng ēn!" míng nián, kǒng yǒu dé jù dēng zhōu pàn, guān jūn gōng zhī jiǔ bù xià. yòu míng nián èr yuè yǐ huǒ yào hōng chéng, chéng huài. jiàng shì yǒng rù, zhé wèi zéi jī tuì. lái pìn fù xiān dēng, zhòng shāng ér sǐ. tiān zǐ xī zhī, zèng yīn yǒu jiā. qí jié yì guān fù zǒng bīng, lì yáng wén yuè huī xià, cóng jī zéi hé nán, zhàn sǐ.
来聘,京师人。崇祯四年,中武会试。时帝锐意重武,举子运百斤大刀者止来聘及徐彦琦二人,而彦琦不与选。帝下考官及监试御史狱,悉贬兵部郎二十二人。遣词臣倪元璐等覆阅,取百人,视文榜例,分三甲传胪锡宴,以前三十卷进呈,钦定一甲三人,来聘居首,即授副总兵。武榜有状元,自来聘始也。来聘既拜命,泫然流涕曰:“上重武若此,欲吾侪效命疆场尔,不捐躯杀贼,何以报上恩!”明年,孔有德据登州叛,官军攻之久不下。又明年二月以火药轰城,城坏。将士踊入,辄为贼击退。来聘复先登,中伤而死。天子惜之,赠荫有加。奇杰亦官副总兵,隶杨文岳麾下,从击贼河南,战死。
xiān shì, yòu yǒu dèng zǔ yǔ zhě, qí shuǐ rén, jǔ wàn lì sì shí qī nián wǔ huì shì, shòu shěn yáng shǒu bèi. cháng chū zhàn, zhōng shǐ sǐ, yè bàn fù sū, chuàng shén gào guī. chóng zhēn chū, qǐ xuān fǔ yóu jī, rù wèi jīng shī. fù jiāng shēn fǔ jūn mò, zǔ yǔ lì zhàn lú gōu qiáo, zhuó zhuō zhōu cān jiāng. shū qǐng zhào duì, bù xǔ. rù cháo shàng shū, shēng shén lì, wèi yù shǐ suǒ jiū xià yù, rán dì pō cǎi qí yán. jiǔ zhī shè chū, wèi chén yuán cān jiāng, qín miáo qiú fēi tiān wáng zhāng wǔ bǎo, zhǎn shǒu qiān wǔ bǎi jí, yí qí cháo. zhuó fù zǒng bīng, xiá dé ān huáng zhōu. gōng zéi tǔ bì shān, jǐn yǎn suǒ huò wèi jǐ yǒu. dāng shì jiāng hé zhī, qǐng jiǎo kòu zì shú. nǎi lìng yuán yīng chéng, jiāng qī bǎi rén rù chéng. zéi dà zhì, wéi shù zhòng. zǔ yǔ tū wéi bǎo xī chéng wài, zéi fù wéi zhī, jūn bài bèi zhí. zéi shuō jiàng, nù mà bù qū. zéi yán zhī zài sān, fù mà yuē:" ruò cǐ, xū huàn què xīn gān." zéi xiào yuē:" huàn bù nán." suì pōu xīn wān gān ér sǐ.
先是,又有邓祖禹者,蕲水人,举万历四十七年武会试,授沈阳守备。尝出战,中矢死,夜半复苏,创甚告归。崇祯初,起宣府游击,入卫京师。副将申甫军殁,祖禹力战卢沟桥,擢涿州参将。疏请召对,不许。入朝上书,声甚厉,为御史所纠下狱,然帝颇采其言。久之赦出,为辰沅参将,擒苗酋飞天王、张五保,斩首千五百级,夷其巢。擢副总兵,辖德安、黄州。攻贼土壁山,尽掩所获为己有。当事将劾之,请剿寇自赎。乃令援应城,将七百人入城。贼大至,围数重。祖禹突围保西城外,贼复围之,军败被执。贼说降,怒骂不屈。贼言之再三,复骂曰:“若此,须换却心肝。”贼笑曰:“换不难。”遂剖心剜肝而死。
yóu shì wēi, yú lín wèi rén. yǔ xiōng shì gōng dì shì lù bìng yǒng gǎn zhī míng. tiān qǐ zhōng, shì wēi jī guān jiàn chāng yíng cān jiāng, diào shǒu qiáng zǐ lù. qī nián qiān shān hǎi zhōng bù fù zǒng bīng. níng yuǎn gào jǐng, cóng dà shuài mǎn guì fù yuán, lì zhàn chéng dōng yǒu gōng, zēng zhì shòu cì. chóng zhēn èr nián zhuó zǒng bīng guān, zhèn shǒu jū yōng chāng píng. qí dōng, jīng shī jiè yán, mìng tí bīng wǔ qiān fáng shùn yì. é mìng hái zhèn, fáng hù zhū líng. sì nián dài sòng wěi wèi shān hǎi zǒng bīng guān, jī zī zhì zuǒ dū du. qī nián mìng xié níng yuǎn zǒng bīng guān wú xiāng chí yuán xuān fǔ. zuò yōng bīng bù jìn, chǐ zhí lùn shù. wèi xíng, huì liú zéi lìn hé nán, zhào shì wēi chōng wèi shì guān, yǔ fù jiāng zhāng wài jiā tǒng guān mén tiě qí wǔ qiān wǎng jiǎo.
尤世威,榆林卫人。与兄世功、弟世禄并勇敢知名。天启中,世威积官建昌营参将,调守墙子路。七年迁山海中部副总兵。宁远告警,从大帅满桂赴援,力战城东有功,增秩受赐。崇祯二年擢总兵官,镇守居庸、昌平。其冬,京师戒严,命提兵五千防顺义。俄命还镇,防护诸陵。四年代宋伟为山海总兵官,积资至左都督。七年命偕宁远总兵官吴襄驰援宣府。坐拥兵不进,褫职论戍。未行,会流贼躏河南,诏世威充为事官,与副将张外嘉统关门铁骑五千往剿。
míng nián zhēng yuè, zéi xiàn fèng yáng. shì wēi yǐ èr qiān wǔ bǎi qí fù zhī, dǐ bó zhōu. huì zǒng dū hóng chéng chóu chū guān tǎo zéi, cì xìn yáng, mìng shì wēi qū rǔ zhōu. fǔ èr rì, chéng chóu yì zhì. shí zéi jiàn hé nán bīng shèng, xī bēn rù guān zhōng. chéng chóu jiāng rù guān zhēng tǎo, nǎi dà huì zhū jiàng, lìng fēn fáng rǔ luò zhū yào hài. yǐ shì wēi bù xià jiē jìng lǚ, lìng yǔ cān jiāng xú lái zhāo fēn zhù yǒng níng lú shì shān zhōng, yǐ è luò nán lán cǎo chuān zhū yáng guān zhī xiǎn. jiè zhī yuē:" líng shǎn, zéi suǒ chū rù, rǔ wù xiè!" jí chéng chóu jì rù guān, zéi bì zhī ér nán, fù yóu lán tián zǒu lú shì. è yú shì wēi, réng rù shāng luò shān zhōng. lái zhāo suǒ bù sān qiān rén bù kěn rù shān, dà zào. zéi zhì, lái zhāo táo, yī jūn jǐn mò. shì wēi jūn bào lù jiǔ, dà yì, yǔ zéi zhàn shī lì. shì wēi jí yóu jī liú zhào jī luó dài jù fù zhòng shāng, jūn dà kuì. zéi suì yuè lú shì, zǒu yǒng níng. shì wén, mìng jiě rèn hóu kān. shí nián, xuān dà zǒng dū lú xiàng shēng yán:" shì wēi shàn fǔ shì zú, xiǎo jūn jī, tú yǐ shù qiān kè lǚ jiǔ shù huāng shān, jí zuò shī lì. jīn dāng yòng bīng shí, qì zhī kě xī." nǎi mìng fù xiàng shēng jūn zì xiào. jí xiàng shēng zhàn mò, zì miǎn guī.
明年正月,贼陷凤阳。世威以二千五百骑赴之,抵亳州。会总督洪承畴出关讨贼,次信阳,命世威趋汝州。甫二日,承畴亦至。时贼见河南兵盛,悉奔入关中。承畴将入关征讨,乃大会诸将,令分防汝、雒诸要害。以世威部下皆劲旅,令与参将徐来朝分驻永宁、卢氏山中,以扼雒南兰草川、朱阳关之险。戒之曰:“灵、陕,贼所出入,汝勿懈!”及承畴既入关,贼避之而南,复由蓝田走卢氏。扼于世威,仍入商、雒山中。来朝所部三千人不肯入山,大噪。贼至,来朝逃,一军尽殁。世威军暴露久,大疫,与贼战失利。世威及游击刘肇基、罗岱俱负重伤,军大溃。贼遂越卢氏,走永宁。事闻,命解任侯勘。十年,宣大总督卢象升言:“世威善抚士卒,晓军机,徒以数千客旅久戍荒山,疾作失利。今当用兵时,弃之可惜。”乃命赴象升军自效。及象升战殁,自免归。
shí wǔ nián yǐ tíng chén jiàn, mìng yǔ dì shì lù fù jīng hòu diào. zhào duì zhōng zuǒ mén, fù gào guī. míng nián shí yuè, lǐ zì chéng xiàn xī ān, chuán xí yú lín zhāo xiáng. zǒng bīng guān wáng dìng jù, lǜ suǒ bù jīng bīng qì chéng zǒu. shí xún fǔ zhāng fèng yì wèi zhì, chéng zhōng shì mǎ dān ruò, rén xīn xiōng xiōng. bù zhèng shǐ dōu rèn jí jí fù jiāng huì xiǎn cān jiāng liú tíng jié děng yǔ lǐ jū jiàng shuài shì wēi jí wáng shì qīn wáng shì guó hóu shì lù hóu gǒng jí wáng xué shū gù yán suí zǒng bīng lǐ chāng líng yì chéng shǒu. zhòng tuī shì wēi wéi zhǔ shuài. wú hé, zéi shí wàn zhòng xiàn yán ān, xià suí dé, fù qiǎn shǐ shuō jiàng. tíng jié dà hū yuē:" cháng ān suī pò, sān biān rú gù. zéi jiē zhōng zhōu zǐ dì, shā qí fù xiōng ér qū zhī zhàn, bì fēi suǒ yuàn. yú lín tiān xià jìn bīng, yī zhàn duó qí qì, rán hòu yuē níng xià gù yuán wèi sān shī dié jìn, zéi kě píng yě." zhòng rán qí yán, nǎi shà xuè shì shī, jiǎn zú chéng, shàn jiǎ zhàng, gè chū sī cái zuǒ jūn. shǒu jù wèi bèi, zéi yǐ dǐ chéng xià.
十五年以廷臣荐,命与弟世禄赴京候调。召对中左门,复告归。明年十月,李自成陷西安,传檄榆林招降。总兵官王定惧,率所部精兵弃城走。时巡抚张凤翼未至,城中士马单弱,人心汹汹。布政使都任亟集副将惠显、参将刘廷杰等与里居将帅世威及王世钦、王世国、侯世禄、侯拱极、王学书、故延绥总兵李昌龄议城守。众推世威为主帅。无何,贼十万众陷延安,下绥德,复遣使说降。廷杰大呼曰:“长安虽破,三边如故。贼皆中州子弟,杀其父兄而驱之战,必非所愿。榆林天下劲兵,一战夺其气,然后约宁夏、固原为三师迭进,贼可平也。”众然其言,乃歃血誓师,简卒乘,缮甲仗,各出私财佐军。守具未备,贼已抵城下。
yán jié mù sǐ shì, qǐ shī tào bù. shī jiāng zhì, zéi fēn bīng què zhī, gōng chéng shén lì. guān jūn lì zhàn, shā zéi wú suàn. zéi yì zhòng lái gōng, qǐ fēi lóu bī chéng zhōng, shǐ shí jiāo zhì, shì wēi děng zhàn yì lì. shǒu qī zhòu yè, zéi nǎi xué chéng, zhì dà pào hōng zhī, chéng suì pò. shì wēi děng yóu dū zhòng xiàng zhàn, fù rén shù zǐ yì fà wū wǎ jī zéi, zéi shī xiāng zhěn jiè. jì ér lì bù zhī, rèn sǐ zhī, hóu shì lù fù zǐ jí xué shū jù bù qū sǐ. zéi nù tíng jié gōu tào bù, zhé zhī, zhì sǐ mà bù jué kǒu. shì wēi shì qīn shì guó chāng líng bìng bèi zhí, fù zhì xī ān. zì chéng zuò qín wáng fǔ yù jiàng zhī, sì rén bù qū xī. zì chéng yuē:" zhū gōng jiē míng jiàng, zhù wǒ píng tiān xià, qǔ fēng hóu, kě hū?" zhòng mà yuē:" rǔ yì zú, gǎn dà yán wǔ wǒ!" zì chéng xiào, qián jiě qí fù, shì qīn tuò yuē:" yì zú wú jìn qián, wū jiāng jūn yī!" zì chéng nù, jiē shā zhī. shí xiǎn yì bèi zhí, dà mà zéi. zéi xī qí yǒng, xì zhì shén mù, fú dú sǐ.
延杰募死士,乞师套部。师将至,贼分兵却之,攻城甚力。官军力战,杀贼无算。贼益众来攻,起飞楼逼城中,矢石交至,世威等战益厉。守七昼夜,贼乃穴城,置大炮轰之,城遂破。世威等犹督众巷战,妇人竖子亦发屋瓦击贼,贼尸相枕藉。既而力不支,任死之,侯世禄父子及学书俱不屈死。贼怒廷杰勾套部,磔之,至死骂不绝口。世威、世钦、世国、昌龄并被执,缚至西安。自成坐秦王府欲降之,四人不屈膝。自成曰:“诸公皆名将,助我平天下,取封侯,可乎?”众骂曰:“汝驿卒,敢大言侮我!”自成笑,前解其缚,世钦唾曰:“驿卒毋近前,污将军衣!”自成怒,皆杀之。时显亦被执,大骂贼。贼惜其勇,系至神木,服毒死。
wáng shì qīn, dà jiàng wēi zi, lì shān hǎi zuǒ bù zǒng bīng guān, xiè bìng qù. chóng zhēn bā nián, hóng chéng chóu qǐ zhī jiā, jī lǐ zì chéng yǒu gōng, jí xiè guī. shí liù nián zhào duì zhōng zuǒ mén, wèi jí yòng ér guī, suì sǐ yú zéi. shì guó, wēi dì, bǎo dìng zǒng bīng guān jì zǐ, yóu liǔ gōu zǒng bīng guān bà guī. fǔ shù rì, jìng jù zéi yǐ sǐ.
王世钦,大将威子,历山海左部总兵官,谢病去。崇祯八年,洪承畴起之家,击李自成有功,即谢归。十六年召对中左门,未及用而归,遂死于贼。世国,威弟,保定总兵官继子,由柳沟总兵官罢归。甫数日,竟拒贼以死。
shì wēi dì shì lù, wèi níng xià zǒng bīng guān, lèi zhe zhàn gōng, zhì shì yǔ shì wēi tóng sǐ. shì wēi cóng dì dí wén wèi jìng biān yíng fù jiāng. cháng cóng hóng chéng chóu bài chuǎng zéi yú fèng xiáng zhī guān tíng, zhǎn shǒu qī bǎi yú jí. zhì shì, lǜ gǎn sǐ shì chū nán mén fèn jī, shā shāng shén zhòng, zhōng shǐ sǐ.
世威弟世禄,为宁夏总兵官,累著战功,至是与世威同死。世威从弟翟文为靖边营副将。尝从洪承畴败闯贼于凤翔之官亭,斩首七百余级。至是,率敢死士出南门奋击,杀伤甚众,中矢死。
yòu yǒu yóu dài zhě, yóu bù zú qǐ jiā, zhì shān hǎi tiě qí yíng cān jiāng, shù yǒu gōng. wǔ shàng guān, qì zhí guī, shǒu shuǐ xī mén, chéng xiàn zì shā.
又有尤岱者,由步卒起家,至山海铁骑营参将,数有功。忤上官,弃职归,守水西门,城陷自杀。
tíng jié jì sǐ, qí fù fù shǐ yí dǐng wén zhī bù kū, yuē:" wú yǒu zi yǐ." qí dì tíng kuí shōu xiōng shī, yì zì tóu gé sǐ.
廷杰既死,其父副使彝鼎闻之不哭,曰:“吾有子矣。”其弟廷夔收兄尸,亦自投阁死。
chāng líng, zì yù chuān, zhèn fān wèi rén. wèi yán suí zǒng bīng guān, shù yǒu gōng, yǐ gāng zhí bà, xǐ jū yú lín. zéi zhì, huò quàn zhī qù, chāng líng yuē:" zéi zhì ér dùn, fēi yǒng yě. jiàn nán ér bì, fēi yì yě." qǐ xié shì wēi děng tóng shǒu chéng, zú tóng sǐ.
昌龄,字玉川,镇番卫人。为延绥总兵官,数有功,以刚直罢,徙居榆林。贼至,或劝之去,昌龄曰:“贼至而遁,非勇也。见难而避,非义也。”起偕世威等同守城,卒同死。
hóu shì lù, yú lín rén. yóu shì zhí lèi guān liáng zhōu fù zǒng bīng. liáo shì jí, zhào zhuó zǒng bīng guān, tí bīng fù yuán. shì lù yǒng gǎn jīng hàn, wèi jīng lüè xióng tíng bì suǒ zhī. jí yuán yīng tài dài tíng bì, yì yǐ rèn zhī. tiān qǐ yuán nián, yīng tài yì fù fǔ shùn qīng hé. yǐ shì lù jí jiāng bì liáng zhòng shàn gè jiāng bīng yī wàn zhù qīng hé. wèi xíng, liáo yáng pò, zhòng shàn zhèn wáng, shì lù bì jù fù zhòng shāng, kuì wéi chū. shì lù yǐ shāng zhòng, mìng lì gōng zì xiào. xún yòng wèi gù yuán zǒng bīng guān. liù nián yǐ jūn zhèng shí yí bà. míng nián, níng jǐn gào jǐng, mìng lǜ jiā dīng fù guān tīng diào. xuán mìng chū shǒu qián tún, fǔ zhì, lìng yǐ gù guān zhèn shān hǎi. chóng zhēn yuán nián, yí zhèn xuān fǔ. míng nián dōng, jīng shī jiè yán, lǜ shī rù wèi. bīng zài kuì, shì lù bèi chuàng. bù zú piāo mín jiān, bēn hái zhèn. shì wén, dāng zhòng zuò, yǐ qín wáng xiān zhì, jiǎn sǐ shù biān. jiǔ nián bā yuè, jīng shī bèi bīng. lǜ zǐ dì cóng jūn, xù gōng miǎn shù, hái jí. tíng chén duō tuī jiàn, zú bù fù yòng. shí liù nián, lǐ zì chéng wéi yú lín, shì lù yǔ zi gǒng jí gù shǒu xīn tiān mén. chéng xiàn, fù zǐ bèi zhí, jù bù qū sǐ.
侯世禄,榆林人。由世职累官凉州副总兵。辽事亟,诏擢总兵官,提兵赴援。世禄勇敢精悍,为经略熊廷弼所知。及袁应泰代廷弼,亦倚任之。天启元年,应泰议复抚顺、清河。以世禄及姜弼、梁仲善各将兵一万驻清河。未行,辽阳破,仲善阵亡,世禄、弼俱负重伤,溃围出。世禄以伤重,命立功自效。寻用为固原总兵官。六年以军政拾遗罢。明年,宁、锦告警,命率家丁赴关听调。旋命出守前屯,甫至,令以故官镇山海。崇祯元年,移镇宣府。明年冬,京师戒严,率师入卫。兵再溃,世禄被创。部卒剽民间,奔还镇。事闻,当重坐,以勤王先至,减死戍边。九年八月,京师被兵。率子弟从军,叙功免戍,还籍。廷臣多推荐,卒不复用。十六年,李自成围榆林,世禄与子拱极固守新添门。城陷,父子被执,俱不屈死。
gǒng jí lì guān cān jiāng, cháng cóng zǒng bīng yóu shì lù pò zéi hé qū yǒu gōng. jiǔ nián dōng, rèn shān hǎi zǒng bīng guān, xún xiè bìng guī. hòu yǐ tíng chén jiàn, yìng zhào rù dōu, yǔ wáng hóng wáng shì qīn yóu shì wēi zhào duì zhōng zuǒ mén, wèi yòng qiǎn guī. zú yǔ fù tóng sǐ.
拱极历官参将,常从总兵尤世禄破贼河曲有功。九年冬,任山海总兵官,寻谢病归。后以廷臣荐,应诏入都,与王洪、王世钦、尤世威召对中左门,未用遣归。卒与父同死。
liú guó néng, yán ān rén. shǐ yǔ lǐ zì chéng zhāng xiàn zhōng bèi tóng wèi dào, zì hào chuǎng tā tiān. chóng zhēn sān nián dà luàn shǎn xī. yǐ, dù hé ér dōng, kòu shān xī, zhuǎn lüè jī nán hé běi. liù nián dōng, rù hé nán, suì yóu nèi xiāng xī chuān fàn hú guǎng yún xiāng, pò shù xiàn. míng nián zhēng yuè rù sì chuān, xiàn kuí zhōu. zhé ér dōng, rù yún yáng jìng, wèi zǒng dū chén qí yú suǒ cù. zǒu hàn nán, tóng kùn chē xiāng xiá. yǐ dé chū, fù dà luàn shǎn xī, zài rù hé nán, lìn jiāng běi. guān jūn bī zhī, yǔ zhěng qí wáng tún shāng luò shān jiān. jiǔ nián fù xié chuǎng wáng xiē zǐ kuài děng yóu yún xiāng qū xīng ān hàn zhōng, zǒng dū hóng chéng chóu bèn mìng bù xiá. xún nán zǒu jīng xiāng, yǔ zǒng bīng qín yì míng shù zhàn. qí dōng, yǔ xiē zǐ kuài děng shí qī yíng kuī tóng guān, xún fǔ sūn chuán tíng è zhī, yǐn ér nán. míng nián wén mǎ guāng yù děng jiāng fàn qí huáng, lǜ zhòng huì zhī, zhí qū jiāng běi. guān jūn shù dào yāo jī, nǎi bù gǎn dōng. hái zǒu huáng pō, rù mù lán shān, zhuǎn kòu hé nán, bài cān jiāng lǐ chūn guì bīng, jiāng pò kāi fēng. zhào zhū jiàng fā bīng yuán, nǎi nán zǒu huáng má.
刘国能,延安人。始与李自成、张献忠辈同为盗,自号闯塌天。崇祯三年大乱陕西。已,渡河而东,寇山西,转掠畿南、河北。六年冬,入河南,遂由内乡、淅川犯湖广郧、襄,破数县。明年正月入四川,陷夔州。折而东,入郧阳境,为总督陈奇瑜所蹙。走汉南,同困车箱峡。已得出,复大乱陕西,再入河南,躏江北。官军逼之,与整齐王屯商、雒山间。九年复偕闯王、蝎子块等由郧、襄趋兴安、汉中,总督洪承畴奔命不暇。寻南走荆、襄,与总兵秦翼明数战。其冬,与蝎子块等十七营窥潼关,巡抚孙传庭扼之,引而南。明年闻马光玉等将犯蕲、黄,率众会之,直趋江北。官军数道邀击,乃不敢东。还走黄陂,入木兰山,转寇河南,败参将李春贵兵,将迫开封。诏诸将发兵援,乃南走黄、麻。
dàng shì shí, zǒng lǐ xióng wén càn xīn zhì, zéi dàn zhī. jiàn qí xià zhāo xiáng lìng, pō yǒu yù guī zhèng zhě. guó néng xiān yǔ zhāng xiàn zhōng yǒu xì, lǜ wèi suǒ bìng, hòu yòu yǔ zuǒ liáng yù zhàn bài, nǎi yǐ shí yī nián zhēng yuè sì rì shuài xiān jiù fǔ yú suí zhōu, dùn shǒu wén càn qián yuē:" yú mín xiàn bú yì qiě shí zài, lài gōng jiān xǐ gēng shēng. yuàn xī zhòng rù jūn jí, shēn lì huī xià jǐn sǐ lì." wén càn dà xǐ, wèi fǔ zhī, shǔ wèi shǒu bèi, lìng lì liáng yù jūn. guó néng shòu yuē shù, wú yì zhì. yǐ ér zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái yì jiàng, jiē jù yì zì gù. dú guó néng cóng jūn zhēng jiǎo, shù yǒu gōng. míng nián èr yuè cóng liáng yù qín wáng. yǒu zhào, hái tǎo zéi, jiǎng lì zhī. mìng bīng bù shòu guān, lù qí bù xià jiàng shì, yuē:" xiàn zhōng néng lì gōng, shì cǐ." suì shòu guó néng fù zǒng bīng. sì yuè, liáng yù huì shī nán yáng, jī lǐ wàn qìng. guó néng fēn jī, zéi kuì bēn, suì zhāo wàn qìng jiàng. qí qiū, xiàn zhōng rǔ cái bìng fǎn. wén càn qiǎn guó néng lǜ wàn qìng bīng huì tǎo, suì bìng shǒu yún yáng. jì ér lǐ zì chéng rǎo hé nán, fù yí shǒu yè xiàn.
当是时,总理熊文灿新至,贼惮之。见其下招降令,颇有欲归正者。国能先与张献忠有隙,虑为所并,后又与左良玉战败,乃以十一年正月四日率先就抚于随州,顿首文灿前曰:“愚民陷不义且十载,赖公湔洗更生。愿悉众入军籍,身隶麾下尽死力。”文灿大喜,慰抚之,署为守备,令隶良玉军。国能受约束,无异志。已而张献忠、罗汝才亦降,皆据邑自固。独国能从军征剿,数有功。明年二月从良玉勤王。有诏,还讨贼,奖励之。命兵部授官,录其部下将士,曰:“献忠能立功,视此。”遂授国能副总兵。四月,良玉会师南阳,击李万庆。国能分击,贼溃奔,遂招万庆降。其秋,献忠、汝才并反。文灿遣国能率万庆兵会讨,遂并守郧阳。既而李自成扰河南,复移守叶县。
chū, guó néng wéi dào shí, yǔ zì chéng rǔ cái bèi jié wèi xiōng dì. jí guó néng guī zhèng, zì chéng bèi shēn hèn zhī. shí sì nián jiǔ yuè wéi qí chéng, sì miàn lì gōng, guó néng bù néng zhī, chéng suì xiàn, bèi zhí. zéi yóu hǎo wèi zhī yuē:" ruò, wǒ gù rén yě, hé bù jiàng?" guó néng chēn mù mà yuē:" wǒ chū yǔ ruò tóng wèi zéi, jīn zé wáng chén yě, hé gù jiàng zéi!" suì shā zhī. shì wén, zèng zuǒ dū du, tè jìn róng lù dài fū, jiàn cí.
初,国能为盗时,与自成、汝才辈结为兄弟。及国能归正,自成辈深恨之。十四年九月围其城,四面力攻,国能不能支,城遂陷,被执。贼犹好谓之曰:“若,我故人也,何不降?”国能瞋目骂曰:“我初与若同为贼,今则王臣也,何故降贼!”遂杀之。事闻,赠左都督,特进荣禄大夫,建祠。
lǐ wàn qìng, yán ān rén. chóng zhēn chū, yǔ zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái děng bìng fǎn, zéi zhōng suǒ chēng shè tā tiān zhě shì yě. qǐ shǎn xī, màn shān xī jī nán hé běi, dù hé cán hé nán, chū mò hú guǎng sì chuān, hái qū yún yáng, rù xīng ān, kùn yú chē xiāng xiá. chū xiǎn, yì dà sì. bā nián chūn, zéi qī shí èr yíng huì xíng yáng, yì fēn bīng suí suǒ xiàng, lìng wàn qìng jí xǔ kě biàn zhù mǎ jìn zhōng héng tiān wáng xī dāng shǎn bīng. yǐ ér zhū lù zhī zéi jǐn cuì yú shǎn, zǒng dū hóng chéng chóu mí suì bù néng dìng, yì zì, chū mò yú hé nán hú guǎng, fán shí wǔ jiā.
李万庆,延安人。崇祯初,与张献忠、罗汝才等并反,贼中所称射塌天者是也。起陕西,蔓山西、畿南、河北,渡河残河南,出没湖广、四川,还趋郧阳,入兴安,困于车箱峡。出险,益大肆。八年春,贼七十二营会荥阳,议分兵随所向,令万庆及许可变助马进忠、横天王西当陕兵。已而诸路之贼尽萃于陕,总督洪承畴弥岁不能定,益恣,出没于河南、湖广,凡十五家。
dài shí yī nián chūn, guó néng xiàn zhōng jiàng, wàn qìng děng dà zào ér qù, gǎi chēng shí sān jiā, shì pō shuāi. ér wén càn yōng bīng dé ān, bù gǎn jī, wàn qìng děng fù dà zhèn. lǐ zì chéng xiàng guān zhōng, wàn qìng jí mǎ guāng yù mǎ jìn zhōng luó rǔ cái huì dēng xiāng hè yī lóng lìn yǎng chéng shùn tiān wáng shùn yì wáng jiǔ jiā zuì zhe. bā yuè, jìn zhōng guāng yù dà cuò yú tóng guān. jiǔ yuè, yún xiāng zéi yòu dà bài yú shuāng gōu, rǔ cái lǜ jiǔ yíng zǒu jūn zhōu, wàn qìng lǜ sān yíng zǒu guāng gù. shí yī yuè, rǔ cái yì jiàng, zì chéng yòu dà bài guān nèi, shì yì shuāi, wéi wàn qìng guāng yù yī lóng shùn tiān wáng zuì jìn. ér wàn qìng dé mǎ shì xiù dù yīng jīn suǒ jié zuǒ liáng yù huì, fù qiě qiáng, yíng má chéng, xǐ xìn yáng.
迨十一年春,国能、献忠降,万庆等大噪而去,改称十三家,势颇衰。而文灿拥兵德安,不敢击,万庆等复大振。李自成向关中,万庆及马光玉、马进忠、罗汝才、惠登相、贺一龙、蔺养成、顺天王、顺义王九家最著。八月,进忠、光玉大挫于潼关。九月,郧、襄贼又大败于双沟,汝才率九营走均州,万庆率三营走光、固。十一月,汝才亦降,自成又大败关内,势益衰,惟万庆、光玉、一龙、顺天王最劲。而万庆得马士秀、杜应金所劫左良玉贿,富且强,营麻城,徙信阳。
shí èr nián zhēng yuè zhàn bài, xǐ yīng shān dé ān. huì guāng yù jìn zhōng děng jiē dà bài, jìn zhōng jù ér jiàng, ér shùn tiān wáng yǐ sǐ. yī lóng yǎng chéng fú shēn shān, dēng xiāng yuǎn lüè qín shǔ, wàn qìng shì yì gū. wén càn xí liáng yù jī zhī táng xiàn yáo liáng, fēn sān yíng yì zéi, zhú rù sān shān, pí jiàng wáng xiū zhèng qū lì zhàn sǐ. wén càn shōu èr yíng zú, lìng liáng yù cù zhī nèi xiāng. wàn qìng děng zài chì méi chéng sì píng gāng, yī shān jié lěi qǐng xiáng. liáng yù lǜ qí zhà, móu zhī wén càn, yì diào zhū jiàng chén yǒng fú luó dài jīn shēng huán zhī bīng huì yú jiǎ sòng, dà jiǎo wàn qìng jí guāng yù kě biàn. fù jiāng guó néng yì zhì, yóu zhāng jiā lín qī lǐ hé fēn jī, zéi dà bēn. liáng yù qiǎn guó néng yǐ èr shí qí wǎng zhēn, qiě yù wàn qìng jiàng. wàn qìng chí jiàn, shū qíng guó néng, suì zhí xǔ zhōu pàn dǎng yú rǔ hǔ yǐ jiàng, chù nèi xiāng chéng xià zhě sì qiān rén. shì xiù yīng jīn jiàn jìn zhōng wàn qìng jiàng ér jù, fù lái guī. yǒu liú xǐ cái zhě, yè qǔ shùn yì wáng shǒu yǐ xiàn, yú dǎng tuī kě biàn wéi zhǔ, yǔ hú kě shòu jiē jiàng. zì shì qún dào dà shuāi. zhì wǔ yuè, xiàn zhōng fù pàn, rǔ cái lǜ qí dǎng jiǔ yíng yīng zhī, fù dà chì. ér wàn qìng jìn zhōng yǐ tú zhòng jì sàn, wú èr xīn. wàn qìng yuàn cóng zhēng zì xiào, bǐ guó néng gěi xiǎng. suì shòu wèi fù zǒng bīng, yǔ guó néng shǒu yún yáng. xiàn zhōng děng fāng dà luàn shǔ zhōng, yún jìng dé wú shì.
十二年正月战败,徙应山、德安。会光玉、进忠等皆大败,进忠惧而降,而顺天王已死。一龙、养成伏深山,登相远掠秦、蜀,万庆势益孤。文灿檄良玉击之唐县姚梁,分三营肄贼,逐入三山,裨将王修政趋利战死。文灿收二营卒,令良玉蹙之内乡。万庆等在赤眉城四平冈,依山结垒请降。良玉虑其诈,谋之文灿,益调诸将陈永福、罗岱、金声桓之兵会于贾宋,大剿万庆及光玉、可变。副将国能亦至,由张家林、七里河分击,贼大奔。良玉遣国能以二十骑往侦,且谕万庆降。万庆驰见,输情国能,遂执许州叛党于汝虎以降,处内乡城下者四千人。士秀、应金见进忠、万庆降而惧,复来归。有刘喜才者,夜取顺义王首以献,余党推可变为主,与胡可受皆降。自是群盗大衰。至五月,献忠复叛,汝才率其党九营应之,复大炽。而万庆、进忠以徒众既散,无二心。万庆愿从征自效,比国能给饷。遂授为副总兵,与国能守郧阳。献忠等方大乱蜀中,郧境得无事。
shí sì nián, xiàn zhōng tū xiàn xiāng yáng, yún shǒu rú gù. míng nián zhēng yuè, zǒng dū wāng qiáo nián tǎo zéi, yǐ wàn qìng cóng. zhì xiāng chéng, jūn kuì, rù chéng. zéi gōng wéi zhī, gù shǒu wǔ rì. chéng xiàn, qiáo nián sǐ, wàn qìng yì bù qū sǐ. shì wén, zèng dū du tóng zhī róng lù dài fū, lì cí xiāng chéng.
十四年,献忠突陷襄阳,郧守如故。明年正月,总督汪乔年讨贼,以万庆从。至襄城,军溃,入城。贼攻围之,固守五日。城陷,乔年死,万庆亦不屈死。事闻,赠都督同知、荣禄大夫,立祠襄城。
zàn yuē: míng zhì mò jì, liú kòu màn yán, guó shì zuò kùn, suī yǒu fèn wēi yù dí zhī chén, ér bīng càn xiǎng chù, tú shǐ zéi chéng qí bì, kuì xiàn xiāng shǔ, wú jiù luàn wáng. rú ài wàn nián děng zhī juān qū jǐn jié, qí kě bēi zhě yǐ. cǐ fēi qí yǒng bù jù, lüè bù xián yě. bīng lì hào dùn, jiā yǐ tǒng yù shī yí, yìng yuán bù jí, qiú wú bài nǜ, dé hū!
赞曰:明至末季,流寇蔓延,国势坐困,虽有奋威御敌之臣,而兵孱饷绌,徒使贼乘其敝,溃陷相属,无救乱亡。如艾万年等之捐躯尽节,其可悲者矣。此非其勇不具,略不娴也。兵力耗顿,加以统驭失宜,应援不及,求无败衄,得乎!